99.11 Evaluerend vermogen van scholen en de ontwikkeling van alternatieve evaluatievormen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "99.11 Evaluerend vermogen van scholen en de ontwikkeling van alternatieve evaluatievormen"

Transcriptie

1 99.11 Evaluerend vermogen van scholen en de ontwikkeling van alternatieve evaluatievormen Promotoren: J. Verhoeven KU Leuven en P. Van Petegem - UA Publicatie: juni 2002 Trefwoorden: Evaluatie, leerdoel, empirisch onderzoek, literatuuronderzoek, leerinhoud Referenties: luik1: J. Verhoeven, G. Devos, W. Bruylant, V. Warmoes, Evalueren in Vlaamse secundaire scholen. Een onderzoek bij leraren en directeurs. Antwerpen-Apeldoorn, Garant, 2002,194 p. luik 2: (uitgebreid handboek) P. Van Petegem en J. Vanhoof, Evaluatie op de testbank. Een handboek voor het ontwikkelen van alternatieve evaluatievormen. Mechelen, Wolters- Plantyn, 2002, 333 p. (verkorte versie) P. Van Petegem en J. Vanhoof, Een alternatieve kijk op evaluatie. Mechelen, Wolters-Plantyn, 2002, 134 p. Samenvatting en resultaten: Aanleiding In de OBPWO-oproep van 1999 werd verwezen naar sterk gewijzigde onderwijsdoelstellingen: kinderen en jongeren dienen niet alleen kennis te verwerven maar ook - en vooral - vaardigheden en attitudes. De huidige informatiemaatschappij vereist bovendien dat leerlingen meer zelf hun leren in handen nemen. Evaluatievormen zijn momenteel nog sterk gericht op het meten van zuivere kennis. In functie van de interne kwaliteitsbewaking en het volgen van de leerprocessen van de leerlingen, zijn vele scholen op zoek naar manieren om ook de mate van realisatie van bredere doelen in verband met vaardigheden, strategieën en attitudes op een betrouwbare en valide manier te evalueren, c.q. te meten. Ook internationaal stelt men zich daar vragen over en is men op zoek naar de vernieuwingen die noodzakelijk zijn om ervoor te zorgen dat het evaluatiesysteem efficiënter functioneert en dat leerlingen zelf meer verantwoordelijkheid opnemen voor hun individueel leren. Luik 1: survey in Vlaamse scholen Aanleiding In de OBPWO-oproep van 1999 werd verwezen naar sterk gewijzigde onderwijsdoelstellingen: kinderen en jongeren dienen niet alleen kennis te verwerven maar ook - en vooral - vaardigheden en attitudes. De huidige informatiemaatschappij vereist bovendien dat

2 leerlingen meer zelf hun leren in handen nemen. Evaluatievormen zijn momenteel nog sterk gericht op het meten van zuivere kennis. In functie van de interne kwaliteitsbewaking en het volgen van de leerprocessen van de leerlingen, zijn vele scholen op zoek naar manieren om ook de mate van realisatie van bredere doelen in verband met vaardigheden, strategieën en attitudes op een betrouwbare en valide manier te evalueren, c.q. te meten. Ook internationaal stelt men zich daar vragen over en is men op zoek naar de vernieuwingen die noodzakelijk zijn om ervoor te zorgen dat het evaluatiesysteem efficiënter functioneert en dat leerlingen zelf meer verantwoordelijkheid opnemen voor hun individueel leren. De overheid wilde om te beginnen een beeld te krijgen van het huidig evaluerend vermogen van scholen in functie van de verschillende soorten onderwijsdoelen. Dit vereiste een inventarisatie van de huidige evaluatiepraktijk in Vlaamse scholen, die zowel blinde vlekken kan aanwijzen als terreinen detecteren waar reeds interessante ontwikkelingen aan de gang zijn. Onderzoeksvragen Aan de hand van de inventarisatie van de evaluatiepraktijk (micro) en het evaluatiebeleid (meso), het nagaan van zowel de band tussen beide als de band tussen het algemeen schoolbeleid en het evaluatiebeleid, wordt een antwoord gezocht op de volgende vragen. Heeft de onderwijsvisie een invloed op het gevoerde evaluatiebeleid? Welke verschillen zijn opmerkbaar in het evaluatiebeleid van meer leerlinggerichte en meer prestatiegerichte scholen? Gegevensverzameling * Steekproef Het rapport dat we u voorleggen is het resultaat van een empirisch onderzoek waarbij 1279 leerkrachten en 75 directeurs uit 92 secundaire scholen schriftelijk bevraagd werden over hun klas- en evaluatiepraktijk resp. schoolbeleid. Aangezien de onderzoekers geïnteresseerd waren in de regionale verschillen en de mogelijke verschillen tussen de drie grootste netten qua evaluatiepraktijk werden de scholen opgedeeld per provincie en per net. Wat de onderwijsvorm betreft, werd het KSO geweerd omdat ze slechts 2% van de totale populatie vormt. Bij de TSO- en BSO-scholen werd nog een bijkomen criterium gehanteerd, namelijk enkel die scholen die ten minste één van de drie grootste studierichtingen aanboden, werden weerhouden. Enkel leerkrachten die geschiedenis, wiskunde, Nederlands, technische vakken binnen het technisch onderwijs en praktijkhoofdvakken binnen het beroepsonderwijs onderwijzen, werden bevraagd. * Vragenlijst operationalisering van de begrippen Het schoolbeleid werd geoperationaliseerd in een visie op onderwijs (prestatiegerichtheid en leerlinggerichtheid) de afspraken op school over evaluatie het gevoerde evaluatiebeleid het evaluatieaanbod de klassenraden de autonomie van de leerkrachten. De evaluatiepraktijk werd geoperationaliseerd door

3 het gebruik en de frequentie van evalueren de functies van evalueren de fases van het evaluatieproces en de rapportage te bevragen. Daarnaast was er ook een bevraging van de evaluatie van vakoverschrijdende eindtermen, vaardigheden en attitudes. In hoofdstuk 5 van dit rapport worden de resultaten samengevat (p ) en formuleren de onderzoekers een aantal beleidssuggesties (p ). We geven hieronder kernachtig de belangrijkste conclusies weer. Algemene conclusies m.b.t. de evaluatiepraktijk van leerkrachten Gebruik en frequentie van evaluatie-instrumenten Gebruik: 97% van de leerkrachten maakt gebruik van de schriftelijke toets om te evalueren. 3/4 vindt de meer informele manier van evalueren, zoals het observeren, een belangrijk instrument. 17% geeft aan alternatief te evalueren, zoals computerevaluatie, een eindwerk, boekbesprekingen, Frequentie: Informele evaluatie gebeurt frequenter dan het afnemen van schriftelijke toetsen. Functies van evalueren De begeleidings-, de bijsturings- en de beoordelingsfunctie werden bevraagd. De leerkrachten vinden de beoordelende functie het belangrijkste doel van evaluatie. Minder vaak evalueren ze om de les bij te sturen of de leerlingen te begeleiden. Doelstellingen Er werden 4 niveaus vooropgesteld en bevraagd: kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes. 80% evalueert of leerlingen verbanden kunnen leggen (inzicht) en nauwkeurig kunnen werken (attitude). 3/4 evalueert de kennis van begrippen en feiten (kennis), het probleemoplossend vermogen (vaardigheden), het kunnen toepassen van de theorie in nieuwe situaties (vaardigheid) en het systematisch kunnen werken (attitude). Deze percentages dienen evenwel voorzichtig gehanteerd te worden daar leerkrachten aangeven dat het evalueren van attitudes geen sinecure is. Het proces van evalueren 62% bepaalt zelf het evaluatiemoment of instrument. Het kiezen van het instrument gebeurt vaker autonoom (88%) dan in overleg met andere leerkrachten. 88% van de leerkrachten vertrekt vanuit de lesdoelstellingen bij het opstellen van de evaluatie. Verwonderlijk is dat minder dan de helft de actualiteit, de problemen van de leerlingen of het handboek als uitgangspunt neemt. Leerkrachten gebruiken een waaier van vragen: open vragen, probleemstellingen, etc, om te evalueren. Meerkeuzevragen en meningsvragen worden minder gebruikt tijdens

