[WOONBELEIDSPLAN] Gemeente Wuustwezel

Transcriptie

1 Goedgekeurd door de gemeenteraad op 7 november 211 [WOONBELEIDSPLAN] Gemeente Wuustwezel

2 Inhoud DEEL : INLEIDING Voorwoord Inleiding Een woonbeleidsplan: Een beknopte duiding Wat is een woonbeleidsplan? Doel van een woonbeleidsplan? Hoe is het woonbeleidsplan opgebouwd? Looptijd, bijsturing en opvolging... 6 DEEL 1: OMGEVINGSANALYSE Situering De gemeente Wuustwezel De referentiegebieden Demografisch en socio-economisch profiel Bevolkingsaantal en spreiding Bevolkingsevolutie Bevolkingssamenstelling Inkomens Uitkeringen leefloon Het (totale) woningpatrimonium Aantal woningen en spreiding van het aantal woningen Woningtypes Ouderdom (en kwaliteit) van de woningen Grootte van de percelen met woningen Verleende vergunningen Betaalbaarheid (van woningen en gronden) Het woningpatrimonium met sociaal karakter Wat is woningpatrimonium met sociaal karakter Ligging van dit patrimonium Het sociale woningpatrimonium Sociale huurwoningen in beheer bij SHM De Voorkempen Sociale woningen in beheer bij SVK De Voorkempen Het bestaande sociale patrimonium buiten het Kaderbesluit Woningen in beheer bij het OCMW Relevante wetgeving Vlaamse Wooncode (VWC) Decreet grond- en pandenbeleid (DGP) Kaderbesluit Sociale Huur Relevante woonactoren Gemeentebestuur Sociale Huisvestingsmaatschappij (SHM) De Voorkempen Sociale Bouwmaatschappij ARRO Sociaal Verhuurkantoor (SVK) De Voorkempen IGEAN Dienstverlening Wonen-Vlaanderen (WV) Provincie Antwerpen Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) Overige actoren Relevante welzijnsactoren Algemeen Het Openbaar Centrum voor Maatschappelijke Welzijn (OCMW) SamenwerkingsInitiatief WoonBegeleiding (SIWB) Openluchtopvoeding vzw (OLO) Spectrum vzw Relevante beleidsinstrumenten Lokaal Woonoverleg Lokale huisvestingsdienst en huisvestingsambtenaar Gemeentelijke reglementeringen Intergemeentelijk project lokaal woonbeleid IVLW-Noord Kwaliteitsbewaking Het Bindend Sociaal Objectief Leegstandsregister en register onbebouwde percelen

3 1.8. Actieprogramma Premies voor energiebesparing en woningaanpassing Andere (financiële) steunmaatregelen Registratie Relevante beleidsdocumenten Gemeentelijk beleidsplan (GB) Lokaal Sociaal Beleidsplan (LSB) Gewestplan Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) Provinciaal Ruimtelijke Structuurplan Antwerpen (PRS) Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan (PRUP) Weekendverblijven Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS) Richtinggevend gedeelte Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS) Bindend gedeelte Overige RUP s betreffende woningprogrammatie Sociale woningbouwprojecten (sinds vaststelling BSO) Projectoverzicht Gerealiseerde projecten Geplande sociale nieuwbouwprojecten Geplande sociale renovatieprojecten Geplande projecten met sociale last DEEL 2: STERKTE-ZWAKTEPROFIEL Demografisch en socio-economisch profiel Het totale woningpatrimonium Het woningpatrimonium met sociaal karakter Het sociale woningpatrimonium Het sociale woningpatrimonium buiten het Kaderbesluit Sociale Huur Lokaal woonoverleg Woonloket Gemeentelijke reglementeringen Project IVLW-Noord Registratie Premies en steunmaatregelen Levenslang en aanpasbaar wonen Doelgroep Ouderen Doelgroep personen met een handicap DEEL 3: VISIE EN DOELSTELLINGEN Visie Strategische doelstellingen DEEL 4: ACTIEPROGRAMMA SD1: Het uitbreiden van woningaanbod SD1a: Het uitbreiden van het sociaal woningaanbod SD1b: Het uitbreiden van het woningaanbod met sociaal karakter (en/of sociale last) SD1c: Het uitbreiden van het sociaal woningaanbod buiten het Kaderbesluit Sociale Huur SD2: Het aanbieden van een kwalitatief en betaalbaar woningaanbod SD3: Het aanbieden van dienstverlening aan burgers op vlak van wonen SD4 : Het faciliteren of uitbreiden van het lokaal woonoverleg met alle lokale woonactoren... 6 SD5 : Het lokaal woonbeleid afstemmen op de lokale noden

4 DEEL : INLEIDING 1. Voorwoord Wuustwezel is een gemeente in het buitengebied, die zich gefaseerd en kwalitatief hoogstaand wenst te ontwikkelen naar een groen hoofddorp, waar een goede woonkwaliteit samengaat met een evenwichtig platteland en waar een milieuvriendelijke en goed functionerende land- en tuinbouw hand in hand gaan met natuur en recreatief medegebruik. Dit is de toekomstvisie voor Wuustwezel, neergeschreven en goedgekeurd in het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan. Wij zien het als een taak om in samenwerking met de bevolking deze toekomstvisie in de praktijk om te zetten. Mensen zekerheid geven, heeft veel te maken met een betaalbaar en geschikte woning, een propere, veilige en kindvriendelijke leefomgeving. Vandaar dit woonbeleidsplan. Tot eind jaren 9 verkochten wij (gemeente, intercommunale en bouwmaatschappij) niet minder dan 5 sociale kavels! Wijken als Nieuwendijk, Hagelkruisakkers, Hofakker, De Vennekens, Oosteneind, Wijngaardsveld zijn er het resultaat van. Dit beleid viel stil door toepassing van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, dat het wonen op den buiten afremt. Het gemeentelijk structuurplan heeft, hoewel dit uitdrukkelijk gewenst was, weinig of geen kansen gekregen voor sociale verkavelingen. Hoewel de sociale huisvestingsmaatschappij in Wuustwezel 444 sociale huurwoningen ter beschikking heeft voor onze inwoners, is dit onvoldoende. De bouw van bijkomende huurwoningen is dus wenselijk. Het sociaal verhuurkantoor (SVK) zorgt voor een aanvulling op dit sociaal huuraanbod. Eigenaars van privéwoningen kunnen langlopende huurcontracten afsluiten met het SVK, dat op haar beurt instaat voor de nodige woningaanpassingen en de verhuur. Op deze wijze kunnen ook woningen uit de privésector gemakkelijk te beschikking gesteld worden aan minder kapitaalkrachtige inwoners.. en de eigenaars krijgen over een lange periode een gegarandeerd huurinkomen. In de toekomst zullen we meer woningen via het SVK ter beschikking trachten te stellen. Met het voorliggend woonbeleidsplan willen wij binnen de beperkingen die ons door de hogere overheden opgelegd worden, toch alle kansen en opportuniteiten grijpen en/of creëren om onze inwoners de kans te geven een betaalbare en aangepaste woning te huren, te bouwen of te kopen. Samen met andere overheden en partners zoals de SHM De Voorkempen, IGEAN, OCMW en het SVK e.a. hopen wij de volgende jaren een voldoende aanbod te creëren. Zo denken wij aan de bouw van 24 bejaardenappartementen aan de Sportlaan, 5 appartementen in de Kapelstraat, 3 woongelegenheden in de Tienpondstraat voor personen met een handicap, een 18 woningen in Gooreind en de renovatie van 6 woningen in de Rijsvennenstraat en De Vennekens. Verder is er nog de verkaveling Hofakker, de ontwikkeling op de Melkerijsite in Loenhout en het binnengebied Achter d hoven in Wuustwezel centrum. Dit alles zal zonder twijfel aangevuld worden met talrijke initiatieven vanuit de privésector. Een samenspel tussen overheid en privé zal ongetwijfeld leiden tot een groter en kwaliteitsvol aanbod van gronden en woningen. Wij danken alle instanties en medewerkers voor hun bijdrage bij het opstellen van dit woonbeleidsplan dat ongetwijfeld de volgende jaren mee het uitzicht van onze groene gemeente zal bepalen en kansen zal bieden aan onze inwoners. Burgemeester en bevoegd voor Huisvesting, Jos Ansoms. 5

5 2. Inleiding De Vlaamse Wooncode geeft aan de gemeenten de rol van regisseur van alle huisvestingsinitiatieven op hun grondgebied. De lokale woonmarkten verschillen onderling sterk; het is aan de gemeentebesturen om de verschillende lokale woonactoren actief te sturen en te begeleiden. De opmaak van een lokaal woonbeleidsplan zal een leidraad zijn voor het invullen van het lokaal woonbeleid. Een woonplan kadert voorstellen voor acties en projecten in een globale visie op langere termijn, zodat inspanningen gedoseerd worden en de financiële middelen en het personeel efficiënt worden ingezet. In bestaande beleidsplannen zoals het gemeentelijk structuurplan en het lokaal sociaal beleidsplan zijn doorgaans al aanzetten tot analyse, visie, doelstellingen of projecten en acties aangaande een lokaal woonbeleid te vinden. Het is de bedoeling vanuit het gemeentelijk perspectief de woonsituatie in Wuustwezel verbeteren. Wuustwezel opteert hierbij voor een intergemeentelijke aanpak. 3. Een woonbeleidsplan: Een beknopte duiding 3.1. Wat is een woonbeleidsplan? 1 Een woonbeleidsplan is een door de gemeenteraad goedgekeurd gemeentelijk beleidsdocument dat de krachtlijnen en keuzes voor het lokaal woonbeleid weergeeft. Dit plan vormt het eindresultaat van een planningsproces door de verschillende lokale woonactoren, dat -vertrekkende vanuit de kennis en analyse van de gegeven situatie - in een aantal stappen komt tot prioritaire beleidskeuzes en een tijdsgebonden actieprogramma Doel van een woonbeleidsplan? Via een analyse van de bestaande toestand worden de behoeften ingeschat en worden zodoende de juiste beleidskeuzes gemaakt. Een door de gemeenteraad goedgekeurd woonplan is richtinggevend en schept een kader voor het beleid. Een woonplan dat werd ontwikkeld in overleg met alle woonactoren heeft het nodige draagvlak om de slaagkansen van concrete projecten en acties te waarborgen Hoe is het woonbeleidsplan opgebouwd? Om tot dit woonbeleidsplan te komen werden 4 stappen doorlopen. In de praktijk zijn deze niet altijd even strikt gescheiden, maar zijn ze verweven met elkaar. De totstandkoming van een woonplan is immers een dynamisch proces. Belangrijk is hun onderlinge logische samenhang. De vier stappen zijn: analyse 1. de analyse van de bestaande toestand 2. het formuleren van een visie en een vertaling hiervan in doelstellingen 3. het opstellen van actieprogramma 4. de evaluatie en bijsturing evaluatie visie actie Figuur 1: Opbouw van een woonbeleidsplan Looptijd, bijsturing en opvolging Voor Wuustwezel bedraagt het tijdsperspectief van het woonbeleidsplan Dit wil niet zeggen dat de doelstellingen en acties slechts een looptijd hebben tot 213. Het is evident dat bepaalde acties en doelstellingen een langere termijn beogen. Dit woonbeleidsplan zal daarom ook kunnen gebruikt worden door de volgende legislaturen, zij het in een aangepaste/geactualiseerde versie. Het is aangewezen om ook vóór 213 de vooruitgang van de uitvoering van het woonbeleidsplan op regelmatige tijdstippen na te gaan. Het lokaal woonoverleg is hiervoor het aangewezen overlegplatform

6 DEEL 1: OMGEVINGSANALYSE 1. Situering 1.1. De gemeente Wuustwezel Wuustwezel is een uitgestrekte landelijke gemeente met een oppervlakte van 89,43km² in het noorden van de provincie Antwerpen. Ze bestaat uit 3 dorpskernen (Wuustwezel, Gooreind en Loenhout) en 2 gehuchten (Braken en Sterbos). Voor deze analyse bakenen we deze entiteiten af op basis van de zones het gewestplan (zie 11.3.). Per deelkern worden volgende zones als dorpskern beschouwd: woongebied, woongebied met landelijk karakter en woonuitbreidingsgebied. Hiernaast voegen we nog 2 ruimtelijke entiteiten toe, namelijk de weekendzone (vooralsnog als recreatiegebied ingekleurd in het gewestplan) en het totale buitengebied. ± 8116 ha ± 5 ha ± 148 ha ± 37 ha ± 227 ha ± 117 ha ± 3 ha ± 248 ha Kaart: Oppervlakte van de afgebakende deelgebieden van Wuustwezel 2 2 Gegevens Kadaster dd. 1/1/211; Deze afbakeningen zijn louter indicatief voor deze oefening. 7

7 1.2. De referentiegebieden Om een omgevingsanalyse uit te voeren, zijn referentiewaarden interessant. In dit beleidsplan is ervoor gekozen om Wuustwezel waar mogelijk te vergelijken met het gewest (Vlaanderen) en de provincie (Antwerpen). Op het gebied van woonbeleid heeft Wuustwezel een samenwerkingsverband, IVLW-Noord (zie 1.4.), met enkele omliggende gemeenten: Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Stabroek, Schoten en Wijnegem. De cijfers die beschikbaar zijn voor deze gemeenten worden ook als indicatieve referentiewaarden gebruikt. Kaarten: Situering van de referentiegebieden 3 Bij deze gemeenten zijn er gemeenten die qua profiel vergelijkbaar zijn met Wuustwezel, anderen zijn dat minder. In onderstaande tabel worden enkele classificaties meegegeven die het gemeentelijk profiel vanuit een bepaald oogpunt omschrijven. Om de exacte inhoud van deze profielen te kennen, verwijs ik naar de ondervernoemde websites. Dexia-profiel 4 VRIND-classificatie 5 RSV-classificatie 6 Brasschaat residentiële randgemeente met hoge inkomens overgangsgebied buitengebied Brecht landelijke gemeente of verstedelijkte platteland buitengebied plattelandsgemeente met sterke demografische groei Essen landelijke gemeente of verstedelijkte platteland buitengebied plattelandsgemeente met sterke demografische groei Kalmthout woongemeente in landelijke zone overgangsgebied buitengebied Kapellen residentiële randgemeente met hoge inkomens overgangsgebied buitengebied Schoten agglomeratiegemeente met tertiaire activiteit overgangsgebied buitengebied Stabroek weinig verstedelijkte gemeente met demografische overgangsgebied buitengebied achteruitgang Wijnegem agglomeratiegemeente met tertiaire activiteit grootstedelijke rand grootstedelijk gebied randgemeenten Wuustwezel landelijke gemeente of verstedelijkte plattelandsgemeente met sterke demografische groei platteland buitengebied Tabel 1: Oppervlakte van de gemeente en percentage woongebied in de referentiegebieden in Afbakening grenzen: AGIV:

