Het jaar 2016 in cijfers

Transcriptie

1

2 Het jaar 2016 in cijfers 1 Translink

3 2 Translink

4 Inhoudsopgave 1 Bericht van de directie 5 2 Verslag van de Raad van Commissarissen 7 3 Bericht van de Ondernemingsraad 9 4 Ontwikkelingen Externe ontwikkelingen Interne ontwikkelingen 12 5 Resultaten Domein Klant Domein Operatie Domein interne bedrijfsvoering 17 6 In contact met onze omgeving Opiniemakers Overheden Belangenorganisaties Leveranciers Toezichthouders Banken Mobiele Netwerk Operators (MNO s) 20 7 Structuur en governance Juridische structuur Organisatiestructuur Governance structuur Remuneratie 23 8 Risicomanagement en control 24 9 Jaarrekening Balans per 31 december Winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht Toelichting op balans, winst- en verliesrekening en kasstroomoverzicht Overige toelichtingen Niet in de balans opgenomen verplichtingen 46 3 Translink

5 10 Overige gegevens Handtekeningenblad Controleverklaring 49 4 Translink

6 1 Bericht van de directie Het jaar 2016 was een dynamisch en positief jaar! Een jaar met ambitieuze plannen, waarin we samen met de OV-bedrijven goed onderweg zijn gegaan om de doelstellingen van de coöperatie te realiseren. We zijn er trots op dat we het jaar 2016 financieel volgens verwachting hebben afgerond. Met z n allen hebben we hard gewerkt aan de voorbereidingen van nieuwe initiatieven om te betalen in het OV. Dit zijn reizen met je smartphone, met je bankpas en op rekening. Drie grote programma s In 2016 hebben drie grote programma s de boventoon gevoerd. Deze programma s dragen bij aan de doelstellingen van de coöperatie: hoge klanttevredenheid, snellere introducties van OVbetaaloplossingen, meer reizigers en kostenreductie. Allereerst hebben we in het werkprogramma OV-betalen de basis gelegd om in 2017 nieuwe manieren van betalen in het OV te introduceren. Denk hierbij aan het reizen met je bankpas, je smartphone en op rekening. Hiervoor is het noodzakelijk onze generieke backoffice te vervangen en uit te breiden met nieuwe functionaliteiten. Op deze manier bieden we onze reizigers meer gemak en keuzevrijheid om te reizen. Ten tweede hebben we het omvangrijke IT-programma Key afgerond. Hiermee hebben we ons ITlandschap in het online- en klantdomein vereenvoudigd. Naast de systemen achter onze website en de app hebben we dit jaar het ordermanagementsysteem vervangen. Hierdoor kunnen we sneller verbeteringen doorvoeren en kostenefficiënter werken. Ten derde is in een veranderprogramma onze organisatiestructuur en werkwijze aangepast aan de snel veranderende omgeving. In onze werkwijze is ons startpunt de reiziger. Onze medewerkers zijn multidisciplinair inzetbaar en werken meer kort cyclisch met sneller resultaat voor onze reizigers. Maandelijks hebben we online verbeteringen voor hen doorgevoerd. In het Mijn OV-chipkaartaccount hebben wij diverse processen vereenvoudigd, waardoor reizigers zelf steeds makkelijker hun OVchipkaartzaken kunnen regelen. Ook krijgen reizigers in hun account meer informatie over hun kaart, zodat ze beter op de hoogte zijn van onder meer de status van hun bestellingen en hun kaart. Zo zijn we onze reizigers nog beter van dienst. Helaas is niet alles volgens plan verlopen. We zien dat het afronden van het IT-programma Key impact heeft gehad op onze operatie. Het heeft veel extra inspanningen gevraagd van onze medewerkers om dit in goede banen te leiden. Ook de grote innovaties in het OV-betalen vragen meer tijd dan wij hadden voorzien. Nieuwe samenwerkingsvorm Het jaar 2016 is het eerste jaar van Translink in een nieuwe governance met de Coöperatie Openbaar OV-bedrijven. Alle OV-bedrijven zijn vertegenwoordigd en werken versterkt structureel samen in het OVbetaalsysteem. 5 Translink

7 In hoofdstuk 4 tot en met 8 van dit verslag beschrijven we achtereenvolgens de ontwikkelingen die belangrijk voor ons zijn geweest. We gaan uitgebreider in op de mooie resultaten die wij behaald hebben. Ook vertellen we met welke belangrijke stakeholders wij contact hebben gehad. Verder leggen wij onze structuur en governance uit en zoomen we in op ons risicomanagement. We zijn tevreden met de resultaten die we gezamenlijk in 2016 met de nieuwe coöperatie hebben behaald. Financieel sloten we het jaar goed af, waarbij we voldaan hebben aan de afspraken met de coöperatie. We staan nu in de startblokken om in 2017 samen met de OV-bedrijven de eerste innovaties daadwerkelijk aan onze reizigers aan te bieden. Translink, vrij vooruit! A.P.G. Groothedde Algemeen Directeur R.M.T van Dijk-Houben Financieel Directeur 6 Translink

8 2 Verslag van de Raad van Commissarissen In dit verslag licht de Raad van Commissarissen (RvC) toe hoe het zijn toezicht in 2016 heeft vormgegeven en de directie van advies heeft voorzien. Hierbij wordt aangegeven welke belangrijke inhoudelijke onderwerpen aan de orde zijn geweest. Verder is in dit verslag beschreven welke rapportages de RvC heeft ontvangen en besproken en hoe de samenstelling van de raad en zijn commissies is. Het jaar 2016 is het eerste jaar waarin gestart is met de Coöperatie Openbaar OV-bedrijven als aandeelhouder van Translink. De RvC is voor de belangrijke onderwerpen, zoals de begroting, de financiering en de dividendenduitkeringen in samenwerking met het Dagelijks Bestuur van de Coöperatie tot besluitvorming gekomen. De RvC blijft invulling geven aan de positieve samenwerking met het Dagelijks Bestuur van de Coöperatie. De RvC heeft per 1 november 2016 afscheid genomen van zijn voorzitter de heer Groen. Per 1 december 2016 is de heer Kleijnenberg als voorzitter van de RvC aangetreden. De RvC is in 2016 vijf maal in vergadering bijeengekomen. Tijdens deze vergaderingen zijn de volgende belangrijke onderwerpen en rapportages besproken: Jaarverslag en jaarrekening 2015 en het daarbij behorende accountantsverslag Programma s, zoals het werkprogramma OV-betalen en het IT-programma Key, waarbij het ITlandschap is vervangen Projecten, bijvoorbeeld de projecten outsourcing technisch applicatiebeheer en generieke backoffice Follow-up van het medewerkersonderzoek Corporate dashboardrapportage en financiële kwartaalrapportage Constructie voor versterken bescherming floatgelden (saldo van kaarthouders) Jaarplan en budget 2017 met de adviezen van de Klanten Raad van Advies en het Dagelijks Bestuur van de Coöperatie. De RvC heeft besloten in 2016 het CEO/CFO-model voor Translink vorm te geven om de kwetsbare situatie van enkelvoudige verantwoordelijkheid te mitigeren. Daarnaast wordt hierdoor het systeem van interne controle versterkt. De RvC heeft haar eigen functioneren geëvalueerd. De voorzitter van de RvC heeft deelgenomen aan een vergadering tussen de directie en de OR. De Audit Commissie (AC) bestaat uit de leden Louter (voorzitter), Dikkers en Van Tooren-van der Wal. De AC is ook vijfmaal bijeengekomen en heeft nadrukkelijk stilgestaan bij: Rapportages van interne audit, waaronder de status opvolging van auditbevindingen en auditcyclus Interne beheersing bij leveranciers, beveiliging tegen cybercrime en het rapport ISAE 3402 type 2 Risicomanagement, privacy en fiscaliteit Gesprek met de vertrouwenspersoon en het meldpunt klokkenluider De management letter van de externe accountant en zijn functioneren 7 Translink

9 Governance Finance Organisatie Informatie Technologie Openbaar vervoer De Remuneratie- en Benoemingscommissie (RBC) bestaat uit de leden Morley (voorzitter), Kleijnenberg (per 1 december 2016) en Peters. De RBC is tweemaal in vergadering bijeen geweest met name over: Het realiseren van de doelstellingen van de directie over 2015 Het vaststellen van de doelstellingen van de directie voor 2016 Het benoemen van de Financieel Directeur (CFO) Daarnaast hebben de leden van de RBC de werving van een nieuwe voorzitter van de RvC voor hun rekening genomen. In de Algemene Vergadering van 15 april 2016 is de jaarrekening 2015 van Translink vastgesteld en is decharge verleend aan de RvC over zijn toezicht van het boekjaar De samenstelling van de RvC, (her)benoeming, alsmede aandachtsgebieden van de commissarissen is in onderstaande tabel weergegeven. Bij het invullen van vacatures voor de samenstelling van de RvC is gebruikgemaakt van een zorgvuldige selectieprocedure. Bij eventuele gelijke geschiktheid geeft een evenwichte man-vrouwverdeling de doorslag. Aandachtsgebieden Dhr. U. Groen sinds 1 maart 2013 afgetreden per 1 november 2016 voorzitter RvC en lid RBC Dhr. E.A. Kleijnenberg aangetreden per 1 december 2016 voorzitter RvC en lid RBC Dhr. P. Morley aangetreden per 31 mei 2006 herbenoeming per 31 mei 2014 lid RvC en voorzitter RBC Dhr. P.G. Peters aangetreden per 20 april 2011 herbenoeming per 20 april 2015 lid RvC en lid RBC Dhr. P.J. Louter aangetreden per 18 juli 2013 lid RvC en voorzitter AC Dhr. H.J. Dikkers aangetreden per 15 mei 2015 lid RvC en lid AC Mevr. S. van Tooren-van der Wal aangetreden per 1 januari 2016 lid RvC en lid AC 8 Translink

10 3 Bericht van de Ondernemingsraad Binnen Translink is een Ondernemingsraad (OR) actief. Op regelmatige basis wordt door de OR overleg gevoerd met de directie. In dit verslag staan de belangrijke onderwerpen en adviezen die besproken zijn in De Translink Ondernemingsraad (OR) telt zeven leden en is in deze samenstelling van start gegaan op 1 maart De OR bestaat uit: Marc Alderliesten Farouk Farihi Leo van den Hoven, voorzitter Laurens van Piggelen (lid tot 1 juni 2016) Stefan van Someren (vice-voorzitter) Chi Foe Tang (lid vanaf 1 juni 2016, secretaris) Anna Ton Kim van de Weem (secretaris tot 1 juni 2016) De OR heeft zich in 2016 beziggehouden met diverse onderwerpen. Begin mei hebben we positief advies uitgebracht over het uitbesteden van de activiteiten van technisch applicatiebeheer aan Solvinity. Verder hebben we in mei ingestemd met het wijzigen van de terugbetalingsregeling binnen de studiekostenregeling. Het ging om het verkorten van de terugbetalingstermijn van vier naar twee jaar na uitdiensttreding. Op verzoek van de OR geldt deze wijziging niet alleen voor nieuwe aanvragen van studiekosten, maar ook voor aanvragen die voor deze wijziging zijn gedaan. In juni hebben we extern een tweedaagse training gevolgd. Doelen waren met name professionalisering, teambuilding en reflectie op rol en strategie. Eind juli hebben we een positief advies uitgebracht over het vormen van een nieuw team Functioneel Beheer. In september hebben we een bijdrage geleverd aan de profielschets voor de nieuwe voorzitter van de Raad van Commissarissen. Begin november heeft een kennismakingsgesprek met de heer Kleijnenberg plaatsgevonden. Hij was toen nog kandidaat en is nu de nieuwe voorzitter. Tijdens dit gesprek is wederzijds de intentie uitgesproken om in 2017 regelmatig de samenwerking op te zoeken. In oktober hebben we ons gebogen over onze rol en drijfveren. Wat mogen medewerkers van ons als OR verwachten? Het antwoord is in de kern een combinatie van verantwoordelijkheid willen nemen en zorgen voor balans in inhoud (tussen belangen van medewerkers en die van de organisatie) en opstelling. Halverwege november hebben we in het kader van het cultuurveranderingstraject een borrel voor medewerkers georganiseerd. De opkomst stemde ons zeker tot tevredenheid. De OR heeft zich een goed beeld kunnen vormen van de verschillende ervaringen van medewerkers met het proces rondom het verandertraject dat Translink doormaakt. De opgedane inzichten zijn en worden meegenomen in het overleg met de directie. Ook hebben we eind november ingestemd met aanpassingen van diverse artikelen in de personeelsgids. Daarbij hebben we samen met HR veel aandacht besteed aan de leesbaarheid van met name het hoofdstuk over de reiskostenvergoeding. In 2017 voert Translink een nieuwe opzet in van de HR-gesprekscyclus. Medio 2016 is hiervoor een pilot uitgevoerd. De OR is vanaf de voorbereiding betrokken geweest bij dit traject. In november hebben we ingestemd met het formele verzoek. 9 Translink