4 een evaluatie (16%). Bijna alle leerkrachten (90%) stellen de criteria die ze gebruiken bij de beoordeling en verbetering op vóór de evaluatie. De leerlingen mogen hulpmiddelen gebruiken en vragen stellen. Toch vindt slechts een kleine helft van de leerkrachten dat de leerlingen kunnen samenwerken tijdens een tussentijdse evaluatie. Zowel tijdens het schooljaar als bij de examens worden de leerlingen over het algemeen individueel geëvalueerd. De leerkrachten vinden dat het verbeteren van de evaluatie behoort tot hun alleenrecht. Dit is één van de kenmerken binnen de toetscultuur. Slechts een kleine helft van de leerkrachten evalueert groepsgericht (op basis van de prestaties van de leeftijdsgenoten). 23% evalueert zelfgericht (op basis van de vroegere prestaties van de individuele leerlingen). Ook dit is tekenend voor een toetscultuur. Er zijn grote gelijkenissen tss leerkrachten in het onderzoek over de wijze van beoordeling: een groot aantal leerkrachten geeft een punt met een summier commentaar. Meer dan de helft van de leerkrachten staat positief tegenover een cijferbeoordeling. De puntencultuur is een feit binnen het Vlaams secundair onderwijs. Ondanks het feit dat een nabespreking haast even belangrijk geacht wordt als de evaluatie zelf, geeft bijna 1/4 van de leerkrachten enkel en alleen een beoordeling aan de leerlingen. Toch vinden bijna alle leerkrachten het aannemelijk om begeleiding te geven die weinig tijdsintensief is of als een grote groep leerlingen een zwakke evaluatie heeft; Intensieve begeleiding (individuele taken) is minder in trek (60%) Rapporteren In dit onderzoek werden gelijkaardige conclusies gevonden als in het jaarverslag 200a van de onderwijsinspectie, namelijk: in de meeste scholen worden de resultaten van het dagelijks werk opgenomen in een rapport voor de examens. leerkrachten rapporteren ongeveer 5 maal per schooljaar het dagelijks werk en gemiddeld 2 à 3 maal de examens. 67% van de leerkrachten blijft voorstander van een cijferbeoordeling (Cf. Beoordelingsvormen) 61% maakt bij de rapportering van het dagelijks werk melding van attitudes het advies van de klassenraad en het klaasgemiddelde vormen belangrijke inhouden in de rapportering van de examens (slechts 38% vermeldt attitudes) 92% maakt gebruik van oudercontacten om de resultaten bekend te maken. Minder dan 10% maakt de resultaten bekend met een leerlingvolgsysteem Evaluatie van attitudes Alhoewel 84% van de leerkrachten het geen simpele opdracht vindt, wil een groot deel van de leerkrachten (79%) dat attitudes van leerlingen geëvalueerd worden. 31% evalueert dan ook frequent de vaardigheden en attitudes van leerlingen. Evaluatie van vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen Volgens Maes (1996) en Van Ceulen (2000) vergt het invoeren en evalueren van vakoverschrijdende eindtermen een zware inspanning van de scholen. Dit blijkt ook uit de gegevens van dit onderzoek. Het is markant dat slechts 45% van de leerkrachten uit de 1ste graad vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen evalueert. Leerkrachten duiden aan dat er hieromtrent weinig of geen beleid bestaat op hun school

5 Slechts 1/5 van de leerkrachten die een verschillend vak geven maakt afspraken Leren leren en sociale vaardigheden worden het meest geëvalueerd Procesgericht evalueren Evalueren wordt nog steeds gezien als een beoordelend moment binnen de schoolpraktijk. De begeleidings- en bijsturingfunctie zijn van secundair belang. Algemene conclusies m.b.t. het schoolbeleid inzake evaluatie Leerlinggericht en prestatiegericht Uit het onderzoek blijkt dat er een geringe samenhang is tussen beide opvattingen. Leerkrachten met meer leergerichte opvattingen zijn bekommerd om de leerling en de vormende taak binnen de school. Leerkrachten met meer prestatiegerichte opvattingen hechten veel belang aan het goed presteren van de leerlingen. Leerkrachten en directeurs hebben een hoger gemiddelde op het leerlinggericht continuüm dan op prestatiegerichtheid. Directeurs vinden hun schoolbeleid net iets meer leerlinggericht dan de leerkrachten. Evaluatiebeleid 83% van de leerkrachten is op de hoogte van de schoolvisie inzake evaluatie en de meesten (63%) staan ook achter die visie. Over het feit dat evaluatie behoort tot de individuele taak van de leerkracht, zijn de meningen verdeeld. Directeurs hebben meer dan leerkrachten het beeld dat het evaluatiesysteem van boven af wordt gereguleerd. Afspraken over evaluatie Uit het onderzoek blijkt dat leerkrachten slechts af en toe afspraken maken aangaande evaluatie. Ze maken ook makkelijker afspraken met een collega die hetzelfde vak geeft of met de directie. De afspraken zijn voornamelijk van organisatorische aard. Evaluatie in raden en organen 18% van de leerkrachten spreekt frequent over evaluatie in diverse organen en raden. Klassenraad (79%) en oudercontact (70%) scoren het hoogst. Klassenraden In het onderzoek geven de leerkrachten aan dat de begeleidende klassenraden op een meer informele manier verlopen dan de delibererende raden. 73% van de leerkrachten zegt dat er criteria worden gehanteerd op de delibererende klassenraad, nog niet de helft zegt dit over de begeleidende raad. Slechts 45% zegt dat de attitudes als uitgangspunt worden genomen op de begeleidende klassenraad. De delibererende klassenraad heeft voornamelijk een oriënterende functie, in slechts 17% van de gevallen worden attitudes besproken. Conclusies m.b.t. het verband tussen schoolbeleid en klaspraktijk