8 2. Demografisch en socio-economisch profiel 2.1. Bevolkingsaantal en spreiding Op 1 september 211 kent Wuustwezel inwoners. Hiervan is 25% woonachtig in de kern van Gooreind (zoals hieronder afgebakend), 21% in kerngebied Wuustwezel en 13% in de kerngebied Loenhout. Verder zijn de kernen van de gehuchten Braken en Sterbos samen goed voor 8% van de inwoners. Ook het bewonersaantal van de weekendzone is met 4% niet te verwaarlozen. De overige 29% van de inwoners woont (meer verspreid) in het omliggend agrarisch gebied. ± 5398 inwoners ± 687 inwoners ± 2552 inwoners ± 844 inwoners ± 3975 inwoners ± 83 inwoners ± 1 inwoners ± 4827 inwoners Kaart: Aantal inwoners per deelkern in Wuustwezel in Wuustwezel heeft een gemiddelde bevolkingsdichtheid van 215 inwoners per km², al is dit cijfer relatief gezien een groot onderscheid dient gemaakt te worden tussen de dichter bevolkte woonkernen en de meer verspreide bewoning in het buitengebied. In onderstaande tabel halen we de relatieve bevolkingsdichtheden van de referentiegebieden aan en hun percentage woongebied. Oppervlakte (km²) Woongebied (%) Aantal inwoners Bevolkingsdichtheid (inw/km²) Vlaams Gewest km² inw./km² P. Antwerpen 2867 km² inw./km² Brasschaat 38,49 km² 3,12% inw./km² Brecht 9,84 km² 1,12% inw./km² Essen 47,48 km² 11,99% inw./km² Kalmthout 59,45 km² 11,4% inw./km² Kapellen 37,11 km² 26,2% inw./km² Schoten 29,55 km² 28,9% inw./km² Stabroek 21,1 km² 14,2% inw./km² Wijnegem 7,86 km² 21,3% inw./km² Wuustwezel 89,43 km² 6,52% inw./km² Tabel: Kenmerken van de referentiegebieden in Gegevens gemeentelijk bevolkingsregister dd. 9/

9 2.2. Bevolkingsevolutie Het bevolkingsaantal in Wuustwezel kent de laatste jaren duidelijk een stijgende trend. We zien een gestage stijging van gemiddeld 165 bijkomende inwoners per jaar. Vergelijken we deze bevolkingsevolutie met die van de referentiegebieden dan stellen we vast dat Wuustwezel de laatste jaren een relatief grote procentuele stijging van het aantal inwoners kent ,2% 1,%,8%,6%,4%,2% evolutie,% prognose -,2% Grafiek: Evolutie en prognose van het aantal inwoners in Wuustwezel tussen 199 en 23 1 Grafiek: Gemiddelde procentuele toename van het aantal inwoners in de Referentiegebieden tussen 2 en Natuurlijke aangroei De eerste pijler voor de analyse van de bevolkingsevolutie is de natuurlijke aangroei van de bevolking. Tussen 2 en 29 waren er in Wuustwezel gemiddeld 197 geboorten en 121 overlijdens per jaar. Dit resulteert in een positief natuurlijk aangroeisaldo. Op Stabroek na is de gemiddelde procentuele natuurlijke aangroei binnen de referentiegebieden in Wuustwezel het grootst Geboorten Overlijdens Natuurijke aangroei,5%,4%,3%,2%,1%,% -,1% -,2% -,3% -,4% -,5% Grafiek: Natuurlijke aangroei van het aantal inwoners in Wuustwezel tussen 2 en Grafiek: Gemiddelde procentuele natuurlijke aangroei van het aantal inwoners in de referentiegebieden tussen 2 en Natuurlijke aangroei = het aantal geboorten verminderd met het aantal overlijdens

10 Migratie Een tweede pijler om de bevolkingsevolutie te verklaren is de migratie. Migraties hebben de laatste jaren een steeds grotere invloed op het bevolkingsaantal. In Wuustwezel overstijgt (de laatste 1 jaar) het aantal inwijkingen (gemiddeld 162 inwijkingen per jaar) jaarlijks het aantal uitwijkingen (gemiddeld 99 uitwijkingen per jaar). Binnen deze migraties is er een interne migratiestroom (inwoners die binnen België migreren) en een externe migratiestroom (inwoners vanuit Wuustwezel naar het buitenland migreren en omgekeerd). In Wuustwezel zijn beide stromen positief, dit wil zeggen dat zowel vanuit het buitenland als vanuit het binnenland er jaarlijks gemiddeld meer mensen in Wuustwezel toekomen dan er weggaan. De interne migratiestroom houdt zichzelf min of meer in evenwicht. De externe immigraties overstijgen sterk de externe emigraties en hebben dus een merkbaar aandeel in het jaarlijks stijgend bevolkingsaantal. 1,%,8% Inwijking Uitwijking Migratoire aangroei,6%,4%,2%,% -,2% -,4% intern extern Grafiek: Migratoire aangroei van het aantal inwoners in Wuustwezel tussen 2 en Grafiek: Gemiddelde procentuele migratoire aangroei van het aantal inwoners in de referentiegebieden tussen 2 en Nemen we de migratiestromen voor Wuustwezel verder onder de loep dan stellen we het volgende vast: - de meeste inwijkingen gebeurden vanuit Antwerpen, Brasschaat en Nederland; - de meeste uitwijkingen gebeurden naar Antwerpen, Brasschaat en Brecht; - de populairste leeftijd voor uitwijking is tussen de 2 en de 3 jaar, voor inwijking tussen de 3 en de 4 jaar Inwijking Uitwijking Inwijking Uitwijking Grafiek: Aantal inwijkingen en uitwijkingen voor de populairste afkomsten en bestemmingen in Wuustwezel tussen 2 en Grafiek: Aantal inwijkingen en uitwijkingen per leeftijdscategorie in Wuustwezel tussen 2 en Migratoire aangroei = het aantal inwijkingen verminderd met het aantal uitwijkingen Cijfers dienst bevolking; Onbekend = Afvoering van ambtswege (in het bevolkingsregister) 17 Cijfers dienst bevolking 11

11 2.3. Bevolkingssamenstelling Leeftijd Dat Wuustwezel een jonge gemeente is, blijkt al enkele jaren uit de nationale cijfers. Met een gemiddelde leeftijd van 39,65 jaar prijkt Wuustwezel op de 1 de plaats in de lijst met de jongste bevolking van het Vlaams gewest 18. Ondanks het grote aandeel inwoners op beroepsactieve leeftijd ontsnapt ook Wuustwezel niet aan de maatschappelijke tendens van vergrijzing van de bevolking. In 21 is in Wuustwezel bijna 14% van de bevolking ouder dan 65 jaar. In 23 wordt dit geraamd op meer dan 22%. 12,% Kinderen (-14) Jongeren (15-24) Jongvolwassenen (25-39) Volwassenen (4-54) Oudere werknemers (55-64) Senioren (65-79) Bejaarden (8+) 1,% 8,% 6,% 4,% 2,%,% 65 en ouder jaar -24 jaar Grafiek: Evolutie en prognose van het aantal inwoners per leeftijdcategorie in Wuustwezel tussen 2 en Grafiek: Bevolkingssamenstelling naar leeftijd in de referentiegebieden in Gezinnen Het aantal gezinnen in Wuustwezel is de laatste jaren fel toegenomen. In 28 waren er in Wuustwezel 714 private gezinnen met gemiddeld 2,63 inwoners per gezin. In vergelijking met de referentiegebieden is dit de grootste gemiddeld gezinsgrootte. De gezinscijfers hebben zonder twijfel een grote repercutie op het te voeren woonbeleid. 12,% aantal huishoudens met 1 persoon aantal huishoudens met 2 personen aantal huishoudens met 3 personen aantal huishoudens met 4 personen of meer 1,% 8,% 6,% 4,% 2,%,% grote huishoudens (4personen of meer) kleine huishoudens (2-3 personen) alleenstaanden Grafiek: Evolutie en prognose van het aantal gezinnen per Grafiek: Gezinssamenstelling in de referentiegemeenten in samenstelling in Wuustwezel tussen 2 en ,% 1,% 8,% 6,% 4,% 2,%,% Eenoudergezinnen Echtparen zonder kinderen Echtparen met kinderen 1,25 1,2 1,15 1,1 1,5 1,95,9 Grafiek: Samenstelling van de gezinnen van de referentiegebieden in Grafiek: Gemiddeld aantal kinderen per familiekern in de gezinnen van de referentiegebieden in

12 2.4. Inkomens De laatste 1 jaar is het gemiddeld netto belastbaar jaarinkomen van de Wuustwezelnaar gestegen van 1495 in 2 naar in 28. Wuustwezel scoort met dit gemiddelde inkomen laag in vergelijking met de referentiegebieden. De laatste 1 jaar maakte het gemiddelde inkomen echter jaarlijks een sprong van bijna 5%. Hiermee behoort Wuustwezel bij de sterkste stijgers van de referentiegebieden ,5% 15,% 14,5% 14,% 13,5% 13,% 12,5% Grafiek: Gemiddeld inkomen per inwoner in de referentiegebieden in Grafiek: Gemiddelde procentuele toename van het gemiddelde inkomen in de referentiegemeenten tussen 2 en Wanneer we de inkomensstructuur nader bekijken, zien we dat vooral de gemiddelde inkomens de laatste jaren een sterke opmars kennen. Toch blijft het aantal lage inkomens laag in vergelijking met de referentiegebieden Aantal aangiften kleiner dan 2. Aantal aangiften tussen 2.1 en 5. Aantal aangiften groter dan 5. onbekend 12,% 1,% 8,% 6,% 4,% 2,%,% onbekend Aantal aangiften groter dan 5. Aantal aangiften tussen 2.1 en 5. Aantal aangiften kleiner dan 2. Grafiek: Evolutie van het aantal loonaangiften per grootorde in Wuustwezel tussen 2 en Grafiek: Loonaangiften per grootorde in de referentiegebieden in Uitkeringen leefloon Een kwetsbare groep op de huisvestingsmarkt zijn de leefloongerechtigden. In Wuustwezel kent deze groep een licht stijgend verloop. In 21 kregen ongeveer 64 mensen deze financiële bijstand. Zoals in de meeste gemeenten was van deze groep het merendeel (18%) tussen 2 en de 24 jaar oud. In vergelijking met de referentiegebieden worden in Wuustwezel relatief veel leeflonen uitgekeerd. Het cijfer blijft echter lager dan het gemiddeld aantal uitkeringen binnen het gewest of de provincie ,5%,45%,4%,35%,3%,25%,2%,15%,1%,5%,% Grafiek: Evolutie van het aantal uitkeringen van leefloon in Wuustwezel tussen 2 en Grafiek: Gemiddeld aantal leefloongerechtigden per inwoner in de referentiegebieden in

13 3. Het (totale) woningpatrimonium 3.1. Aantal woningen en spreiding van het aantal woningen In januari 211 bedroeg het totaal aantal woningen te Wuustwezel ongeveer Het merendeel van de woningen bevindt zich in de deelkern Gooreind. Qua aantal woningen is Wuustwezel vergelijkbaar met de gemeenten Kalmthout, Essen en Stabroek. Het woningenbestand in Wuustwezel stijgt proportioneel met gemiddeld met 92 woningen per jaar sinds Dit aangroeicijfer is hoog t.o.v. de IVLW-Noordgemeenten (met een gemiddelde stijging van 84,6 inwoners per jaar) Weekendverblijf Eengezinswoning Appartementsgebouw Grafiek: Aantal en type woongelegenheden in de deelzones van Grafiek: Aantal woongelegenheden in de IVLW-Noordgemeenten in Wuustwezel in Onderstaand kaart geeft de proportionele verdeling weer van het aantal en type woongelegenheden per deelgebied van Wuustwezel. 357 eengezinswoningen 9 appartementsgebouwen 279 eengezinswoningen 7 appartementsgebouwen 91 eengezinswoningen 25 appartementsgebouwen 35 eengezinswoningen 243 weekendverblijven 1467 eengezinswoningen 73 appartementsgebouwen 31 eengezinswoningen 2 appartementsgebouwen xx eengezinswoningen xx appartementsgebouwen 1721 eengezinswoningen 116 appartementsgebouwen Kaart: Aantal woongelegenheden per deelkern in Wuustwezel in Gegevens Kadaster dd. 1/1/211 14

14 3.2. Woningtypes 92% van de woningen in Wuustwezel zijn eengezinswoningen. Om het landelijk karakter van de gemeente niet in het gedrang te brengen, probeert de gemeente het aantal appartementsgebouwen eerder te beperken. In het agrarische gebied rond Loenhout valt het grote aantal verspreide hoeves op. In het westelijke deel van de gemeente is dan weer het aandeel vakantiewoningen markant. We moeten hierbij opmerken dat de meest van deze vakantiewoningen permanent bewoond worden 35. Wat betreft het bebouwingstype heerst er een duidelijke voorliefde voor de open bebouwing, gevolgd door de halfopen bebouwing en tot slot de gesloten bebouwing. 12% 12% 1% 1% 8% 6% 8% 6% Huizen in open bebouwing, hoeven en kastelen 4% 2% Appartementen Eengezinswoningen 4% 2% Huizen in halfopen bebouwing % % Huizen in gesloten bebouwing Grafiek: Aantal woongelegenheden per type woongelegenheid in de referentiegebieden in Grafiek: Aantal woongelegenheden per type bebouwing in de referentiegebieden in Kaart: Type woongelegenheiden (perceelsaanduiding) in Wuustwezel in Om deze problematiek aan te pakken is een RUP in opmaak. Hierover meer in punt Gegevens Kadaster dd. 1/1/21 15

15 3.3. Ouderdom (en kwaliteit) van de woningen In 21 dateert slechts 13% van het aantal woningen in Wuustwezel van voor We kunnen dus stellen dat Wuustwezel over een relatief jong woningenbestand beschikt, net zoals de meeste IVLW-Noordgemeenten. Wanneer we de kaart 1 en kaart 2 vergelijken, zien we dat voornamelijk de hoeven het oudste patrimonium omvatten. Wat betreft de kwaliteit van de woningen beschikken we over weinig (recente of accurate) cijfergegevens. Vanzelfsprekend is er een duidelijk verband tussen de ouderdom van de woningen en het comfortniveau. Echter, door de stijgende renovatietrend moeten we vaststellen dat deze link steeds vager wordt. Studies tonen ook aan dat woningen op de private huurmarkt gemiddeld van een lagere kwaliteit zijn dan de eigendomswoningen. 39 Als indicator voor de kwaliteit van de woning, geven we het aantal ongeschikt/onbewoonbaar verklaarde en verwaarloosde woningen mee voor 211. Het gaat om 1 verwaarloosde woning in Wuustwezel. Wellicht vertonen wel meer woningen kenmerken van verwaarlozing, maar deze werden (nog) niet officieel geregistreerd door Wonen Vlaanderen. 12% 1% 8% 6% 4% 2% % na tot 1981 voor Ongeschikt/Onbewoonbaar Verwaarloosd Grafiek: Aantal woningen per klasse bouwjaar in de referentiegebieden in 21 4 Grafiek: Aantal woningen die als ongeschikt en/of onbewoonbaar of verwaarloosd werden geïnventariseerd op 21/9/211 in de IVLW- Noordgemeenten 41 Kaart: Ouderdom van woongelegenheiden (perceelsaanduiding) in Wuustwezel in Naar een aanbodbeleid voor de Vlaamse private huurmarkt, Kenniscentrum voor Duurzaam Woonbeleid, in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, departement RWO Woonbeleid, maart woningen = Huizen in gesloten bebouwing, Huizen in halfopen bebouwing, Huizen in open bebouwing, hoeven en kastelen, Buildings en flatgebouwen met appartementen 41 Eindresultaten Patrimonium Enquête VMWS april Gegevens Kadaster dd. 1/1/21 16

