V-lijn asepsie Preventie van zorginfecties

Transcriptie

1 V-lijn asepsie Preventie van zorginfecties Els De Brabandere Team Infectiepreventie UZ Gent Academiejaar Universitair Ziekenhuis Gent 1

2 Zorginfecties 5-10% van de gehospitaliseerde patiënten ontwikkelt een HAI (infectie die optreedt > 48u na opname) In België (KCE studie, ): Morbiditeit Crude mortaliteit Attributable mortaliteit Gemiddelde verlenging hospitalisatieduur Extra hospitalisatiedagen Extra kost voor de ziekteverzekering /jaar /jaar 2625/jaar 6.7 dagen dagen 384 M 2008 Universitair Ziekenhuis Gent KCE; Klevers et al. Pub Health Rep 2007; 122:

3 Meest frequente zorginfecties en hun risicofactoren URINEWEGINFECTIES 18% 26% ONDERSTE LUCHTWEGINFECTIES Urinaire katheter Invasieve urologische procedure POSTOPERATIEVE WONDINFECTIES Inadequate antibiotica profylaxis Geen correcte chirurgische huidvoorbereiding Meest frequente types zorginfecties en de onderliggende risicofactoren voor het optreden van deze infecties Mechanische ventilatie Aspiratie Naso-gastrische sonde BLOEDBAANINFECTIES Vasculaire katheter Kritische zorg 16% 13% 1/3 van de zorginfecties kan vermeden worden d.m.v. doeltreffend infectiepreventie en -beheersprogramma 2008 Universitair Ziekenhuis Gent Bron: cijfers op basis van PPS ECDC België

4 3 Centrale pijlers van infectiepreventie en beheersing Opdracht van de antibioticabeleidgroep Reductie van antibioticumverbruik Educatie Restrictie Stop transmissie Standaard voorzorgen en handhygiëne Surveillance & audit Identificatie van dragers Screening (bv. MRSA, CPE) Isolatie Eliminatie van reservoirs Decontaminatie omgeving Zorgmaterialen: R&D, sterilisatie Dekolonisatie van patiënten Verticale aanpak Horizontale aanpak

5 Infectiebronnen in het ziekenhuis: Endogene versus exogene infectie = auto-infectie kiem is afkomstig van voorbeeld Endogeen patiënt zelf protheseinfectie door Staphylococcus aureus: 80% endogeen Exogeen = kruisinfectie kiem is afkomstig van andere patiënt personeel (via handen, via druppels) omgeving (via lucht, water, oppervlakken, zorgmateriaal, medicatie, voeding)

6 3 TRANSMISSIEWEGEN Via contact rechtstreeks: via handen van zorgverlener onrechtstreeks: via zorgmaterialen, bloed/iv producten, stof, water, Via vochtpartikels/druppels (> 5µ) door praten, hoesten, niezen Via de lucht (< 5µ) + combinaties

7 Voorzorgsmaatregelen Standaard voorzorgsmaatregelen Alle patiënten Ongeacht de kennis van de microbiologische status van de patiënt Bescherming van patiënt én gezondheidswerker Overdrachtsgebonden voorzorgsmaatregelen Ptn met gekende microbiologische status Ptn met syndromale presentatie (bv. acute diarree, rash/exantheem, acute respiratoire infectie, bronchiolitis)

8 Preventie van overdracht van micro-organismen Standaardvoorzorgen 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 8

9 Standaardvoorzorgen Handhygiëne Persoonlijke beschermingsmiddelen, PBM (kledij, gelaat) Respiratoire hygiëne Reiniging, desinfectie materiaal en omgeving Preventie bloedoverdraagbare aandoeningen 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 9 9

10 HANDHYGIENE 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 10 10

11 De handen vormen dé belangrijkste overdrachtsweg van micro-organismen 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 11 11

12 7 randvoorwaarden voor handhygiëne 1. Geen ringen 2. Geen horloge 3. Geen armbanden 4. Korte nagels 5. Propere nagels 6. Geen gel-/kunstnagels 7. Korte mouwen BBE-principe BBE: Bare below the elbows 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 12 12

13 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 13 13

14 Handen wassen Handen ontsmetten Persoonlijke hygiëne van de zorgverstrekker Vóór aanvang van het werk of na een pauze Na toiletgebruik Na snuiten van neus, niezen, hoesten Handontsmetting is de gouden standaard Hoger kiemdodend effect Vergt minder tijd Geen plaats in de zorg, tenzij: Bij zichtbaar bevuilde handen Bij contact met MO die alcohol resistent zijn, m.n. Clostridium difficile Minder uitdrogend en/of irriterend effect Hogere beschikbaarheid

15 Handhygiëne Gewone handontsmetting DAX Alcoliquid Doel: verwijderen transiënte flora Enkel handen Contacttijd: 30 sec Chirurgische handontsmetting (rubben) Aniosgel Doel: Verwijderen transiënte flora Reduceren residente flora Bewerkstelligen remanent effect Handen, polsen en voorarmen Contacttijd: 2x 45 sec Gebruik instelbare klok voor de rubtijd

16

17

18 Gebruik van niet-steriele handschoenen Handschoenen zijn een aanvulling, maar vervangen handhygiëne niet! Enkel handschoenen dragen bij een correcte indicatie en voldoende wisselen: rechtstreeks patiëntencontact: contact met bloed/lichaamsvochten, niet-intacte huid, slijmvliezen onrechtstreeks patiëntencontact: manipuleren besmet materiaal, verwijderen van verband, bijkomend bij patiënt in contactisolatie 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 18 18