11 Het eerdergenoemde verandertraject brengt ook wijzigingen in besturing, werkwijze en organisatiestructuur met zich mee. De OR is veelvuldig geïnformeerd over en betrokken bij dit proces. In het eerste kwartaal van 2017 brengt de OR zijn advies uit over de voorgenomen wijziging van de organisatiestructuur van Translink. Het jaar 2016 was voor ons een leerzaam jaar, gekenmerkt door een constructieve en prettige samenwerking met de directie en andere betrokkenen. We zien vol vertrouwen uit naar de voortzetting hiervan in Translink

12 4 Ontwikkelingen In dit hoofdstuk beschrijven we de belangrijkste ontwikkelingen in 2016, die invloed hebben gehad op onze werkzaamheden. Het zijn belangrijke ontwikkelingen, die ons kansen bieden om nog beter tegemoet te komen aan de wensen van de reizigers. 4.1 Externe ontwikkelingen Wereldwijd zijn er op het gebied van mobiliteit veel ontwikkelingen. Het aantal inwoners stijgt, vooral in de steden. De behoefte van reizigers verandert hierdoor sterk. Groot vraagstuk is hoe we ervoor zorgen dat de steden niet dichtslibben en tegelijkertijd de minder bevolkte gebieden bereikbaar blijven. Daarnaast zien we in de steden duidelijk een verschuiving van persoonlijk bezit (auto) naar het aanbieden van diensten voor mobiliteitsoplossingen. Zo wordt steeds meer gesproken over Mobility as a Service (MaaS). Hierbij kunnen reizigers met nieuwe mobiliteitsconcepten, zoals applicaties (app) op de mobiele telefoon, eenvoudig reizen van A naar B. Dat is ook onze drijfveer bij het introduceren van reizen met je bankpas en je mobiele telefoon, waarin apps een belangrijke rol spelen. Via de apps kunnen we reizigers gebruik laten maken van steeds meer functionaliteiten, zoals het kopen en betalen van saldo. Om de nieuwe manieren van betalen succesvol te introduceren, zijn in toenemende mate consument gedreven design en feedback van reizigers noodzakelijk. Daarom werken we nauw samen met het OVlab van de TU Delft. Wij faciliteren studenten van de TU Delft bij hun afstudeeropdracht over bijvoorbeeld ervaringen in het buitenland bij het betalen met de bankpas of mobiele telefoon. Deze inzichten nemen we mee bij de ontwikkeling van nieuwe betaalmogelijkheden voor reizigers in Nederland. Reizigers maken steeds vaker gebruik van hun smartphone. Uit onderzoek van GfK blijkt dat eind 2016 ongeveer 83% van de Nederlanders een smartphone heeft. Smart mobility biedt dan ook volop kansen voor innovatie. Ook voor ons. Uit ons onderzoek blijkt dat 1/3 van de smartphone bezitters interesse heeft in betalen met de mobiele telefoon. Dit maken we mogelijk in het werkprogramma OV-betalen, waarin reizen met OV-chip mobiel, de bankpas met app en E-/Mobile ticketing onder meer de nieuwe manieren van betalen zijn. De huidige technische mogelijkheden stellen ons in staat om een geïntegreerd informatiesysteem te creëren, waarin alle verschillende soorten vervoer binnen een stad samenkomen. Bijvoorbeeld trein, tram, metro, auto, taxi en fiets. Translink kan complexe mobiliteitsvragen simpel organiseren door het slimmer koppelen van deze verschillende manieren van vervoer. Hierdoor wordt het vervoer efficiënter en de reiziger dus mobieler. Vanuit onze centrale rol bij het verwerken van data en onze huidige architectuur zien wij mogelijkheden bij de bredere mobiliteitsvraagstukken een rol te spelen. Verder zien we een ontwikkeling in digitalisering en data-driven ecosystemen. Dit heeft als doel meer inzichten te halen uit consumenten- en bedrijfsdata, zodat de producten steeds beter aansluiten op de behoefte van reizigers. De unieke data die Translink beheert, vormen een bron van informatie en kennis, die veel inzichten biedt. Daarom is er veel vraag naar om zodoende het OV te verbeteren en besluitvorming hierover te onderbouwen. Onze data zetten we dan ook steeds meer in voor analyses met als doel de reiziger nog beter van dienst te zijn. 11 Translink

13 In het Nationaal Openbaar Vervoer Beraad (NOVB) loopt in het kader van mobiliteit al geruime tijd het project `Informatievoorziening`. In dit project worden eerst een governance- en een businessmodel vastgesteld. Daarna moet een technisch platform ontwikkeld worden binnen de kaders van de privacywetgeving en met inachtneming van de concurrentiegevoeligheid van data. Translink kan hierin een logische en belangrijke rol vervullen, omdat de belangrijkste processen hiervoor al in onze Informatie- en Analysedienst zijn ingericht. Er is een groeiende behoefte bij consumenten aan 24/7 toegang tot (online) gegevens, Hierbij bepaalt de consument zelf wie zijn data mag inzien. Hij wordt dus zelf verantwoordelijk voor zijn data en heeft de regie hierover in handen. Dit past in de nieuwe Europese wet General Data Protection Regulation (GDPR), die op 25 mei 2018 in werking treedt. Deze wet voor databescherming verscherpt regels uit de huidige Wet bescherming persoonsgegevens, maar voegt ook een aantal nieuwe verplichtingen toe. Het inrichten van een centraal account voor onze reizigers past hier uitstekend in. Wij maken dit mogelijk in het project Reizen op rekening voor consumenten. Er is steeds meer concurrentie op het gebied van boekingssystemen in het OV. Door de nieuwe Payment Service Directive 2 (PSD2) richtlijn van de EU, die zorgt voor het verder uniformeren van het betalingsverkeer in Europa (ingang 2018), lijken de zogenaamde account information serviceproviders de dienstverlenende rol van traditionele banken over te nemen. Hierdoor neemt de concurrentie op het centrale account toe, omdat dit account direct contact biedt met de klant. Het OV kan zichzelf sterk maken door een centraal OV-account voor de reizigers in te richten. We werken samen met 9292 om een online loket te ontwikkelen waar reizigers hun reis kunnen plannen, het reisproduct kunnen kiezen en bestellen. In 2016 startten we samen met twee OV-bedrijven een proef waarmee we alvast inspelen op de behoefte om een aantal reisproducten aan te bieden via het online loket. De proef is dan ook een eerste stap om het voor reizigers in het openbaar vervoer nog gemakkelijker te maken. Daarnaast heeft de Gemeente Amsterdam aan Translink en 9292 gevraagd om suggesties en ideeën aan te dragen voor de mogelijke toepassing van de OV-chipkaart in het doelgroepenvervoer. De ambitie is om doelgroepenvervoer vanuit de behoefte van de klant te organiseren. Door de toenemende agressie in het OV nemen alle OV-bedrijven gezamenlijk maatregelen om het contant geld in het OV te beperken. Bij sommige maatregelen speelt Translink een belangrijke rol, zoals de wens om automatisch opladen op een niet persoonsgebonden OV-chipkaart mogelijk te maken. 4.2 Interne ontwikkelingen De Coöperatie Openbaar OV-bedrijven is 1 januari 2016 officieel van start gegaan. Wij ondersteunen bij de financiële vastlegging van de diverse initiatieven binnen het programma OV-betalen. Ook nemen we deel aan de het werkprogramma OV-betalen en het werkprogramma Cost Efficiency. Daarnaast zitten we in de programmaboard en projectteams van de verschillende initiatieven vanuit het programma OVbetalen. Met de komst van de coöperatie is opnieuw gekeken naar de rol van de Klanten Raad van Advies (KRvA). De KRvA is vanaf 1 januari 2017 uitgebreid met alle deelnemers van het OV-chipkaartsysteem. Naast alle OV-bedrijven zijn dit de distributiepartijen (CCV, Scheidt & Bachmann en Chip Bizz), Landelijke Productregisseur (LPR) en Regisseur Studenten Reisrecht (RSR) en de bedrijvenkaartaanbieders (Mobility Mixx, Radiuz, Regiecentrale en XXImo). 12 Translink

14 Translink heeft in mei 2016 de aandelen van Vervoerbewijzen Nederland B.V. (VBN) overgenomen. VBN is opgericht om de werkzaamheden van de nationale vervoerbewijzen (NVB) te faciliteren. Dit was in de tijd van de strippenkaart en het sterabonnement. VBN verdeelde de afgelopen periode de verkoopopbrengsten van onder meer een aantal (regionale) interoperabele OV-producten. Bijvoorbeeld maand- en jaarkaarten en sommige dagkaarten. Het verdelen van de opbrengsten van de productverkopen door VBN past goed binnen de kernactiviteiten van Translink, die dagelijks transacties verwerkt en deze financieel verrekent tussen OV-bedrijven. Voor onze klanten blijft kostenefficiëntie in de gehele keten van het OV-betalen van groot belang. We zetten stappen in een steeds kostenefficiëntere dienstverlening, onder meer door ons IT-landschap te vereenvoudigen. Hier zijn we in 2016 mee doorgegaan. Uiteraard zorgen we ook in 2017 voor een kostenefficiënte dienstverlening. We dragen mede zorg voor een robuuste financiering van de lopende initiatieven en het nakomen van de gemaakte afspraken. We verwachten geen significante wijzigingen in het investeringsniveau, de financiering en de personeelsbezetting ten opzichte van onze afspraken met de RvC en de coöperatie. We hebben onze samenwerking met 9292 uitgebreid door onder meer gezamenlijk de Interactiedag op 1 juni 2016 te organiseren. Tijdens deze succesvolle dag waren zo n 225 relaties uit de OV-wereld aanwezig. Met interessante gasten uit binnen- en buitenland hebben wij hen een interactief programma met volop mogelijkheden voor ontmoeten en netwerken geboden. Ook hebben we de 1-loket ervaring gepresenteerd, waarbij we hebben laten zien wat de samenwerking tussen 9292, Translink en een OVbedrijf voor de reiziger kan betekenen. De resultaten uit het medewerkersonderzoek en het klantenonderzoek in 2015 hebben ons richting gegeven om veel meer de verbinding met elkaar aan te gaan. We ontwikkelen ons tot een wendbare organisatie om zo sneller waarde te creëren voor onze reizigers. Steeds worden medewerkers met relevante toegevoegde waarde samengebracht om samen met de klant stap voor stap te werken aan operationele prestaties en ontwikkelingen. Eind 2016 zijn we gestart met het aanpassen van de werkomgeving aan onze manier van eigentijds samenwerken. De medewerkers kunnen in 2017 weer in één pand werken. We geven alle medewerkers de mogelijkheid zelf te kiezen hoe en waar ze werken, afhankelijk van hun behoefte op een specifiek moment. Dat is terug te vinden in het aanbod van de kantoorautomatisering en inrichting van het gebouw. Ook biedt de nieuwe inrichting de mogelijkheid om als ontmoetingsplek te fungeren voor onze klanten. Bij de herinrichting van het pand is gebruikgemaakt van duurzame materialen. Het meubilair is bijvoorbeeld gemaakt van petflessen. Daarnaast gaan we nieuwe duurzame concepten invoeren, zoals de catering, waarbij we zoveel mogelijk biologische streekproducten kiezen. 13 Translink

