We gaan eens kijken aan de hand van twee fraaie opgaven. Zie de hierna opgenomen bladen: eerst met betrekking tot 2010-II-2, daarna van 2013-I-2.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "We gaan eens kijken aan de hand van twee fraaie opgaven. Zie de hierna opgenomen bladen: eerst met betrekking tot 2010-II-2, daarna van 2013-I-2."

Transcriptie

1 Aantekeningen bij examenopgave 2010-II-2 examenopgave 2013-I-2 Je weet het zonder twijfel: elk eindexamen Management en Organisatie bevat twee grote opgaven, waarbij informatiebronnen zijn gegeven. Vrijwel altijd is de tweede opgave van een examen een echt grote opgave, waarin je diverse theorie en technieken in samenhang moet kunnen toepassen. In dit memorandum zijn diverse tips opgenomen, die je helpen bij het verstandig aanvliegen en vervolgens goed uitwerken van zo n grote opgave. De belangrijkste tips is heel overzichtelijk: oefen en nogmaals oefen met dergelijke opgaven. Uiteraard om te merken of je al voldoende bagage hebt om tot de goede antwoorden te komen, tegelijk ook om routine te krijgen in je aanpak die voor alles neerkomt op: 1. rustig blijven 2. heel zorgvuldig lezen 3. jezelf niet (laten) blokkeren voor volgende deelvragen 4. altijd en overal een conclusie trekken. We gaan eens kijken aan de hand van twee fraaie opgaven. Zie de hierna opgenomen bladen: eerst met betrekking tot 2010-II-2, daarna van 2013-I-2. Examenopgave 2010-II-2 Eerst even het aantal te behalen puntjes tellen: 21 van de totaal 70 (voor dit examen). Op basis hiervan (21 / 70 * 180 minuten = 54 minuten, neerwaarts afgerond tot 45 minuten) zou je ruwweg drie kwartier examentijd aan deze opgave mogen besteden. Die tijd besteed je om te beginnen goed door de opgave en de informatiebronnen HEEL zorgvuldig te lezen. Als je dat nog niet hebt gedaan: boots de examensituatie na en geef jezelf (inderdaad) drie kwartier om deze opgave te maken. Telefoon weg, geen andere afleiding en alle tijd ook echt benutten, uiteraard zonder tussendoor in de antwoorden te kijken. Hoeveel puntjes hark je bij elkaar? Deelvraag 5 Oei leasen! Typisch een onderwerp dat weinig, maar dan wel voor het nodige aantal puntjes in examens voorkomt. Je kan voor deze deelvraag 2 puntjes krijgen, maar moet daarvoor veel doen (en dat ook nog helemaal goed doen, natuurlijk). Lastig hoor, het berekenen van de gemiddelde interestkosten per jaar. Waarom zijn dit trouwens de gemiddelde interestkosten?

2 Deelvraag 6 Ter informatie: onder de nieuwe wetgeving inzake B.V. s is geen sprake meer van een minimale kapitaalstorting. Weet jij ook waarom? Deelvraag 7 De vraag is duidelijk, maar vergt goed lezen! Welke balansgegevens moeten met elkaar worden vergeleken ( )? Noem dus twee gegevens en gebruik woorden als in verhouding of in vergelijking met. Deelvraag 9 Een weet-vraagje. Gewoon stevig leren, die (en alle overige) theorie. Deelvraag 10 Ha, een machine-uurtarief! Wat zijn de totale jaarlijkse kosten met betrekking tot de machine en hoeveel uur draait de machine (normaal) per jaar? Teller= kosten, draaiuren = noemer, uitkomst van de breuk is het uurtarief. Ook hier: rustig en zorgvuldig de gegevens uit de bronnen halen. The devil is in the details, je vergeet snel een item of vergist je in een periode, of nog anders! Hanteer een kleurenmarker voor het extra geconcentreerd verwerken van alle informatie. Veel leerlingen hebben baat bij het gebruik van een vaste kleur voor alles wat met periodes te maken heeft (per kwartaal, voor het tweede halfjaar, de laatste dag van elke maand, et cetera). Deelvraag 11 Eigenlijk niets spannends. Als je een doorwerkfout maakt (bijvoorbeeld door het gebruik van een onjuist machine-uurtarief), dan wordt je dat niet aangerekend. Natuurlijk begrijp jij dat je bij deelvraag 10 niet voor niets een tarief hebt berekend: dat moet in deze deelvraag terugkomen. Deelvraag 12 Altijd hetzelfde: het gaat om het woord onafhankelijk. Deelvraag 13 Ook al moet je vrezen dat je veel in deze deelvraag fout hebt: zie in het antwoordmodel dat je hoe dan ook een puntje verdient met de BTW. Laat dat puntje niet lopen!

3 Deelvraag 14 Stel je voor, je berekening is goed, maar je vergeet de vermelding voordelig (omdat je niet goed hebt gelezen, of omdat het zo logisch is): daar gaat je puntje. Zonde! Deelvraag 15 Weer veel gedoe, waarbij je hee precies moet rekenen (en waarbij er veel fout kan gaan, in de aanloop naar die 3 puntjes). Maar let op: trek altijd een conclusie, want in veel gevallen kan je ook voor een foute conclusie een puntje krijgen, als je voor die conclusie maar een basis geeft. Een moeilijke opgave? Ja, zekers. Mede omdat veel examenkandidaten hier veel puntjes hebben laten liggen is bij dit examen een zogenoemde N-term van 1,6 gehanteerd. Maar dan toch: drie kwartier de tijd. Slordig lezen levert ellende en tijdverlies op! analyseer de informatiebronnen woord-voor-woord. Bijna alles is relevant! laat jezelf niet blokkeren. Lukte het niet met dat machine-uurtarief? Maak een bewuste doorwerkfout bij deelvraag 11. Pak deelvraag 12 hoe dan ook mee. Werk bij deelvraag 14 desnoods door met een fout verkoopresultaat per stuk, als je weet of voelt dat die bij deelvraag 13 niet lekker uit de verf kwam. ** Examenopgave 2013-I-2 Zie de hierachter opgenomen opgave (met uitwerkbijlage en informatiebronnen), waarachter je ook de antwoorden ziet. Je weet het: eerst de puntjes tellen. Poei, 23 van de 62, ruim 1/3 van het te behalen totaal! Dit is een echt grote opgave, waaraan je een vol klokuur mag besteden. Doe dat dan ook, je zal zien dat het rendeert. Deelvraag 4 Een lekkere binnenkomer. Lees HEEL goed. Hoeveel auto s moeten er in de drukste periode gemiddeld per overtocht (en dan ook nog naar de drukste kant, om het zo te noemen) worden meegenomen? Heb je meegerekend dat er ook auto s meegaan, waarvan de bestuurder (niet de auto zelf, natuurlijk) geen abonnement heeft? Veel informatie, verwerk die gegevenvoor-gegeven en trek hoe dan ook een conclusie.

4 Deelvraag 5 Geef een inhoudelijk antwoord. Zie het antwoordmodel: een slordig of bijna goed antwoord kost je meteen 2 punten (dat is ongeveer 0,3 minder als CE-eindcijfer, dat gaat hard)! Deelvraag 6 Veel leerlingen geven hier een antwoord in de sfeer van dan zijn de totale onderhoudskosten meer dan de aanschafwaarde. Maar is dat relevant? Als een oldtimer-auto al 50 jaar rondrijdt, dan is in de loop der jaren zonder twijfel ook minstens evenveel aan onderhoud uitgegeven als de aanschafwaarde van weleer. Deelvraag 7 Duidelijk. Somformule toepassen, goed tellen en redeneren: n = 40, kleinste is / 1,05 ^39 (!), r = 1,05, som = Heb je hiermee 2 puntjes verdiend? Nee! Lees nog eens goed Deelvraag 9 4 puntjes. Er kan eigenlijk niet veel misgaan, behalve misschien de interest die in het stukje annuïtair zit. Of in de interest per halfjaar, waar jij mogelijk overheen hebt gelezen. Deelvraag 10 Alweer 4 puntjes, terwijl je de informatie min of meer rechtstreeks uit de bronnen kunt filteren. Snel verdiend, maar: het gaat over het jaar 2013, waarin de nieuwe veerpont geen twaalf, maar tien maanden in gebruik zal zijn. Ook hier: lezen! En daarbij: je hebt een vol uur de tijd, zagen we al. Neem de tijd om terug te rekenen vanuit het gegeven verliessaldo van en om via die weg naar mogelijke foutjes te zoeken. Als je hebt zitten knoeien, vraag dan tijdens het examen om een schone uitwerkbijlage: de surveillant heeft meestal een flink stapeltje extra liggen en zal er daarvan natuurlijk eentje aan je geven. Deelvraag 11 Een gelijk percentage verhoging. Vast zitten is bij deze vraag niet nodig: je weet hoeveel de extra benodigde opbrengst moet belopen. De berekening is vervolgens makkelijker dan je misschien denkt. Deelvraag 12 Lezen, lezen, lezen! Geef duidelijk aan hoe de twee voorwaarden uitpakken en trek vervolgens een conclusie. Ook een foute conclusie kan zoals eerder vermeld een puntje opleveren! ** F. Hordijk 2 maart 2017