6 Er werd in dit onderzoek een duidelijke correlatie gevonden tussen de opvattingen die leerkrachten hebben over onderwijs en de evaluatiepraktijk die zij hanteren. Leerlinggerichte scholen voeren een meer geïntegreerd evaluatiebeleid dan prestatiegerichte scholen. Meest opvallend is dat leerkrachten uit leerlinggerichte scholen frequenter vakoverschrijdende eindtermen evalueren dan leerkrachten uit prestatiegerichte scholen. Leerkrachten met leerlinggerichte opvattingen geven significant meer begeleiding, hernemen vaker de les en geven vaker individuele taken op. Het evalueren van vaardigheden en attitudes echter, hangt weinig samen met de onderwijsopvattingen van de leerkrachten. Conclusies m.b.t. bepalende variabelen - onderwijsvorm Dit is de belangrijkste variabele. Er kunnen als het ware profiellijnen uitgetekend worden voor leerkrachten uit het ASO en uit het BSO. De TSO leerkrachten zweven ergens tussen de beide profiellijnen in. Leerkrachten van het ASO vinden hun school zowel prestatiegericht als leerlinggericht. Leerkrachten uit het BSO percipiëren hun school meer leerlinggericht en minder prestatiegericht en in het TSO zijn de leerkrachten minder duidelijk over hun schoolbeleid. Leerkrachten uit het BSO en ASO vinden dat er in hun school meer een evaluatiebeleid wordt gevoerd dan leerkrachten TSO. ASO- en TSO-leerkrachten gebruiken vaker traditionele evaluatie-instrumenten dan hun BSO-collegas. ASO-leerkrachten vinden dat het evalueren van leerlingen dient om ze te beoordelen. BSO-leerkrachten stellen dat de evaluatie ook dient om het leerproces bij te sturen. Ondanks de praktijkgerichte opleiding binnen het BSO en deels ook binnen het TSO, werden er geen significante verschillen gevonden voor de evaluatie van vaardigheden en attitudes. - soort vak Uit het onderzoek blijkt dat na controle van de schijnbaarheid van de verbanden het soort vak meestal geen significante verschillen meer vertoont. - graad De eerste graad blijkt meestal significant te verschillen van de hogere graden. Een mogelijke verklaring is de gemeenschappelijke basis van de eerste graad. Leerkrachten van de 1ste graad vinden hun school meer leerlinggericht dan leerkrachten uit de hogere jaren In de 1ste graad maakt men meer gebruik van traditionele instrumenten. De leerkrachten gebruiken ook vaker zelfevaluatie dan leerkrachten uit de derde graad. De leerkrachten 1ste graad gaan vaker samen zitten om een evaluatie-instrument te kiezen en begeleiden de leerlingen intensiever. Het evalueren van vaardigheden en attitudes wordt echter belangrijker geacht door leerkrachten uit de 3de graad - onderwijsnet

7 Leerkrachten uit het vrije en het gemeenschapsonderwijs percipiëren hun school meer prestatiegericht dan de leerkrachten uit het officieel gesubsidieerd onderwijs. Leerkrachten uit het vrije net geven meer aan dan de andere netten dat er een evaluatiebeleid met afspraken is binnen hun school In het gemeenschapsonderwijs worden meer schriftelijke examens en informele observatie gebruikt dan in het vrije onderwijs en wordt er vaker procesgericht geëvalueerd. In het officiële onderwijs worden de vaardigheden en attitudes iets vaker geëvalueerd dan in de vrije scholen. Er werden geen significante verschillen gevonden voor het evalueren van vakoverschrijdende eindtermen. - schoolgrootte Leerkrachten die lesgeven in een grote school(meer dan 700 lnn) vinden hun school in mindere mate leerlinggericht. Voor de perceptie van het prestatiegericht onderwijs werden geen verschillen gevonden tussen de grootte van de scholen. Leerkrachten uit kleine en middelgrote scholen maken meer gebruik van traditionele evaluatie-instrumenten. De grootte van een school maakt geen verschil voor het evalueren van vaardigheden en attitudes. Luik 2: Handboek voor de onderwijspraktijk Aansluitend hierop ontwikkelde de onderzoeksploeg van Antwerpen een handboek voor de onderwijspraktijk. Van dat handboek werden twee versies ontwikkeld, een uitgebreide versie en een leerkrachtenversie. De uitgebreide versie (300 pagina s) is zo opgevat dat ze alle relevante aspecten van alternatieve evaluatievormen op een uitvoerige, diepgaande en vaak ook technische manier aan de orde stelt. Zowel wat betreft de inhoud als wat betreft de omvang is deze versie in mindere mate geschikt als instrument voor de praktiserende leerkracht en leerkrachten in opleiding. Vandaar dat op basis van de uitgebreide versie eveneens een beknoptere leerkrachtenversie werd samengesteld. Deze leerkrachtenversie telt 100 pagina s en onderscheidt zich van de uitgebreide versie door het taalgebruik, de verhouding praktische voorbeelden en theoretische achtergrond, het aantal reflecties en de toegankelijkheid. Op die manier is deze versie een krachtig instrument voor leerkrachten om te reflecteren op hun eigen onderwijspraktijk en om aanzetten te vinden om zelf met alternatieve evaluatievormen aan de slag te gaan. Aan elke secundaire school werd van deze leerkrachtenversie één gratis exemplaar bezorgd. In grote lijnen is de inhoud van beide volumes gelijk. Volgende inhoudsbeschrijving van de uitgebreide versie geeft een goed overzicht van de inhoud van beide versies. Het uitgebreide handboek bestaat uit vijf delen. De auteurs beschrijven de inhoud van elk van de delen als volgt. In een eerste deel presenteren we een kader waarin het ontwikkelen van alternatieve evaluatievormen vorm zal krijgen. We tonen aan dat een evaluatiemethode steeds gebaseerd moet zijn op een visie op leren. Daarbij zijn zowel de traditionele als de hedendaagse onderwijs- en evaluatiebenadering van belang. Centraal hierin staan een aantal ontwikkelingen die we als volgt zullen samenvatten: van een traditionele toetscultuur naar een assessmentcultuur. Aansluitend bestuderen we de huidige stand van zaken ten aanzien van de assessmentcultuur. In het tweede deel stellen we ons de vraag wat de kenmerken zijn van evaluatie in een assessmentcultuur. Het antwoord zal leiden tot een aantal kwaliteitseisen ten aanzien van goede evaluatie in het algemeen en van alternatieve evaluatievormen in

8 het bijzonder. We maken dus expliciet het onderscheid tussen beide groepen eisen aan evaluatie; tussen goede evaluatie en alternatieve evaluatie. Daarmee wordt benadrukt dat een evaluatie niet per definitie alternatief moet zijn om als 'goed' te worden bestempeld. Alternatieve evaluatie gaat als het ware een stap verder dan goede evaluatie. Om te komen tot goede én alternatieve evaluatie moet zorgvuldig aandacht worden besteed aan het ontwikkelingsproces van de evaluatie. Dit proces staat centraal in het derde deel. Wanneer je als leerkracht een evaluatie op touw wil zetten, dan kunnen een aantal stappen naar voren worden geschoven die moeten doorlopen worden. Deze stappen lichten we in dit deel toe. Het vierde deel van dit handboek beschrijft een aantal evaluatievormen die de term alternatieve evaluatievorm verdienen. Bij elke evaluatiemethode geven we aan welke kenmerken maken dat deze benaming terecht is. Achtereenvolgens komen vaardigheidsevaluatie, authentieke evaluatie, zelf- en peerevaluatie, collaboratieve evaluatie en het gebruik van portfolio's aan bod. Het is hier dat het eigenlijke gebruik van alternatieve evaluatievormen geïllustreerd zal worden. In het vijfde en laatste deel stellen we het aanvangen met (of de implementatie van) alternatieve evaluatievormen centraal. We identificeren mogelijke valkuilen en presenteren een aantal kritische factoren die bijdragen tot een succesvolle implementatie.