15 5 Resultaten De Translink doelstellingen 2016 zijn in domeinen ingedeeld. Deze domeinen zijn klanten, operatie en interne bedrijfsvoering. Per doelstelling geven we aan welke belofte wij voor 2016 hebben gedaan en wat we hebben gerealiseerd. 5.1 Domein Klant We realiseren twee initiatieven uit het Werkprogramma OV-betalen In 2016 zijn we bezig geweest met de voorbereidingen voor het introduceren van OV-chip mobiel, waarbij reizigers kunnen in- en uitchecken met hun smartphone. Hierbij zijn zo n tien leveranciers betrokken bij het opleveren van de techniek. Dit vraagt veel afstemming en coördinatie, ook met alle OV-bedrijven. Ook is de samenwerking met de telecom providers nieuw. We werken toe naar het live brengen van OV-chip mobiel in Ook hebben we gewerkt aan het mogelijk maken van reizen met je bankpas. Hiervoor voeren we intensieve gesprekken met de banken. Samen kijken we hoe we het de reiziger zo gemakkelijk mogelijk kunnen maken. Tegelijkertijd werken we achter de schermen hard aan het ontwikkelen van een generieke backoffice, die onder meer deze nieuwe manier van reizen ondersteunt. In 2017 doen we hiermee een eerste proef met één of meerdere OV-bedrijven. In 2016 hebben we de dienstverlening voor Achteraf Betalen Consumenten (ABC) geïntegreerd in onze website Op deze manier kunnen de reizigers op één online plek hun account beheren en hun reizen inzien. Hiermee hebben we weer een stap gezet in het reizen op rekening voor consumenten. Een volgende stap is het aanpassen van onze backoffice, zodat OV-bedrijven de reizigers nieuwe proposities kunnen aanbieden. Eventueel ook grensoverschrijdend. We realiseren meer klantwaarde door samen met klanten drie wensen te kiezen In 2016 hebben we samen met onze klanten het roadmap proces succesvol doorlopen. Samen met onze klanten hebben we keuzes gemaakt uit alle wensen en de ontwikkelkalender voor 2016 vastgesteld. In eerste instantie hebben we bepaald dat we de volgende drie wensen zouden uitwerken: 1. Self-service processen ontsluiten 2. Doorontwikkelen Uitcheck Gemist 3. Saldo terugvragen via de ophaalautomaat In de loop van het jaar kwam er een nieuwe klantwens. Onze klanten wilden graag Toegang tot Kaartarchief (TKA), het systeem voor de servicemedewerkers, verbeteren. Dit hebben we toen in overleg met alle OV-bedrijven prioriteit gegeven. Servicemedewerkers hebben nu betere toegang gekregen tot de informatie in TKA, zodat zij de reiziger aan de balie of telefoon sneller kunnen helpen. Ook hebben we de website verder verbeterd, zodat reizigers er nu bij negen OV-bedrijven in drie eenvoudige stappen hun geld kunnen terugvragen bij een gemiste check-uit. Het tiende OV-bedrijf sluit in 2017 aan. 14 Translink

16 Het self service proces saldo kopen hebben we ontsloten op de website van Daarnaast hebben wij ervoor gezorgd dat op ook abonnementen van Syntus en RET aangevraagd kunnen worden. Er zijn veel voorbereidingen getroffen om in 2017 saldo terug te kunnen vragen bij de ophaalautomaat. Bij het doorontwikkelen van de dienstverlening voor Achteraf Betalen Consumenten hebben we in de pilotfase het percentage oninbare debiteuren door aanvullende maatregelen terug weten te brengen naar circa 5% (was circa 20%) van het maandelijks gefactureerd totaalbedrag. In 2016 hebben we het verwerken van transacties van wegwerpchipkaarten mogelijk gemaakt. De verwachting is dat in 2017 de eerste OV-bedrijven hiervan gebruikmaken. We introduceren maandelijks een verbetering voor klanten/reizigers in het online en mobiele domein De klantenservice OV-chipkaart en het online scrumteam monitoren dagelijks de feedback van reizigers. Door de nieuwe inrichting van de website en app kunnen zij snel inspelen op de wensen van reizigers. Vaak kunnen verbeteringen direct worden doorgevoerd, soms is er meer tijd nodig. Uit reacties op bijvoorbeeld Twitter merkt het webcare team dat deze werkwijze door reizigers wordt gewaardeerd. Belangrijkste verbeteringen voor de reizigers In het Mijn OV-chipkaart account op zijn diverse processen aangepast, soms ook vanuit privacywetgeving. Zo is het makkelijker om kaarten te koppelen en ontkoppelen. Reizigers met een anonieme OV-chipkaart hebben de mogelijkheid om zonder account hun reishistorie in te zien en een declaratieoverzicht te maken. Anoniem is daarmee echt anoniem. Daarmee voldoen we ook aan de wens van reizigers, die uit het TNS-NIPO reizigersonderzoek van eind 2015 naar boven is gekomen. Ook het opvragen van een vergeten gebruikersnaam is mogelijk gemaakt, zodat een nieuw account aanmaken niet meer nodig is. De kaartinformatie in het account is uitgebreid met onder meer openstaande bestellingen en een duidelijke productstatus met een servicemelding. Deze servicemelding is vooral voor studenten een vooruitgang, omdat ze nu weten of ze hun studentenreisproduct nog van hun kaart moeten halen bij een ophaalautomaat. Reizigers kunnen nu zelf eenvoudig op de website hun gegevens wijzigen en actueel houden. Op de website is de uploadtool voor foto s verbeterd. De kaarthouder geeft nu zelf akkoord of hij de foto goed genoeg vindt om op zijn OV-chipkaart te printen. We hebben niet-tekstuele content en pdf jes op de website geschikt gemaakt voor voorleessoftware. Hiermee is de website toegankelijker voor reizigers met een functiebeperking en zijn we goed op weg naar het Waarmerk Drempelvrij. De dienstverlening voor Achteraf Betalen Consumenten is succesvol geïntegreerd op onze website De Android-versie van de OV-chipkaart app is gebruiksvriendelijker geworden. Reizigers kunnen makkelijker door de schermen navigeren en informatie over hun OV-chipkaarten is beter vindbaar. Door op een nieuwe tegel in de app te klikken, kunnen reizigers direct in drie simpele stappen hun geld op terugvragen als ze zijn vergeten uit te checken. De website is gemoderniseerd wat ook het gebruiksgemak verbetert. Tot slot is de codekwaliteit verbeterd, waardoor doorontwikkeling eenvoudiger en efficiënter gaat. 15 Translink

17 Belangrijkste verbeteringen voor onze zakelijke klanten Het Translink Business Platform is de nieuwe infrastructuur die wij ontwikkelen voor onze zakelijke online diensten. De homepage is ingericht, waarop we de gebruiker informeren over de mogelijkheden van het platform. Het platform is zo ingericht dat we een account kunnen aanmaken, verwijderen en (de)activeren. De gebruiker kan zelf zijn wachtwoord resetten als hij deze vergeten is. Het nieuwe Toegang tot Kaartarchief is de eerste online dienst die hiervan gebruikmaakt. Verwachting is dat alle OV-bedrijven begin 2017 dit nieuwe platform gaan gebruiken om hun reizigers aan de balies sneller en beter van dienst te zijn. De gebruikershandleiding Toegang tot Kaartarchief is als download toegevoegd, zodat gebruikers de antwoorden op de meest gestelde vragen makkelijk kunnen vinden. We hebben verbeteringen doorgevoerd in de transactie informatie van Toegang tot Kaartarchief. Deze informatie is uitgebreid met productcode en naam. 5.2 Domein Operatie We leveren onze basisdienstverlening volgens de afspraken in het Service Portfolio. Met uitzondering van een verstoring na livegang van het nieuwe ordermanagementsysteem en enkele kleinere verstoringen zijn de afspraken over onze basisdienstverlening in 2016 gerealiseerd. In 2016 is een succesvolle uitwijktest uitgevoerd, waarbij is getoetst dat in geval van een calamiteit de continuïteit is gewaarborgd. Het verwerken van transacties is een belangrijke dagelijkse activiteit in onze rol als clearing operator. In 2016 hebben we er 2,45 miljard verwerkt. In 2015 was dit nog 2,37 miljard. Transacties zijn alle handelingen die met de OV-chipkaart worden uitgevoerd, zoals in- en uitchecken, saldo en producten opladen en bestellingen ophalen bij de ophaalautomaten. Wij hebben alle transacties gevalideerd en de opbrengsten verdeeld. De rapporten zijn tijdig en volledig beschikbaar gesteld en de uitzonderingen geanalyseerd. Bij bijzonderheden hebben we de klant ingelicht. De norm om van het totaal aantal transacties minimaal 99,9999% juist te verwerken, is in 2016 wederom gehaald. Dit is dus maximaal één fout per miljoen transacties. In 2016 vond ongeveer 30% van het totaal aantal opladingen plaats door automatisch opladen. Dit percentage bedroeg in 2015 ongeveer 27%. Het geld dat op OV-chipkaarten staat (float), wordt door ons beheerd. Als kaartuitgever leveren we diensten aan onze klanten die de reizigers direct of indirect ondersteunen. Deze diensten gaan over informatievoorziening en het vereenvoudigen van het gebruik van de OV-chipkaart. Dit zijn het beheer van de OV-chipkaart app en de Klantenservice OV-chipkaart. In 2016 is bijna 1,2 miljoen keer telefonisch, per mail, brief of Twitter contact gezocht met de Klantenservice OV-chipkaart. Dit is een kleine stijging ten opzichte van het aantal in Ook hebben we bijna serviceformulieren verwerkt. Deze formulieren worden gebruikt voor het aanvragen van OV-chipkaarten, automatisch opladen en voor het vervangen en beëindigen van OVchipkaarten. 16 Translink

18 Wij noteerden 18,2 miljoen website bezoeken in 2016 en de OV-chipkaart app is keer gedownload en in totaal 4,3 miljoen keer door reizigers gebruikt (ios en Android). Van is keer gebruikgemaakt om in drie eenvoudige stappen geld terug te vragen. Reizigers claimden een gemiddeld bedrag van 3,95. Het distributiesysteem voor het beschikbaar stellen van saldo en producten via ophaalautomaten heeft in 2016 ongeveer 6,7 mln. bestellingen probleemloos verwerkt. Als kaartproducent produceren en leveren we anonieme, persoonlijke en zakelijke OV-chipkaarten aan reizigers en klanten. In 2016 zijn er ruim 7,4 miljoen persoonlijke en ruim 6,7 miljoen anonieme kaarten in de markt. Hiermee komt het totaal aantal kaarten in de markt op 14,2 miljoen. Op meer dan 2,1 miljoen persoonlijke OV-chipkaarten staat automatisch opladen, zodat reizigers altijd voldoende saldo hebben om te reizen. In 2016 hebben we 1,7 miljoen persoonlijke, 1,1 miljoen anonieme en bijna zakelijke kaarten geleverd. De gemiddelde levertijd van een persoonlijke OV-chipkaart die online is aangevraagd, is vanuit reizigersperspectief drie werkdagen (inclusief een dag voor verzending). Dit geldt ook voor persoonlijke OV-chipkaarten, die telefonisch verloren of gestolen zijn gemeld. Aanvragen voor persoonlijke OV-chipkaarten met een formulier, nadat een kaart verloren/gestolen of defect was, hebben een gemiddelde doorlooptijd van vijf werkdagen (inclusief een dag van verzending). Doordat we in 2016 ons ordermanagementsysteem (oms) hebben vervangen, konden wij niet altijd aan deze verwachting voldoen. Deze systeemovergang heeft ook geleid tot vertraging en fouten in de levering van zakelijke OV-chipkaarten aan Bedrijvenkaartaanbieders (BKA s). We realiseren met programma Key lagere IT-kosten in In 2016 leveren we daarvoor een bijdrage In het IT-programma Key hebben we ons systeemlandschap vervangen en gestandaardiseerd. Met deze standaardisatie kunnen we ons IT-onderhoud en -beheer tegen lagere kosten uitbesteden bij gelijkblijvende kwaliteit. Hier hebben we in 2016 een begin meegemaakt. In 2016 hebben we het ordermanagementsysteem vervangen. Hierdoor is er meer flexibiliteit en is het systeem voorbereid op nieuwe ontwikkelingen, zoals reizen op rekening. Daarnaast is binnen het IT-programma Key de bestandsuitwisseling tussen Translink en de deelnemers van het OV-chipkaartsysteem kostenefficiënter ingericht. In 2016 zijn we ook gestart met de voorbereidingen voor het vervangen van ons transactieverwerkingssysteem. 5.3 Domein interne bedrijfsvoering Wij laten onze interne bedrijfsvoering verder groeien in verandervermogen en we gaan verder met het professionaliseren van de organisatie Om mooie resultaten te behalen in een snel veranderende wereld is het noodzakelijk om organisatie en medewerkers continu te ontwikkelen. In 2016 hebben we grote stappen gezet om onze organisatie wendbaar te maken. Onze werkwijze kenmerkt zich door in multidisciplinaire teams onze klanten in een vroeg stadium te betrekken om zo kort-cyclisch toegevoegde waarde te leveren. In deze visie is persoonlijk leiderschap van medewerkers cruciaal. Onze medewerkers worden uitgedaagd om regisseur te worden van hun eigen (werk)leven. Zo blijft Translink wendbaar om haar ambities te realiseren. 17 Translink