5 Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. La Gelatirella bv is een onderneming die zich bezighoudt met de productie en verkoop van consumptie-ijs. Het ijs wordt verkocht aan diverse supermarkten. Door het succes van de smakendiversiteit overweegt de directie van La Gelatirella een nieuwe ijssmaak flensjesijs in 2010 op de markt te brengen, mits dit een positieve bijdrage levert aan het verwachte bedrijfsresultaat. Hiertoe moet de bestaande productiecapaciteit worden uitgebreid. Daarbij heeft de directie de keuze tussen het kopen of het financial leasen van de benodigde ijsbereidingsmachine JH0 (zie informatiebron 1 en 2). Deze machine wordt alleen gebruikt voor flensjesijs. La Gelatirella kiest die financieringswijze waarbij de gemiddelde jaarlijkse kosten gedurende de levensduur het laagst zijn. 2p 5 Bereken de gemiddelde jaarlijkse kosten als la Gelatirella de ijsbereidingsmachine JH0 koopt. La Gelatirella is bij haar oprichting ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken. 2p 6 Noem twee oprichtingseisen waaraan La Gelatirella bv dus voldaan heeft. Bij de leaseaanvraag heeft La Gelatirella haar balans moeten overleggen aan de leasemaatschappij om haar kredietwaardigheid te kunnen laten beoordelen. Er blijkt dat La Gelatirella voldoende kredietwaardig is. 1p 7 Welke balansgegevens moeten met elkaar vergeleken worden opdat de kredietwaardigheid van een onderneming kan worden vastgesteld? 1p 8 Bereken het jaarlijkse voordeel voor La Gelatirella als ze de machine least in plaats van koopt. 1p 9 Wordt de leasemachine op de balans van La Gelatirella opgenomen? Motiveer het antwoord. Voor het berekenen van de fabricagekostprijs van flensjesijs wordt gebruik gemaakt van een machine-uurtarief. Dit bestaat uit de kosten van de machine en de met de productie verband houdende loonkosten (zie informatiebron 3). Al deze kosten worden door La Gelatirella tot de constante kosten gerekend. De overige kosten met betrekking tot de productie en verkoop van flensjesijs staan in informatiebron 4. 3p 10 Bereken het machine-uurtarief van de ijsbereidingsmachine JH0 voor p 11 Bereken de fabricagekostprijs van een bakje flensjesijs voor De verkoopkosten worden in de commerciële kostprijs opgenomen door middel van een vast bedrag per bakje flensjesijs. Het transport naar de supermarkten vindt plaats met eigen transportauto s. De kosten hiervan worden door La Gelatirella gerekend tot de constante kosten. VW-0251-a-10-2-o 4 lees verder

6 1p 12 Waarom rekent La Gelatirella deze transportkosten tot de constante kosten? 4p 13 Bereken voor 2010 de verkoopprijs van een bakje flensjesijs inclusief 6% btw. 1p 14 Bereken voor 2010 het verwachte verkoopresultaat van flensjesijs. Geef aan of er sprake is van een voordelig of van een nadelig resultaat. Het verwachte aantal machine-uren van de productie van flensjesijs in 2010 is Er vindt geen voorraadvorming plaats. 3p 15 Wordt aan de door de directie gestelde voorwaarde met betrekking tot het op de markt brengen van flensjesijs voldaan? Motiveer het antwoord met een berekening van de verwachte bijdrage in 2010 aan het bedrijfsresultaat door gebruik te maken van het te berekenen verwachte bezettingsresultaat (zie formuleblad). VW-0251-a-10-2-o 5 lees verder

7 Informatiebron 1 Gegevens met betrekking tot de ijsbereidingsmachine JH0 Aankoopprijs ijsbereidingsmachine ,- installatiekosten , ,- btw ,- te betalen aan de leverancier ,- De levensduur van de ijsbereidingsmachine wordt gesteld op 4 jaar De restwaarde bedraagt ,- De verzekeringskosten bedragen 4.500,- per jaar De onderhoudskosten bedragen ,- per jaar Het elektriciteitsverbruik is kwh per jaar. De kosten hiervan bedragen 0,193 per kwh. De investering exclusief btw wordt volledig gefinancierd door middel van een 6% annuïteitenlening met een looptijd van 4 jaar. De jaarlijkse afgeronde annuïteit bedraagt ,-. VW-0251-a-10-2-b 3 lees verder

8 Informatiebron 2 Voorwaarden bij het financial leasen van de ijsbereidingsinstallatie Alleen ondernemingen die staan ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken kunnen in aanmerking komen voor een leasecontract. Bij elke aanvraag voor een leasecontract zal vooraf onderzoek worden gedaan naar de kredietwaardigheid van de lessee (huurder). Een aanvraag kan zonder opgaaf van redenen worden geweigerd. De btw wordt niet meegefinancierd, maar moet in één keer bij de eerste termijn worden betaald. Het minimumleasecontract is 5.000,- exclusief 19% btw. De jaarlijkse kosten, inclusief afschrijvingskosten, van de leaseovereenkomst bedragen ,-. Hierin zijn de onderhoudskosten en verzekeringskosten niet inbegrepen. De termijnbedragen bij financial leasing worden door La Gelatirella gerekend tot de constante kosten. VW-0251-a-10-2-b 4 lees verder

9 Informatiebron 3 Begrote loonkosten in 2010 bij de productie en verkoop van consumptie-ijs Er zijn uitsluitend constante loonkosten. Deze bedragen ,- per jaar, waarvan ,- ten behoeve van de productie en de rest ten behoeve van de verkoop. De verdeling van de constante loonkosten over de producten van La Gelatirella, is als volgt: Verdeling van de totale constante loonkosten van La Gelatirella over de producten Legenda: zomerkoninkjesijs 20% boeren yoghurtijs 10% chocletparty 18% flensjesijs 12% notenkwartet 8% smurfenijs10% stoofperenijs 10% stroopwafelijs 12% Deze genoemde percentages gelden zowel voor de productie als de verkoop. VW-0251-a-10-2-b 5 lees verder

10 Informatiebron 4 Overige gegevens met betrekking tot de productie, verkoop en winstmarge in 2010 van flensjesijs PRODUCTIE: Voor de productie van een bak flensjesijs is 0,875 liter melk nodig die wordt gekocht voor 0,56 per liter. De kosten van de overige ingrediënten bedragen 0,32 per bakje ijs. De kosten van een bakje met deksel waarin het ijs zit, bedragen 0,15 per bakje. Elk bakje ijs wordt normaal in 18 seconden met de juiste hoeveelheid ijs gevuld, gesloten en gereedgemaakt om ingevroren te worden. Deze 18 seconden is ook de begrote tijd per bakje flensjesijs. De normale productie is bakjes flensjesijs. De verwachte productie is bakjes flensjesijs. VERKOOP: overige verkoopkosten transport naar supermarkten advertenties in dagbladen commercials op radio frequentie 40 keer per jaar 600 spotjes per jaar kosten per keer totaal ten laste van flensjesijs ,- 100% 7.500, ,- 12,5% 1.500, ,- 12,5% De normale afzet is bakjes flensjesijs. De verwachte afzet is bakjes flensjesijs. WINSTMARGE: De winstmarge is 20% van de verkoopprijs exclusief 6% btw. VW-0251-a-10-2-b 6 lees verder