16 3.4. Grootte van de percelen met woningen Wuustwezel kent een traditie van grote bouwpercelen analoog met het landelijke karakter van de streek. De laatste jaren wordt in de woonkernen echter getracht het patrimonium lichtjes te verdichten. De perceelsgrootte kan ook als indicator voor op de woonkwaliteit in rekening gebracht worden. Kaart: Perceelsgrootte van percelen met woongelegenheden in Wuustwezel in Gegevens Kadaster dd. 1/1/21 17

17 3.5. Verleende vergunningen Nieuwbouw en renovatie In totaal werden in de periode 2-21 ca. 865 nieuwe woongelegenheden vergund. Deze periode wordt gekenmerkt door een stijging van het aantal vergunde gekoppelde eengezinswoningen met een piek in het jaar 21. Deze piek is te verklaren door het op de markt komen van enkele grote verkavelingen waarin voornamelijk halfopen bebouwing voorzien werd. Het aantal afgeleverde vergunningen voor verbouwingen kent een licht stijgend verloop. Het nationaal promoten van renovaties (d.m.v. premies enz.) heeft hier duidelijk zijn invloed. Ook leveranciers van bouwmaterialen, bouwpromotoren enz. spelen steeds sterker in op de tendens van renovatie. Dit segment van de woonmarkt verdient dus ook de nodige aandacht vrijstaande woning gekoppelde woning gesloten woning weekendverblijf meergezinswoning Grafiek: Aantal verleende stedenbouwkundige vergunningen voor woongelegenheden per type in Wuustwezel van 2 tot Grafiek: Aantal verleende stedenbouwkundige vergunningen voor verbouwings- en uitbreidingswerken in Wuustwezel van 2 tot Verkavelingen Het aantal afgeleverde verkavelingvergunningen in Wuustwezel is de laatste jaren min of meer stabiel. Tussen 2 en 21 betrof het merendeel een vergunning voor het opsplitsen in 2 kavels (74 vergunningen) of het samenvoegen van loten tot 1 kavel (62 vergunningen). Het jaar 23 was - in verkavelingtermen een topjaar, goed voor 134 nieuwe kavels. De verkaveling Molenbosweg Oud-dorpsstraat met 71 kavels is de belangrijkste verantwoordelijke voor deze piek aantal vergunningen aantal kavels Grafiek 2: Aantal verleende verkavelingvergunningen in Wuustwezel van 2 tot Enkele voorname grote verkavelingen uit het verleden zijn de volgende: Datum Nummer Naam Aanvrager Aantal loten 1978 VK Hofakker Bruidsweg J.F. VIncklaan IGEAN VK Henningenlaan Wuustwezelseweg Van Gastel VK Klein Gooreind- Bredabaan Pro Domo VK Kochdreef Beukendreef Wielewaaldreef Gericke VK222 Molenbosweg - Oud Dorpsstraat Real Estate Is VK Oosteneindlaan IGEAN VK Hagelkruisakkers IGEAN VK Het Wirikske Hoge Bunder Akkerstraat IGEAN 42 Tabel: Overzicht van de verkavelingen met 2 loten of meer tussen 2 en Vergunningenprogramma REMMICOM. (Noot1: de regularisatieaanvragen zijn in deze grafiek niet mee verwerkt / Noot2: Bij de meergezinswoningen is het aantal gebouwen weergegeven, niet het aantal woongelegenheden / Noot3: Het afleveren van een vergunning betekent niet automatisch dat de woning ook gebouwd zal worden (in de meeste gevallen wel) / Noot 4: De effectieve realisatie van de woongelegenheid is gemiddeld ca. 1 jaar na het afleveren van de vergunning een feit.) 45 Vergunningenprogramma REMMICOM. 46 Vergunningenprogramma REMMICOM. 47 Vergunningenprogramma REMMICOM. 18

18 3.6. Betaalbaarheid (van woningen en gronden) Woningen Zowel voor de één- als meergezinswoningen stijgt de transactieprijs de laatste jaren nadrukkelijk. Ook verliezen de verkochte woningen een stukje in oppervlakte in vergelijking met voorgaande jaren. In 29 zien we een tijdelijke terugval van het aantal transacties te wijten aan de economische crisis. De gemiddelde transactieprijs van een woning in Wuustwezel is vergelijkbaar met die van een woning in Stabroek, Brecht of Kalmthout Huis Appartement Huis Grafiek: Aantal transacties in Wuustwezel tussen 2 en Grafiek: Totale oppervlakte van deze transacties in m² Huis Appartement Huis Appartement Grafiek: Gemiddelde prijs van deze transacties in /m² 5 Grafiek: Gemiddeld prijs in de IVLW-Noordgemeenten in 21 in Bouwgronden De baksteen in de maag is in onze contreien een bekend fenomeen. Hoewel de prijs van de bouwgronden aanzienlijk stijgt, gaat het aantal transacties niet noemenswaardig naar beneneden. Wel worden de bouwpercelen kleiner Grafiek: Aantal transacties in Wuustwezel tussen 2 en Grafiek: Totale oppervlakte van deze transacties in m² Grafiek: Gemiddelde prijs van deze transacties in /m² 54 Grafiek: Gemiddeld prijs in de referentiegebieden in 21 in /m²

19 4. Het woningpatrimonium met sociaal karakter 4.1. Wat is woningpatrimonium met sociaal karakter In het verleden werden door de gemeente (in samenwerking met andere actoren) heel wat verkavelingen ontwikkeld. Om in aanmerking te komen voor een perceel bouwgrond werden er bijzondere verkoopsvoorwaarden opgelegd, zodat mensen uit Wuustwezel, die nog geen eigendom hebben, de voorkeur genieten. In de volksmond worden dit sociale verkavelingen genoemd. Wij opteren in dit beleidsplan voor het additief met sociaal karakter om het onderscheid met verkavelingen van de SHM te maken. Voor een recente verkaveling werden volgende specifieke voorwaarden opgelegd: Verkoopsvoorwaarden verkaveling Hagelkruisakker (25): Minstens één jaar in de gemeente Wuustwezel wonen, ofwel sinds de laatste zes jaar minstens drie jaar in Wuustwezel gewoond hebben ofwel sinds meer dan één jaar werkzaam te zijn in Wuustwezel; Geen woning of appartement noch bouwgrond voor de geheelheid in volle eigendom hebben, met uitzondering voor gehandicapten die op basis van een attest van het Vlaams Fonds voor Integratie van mensen met een handicap nood hebben aan een aangepaste woning en die hun eigendom verkopen; Iedere kandidaat-koper kan slechts één bouwperceel aankopen; Gedurende een termijn van tien jaar, te rekenen vanaf de datum van de notariële akte zal de gemeente Wuustwezel mee in de akten van wederverkoop optreden, teneinde de naleving van de bijzondere verkoopsvoorwaarden te waarborgen; De kopers zijn verplicht binnen de zes jaar na datum van de notariële koopakte, op de aangekochte gronden een aanvang te maken met de bouw van de woning. De bouwwerken moeten binnen de drie jaar te rekenen vanaf de aanvang der werken beëindigd zijn. Zij moeten de woning binnen de tien jaar, te rekenen vanaf de datum van de notariële koopakte, zoals voormeld, persoonlijk betrekken; De kopers van de bouwpercelen zijn ertoe gehouden de opgerichte woning binnen de twaalf maanden na afwerking persoonlijk en werkelijk te betrekken en dit gedurende minstens tien jaar ononderbroken; Verbod tot handelsverrichtingen; Opvolgen van de bouwvoorschriften. Fragment: Verkoopsvoorwaarden van een verkaveling met sociaal karakter Ligging van dit patrimonium In de deelgemeenten Wuustwezel en Loenhout werden het meeste verkavelingen met sociaal karakter ontwikkeld. Kaart: Verkavelingen met sociaal karakter tot Verkoopsvoorwaarden vastgelegd door de gemeenteraad 57 Gegevens REMMICOM - verkavelingen dd. 1/1/211 2

20 5. Het sociale woningpatrimonium 5.1. Sociale huurwoningen in beheer bij SHM De Voorkempen Spreiding en type woongelegenheden Sociale Huisvestingsmaatschappij De Voorkempen (werking zie 8.2.) heeft in 211 Wuustwezel 444 sociale woningen in beheer, verspreid over de 3 woonkernen. Het patrimonium omvat zowel sociale eengezinswoningen als appartementen. Daarnaast stelt de SHM ook Oude-van-dagen -woningen (OVD-woningen) ter beschikking voor 55+ers. (na de geplande aanpassing van het Kaderbesluit Sociale Huur zal dit 65+ worden). Deze OVD-woningen zijn aangepast aan de levensomstandigheden van ouderen en situeren zich momenteel in het gehucht Sterbos en deelkern Gooreind. De geplande projecten van SHM De Voorkempen worden samengevat onder 12.3 en Eengezinswoning Appartement Kaart: Spreiding en type woongelegenheden van SHM De voorkempen in Wuustwezel in Grafiek: Aantal sociale huurwoningen in beheer bij SHM De Voorkempen pet aantal slaapkamers en per type woning in Aantal woongelegenheden en kwaliteit van de woongelegenheden Wuustwezel beschikte over 422 sociale huurwoningen in beheer van SHM De Voorkempen in 21. Wuustwezel scoort met dit aandeel hoog t.o.v. de IVLW-Noordgemeenten. In het kader van de doelstellingen van het Energierenovatieprogramma 22 werd in 21 bij de sociale huisvestingsmaatschappijen een patrimoniumbevraging gedaan i.v.m. beglazing, dakisolatie en verwarmingssystemen. Van het sociale huurpatrimonium in Wuustwezel vertoont slechts 22% structurele energiegebreken. Daarenboven is voor een groot deel van deze woningen al een renovatieaanvraag ingediend om deze gebreken te herstellen. (zie 12.4.) 7,% 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% 1,%,% Verwarming Dak Ramen Geen Grafiek: Aantal sociale huurwoningen per privaat huishouden in de referentiegebieden in 21 6 Grafiek: Aantal sociale huurwoningen in beheer bij de lokale SHM met hun kwaliteitsgebreken in 21 in de IVLW-Noordgemeenten Gegevens SHM De Voorkempen dd. 1/8/21; schaal 1/15 59 Gegevens SHM De Voorkempen dd. 1/8/ Gegevens Wonen Vlaanderen, patrimoniumenquête 21

21 Bezetting, wachtlijsten en huurprijzen Ondanks het relatief grote aanbod sociale huurwoningen, blijven de wachtlijsten bij de Sociale Huisvestingsmaatschappij groeien. In 21 omvat de wachtlijst voornamelijk alleenstaanden zonder personen ten laste. Binnen deze groep is zeker één vierde ouder dan 65 jaar. De wachttijd voor een sociale huurwoning bedraagt momenteel gemiddeld 7 dagen. Wanneer we de bezettingsnorm van de woningen bekijken, zien we dat woningen met 3 slaapkamers het vaakst onderbezet zijn Grafiek: Huurders per leeftijd van woningen in beheer van SHM De Voorkempen in Grafiek: Kandidaat-huurders per leeftijd, ingeschreven op de wachtlijst van SHM De Voorkempen in Grafiek: Aantal toewijzingen van woningen van SHM De Voorkempen tussen 2 en Grafiek: Gemiddelde wachttijd in dagen voor toewijzing van woningen van SHM De Voorkempen tussen 2 en Leegstaand Overbezet Onderbezet Correct bezet Grafiek: Gemiddelde huurprijs per type woning van SHM De Voorkempen in Grafiek: Bezettingsnorm per type woning van SHM De Voorkempen in Cijfers SHM De Voorkempen dd Cijfers SHM De Voorkempen dd Cijfers SHM De Voorkempen dd Cijfers SHM De Voorkempen dd Cijfers SHM De Voorkempen dd Cijfers SHM De Voorkempen dd

22 5.2. Sociale woningen in beheer bij SVK De Voorkempen Spreiding en type woongelegenheden Sociaal Verhuurkantoor De Voorkempen verhuurt in Wuustwezel 26 woongelegenheden van particulieren door aan sociaal behoeftigen tegen een gunstig tarief. Het patrimonium ligt verspreid over de 3 kernen Eengezinswoning Appartement Studio Kaart: Type woongelegenheden van SVK De voorkempen in Wuustwezel in Grafiek: Aantal woongelegenheden in beheer bij SVK De voorkempen per type woning in Wuustwezel in Gegevens SVK De Voorkempen 69 Gegevens SVK De Voorkempen dd. 1/1/211; schaal 1/15 23

23 6. Het bestaande sociale patrimonium buiten het Kaderbesluit 6.1. Woningen in beheer bij het OCMW Spreiding en type woongelegenheden Het patrimonium van het OCMW wordt verhuurd aan de hand van interne reglementen en groeperen we daarom niet bij het sociale patrimonium. De voorwaarden voor het betrekken van de panden hebben uiteraard wel een sociale insteek. 14 serviceflats 14 serviceflats 12 serviceflats Kaart: Type woongelegenheiden van OCMW in Wuustwezel in Lokaal Opvanginitiatief en doorgangswoningen Voor kandidaat vluchtelingen-asielzoekers heeft het OCMW 3 woningen in gebruik als lokaal opvanginitiatief 71 (LOI). Het LOI is erkend door Fedasil en krijgt via hen toewijzingen voor plaatsing van asielzoekers. Voor dringende problemen inzake opvang van personen beschikt het OCMW over 7 crisis- of doorgangswoningen 72. De opvang van deze personen is tijdelijk (maximum 4-6 maanden, eventueel gemotiveerd verlengbaar). Met hen wordt gezocht naar de juiste oplossing van hun huisvestingsprobleem. Voor de opvang van personen met een specifieke problematiek werkt het OCMW samen met KINA pv 73. KINA pv biedt begeleiding en beschikt over noodopvangplaatsen (voor korte termijn). Serviceflats en woonzorgcentrum Het OCMW beschikt over 4 serviceflats 74 : 14 in Loenhout, 14 in Wuustwezel en 12 in Gooreind. Om een serviceflat te betrekken moeten de senioren aan bepaalde criteria van zelfredzaamheid voldoen (katz-schaal). Minder zelfredzame ouderen kunnen terecht in het woonzorgcentrum 75 Sint-Jozef in de dorpskern van Gooreind. Het complex telt nu 39 rustoordbedden (ROB-bedden) en 51 rust- en verzorgingsbedden (RVT-bedden) voor bewoners met een zwaarder zorgprofiel. De gemiddelde leeftijd van een bewoner in het woonzorgcentrum is momenteel 83,47 jaar. Het woonzorgcentrum werd in de periode uitgebreid van 6 naar 9 bedden. Tevens werd het bestaande gedeelte grondig gerenoveerd. De 4 serviceflats dateren van Ze hebben allen dezelfde opbouw en voldoen aan de vereiste kwaliteitsnormen Plaatsen in woonzorgcentrum Serviceflats Grafiek: Evolutie van het aantal plaatsen in woonzorgcentra en serviceflats in Wuustwezel 76 Grafiek: Aantal plaatsen in woonzorgcentra en serviceflats in de IVLW- Noordgemeenten in Gegevens OCMW; 71 Meer info en contactgegevens: > Welzijn - OCMW > OCMW > Sociale dienstverlening 72 Meer info en contactgegevens: > Welzijn - OCMW > OCMW > Sociale dienstverlening 73 Meer info en contactgegevens: 74 Meer info en contactgegevens: > Welzijn - OCMW > OCMW > Woningcomplexen met dienstverlening 75 Meer info en contactgegevens: > Welzijn - OCMW > OCMW > Woonzorgcentrum St.-Jozef