19 Aan onze visie op samenwerken hebben we in 2016 veel invulling gegeven. We hebben gekeken hoe we deze visie toepassen bij het opleiden en ontwikkelen van onze medewerkers en hun talenten. In zogenaamde talentsessies hebben we met elkaar gekeken naar het ontwikkelpotentieel van onze medewerkers. Ook hebben we de HR-gesprekscyclus gewijzigd in een afsprakengesprek en een ontwikkelgesprek. In een pilot hebben we deze getoetst en een aantal kernwaarden en functie specifieke competenties gedefinieerd. Leidinggevenden zijn ondersteund tijdens leidinggevende dagen, met trainingen en workshops om handvatten te bieden voor de begeleiding van hun medewerkers. Onze visie op samenwerken is ook extern niet ongemerkt gebleven. We zijn in ons projectportfolio voorspelbaar en transparant voor onze klanten geweest. We hebben inzicht geboden in de keuzes die samen met klanten zijn gemaakt voor het prioriteren van projecten. Wij tonen aan dat we klantwaarde creëren via projecten en maken dat meetbaar in projectdoelstellingen. In 2015 hebben we een klantenonderzoek uitgevoerd. Door de feedback van onze klanten hebben wij een goed beeld gekregen waar voor ons in 2016 de verbeterpunten lagen. Belangrijk inzicht uit het onderzoek is dat de algemene tevredenheid sterk wordt bepaald door de waardering op betrouwbaarheid, deskundigheid en informatievoorziening. Verbetering op deze punten leidt tot een hogere algemene tevredenheid. In een Klantenarena met onze klanten zijn we in gesprek gegaan om de verdieping te zoeken op de verbeterpunten en inzicht te krijgen in elkaars verwachtingen. Een belangrijke wens van onze klanten was om beter inzicht te kunnen krijgen in de beschikbaarheid van de systemen voor eigen of integrale testen. De planningen op de testsystemen worden sinds 2016 maandelijks geüpdatet en gedeeld. Met deze verbeterde informatievoorziening is het inzicht in de beschikbaarheid sterk verbeterd. Ook is op aanvraag testondersteuning van ons beschikbaar. Om onze betrouwbaarheid te verbeteren hebben we per dienst en project aangegeven wat de risico s zijn vanuit security, privacy en compliance en hoe we deze beperken en beheersen. Om onze deskundigheid te verbeteren en kennis te delen zijn onze klanten bij projecten explicieter betrokken bij de sturing en de uitvoering. 18 Translink

20 6 In contact met onze omgeving Translink kent een diversiteit aan stakeholders, met ieder hun eigen belang bij de OV-chipkaart en Translink. In dit hoofdstuk beschrijven we met welke stakeholders we in 2016 veelal in gesprek waren. 6.1 Opiniemakers We zijn in 2016 weinig benaderd door journalisten. Wel hebben we zelf, samen met HTM en NS, de pers actief opgezocht bij de start van onze gezamenlijke onderzoekspilot voor reizen met je bankpas. 6.2 Overheden Een aantal keren per jaar hebben we regulier overleg met het ministerie van Infrastructuur en Milieu om bij te praten over de verbeteringen en vernieuwingen van de OV-chipkaart. Ook hebben we voor elk Algemeen Overleg in de kamer een afspraak om eventuele vragen voor te bereiden. Daarnaast is er goed contact bij burgervragen, die via Postbus 51 bij het ministerie binnenkomen. 6.3 Belangenorganisaties Vanuit het project OV-chip mobiel is een presentatie gehouden in het Locov om de leden bij te praten over het in- en uitchecken met een smartphone. De oogvereniging test mee met de OV-chip mobiel app. Daarnaast hebben we in overleg met de voorzitter van het werkprogramma OV-betalen bijeenkomsten georganiseerd om decentrale overheden en consumentenorganisaties te informeren over en te betrekken bij de nieuwe initiatieven voor OV-betalen. 6.4 Leveranciers De leveranciers van Translink leveren een belangrijke bijdrage aan het realiseren van onze doelstellingen. Daarom werken wij samen met leveranciers, die innovatief zijn en tegelijkertijd betrouwbare dienstverlening bieden. Daarnaast verwachten wij van onze leveranciers dat zij als partner helpen onze dienstverlening te verbeteren en de continuïteit van ons bedrijf te waarborgen. Met onze leveranciers maken wij expliciete afspraken over het beheersen van hun processen en systemen en wijze waarop zij daar verantwoording over afleggen. Beveiliging van persoonsgegevens en continuïteit van de dienstverlening zijn daarbij belangrijke aspecten. 6.5 Toezichthouders Voor de Wet meldplicht datalekken hebben we bij Translink een procedure opgesteld voor het melden en afhandelen van datalekken. Translink heeft in 2016 vier meldingen binnen de gestelde termijn gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens. In 2016 is ook de tweejaarlijkse interne audit uitgevoerd. De resultaten van deze interne audit zijn gedeeld met de Autoriteit Persoonsgegevens. In 2016 hebben we meerdere keren contact gehad met de Autoriteit Consument en Markt over een verkennend onderzoek. 19 Translink

21 6.6 Banken Om reizen met je bankpas mogelijk te maken, zijn we in gesprek met banken. De banken en de OVbedrijven hebben gezamenlijk de intentie om gefaseerd de contactloze bankpas of mobiele telefoon als vervoersbewijs en betaalmiddel in het OV te introduceren. Dit gebeurt in stappen. De eerste stap is het tekenen van de Letter of Intent, die in 2017 wordt afgerond. Met het inchecken, uitchecken en betalen met de contactloze bankpas of mobiele telefoon bieden we de reizigers meer keuze en gemak bij zijn reis in het OV. 6.7 Mobiele Netwerk Operators (MNO s) Om reizen met je smartphone mogelijk te maken, hebben we de samenwerking gezocht met de MNO s Vodafone en KPN. Samen met hen ontwikkelen we stapsgewijs het nieuwe innovatieve product OV-chip mobiel. Medewerkers van beide organisaties zitten in het project en werken en denken mee om van deze nieuwe dienst een succes te maken. In 2016 zijn er contractbesprekingen geweest om gezamenlijk OV-chip mobiel aan de reizigers aan te bieden. 20 Translink

22 7 Structuur en governance Dit hoofdstuk geeft inzicht in de juridische, organisatie- en governance structuur van Translink. In de laatste paragraaf lichten we het systeem van risicomanagement en control toe en gaan we in op de risico s van 2016 en de maatregelen die wij genomen hebben. 7.1 Juridische structuur Het jaar 2016 is het eerste jaar in de governance met de Coöperatie Openbaar OV-bedrijven. Alle OVbedrijven zijn lid van de coöperatie. 7.2 Organisatiestructuur De directie van Translink bestaat uit een algemeen directeur, de heer A.P.G. Groothedde, en een financieel directeur, mevrouw R.M.T. van Dijk-Houben. Daarnaast zijn er zeven clustermanagers, die verantwoordelijk zijn voor de clusters Business Support, Product- & Accountmanagement, Scheme Provider, Ontwikkeling, Innovatie, Operatie en Finance & Assurance. Hierbij hebben we gestreefd naar een evenwichtige man/vrouw verdeling. De huidige man-vrouwverdeling is 4/3. 21 Translink

23 7.3 Governance structuur Translink kent in haar governance structuur de directie, de Raad van Commissarissen (RvC), de Algemene Vergadering en de Klanten Raad van Advies. Ook kent Translink een Audit Commissie en een Remuneratie- en Benoemingscommissie. Dit zijn subcommissies vanuit de RvC. De directie Translink heeft een directie, die op dit moment gevormd wordt door een algemeen directeur en een financieel directeur. De directie is belast met het besturen van de vennootschap. Bij het vervullen van haar taak richt de directie zich naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming. Ook is een aantal besluiten van de directie onderworpen aan de goedkeuring van de RvC en de Algemene Vergadering. Op deze wijze wordt bewerkstelligd dat de coöperatie als enige aandeelhouder niet buiten spel kan worden gezet. Raad van Commissarissen Translink De Raad van Commissarissen (RvC) van Translink bestaat op dit moment uit zes commissarissen. De RvC stelt het aantal directeuren vast en benoemt, schorst en ontslaat de directeur(en). De commissarissen worden op voordracht van de RvC benoemd door de Algemene Vergadering. De Algemene Vergadering en de Ondernemingsraad van Translink kunnen aan de RvC personen aanbevelen om als commissaris voor te dragen. Een commissaris treedt uiterlijk af op de dag van de eerste Algemene Vergadering die wordt gehouden nadat vier jaren na zijn laatste benoeming tot commissaris zijn verstreken. Een aftredende commissaris kan onmiddellijk worden herbenoemd. De Algemene Vergadering wijst de voorzitter van de RvC aan. De RvC heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de directie van Translink en op de algemene gang van zaken. De RvC staat de directie met raad terzijde. Bij de vervulling van hun taak richten de commissarissen zich naar het belang van Translink. Voor de RvC is een reglement vastgesteld. Algemene Vergadering Translink heeft één aandeelhouder en dat is de Coöperatie Openbaar OV-bedrijven. In de Algemene Vergadering van Translink wordt de coöperatie vertegenwoordigd door haar bestuur. De Algemene Vergadering wordt geleid door de voorzitter van de Raad van Commissarissen (RvC). Besluiten van de Algemene Vergadering moeten worden genomen met unanimiteit. Jaarlijks wordt binnen zes maanden na afloop van het boekjaar een Algemene Vergadering gehouden. Deze is onder meer bestemd voor het vaststellen van de jaarrekening, het verlenen van decharge aan directeur(en) en/of commissarissen en het vaststellen van de bestemming van de positieve resultaten. Verder worden Algemene Vergaderingen gehouden zo vaak als de directie of RvC dit nodig acht. 22 Translink