11 Vraag Antwoord Scores Opgave 2 5 maximumscore afschrijvingskosten 4 = verzekeringskosten onderhoudskosten elektriciteitsverbruik ,193 = interest 6% lening 4 x = gemiddelde jaarlijkse kosten maximumscore 2 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: notariële oprichtingsakte verklaring van geen bezwaar (afgegeven door de Minister van Justitie) minimumbedrag (2008: ,-) te storten op de uitgegeven aandelen 7 maximumscore 1 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: door het beoordelen van de verhouding tussen de vlottende activa + liquide middelen enerzijds en het vreemd vermogen op korte termijn anderzijds (liquiditeit). door het beoordelen van de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vreemde vermogen (solvabiliteit). 8 maximumscore 1 jaarlijkse kosten leasecontract jaarlijkse afschrijvings- en interestkosten bij kopen jaarlijks voordeel van leasen 1.200,- Opmerking De verzekerings-, onderhouds- en elektriciteitskosten zijn identiek dus kunnen buiten beschouwing gelaten worden. 9 maximumscore 1 Ja, want er is sprake van financial leasing waardoor het economisch eigendom van de ijsbereidingsmachine bij La Gelatirella ligt. VW-0251-a-10-2-c 5 lees verder

12 Vraag Antwoord Scores 10 maximumscore 3 kosten bij leasing ( ) = loonkosten: ,12 = dus machine-uurtarief: x = 120, maximumscore 2 melk 0,875 0,56 = 0,49 overige ingrediënten 0,32 bakje met deksel 0,15 18 kosten machine 120 = ,60 fabricagekostprijs 1,56 12 maximumscore 1 De kosten van de transportauto zijn onafhankelijk van de afzet. 13 maximumscore 4 fabricagekostprijs 1,56 constante verkoopkosten 0,12 x ,125 x ,125 x = 0,60 commerciële kostprijs 2,16 2 winstopslag: 20 2,16 = 80 0,54 verkoopprijs exclusief btw 2,70 1 btw 0,06 2,70 0,16 verkoopprijs inclusief btw 2, maximumscore ,54 = ,- voordelig VW-0251-a-10-2-c 6 lees verder

13 Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Heen en Weer bv verzorgt tussen Akersloot (buurtschap het Schouw) en de Schermer een veerdienst over het Noord-Hollands Kanaal met behulp van een veerpont. Doordat gebruik wordt gemaakt van een kleine veerpont, lopen de wachttijden in de drukste uren te veel op. Daarom wil de directie per 1 maart 2013 een grotere veerpont in gebruik nemen ter vervanging van de kleine veerpont. Hierbij heeft de directie de keuze uit een drietal opties: 1 een veerpont die maximaal 5 personenauto s tegelijk kan overzetten; 2 een veerpont die maximaal 8 personenauto s tegelijk kan overzetten; 3 een veerpont die maximaal 12 personenauto s tegelijk kan overzetten. De directie kiest voor de veerpont met de laagste capaciteit, waarbij de capaciteit voldoende is om het gemiddeld aantal personenauto s per overtocht in de drukste periode over te zetten. 2p 4 Voor welke van bovenstaande drie opties zal de directie met betrekking tot de aan te schaffen veerpont kiezen? Motiveer het antwoord met een berekening (zie informatiebron 1). Heen en Weer heeft voor de bouw van de veerpont een offerte ontvangen van scheepswerf Giessen nv (zie informatiebron 2). 2p 5 Welk risico loopt Heen en Weer bij de in de offerte voorgestelde betalingswijze van de veerpont? Motiveer het antwoord. VW-0251-a-13-1-o 4 / 12 lees verder

14 Bij de afweging om wel of niet de veerpont aan te schaffen, gaat de directie uit van de gegevens van de offertes (informatiebron 2 en 3). Heen en Weer vormt een Voorziening onderhoud. Jaarlijks wordt 3% van de aanneemsom aan de Voorziening gedoteerd. De administrateur van Heen en Weer maakt bezwaar tegen de manier waarop de jaarlijkse onderhoudskosten worden bepaald. Het zou geen reëel beeld geven van het verloop van de onderhoudskosten tijdens de levensduur van de veerpont. 1p 6 Licht het bezwaar van de administrateur toe. Van de provincie Noord-Holland kan Heen en Weer op 1 maart 2013 een eenmalige investeringssubsidie ontvangen. De omvang hiervan is gelijk aan de contante waarde op 1 maart 2013 van een veronderstelde jaarlijkse exploitatiesubsidie van ,-. De eerste uitkering van deze veronderstelde exploitatiesubsidie zou plaatsvinden op 1 maart 2013, de laatste op 1 maart Het contant maken geschiedt op basis van 5% samengestelde interest per jaar, waarbij de omvang van de eenmalige investeringssubsidie wordt afgerond op het dichtstbijzijnde veelvoud van 100,-. 2p 7 Bereken de grootte van de eenmalige investeringssubsidie op 1 maart 2013 (zie formuleblad). Bij de aankoop van de nieuwe veerpont moet aan alle onderstaande voorwaarden worden voldaan: a Heen en Weer wil niet meer dan ,- uit haar aanwezige liquide middelen gebruiken voor de aanschaf van de nieuwe veerpont. b De directie wil dat de nettowinst in 2013 minimaal gelijk is aan de behaalde nettowinst in VW-0251-a-13-1-o 5 / 12 lees verder

15 Voorwaarde a De financiering van de aanschaf van de veerpont bestaat uit twee onderdelen: het afsluiten van een hypothecaire lening, groot 80% van het bedrag van de investering (zie informatiebron 3) het krijgen van de investeringssubsidie van de provincie Noord- Holland Het dan nog ontbrekende bedrag wordt betaald uit de aanwezige liquide middelen. 2p 8 Bereken het bedrag dat Heen en Weer uit de liquide middelen zou moeten betalen. Voorwaarde b Voor de bepaling van de te verwachten nettowinst over 2013 stelt Heen en Weer een resultatenbegroting op (zie informatiebronnen 3, 4 en 5). 4p 9 Bereken de interestkosten over 2013 met betrekking tot de hypothecaire lening. 4p 10 Toon aan dat het verwachte nettoverlies over ,- bedraagt. Vul hiertoe de bij deze vraag horende uitwerkbijlage volledig in. De verwachte nettowinst over 2013 blijkt niet voldoende te zijn om te voldoen aan voorwaarde b. Om hier toch aan te kunnen voldoen, besluit de directie de overzettarieven voor losse overtochten te verhogen met een gelijk percentage voor personenauto s en (brom)fietsen. 3p 11 Bereken de nieuwe overzettarieven voor een losse overtocht van een personenauto en van een (brom)fiets zodat toch aan voorwaarde b wordt voldaan. Van de provincie Noord-Holland mogen de prijzen van een losse overtocht voor een personenauto maximaal met 0,50 stijgen, die van een (brom)fiets met maximaal 0,25. 3p 12 Zal Heen en Weer de nieuwe veerpont aanschaffen? Motiveer het antwoord door elk van de gestelde voorwaarden a en b in het antwoord te betrekken. VW-0251-a-13-1-o 6 / 12 lees verder

16 management & organisatie VWO uitwerkbijlage Naam kandidaat Kandidaatnummer 10 opbrengsten totaal - abonnementen losse overtochten totale opbrengsten kosten - afschrijving veerpont.. - loonkosten onderhoudskosten.. - brandstofkosten oude veerpont brandstofkosten nieuwe veerpont interestkosten - verzekeringskosten totale kosten..... totaal winst/verlies 1)..... noot 1 doorhalen wat niet van toepassing is berekeningen: zie ommezijde VW-0251-a-13-1-u 1 / 3 lees verder

17 berekeningen: afschrijving veerpont onderhoudskosten interestkosten 17 x Dharma berekeningen: afzet x dozen teelt en afzet (in aantallen dozen) totale constante kosten ( ) totale dekkingsbijdrage ( ) totale winst ( ) VW-0251-a-13-1-u 2 / 3 lees verder

18 Informatiebron 1 Gebruik van de veerpont Aantal overtochten van auto s met een jaarabonnement met ingang van 1 januari periode aantal over te zetten auto s met een jaarabonnement Schouw - Schermer Schermer - Schouw ochtendspits uur uur daluren overdag uur uur avondspits uur uur daluren avond uur einde Overige gegevens: 80% van de overgezette auto s tijdens de ochtend- en avondspits heeft een abonnement. De overzettijd, met inbegrip van oprijden en afrijden, is 5 minuten per enkele reis. Personenauto s die overgezet moeten worden, komen in elke periode met gelijke tussenpozen aan. Er is altijd plaats voor (brom)fietsers en voetgangers. Voor het jaar 2013 wordt uitgegaan van hetzelfde aantal abonnementen als het aantal verkochte abonnementen per 1 januari VW-0251-a-13-1-b 3 / 11 lees verder