Leraren en schoolleiders over evaluatie in Vlaamse secundaire scholen. Een stand van zaken

Leraren en schoolleiders over evaluatie in Vlaamse secundaire scholen. Een stand van zaken Katholieke Universiteit Leuven Centrum voor Onderwijssociologie Vlerick Leuven Gent Management School Competentiecentrum Mens & Organisatie Leraren en schoolleiders over evaluatie in Vlaamse secundaire

Nadere informatie

Het evaluerend vermogen in secundaire scholen. Jef C. Verhoeven (KU Leuven) Geert Devos (UG) Peter Van Petegem (UA) 21/4/2001 Evaluerend vermogen 1

Het evaluerend vermogen in secundaire scholen. Jef C. Verhoeven (KU Leuven) Geert Devos (UG) Peter Van Petegem (UA) 21/4/2001 Evaluerend vermogen 1 Het evaluerend vermogen in secundaire scholen Jef C. Verhoeven (KU Leuven) Geert Devos (UG) Peter Van Petegem (UA) 21/4/2001 Evaluerend vermogen 1 1. Evaluatie: begrippen - Van testcultuur naar assessment

Nadere informatie

Leraren en schoolleiders over evaluatie in Vlaamse secundaire scholen. Een stand van zaken 1.

Leraren en schoolleiders over evaluatie in Vlaamse secundaire scholen. Een stand van zaken 1. KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Departement Sociologie Centrum voor Onderwijssociologie E. Van Evenstraat 2B B-3000 LEUVEN Leraren en schoolleiders over evaluatie in Vlaamse secundaire scholen. Een stand

Nadere informatie

Hoe kijkt de Vlaamse onderwijsinspectie naar evalueren in scholen?

Hoe kijkt de Vlaamse onderwijsinspectie naar evalueren in scholen? Hoe kijkt de Vlaamse onderwijsinspectie naar evalueren in scholen? Mechelen 25 september 2015 Angelsaksische landen Evaluation Assessment Nederlands Assessment als deel van evaluatie Alternatieve evaluatie

Nadere informatie

De implementatie van het gelijke onderwijskansendecreet. Van overheidsbeleid naar schoolpraktijk

De implementatie van het gelijke onderwijskansendecreet. Van overheidsbeleid naar schoolpraktijk De implementatie van het gelijke onderwijskansendecreet Van overheidsbeleid naar schoolpraktijk Peter Van Petegem Jan Van Hoof EduBROn UA Jef C. Verhoeven Ina Buvens Centrum voor Onderwijssociologie KU

Nadere informatie

PBD BASISONDERWIJS. Seminarie VIRBO Evaluatie in het basisonderwijs 20 maart 2014 La Roche-en-Ardenne

PBD BASISONDERWIJS. Seminarie VIRBO Evaluatie in het basisonderwijs 20 maart 2014 La Roche-en-Ardenne PBD BASISONDERWIJS Seminarie VIRBO Evaluatie in het basisonderwijs 20 maart 2014 La Roche-en-Ardenne Verloop Evalueren in de basisschool- het kader Bespreken van enkele aspecten inzake evaluatiebeleid

Nadere informatie

Inspraak en participatie in het schoolbeleid:

Inspraak en participatie in het schoolbeleid: Inspraak en participatie in het schoolbeleid: een onmisbaar element in de kwaliteitszorg Jef Verhoeven Centrum voor Onderwijssociologie KU Leuven 23 december 2003 Inspraak en participatie 1 1. Kwaliteitszorg

Nadere informatie

98.02 Nascholing in Basisonderwijs en Secundair Onderwijs: follow-up onderzoek en ontwikkelen instrument Secundair Onderwijs

98.02 Nascholing in Basisonderwijs en Secundair Onderwijs: follow-up onderzoek en ontwikkelen instrument Secundair Onderwijs 98.02 Nascholing in Basisonderwijs en Secundair Onderwijs: follow-up onderzoek en ontwikkelen instrument Secundair Onderwijs Promotor: Dhr R. Vandenberghe K.U. Leuven Publicatie eindrapport: Maart 2001

Nadere informatie

EFFECTEN VAN ONDERWIJSVORMEN OP SCHOOLSE BETROKKENHEID. Dockx J, De Fraine B. & Van den Branden N.

EFFECTEN VAN ONDERWIJSVORMEN OP SCHOOLSE BETROKKENHEID. Dockx J, De Fraine B. & Van den Branden N. EFFECTEN VAN ONDERWIJSVORMEN OP SCHOOLSE BETROKKENHEID Dockx J, De Fraine B. & Van den Branden N. EFFECTEN VAN ONDERWIJSVORMEN OP SCHOOLSE BETROKKENHEID Dockx J., De Fraine B. & Van den Branden N. Promotor:

Nadere informatie

EFFECTEN VAN VERANDERING VAN ONDERWIJSVORM OP SCHOOLSE PRESTATIES & ACADEMISCH ZELFCONCEPT

EFFECTEN VAN VERANDERING VAN ONDERWIJSVORM OP SCHOOLSE PRESTATIES & ACADEMISCH ZELFCONCEPT EFFECTEN VAN VERANDERING VAN ONDERWIJSVORM OP SCHOOLSE PRESTATIES & ACADEMISCH ZELFCONCEPT Dockx J, De Fraine B. & Vandecandelaere M. EFFECTEN VAN VERANDERING VAN ONDERWIJSVORM OP SCHOOLSE PRESTATIES &

Nadere informatie

De Competentiemeter: doelgericht evalueren

De Competentiemeter: doelgericht evalueren Kris Mostrey Viso, Roeselare Contact: Kris.mostrey@sint-michiel.be De Competentiemeter: doelgericht evalueren 1. Inleiding De Competentiemeter is een web-based evaluatie-instrument. Het is ontstaan vanuit

Nadere informatie

Evalueren en attesteren in functie van schoolloopbaanbegeleiding. Mark Verbelen

Evalueren en attesteren in functie van schoolloopbaanbegeleiding. Mark Verbelen Evalueren en attesteren in functie van schoolloopbaanbegeleiding Mark Verbelen Opwarmertjes Alle evaluatiegegevens die verzameld worden, worden meegenomen in de punten voor dagelijks werk. De klassieke

Nadere informatie

ONDERWIJSVORMEN EN SCHOOLSE PRESTATIES. Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M.

ONDERWIJSVORMEN EN SCHOOLSE PRESTATIES. Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M. ONDERWIJSVORMEN EN SCHOOLSE PRESTATIES Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M. ONDERWIJSVORMEN EN SCHOOLSE PRESTATIES Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M. Promotor: B. De Fraine Research paper

Nadere informatie

Eerste graad A-stroom

Eerste graad A-stroom EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Vijverbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde Het natuurlijk milieu Reliëf 16* De leerlingen leren respect opbrengen voor de waarde van

Nadere informatie

3 DE NETWERKSESSIE : EVALUATIE F A T I H A B A K I

3 DE NETWERKSESSIE : EVALUATIE F A T I H A B A K I 3 DE NETWERKSESSIE : EVALUATIE F A T I H A B A K I WIE BEN IK? Leerkracht wetenschappen/stem/techniek 16 jaar onderwijservaring cognosco Europese projecten: Golab/Scientix/Amgen 2 STELLINGEN? 1. Had je

Nadere informatie

BREED EVALUEREN. 29 september 2017 MMI Kortemark

BREED EVALUEREN. 29 september 2017 MMI Kortemark BREED EVALUEREN 29 september 2017 MMI Kortemark HALLO, ik ben Saskia Vandeputte WIE ZIJN JULLIE? Bedoeling van vandaag Bedoeling van vandaag Bedoeling van vandaag Bedoeling van vandaag BREED EVALUEREN.