24 Programmatiecijfers en wachtlijsten De door Vlaamse Overheid worden jaarlijks programmatiecijfers vastgelegd. Deze programmatiecijfers geven het aantal woongelegenheden weer dat theoretische zou moeten gerealiseerd worden om aan de huidige en toekomstige (opvang)noden van ouderen te kunnen voldoen. Een tweede peiler om de nood aan bijkomende huisvesting voor ouderen te toetsen is het interpreteren van de wachtlijsten. Woonzorgcentrum Opname in het woonzorgcentrum kan vanaf de leeftijd van 65 jaar. Daarnaast moet de kandidaat inwoner zijn van Wuustwezel (of gedurende 2 jaar inwoner geweest zijn) of kinderen hebben die woonachtig zijn Wuustwezel. Kandidaten worden (chronologisch) ingeschreven op een preventieve wachtlijst. Wanneer effectieve opname noodzakelijk wordt, neemt de familie van de kandidaat contact op met de sociale dienst van het woonzorgcentrum om de kandidaat op de dringende wachtlijst te plaatsen. Voor de zorgafdeling is er een aparte wachtlijst. Bij de vorming van de dringende wachtlijst wordt rekening gehouden met de chronologische volgorde van de aanvragen en met de mate van hulpbehoevendheid van de kandidaat-bewoners. Momenteel zijn er 25 personen effectief ingeschreven op de (preventieve) wachtlijst voor het woonzorgcentrum. Niet al deze mensen wensen een dringende opname. Toch zien we dat kandidaten die zich inschrijven met de bedoeling zo snel mogelijk te worden opgenomen, ruim 2 jaar moeten wachten. Deze mensen worden dan vaak tijdelijk in een ander woonzorgcentrum opgenomen. Serviceflats In augustus 211 telde de wachtlijst bij het OCMW voor serviceflats ca. 4 aanvragen. Op basis van een sociaal onderzoek en een beoordeling van het medisch dossier wordt een plaats op de wachtlijst toegekend. Wanneer men weigert, komt men weer onderaan deze wachtlijst Te creëren bijkomend aanbod Bestaand aanbod weigeringen 1 wachtlijst Grafiek: Programmatiecijfers voor de types woongelegenheden 78 Grafiek: Wachtlijsten voor de serviceflats van het OCMW Gegevens OCMW 25

25 7. Relevante wetgeving 7.1. Vlaamse Wooncode (VWC) 8 Het centrale uitgangspunt van de Vlaamse Wooncode is dat iedereen recht heeft op menswaardig wonen in aangepaste woningen, van goede kwaliteit, in een behoorlijke woonomgeving, tegen een betaalbare prijs en met woonzekerheid. De VWC stelt hiervoor de gemeente verantwoordelijk voor het uitwerken van haar woonbeleid op lokaal vlak waarbij aandacht uitgaat naar het stimuleren van sociale woonprojecten, het ondersteunen van woonbehoeftige gezinnen en alleenstaanden en het uitwerken van een bewaking van de kwaliteit van het woningpatrimonium en de woonomgeving. Bovendien krijgt de gemeente de taak om aandacht te schenken aan de zwakke doelgroepen en ervoor te zorgen dat verrichtingen van de verschillende woonactoren op elkaar worden afgestemd Decreet grond- en pandenbeleid (DGP) 81 Het decreet Grond- en Pandenbeleid van 27 maart 29 roept concrete instrumenten in het leven om wonen meer betaalbaar te maken. Zo heeft de Vlaamse overheid een bindend sociaal objectief opgelegd aan elke Vlaamse gemeente. Dit objectief bestaat uit een aandeel sociale huurwoningen, sociale koopwoningen en sociale kavels die gerealiseerd moeten worden door de gemeente tegen 22. Voor Wuustwezel bedraagt het bindend sociaal objectief van sociale huurwoningen 119; voor sociale koopwoningen 55 en voor sociale kavels 3. In aanvulling op de realisaties van de reguliere initiatiefnemers voor sociale woningbouw, legt het decreet sociale lasten op aan verkaveling- of bouwprojecten van een bepaalde omvang. Deze last geeft het percentage weer van het aantal te verwezenlijken sociale woningen binnen het bouw- of verkavelingproject. Ook voor het realiseren van een bescheiden woonaanbod wordt een last opgelegd. De gemeenten kunnen deze percentages verder specificeren in een gemeentelijk reglement Sociaal Wonen. Het decreet beoogt ook het activeren van gronden en panden d.m.v. een activeringsheffing voor onbebouwde gronden, een leegstandsheffing voor leegstaande panden en fiscale voordelen voor mensen die een leegstaande woning kopen en renoveren of hiervoor krediet verstrekken. Verder moet er een actieprogramma opgesteld worden voor de gronden die eigendom zijn van de Vlaamse besturen en Vlaamse semipublieke rechtspersonen. Hieruit moet blijken dat 25% van deze gronden zal aangewend worden voor de realisatie van een sociaal woonaanbod. Verder reikt het decreet een instrument tot monitoring aan om de leegstand in de gemeente onder controle te houden. De gemeenten krijgen de kans om een leegstandsreglement en een leegstandsheffing in te voeren. Wuustwezel beschikt al over een eigen leegstandsreglement. Een leegstandsheffing is tot op heden nog niet van kracht Kaderbesluit Sociale Huur 82 De sociale huisvestingsmaatschappijen hanteren een toewijzingsreglement dat rekening houdt met achtereenvolgens de rationele bezetting, absolute voorrangsregels, optionele voorrangsregels en ten slotte de chronologische volgorde van de inschrijvingen in het inschrijvingsregister. De concrete invulling hiervan wordt vastgelegd in een intern huurreglement. De sociale verhuurkantoren gebruiken een ander toewijzingssysteem op basis van de rationele bezetting, absolute voorrangsregels, een puntensysteem en ten slotte de chronologische volgorde van inschrijvingen. Naast deze toewijzingsregels bestaat de mogelijkheid tot het opstellen van een eigen toewijzingsreglement, bepaald in de artikels 26 tot en met 29 van het kaderbesluit sociale huur (BVR van 12 oktober 27). Hierin kan de gemeente eigen toewijzingregels formuleren, afgestemd op de concrete gemeentelijke situatie. 8Meer informatie: > Regelgeving > Wonen > Decreten > Vlaamse Wooncode 81Meer informatie: > Regelgeving > Grond- en Pandenbeleid 82Meer informatie: > Regelgeving > Wonen > Ministeriële besluiten > Ministerieel besluit van 19 december 28 26

26 8. Relevante woonactoren 8.1. Gemeentebestuur In de Vlaamse Wooncode krijgt de gemeente de belangrijke taak om het lokale woonbeleid te coördineren. Daarenboven moet zij ook een bijdrage leveren aan betaalbaar bouwen en wonen, kwaliteitsbewaking van het bestaande woningpatrimonium en een klantgerichte dienstverlening voor al haar burgers uitbouwen. Bestuur 83 In Wuustwezel is de schepen van huisvesting de burgemeester, Jos Ansoms. Hij is tevens de schepen van sterk verweven beleidsdomein ruimtelijke ordening. Voor de legislatuur kent de gemeenteraad volgende zetelverdeling: CD&V (13), VLD (5), PLUS (4) en Vlaams belang (3). Administratie 84 Sinds 29, bij de start van het project IVLW-Noord werd er een huisvestingsambtenaar aangesteld om het woonbeleid in Wuustwezel te versterken en uit te dragen. Linda Van Oers vulde deze halftijdse functie in van 29 tot 21. Fien Raats werd vanaf 21 de woonconsulent van Wuustwezel. Het gemeentelijk woonloket bevindt zich in het gemeentehuis en is alle dagen geopend. Het woonloket is geclusterd met het loket grondgebiedzaken en het loket duurzaamheid met het oog op een integrale dienstverlening. Tussen deze diensten is er een sterke informele overlegstructuur. Paul Deckers, de gemeentelijk stedenbouwkundig ambtenaar is het diensthoofd van de huisvestingsambtenaar. Bij de huisvestingsambtenaar kunnen de inwoners terecht voor allerhande woongerelateerde vragen en alle dossieropvolging m.b.t. wonen. Binnen de gemeentelijke dienstverlening heeft de dienst huisvesting nauw contact met verschillende administraties zoals de dienst ruimtelijke ordening, dienst communicatie, de politiediensten, enz. Ook via verschillende communicatiekanalen zoals de gemeentelijke website en het infoblad tracht de gemeente de inwoners te informeren en een antwoord te bieden op veelgestelde (woon)vragen Sociale Huisvestingsmaatschappij (SHM) De Voorkempen 85 Sociale huisvestingsmaatschappijen zijn woonorganisaties die gronden kopen en/of woningen bouwen die zij vervolgens aanbieden aan sociale tarieven. In Wuustwezel is er één sociale huisvestingsmaatschappij actief, namelijk De Voorkempen. Deze maatschappij is actief in Brasschaat, Brecht, Schilde, Wuustwezel en Zoersel. Het patrimonium van SHM De Voorkempen in Wuustwezel wordt in kaart gebracht onder Sociale Bouwmaatschappij ARRO 86 Sociale Bouwmaatschappij ARRO is vooral actief op de sociale koopmarkt. In het verleden werden een aanzienlijk aantal woningen en kavels via ARRO verkocht. Het sociale aspect vervalt hierbij na een aantal jaren, waardoor deze niet (meer) tot het sociale patrimonium behoren. Het patrimonium dat door ARRO verkocht werd is te vinden onder Sociaal Verhuurkantoor (SVK) De Voorkempen 87 Een sociaal verhuurkantoor huurt woningen op de private huurmarkt om deze door te verhuren aan kwetsbare woonbehoeftigen. SVK De Voorkempen werkt samen met SHM De Voorkempen, maar bestrijkt een ruimer werkingsgebied: Brasschaat, Brecht, Kalmthout, Kapellen, Malle, Schilde, Schoten, Stabroek, Wijnegem, Wommelgem, Wuustwezel en Zoersel. Inwoners van Wuustwezel kunnen voor de hele regio inschrijven. De woningen die SVK De Voorkempen in Wuustwezel in beheer heeft worden in kaart gebracht onder IGEAN Dienstverlening 88 IGEAN Dienstverlening gaat samenwerkingen aan met gemeenten op verschillende domeinen (industrieel beleid, grondbeleid, ruimtelijke ordening, milieu enz.). IGEAN treedt ook op als studiebureau en voorziet het in technisch en juridisch advies. Via IGEAN worden gronden verworven en kavels tegen sociale tarieven aangeboden. Bij de verkoop van deze kavels worden bepaalde voorwaarden gesteld zoals voorrang voor inwoners van Wuustwezel en de voorwaarde van een eerste eigendom. De verkavelingen die in samenwerking met IGEAN ontwikkeld werden, worden onder 4.2. weergegeven Wonen-Vlaanderen (WV) 89 Wonen-Vlaanderen wil als verzelfstandigd agentschap en openbare dienst de drempels verlagen voor mensen die een eigen woning wensen te verwerven of te huren, door de financieringskost die hieraan verbonden is te drukken door 83Meer informatie en contactgegevens: > Bestuur 84Meer informatie en contactgegevens: > Wonen 85Meer informatie en contactgegevens: 86Meer informatie en contactgegevens: 87Meer informatie en contactgegevens: 88Meer informatie en contactgegevens: 89Meer informatie en contactgegevens: 27

27 middel van subsidies of andere risicoverminderende maatregelen die de koper, bouwer of huurder rechtstreeks of onrechtstreeks ten goede komen en de woningmarkt niet verstoren. Wonen-Vlaanderen wil ook de kwaliteit van de aangeboden woningen bewaken en met kracht alle eventuele misbruiken op de private huurmarkt bestrijden en de lokale besturen ondersteunen bij hun woonbeleid. De decentrale dienst Wonen Antwerpen is het eerste aanspreekpunt voor de gemeenten en particulieren van de provincie Antwerpen in de behandeling van Vlaamse premie- en subsidiedossiers, woonkwaliteitsbewaking en ondersteuning van de lokale woonbeleidsontwikkeling en -uitvoering Provincie Antwerpen 9 De provincie stimuleert en ondersteunt het lokaal woonbeleid door het aanbieden van vorming aan lokale woonactoren. Verder zorgt zij voor kwalitatieve informatie, publicaties en cijferanalyses (bv. De gemeentelijke woondossiers, de Sociale kaart, Focus op wonen en de medewerking aan het draaiboek woonbeleid) en ondersteuning door middel en subsidies. Zo voorziet de provincie opstartsubsidies voor sociale verhuurkantoren en premies om bepaalde bevolkingsgroepen financieel te steunen in hun behoefte goed te kunnen wonen (o.a. de provinciale aanpassingspremie voor een woning van ouderen). Ook kan men hier terecht voor gespecialiseerd advies betreffende de toegankelijkheid van woningen. Sinds eind 26 is gedeputeerde Bart De Nijn de beleidsverantwoordelijke voor Wonen. Enkele malen per jaar organiseert het provinciebestuur het Provinciaal Overleg Wonen (POW). Dit POW fungeert als forum waar projecten en initiatieven kunnen worden voorgesteld, toegelicht en geëvalueerd. De cel Wonen zet zich in voor een regiogerichte aanpak van woonproblemen en besteedt veel aandacht aan het adviseren van allerlei gemeentelijke plannen in het kader van haar vertegenwoordiging in de Provinciale Commissie Ruimtelijke Ordening (PROCORO) Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) 91 De VMSW is het extern verzelfstandigd agentschap van de Vlaamse Overheid dat instaat voor de tijdige realisatie en de financiering van het door de Vlaamse regering geplande programma voor sociale woonprojecten. De VMSW stelt het jaarlijkse uitvoeringsprogramma op en beheert de financiële middelen van de sociale huisvestingsmaatschappijen Overige actoren Naast bovengenoemde actoren kunnen nog tal van andere actoren hun rol hebben in het lokaal woonbeleid voor Wuustwezel. Zo kent het Vlaams Woningfonds voor grote gezinnen (VWF) 92 sociale hypothecaire leningen toe aan gezinnen met een bescheiden inkomen; De huurdersbond 93 is een ledenorganisatie die de belangen van huurders verdedigt. Ze geeft ook informatie en juridisch advies over de huurwetgeving; De eigenaarsbond 94 stelt dan weer de rechten van de eigenaars voorop, Projectontwikkelaars kopen op grote schaal bouwgronden aan om hierop projecten te realiseren. Verschillende immobiliënkantoren staan dan weer in voor de verkoop en verhuur van woningen of appartementen van particuliere eigenaars. (Deze lijst is uiteraard niet-limitatief). Samen geven al deze actoren het lokaal woonoverleg een breed draagvlak. Afhankelijk van de geagendeerde thema s worden bepaalde woonactoren in meerdere of mindere mate betrokken in het lokaal woonoverleg. 9Meer informatie en contactgegevens: 91Meer informatie en contactgegevens: 92 Meer informatie en contactgegevens: 93 Meer informatie en contactgegevens: 94 Meer informatie en contactgegevens: 28