19 Informatiebron 2 Offerte met betrekking tot de bouw en de exploitatie van de veerpont Scheepswerf Giessen nv Postbus AA Gorinchem Gorinchem, 30 maart 2012 Heen en Weer bv Kanaalweg EM Akersloot Geachte heer/mevrouw, Het doet ons genoegen u te offreren voor de bouw van de veerpont ten behoeve van uw veerdienst over het Noord-Hollands Kanaal tussen Schouw en Schermer. De aanneemsom bedraagt ,-. Voor de volledigheid zijn de specificaties van dit type veerpont: gegarandeerde levensduur: 40 jaar De geschatte restwaarde zal 4% van de aanneemsom bedragen. Jaarlijkse onderhoudskosten: u dient uit te gaan van 3% van de aanneemsom. De betaling van de aanneemsom geschiedt in 4 gelijke termijnen van elk ,-. De eerste termijn dient te worden betaald op 1 juli 2012 bij het leggen van de kiel, de tweede op 1 oktober 2012, de derde op 1 januari 2013 bij de doop van het schip en de laatste op 1 maart 2013 bij de oplevering van het schip. Om een oplevering op 1 maart 2013 te kunnen garanderen, zien wij graag uw reactie uiterlijk 1 mei 2012 tegemoet. Met vriendelijke groet, P. van Neck VW-0251-a-13-1-b 4 / 11 lees verder

20 Informatiebron 3 Offerte met betrekking tot de financiering van de aan te schaffen veerpont SOS Bank nv Postbus AA Castricum Castricum, 16 april 2012 Heen en Weer bv Kanaalweg EM Akersloot Geachte heer/mevrouw, Wij hebben uw financieringsverzoek met betrekking tot de veerpont ontvangen. Het verheugt ons u te kunnen meedelen dat de bank akkoord is met de financiering tegen de onderstaande voorwaarden: a b c d e f g U dient een scheepshypotheek te vestigen, waardoor de te bouwen veerpont als zekerheid kan dienen voor de te verstrekken lening. De grootte van de lening is maximaal 80% van de aanneemsom. De lening wordt in vier gelijke delen aan u ter beschikking gesteld op 1 juli 2012, 1 oktober 2012, 1 januari 2013 en 1 maart Tot 1 maart 2013 betaalt u alleen rente over het geleende bedrag en geen aflossing. Vanaf 1 maart 2013 wordt de lening omgezet in een annuïteitenlening. De lening dient in 40 jaar te worden afgelost met behulp van annuïteiten, elk groot ,-, die halfjaarlijks dienen te worden betaald op 31 augustus en 28 februari. De eerste betaling dient te geschieden op 31 augustus Het door u te betalen interestpercentage voor de te verstrekken lening is 2,5% per halfjaar. De veerpont dient te worden verzekerd vanaf het moment dat deze door u in gebruik wordt genomen (1 maart 2013). Met vriendelijke groet, J. Andela account-manager VW-0251-a-13-1-b 5 / 11 lees verder

21 Informatiebron 4 Winst- en verliesrekening (getallen in euro s) Heen en Weer bv 2012 Winst- en verliesrekening Heen en Weer bv over 2012 Afschrijvingskosten 1) Abonnementsgelden 2) Loonkosten Losse overtochten 3) Interestkosten Onderhoudskosten Brandstofkosten Verzekeringskosten Nettowinst noot 1 De in 2012 in gebruik zijnde veerpont is op 31 december 2012 volledig afgeschreven. noot 2 In 2012 zijn er 204 abonnementen afgesloten voor personenauto s à 175,- per jaar en 190 abonnementen voor (brom)fietsers à 70,- per jaar. noot 3 In 2012 waren er losse overtochten van personenauto s à 2,- en losse overtochten van (brom)fietsers à 1,-. VW-0251-a-13-1-b 6 / 11 lees verder

22 Informatiebron 5 Overige uitgangspunten voor het opstellen van de resultatenbegroting 2013 van Heen en Weer Abonnementen en losse overtochten Bij het opstellen van de resultatenbegroting voor 2013 wordt uitgegaan van hetzelfde aantal abonnementen en losse overtochten en dezelfde tarieven als die in Afschrijving De nieuwe veerpont wordt, vanaf het moment van ingebruikname op 1 maart 2013, lineair afgeschreven tot de geschatte restwaarde is bereikt op basis van de door de scheepswerf aangegeven levensduur. Over delen van een jaar wordt naar evenredigheid afgeschreven. Onderhoudskosten In 2013 zal er geen onderhoud meer worden gepleegd aan de oude veerpont. Ten bate van een te vormen onderhoudsvoorziening zal elk jaar 3% van de aanneemsom van de nieuwe veerpont worden gedoteerd vanaf het moment van oplevering. Over delen van een jaar worden de onderhoudskosten naar evenredigheid verdeeld. Interestkosten Voor het bepalen van de interestkosten voor 2013 op de hypothecaire lening wordt maandelijks de hoogte van de interestkosten bepaald. De interestkosten per maand bedragen een evenredig deel van de periode waarover de totale interest van die periode berekend wordt. De overige interestkosten over 2013 bedragen 4.000,-. VW-0251-a-13-1-b 7 / 11 lees verder

23 4 Beoordelingsmodel Vraag Antwoord Scores Opgave 1 1 maximumscore 2 0,20 x ,25 x ( ) = De acountant heeft gelijk. 2 maximumscore 3 vennootschapsbelasting dividendbelasting 0,15 x 0,20 x = netto cashdividend 0,07 x = mutatie post Liquide middelen maximumscore x = Opgave 2 4 maximumscore 2 De drukste periode is de avondspits, dus er moeten dan maximaal 56 = 70 personenauto s worden overgezet 1 0,80 70 Dat zijn gemiddeld = 5,83 auto s per overtocht, dus de keuze 12 2 x 2 valt op optie 2 (veerpont die maximaal 8 auto s tegelijk kan overzetten) 1 5 maximumscore 2 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: Heen en Weer loopt het risico dat ze haar vooruitbetaalde bedragen kwijt is als ten tijde van de bouw van de veerpont Giessen nv failliet gaat. Als de veerpont bij oplevering niet blijkt te voldoen aan de specificaties, is het lastig om de vooruitbetaalde bedragen terug te krijgen. Opmerking Uitsluitend 0 of 2 scorepunten toekennen. VW-0251-a-13-1-c 5 lees verder

24 Vraag Antwoord Scores 6 maximumscore 1 De onderhoudskosten zijn bepaald op 3% van de aanneemsom en worden dus jaarlijks gelijk verondersteld. De werkelijke onderhoudskosten zullen, naarmate de levensduur van de veerpont verder is gevorderd, waarschijnlijk niet gelijk blijven. 7 maximumscore 2 Voorbeelden van een juiste berekening zijn: GR: n = 40, i = 5, T = , BGN, FV = 0, solve PV = 472,496,89 dus ,- 39 1, 0 5 1, 0 5 investeringssubsidie x 0,05 = ,89 dus ,-. 8 maximumscore 2 benodigd bedrag: grootte hypothecaire lening: 80% van = investeringssubsidie te betalen uit liquide middelen maximumscore 4 ( 3 x ) x 2,5 x 2 interest januari februari 100 x 6 = interest maart augustus 2,5% van = interest september december 2,5% van {( ( )} x 4 6 = totaal VW-0251-a-13-1-c 6 lees verder

25 Vraag Antwoord Scores 10 maximumscore 4 opbrengsten - abonnementen losse overtochten totaal totale opbrengsten kosten - afschrijving veerpont loonkosten onderhoudskosten brandstofkosten oude veerpont brandstofkosten nieuwe veerpont interestkosten verzekeringskosten totale kosten totaal winst/verlies berekeningen: afschrijving veerpont % van onderhoudskosten 3% van x interestkosten (vraag 9) x afschrijving 1 onderhoudskosten 1 interestkosten 1 verlies 1 Opmerking Als de kandidaat bij vraag 10 de factor scorepunt in mindering gebracht. vergeten is, wordt hiervoor VW-0251-a-13-1-c 7 lees verder