Nadere informatie

Breed evalueren kan je leren Zes vragen om over te reflecteren. Competenties Nederlands breed evalueren in het secundair onderwijs 1

Breed evalueren kan je leren Zes vragen om over te reflecteren. Competenties Nederlands breed evalueren in het secundair onderwijs 1 2. Evaluatie en toetsing Koen Van Gorp (a), Iris Philips (a) & Fauve De Backer (b) (a) CTO, KU Leuven (b) Steunpunt Diversiteit en Leren, UGent Contact: Koen.VanGorp@arts.kuleuven.be Iris.Philips@arts.kuleuven.be

Nadere informatie

ONDERWIJSVORMEN EN WERKLOOSHEID. Dockx J. & De Fraine B.

ONDERWIJSVORMEN EN WERKLOOSHEID. Dockx J. & De Fraine B. ONDERWIJSVORMEN EN WERKLOOSHEID Dockx J. & De Fraine B. ONDERWIJSVORMEN EN WERKLOOSHEID Dockx J.& De Fraine B. Promotor: B. De Fraine Research paper SONO/2018.OL1.1/09 Gent, januari 2018 Het Steunpunt

Nadere informatie

EINDTERMEN Bosbiotoopstudie

EINDTERMEN Bosbiotoopstudie EINDTERMEN Bosbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde De mens en het landschap Het landelijk landschap 22 milieueffecten opnoemen die in verband kunnen gebracht worden

Nadere informatie

Pedagogische begeleiding wiskunde oktober 2016 Pagina 1

Pedagogische begeleiding wiskunde oktober 2016 Pagina 1 Pedagogische begeleiding SO Vakbegeleiding wiskunde ONDERZOEKSCOMPETENTIES WISKUNDE DERDE GRAAD AS0 Specifieke eindtermen i.v.m. onderzoekscompetenties (SETOC) Wat? Leerplan a derde graad aso VVKSO De

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van het Gemeentelijke Instituut so te Brasschaat

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van het Gemeentelijke Instituut so te Brasschaat Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

ONDERWIJSVORMEN EN ACADEMISCH ZELFCONCEPT. Dockx J, De Fraine B. & Vandecandelaere M.

ONDERWIJSVORMEN EN ACADEMISCH ZELFCONCEPT. Dockx J, De Fraine B. & Vandecandelaere M. ONDERWIJSVORMEN EN ACADEMISCH ZELFCONCEPT Dockx J, De Fraine B. & Vandecandelaere M. ONDERWIJSVORMEN EN ACADEMISCH ZELFCONCEPT Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M. Promotor: B. De Fraine Research

Nadere informatie

Breedbeeldevaluatie in het geschiedenisonderwijs

Breedbeeldevaluatie in het geschiedenisonderwijs Breedbeeldevaluatie in het geschiedenisonderwijs Paul Janssenswillen VELOV-congres 8 februari 2018 Future performance in plaats van past performance Punten op een rapport kunnen iets vertellen over leerprestaties

Nadere informatie

Hoger onderwijs, lager onderwijs, schoolloopbaan, schoolse vertraging, secundair onderwijs, universitair onderwijs, watervalsysteem, zittenblijven

Hoger onderwijs, lager onderwijs, schoolloopbaan, schoolse vertraging, secundair onderwijs, universitair onderwijs, watervalsysteem, zittenblijven 1. Referentie Referentie Duqué, H. (1998). Zittenblijven en schoolse vertraging in het Vlaams onderwijs. Een kwantitatieve analyse 1996-1997. Onuitgegeven onderzoeksrapport, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap,

Nadere informatie

ENGELS. Zijn er nog vragen?

ENGELS. Zijn er nog vragen? ENGELS Zijn er nog vragen? Als begeleider talen krijgen we dagelijks vragen en bedenkingen rond leerplannen, ondersteunende documenten, extra informatie over het vak, evaluatie, didactiek, zorg en taalpedagogiek.

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Onze-Lieve-Vrouwecollege te ANTWERPEN 1

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Onze-Lieve-Vrouwecollege te ANTWERPEN 1 Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

Zie (je) wat ik kan!?

Zie (je) wat ik kan!? Zie (je) wat ik kan!? Op verschillende plaatsen in deze module maken we duidelijk dat breed evalueren een manier is om zicht te krijgen op de verschillende competenties, noden en interesses van de leerlingen

Nadere informatie

Evalueren in Vlaamse secundaire scholen

Evalueren in Vlaamse secundaire scholen m c CD CD Jef C. Verhoeven Geert Devos Wim Bruyiant Veronique Warmoes De klassieke manier van evalueren in het onderwijs beantwoordt niet meer aan de onderwijsdoelen die worden nagestreefd. Deze onderwijsdoelen

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Gemeentelijke Middenschool te Brasschaat

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Gemeentelijke Middenschool te Brasschaat Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

Breed evalueren. Els Gallin PBD GO!

Breed evalueren. Els Gallin PBD GO! Breed evalueren Els Gallin PBD GO! Breed evalueren en observeren Els Gallin PBD GO! Rode draad Visie van het GO! op breed evalueren Wat betekent een evaluatiebeleid voeren voor een directeur? tips en valkuilen

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

perspectief voor professionele ontwikkeling

perspectief voor professionele ontwikkeling Actie-onderzoek als perspectief voor professionele ontwikkeling Workshop ALTHUS-Seminar 6 maart 2012 Geert Kelchtermans (KU Leuven) 1. What s in a name? 1. Term: veelgebruikt; uitgehold? In literatuur:

Nadere informatie

Peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso + Vergelijking met ICCS 2016

Peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso + Vergelijking met ICCS 2016 Peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso + Vergelijking met ICCS 2016 Inspiratiedag PAV sessie 5 7 december 2017 Margo Vandenbroeck Overzicht DEEL 1 Peiling burgerzin

Nadere informatie

kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en en ontwikkelingsdoelen techniek

kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en en ontwikkelingsdoelen techniek 1 kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en ontwikkelingsdoelen techniek 2 Ontwikkelingsdoelen techniek Kleuteronderwijs De kleuters kunnen 2.1

Nadere informatie

Evaluatiebeleid maakt op zijn beurt deel uit van het onderwijskundig beleid van een school.

Evaluatiebeleid maakt op zijn beurt deel uit van het onderwijskundig beleid van een school. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel MEDEDELING referentienr. : M-VVKSO-2014-025 datum : 2014-04-07 gewijzigd : 2014-12-01 contact : Dienst leren en onderwijzen,

Nadere informatie

HOE KRIJG JIJ PUNTEN? WAT LEERLINGEN DENKEN OVER HET EVALUATIEBELEID IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS

HOE KRIJG JIJ PUNTEN? WAT LEERLINGEN DENKEN OVER HET EVALUATIEBELEID IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS HOE KRIJG JIJ PUNTEN? WAT LEERLINGEN DENKEN OVER HET EVALUATIEBELEID IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS HET ONDERZOEKSRAPPORT VAN DE VLAAMSE SCHOLIERENKOEPEL > HOE KRIJG JIJ PUNTEN? : HET ONDERZOEKSRAPPORT Onderzoek

Nadere informatie

Aanvullende documenten

Aanvullende documenten Aanvullende documenten Inleiding Scholen gaan op verschillende manieren met output om: van enkel verzamelen van gegevens tot het reflecteren over en het gebruiken van de outputresultaten. Binnen kwaliteitszorg

Nadere informatie

Bijeenkomst vakcoördinatoren november 2016

Bijeenkomst vakcoördinatoren november 2016 Bijeenkomst vakcoördinatoren november 2016 2 3 4 Naam van de spreker of dienst 1 Doelstellingen en verloop Zuurstof voor de vakcoördinator Informatie ontvangen/delen over het vak Nederlands Een visie op