28 9. Relevante welzijnsactoren 9.1. Algemeen Conceptnota Samenwerking Wonen Welzijn 95 De nood aan samenwerking tussen het woon- en welzijnsbeleid is steeds meer voelbaar. In de welzijnssector is er een groeiende vraag naar zelfstandig wonen in combinatie met zorgondersteuning. In de sociale huisvesting is een stijgend aantal kwetsbare huurders vragende partij voor meer begeleiding. Op voorstel van Vlaams minister van Wonen Freya Van den Bossche en Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen heeft de Vlaamse regering daarom in juni 21 de conceptnota Samenwerking Wonen Welzijn goedgekeurd. Deze nota wil duidelijkheid scheppen voor lokale initiatieven die zich op het kruispunt van wonen en welzijn ontwikkelen en een duidelijke afbakening vastleggen van de kerntaken, samenwerking tussen de administraties en budgettaire engagementen Diensten Inclusieve Ondersteuning (DIO) 96 Er is een steeds grotere vraag naar een meer zelfstandige vorm van opvang en begeleiding van personen met een beperking. Deze woonvormen zullen in de toekomst Diensten Inclusieve Ondersteuning (DIO) gaan heten en hebben de bedoeling om personen met een beperking meer inclusief te laten wonen in kleinere woonunits, verspreid binnen de gemeenten. Deze omwenteling gaat gepaard met een andere vorm van financiering waarbij de personeelsomkadering niet langer afhangt van erkende plaatsen maar wordt bepaald op basis van de zorgzwaarte-inschaling van de cliënten die wensen gebruik te maken van deze vorm van wonen. Op termijn zal de cliënt beschikken over persoonsvolgende budgetten waarmee hij ook zorg zal kunnen inkopen (van aanbods- naar vraaggerichte zorg) Het Openbaar Centrum voor Maatschappelijke Welzijn (OCMW) 97 Het OCMW ondersteunt en begeleidt kwetsbare groepen op de huisvestingsmarkt. Zo zorgt het OCMW in Wuustwezel ondermeer voor crisisopvang, alsook voor bejaardenhuisvesting. Een overzicht van hun patrimonium is te vinden onder Wat de begeleiding van kwetsbare bewoners betreft, is er een nauwe samenwerking met CAW De Terp 98. Het opvoedingspunt (JAC) is hiervan een deelwerking. Ook met Landelijke Thuiszorg 99 is er een intense samenwerking. Zij bieden zorg op maat zoals poetshulp, groen- en klusjesdienst, persoonlijke assistentie, hulp bij woningaanpassing, enz SamenwerkingsInitiatief WoonBegeleiding (SIWB) In oktober 21 lanceerde de Vlaamse Overheid de Projectoproep Wonen Welzijn 1. In dit kader groepeerden enkele woon- en welzijnsactoren uit de omgeving zich in een SamenwerkingsInitiatief WoonBegeleiding. Dit SIWB wil een netwerk uitbouwen tussen de welzijnssector en de huisvestingsmaatschappij met de bedoeling de leefbaarheid in de sociale huisvesting te verbeteren en een bijdrage te leveren aan het realiseren van het recht op wonen voor kwetsbare bevolkingsgroepen. De gesprekspartners binnen het SIWB zijn enerzijds de huisvestingsactoren: SHM De Voorkempen en SVK De Voorkempen en anderzijds een verscheiden verzameling van welzijnsactoren: Aralea vzw 11, Noordheuvel vzw Openluchtopvoeding vzw 13, Opleidingscentrum De Ploeg vzw 14, Rotonde vzw 15, Orthopedagogisch Centrum Clara Fey 16, Pegode vzw 17, De Schelp vzw 18 (Berkenbeek vzw 19, Revalidatiecentrum Noorderkempen vzw 11, Spectrum vzw 111 ), De Dageraad vzw 112, Psychiatrisch Centrum Bethanië 113, Sociale werkplaats WOTEPA vzw 114 (Antwerpen), CAW De Terp 115 en Auticura vzw 116. Door de betrokkenheid van het SVK is er eveneens een band met de OCMW s van de gemeenten binnen dit werkingsgebied: Brasschaat, Brecht, Wuustwezel, Zoersel, Malle, Schoten, Kapellen en Kalmthout. De deelnemers van het SIWB komen op regelmatige tijdstippen samen. Hierbij vindt er een uitwisseling plaats van de verschillende expertises inzake woningbeheer en woonbegeleiding. Er worden specifieke situaties besproken en concrete samenwerkingsinitiatieven uitgewerkt. Hieronder gaan we iets dieper in op enkele welzijnsactoren waarvan initiatieven plaatsvinden op het grondgebied van Wuustwezel. 95http:// 96http:// 97Meer informatie en contactgegevens: > Welzijn - OCMW 98Meer informatie en contactgegevens: 99Meer informatie en contactgegevens: 1http:// > Actueel > Projectoproep Wonen - Welzijn 11Meer informatie en contactgegevens: 12Meer informatie en contactgegevens: 13Meer informatie en contactgegevens: 14Meer informatie en contactgegevens: 15Meer informatie en contactgegevens: 16Meer informatie en contactgegevens: 17Meer informatie en contactgegevens: 18Meer informatie en contactgegevens: 19Meer informatie en contactgegevens: 11Meer informatie en contactgegevens: 111Meer informatie en contactgegevens: 112Meer informatie en contactgegevens: > Welzijn > OCMW > Bijzondere jeugdzorg 113Meer informatie en contactgegevens: 114Meer informatie en contactgegevens: 115Meer informatie en contactgegevens: 116Meer informatie en contactgegevens: 29

29 9.4. Openluchtopvoeding vzw (OLO) Diensten- en begeleidingscentrum Openluchtopvoeding vzw is actief in Noord-Antwerpen. OLO biedt ambulante, semiresidentiël, residentiële, orthopedagogische, ortho-agogische en therapeutische hulpverlening aan individuele personen (kinderen en volwassenen) met een handicap en van hun omgeving. Daarnaast is OLO actief in de bijzondere jeugdbijstand waarbij zij hulp biedt bij de problematische opvoedingssituatie waarin ouders en minderjarigen zich bevinden. Via het SIWB wordt door de huisvestingsmaatschappij huisvesting voorzien voor het publiek van de welzijnsactoren; anderzijds zorgen de welzijnsactoren voor begeleiding en ondersteuning van de huurders. In Wuustwezel geeft het project Theo Verellenlaan 39 uitvoering aan deze samenwerking: Begeleid wonen - Theo Verellenlaan 39 (gelijkvloers) Op het gelijkvloers worden drie appartementen verhuurd aan cliënteel van OLO-begeleid wonen. Hier wonen mensen met een lichte tot matige mentale, motorische of sensoriële handicap volledig zelfstandig. De dienst begeleid wonen geeft ze maximum een paar uur per week psychosociale begeleiding en algemene woonondersteuning. Zij zorgen voor een individuele begeleiding op maat. Beschermd wonen - Theo Verellenlaan 39 (bovenverdieping) De bovenverdieping wordt verhuurd aan OLO-beschermd wonen. Hier woont men in groepsverband. De woning heeft een ruime gemeenschappelijke woonkamer, een gemeenschappelijke keuken en twee badkamers. Iedere cliënt beschikt over een eigen slaapkamer die ook voldoende ruim voor andere activiteiten. Deze woonvorm biedt een intensievere woonbegeleiding dan bij begeleid wonen. Er is een permanente bereikbaarheid gewaarborgd. Ook de dagbesteding en vrijetijdsbesteding kan door OLO worden georganiseerd en ondersteund Spectrum vzw Spectrum vzw (voorheen Gehandicaptenzorg in de Noorderkempen vzw) gaat voor elke cliënt op zoek naar een gepast antwoord op zijn of haar individuele zorgvraag, zowel op vlak van wonen als op vlak van dagbesteding. Deze organisatie is erkend en gesubsidieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) 117 en stapte in 29 in een federatief netwerk (DISHA) met Rotonde vzw en DVC Sint-Jozef. Tevens zijn er banden met de welzijnsboerderij 't Nest. Spectrum vzw is de inrichtende macht van onderstaande instellingen: Dagcentrum De Oever (sinds 188) Personen met een handicap die thuis (bij familie of zelfstandig) wonen, kunnen overdag terecht in dagcentrum De Oever. De Oever is officieel erkend voor opvang en begeleiding van 46 deelnemers. In praktijk worden er 56 deelnemers opgevangen, gezien men ook deeltijds (enkele dagen per week of halve dagen) gebruik kan maken van het dagcentrum. Tehuis niet-werkenden De Regenboog (sinds 1995) De Regenboog biedt een thuis aan 22 volwassen personen met een verstandelijke beperking. Cliënten die in de Regenboog wonen, verblijven in één van de 3 leefgroepen (groepjes van een 7-tal personen) of wonen individueel in één van de 4 studio s. Deze woningen bevinden zich op hetzelfde terrein als dagcentrum De Oever. Er zijn dus vele dagbestedingsmogelijkheden binnen handbereik. Begeleiding is 24u/24u beschikbaar. Er kan zeer intensief ondersteuning geboden worden. Beschermd wonen De Kade (sinds 24) Cliënten die in de Kade wonen, wonen met 5 mensen samen in een huis in het dorp. Begeleiding komt alle dagen langs, maar is niet continue aanwezig. In geval van nood kunnen zij telefonisch permanentie oproepen. Voor de dagactiviteiten verplaatsen de bewoners zich zelfstandig (te voet of met de fiets). Geïntegreerd wonen De Dijk (sinds 211) In De Dijk in de Mansionstraat te Gooreind worden 4 bewoners permanent (24u/24u) opgevangen en begeleid. Er wordt verwacht dat de overheid een bijkomende erkenning voor 3 personen zal verlenen zodat op termijn 7 volwassenen met een verstandelijke beperking opgevangen kunnen worden

30 1. Relevante beleidsinstrumenten 1.1. Lokaal Woonoverleg De gemeenten zijn coördinator van alle wooninitiatieven op hun grondgebied. Om het gemeentelijke woonbeleid te laten slagen is een gestructureerd overleg een eerste en onontbeerlijke voorwaarde. Elk lokaal bestuur krijgt een aantal opdrachten op het gebied van wonen opgelegd door andere overheden en door de wetgever. Om deze kerntaken naar behoren te vervullen zal het lokaal bestuur een beroep moeten doen op de lokale woonactoren die actief zijn binnen hun gemeente of regio. Daarnaast gaan achter concrete, specifieke vragen van burgers niet zelden algemenere woonproblemen schuil die doelmatiger kunnen aangepakt worden als de gemeente mèt de lokale woonactoren kiest voor een gezamenlijke aanpak. Het lokaal woonoverleg biedt enkele belangrijke voordelen voor lokale besturen, namelijk: betere dienstverlening aan de burger; proactief beleid en preventie; grotere efficiëntie en effectiviteit en betere beleidssturing en versterking bestuurskracht. Wuustwezel heeft de kracht van dit woonoverleg al ontdekt en tracht minstens 3 maal per jaar een lokaal woonoverleg te organiseren Lokale huisvestingsdienst en huisvestingsambtenaar De Lokale huisvestingsdienst Het takenpakket van de huisvestingsdienst is de laatste jaren sterk verruimd. Ook is de band met andere beleidsdomeinen nauwer geworden, bijvoorbeeld met ruimtelijke ordening en welzijn. Er is sprake van een taakverruiming, maar ook van een taakverschuiving: van informatieve dienstverlening naar beleids- en coördinatiewerk. In Wuustwezel wordt de huisvestingsdienst bemand door een halftijdse huisvestingsambtenaar: De huisvestingsambtenaar Het takenpakket van de huisvestingsambtenaar omvat o.a.: Beleidsvoorbereiding en het uitwerken van dossiers die dit beleid kunnen ondersteunen. Hiervoor is een zo volledig mogelijk inzicht nodig in de lokale woonsituatie. Optreden als vertrouwensfiguur voor bewoners en huisvestingsinstanties, in het bijzonder voor kwetsbare bewoners. Zij kunnen hier terecht met hun vragen om informatie, advies en dienstverlening. Coördinatie van het beleid, met de mogelijkheid om actief en creatief op te treden. Uitbouw van een beleidsnetwerk wonen, met oog op samenwerking en onderlinge afstemming met andere huisvestingsactoren. In Wuustwezel is de huisvestingsambtenaar dagelijks bereikbaar op de kantooruren en op maandagavond Gemeentelijke reglementeringen Gemeentelijk reglement sociaal wonen (GRSW) 118 Om het BSO te realiseren, legt het decreet op dat bij bepaalde grote projecten een deel van het project als sociaal patrimonium dient ingevuld te worden. Het GRSW legt hiervoor concrete percentages vast. Wuustwezel koos ervoor de minimumnormen op te leggen om de sociale/bescheiden last zoveel mogelijk te spreiden in tijd en ruimte. Het reglement werd goedgekeurd op de gemeenteraad van 27/6/211 en stelt vast dat de aard van het te verwezenlijken aanbod 1 % te realiseren is in koopwoningen Leegstandsreglement (LSR) 119 Het reglement op de leegstand omschrijft aan welke voorwaarden een pand moet voldoen om opgenomen te worden in het leegstandsregister. Dit register wordt door elke gemeente bijgehouden in een digitaal loket, de RWO-Datamanager (zie ) Het gemeentelijk leegstandsreglement werd goedgekeurd op 28/6/ Lokaal Toewijzingsreglement (LTR) In het Kaderbesluit Sociale Huur (zie 7.3.) wordt ruimte gelaten om m.b.v. een toewijzingsreglement lokale accenten te leggen die afwijken van de standaard toewijzingsregels. Deze lokale noden worden gestaafd door het opmaken van doelgroepenplannen. Wuustwezel werkt momenteel met een werkgroep aan een ontwerptekst waarbij ze de lokale binding wil versterken door voorrang te geven aan mensen die ooit 15 jaar in de gemeente gewoond hebben. Daarnaast wordt ook een voorrangsregel uitgewerkt voor 65+ers en voor personen met een beperking. 118Het reglement kan worden geraadpleegd op: > Wonen > Woonloket 119Het reglement kan worden geraadpleegd op: > Wonen > Woonloket 31