24 Audit Commissie De Audit Commissie (AC) verricht, namens de RvC, voorbereidende werkzaamheden in het kader van het toezicht houden op de directie voor de taken en verantwoordelijkheden op het gebied van: de kwaliteit en effectiviteit van interne financiële en managementrapportages systemen voor interne beheersing (van bedrijfsprocessen) de externe verslaggeving, accountantscontrole en het toepassen van richtlijnen voor de jaarverslaggeving het naleven van interne procedures en van wet- en regelgeving het functioneren van de externe auditor het functioneren van de interne auditor Voor de AC is een reglement vastgesteld. Remuneratie- en Benoemingscommissie De Remuneratie- en Benoemingscommissie (RBC) stelt aan de RvC het bezoldigingsbeleid voor de directie voor en adviseert over de benoeming van de directie. De RBC vergadert minimaal twee keer per jaar. Voor de RBC is een reglement vastgesteld. Klanten Raad van Advies De Klanten Raad van Advies (KRvA) is opgericht voor overleg en afstemming tussen Translink en haar klanten om een reizigersvriendelijke en klantgerichte ontwikkeling en beheer van de OV-chipkaart in Nederland te realiseren. Halverwege 2016 zijn naast de OV-bedrijven de mobiliteitspartijen, de distributiepartijen, de Landelijke Product Regisseur (LPR) en de Regisseur Studenten Reisrecht (RSR) deel gaan nemen aan de KRvA. De KRvA brengt gevraagd en ongevraagd advies uit aan Translink over alle basisdiensten. Governance scheme besluiten Iedere deelnemer mag wijzigingen aan het OV-chipkaartsysteem aanvragen bij de Scheme Provider. Voorwaarde is dat alle betrokken deelnemers deze verandering steunen. De Scheme Provider voert een assessment uit op de aangevraagde wijziging. Er wordt bepaald of het voorstel past in het scheme en wat precies aan het scheme veranderd moet worden. Het NCAB (National Change and Advisory Board), waarin inhoudelijke specialisten van de OV-bedrijven vertegenwoordigd zijn, brengt advies uit over het voorstel aan het NRB (National Release Board). De NRB neemt het besluit of de voorgestelde schemewijziging akkoord is. De coöperatie is de centrale organisatie die randvoorwaarden schept en regels stelt om de integriteit, interoperabiliteit en uniformiteit van het OV-betaalsysteem te bevorderen. Hieronder valt onder meer het vaststellen en toepassen van de regelgeving van het scheme. De Algemene Leden Vergadering van de coöperatie krijgt een doorslaggevende stem bij het ontbreken van consensus in de NRB. 7.4 Remuneratie Het salaris van de directie is voor de algemeen directeur en voor de financieel directeur , beiden exclusief een maximaal te behalen variabel deel van 10%. De commissarissen ontvangen een vergoeding van per jaar (inclusief onkosten). De voorzitter van de RvC ontvangt een vergoeding van per jaar (inclusief onkosten). De leden van de Audit Commissie en de Remuneratie- en Benoemingscommissie ontvangen naast de vergoeding een commissiebeloning (voor de voorzitter is dit per jaar en voor de commissieleden per jaar). 23 Translink

25 8 Risicomanagement en control Ondernemen is risico s nemen. Zonder risico s kunnen we niet aan de wensen van onze reizigers voldoen. Dat neemt niet weg dat we zeer bewust met risico s om moeten gaan. In veel gevallen houdt dat in dat we risico s tot een acceptabel niveau terugbrengen. Dit doen we door de kans te verkleinen, de impact te beperken of een combinatie hiervan. Soms nemen we bewust risico s om bijvoorbeeld vernieuwingen te realiseren. Translink baseert haar risicomanagementsysteem op het internationaal geaccepteerde COSO-ERM framework. Risicomanagement is integraal onderdeel van onze besturing. Rol lijnmanagement en risicomanager De primaire verantwoordelijkheid voor risicomanagement ligt bij het lijnmanagement, omdat hier ook de verantwoordelijkheid ligt voor het realiseren van de doelstellingen. De risicomanager ondersteunt het lijnmanagement hierbij. Daarnaast heeft de risicomanager een signalerende en adviserende rol naar de directie. Hij werkt hierbij nauw samen met de privacy coördinator en security manager. De risicomanager maakt vier keer per jaar een overzicht met de belangrijkste actuele risico s, gebaseerd op input van leidinggevenden en procesverantwoordelijken. Dit overzicht wordt gerapporteerd aan en besproken met directie en commissarissen. Risk Management committee Adviserend en ondersteunend aan de risicomanager hebben we een Risk Management Committee (RMC) ingericht. Hierin zijn de belangrijkste risico domeinen vertegenwoordigd. Het RMC ondersteunt de risicomanager bij het bepalen van de risicobereidheid van de organisatie, het risicomanagementbeleid en bij het inschatten van de belangrijkste actuele risico s. Het RMC heeft een signalerende rol naar de directie, waar de eindverantwoordelijkheid ligt voor het adequaat beheersen van risico s. Security manager Binnen Translink is een groot aantal gevoelige gegevens aanwezig, onder meer financiële gegevens en persoonsgegevens. Hierbij is het noodzaak om deze gegevens aantoonbaar en passend te beveiligen. Dit vraagt specifieke kennis en daarvoor hebben we een security manager in huis. Naast de reguliere bedrijfsvoering (inclusief uitbestede processen) heeft de security manager zitting in diverse projecten. Het is nadrukkelijk de taak technisch inhoudelijk én procesmatig aandacht te besteden aan de risico s van het beveiligen van informatie. Privacy coördinator Onze privacy coördinator bewaakt het naleven van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Iedere verandering beoordeelt hij op privacy impact en hij adviseert maatregelen om blijvend te voldoen aan deze Wbp. Ook stimuleert hij het privacy bewustzijn door aan specifieke onderwerpen, zoals datalekken, aandacht te schenken binnen de organisatie. Translink stelt op basis van een periodieke audit vast of de privacy maatregelen adequaat zijn. Interne audit We hebben een interne audit team, dat onafhankelijk toeziet op de juiste werking van het systeem van risicomanagement en control. Het interne audit team rapporteert aan de directie en aan de Audit Commissie. Aan de deelnemers van het OV-chipkaartsysteem geven wij op transparante wijze inzicht in de toereikendheid van onze interne beheersing. Hiervoor maakt Translink gebruik van de algemeen geaccepteerde ISAE 3402-richtlijn. Het onderzoek naar de interne beheersing van onze rol van clearing 24 Translink

26 operator, kaartuitgever en scheme provider heeft ook in 2016 plaatsgevonden. Het heeft geleid tot een goedkeurende verklaring. Het rapport is aan de deelnemers beschikbaar gesteld. Veranderingen in het systeem van risicomanagement en control In 2016 hebben we succesvol ingezet op een sterkere samenwerking tussen de medewerkers van risicomanagement, privacy, compliance en informatiebeveiliging. Hiermee hebben we een integrale analyse en advies van risico s bewerkstelligd. De organisatie is hierdoor beter ondersteund bij het inschatten van risico s en het adequaat mitigeren ervan. Risicobereidheid Wij beleggen ondernemerschap laag in de organisatie, dus risicomanagement ook. We vinden het belangrijk dat er voor iedereen een duidelijke graadmeter is welke mate van risico we acceptabel vinden. Jaarlijks wordt deze graadmeter, de risicobereidheid, opnieuw beoordeeld en vastgesteld op basis van onze strategie. Het Risk Management Commissie heeft een belangrijk adviserende rol in het bepalen van deze risicobereidheid. Onze risicobereidheid is afgeleid van onze strategie en wordt mede bepaald door de maatschappelijke positie die we innemen. Wij bevinden ons in een glazen huis, doordat de OV-chipkaart een product van maatschappelijk belang is en snel aandacht krijgt van politiek, media, OV-bedrijven en publiek. Ook is in onze tarieven geen ruimte voor een eventuele risico opslag. Dit vertaalt zich in een overwegend lage risicobereidheid voor onze reputatie, de operatie, financiële verslaglegging en compliance. We schaffen bijvoorbeeld geen afgeleide producten aan (financiële instrumenten). We kennen een iets minder lage risicobereidheid in onze strategische vernieuwingen. Dit volgt uit de strategie om nieuwe diensten te ontwikkelen, waarmee reizigers kunnen betalen in het OV. Hiermee hangen de inherente risico s samen dat het realiseren van de business case van deze nieuwe diensten achterblijft en dat te weinig invulling wordt gegeven aan de behoefte voor de reizigers. Risico cultuur In 2016 hebben we ruim aandacht besteed aan het stimuleren van ondernemerschap binnen de organisatie. Ieder kwartaal en bij belangrijke wijzigingen betrekken we dan ook de belangrijkste leidinggevenden, procesverantwoordelijken en projectmanagers bij het proces van identificeren en mitigeren van risico s. Mede hierdoor is het risicobewustzijn onder onze medewerkers hoog te noemen. Verklaring van de directie De directie vindt dat de systemen van risicobeheersing en interne controle in het verslagjaar naar behoren hebben gewerkt en een redelijke mate van zekerheid geven dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat. De directie verklaart dat, voor zover bekend, het naar de huidige stand van zaken gerechtvaardigd is dat de financiële verslaggeving is opgesteld op going concern basis en in het verslag de voornaamste risico s en onzekerheden zijn vermeld die relevant zijn voor de bedrijfsvoering van Translink. Belangrijkste risico s In 2015 hebben wij het risico opgenomen dat de basiskwaliteit tijdens het veranderproces dat wij doormaakten onder druk kon komen te staan. Ondanks het aanhoudend hoge verandertempo heeft dit risico zich niet voorgedaan. Wij hebben voldaan aan de eisen die aan de basiskwaliteit worden gesteld. Het risico is in 2016 dus niet meer opgenomen. 25 Translink

27 In het onderstaande overzicht zijn de belangrijkste risico s opgenomen. Onder het overzicht hebben wij ze toegelicht. 1. OV-chip mobiel Eén van de strategische ontwikkelingen waar Translink op inzet, is het gebruik van de smartphone om inen uit te checken. Het realiseren van deze nieuwe manier van OV-betalen is technisch en organisatorisch complex. Bij nieuwe ontwikkelingen is het risico aanwezig dat een initiatief voortijdig wordt stopgezet, waardoor reeds gedane investeringen als afboeking ten laste van het resultaat van Translink komen. Daarnaast is het ontbreken van heldere afspraken over de dekking van de toename van de operationele kosten en afschrijvingen bij Translink als gevolg van de initiatieven (opbrengsten van de initiatieven vallen grotendeels bij de OV-bedrijven) een risico. 26 Translink