26 Vraag Antwoord Scores 11 maximumscore 3 De opbrengsten dienen = hoger te worden om te voldoen aan de gestelde voorwaarde b 1 Voorbeelden van een juiste vervolgberekening zijn: De extra opbrengst moet hoger zijn, i.c personenauto % van 2 = 2,40 (brom)fiets % van 1 = 1,20 is 20%. Stel de verhoging van het losse tarief voor een personenauto op Y ( Y x 0,5Y) = Y = = 0,40 Het overzettarief voor een personenauto wordt dan 2 + 0,40 = 2,40; Het overzettarief voor een (brom)fiets wordt dan 1 + 0,20 = 1, maximumscore 3 Aan voorwaarde a wordt voldaan: < Aan voorwaarde b wordt voldaan, na verhoging van de overzettarieven. De toegestane verhoging van het overzettarief voor een personenauto is 0,50, dat van een (brom)fiets 0,25. De vereiste (ten behoeve van de realisatie van voorwaarde b) verhoging van de overzettarieven is geringer dan de toegestane verhoging 1 Heen en Weer zal de nieuwe veerpont aanschaffen 1 Opgave 3 13 maximumscore 3 Een voorbeeld van een juiste berekening: dekkingsbijdrage per doos = % = 20% % = % = % = 222, maximumscore 2 De variabele kosten nemen af. Daardoor zal de dekkingsbijdrage per product toenemen 1 en zal de lijn een steiler verloop hebben 1 VW-0251-a-13-1-c 8 lees verder

Eindexamen vwo m&o 2013-I

Eindexamen vwo m&o 2013-I Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Heen en Weer bv verzorgt tussen Akersloot (buurtschap het Schouw) en de Schermer

Nadere informatie

Eindexamen m&o vwo 2010 - II

Eindexamen m&o vwo 2010 - II Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. La Gelatirella bv is een onderneming die zich bezighoudt met de productie en verkoop van consumptie-ijs. Het ijs wordt verkocht aan diverse

Nadere informatie

Bijlage VWO. management & organisatie. tijdvak 1. Informatieboekje. VW-0251-a-13-1-b

Bijlage VWO. management & organisatie. tijdvak 1. Informatieboekje. VW-0251-a-13-1-b Bijlage VWO 2013 tijdvak 1 management & organisatie Informatieboekje VW-0251-a-13-1-b Formuleblad Voor de beantwoording van vraag 7 zijn de volgende formules beschikbaar: 7 gebruikte symbolen: C contante

Nadere informatie

Eindexamen vwo m&o 2013-I

Eindexamen vwo m&o 2013-I Beoordelingsmodel Opgave 1 1 maximumscore 2 0,20 x 200.000 + 0,25 x (3.400.000-200.000) = 840.000 De acountant heeft gelijk. 2 maximumscore 3 vennootschapsbelasting 840.000 1 dividendbelasting 0,15 x 0,20

Nadere informatie

Bijlage VWO. management & organisatie management & organisatie. tijdvak 2. Informatieboekje. tevens oud programma.

Bijlage VWO. management & organisatie management & organisatie. tijdvak 2. Informatieboekje. tevens oud programma. Bijlage VWO 2010 tijdvak 2 tevens oud programma management & organisatie management & organisatie Informatieboekje VW-0251-a-10-2-b Formuleblad Voor de beantwoording van vraag 15, 16, 17, 27 en 33 zijn

Nadere informatie

Eindexamen m&o vwo 2010 - II

Eindexamen m&o vwo 2010 - II Beoordelingsmodel Opgave 1 1 maximumscore 2 Aantal geplaatste aandelen bij oprichting 1.200.000 4 175.000 = 125.000 1 ( 1.200.000 + 908.000 ) 1.428.000 Emissiekoers bij oprichting = 5,44 125.000 1 2 maximumscore

Nadere informatie

Eindexamen vwo m&o 2013-I

Eindexamen vwo m&o 2013-I Opgave 1 Van Gaal Metaal bv heeft de volgende balans opgesteld. Balans Van Gaal Metaal bv per 31 december 2012 (getallen x 1.000,-) Debet Credit Terreinen en 2.500 Maatschappelijk 4.000 gebouwen aandelenkapitaal

Nadere informatie

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 1 dinsdag 28 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 1 dinsdag 28 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen VWO 2013 tijdvak 1 dinsdag 28 mei 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 1 dinsdag 28 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 1 dinsdag 28 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen VWO 2013 tijdvak 1 dinsdag 28 mei 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO 2013

Correctievoorschrift VWO 2013 Correctievoorschrift VWO 2013 tijdvak 1 management & organisatie Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden

Nadere informatie

{ } Eindexamen m&o vwo 2010 - II. ( ) n. Formuleblad. Voor de beantwoording van vraag 15, 16, 17, 27 en 33 zijn de volgende formules beschikbaar:

{ } Eindexamen m&o vwo 2010 - II. ( ) n. Formuleblad. Voor de beantwoording van vraag 15, 16, 17, 27 en 33 zijn de volgende formules beschikbaar: Formuleblad Voor de beantwoording van vraag 15, 16, 17, 27 en 33 zijn de volgende formules beschikbaar: 15 bezettingsresultaat = (B N) C N gebruikte symbolen: B = begrote bezetting N = normale bezetting

Nadere informatie

management & organisatie management & organisatie

management & organisatie management & organisatie Examen VWO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.30 uur tevens oud programma management & organisatie management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat

Nadere informatie

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 9

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 9 12.000 18.000 26.000 25.000 UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 9 Opgave 1 a. Wat zijn de grote verschillen tussen financial- en operational leasing? Financial leasing Langlopende overeenkomst Leasetermijn

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO

Correctievoorschrift VWO Correctievoorschrift VWO 2010 tijdvak 2 tevens oud programma management & organisatie management & organisatie Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores. x 100% = 55%

Vraag Antwoord Scores. x 100% = 55% Opgave 1 1 maximumscore 1 1.320.000 900.000 + 1.500.000 x 100% = 55% 2 maximumscore 2 Zonder een voorziening zijn de werkelijke uitgaven ook kosten in een jaar. Met een voorziening worden de kosten verspreid

Nadere informatie

Bij deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4.

Bij deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. Opgave 2 Bij deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. Johnson nv is een onderneming die zich met ingang van 1 januari 2019 wil richten

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 3.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 3. Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 3. In deze opgave is wel sprake van btw maar blijft de vennootschapsbelasting buiten beschouwing. Bewoners van het dorp Westmaas hebben

Nadere informatie

Management & Organisatie VWO 5 Hoofdstuk 27 t/m 30. 15 juni 2009 proeftoets 100 minuten. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing.

Management & Organisatie VWO 5 Hoofdstuk 27 t/m 30. 15 juni 2009 proeftoets 100 minuten. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Management & Organisatie VWO 5 Hoofdstuk 27 t/m 30 15 juni 2009 proeftoets 100 minuten Opgave 1 In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Firma Balans produceert uitsluitend twee typen weegschalen,

Nadere informatie

Zie de hierachter opgenomen opgave, waarachter je ook de antwoorden ziet.

Zie de hierachter opgenomen opgave, waarachter je ook de antwoorden ziet. Constante en variabele machinekosten Aantekeningen bij examenopgave 2012-I-4 opgaven uit Management en Organisatie in Balans Het is en blijft een lastig onderwerp, alles wat te maken heeft met machinekosten,

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores. Opmerking Voor elke fout wordt 1 scorepunt in mindering gebracht.

Vraag Antwoord Scores. Opmerking Voor elke fout wordt 1 scorepunt in mindering gebracht. Opgave 1 1 maximumscore 1 de Algemene Ledenvergadering 2 maximumscore 1 85 x 90 = 7.650 3 maximumscore 3 7.650 2.160 + 1.870 270 + 500 = 7.590 4 maximumscore 2 groter. De nog te vorderen contributie van

Nadere informatie

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 21 juni uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 21 juni uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen VWO 2017 tijdvak 2 woensdag 21 juni 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

OPGAVEN HOOFDSTUK 9 ANTWOORDEN

OPGAVEN HOOFDSTUK 9 ANTWOORDEN HOOFDSTUK 9 ANTWOORDEN Opgave 1 a. Wat zijn de grote verschillen tussen financial- en operational leasing? Financial leasing Langlopende overeenkomst Leasetermijn gelijk aan de economische levensduur Contract

Nadere informatie

Bijlage VWO. management & organisatie. tijdvak 2. Informatieboekje

Bijlage VWO. management & organisatie. tijdvak 2. Informatieboekje Bijlage VWO 2014 tijdvak 2 management & organisatie Informatieboekje VW-0251-a-14-2-b Formuleblad Voor de beantwoording van vraag 15 zijn de volgende formules beschikbaar: 15 Formules voor samengestelde

Nadere informatie

Bij deze opgave blijven belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 3.