19

20 PBM PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 20 20

21 Bescherming van de kledij Draag de voorgeschreven werkkledij Witte overjas minimum 1x/week wisselen of vroeger indien bevuild Wit/groen pak ( scrubs ) dagelijks wisselen of vroeger indien bevuild ~ ondergaan gecontroleerd wasproces op 60 C Draag een plastic spatschort Bij risico op spatten of contact met lichaamsvocht Bvb. aspireren, endoscopisch onderzoek 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 21 21

22 Bescherming van het gelaat (slijmvliezen) Draag een proceduremasker en spatbril/spatschild Bij risico op spatten of aërosolen met bloed of lichaamsvochten Bvb. Brakende patiënt, aspireren, Verwijder het masker/bril altijd onmiddellijk na gebruik! 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 22 22

23 RESPIRATOIRE HYGIENE 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 23 23

24 Hoesten of niezen? Bedek je mond/neus met een papieren zakdoek. Gooi dit direct weg na gebruik. Indien je geen zakdoek hebt, hoest of nies dan in je mouw, NIET in je hand! Was of ontsmet je handen erna In geval van een acute respiratoire infectie of bij koortsblaasje draag proceduremasker bij contact met patiënt (< 1m)

25 REINIGING EN DESINFECTIE MATERIAAL EN OMGEVING 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 25 25

26 VOORBEELD: GEVOLGEN VAN GEBREKKIGE DESINFECTIE Grootste CPE outbreak in Duitsland 103 patiënten, 41% mortaliteit Puntbron: positioneringskussen Lippmann. Lancet 2014; 14: 271-2

27 Reiniging en desinfectie zorgmaterialen en omgeving Doel: Voorkomen van kruisbesmettingen via de omgeving of zorgmaterialen Omgeving: oppervlakken en meubilair belang goed schoonmaakprogramma ontsmetten plaatsen met frequent handcontact (high touch oppervlakken; bvb. werkblad) Medische materialen: zoveel mogelijk disposable of patiëntgebonden indien niet mogelijk: reinigen, desinfecteren of steriliseren tussen patiëntencontacten Hoe? ~ type voorwerp ~ Spaulding-classificatie

28 Spaulding-classificatie Bvb. Instrumentensets Bvb. laryngoscoopblad, magill-tang Bvb. Stethoscoop, EKGkabels, Bvb. werkblad, spuitpompen, Beslisboom reinigen, desinfecteren, steriliseren

29 PREVENTIE BLOEDOVERDRAAGBARE AANDOENINGEN 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 29 29

30 Preventie van bloedoverdraagbare aandoeningen Na gebruik, naalden onmiddellijk verwijderen in een naaldcontainer Naald nooit recappen Naaldcontainer niet overvullen! Pas deze maatregelen toe bij ALLE patiënten, niet enkel bij gekende patiënten met HBV, HCV of HIV 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 30 30

31 Preventie van overdracht van micro-organismen Overdrachtsgebonden voorzorgen Isolatiemaatregelen 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 31

32 Overdrachtsgebonden maatregelen Isolatievormen BRONISOLATIE - Contact - Druppel - Aërogeen - Combinatie BESCHERMENDE ISOLATIE Bv. neutropenie, SCT, zware brandwonden 2008 Universitair Ziekenhuis Gent UNIVERSELE ISOLATIE 32 32

33 Enkele algemene principes Elk ziekenhuis bepaalt zijn eigen isolatiebeleid Correcte isolatiekaart ophangen aan deur/positie (IZ) en aan het bed (transport) Beperk het aantal zorgverleners dat in contact komt met een patiënt in bronisolatie Patiëntgebonden materiaal blijft in de kamer; desinfectie voor het verlaten van de kamer Beperk de hoeveelheid disposable materiaal in kamer ( afval bij ontslag) 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 33 33

34 Structuur van een isolatierichtlijn 1. Instellen van de maatregelen 2. Kamer en kamerdeur 3. Signalisatie (isolatiekaart aan deur én bed) 4. Persoonlijke beschermkledij 5. Materiaal en afvalverwijdering 6. Instructies aan patiënt 7. Vervoer van patiënt 8. Maatregelen voor bezoek 9. Schoonmaak van de kamer 10. Stopzetting van de maatregelen 11. Acties bij ontslag (bv. terminale desinfectie) 2008 Universitair Ziekenhuis Gent CDC, Transmission Based Precautions, 2007

35 Dragen persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) bij bronisolatie Welke beschermmiddelen gedragen moeten worden, is afhankelijk van het type overdracht: via contact gele isolatiejas, handschoenen! Bij MRSA ook steeds mondneusmasker! via vochtpartikels/druppels mondneusmasker < 1,5m afstand v/d patiënt via lucht hoogfiltratiemasker (type FFP2 eendenbekmasker ) bij betreden zaal

36 De impact van zorginfecties neemt alsmaar toe belang van infectiepreventie artsen zijn rolmodellen Elke patiënt is potentieel besmet! niet alle patiënten worden op alle kiemen/infecties gescreend! Belang STANDAARD VOORZORGSMAATREGELEN: Goede handhygiëne is de basis: respecteer de basisvereisten Pas handhygiëne toe, focus op de vóór contact momenten Reiniging, desinfectie materiaal en omgeving Overdrachtsgebonden voorzorgen = aanvulling

37 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 37 37

38 Bedankt voor jullie aandacht!

39 Vragen of meer info?