28 Om dit risico te beperken, stemt Translink deze ontwikkelingen af met de OV-bedrijven en vindt een gefaseerde implementatie plaats, te beginnen met reizigers. 2. Fraude met de OV-chipkaart Een risico dat onverminderd aandacht heeft, is mogelijke grootschalige fraude met de OV-chipkaart. Dit zou een negatief imago effect hebben en potentieel ook een merkbaar negatief financieel effect. We zijn ons zeer bewust dat er altijd hackers zijn die het een uitdaging vinden om de beveiliging van de OVchipkaart te willen kraken. We volgen dergelijke ontwikkelingen op de voet en hebben de fraudedetectie processen goed ingericht en werkend. Daarnaast is er een met de OV-bedrijven afgestemd emergency replacement plan. Er zijn geen aanwijzingen dat grootschalig misbruik van de OV-chipkaart ophanden is. Het aantal gesignaleerde fraudegevallen is in 2016 zeer beperkt. 3. Cybercrime Als organisatie met een publieke functie en bekendheid lopen we continu een verhoogd risico op pogingen tot digitale inbraak op onze systemen. Dit zou een potentieel negatief effect op de continuïteit van onze dienstverlening en op de integriteit en vertrouwelijkheid van onze data hebben. Om de kans op dit risico aantoonbaar en tot een passend niveau te beperken, beoordeelt onze security manager alle relevante wijzigingen. Daarnaast toetst de security manager periodiek het niveau van informatiebeveiliging binnen de staande organisatie. Voor alle medewerkers loopt een security awareness programma. Daarnaast voeren we regelmatig penetratietests uit op onze systemen. In 2016 hebben we vanuit ons responsible disclosure beleid 20 meldingen ontvangen en opgevolgd. In 2016 zijn geen grote cyberincidenten geweest. 4. Vervanging kernsystemen In 2015 en 2016 is een deel van de kernsystemen van Translink vervangen met als doel het IT-landschap te standaardiseren en beter in staat te zijn om in te spelen op toekomstige veranderingen en om kosten te besparen. De risico s die hiermee samenhangen staan in het jaarverslag over In 2017 worden het transactieverwerkingssysteem CCHS en het distributiesysteem NAL vervangen. In beide gevallen gaat het om een risicovolle systeem- en datamigratie vanwege de grote hoeveelheid (financiële) data in deze systemen. Om het risico te beperken worden beide migraties zeer zorgvuldig voorbereid, getest, voorzien van een fall back- of roll back-scenario als dat nodig is én onafhankelijk getoetst. 5. Verandering btw-regime Onderdeel van onze strategie is nieuwe toepassingen toevoegen aan de functionaliteit van de OVchipkaart. De btw-wetgeving biedt niet altijd volledige duidelijkheid over de btw- behandeling van de OVchipkaart bij deze nieuwe ontwikkelingen. Een eventuele beperking in het recht op btw-aftrek of een wijziging van het gehanteerde tarief kan leiden tot een stijging van onze kosten. Wij zijn daarom regelmatig in overleg met de fiscus om deze ontwikkelingen en de visie van de belastinginspecteur hierop te bespreken. Door toenemende duidelijkheid over de visie van de belastinginspecteur op de nieuwe ontwikkelingen is het risico in 2016 licht gedaald. 6. Aandacht van toezichthouders, politiek en stakeholders In de maatschappij is met regelmaat aandacht voor de OV-chipkaart en Translink. Deze aandacht is niet altijd feitelijk en kan onvolledig of onjuist zijn. De impact op het imago van Translink en de OV-chipkaart kan groot zijn. In het bijzonder als er sprake is van media aandacht. Daarnaast ervaren we ook vanuit toezichthouders, zoals de Autoriteit Consument en Markt en de Autoriteit Persoonsgegevens, aandacht voor de bedrijfsvoering van Translink. Het risico voor Translink is dat toezichthouders of politiek maatregelen treffen, die ertoe leiden dat Translink haar beleid, financieringsstructuur of werkwijze moet aanpassen. Maatschappelijke en media aandacht wordt zeer serieus genomen en altijd in afstemming met betrokkenen beantwoord. Als het nodig is, schakelen we externe expertise in. 27 Translink

29 9 Jaarrekening 9.1 Balans per 31 december 2016 Balans van Trans Link per 31 december 2016 (in euro's, voor resultaatbestemming) ACTIEF Noot A. Vaste activa Immateriële vaste activa [ 1] Materiële vaste activa [ 2] Financiële vaste activa [ 3] B. Vlottende activa Voorraden [ 4] Vorderingen [ 5] Belastingen [ 6] Liquide middelen niet ter vrije beschikking [ 7] Liquide middelen [ 8] PASSIEF A. Eigen vermogen [ 9] Aandelenkapitaal [10] Agioreserve Overige reserves Onverdeeld resultaat B. Langlopende schulden Gepassiveerde beheersvergoedingen [11] Ontvangen waarborgsommen [12] C. Kortlopende schulden Crediteuren Leveringsverplichting kaarten Sociale lasten bedrijfsvereniging Belastingen-passief [13] Overige kortlopende schulden [14] * Overlopende passiva * Toevertrouwde middelen [15] * aangepast voor vergelijkingsdoeleinden 31 december december Translink

30 9.2 Winst- en verliesrekening 2016 Winst - en verliesrekening over 2016 van TLS (in euro's) Netto omzet Noot Clearing & Settlement [16] Card- & customerservices (omzet) [17] Overige opbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Kosten van grond- en hulpstoffen [18] Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten [19] Lonen en salarissen [20] Sociale lasten Pensioenen [21] Afschrijvingen [22] Overige bedrijfskosten [23] Som der bedrijfslasten Rentebaten [24] Resultaat uit gewone bedrijfsuitvoering voor belastingen Belastingen (V&W) [25] Resultaat deelneming - - Resultaat na belastingen Translink

31 9.3 Kasstroomoverzicht 2016 Kasstroomoverzicht over 2016 van Translink (in euro's) Noot Kasstromen uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen Aanpassing voor: Afschrijvingen op materiële en immateriële vaste activa [22] Financiële vaste activa (langlopende belastinglatenties) [3] Verandering in werkkapitaal Voorraden [4] Handelsvorderingen [5] Belastingen [6] Niet vrij besteedbare middelen [7] Verplichtingen wegens toevertrouwde gelden [15] Handelscrediteuren en overige kortlopende schulden [14] Amortisatie ontvangen beheervergoedingen [11] Vooruitontvangen beheervergoedingen [11] Mutatie kortlopende beheervergoedingen [11] Mutatie waarborgsommen [12] Kasstromen uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële vaste activa [1] Investeringen in materiële vaste activa [2] Investeringen in financiële vaste activa: - verwerving groepsmaatschappijen Kasstroom uit financieringsactiviteiten Uitgekeerd dividend Toename/afname geldmiddelen Stand per 1 januari [8] Mutatie boekjaar Stand per 31 december [8] Translink

32 9.4 Toelichting op balans, winst- en verliesrekening en kasstroomoverzicht Algemene toelichting Naam, adres en statutaire vestigingsplaats van de rechtspersoon Trans Link Systems B.V. (verder te noemen: Translink) Stationsplein LE Amersfoort Statutair gevestigd te Amersfoort Activiteiten Translink houdt zich bezig met de ontwikkeling, implementatie en het gebruik van het elektronische registratie- en betaalsysteem voor het openbaar vervoer in Nederland. Continuïteit De jaarrekening is opgemaakt op basis van de veronderstelling van continuïteit. Stelselwijzigingen In het boekjaar hebben zich geen stelselwijzigingen voorgedaan. Verbonden partijen Als verbonden partijen worden aangemerkt alle rechtspersonen waarover overheersende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Ook rechtspersonen, die overwegende zeggenschap kunnen uitoefenen over Translink, worden aangemerkt als verbonden partij. Ook de statutaire directie, andere sleutelfunctionarissen in het management van Translink en nauwe verwanten zijn verbonden partijen. Transacties van betekenis met verbonden partijen worden toegelicht voor zover deze niet onder normale marktvoorwaarden zijn aangegaan. Hiervan wordt toegelicht de aard en de omvang van de transactie en andere informatie die nodig is voor het verschaffen van het inzicht. Consolidatie en fiscale eenheid Per 31 december 2015 zijn de aandelen Translink overgenomen door Coöperatie Openbaar OV-bedrijven U.A., te Amersfoort, hierna de Coöperatie. Hiermee is de vennootschap vanaf die datum een 100% dochtermaatschappij van de Coöperatie. De jaarrekening van Translink wordt opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening 2016 van de Coöperatie. Met de Coöperatie is met ingang van 1 januari 2016 een fiscale eenheid voor de Vennootschapsbelasting gevormd. De Coöperatie en Translink rekenen onderling af op basis van het fiscale resultaat met inachtneming van een toerekening van de voordelen van de fiscale eenheid aan de verschillende maatschappijen die ervan deel uitmaken. Latente belastingen die Translink opneemt, zijn in beginsel latente vorderingen of verplichtingen jegens de moeder. Toelichting op het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Er is geen sprake van kasstromen in vreemde valuta. Ontvangen rente is opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. 31 Translink

33 Schattingen en onzekerheden in de jaarrekening Schattingen Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de directie van Translink zich over verschillende zaken een oordeel vormt en dat de directie schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Als het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van dit oordeel en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. Grondslagen voor waardering van activa en passiva Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs minus afschrijvingen gebaseerd op de verwachte economische levensduur. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van de waardering en van de resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar. Functionele valuta De posten in de jaarrekening worden gewaardeerd met inachtneming van de valuta van de economische omgeving, waarin Translink haar bedrijfsactiviteiten voornamelijk uitoefent (de functionele valuta). De jaarrekening is opgesteld in euro s. Dit is zowel de functionele als de presentatievaluta van Translink. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, verminderd met lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. In het jaar van activeren wordt naar rato van de gebruiksduur afgeschreven. Met op balansdatum verwachte bijzondere waardeverminderingen wordt rekening gehouden. Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, verminderd met lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. In het jaar van activeren wordt naar rato van de gebruiksduur afgeschreven. Met op balansdatum verwachte bijzondere waardeverminderingen wordt rekening gehouden. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De vennootschap beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Als dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Als het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroom genererende eenheid waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. 32 Translink

34 Financiële vaste activa Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde. Deze wordt berekend door activa en passiva te waarderen op basis van de door Translink gehanteerde waarderingsgrondslagen. In geval van kapitaalbelangen in vennootschappen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden deze gewaardeerd op kostprijs; ontvangen dividenden worden in het jaar van ontvangst ten gunste van het resultaat gebracht. Onder de financiële vaste activa wordt tevens opgenomen het langlopende deel van actieve latente belastingvorderingen. Overige financiële vaste activa worden opgenomen tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid. Voorraden De voorraden grond- en hulpstoffen worden gewaardeerd op verkrijgingsprijzen, of lagere opbrengstwaarde. De voorraden halffabricaten en gereed product worden gewaardeerd op vervaardigingsprijs of lagere opbrengstwaarde. De vervaardigingsprijs omvat alle kosten die samenhangen met de verkrijging of vervaardiging, alsmede gemaakte kosten om de voorraden op hun huidige plaats en in hun huidige staat te brengen. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn, wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten en worden er op basis van de effectieve rente rente-inkomsten ten gunste van de winst-enverliesrekening gebracht. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. Liquide middelen De liquide middelen staan gedeeltelijk ter vrije beschikking van de vennootschap. In de balans is het deel dat niet ter vrije beschikking staat separaat vermeld. Dit betreft banktegoeden die hun oorsprong vinden in een storting door de load agents uit naam van de kaarthouders, waardoor een positie ontstaat van elektronisch geld in omloop. Alle liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Eigen vermogen Als Translink eigen aandelen inkoopt, wordt de verkrijgingsprijs van de ingekochte aandelen in mindering gebracht op de overige reserves, of op andere reserves mits de statuten dit toestaan, totdat deze aandelen worden ingetrokken of worden verkocht. Als ingekochte aandelen worden verkocht, komt de opbrengst uit verkoop ten gunste van de overige reserves, of andere reserves in het eigen vermogen. De opbrengst komt ten gunste van de reserve waarop eerder de inkoop van deze aandelen in mindering is gebracht. Kosten die direct samenhangen met de inkoop, verkoop en/of uitgifte van nieuwe aandelen worden rechtstreeks ten laste gebracht van het eigen vermogen, onder verrekening van relevante winstbelastingeffecten. Overige rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen worden eveneens verwerkt onder verrekening van relevante winstbelastingeffecten. 33 Translink

35 Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. Zij worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Als de verwachting is dat een derde bepaalde verplichtingen vergoedt, en wanneer het waarschijnlijk is dat deze vergoeding wordt ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting, dan wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen. Latente belastingvorderingen en verplichtingen Voor tijdelijke verschillen tussen commerciële en fiscale waardering en resultaatbepaling wordt een voorziening voor latente belastingverplichtingen gevormd. Actieve claims met gelijke looptijd worden in mindering gebracht, dan wel separaat als financiële vaste activa c.q. kortlopende vorderingen opgenomen. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt op basis van de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst-en-verliesrekening als interestlast verwerkt. Kortlopende schulden De kortlopende schulden hebben alle een resterende looptijd van korter dan een jaar. De reële waarde van de kortlopende schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter ervan. Operationele leasing Bij de vennootschap kunnen er leasecontracten bestaan waarbij een groot deel van de voor- en nadelen die aan het eigendom verbonden zijn, niet bij de vennootschap liggen. Deze leasecontracten worden verantwoord als operationele leasing. Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winst- enverliesrekening over de looptijd van het contract. Grondslagen voor bepalen van het resultaat Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar, waarin zij zijn gerealiseerd. Verliezen worden verantwoord, zodra zij voorzienbaar zijn. 34 Translink