Bij deze opgave blijven belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 3. Opgave 2 Bij deze opgave blijven belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 3. Woningcorporaties zijn verenigingen of stichtingen met een volkshuisvestelijk

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. Johan en Gert zijn eigenaren van transportbedrijf Opweg vof. Opweg bezit twee vrachtwagens: een MAN en een Scania. Opweg heeft veel last

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 5 tot en met 7. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 5 tot en met 7. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Opgave 5 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 5 tot en met 7. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Na het schandaal met de sjoemelsoftware in dieselauto s in 2015 heeft de Europese

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores

Vraag Antwoord Scores Opgave 1 1 maximumscore 2 Een vereniging heeft leden, een stichting niet 1 Het bestuur van een vereniging wordt gekozen door de leden, bij een stichting benoemt het bestuur zichzelf (coöptatie) 1 2 maximumscore

Nadere informatie

In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5.

In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. Opgave 2 In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. Vastgoedmaatschappij Flexbouw bv is eigenaar van het kantoorpand De Borgstaete en heeft

Nadere informatie

Eindexamen m&o vwo 2001-II

Eindexamen m&o vwo 2001-II 4 Antwoordmodel Opgave Het boekresultaat (winst of verlies) dat ontstaat bij verkoop van vaste activa /deelnemingen. Niet, want in een beoordelingsgesprek staat de beoordeling van de prestaties van de

Nadere informatie

Eindexamen havo m&o 2013-I

Eindexamen havo m&o 2013-I Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 6. Bij deze opgave worden de belastingen buiten beschouwing gelaten. Peter de Beer is de eigenaar van een klein autobedrijf (FIAT De Beer

Nadere informatie

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 1 woensdag 18 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 1 woensdag 18 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2016 tijdvak 1 woensdag 18 mei 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 31 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 58 punten te behalen.

Nadere informatie

- Op gebouwen en machines die op 1 januari 2008 aanwezig zijn wordt in 2008 respectievelijk 30.000,- en 20.000,- afgeschreven.

- Op gebouwen en machines die op 1 januari 2008 aanwezig zijn wordt in 2008 respectievelijk 30.000,- en 20.000,- afgeschreven. Management en Organisatie VWO 6 Herhaling CE Begrotingen nummer 2 Opgave 1 Gegeven is de volgende balans van Fitna bv: Balans per 1/1 2008 --------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Management en Organisatie VWO 6 Hst 31, 37 t/m 43

Management en Organisatie VWO 6 Hst 31, 37 t/m 43 Management en Organisatie VWO 6 Hst 31, 37 t/m 43 25 januari 2011 proeftoets 100 minuten Opgave 1 Handelsonderneming Astan bv heeft gegevens verzameld. Deze gegevens zijn nodig voor het opstellen van de

Nadere informatie

Management & Organisatie VWO 4 Hoofdstuk 3,9,12,14,16

Management & Organisatie VWO 4 Hoofdstuk 3,9,12,14,16 Management & Organisatie VWO 4 Hoofdstuk 3,9,12,14,16 16 juni 2009 proeftoets 100 minuten Opgave 1 Hartenstijn bv heeft op 1 januari de volgende balans opgesteld: Balans 1 januari 2009 --------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Examen VWO. Bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid. Voorbeeldopgaven Händel

Examen VWO. Bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid. Voorbeeldopgaven Händel Examen VWO 2017 Voorbeeldopgaven Händel Bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid Händel Voorbeeldopgave VWO.doc - 23-6-2016 1 / 12 lees verder Voorbeeldopgave nieuwe programma onderdelen

Nadere informatie

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 20 juni uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 20 juni uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2018 tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Bijlage VWO. management & organisatie. tijdvak 1. Informatieboekje. VW-0251-a-18-1-b

Bijlage VWO. management & organisatie. tijdvak 1. Informatieboekje. VW-0251-a-18-1-b Bijlage VWO 2018 tijdvak 1 management & organisatie Informatieboekje VW-0251-a-18-1-b Formuleblad Voor beantwoording van de vragen 17, 18, 24 en 26 zijn de volgende formules beschikbaar. 17 en 18 sp =

Nadere informatie

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 1 vrijdag 10 mei uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 1 vrijdag 10 mei uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2019 tijdvak 1 vrijdag 10 mei 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Eindexamen vwo m&o II

Eindexamen vwo m&o II Opgave 1 1 maximumscore 2 De zakelijke lasten zijn door de verkoper vooruitbetaald. Uitsluitend 0 of 2 scorepunten toekennen. 2 maximumscore 3 maand in 2011 schuldrest ( ) begin van de maand interestdeel

Nadere informatie

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 1 maandag 12 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 1 maandag 12 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2014 tijdvak 1 maandag 12 mei 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Beginner. Beginner. Beginner

Beginner. Beginner. Beginner Beginner Nummer 1 Beginner Nummer 2 Beginner Antwoordmodel Antwoordmodel Antwoordmodel Nummer 3 2014: uitgave 0/kosten 30 Afschrijving De waardevermindering van de auto (een onderdeel van de vaste activa)

Nadere informatie

Examen HAVO. Voorbeeldopgaven Knip & Go. Bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid

Examen HAVO. Voorbeeldopgaven Knip & Go. Bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid Examen HAVO 2017 Voorbeeldopgaven Knip & Go Bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid Voorbeeldopgave nieuwe programma onderdelen bij Bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële

Nadere informatie

Verslag bespreking Centraal Examen M&O, VWO, 2015 tijdvak 1. dd 13 mei 2015

Verslag bespreking Centraal Examen M&O, VWO, 2015 tijdvak 1. dd 13 mei 2015 Verslag bespreking Centraal Examen M&O, VWO, 2015 tijdvak 1 dd 13 mei 2015 De door de VECON georganiseerde examenbesprekingen hebben tot doel dat de examencorrectie eenduidig plaats zal vinden. Uitgangspunt

Nadere informatie

Industrie tussen grafisch en begrijpen Opgave A. Leuk!

Industrie tussen grafisch en begrijpen Opgave A. Leuk! Industrie tussen grafisch en begrijpen Opgave A Leuk! Een opgave met een grafische toepassing, waarbij het aankomt op goed analyseren, redeneren, een beetje rekenen, ietsje tekenen en: de juiste theoretische

Nadere informatie

VECON verslag van de Examenbespreking M&O HAVO 2019 tijdvak 1 d.d. 10 mei 2019

VECON verslag van de Examenbespreking M&O HAVO 2019 tijdvak 1 d.d. 10 mei 2019 VECON verslag van de Examenbespreking M&O HAVO 2019 tijdvak 1 d.d. 10 mei 2019 De door de VECON georganiseerde examenbesprekingen hebben tot doel dat de examencorrectie eenduidig plaats zal vinden. Uitgangspunt

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 4 tot en met 6. Bij deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 4 tot en met 6. Bij deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Opgave 5 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 4 tot en met 6. Bij deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Jan Somers staat met een attractie op de kermis: de Tropical Trip. De Tropical

Nadere informatie

Dit oefenexamen bestaat uit 22 vragen. De opbouw en het aantal vragen komt overeen met het online examen.

Dit oefenexamen bestaat uit 22 vragen. De opbouw en het aantal vragen komt overeen met het online examen. PDB KOSTENCALCULATIE 4 OEFENEXAMEN 3 Dit oefenexamen bestaat uit 22 vragen. De opbouw en het aantal vragen komt overeen met het online examen. Het aantal te behalen punten is 38. Bij elke vraag staat aangegeven

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores. De bank heeft een onderpand/zekerheid voor de lening 1 Daphne legt eigen geld in waardoor de lening lager is 1

Vraag Antwoord Scores. De bank heeft een onderpand/zekerheid voor de lening 1 Daphne legt eigen geld in waardoor de lening lager is 1 Opgave 1 1 maximumscore 1 Daphne maximumscore De bank heeft een onderpand/zekerheid voor de lening 1 Daphne legt eigen geld in waardoor de lening lager is 1 3 maximumscore 1 (0 x 10.754,51) 160.000 = 55.090,0

Nadere informatie

Proefschoolexamen Management & Organisatie 5 vwo. Hoofdstuk 17 tot en met 28. Normering. Aantal punten x 9 + 1 = cijfer 63