Nadere informatie

Woord vooraf. De promotoren Geert Devos Peter Van Petegem Jan Vanhoof

Woord vooraf. De promotoren Geert Devos Peter Van Petegem Jan Vanhoof Woord vooraf Sinds 2007 zijn de Vlaamse scholen in het secundair onderwijs, alsook de Centra voor Volwassenenonderwijs en de Centra voor Leerlingenbegeleiding, verplicht al hun onderwijzend personeel te

Nadere informatie

peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso

peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso colloquium 7 juni 2017 dr. Eef Ameel overzicht de peiling burgerzin en burgerschapseducatie beschrijving van de steekproef

Nadere informatie

Naar een valide, betrouwbare, transparante, haalbare leerlingenevaluatie in 4 stappen. Stap 1

Naar een valide, betrouwbare, transparante, haalbare leerlingenevaluatie in 4 stappen. Stap 1 Naar een valide, betrouwbare, transparante, haalbare leerlingenevaluatie in 4 stappen Stap 1 EVALUATIE IS EEN ONDERDEEL VAN HET LEERPROCES. VOLGENDE ACTIVITEITEN GAAN EVALUEREN VOORAF: 1 JE LEEST DE LEERPLAN

Nadere informatie

DAG VAN DE WISKUNDE. 20 november 2010 DE ACTUALITEIT VAN ONS WISKUNDEONDERWIJS GEVARIEERD AANBOD WISKUNDE-IMPULSDAG

DAG VAN DE WISKUNDE. 20 november 2010 DE ACTUALITEIT VAN ONS WISKUNDEONDERWIJS GEVARIEERD AANBOD WISKUNDE-IMPULSDAG DAG VAN DE WISKUNDE 20 november 2010 DE ACTUALITEIT VAN ONS WISKUNDEONDERWIJS 1 GEVARIEERD AANBOD 1. Hoogbegaafdheid: achtergronden - aanpak 2. Digitaal bord: didactisch gebruik 3. Statistiek met GeoGebra

Nadere informatie

De trajectbegeleider, sleutelfiguur binnen Duaal leren

De trajectbegeleider, sleutelfiguur binnen Duaal leren De, sleutelfiguur binnen duaal leren Duaal leren Enkele cruciale uitgangspunten Elke duale opleiding wordt gebaseerd op een standaardtraject waarin de algemene vorming en de beroepsgerichte vorming worden

Nadere informatie

ID bijdrage: Logo talenwebsite: wel niet

ID bijdrage: Logo talenwebsite: wel niet ID bijdrage: 15501 Logo talenwebsite: wel niet Indien je uitgaat van gevoelig maken voor talen en op een positieve manier omgaan met een diversiteit aan talen als invulling van talensensibilisering kan

Nadere informatie

PISA IN FOCUS 5: HEBBEN DE LEERLINGEN DE WIL OM TE SLAGEN? VERSCHILT DE WIL OM TE SLAGEN OVER DE ONDERWIJSVORMEN?

PISA IN FOCUS 5: HEBBEN DE LEERLINGEN DE WIL OM TE SLAGEN? VERSCHILT DE WIL OM TE SLAGEN OVER DE ONDERWIJSVORMEN? INLEIDING PISA IN FOCUS 5: HEBBEN DE LEERLINGEN DE WIL OM TE SLAGEN? VERSCHILT DE WIL OM TE SLAGEN OVER DE ONDERWIJSVORMEN? Om uitstekende vaardigheden te ontwikkelen zijn niet alleen talent en mogelijkheden

Nadere informatie

woord vooraf 11 inleiding 13 Hoofdstuk 1 Personeelsevaluatiesysteem in het Vlaamse onderwijs 17

woord vooraf 11 inleiding 13 Hoofdstuk 1 Personeelsevaluatiesysteem in het Vlaamse onderwijs 17 Inhoud woord vooraf 11 inleiding 13 Hoofdstuk 1 Personeelsevaluatiesysteem in het Vlaamse onderwijs 17 1 Omschrijving en begrippenkader 19 1.1 Statuut en rechtspositie van het onderwijspersoneel 19 1.2

Nadere informatie

Pagina 1 van 5 EVALUEREN. 1 Procesevaluatie versus productevaluatie

Pagina 1 van 5 EVALUEREN. 1 Procesevaluatie versus productevaluatie Pagina 1 van 5 1 Procesevaluatie versus productevaluatie Procesevaluatie: richt zich op de kwaliteit van het leerproces en probeert dus het leerproces van de leerlingen en het onderwijsproces (het didactisch

Nadere informatie

Krachtige leeromgevingen. Groepssessie 1: Curriculum Versie groep 1

Krachtige leeromgevingen. Groepssessie 1: Curriculum Versie groep 1 Krachtige leeromgevingen Groepssessie 1: Curriculum Versie groep 1 Planning groepssessies 1. Curriculum (vandaag) 2. Toetsen en evalueren (donderdag 30/10) Groepssessie 1 1. Curriculum op macroniveau 2.

Nadere informatie

De competentiemeter. Kris Mostrey kris.mostrey@aimit.be www.competentiemeter.be 2012. Handleiding: snel starten

De competentiemeter. Kris Mostrey kris.mostrey@aimit.be www.competentiemeter.be 2012. Handleiding: snel starten De competentiemeter Handleiding: snel starten Evaluatie van competentieontwikkelend leren Kris Mostrey kris.mostrey@aimit.be www.competentiemeter.be 2012 2012 Kris Mostrey ~ 1 ~ 25-nov-12 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 ECTS-FICHE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester

Nadere informatie

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 ALGEMENE INFORMATIE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester

Nadere informatie

Taalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem

Taalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET LEREN LEREN EN GOK Voet@2010 leren leren en thema s gelijke onderwijskansen Socio-emotionele ontwikkeling (1ste graad)

Nadere informatie

EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Zoektocht in het Maascentrum. A. Eindtermen voor het basisonderwijs vanaf 01/09/2010

EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Zoektocht in het Maascentrum. A. Eindtermen voor het basisonderwijs vanaf 01/09/2010 EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Zoektocht in het Maascentrum Derde graad LO A. Eindtermen voor het basisonderwijs vanaf 01/09/2010 Lichamelijke opvoeding Motorische competenties 1.1 De motorische basisbewegingen

Nadere informatie

Zorgbeleid Campus T.I. Sparrendal

Zorgbeleid Campus T.I. Sparrendal Zorgbeleid Campus T.I. Sparrendal Elke leraar leerlingbegeleider! VISIETEKST ZORGBELEID 1. Inleiding Als katholieke school wil het Technisch Instituut Sparrendal jongeren vormen tot weerbare en kritische

Nadere informatie

Standpunt rapport in het basisonderwijs PBD Basisonderwijs (september 2015)

Standpunt rapport in het basisonderwijs PBD Basisonderwijs (september 2015) Standpunt rapport in het basisonderwijs PBD Basisonderwijs (september 2015) Pedagogische begeleidingsdienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel Situering, probleemstelling en uitgangspunten

Nadere informatie

RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK DE BURGEMEESTER MARNIXSCHOOL TE SCHOTEN

RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK DE BURGEMEESTER MARNIXSCHOOL TE SCHOTEN RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK DE BURGEMEESTER MARNIXSCHOOL TE SCHOTEN School : de Burgemeester Marnixschool te Schoten Plaats : SCHOTEN - BELGIË BRIN-nummer : 00KN Onderzoeksnummer : 93009 Datum

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van het Don Bosco-Instituut ASO/TSO/BSO te Dilbeek

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van het Don Bosco-Instituut ASO/TSO/BSO te Dilbeek Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

Zelfevaluatie in scholen

Zelfevaluatie in scholen Zelfevaluatie in scholen Geert Devos Vlerick Leuven Gent Management School Jef Verhoeven Centrum voor Onderwijssociologie K.U. Leuven Startsituatie Zelfevaluatie Taken bij de voorbereiding Voorbereiding

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakgroep techniek.