36 Netto-omzet Netto-omzet omvat de opbrengsten uit levering van goederen (met name OV-chipkaarten, PKI SAMkaarten en kaartaanvraag pakketten), diensten (met name alle diensten uit het Service Portfolio) en gerealiseerde projectopbrengsten uit hoofde van onderhanden projecten onder aftrek van kortingen en dergelijke en van over de omzet geheven belastingen. Opbrengsten uit de verkoop van goederen (OV-chipkaarten, PKI SAM-kaarten en kaartaanvraag pakketten) worden verwerkt, zodra alle belangrijke rechten en risico s voor het eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Verlenen van diensten Verantwoording van opbrengsten uit de levering van diensten gebeurt naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. Het betreft met name diensten uit het Service Portfolio van Translink. Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Immateriële vaste activa, inclusief goodwill en materiële vaste activa, worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief. Als een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Personeelsbeloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan medewerkers. Pensioenen Translink heeft een pensioenvoorziening op basis van een toegezegde bijdrageregeling. Hiervoor betaalt Translink op contractuele basis premies aan een verzekeringsmaatschappij. Behalve de betaling hiervoor heeft Translink geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregeling. De premies worden verantwoord als kosten als deze verschuldigd zijn en worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Financiële baten en lasten Rentebaten en -lasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen. De rentebaten hebben betrekking op de liquide middelen, die voor rekening en risico van Translink worden aangehouden. 35 Translink

37 [1] Immateriële vaste activa Onder de Immateriële vaste activa zijn opgenomen daarvoor kwalificerende investeringen in software alsmede onderhanden werk. Onderstaand is het verloopoverzicht opgenomen. Diverse software Onderhanden werk Totaal 2016 Totaal januari 2016 Aanschafwaarde /- Cumulatieve afschrijving Boekwaarde Mutaties /+ Investeringen /- Desinvesteringen (aanschafwaarde) /+ Desinvesteringen (cumulatieve afschrijvingen /- Afschrijving december 2016 Aanschafwaarde /- Cumulatieve afschrijving Boekwaarde Onder Diverse software zijn onder meer begrepen: OMS/BSS/NAL In 2016 is het in 2015 geheel afgeschreven Order Management Systeem (OMS) binnen het ITprogramma Key vervangen door de Business Support Suite (BSS). De National Action List (NAL) is de distributie infrastructuur voor gekochte producten en saldi. De afschrijvingstermijnen van de diverse software onderdelen variëren van drie tot en met vijf jaar (33,3%-20% per jaar). Website en app De afschrijvingstermijn van de website en app bedraagt vijf jaar (20% per jaar). Migratie Dit betreft investeringen in systeemsoftware voor de verwerking van een nieuwe generatie OV-chipkaarten. In 2016 is het project afgerond. De afschrijvingstermijn bedraagt 10 jaar (10% per jaar). Diverse IT-software Dit betreft investeringen in de databasestructuur, de Broker (ontvangen en routeren van transactiebestanden) en algemene systeemontwikkelingen in de periode 2013 tot en met De afschrijvingstermijnen van de diverse software onderdelen variëren van vijf tot en met tien jaar (10%-20% per jaar). Diverse IT-licenties Dit betreft uitgaven in de jaren 2013 en 2014 aan langjarige IT-licenties van diverse software leveranciers (met name Oracle en IBM). De afschrijvingstermijnen van de diverse licenties variëren van vijf tot en met tien jaar (10%-20% per jaar). 36 Translink

38 Transactieverwerking Dit betreft investeringen gedaan in de jaren 2012 tot en met 2016 in software voor de transactieverwerking. Specifieke onderdelen ervan betreffen investeringen in projecten voor privacy, SEPA, Reizen op rekening, Uitcheck gemist en algemene systeemontwikkelingen voor transactieverwerking. De afschrijvingstermijnen van de diverse onderdelen variëren van twee tot en met tien jaar (10%-50% per jaar). Onder Onderhanden werk zijn onder meer begrepen: Diverse investeringsprojecten, die per balansdatum nog niet operationeel zijn. De post is in 2016 verhoogd wegens investeringen ter hoogte van 4,7 mln. en verlaagd wegens afgeronde, geactiveerde projecten, eveneens ter hoogte van 4,7 mln. Ultimo 2016 omvat deze post vooral projecten voor betalen met Euro-, Master- en Visacard ( 2,5 mln.) en betalen met mobiel ( 1,2 mln.). [2] Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa kan als volgt worden weergegeven: Bedrijfs middelen Kantoorautomatisering Onderhanden werk 1 januari 2016 Aanschafwaarde /- Cumulatieve afschrijving Boekwaarde Mutaties /+ Investeringen /- Desinvesteringen (aanschafwaarde) /+ Desinvesteringen (cumulatieve afschrijvingen) /- Afschrijving Totaal 2016 Totaal december 2016 Aanschafwaarde /- Cumulatieve afschrijving Boekwaarde Bedrijfsmiddelen De post bedrijfsmiddelen omvat kantoorinventaris en wordt in vijf jaar afgeschreven (20% per jaar). Kantoorautomatisering Deze post wordt in drie tot en met vijf jaar afgeschreven (33,3%-20%). Onderhanden werk Deze post betreft de per balansdatum in uitvoering zijnde herhuisvesting en inrichting van het kantoorpand van Translink te Amersfoort. 37 Translink

39 [3] Financiële vaste activa De financiële vaste activa per 31 december 2016 zijn als volgt opgebouwd: 31 december december 2015 Deelneming Vervoerbewijzen Nederland B.V. (VBN) Latente belastingvordering (langlopend) Deelneming VBN De deelneming in VBN is in mei 2016 verworven door de aandelen over te nemen van Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) voor een bedrag van Er zijn geen materiële kosten gemaakt voor de verwerving van deze deelneming. De huidige activiteiten van VBN bestaan voornamelijk uit: het registreren van de verkopen genoemd in het Afsprakenkader 2016, zowel landelijk als regionaal; dienstverlening op het gebied van IT-processen en implementatie van software voor de verkoopopgave bij OV-bedrijven; de kasstroom voor de herverdeling van de geregistreerde verkopen. VBN is niet gevoegd in de fiscale eenheid voor de Vennootschapsbelasting Coöperatie/Translink. Daarom is sprake van een reguliere deelnemingsrelatie en is de deelnemingsvrijstelling voor de Vennootschapsbelasting (art. 13 Wet Vpb 1969) van toepassing. Het voorlopige resultaat van VBN over 2016 bedraagt nihil en het voorlopige vermogen ultimo 2016 is Op basis van artikel 2:407 lid 1 BW wordt deze deelneming door Translink niet meegeconsolideerd in haar cijfers over Latente belastingvorderingen (langlopend) Voor een toelichting op de belastingpositie wordt ook verwezen naar de toelichting op de post Belastingen in de Winst- en Verliesrekening. Onderstaand is het verloop van de actieve belastinglatenties opgenomen: Latentie fiscale verliescompensatie Latentie fiscale herwaardering Totaal 2016 Totaal 2015 Stand per 1 januari bij: vorming belastinglatentie af: overboeking naar kortlopend Realisatie boekjaar Stand per 31 december Translink

40 [4] Voorraden Dit betreft met name de voorraad OV-chipkaarten. [5] Vorderingen De vorderingen zijn per balansdatum als volgt opgebouwd: 31 december december 2015 Vorderingen op groepsmaatschappijen Handelsdebiteuren Overige vorderingen Overlopende activa Vorderingen op groepsmaatschappijen betreft een vordering op Coöperatie Openbaar OV-bedrijven U.A. Gezien de omvang en looptijd van deze vordering wordt hierover geen rente berekend. Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar. Een voorziening voor oninbaarheid wordt niet noodzakelijk geacht. [6] Belastingen De post belastingen is als volgt samengesteld: 31 december december 2015 Latente belastingvorderingen (kortlopend) Omzetbelasting Voor een toelichting op de vennootschapsbelasting wordt verwezen naar de toelichting op de Winst- en verliesrekening en toelichting op de financiële vaste activa. Onderstaand is het verloopoverzicht van de kortlopende latente belastingvorderingen opgenomen: Latentie fiscale verliescompensatie Latentie fiscale herwaardering Totaal 2016 Totaal 2015 Stand per 1 januari af: overboeking van langlopend Realisatie boekjaar Stand per 31 december De post omzetbelasting betreft nog te verrekenen Omzetbelasting over december Translink vormt met ingang van 1 januari 2016 tezamen met haar enig aandeelhouder, Coöperatie Openbaar OVbedrijven U.A., een fiscale eenheid voor de Omzetbelasting. 39 Translink

41 [7] Liquide middelen niet ter vrije beschikking Deze post bestaat voornamelijk uit banktegoeden floatrekeningen. Dit betreft saldi die door de load agents uit naam van de kaarthouders op deze bankrekeningen worden gestort (inclusief automatisch opladen) waardoor een positie ontstaat van elektronisch geld in omloop. [8] Liquide middelen De tegoeden worden aangehouden bij Nederlandse banken, zijn gewaardeerd tegen nominale waarde en zijn ter vrije beschikking. [9] Eigen vermogen De mutaties in het eigen vermogen luiden als volgt: Geplaatst Agio Overige Onverdeeld Totaal kapitaal reserves resultaat Stand per 1 januari Resultaatbestemming Uitgekeerd dividend Resultaat Stand per 31 december Resultaatbestemming Uitgekeerd dividend Resultaat Stand per 31 december Resultaatbestemming Artikel 30 van de statuten van Translink, d.d. 31 december 2015, bepaalt dat winst ter vrije beschikking staat van de Algemene Vergadering. In de Algemene Vergadering van 15 april 2016 is besloten om het resultaat over 2015 ad als volgt te bestemmen: Resultaatbestemming 2015: - toe te voegen aan de overige reserves: uit te keren als dividend: Translink

42 Voorgesteld wordt om het resultaat over 2016 ter hoogte van , als volgt te verwerken: Resultaatbestemming 2016: - toe te voegen aan de overige reserves: uit te keren als dividend: [10] Aandelenkapitaal en dividendverplichting Het maatschappelijk kapitaal van Trans Link Systems B.V. bedraagt Dit is verdeeld in gewone aandelen van 1. Hiervan zijn geplaatst aandelen. Met de overname op 31 december 2015 zijn alle aandelen in de vennootschap overgenomen door Coöperatie Openbaar OV-bedrijven U.A., statutair gevestigd te Amersfoort. Deze overname is gefinancierd door middel van een 5-jarige 0% achtergestelde lening van 10 mln. en een 5-jarige lening van de Rabobank van 52,4 mln. met jaarlijkse rente- en aflossingsverplichtingen ter hoogte van 10,8 mln. Translink heeft zich in een overeenkomst met alle OV-concessiehouders en de Rabobank gecommitteerd tot uitbetaling van voldoende dividenden aan de Coöperatie, zodanig dat deze in staat is om te voldoen aan de rente- en aflossingsverplichtingen van 10,8 mln. en tevens ingaande 2021 voor eventuele renteen aflossingsverplichtingen van de achtergestelde lening. [11] Gepassiveerde beheervergoedingen (langlopend) 31 december december 2015 Beginsaldo Gefactureerde beheervergoeding Vrijval ten gunste van het resultaat Totaal eindsaldo per balansdatum Waarvan kortlopend (opgenomen onder 14) Langlopend (rest) Per verkochte OV-chipkaart is tot en met 2016 een vergoeding aan klanten en reizigers in rekening gebracht om gedurende de verwachte levensduur van de kaart (vijf jaar) service te verlenen. De vergoeding hiervoor bedroeg in ,36 per kaart. Per jaar valt een vijfde deel van deze vergoeding vrij ten gunste van het resultaat ter dekking van alle kosten die Translink maakt voor kaartbeheer. Het deel dat nog niet is vrijgevallen wordt als passivapost opgenomen. De totale waarde van alle nog vrij te vallen bedragen in de periode 2018 tot en met 2021 is als langlopende passiefpost opgenomen. Het deel dat in 2017 vrijvalt is als kortlopende passiefpost opgenomen onder de Overlopende passiva. [12] Waarborgsommen (langlopend) Deze post betreft het langlopende deel van ontvangen waarborgsommen van OV-bedrijven. Per verkochte A-kaart is 0,50 waarborg gefactureerd ter dekking van verliezen op negatieve saldi na het einde van de levensduur van de kaart (vijf jaar) plus één jaar opvraagbaarheid van positieve saldi door reizigers. Het totale saldo aan ontvangen waarborgsommen is gesplitst in een langlopend 5/6-deel en een kortlopend 1/6-deel, die laatste is opgenomen onder de Overlopende passiva. 41 Translink