Proefschoolexamen Management & Organisatie 5 vwo. Hoofdstuk 17 tot en met 28. Normering. Aantal punten x 9 + 1 = cijfer 63 Proefschoolexamen Management & Organisatie 5 vwo Hoofdstuk 17 tot en met 28 Normering Opgave 1 Opgave 1 Opgave 2 Opgave 4 Opgave 5 Opgave 6 Opgave 7 1: 2 punten 1: 2 punten a: 2 punten 1: 3 punten 1: 2

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO

Correctievoorschrift VWO Correctievoorschrift VWO 2008 tijdvak 1 management & organisatie Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Jan Groenland is eigenaar van Green Lunch bv. Green Lunch verkoopt biologische

Nadere informatie

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 1 donderdag 22 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 1 donderdag 22 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen VWO 2008 tijdvak 1 donderdag 22 mei 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 34 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

UITWERKINGEN OPGAVEN

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 10 Opgave 1 a. Bereken het begrote bedrijfsresultaat. Verwachte bedrijfsresultaat Omzet 170 12.000 2.040.000 Variabelekosten 75 12.000 900.000 Constante kosten 550.000 + 1.450.000 - Verwachte

Nadere informatie

Eindexamen m&o vwo 2008-II

Eindexamen m&o vwo 2008-II Opgave 5 Bij deze opgave horen vijf informatiebronnen (de informatiebronnen 4 tot en met 8) en een uitwerkbijlage. In informatiebron 4 staat informatie over de soorten bevrachtingscontracten in de scheepsvaart.

Nadere informatie

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2014 tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 33 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores

Vraag Antwoord Scores Opgave 1 1 maximumscore 1 Voorbeelden van een juist antwoord: Er is sprake van één geldgever en één geldnemer. Een onderhandse lening is een niet-openbare lening. 2 maximumscore 2 0,06 x (2.000.000.000

Nadere informatie

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 20 juni uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 20 juni uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen VWO 2018 tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 31 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Bijlage VWO. management & organisatie. tijdvak 1. Bijlage. 800025-1-030b

Bijlage VWO. management & organisatie. tijdvak 1. Bijlage. 800025-1-030b Bijlage VWO 2008 tijdvak 1 management & organisatie Bijlage 800025-1-030b Formuleblad Formules voor de beantwoording van de vragen 12, 18, 26 en 32 12 Efficiencyverschil: (sh wh) sp Prijsverschil: (sp

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Ter versterking van de economie van Noord-Nederland heeft de provincie Groningen begin

Nadere informatie

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 2 donderdag 23 juni 13:30-16:30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 2 donderdag 23 juni 13:30-16:30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2016 tijdvak 2 donderdag 23 juni 13:30-16:30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 32 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Eindexamen m&o vwo 2007-II

Eindexamen m&o vwo 2007-II Beoordelingsmodel Opgave 1 1 maximumscore 1 product maximumscore 1 De regels van FNLI zijn strenger dan de internationale richtlijnen waardoor er minder producten onder een gezond-logo geplaatst kunnen

Nadere informatie

In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 7 en 8.

In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 7 en 8. Opgave 5 In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 7 en 8. Motorboot- en Watersportvereniging Loosdrecht (MWL) exploiteert een jachthaven. De jachthaven

Nadere informatie

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 1 vrijdag 22 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 1 vrijdag 22 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2015 tijdvak 1 vrijdag 22 mei 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Achter dit examen is een erratum opgenomen. Dit examen bestaat

Nadere informatie

In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5.

In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. Opgave 2 In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. Loek Janssen is een ondernemer uit Nijmegen. Hij zoekt een investeringsproject.

Nadere informatie

Eindexamen havo m&o 2012 - I

Eindexamen havo m&o 2012 - I Opgave 2 In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. Johan en Ineke openden op 1 januari 1996 de fitnesszaak Joinforfit vof (of openbare

Nadere informatie

Examen VWO. economische wetenschappen II en recht (oude stijl)

Examen VWO. economische wetenschappen II en recht (oude stijl) economische wetenschappen II en recht (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 19 mei 13.30 16.30 uur 20 04 Voor dit examen zijn maximaal 90 punten

Nadere informatie

Uitgeverij Het Lezende Luipaard nv toont de volgende cijfers: Creditzijde van de balansen Het Lezende Luipaard nv (getallen x 1.

Uitgeverij Het Lezende Luipaard nv toont de volgende cijfers: Creditzijde van de balansen Het Lezende Luipaard nv (getallen x 1. Opgave 1 Uitgeverij Het Lezende Luipaard nv toont de volgende cijfers: Creditzijde van de balansen Het Lezende Luipaard nv (getallen x 1.000) 31-12-2016 1-1-2016 Aandelenkapitaal 5.000 5.000 Aandelen in

Nadere informatie

Eindexamen m&o vwo 2001-I

Eindexamen m&o vwo 2001-I Eindexamen m&o vwo 00-I 4 Antwoordmodel Opgave Maximumscore voorbeelden van juiste antwoorden: Zelf selecteren kan goedkoper zijn. Bij zelf selecteren kan beter ingeschat worden of de sollicitant binnen

Nadere informatie

Eindexamen m&o vwo 2008-I

Eindexamen m&o vwo 2008-I Opgave 1 De productlevenscyclus geeft de ontwikkeling van de afzet van een product gedurende de tijd weer. De productlevenscyclus bestaat uit vijf fasen. 2p 1 Noem de vijf fasen van de productlevenscyclus

Nadere informatie

Vecon: verslag van de examenbespreking VWO

Vecon: verslag van de examenbespreking VWO Vecon: verslag van de examenbespreking VWO 2018 1 De door de VECON georganiseerde examenbesprekingen hebben tot doel dat de examencorrectie eenduidig plaats zal vinden. Uitgangspunt moet steeds zijn dat

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Opgave , ,57. Opgave ,078. Opgave , ,

Hoofdstuk 1. Opgave , ,57. Opgave ,078. Opgave , , Hoofdstuk 1 Opgave 1.1 1. 171. 2. 26,176. 3. 13.758,57. Opgave 1.2 1. 16.687. 2. 832. 3. 469,078. Opgave 1.3 1. 250,-. 2. 11,94114769. 3. 124. Opgave 1.4 1. 25,24. 2. 1.486,35. 3. 28.459.000,-. 4. 4.659,-.

Nadere informatie

Lever origineel en kopie van het examenpapier in.

Lever origineel en kopie van het examenpapier in. SPD Bedrijfsadministratie Examenopgave JAARREKENING WOENSDAG 24 JUNI 2015 12.15 UUR 15:15 UUR Belangrijke informatie Deze examenopgave bestaat uit x pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Opgave 1.1 1. 171. 2. 26,176. 3. 13.758,57. Opgave 1.2 1. 16.687. 2. 832. 3. 469,078. Opgave 1.3 1. 250,-. 2. 11,94114769. 3. 124.

Hoofdstuk 1. Opgave 1.1 1. 171. 2. 26,176. 3. 13.758,57. Opgave 1.2 1. 16.687. 2. 832. 3. 469,078. Opgave 1.3 1. 250,-. 2. 11,94114769. 3. 124. Hoofdstuk 1 Opgave 1.1 1. 171. 2. 26,176. 3. 13.758,57. Opgave 1.2 1. 16.687. 2. 832. 3. 469,078. Opgave 1.3 1. 250,-. 2. 11,94114769. 3. 124. Opgave 1.4 1. 25,24. 2. 1.486,35. 3. 28.459.000,-. 4. 4.659,-.

Nadere informatie

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 5 DEEL 1

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 5 DEEL 1 HOOFDSTUK 5 DEEL 1 Opgave 1 a. Noem enkele redenen om begrote kosten en opbrengsten te budgetteren. 1. Er is een toetsing mogelijk tussen de begrote uitgaven/ontvangsten en de werkelijke uitgaven en ontvangsten.

Nadere informatie

PRAKTIJKDIPLOMA BOEKHOUDEN FINANCIAL & COST ACCOUNTING UITWERKINGEN 16 EN 17 JUNI 2009

PRAKTIJKDIPLOMA BOEKHOUDEN FINANCIAL & COST ACCOUNTING UITWERKINGEN 16 EN 17 JUNI 2009 PRAKTIJKDIPLOMA BOEKHOUDEN FINANCIAL & COST ACCOUNTING UITWERKINGEN 16 EN 17 JUNI 2009 FINANCIËLE ADMINISTRATIE COPERNICUS BV 1. 710 Inkopen 73.650,- 160 Te verrekenen omzetbelasting 13.993,50 Aan 130

Nadere informatie

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 19 juni uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 19 juni uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen VWO 2019 tijdvak 2 woensdag 19 juni 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Bij een resultatenbegroting (ook wel exploitatiebegroting genoemd) wordt een overzicht gemaakt van de opbrengsten en van de kosten.