Mogelijke opdrachten voor een vakgroep techniek. Mogelijke opdrachten voor een vakgroep techniek. In kolom 1 vind je 61 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep Techniek. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan welke items

Nadere informatie

NT2-docent, man/vrouw met missie

NT2-docent, man/vrouw met missie NT2docent, man/vrouw met missie Resultaten van de bevraging bij NT2docenten Door Lies Houben, CTOmedewerker Brede evaluatie, differentiatie, behoeftegericht werken, De NT2docent wordt geconfronteerd met

Nadere informatie

Visie op zorg voor leerlingen in het secundair onderwijs

Visie op zorg voor leerlingen in het secundair onderwijs Visie op zorg voor leerlingen in het secundair onderwijs Joost Laeremans Stafmedewerker Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Edegem 15 november 2011 1. Inleiding Het is mei 2011. Robbe

Nadere informatie

Om de school te helpen bij het voeren van een zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid

Om de school te helpen bij het voeren van een zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid Een geïntegreerd zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid Leidraad bij het stappenplan Sinds 1 september 2012 is elke school verplicht een geïntegreerd zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid te voeren. Dit

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep technologische opvoeding.

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep technologische opvoeding. Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep technologische opvoeding. In kolom 1 vind je 61 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep TO. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan

Nadere informatie

EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in )

EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in ) K.U. Leuven 6 juni 2009 EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in 2008-09) B. De Fraine, J. Elen, S. Janssens, J. Van Damme en L. Verschaffel Naam en voornaam (in drukletters!) Duid

Nadere informatie

KIJKWIJZER DOORLICHTING HUMANE WETENSCHAPPEN

KIJKWIJZER DOORLICHTING HUMANE WETENSCHAPPEN Katholiek Onderwijs Vlaanderen Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs KIJKWIJZER DOORLICHTING HUMANE WETENSCHAPPEN 1. ONDERWIJSAANBOD - LEERPLANREALISATIE + -? OPMERKINGEN Leerplandoelstellingen

Nadere informatie

Onderzoek De Lee & De Volder -> schriftelijke vragenlijst voor BaO (L4-5-6)

Onderzoek De Lee & De Volder -> schriftelijke vragenlijst voor BaO (L4-5-6) Online welbevindenvragenlijst met 28 stellingen Onderzoek De Lee & De Volder -> schriftelijke vragenlijst voor BaO (L4-5-6) - Leerlingen een stem geven bij de doorlichtingen en kwaliteitsbeleid - Zicht

Nadere informatie

Werkdocument Checklist positieve factoren in een Transfer-/Trajectklas

Werkdocument Checklist positieve factoren in een Transfer-/Trajectklas Werkdocument Checklist positieve factoren in een Transfer-/Trajectklas Doel Dit werkdocument is bedoeld voor scholen in het voorgezet onderwijs die een initiatief voor passend onderwijs aan het opzetten

Nadere informatie

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: Het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs: Stadium van het instructie model Oriëntatiefase

Nadere informatie

9.00 uur Sessie 1: Verbluffend verbindend communiceren:

9.00 uur Sessie 1: Verbluffend verbindend communiceren: 9.00 uur Sessie 1: Verbluffend verbindend communiceren: Introverte vs. Extraverte kinderen Katja Soors van de SESSIE Elke leerkracht/directie beseft dat een goede communicatie tussen de kinderen bijdraagt

Nadere informatie

> VSK-PEILING OVER STRESS OP SCHOOL 5964 leerlingen over de oorzaken en gevolgen van schoolstress Scholierencongres (18 februari 2017)

> VSK-PEILING OVER STRESS OP SCHOOL 5964 leerlingen over de oorzaken en gevolgen van schoolstress Scholierencongres (18 februari 2017) > VSK-PEILING OVER STRESS OP SCHOOL 5964 leerlingen over de oorzaken en gevolgen van schoolstress Scholierencongres (18 februari 2017) < verwijder geen elementen boven deze lijn; ze bevatten sjabloon -instellingen

Nadere informatie

Het vierde leerjaar lager onderwijs in Vlaanderen: Resultaten van TIMSS 2011 in internationaal perspectief en in vergelijking met TIMSS 2003

Het vierde leerjaar lager onderwijs in Vlaanderen: Resultaten van TIMSS 2011 in internationaal perspectief en in vergelijking met TIMSS 2003 Het vierde leerjaar lager onderwijs in Vlaanderen: Resultaten van TIMSS 2011 in internationaal perspectief en in vergelijking met TIMSS 2003 11 December 2012 KU Leuven, Centrum voor Onderwijseffectiviteit

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 13

Inhoud. Woord vooraf 13 Inhoud Woord vooraf 13 Inleiding 15 1. Een pedagogisch-didactisch basisschema 17 2. Componenten van een lesvoorbereiding 17 2.1 Leerdoelen van een les(senreeks) bepalen 17 2.2 De beginsituatie vaststellen

Nadere informatie

Word meester in het evalu(l)eren: op weg naar een hernieuwd evaluatiebeleid

Word meester in het evalu(l)eren: op weg naar een hernieuwd evaluatiebeleid Word meester in het evalu(l)eren: op weg naar een hernieuwd evaluatiebeleid Workshop 14 mei 2014 Marie Seghers & Piet Van Avermaet (SDL) Wat mag u verwachten? Principes van breed evalueren Aan de slag

Nadere informatie

TOETSTIP 5 NOVEMBER 2006

TOETSTIP 5 NOVEMBER 2006 TOETSTIP 5 NOVEMBER 2006 Bepaling wat en waarom je wilt meten Toetsopzet Materiaal Betrouwbaarheid Beoordeling Interpretatie resultaten TIP 5: SELF-ASSESSMENT: WAT, WAAROM EN HOE? Zoals we in de vorige

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Basisschool Het Rietje te Westerlo

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Basisschool Het Rietje te Westerlo Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

VOET EN WISKUNDE. 1 Inleiding: Wiskundevorming

VOET EN WISKUNDE. 1 Inleiding: Wiskundevorming Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat, 00 Brussel VOET EN WISKUNDE Inleiding: vorming Een actuele denkwijze over wiskundevorming gaat uit van competenties. Het gaat om een

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School Beoordeling Afstudeeronderzoek eindfase 2014-2015 VT-DT ONDERZOEKSVERSLAG 1 Bijlage 5c Beoordelingsformulier onderzoeksverslag

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van K.A. te Lier

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van K.A. te Lier Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ BASISSCHOOL MISTE CORLE Plaats : Winterswijk BRIN-nummer : 18ZG Onderzoek uitgevoerd op : 3 november 2009 Rapport vastgesteld te Zwolle op 30 maart 2010 HB 2811938/9

Nadere informatie

Impact: toetsen als sloten, als richtingbepaler,... Voor- en nadeel van toetsen. Taalvaardigheid als ladder. (Deygers, Van Gorp & De Wachter, 2013)