43 [13] Belastingen (kortlopend) De kortlopende belastingverplichtingen zijn onderstaand gespecificeerd: 31 december december 2015 Omzetbelasting Loonheffingen en sociale premies Ultimo 2016 is er geen schuld maar een vordering uit hoofde van te verrekenen omzetbelasting. Deze is opgenomen in de post Belastingen onder de vlottende activa. De post Loonheffingen en sociale premies betreft af te dragen loonheffing over de maand december [14] Overige kortlopende schulden Hieronder zijn opgenomen waarborgsommen, restsaldi, personeel gerelateerde schulden en diverse overige kortlopende schulden. De stijging van de overige kortlopende schulden ten opzichte van 2015 wordt voornamelijk verklaard door een stijging van restsaldi A- en P-kaarten, die ten dele werd gecompenseerd door een incidentele daling van ontvangen waarborgsommen A-kaarten. [15] Toevertrouwde middelen Deze post betreft voornamelijk het saldo op de in omloop zijnde OV-chipkaarten. Dit saldo is verschuldigd aan kaarthouders. [16] Clearing & settlement-opbrengsten Dit betreft transactie- en oplaadvergoedingen van OV-bedrijven, alsmede overige opbrengsten. [17] Card & Customer Services-opbrengsten Hieronder zijn opgenomen opbrengsten uit kaartverkoop, doorbelastingen van callcenter kosten, opbrengsten webwinkel en overige opbrengsten. [18] Kosten van grond- en hulpstoffen Dit omvat de productiekosten van de verkoop van kaarten, alsmede van PKI SAM-chipkaarten. [19] Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten Dit betreft operationele systeemkosten, inhuur van personeel, kosten klantcontactcenter en overige externe kosten. [20] Lonen en salarissen Het aantal medewerkers op basis van een volledig dienstverband was in 2016 gemiddeld 171,2 fte s (2015: 173,1 fte s), waarvan met een vast dienstverband: 144,0 fte s (2015: 154,3 fte s) en inhuur: 27,2 fte s (2015: 18,8 fte s). Hiervan waren 0 medewerkers werkzaam buiten Nederland (2015: 0). 42 Translink

44 De bestuurdersbeloningen betreffen directie en commissarissen. Het bruto beloningsbedrag voor de directie - de heer A.P.G. Groothedde en mevrouw R.M.T. van Dijk-Houben (met ingang van 1 maart 2016) - bedroeg over 2016 gezamenlijk (2015: , uitsluitend voor de heer A.P.G. Groothedde) en bestaat voornamelijk uit vaste en variabele beloning en pensioenpremie. Het bruto beloningsbedrag voor de bezoldigde commissarissen (de heren U. Groen, E.A. Kleijnenberg, P. Morley, P.G. Peters, P.J. Louter, H.J. Dikkers en mevrouw S. van Tooren-van der Wal) bedroeg (2015: ) en bestaat uit een vast honorarium en een vaste onkostenvergoeding. [21] Pensioenen De pensioenregeling betreft een zogenaamde toegezegde bijdrageregeling. Hiervoor betaalt Translink de premies aan verzekeringsmaatschappij A.S.R. Behalve de premiebetaling heeft Translink geen verdere verplichting uit hoofde van deze pensioenregeling. [22] Afschrijvingen Deze kunnen als volgt worden gespecificeerd: Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Totaal [23] Overige bedrijfskosten Hieronder zijn opgenomen de kosten van oplaadvergoedingen aan load agents, overige personeelskosten en diverse overige bedrijfskosten. De daling wordt voornamelijk verklaard door een incidentele last in 2015 betreffende een afkoopsom aan een chipleverancier. [24] Rentebaten De rentebaten over het verslagjaar bedragen 122 (2015: ). De daling wordt voornamelijk veroorzaakt door ontwikkelingen op de geldmarkt. [25] Belastingen Translink was in de jaren 2007 en 2008 belastingplichtig voor de Vennootschapsbelasting (Vpb). Over die jaren zijn fiscale verliezen geleden van in totaal 21,1 mln. Met de overname van de aandelen Translink door Coöperatie Openbaar OV-bedrijven U.A., is per 31 december 2015 opnieuw belastingplicht voor de Vpb ontstaan voor Translink. De over 2007 en 2008 door Translink geleden fiscale verliezen van resp. 4,524 mln. en 16,598 mln. komen in beginsel in aanmerking voor fiscale verliesverrekening tot en met resp en Gezien de inschatting dat deze verliezen geheel of nagenoeg geheel fiscaal kunnen worden gecompenseerd, is ultimo 2015 een actieve belastinglatentie gevormd ( 5,3 mln.), die deels onder de financiële vaste activa is opgenomen ( 1,6 mln.) en deels als kortlopende vordering ( 3,6 mln.). De in 2016 genomen belastingbate ad is het gevolg van een gevormde actieve belastinglatentie voor dat bedrag, die hoofdzakelijk voortvloeit uit een schattingswijziging van de economische levensduur van het Central Clearing House System (CCHS). 43 Translink

45 In 2016 is een bedrag van van deze latentie gerealiseerd. Per saldo heeft dit geleid tot een positief belastingeffect van over Het belastingeffect van de op basis van de voorlopige fiscale cijfers 2016 berekende verliescompensatie over 2016 bedraagt Met dit bedrag is de actieve belastinglatentie verlaagd. Deze afschrijving of vrijval is verwerkt in de post Belastingen in de Winst- en verliesrekening. Het voor 2017 geprognosticeerde resultaat geeft de directie geen aanleiding tot een verdere reductie van de betreffende actieve belastinglatentie. De verantwoorde vennootschapsbelasting in de winst-en-verliesrekening betreft een last van (2015: bate ) bij een resultaat voor belastingen van (2015: ). De effectieve belastingdruk bedraagt 7,7% (2015: -39,2%). De afwijking van het toepasselijke lokale belastingtarief kan als volgt worden verklaard: Recapitulatie belastinglast: 2016 % 2015 % Resultaat voor belastingen Winstbelasting op basis van het Nederlandse belastingtarief ,0 - - Vorming belastinglatentie uit hoofde van fiscale herwaardering activa ,4 - - Vorming belastinglatentie uit hoofde van fiscale verliezen ,2 Effect niet aftrekbare bedragen/permanente verschillen ,1 - - Totale belastingdruk , ,2 [26] Resultaat deelnemingen Dit betreft de deelneming VBN, waarvan Translink sinds mei 2016 de aandelen bezit. Verwezen wordt naar de toelichting op de post Deelnemingen, noot [3]. Het resultaat van VBN over 2016 bedraagt nihil. 44 Translink

46 [27] Verbonden partijen Uit hoofde van de uitvoering van haar werkzaamheden ontvangt Translink vergoedingen van haar klanten voor geleverde producten en diensten. Voor zover klanten lid zijn van de Coöperatie Openbaar Vervoer Bedrijven U.A. - die per 31 december 2015 enig aandeelhouder is van Trans Link Systems B.V. - zijn zij aan te merken als verbonden partij. Het gaat om de volgende leden: Arriva Personenvervoer Nederland B.V. Connexxion Openbaar Vervoer N.V. EBS Public Transportation B.V. HTM Commercial Actions B.V. GVB Holding B.V. NS Reizigers B.V. QBuzz B.V. RET N.V. Syntus B.V. Veolia Transport Nederland Holding B.V. De transactievergoeding die Translink van de tien OV-bedrijven ontvangt, wordt gedurende de periode (conform de overeenkomst tussen alle OV-bedrijven, Rabobank en Translink) gesteld op een niveau, waarbij Translink minimaal in staat wordt gesteld om de dividenduitkeringen aan de Coöperatie te doen, waarmee deze laatste kan voldoen aan haar halfjaarlijkse aflossings- en renteverplichtingen betreffende haar bancaire lening. Gezorgd wordt dat het niveau van vergoedingen en eventuele andere transacties niet afwijkt van normale marktvoorwaarden. 9.5 Overige toelichtingen [28] Accountantshonoraria Voor het boekjaar en vorig boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria ten laste van het resultaat gebracht: Controle van de jaarrekening Adviesdiensten Bovenstaande honoraria betreffen de werkzaamheden die bij de vennootschap zijn uitgevoerd door accountantsorganisaties en externe accountants, zoals bedoeld in Boek 2 BW titel 9, art. 382a. 45 Translink

47 [29] Financiële ratio s Vlottende activa/kortlopende schulden (1) 1,2 1,3 Werkkapitaal (2) Solvabiliteit (3) 36% 37% Balanstotaal inclusief verplichtingen toevertrouwde gelden Balanstotaal exclusief verplichtingen toevertrouwde gelden (1) Exclusief liquide middelen niet ter vrije beschikking en verplichtingen w egens toevertrouw de gelden (2) Werkkapitaal: Vlottende activa (exclusief liquide middelen niet ter vrije beschikking) minus kortlopende schulden (exclusief verplichtingen w egens toevertrouw de gelden) (3) Exclusief verplichtingen w egens toevertrouw de gelden Niet in de balans opgenomen verplichtingen (Meerjarige) financiële verplichtingen De jaarlijkse verplichtingen bedragen: Te betalen (x 1.000): Binnen één jaar Tussen één en vijf jaar Meer dan 5 jaar Licentie- en onderhoudskosten Callcenterdiensten Leverancier chips in de chipkaarten Huurkosten Jason en Het Plein, inclusief servicekosten en parkeerplaatsen Formulierverwerking Onderhoudscontract kaartproductie Kantoorautomatisering Verzekeringen (t.b.v. beroepsaansprakelijkheid en personeel) Operational lease Te betalen (x 1.000): Binnen één jaar Tussen één en vijf jaar Meer dan 5 jaar Autoleasecontracten Afgegeven bankgaranties Er zijn per 31 december 2016 geen bankgaranties afgegeven. 46 Translink

48 10 Overige gegevens Resultaatbestemming De balans is opgesteld vóór verwerking van het voorstel resultaatbestemming. Het voorstel resultaatbestemming is opgenomen in de toelichting op de balans bij het eigen vermogen. Controleverklaring De controleverklaring van de controlerend accountant is opgenomen in Hoofdstuk Translink

49 11 Handtekeningenblad Originele handtekeningen zijn ter inzage beschikbaar bij Trans Link Systems B.V. te Amersfoort. Directie Trans Link Systems B.V. De heer A.P.G. Groothedde Algemeen Directeur Directie Trans Link Systems B.V. Mevrouw R.M.T. van Dijk-Houben Financieel Directeur Raad van Commissarissen De heer E.A. Kleijnenberg (voorzitter) Raad van Commissarissen De heer P. Morley Raad van Commissarissen De heer P.G. Peters Raad van Commissarissen De heer P.J. Louter Raad van Commissarissen De heer H.J. Dikkers Raad van Commissarissen Mevrouw S. van Tooren -van der Wal 48 Translink

50 12 Controleverklaring 49 Translink

51 50 Translink

52 51 Translink

53 Auteur: Trans Link Systems B.V. Versie: 1.0 Classificatie: Openbaar Opgemaakt: 24 maart 2017 Vastgesteld: 12 april 2017 Copyright 2017 Translink Alle rechten voorbehouden HANDELSMERKEN Alle in dit document genoemde handelsmerken zijn eigendom van de rechthebbenden. 52 Translink