31 1.4. Intergemeentelijk project lokaal woonbeleid IVLW-Noord Situering Sinds 29 vormen de gemeenten Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Schoten, Stabroek, Wijnegem en Wuustwezel een intergemeentelijk samenwerkingsverband: IVLW-Noord. Dit project voorziet een huisvestingsambtenaar in elke gemeente. Deze krijgen sturing door een coördinator vanuit IGEAN dienstverlening. Ook kunnen zij steeds op bijstand van Wonen Vlaanderen, in casu Wonen Antwerpen rekenen. Intergemeentelijke samenwerking biedt tal van voordelen op financieel, logistiek en praktisch vlak alsook op het vlak van de kwaliteit van de dienstverlening. Voor de 39 intergemeentelijke projecten lokaal woonbeleid heeft Wonen-Vlaanderen een portaalsite met een webforum ontwikkeld om onderlinge vragen, kennis en ervaringen met elkaar uit te wisselen. Het project IVLW-Noord loopt van mei 29 tot mei 212. Momenteel wordt er een verlengingsaanvraag ingediend om de verderzetting van het project te garanderen. Voor de looptijd wordt een extra medewerker wonen voorzien. Kaart: Projecten Lokaal Woonbeleid in Projectdoelstellingen Vanuit het subsidiebesluit zijn er een aantal verplichte taken en facultatieve taken die het project moet vervullen. Deze werden opgesplitst over de 3 werkingsjaren. 1. Het begeleiden en ondersteunen van de gemeenten bij de ontwikkeling van een gemeentelijke beleidsvisie op het vlak van wonen 2. Het faciliteren of uitbreiden van het lokaal woonoverleg met alle lokale woonactoren 2a. het globaal doorlichten van de lokale huisvestingssituatie 2b. het onderling afstemmen van de sociale woonprojecten enerzijds en het afstemmen van de individuele verrichtingen van de lokale woonactoren anderzijds 2c. Het voorbereiden van een planning of een programmatie van sociale woonprojecten binnen het werkingsgebied 2d. Het maken van een akkoord over de manier van toewijzing van sociale huurwoningen, binnen de modaliteiten 2e. Het verbeteren van de kwaliteit van het woningpatrimonium en de woonomgeving, ondermeer door het nemen van initiatieven in het kader van de bestrijding van leegstand en verkrotting 3. Het aanbieden van gestructureerde basisinformatie aan de inwoners op het gebied van huisvesting 5. Het voorbereiden van gemeentelijke reglementeringen op het vlak van wonen 11. Het nemen van initiatieven die levenslang en aanpasbaar wonen ondersteunen Fragment: Projectdoelstellingen IVLW-Noord http://publicaties.vlaanderen.be/docfolder/24346/jrvrslg_Antwerpen_21.pdf; schaal kaart 1/55 32

32 Projectdoelstellingen Voor de periode wordt een groot deel van de activiteiten behouden. In de actietabel (DEEL 4) wordt duidelijk welke doelstelling al behaald zijn en waar een inhaalbeweging nodig zal zijn. 1. Het begeleiden en ondersteunen van de gemeenten bij de ontwikkeling van een gemeentelijke beleidsvisie op het vlak van wonen Opvolging en uitvoering van het woonbeleidsplan: vertalen in concreet actieplan met te realiseren acties op korte termijn per werkingsjaar Woonbeleidsplan aanpassen aan nieuwe gemeentelijke beleidsvisie van de nieuw legislatuur (213) Opvolging acties 2. Het faciliteren of uitbreiden van het lokaal woonoverleg met alle lokale woonactoren Continueren lokaal woonoverleg Opvolging sociale woonprojecten Realisatie BSO Lokale gemeentelijke reglementering 3. Het aanbieden van gestructureerde basisinformatie aan de inwoners op het gebied van huisvesting Actualiseren en uitbreiden informatieaanbod Verhogen visuele uitstraling woonloket, promotie, bijsturing Registratie en opmaak vragenclusters Samenwerking met externe organisaties Organiseren info, voordrachten, vorming Intergemeentelijke vormingsactiviteiten eventueel gekoppeld aan woonbeurs Actualisatie lokale woonbrochure 4. Het verbeteren van de kwaliteit van het woningpatrimonium zoals opgelegd door de regelgeving woonbeleid Blijvende controles op leegstand, ongeschikt- en onbewoonbaarheid, verwaarlozing Continuering en evaluatie kwaliteitscontroles, ongeschikt) en onbewoonbaarheidsverklaring, aanschrijfbeleid Uitbouw lokaal aankoopbeleid Jaarlijkse actualisatie van het leegstandsregister Ontwikkelen infokanaal en continuering samenwerking externe organisaties (OCMW, welzijnsorganisaties, thuisbegeleidingsdiensten, ) 5. Het nemen van initiatieven in het kader van het grond- en pandenbeleid inzake betaalbaar wonen Realisatie van het Bindend Sociaal Objectief Toepassing van het monitoringbesluit Evaluatie, bijsturing van gemeentelijke reglementeringen Facultatieve activiteit. Het nemen van initiatieven die levenslang en aanpasbaar wonen en zorgwonen ondersteunen Infoaanbod Samenwerking diensten OCMW en externe thuiszorgdiensten en welzijnsdiensten rond gezinszorg en thuiszorg Opvolgen beleid en nieuwe wetgeving nieuwe woonvormen Brochure nieuwe woonvormen Intergemeentelijke infomomenten, praktische vorming, demo s, kijkdagen, aan regelmatige frequentie en eventueel gekoppeld aan lokale woonbeurs Evaluatie, bijsturing van gemeentelijke reglementeringen Fragment: Projectdoelstellingen IVLW-Noord Kwaliteitsbewaking De Vlaamse Wooncode (art. 28 1) heeft de gemeente een centrale rol gegeven in het bewaken van de kwaliteit van het woonpatrimonium en de woonomgeving op zijn grondgebied. Gemeenten kunnen bij het gestalte geven aan hun woonkwaliteitsbewaking rekenen op ondersteuning van en samenwerking met Wonen-Vlaanderen. Titel III van de Vlaamse Wooncode betreffende de kwaliteitsbewaking geeft aan de gemeenten, en meer in het bijzonder aan de burgemeester, een grote rol bij het gebruik van een aantal Vlaamse beleidsinstrumenten op het gebied van kwaliteitsbewaking. In Wuustwezel voert het hoofd van de technische dienst de screenings van de aanvragen voor woningonderzoek/woonbezettingsonderzoek uit. In Wuustwezel heeft worden relatief weinig woningen onbewoonbaar verklaard gezien de gemeente de betrokkenen sterk aanspoort om de problemen op te lossen alvorens een registratieattest wordt uitgevaardigd. 33

33 1.6. Het Bindend Sociaal Objectief Wat is het Bindend Sociaal Objectief Het decreet grond- en pandenbeleid voorziet in een bindend sociaal objectief per gemeente. Dit objectief legt een aantal te realiseren sociale woningen op per gemeente voor de periode Voor sommige gemeenten geldt een bijkomende inspanning tegen 225 (inhaalbeweging). Het sociaal objectief bestaat uit sociale huurwoningen, sociale koopwoningen en sociale kavels. De drie categorieën samen vormen het sociaal objectief. Voor Wuustwezel omvat het bindend sociaal objectief: 119 sociale huurwoningen, 55 sociale koopwoningen en 3 sociale kavels Vlaams Objectief huurwoningen Het decreet voorziet in een berekening van het aantal sociale huurwoningen per gemeente. Hierbij gaat men vertrokken vanuit een nulmeting, die werd vastgesteld op 31/12/27. Het sociaal huurobjectief wordt beperkt tot een aanbod sociale huurwoningen van 9%. Voor gemeenten met een grote achterstand in sociale woningbouw, werd een inhaalbeweging opgelegd. Voor Wuustwezel is dit niet van toepassing. Wuustwezel kreeg een objectief opgelegd van 119 huurwoningen. Een deel van het huurobjectief werd al gerealiseerd (zie 12.2.) Inhaalbeweging Bindend Sociaal Objectief Nulmeting Grafiek: Het bindend sociaal objectief voor de sociale huurwoningen in de IVLW-Noordgemeenten Provinciaal objectief koopwoningen en kavels Het aantal sociale koopwoningen en kavels kent geen eenduidige berekening per gemeente. Hierbij geldt een provinciaal objectief. In samenspraak met de gemeente heeft de deputatie een verdelingschema opgesteld. De deputatie dient daarbij rekening te houden met de verhoudingen die door het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen zijn bepaald voor de ruimtelijke verdeling van bijkomende woongelegenheden in het stedelijk gebied versus het buitengebied. De verdeling van de deputatie van Antwerpen werd goedgekeurd op 27 mei 21. Tegen 22 dient Wuustwezel 55 koopwoningen en 3 kavels te realiseren. Een deel van het koopobjectief en het volledige kavelobjectief werden al gerealiseerd (zie 12.2.) Kavels Koopwoningen Grafiek: De Provinciale verdeling van het bindend sociaal objectief op het gebied van sociale koopwoningen en sociale kavels in de IVLW- Noordgemeenten http:// 122http:// P. Antwerpen (G) geeft het gemiddelde weer van de objectieven van alle gemeenten binnen de provincie Antwerpen. 34

34 Opvolgingstabel Om de realisatie van dit objectief overzichtelijk weer te geven, werd een opvolgingstabel opgesteld. Voor meer informatie over de projecten, zie 12. Nulmeting (27) OPVOLGING BINDEND SOCIAAL OBJECTIEF - GEMEENTE WUUSTWEZEL - SITUATIE 1/9/211 BSO Gerealiseerd Nog te Gepland - Gepland - nog (22 na nulmeting realiseren concreet niet concreet ) (SV) Inha al (22 5) Tot aal BS O Gepland - Totaal Nog concreet te plannen Nog te plannen - Totaal Sociale huurwoningen 5,91% Sociale koopwoningen,74% Sociale kavels,% REALISATIES NA NULMETING Locatie E-1slk E- 2slk E- 3slk E- +slk M- 1slk SOCIALE HUURWONINGEN M- O- O- +slk 1slk 2slk M- 2slk O- +slk (re no) Aant al Instant ie Dorpsstraat SHM 29 Kapelstraat-Tienpondstraat SHM 211 Reali satie SVZ - opm. Totaal sociale huurwoningen Locatie E-1slk E- 2slk E- 3slk E- +slk M- 1slk SOCIALE KOOPWONINGEN M- O- O- +slk 1slk 2slk M- 2slk O- +slk (re no) Aant al Instant ie Kapelstraat-Tienpondstraat 9 9 SHM 211 Reali satie SVZ - opm. Totaal sociale koopwoningen 9 SOCIALE KAVELS Locatie O HO G Aant al Instant ie Reali satie VK - opm. Goorbosstraat-Testersdreef SHM 211 VK218 Totaal sociale koopwoningen Locatie E-1slk E- 2slk E- 3slk E- +slk PROJECTEN IN UITVOERING/PLANNING M- 1slk SOCIALE HUURWONINGEN M- O- O- +slk 1slk 2slk Kapelstraat SHM Sportlaan-Rijsvennenstraat SHM Bosduinstraat-De Vennekens SHM M- 2slk De Vennekens ZN 49 SHM Reno -> telt niet mee voor BSO Rijsvennenstr-Jan Breydelstr 2 SHM Reno -> telt niet mee voor BSO Tienpondstraat SHM Gooreind-Noordoost 52 SHM O- +slk (re no) Aant al Instant ie Reali satie SVZ - opm. Totaal sociale huurwoningen Locatie E-1slk E- 2slk E- 3slk E- +slk M- 1slk SOCIALE KOOPWONINGEN M- O- O- +slk 1slk 2slk M- 2slk Gooreind-Noordoost 7 37? SHM (37 i.f.v. BSO, kan wijzigen) Hofakker? IG+ IGEAN + private actor Melkerij O- +slk (re no) Aant al Instant ie SHM Reali satie SVZ - opm. Totaal sociale koopwoningen 7 37 SOCIALE KAVELS Locatie O HO G Aant al Gooreind Noordoost? SHM Hofakker? IG+ IGEAN + private actor Melkerij Instant ie SHM Reali satie SVZ - opm. Totaal sociale kavels Tabel: Opvolgingstabel voor het Bindend Sociaal Objectief Opgemaakt door de huisvestingsambtenaar; E=eengezinswoning; M=meergezinswoning; O=woning aangepast voor ouderen; slk=slaapkamer(s); SHM=sociale huisvestingsmaatschappij; O=open; HO=halfopen; G=gesloten 35

35 1.7. Leegstandsregister en register onbebouwde percelen Het Leegstandsregister (LSR) De vermoedenlijst voor leegstand in Wuustwezel werd in 21 opgestart. Na controle op het terrein, bleken in april 211 minstens 62 panden leeg te staan. Uit deze lijst werden ook 4 woningen opgenomen in de inventaris voor verwaarloosde panden. Op 28 juni 21 keurde de gemeenteraad het leegstandsreglement goed. Dit reglement legt de richtlijnen tot opname van een pand in het leegstandsregister vast. Alle IVLW-Noordgemeenten beschikken sinds 21 over zulk reglement. Omdat de storende leegstand in Wuustwezel relatief beperkt is, opteert Wuustwezel ervoor geen heffingsreglement in te voeren. Van de IVLW-Noordgemeenten doen ook Schoten en Wijnegem geen heffingen, de andere gemeenten wel. Kaart: Leegstandsregister per status in Wuustwezel in Het Register onbebouwde percelen (ROP) In het register onbebouwde percelen worden onbebouwde percelen in woongebieden geïnventariseerd, zowel van particulieren als van overheden. In totaal gaat het voor Wuustwezel over 188 percelen, goed voor ongeveer 23 hectare. 847 percelen (±124 ha) liggen aan een uitgeruste weg 241 percelen (± 79 ha) (nog) niet. 75 percelen zijn in handen van Vlaamse Besturen en 113 in eigendom van private eigenaars. Kaart: Register onbebouwde percelen per type eigenaar in Wuustwezel in Gegevens Dienst Bevolking Wuustwezel; Het leegstandsregister werd laatst geactualiseerd in april Gegevens Kadaster dd. 1/1/211; Het register onbebouwde percelen dd. 11 oktober