Impact: toetsen als sloten, als richtingbepaler,... Voor- en nadeel van toetsen. Taalvaardigheid als ladder. (Deygers, Van Gorp & De Wachter, 2013) Toolkit Competenties Nederlands Breed Evalueren Secundair Onderwijs Studienamiddag 13 maart 2014 Koen Van Gorp Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven) Overzicht Van toetsen naar breed evalueren Evaluatiebeleid

Nadere informatie

Identificatie en typering van de PARALLELTOETSEN

Identificatie en typering van de PARALLELTOETSEN Identificatie en typering van de PARALLELTOETSEN Praktische Informatie 1. Productinformatie Paralleltoetsen van de Peilingsproeven Nederlands voor het basisonderwijs; in opdracht van de Vlaamse Overheid;

Nadere informatie

Jongeren en Gezondheid 2010 : Socio-demografische gegevens

Jongeren en Gezondheid 2010 : Socio-demografische gegevens Jongeren en Gezondheid 2010 : Socio-demografische gegevens Steekproef De steekproef van de studie Jongeren en Gezondheid 2010 bestaat uit 10772 leerlingen van het vijfde leerjaar lager onderwijs tot het

Nadere informatie

Advies over de evaluatie van de eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor het basisonderwijs

Advies over de evaluatie van de eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor het basisonderwijs ADVIES Raad Basisonderwijs 26 januari 2005 RBO/RHE/ADV/002 Advies over de evaluatie van de eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor het basisonderwijs VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000 BRUSSEL

Nadere informatie

BEGRIP VAN BEWIJS. vrije Universiteit amsterdam. Instituut voor Didactiek en Onderwijspraktijk. Vragenlijst. Herman Schalk

BEGRIP VAN BEWIJS. vrije Universiteit amsterdam. Instituut voor Didactiek en Onderwijspraktijk. Vragenlijst. Herman Schalk Instituut voor Didactiek en Onderwijspraktijk BEGRIP VAN BEWIJS Herman Schalk Vragenlijst Toelichting bij de vragenlijst p. 3 Vragen bij de elementen van begrip van bewijs p. 4 vrije Universiteit amsterdam

Nadere informatie

Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)?

Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)? Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING : ECONOMIE Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept

Nadere informatie

Formulier 0: verwachtingen

Formulier 0: verwachtingen OBSERVATIESTAGE Formulier 0: verwachtingen SLO Geschiedenis KU Leuven Identificatie student lector vakmentor(en) Verwachtingen Dit formulier beantwoord je voor het begin van de eerste lesobservatie. Let

Nadere informatie

nieuwsbrief TAAL & ONDERWIJS december 2010 Evaluatie: Hoe? Zo! Door Martien Berben, CTO-medewerker

nieuwsbrief TAAL & ONDERWIJS december 2010 Evaluatie: Hoe? Zo! Door Martien Berben, CTO-medewerker Evaluatie: Hoe? Zo! Door Martien Berben, CTO-medewerker Mohammed is een 42-jarige Zuid-Afrikaan. Hij is 1,5 jaar in België en volgt in je klas de module Nederlands 1.2. Mohammed is een goede student: hij

Nadere informatie

Het Vlaams Onderwijsonderzoek verkend. Jef C. Verhoeven Roland Vandenberghe Onderwijsonderzoek 1

Het Vlaams Onderwijsonderzoek verkend. Jef C. Verhoeven Roland Vandenberghe Onderwijsonderzoek 1 Het Vlaams Onderwijsonderzoek verkend Jef C. Verhoeven Roland Vandenberghe 20-6-2001 Onderwijsonderzoek 1 Vraagstelling luik 1 1. Wat werd in de periode 1989-1999 in Vlaams onderwijsonderzoek onderzocht?

Nadere informatie

Peiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs. dr. Eef Ameel Colloquium 16 juni 2016

Peiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs. dr. Eef Ameel Colloquium 16 juni 2016 Peiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs dr. Eef Ameel Colloquium 16 juni 2016 Overzicht De peiling wereldoriëntatie natuur en techniek Achtergrondinformatie Resultaten van de

Nadere informatie

De 10 basiscompetenties van de leraar

De 10 basiscompetenties van de leraar De 10 basiscompetenties van de leraar Woord vooraf 1 De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen 2 De leraar als opvoeder 3 De leraar als inhoudelijk expert 5 8 36 52 4 De leraar als organisator

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. : De Toermalijn. Onderzoeksnummer :

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. : De Toermalijn. Onderzoeksnummer : RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK School : De Toermalijn Plaats : Arnhem BRIN-nummer : 15XH Onderzoeksnummer : 104068 Datum schoolbezoek : 18 maart 2008 Concept datum : 21 mei 2008 Datum vaststelling

Nadere informatie

VAKINFORMATIEDOSSIER R.-K. GODSDIENST

VAKINFORMATIEDOSSIER R.-K. GODSDIENST VAKINFORMATIEDOSSIER R.-K. GODSDIENST NAAM VAN DE SCHOOL : SCHOOLJAAR : 2 VOORAF Het vak godsdienst wordt niet doorgelicht door de gewone onderwijsinspectie. Voor de levensbeschouwelijke vakken is er aparte

Nadere informatie

Inhoud. woord vooraf 11 inleiding 13 Hoofdstuk 1 Personeelsevaluatiesysteem in het Vlaamse onderwijs 17. Hoofdstuk 2 Theoretisch kader 33

Inhoud. woord vooraf 11 inleiding 13 Hoofdstuk 1 Personeelsevaluatiesysteem in het Vlaamse onderwijs 17. Hoofdstuk 2 Theoretisch kader 33 woord vooraf 11 inleiding 13 Hoofdstuk 1 Personeelsevaluatiesysteem in het Vlaamse onderwijs 17 1. Omschrijving en begrippenkader 19 1.1 Statuut en rechtspositie van het onderwijspersoneel 19 1.2 Functiebeschrijvingen

Nadere informatie

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Maatschappelijk debat eindtermen Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Inhoud Inleiding... 2 Gewoon lager onderwijs... 2 Kleuteronderwijs... 2 Gewoon secundair onderwijs... 3 Buitengewoon onderwijs... 4 Overzichtstabel...

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken:

Opbrengstgericht werken: Kris Verbeeck en Astrid van den Hurk (KPC Groep) i.s.m. Marcel Pennings (OBS de Windhoek), met dank aan Liesbeth Baartman (TU Eindhoven). Opbrengstgericht werken: samenhangend beleid bij toetsen en volgen

Nadere informatie

Enquête noden van de scholen. Eerste verwerking

Enquête noden van de scholen. Eerste verwerking Enquête noden van de scholen Eerste verwerking Verwerking van formulieren ingediend op 27/9/16 46 enquêtes werden ingediend/verwerkt Achtergrond mooi verspreid over de 4 componenten van STEM Man/vrouw

Nadere informatie

Wat stelt de doorlichting vast? Enkele voorbeelden:

Wat stelt de doorlichting vast? Enkele voorbeelden: Werken aan leerlijnen De nieuwe leerplannen zijn nu van kracht in het basisonderwijs, in de eerste en de tweede graad. Dit is een geschikt moment om leerlijnen opnieuw te bekijken of uit te werken. Wat

Nadere informatie

PEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO. 1 De resultaten

PEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO. 1 De resultaten PEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO 1 De resultaten Op 9 mei 2012 werden door de overheid de resultaten meegedeeld van de peilproeven over (een deel van) de eindtermen wiskunde van de tweede graad aso

Nadere informatie