Bij een resultatenbegroting (ook wel exploitatiebegroting genoemd) wordt een overzicht gemaakt van de opbrengsten en van de kosten. De liquiditeits - en resultatenbegroting Een bedrijf wil graag weten of hij aan zijn betaalverplichtingen kan voldoen. Daarom wordt een planning gemaakt in de ontvangsten en de uitgaven (vaak binnen een

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores

Vraag Antwoord Scores Opgave 1 1 maximumscore 1 de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) 2 maximumscore 2 winst voor vennootschapsbelasting: 5.000.000 vennootschapsbelasting: 0,20 x 200.000 + 0,25 x (5.000.000 200.000)

Nadere informatie

Fabricage kosten Grondstoffen Machinekosten Loon productiepersoneel Hulpafdelingen (onderhoud/magazijn) Deze kosten zijn samen de fabricagekostprijs

Fabricage kosten Grondstoffen Machinekosten Loon productiepersoneel Hulpafdelingen (onderhoud/magazijn) Deze kosten zijn samen de fabricagekostprijs www.jooplengkeek.nl Voorcalculatie Fabricage kosten Grondstoffen Machinekosten Loon productiepersoneel Hulpafdelingen (onderhoud/magazijn) Deze kosten zijn samen de fabricagekostprijs Verkoop kosten Reclamekosten

Nadere informatie

Examen VWO. Economische wetenschappen II en recht (oude stijl)

Examen VWO. Economische wetenschappen II en recht (oude stijl) Economische wetenschappen II en recht (oude stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 28 mei 13.30 16.30 uur 20 03 Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen;

Nadere informatie

Bijlage VWO. management & organisatie management & organisatie. tijdvak 1. Informatieboekje. tevens oud programma.

Bijlage VWO. management & organisatie management & organisatie. tijdvak 1. Informatieboekje. tevens oud programma. Bijlage VWO 2010 tijdvak 1 tevens oud programma management & organisatie management & organisatie Informatieboekje VW-0251-a-10-1-b Formuleblad Voor de beantwoording van vraag 11, 13, 29 en 31 zijn de

Nadere informatie

Kennis Bedrijfseconomie. Werkboek

Kennis Bedrijfseconomie. Werkboek Kennis Bedrijfseconomie Werkboek Kennis Bedrijfseconomie Werkboek Ad Bakker Opmaak: Sander Pinkse Boekproductie, Amsterdam ISBN 978 90 3724 668 1 2018 uitgeverij Edu Actief b.v. Gehele of gedeeltelijke

Nadere informatie

Eindexamen m&o vwo 2008-I

Eindexamen m&o vwo 2008-I Beoordelingsmodel Opgave 1 1 maximumscore 2 introductiefase groeifase rijpheidsfase/volwassenfase verzadigingsfase/stabilisatiefase neergangsfase/aftakelingsfase/eindfase Opmerking: Wanneer niet in de

Nadere informatie

OEFENOPGAVEN LESBRIEF INDUSTRIE

OEFENOPGAVEN LESBRIEF INDUSTRIE OEFENOPGAVEN LESBRIEF INDUSTRIE 6 VWO Opgave 1. De onderneming Haakma BV heeft voor 2005 de volgende voorcalculatie met betrekking tot de toegestane kosten opgesteld. De constante fabricagekosten bestaan

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 4. In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Op het Rudolfcollege in Wernerdam (1.500 leerlingen) wordt sinds 1 augustus

Nadere informatie

management & organisatie

management & organisatie Examen HAVO 2011 tijdvak 2 woensdag 22 juni 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Dit oefenexamen bestaat uit 22 vragen. De opbouw en het aantal vragen komt overeen met het online examen.

Dit oefenexamen bestaat uit 22 vragen. De opbouw en het aantal vragen komt overeen met het online examen. PDB kostencalculatie 4 Oefenexamen 2 Dit oefenexamen bestaat uit 22 vragen. De opbouw en het aantal vragen komt overeen met het online examen. Het aantal te behalen punten is 38. Bij elke vraag staat aangegeven

Nadere informatie

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 2 donderdag 23 juni 13:30-16:30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 2 donderdag 23 juni 13:30-16:30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2016 tijdvak 2 donderdag 23 juni 13:30-16:30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 32 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Financiële aspecten van de planning

Financiële aspecten van de planning 14 hoofdstuk Financiële aspecten van de planning 14.1 B 14.2 A 14.3 D 14.4 D 14.5 D 14.6 C 14.7 C 14.8 C 14.9 A 14.10 D 14.11 B 14.12 D 14.13 C 1 12 18.000 = 1.500 14.14 A 14.15 C Ontvangen wordt november,

Nadere informatie

Bijlage VWO. management & organisatie. tijdvak 2. Informatieboekje. VW-0251-a-16-2-b

Bijlage VWO. management & organisatie. tijdvak 2. Informatieboekje. VW-0251-a-16-2-b Bijlage VWO 2016 tijdvak 2 management & organisatie Informatieboekje VW-0251-a-16-2-b Formuleblad Voor de beantwoording van de vragen 13, 15, 16 en 17 zijn de volgende formules beschikbaar. 13 break-evenomzet

Nadere informatie

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 1 donderdag 11 mei uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen VWO. management & organisatie. tijdvak 1 donderdag 11 mei uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen VWO 2017 tijdvak 1 donderdag 11 mei 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 31 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Bij een keten van elektronicawinkels kunnen consumenten hun aankopen in termijnen betalen. enkelvoudige interest per jaar

Bij een keten van elektronicawinkels kunnen consumenten hun aankopen in termijnen betalen. enkelvoudige interest per jaar Opgave 1 Bij een keten van elektronicawinkels kunnen consumenten hun aankopen in termijnen betalen. 2p 1 Noem twee vormen van consumptief krediet waarbij consumenten hun aankopen in termijnen betalen.

Nadere informatie

Deze uitwerkingen horen bij het boek Examentraining basiskennis Calculatie BKC van de uitgeverij OBCO, ISBN VERSIE 2 dd

Deze uitwerkingen horen bij het boek Examentraining basiskennis Calculatie BKC van de uitgeverij OBCO, ISBN VERSIE 2 dd Deze uitwerkingen horen bij het boek Examentraining basiskennis Calculatie BKC van de uitgeverij OBCO, ISBN 978-94-92705-01-3 VERSIE 2 dd 04-07-2018 1 Examentraining 1 Opgave 1 Opgave 2 Opgave 3 De juiste

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 tot en met 9. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 tot en met 9. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Opgave 5 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 tot en met 9. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Het is in principe de taak van de overheid om te zorgen voor infrastructuur (bruggen

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 en 7.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 en 7. Opgave 5 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 en 7. Door de dalende woningprijzen groeit het aantal huizen dat onder water staat. Onder water staan betekent dat de waarde van de woning lager is

Nadere informatie

Eindexamen m&o havo 2008-II

Eindexamen m&o havo 2008-II Opgave 3 Bij deze opgave horen vier informatiebronnen (de informatiebronnen 1 tot en met 4) en een uitwerkbijlage voor de vragen 15 en 16. In informatiebron 1 staan gegevens over de productiecapaciteit

Nadere informatie

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. management & organisatie. tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2012 tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur management & organisatie Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

De resultatenrekening

De resultatenrekening De resultatenrekening format resultatenrekening kosten/uitgaven en opbrengsten/ontvangsten afschrijvingen rente eindbalans Joop Lengkeek Kamer H0.012 Email: Lengkeek.J@NHTV.nl www.jooplengkeek.nl 1 De

Nadere informatie

In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 5 tot en met 7.

In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 5 tot en met 7. Opgave 5 In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Bij deze opgave horen de informatiebronnen 5 tot en met 7. Ruud van Eyck is eigenaar van CamperFun. CamperFun is een eenmanszaak die campers

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 7 tot en met 9. In deze opgave blijft de vermogensrendementsheffing buiten beschouwing.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 7 tot en met 9. In deze opgave blijft de vermogensrendementsheffing buiten beschouwing. Opgave 5 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 7 tot en met 9. In deze opgave blijft de vermogensrendementsheffing buiten beschouwing. Tot ongeveer het jaar 2010 stegen de gemiddelde prijzen van verkochte

Nadere informatie