36 1.8. Actieprogramma Wat is het actieprogramma zoals vastgelegd in het DGP? 126 Conform artikel van het decreet Grond- en Pandenbeleid dient elke gemeente een actieprogramma op te stellen dat ervoor moet zorgen dat in de periode tot 31 december 22 een sociaal woonaanbod wordt verwezenlijkt op 25 % van de gezamenlijke oppervlakte van de onbebouwde bouwgronden en kavels in eigendom van Vlaamse besturen en Vlaamse semipublieke rechtspersonen. Vanaf de bekendmaking van de realisatie van het bindend sociaal objectief is de gemeente niet meer verplicht om te waken over de voortgang van deze 25%-norm. Als het bindend sociaal objectief niet tijdig gerealiseerd wordt, wordt nagegaan of de gemeente voldoende acties ondernomen heeft om haar actieprogramma uit te voeren Welke gronden komen in aanmerking voor activering in Wuustwezel? Bij de herziening van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen in mei 211 werd de gezamenlijke oppervlakte berekend van de onbebouwde bouwgronden en kavels in eigendom van Vlaamse besturen en Vlaamse semipublieke rechtspersonen (met uitzondering van de gronden die voldoen aan één of meer van de bijzondere karakteristieken, vermeld in DGP artikel 3.2.1, 1 ). Deze oppervlakte bedraagt 24,21 ha. Op 1/16 de van deze gezamenlijke oppervlakte (namelijk 1,45ha ha), worden al geconcerteerde acties ondernomen voor de verwezenlijking van een sociaal woonaanbod. Daarnaast is er 9,45ha grond in handen van SHM De Voorkempen. Deze gronden zijn allen reeds verwerkt in (concrete) projecten. Het activeren van deze gronden valt echter niet tot het activeringsprogramma. Gezien de gemeente haar BSO waarschijnlijk voor 22 haalt, zal Wuustwezel geen actieprogramma moeten aanwenden. Desalniettemin wordt het ROP nauwkeurig bijgehouden en aangewend om de implementatie van nieuwe projecten te kunnen voorzien. De concreet geplande projecten op deze percelen, worden kort voorgesteld onder Kaart: Percelen die al dan niet zullen worden geactiveerd voor http:// > Regelgeving > Grond- en Pandenbeleid > Decreten > Decreet Grond- en Pandenbeleid > BOEK 4 > art Overzicht van percelen die geactiveerd zullen worden voor 22 aan de hand van het ROP 211 en de lijst met geplande projecten. 37

37 1.9. Premies voor energiebesparing en woningaanpassing Wie investeert in energiebesparing wordt beloond met heel wat premies en belastingsverminderingen. Deze kunnen bovendien grotendeels gecumuleerd worden. Wie internettoegang heeft, krijgt op een overzicht van welke premies in een bepaalde gemeente van toepassing zijn en aan welke voorwaarden. Zowel aan het woonloket als het loket duurzaamheid kunnen inwoners terecht indien voor toelichting bij deze premies. In Vlaanderen kan u via vijf kanalen premies en voordelen krijgen als u energiebesparende maatregelen uitvoert: De Vlaamse Overheid De Vlaamse overheid geeft premies voor het energiezuinig en milieuvriendelijk maken van uw woning. 1. Energiepremies voor bestaande woningen a. de Vlaamse dakisolatiepremie 128 b. 1% subsidie voor drie energiebesparende investeringen in woningen verhuurd door SVK s Korting op de onroerende voorheffing voor nieuwbouwwoningen met verlaagd E-peil Groenestroomcertificaten voor fotovoltaïsche zonnepanelen Woonpremies voor bestaande woningen a. de Vlaamse renovatiepremie 132 b. de Vlaamse verbeteringspremie 133 c. de Vlaamse aanpassingspremie voor ouderen Het provinciebestuur Het provinciebestuur voorziet voornamelijk toelagen op vlak van welzijn. Op woongebied gelden volgende subsidies: Subsidie aan opstartende sociaal verhuurkantoren (SVK's) 135 Antwerpse provinciale toelage woningaanpassing van ouderen De netbeheerder De Vlaamse netbeheerders zijn verplicht om bij hun afnemers energiebesparing te stimuleren. Dit doen ze ondermeer door een aantal energiebesparende maatregelen financieel te ondersteunen. Iedere netbeheerder mag zelf kiezen welke acties hij uitvoert. Voor Wuustwezel is Eandis netbeheerder. Zij voorzien in 211 volgende tegemoetkomingen: Premies aangeboden door Eandis in 211 Dakisolatie Buitenmuurisolatie of spouwmuurisolatie Hoogrendementsbeglazing ter vervanging van enkele beglazing Hoogrendementsbeglazing ter vervanging van dubbele beglazing Ventilatiesysteem met warmterecuperatie Warmtepomp per type bodem/water of water/water Warmtepomp per type lucht/water of lucht/lucht Warmtepomp per directverdamping/water Warmtepomp per directverdamping/directcondensatie Thermostatische radiatorkranen Zonneboiler Keukengeiser ter vervanging Woning of appartement E8 of lager Woning of appartement E6 of lager Passiefhuisstandaard bij verbouwing woning of appartement Aardgaswasdroger Co-melder Domotica met REG-functionaliteiten Buitenzonnewering Tabel: Premies aangeboden door Eandis in Nieuwbouwwoning Bestaande bouw (aangesloten op het In 21 werden door Eandis 627 premies uitgekeerd met een totaalbedrag van euro http:// 129http:// 13http:// 131http:// 132http:// 133http:// 134http:// 135http:// 136http:// https:// > burgers > beleid> Ontwerp Milieubeleidsplan

38 Het gemeentebestuur Wuustwezel Om energiebesparing te stimuleren voorziet de gemeente een aanvullend premieaanbod. In 21 werden 327 premies toegekend, goed voor euro 139. Een overzicht van het aanbod en de toegekende bedragen Buiten Gebruik stellen stookolietank - 2.5, 45, 75, 15, Plaatsing warmtepomp CV - - 8, 4, 4, Dakisolatie , , ,5 Zonnepanelen 4.5, 53.25, 91.25, 27.25, 16.75, Ventilatiesysteem met warmterecuperatie - 15, 1.65, 1.8, 1.95, Combiwarmtepomp , 2., 1.5, 1., Hemelwaterinstallatie 1., 1., 1., 4., 1., Zonneboiler 1., 2.954, , ,51 2., Groendak , ,42 Energiezuinige woning - 75, 4., 4.75, 4.25, Individuele Waterzuiveringsinstallatie 4.375, 6.875, FSC Hout - - 5, 1.37,34 5, Cv-ketel , 9.6, 4.275, Isolatie uit nagroeibare materialen Plaatsing warmtepomp SWW 31, Energie-audit , - Muurisolatie , Tabel: Overzicht van de door Wuustwezel uitgekeerde premies tussen 27 en De fiscus 141 Sinds 23 kunnen belastingplichtigen voor een aantal energiebesparende uitgaven een belastingvermindering krijgen. Een aantal investeringen komt ook in aanmerking voor een terugbetaalbaar belastingkrediet. De initiatieven die de federale overheid heeft genomen om energiebesparende investeringen aan te moedigen zijn: de belastingvermindering en het belastingkrediet 142 groene leningen 143 6% btw bij renovatie Andere (financiële) steunmaatregelen Om wonen betaalbaar te houden werden door de overheden naast premies nog ander steunmaatregelen uitgewerkt: Sociale leningen De Vlaamse Woonlening, de sociale lening van de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) Een sociale lening via het Vlaams Woningfonds Een sociale lening via een erkende kredietmaatschappij Sociale leningen, verzekeringen en tegemoetkomingen Verzekering Gewaarborgd Wonen 145 Vlaamse tegemoetkoming in de huurprijs 146 Deze bestaat uit : o de installatiepremie (eenmalig) o de huursubsidie (periodiek) Fonds ter reductie van de globale energiekost (FRGE) 147 Het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost verstrekt via een lokale entiteit (in dit geval IGEAN dienstverlening) goedkope leningen, bestemd voor structurele energiebesparende maatregelen aan particulieren en sociaal zwakkeren. De deelname van Wuustwezel aan dit samenwerkingsverband werd goedgekeurd door de gemeenteraad op 3 mei 211 en door de OCMW-raad op 31 mei 211. Het gemeentebestuur zal hierbij instaan voor het verstrekken van de leningen, het OCMW voor de trajectbegeleiding van de bijzondere doelgroep. IGEAN gaat deze samenwerking aan met 2 gemeenten. De aanvang van het project is voorzien voor https:// > burgers > beleid> Ontwerp Milieubeleidsplan Gegevens dienst Duurzaamheid dd. juni 211; de cijfers voor 211 omvatten dus enkel de maanden januari-juni. 141http:// 142http:// 143http:// 144http:// 145http:// 146http:// 147http:// 39

39 1.11. Registratie Het belang van registratie van voorgenoemde beleidsinstrumenten is onontbeerlijk. Op basis van terdege registreerde gegevens kunnen analyses gemaakt worden vraagclusters samengesteld worden. Ook kan geanalyseerd worden waar het beleid eventueel dient bijgesteld te worden. Er wordt getracht het registeren zoveel mogelijk te groeperen in gelijkvormige beheermodules, zodat gegevensuitwisseling vlot kan verlopen Registratieprogramma loketvragen (Tales) Om een overzicht te krijgen van de meest gestelde loketvragen werd op intergemeentelijke basis een eenvoudige opvolgingstool ontwikkeld, namelijk Tales. Met dit registratieprogramma kan een overzicht gemaakt worden van de op te volgen dossiers. Het systeem heeft als voordeel dat statistieken (vraagpatronen) opgevraagd kunnen worden zodat na analyse kan ingespeeld worden op de specifieke noden van de Wuustwezelse inwoners. 1% 1% 1% 1% 1% 2% 2% 7% 1% 56% 18% Premies Sociaal Kopen Sociaal huren Kwaliteit Info beleidsmaatregelen huisvesting Huuraangelegenheden Energie Leegstand Attest Voldoende Huisvesting Beleid Kwaliteit woonomgeving Grafiek: Overzicht van de meest voorkomende vragen aan het woonloket in 29 en De premies vormden in 21 duidelijk de grootste hap van het klantenbestand van het woonloket. Verder worden ook aanzienlijk wat vragen gesteld aangaande sociaal kopen en sociaal huren. De vraag om op de hoogte gehouden te worden wanneer er projecten met sociaal karakter op de markt komen, komt vaak terug. Wanneer een aanvraag tot woningcontrole wordt opgestart, wordt de huisvestingsdienst ook regelmatig gecontacteerd om de gang van zaken toe te lichten. Vragen over leegstand, energie, beleid, enz. komen sporadisch voor en vragen vaak een beperktere opvolging RWO-Datamanager 149 Sinds 29 is RWO gestart met het concept RWO Data Manager. Actueel zijn volgende modules beschikbaar: inventariseren van leegstaande gebouwen en registreren van onbebouwde percelen. Op korte termijn zal dit raamwerk worden uitgebreid met de module planbaten. Op middellange termijn wordt gestreefd naar een integratie van informatie rond bestemmingsplannen. Met dit concept wil het departement een geïntegreerd systeem aanbieden aan overheden waarmee op eenvoudige wijze geo-informatie herbruikbaar kan worden beheerd. Uitgebreide zoek- en rapporteringmogelijkheden naar verschillende componenten in functie van elke module zijn aanwezig. Data-integriteit wordt gegarandeerd door validatiesystemen Registratie Premies 15 De duurzaamheidambtenaar zorgt voor de registratie van de premieaanvragen m.b.v. een overzichtelijke exceltabel. Deze geeft het aantal premieaanvragen, het aantal uitgekeerde premies en het bedrag van de premies per jaar weer Dossieropvolging woningkwaliteit: HOLV 151 Om de dossiers inzake woningkwaliteit te beheren werd door Wonen Vlaanderen een op MS Access gebaseerde opvolgingstool ontwikkeld. De gemeente maakt momenteel (nog) geen gebruik van deze applicatie. 148http://woonbeheer.igean.be 149http://datamanager.rwo.be 15Lijst op te vragen bij duurzaamheidsambtenaar, Mariska Raeymakers 151http:// 4

40 11. Relevante beleidsdocumenten Gemeentelijk beleidsplan (GB) In het algemeen beleidsplan (deel wonen) wordt dieper ingegaan op de problematiek van de weekendzone alsook de ontwikkeling van nieuwe sociale projecten. Een samenvatting van de ambities van dit beleidsplan: 1. Wonen op het platteland veilig stellen door het opstellen van een ontwikkelingsplan voor het platteland. 2. Betaalbaar wonen stimuleren door het opzetten van nieuwe sociale projecten. 3. Bijkomende huur of koopwoningen garanderen door bijkomende gronden te ontwikkelen voor de bouw van sociale huur- en/of koopwoningen, alsook met behulp van het Sociaal Verhuur Kantoor (SVK). 4. Aangepast wonen voor ouderen aanmoedigen door de uitbreiding van het aantal serviceflats, het stimuleren van woningaanpassing en klusjesdienst, het stimuleren van kangoeroewoningen, het zorgen voor dagopvang en kortverblijf en de verdere uitbouw van het rusthuis. 5. Zorgen voor rechtszekerheid voor alle bezitters van zonevreemde woningen. 6. Zoeken naar een menswaardige oplossing voor de weekendzone (noot: in dit kader werd o.a. Wuustwezel in 21 door de provincie aangeduid als pilootproject van een provinciaal ruimtelijk uitvoeringplan hieromtrent) Fragment: Gemeentelijk Beleidsplan Lokaal Sociaal Beleidsplan (LSB) Het deel wonen van het Lokaal Sociaal Beleidsplan, opgemaakt door het OCMW-bestuur, heeft als hoofddoelstelling: Iedere inwoner van Wuustwezel heeft een menswaardige woning. De omschreven werkdoelen en acties blijven echter vaag en omvatten geen tijdskader of meetinstrumenten. We zullen trachten deze werkdoelen mee te vertalen in de concrete doelstellingen van dit beleidsplan. Werkdoelen: Zorgen voor ruimte om betaalbaar te wonen in Wuustwezel. Bijkomende sociale huur- en koopwoningen uitbouwen i.s.m. bouwmaatschappijen Woningen aanpassen om levenslang te wonen. Bijkomende woningen voor ouderen. Zorgen voor kortverblijf en kortopvang. Acties: Kansen creëren voor sociale verkavelingen Woonbrochure uitwerken i.s.m. de gemeente om informatie te geven aan toekomstige bouwers. Verder uitbreiden van het aantal sociale huurwoningen via het SVK de Voorkempen. Energiescans uitvoeren en opvolgen in woningen van OCMW-cliënten. Bijkomende aangepaste woningen voor ouderen uitbouwen. Stimuleren van woningaanpassing en klusjesdienst in samenwerking met de landelijke thuiszorg. Stimuleren van kangoeroewoningen. Een overeenkomst maken met de buurgemeenten om bijkomend kortverblijf en dagopvang te realiseren in de regio. Een uitbreiding van het rusthuis voorbereiden. Zoeken naar geschikte woningen voor vluchtelingen, uitbouw LOI. Fragment: Lokaal Sociaal Beleidsplan Werkdoelen: Huisjesmelkers bestrijden Energiezuinig wonen Sociale woonwijken: heterogeen publiek: deels huur/deels koop (geen gettovorming) Kleinere sociale woonprojecten Huurders v.d. Voorkempen relatief weinig betaalproblemen SVK belangrijke aanvulling op het aanbod sociaal wonen Veel sociale woningen in de gemeente (meer dan 5) Voorkempen gaat meer op de verantwoordelijkheid van de huurder rekenen voor herstellingen, dit zou het gebruik van de klusjesdienst een stimulans kunnen geven Nieuwe sociale woonprojecten: mix voorzien: verkaveling in Gooreind Betaalbaar wonen in de gemeente ook voor jonge gezinnen Meer nood aan serviceflats Kangoeroewoningen: vaak niet mogelijk omwille van verkavelingvoorwaarden Prioriteit: Kwalitatieve en betaalbare woningen voor jong en oud Fragment: Evaluatie Lokaal Sociaal Beleidsplan > Bestuur > Beleidsplannen > Beleidsprogramma > Bestuur > Beleidsplannen > Lokaal Sociaal Beleidsplan

41 11.3. Gewestplan In het Gewestplan Turnhout staan de gebieden afgebakend waar wonen als voornaamste functie vastgelegd werd (woongebied, woongebied met landelijk karakter, woonparkgebied, woonuitbreidingsgebied). In de overige gebieden is wonen niet of slechts onder bepaalde voorwaarden aanvaardbaar. Kaart: Gewestplan van Wuustwezel in Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) Wuustwezel behoort volgens het RSV tot de zogenaamde buitengebiedgemeenten waarvoor volgende doelstellingen in het RSV worden vooropgesteld: Doelstellingen voor het ruimtelijk beleid voor buitengebiedgemeenten: het vrijwaren van het buitengebied voor de essentiële functies: landbouw, natuur, bos en wonen en werken op het niveau van het buitengebied; het tegengaan van de versnippering van het buitengebied; het bundelen van de ontwikkeling in de kernen van het buitengebied; het inbedden van de landbouw, natuur en bos in goed gestructureerde gehelen; het bereiken van een gebiedsgerichte ruimtelijke kwaliteit; het afstemmen van het ruimtelijk beleid en het milieubeleid op basis van het fysisch systeem; het bufferen van de natuurfunctie in het buitengebied. De aandachtspunten vanuit het RSV wat betreft wonen/huisvesting zijn de volgende: Gedifferentieerd beleid op het gebied van nederzettingsstructuur, naargelang de categorisering van de verschillende nederzettingsvormen (hoofddorp, woonkern, linten, verspreide bebouwing). Differentiatie van de bijkomende woningvoorraad in functie van de bevolkingssamenstelling. Aangeven van maatregelen hoe gebouwd kan worden. Behoud en verhoging van de kwaliteit van de kernen door het aantrekkelijk maken van de woonomgeving, de inrichting van de dorpscentra, de versterking van de eigen identiteit van de dorpen, de landschapszorg. Realisatie van gedeconcentreerde bundeling door het aangeven van de locatie van nieuw te bouwen woningen met minimale en maximale dichtheden, en het tegengaan van verdere groei van linten en verspreide bebouwing. Onderzoek en inrichting van bestaande verblijfsrecreatieve gebieden. Doelstellingen voor het buitengebied zoals omschreven in het RSV Provinciaal Ruimtelijke Structuurplan Antwerpen (PRS) In het PRS wordt de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied Noorderkempen (waartoe Wuustwezel behoort) nader omschreven als een open ruimte -beleid. Volgens dit structuurplan valt Wuustwezel onder de regionale woonmarkt Antwerpen met zijn specifieke kenmerken. Concrete richtlijnen voor percentage bijkomend (sociaal) woonaanbod worden in het plan omschreven. 154 Tussentijds evaluatierapport van het Lokaal Sociaal beleidsplan door OCMW 155 Gewestplan Turnhout dd

42 11.6. Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan (PRUP) Weekendverblijven De problematiek van de weekendverblijven in Wuustwezel Eind jaren 6 begin jaren 7 begon men in de beboste gebieden van Wuustwezel her en der weekendhuisjes te bouwen. In 1974 organiseerde de toenmalige minister van Ruimtelijke Ordening een eerste regularisatieoperatie. In Wuustwezel dienden toen 342 eigenaars een aanvraag tot regularisatie in. Toen het gewestplan Turnhout op 1 oktober 1977 van kracht werd, stonden er in Wuustwezel reeds een 6- tal weekendhuisjes, die grotendeels in weekendzones opgenomen werden. In de loop der jaren konden heel wat eigenaars hun situatie regulariseren en een vergunning als weekendhuisje bekomen. In de loop der jaren verdween de functie recreatie grotendeels en ging men de weekendverblijven gebruiken als vaste woonplaats. We mogen stellen dat zowat 7% van de weekendverblijven vast bewoond zijn, al of niet met een fictief adres. In 1998 wilde de toenmalige Vlaamse regering de situatie definitief oplossen. Alle Vlaamse gemeenten en dus ook Wuustwezel, dienden hun dossiers in. Maar men geraakte er niet uit en de bevoegdheid werd in 23 doorgeschoven naar de respectievelijke provinciebesturen. Nieuwe studies werden gemaakt en 3 gemeenten (Wuustwezel, Essen en Herselt) als pilootgemeenten aangeduid. Voor Wuustwezel werd de grootste weekendzone (Blekenheide) onderzocht en er werd een Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan opgesteld PRUP Weekendverblijven Op 22 september 211 werd het provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan (PRUP) weekendverblijven door de deputatie goedgekeurd. Het provinciebestuur stelt voor om het overgrote deel van deze weekendzone (clusters 3,4 en 5) om te zetten in een Specifiek woongebied met bosrijk karakter. Dit wil zeggen dat er in dit gebied kan gewoond worden of dat men er (zoals nu het geval is) tijdelijk recreatief kan verblijven. Het maximaal bouwvolume mag niet meer dan 55 m³ bedragen, de maximale bebouwde oppervlakte niet meer dan 1 m². De maximale bouwhoogte bedraagt 7 m. Bovendien zijn er verschillende voorschriften opgelegd die als doel hebben het bosrijk karakter te verhogen en de vertuining tegen te gaan. Zo mag de oppervlakte van de tuin en de bebouwde en verharde oppervlakte nooit meer dan 3m² bedragen. Voor cluster C6 (het voormalig ruilverkavelingsgebied dat in het gewestplan van 1977 niet opgenomen werd als weekendzone) stelt het provinciebestuur dat hier de oorspronkelijke bestemming, nl. agrarisch en natuurgebied, moet behouden blijven. Over de bestaande constructies schrijft het provinciebestuur in haar ontwerp: In deze ruimtelijk gefragmenteerde, zonevreemde en hoofdzakelijk onvergunde cluster C6 wordt de woonfunctie niet planologisch bestendigd. De bewoners van deze cluster behouden wel hun aanvullend woonrecht tot 229 overeenkomstig de bepalingen van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. De sociale sector kan gevraagd worden zich te engageren in een (sociaal) begeleidingsplan i.f.v. herhuisvesting van permanente bewoners in onvergunde constructies omdat daar het aanvullend woonrecht overeenkomstig de Vlaamse Codex R.O. niet van toepassing is. Het PRUP werd opgespitst in 2-deel-PRUP s. Per bestemming werden specifieke inrichtingsprincipes vastgelegd. Kaart: Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan Weekendverblijven Clusters 3,4 en Kaart: Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan Weekendverblijven Cluster Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS) Richtinggevend gedeelte 157ftp://ftps.provant.be/Wuustwezel%2C6%2PR% /1289_PRUPc6Ww_gp_ pdf 158ftp://ftps.provant.be/Wuustwezel%2C6%2PR% /1289_PRUPc6Ww_gp_ pdf 43

43 In het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan, worden de doelstellingen uit het RSV en het PRS verder afgestemd op de specifieke situatie van Wuustwezel. Hierbij wordt de invulling van Wuustwezel als leefgemeente in het buitengebied vooropgesteld. Kaart: Afbakening deelruimten zoals bepaald in het GRS 159 Bij de interpretatie van de bestaande ruimtelijke structuur werden vijf deelruimten onderscheiden. Deze deelruimten werden geselecteerd op uiterlijke verschijningsvorm en hun intern en onderling functioneren. Deze deelruimten zijn: 1. De noordwestelijke open ruimte 2. De zuidwestelijke open ruimte 3. De as Bredabaan met de dorpskernen van Wuustwezel, Gooreind en Braken 4. De deelruimte van Loenhout en omgeving 5. De deelruimte van het natuurgebied Groot Schietveld en aangrenzende bossen, natuur- en landbouwgebieden. Het GRS omschrijft voor elke deelruimte de gewenste ruimtelijke structuur en ontwikkelingsperspectieven. We vatten hier kort de aan wonen gerelateerde onderwerpen samen: 1. De noordwestelijke open ruimte Verdichten om het gehucht Sterbos leefbaar te houden Het gehucht Sterbos wordt als eenduidige entiteit in het landschap behouden. De leefbaarheid van de school (S) en de ganse gemeenschap van Sterbos dient daarbij wel verzekerd te worden. Zonevreemde lint- en verspreide bebouwing wel regulariseren maar niet verder laten uitdeinen In overeenstemming met het ontwikkelingsperspectief voor het open grondgebonden agrarisch gebied in deze deelruimte opteert de gemeente om de zonevreemde lint- en verspreide bebouwing (boerderijen en woningen) in nietkwetsbaar, agrarisch gebied beperkt te houden tot de huidige situatie, en niet verder uit te breiden. 2. De zuidwestelijke open ruimte De lintlandschappen niet laten dichtslibben maar de doorzichten behouden Deze deelruimte wordt gekenmerkt door bebouwingslinten en een kleine bebouwingscluster rond de St. Willebrorduskapel in Westdoorn. De gemeente opteert voor het behoud van de cruciale doorzichten en open ruimtecorridors langs de beekvallei Kleine Beek. Herstructureren en regulariseren van weekendverblijven ten oosten van Gooreind Het gemeentebestuur wenst een eenvormige reglementering voor de weekendzones voor de ganse gemeente tot stand te brengen in functie van de bestemmingszone, de locatie en het tijdstip waarop deze tot stand kwamen. Het toekennen van een beperkt woonrecht voor verblijven in de zones die hiervoor geschikt zijn moet mogelijk zijn.(zie PRUP onder 11.6) 3. De as Bredabaan met de dorpskernen van Wuustwezel, Gooreind en Braken Lintbebouwing niet verder laten woekeren en behoud van open ruimtecorridors Het open landschap tussen Gooreind en Wuustwezel en verder tussen Wuustwezel en Braken blijft open en voelbaar vanaf de Bredabaan en een landschappelijke scheiding tussen de dorpskernen blijft bewaard. De lintaanzetten bij de kernen blijven begrensd tot de huidige grenzen van het gewestplan. Woningprogrammatie, inbreiding en kernversterking van Wuustwezel en Gooreind In de woonkern Wuustwezel wordt op korte termijn woningprogrammatie voorzien. Ook in Gooreind opteert de gemeente voor inbreidingsprojecten op de open plekken vlakbij het centrum van Gooreind. (Voor de concrete woonprogrammatie zie bindend gedeelte 11.8.) Braken en KMO-zone Grens: landschappelijke integratie en leefbaarheids Braken vormt een aparte entiteit in het landschap die maximaal geïntegreerd dient te worden in het landschap. Teneinde de leefbaarheid van de school te bestendigen en voldoende woongelegenheid voor de eigen bevolking te creëren, opteert de gemeente wel voor een beperkte woonuitbreiding. De Berkendreef en Bredabaan

44 blijven gespaard van verdere lintbebouwing. 4. Loenhout en omgeving Vroegere landbouwerswoningen en voormalige agrarische gebouwen, die zonevreemd zijn of worden, krijgen rechten Het buitengebied van Loenhout wordt gekenmerkt door landwegen met her en der verspreide hoeves doorheen de weilanden en akkers. Deze hoeves liggen in losse lintvormige verbanden verspreid, maar worden niet als storend in het landschap ervaren. Wel worden steeds meer hoeves als bedrijf opgegeven waardoor het zonevreemde woningen worden. De gemeente wenst de vroegere landbouwerswoningen te regulariseren. Tussenliggende percelen blijven agrarisch, waardoor het landschap bewaard blijft. Er wordt gezocht naar nieuwe functies voor verlaten agrarische bedrijfsgebouwen, aangepast aan de landelijke omgeving. Inbreiding en kernversterking van Loenhout De gemeente opteert in eerste instantie voor inbreidingsprojecten op de onbebouwde plekken van binnengebieden in het woongebied van Loenhout. 5. Natuurgebied Groot Schietveld en aangrenzende bossen, natuur- en landbouwgebieden N.v.t. Fragment: Richtinggevend gedeelte nederzettingsstructuur uit het GRS Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS) Bindend gedeelte In de mei 27 werd het GRS door het provinciebestuur goedgekeurd. In het bindend gedeelte werden enkele acties vooropgesteld i.v.m. de gewenste nederzettingsstructuur, namelijk: 1. De gemeente maakt structuurschetsen op of hecht haar goedkeuring aan wegentracés voor de volgende te ontwikkelen delen van de dorpskernen (in woongebied): 1.het binnengebied Hagelkruis (Wuustwezel) 2.het binnengebied Gasthuisstraat - Oude Baan (Gooreind) 2. De gemeente maakt een RUP woningprogrammatie op waarin ze volgende woonuitbreidingsgebieden of delen ervan als te ontwikkelen vastlegt: 1.deel van het woonuitbreidingsgebied Hagelkruisakkers langs Sportlaan (Wuustwezel) 2.het woonuitbreidingsgebied Hofakker (Wuustwezel) 3. De gemeente maakt een gemeentelijk RUP op voor de zonevreemde woningen. Fragment: Acties uit het bindend gedeelte van het GRS 161 Voor het actiepunt 3 wacht de gemeente het PRUP Weekendzone af (zie 11.6.). Voor actie 1 en 2 zijn concrete RUP s in opmaak (of al uitgevoerd) die uitvoering geven aan deze acties: Binnengebied Hagelkruis Projectomschrijving: Gedeeltelijk ingevuld: - Goedkeuring van een vergunning met wegentracé voor het bouwen van 24 sociale appartementen voorbehouden voor bejaarden door SHM De Voorkempen. (zie ) - Deels nog te ontwikkelen Binnengebied Gasthuisstraat - Oude Baan (Gooreind)

45 Projectomschrijving: Status: Nog niet aangesneden RUP Hagelkruisakkers Projectomschrijving: Ligging: Woonuitbreidingsgebied (Wuustwezel) Bestemmingen: - private woningbouw: 1 gekoppelde woningen met achtertuinen. - gemeenschapsvoorzieningen: lokalen en speelterrein voor verenigingen (chiro, klj, harmonie, enz.), deze bestemming sluit aan bij de al gevestigde recreatie- en sportaccommodatie. Tussen beide bestemmingen werd een buffer (struikgoed) van 3m breedte voorzien. Status: goedgekeurd bij Besluit Deputatie op 12/6/ RUP Hofakker Projectomschrijving: Ligging: Woonuitbreidingsgebied (Wuustwezel) Bestemmingen: private woningbouw: (met een percentage sociale en bescheiden last zoals opgelegd door het DGP) Status: IGEAN aangeduid voor de opmaak van een RUP door het college van 6/6/