3&(*44&&3 +& &*(&/ -001#""/ 3&50635+& #"(%"% 4*.6-"5*& *%&""- -&&3.*%%&-

Transcriptie

1 WET POLITIEGEGEVENS

2 06 WET POLITIEGEGEVENS VAN PUTTEN reageert Iedere medewerker dient op de juiste manier gegevens te verwerken, raadplegen of verstrekken en alleen voor zover dat voor zijn werk nodig is. 11 Schengenevaluatie De resultaten van de Schengenevaluatie zijn bekend. De minister feliciteert de KMar met de positieve score Simulatie Simulatie is een belangrijk leermiddel in de opleiding Bewaken & Beveiligen. De openbare orde handhaven zonder te worden bekogeld of nat te regenen, dat kan alleen virtueel. 16 Mensenhonden gespecialiseerd in het opsporen van verborgen mensen, ingezet ten behoeve van het Mobiel Toezicht Veiligheid. Wij houden van Oranje, Oranje-Nassau of Nassau-blauw Nederland, oh, Nederland, jij bent de kampioen. Wij houden van Oranje, Om zijn daden en zijn doen... Met zijn voetbal-wilhelmus Wij houden van Oranje scoorde André Hazes in 1988 een enorme hit. Nu maar afwachten wat ons nationale elftal gaat presteren tijdens de Wereldkampioenschappen. Onze Oranje-helden zijn inmiddels aangekomen in Zuid-Afrika. Als ik dit schrijf zijn volgende week de Tweede Kamer-verkiezingen en start het WK Voetbal Een spannende tijd. Veel straten en huizen zijn oranje versierd. Winkels en reclame overspoelen ons met oranje aanbiedingen. Ons nationale gevoel bloeit op. In mijn jeugd was ik een enorm fanatieke en verdienstelijke voetballer, meestal in de spits. Mijn enthousiasme voor dit balspel is door de mentaliteit van supporters en hooligans en door absurd hoge salarissen van profvoetballers aanzienlijk afgenomen. Natuurlijk hoop ik dat ons team wereldkampioen wordt. Wat de uitkomst ook zal zijn: na het WK gaan we uiterlijk op 11 juli over tot de orde van de dag. De oranje-gekte is misschien slechts een afleiding of een vlucht om te ontkomen aan de leegte van het dagelijks leven, als we niets anders hebben waarvoor we leven. In deze periode zijn we ook getuige van een politieke strijd om kampioen te worden, om de grootste politieke partij of minister-president te worden. Als medewerkers van de Koninklijke Marechaussee hebben we geleerd om elkaar en anderen met respect te behandelen. Helaas geven sommige politieke aanvoerders niet altijd het goede voorbeeld. Het lijkt erop alsof ze, aangemoedigd door de media, bezig zijn om elkaar zo veel mogelijk te beschadigen. Als er een goede scheidsrechter in de politieke arena zou zijn, zouden veel politici met een rode kaart naar huis zijn gestuurd. De kiezer mag tijdens de finale op 9 juni bepalen wie de winnaar is. Deze finale is echter niet het einde, maar de start van in beginsel 4 jaar regeren in een moeilijke periode met ingrijpende maatregelen. Ik ben benieuwd naar de uitkomst van de formatie en de keuzes van het nieuwe kabinet. Oranje-Nassau staat al eeuwen symbool voor ons vorstenhuis. Koningin Beatrix is vanaf 1956, toen nog prinses, onze schutsvrouwe. Wij voelen ons verbonden met ons Koninklijk Huis en hebben een belangrijke taak om de koninklijke woon- en werkverblijven te beveiligen, naast de eervolle ceremoniele taak. Met onze beveiligingstaken in het rijksdomein dragen we bij aan de veiligheid van onze staat. Met mijn nevenfunctie als Gouverneur der Residentie heb ik nog een extra band met onze Koningin. KMar Magazine is een uitgave van de Afdeling Voorlichting & Communicatie i.o., Staf Commandant Koninklijke Marechaussee Hoofdredactie: Alfred Ellwanger Kernredactie: Leo de Rooij Redactie: Fanny Geurts, Wilfried Goos, Eva Stapper, Martijn van de Klok, Benjamin Hol. adres: kmar.magazine@mindef.nl Vormgeving: Sectie Grafische Vormgeving, Den Haag Fotografie: AVDD e.a. Druk: OBTbv, Den Haag Adreswijzigingen: Wijziging van adresgegevens kunt u niet doorgeven aan de redactie. Deze kunt u zelf wijzigen in PeopleSoft via de Startpagina SelfService en het elektronisch formulier Wijzigen persoonsgegevens. Andere wijzigingen dient u via uw eigen personeelsdienst door te geven. Het volgende nummer van KMar Magazine of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. Op het Marktplein in het centrum collega s van de AO-opleiding beëdigd. Zij legden hierbij op de Standaard van het Wapen de eed of de belofte af, waarmee zij zich committeerden aan de krijgsmacht en het koningshuis. Met het openbare karakter van de beëdiging wilde het LOKKMar de band met de stad Apeldoorn benadrukken. Daarom was, naast C-KMar luitenant-generaal van Putten, ook de burgemeester van Apeldoorn bij de ceremonie aanwezig. De gehele ceremonie werd omlijst met muziek van het Trompetterkorps KMar. 04 KMARKORT OP DE VALREEP Geef mij maar het nassau-blauw van ons Wapen, met een duurzame relatie tussen het oranje als nationale kleur en met Oranje-Nassau van ons Koninklijk Huis. Uit onderzoek blijkt dat blauw symbool staat voor het verdrijven van kwade machten, voor kalm en nuchter optreden, voor een vreedzaam karakter, een sterk verantwoordelijkheidsgevoel, voor trouw en eerlijkheid, voor verstandig handelen en hard werken. Daarin herken ik de KMar. De landelijke Veteranendag vindt plaats op 26 juni in Den Haag. Ik zie uit naar deze jaarlijkse dag voor onze Oranje-helden, die zijn uitgezonden voor de moeilijke wedstrijd om een rechtvaardige wereld en voor vrede en veiligheid. Onze veteranen zijn de echte kampioenen. Degenen die binnenkort met verlof gaan, wens ik een goede vakantie. De collega s, die in de komende drukke periode dienst doen, in ons land of ver weg, wens ik succes en sterkte. Uw commandant, luitenant-generaal mr. Dick van Putten KMAR MAGAZINE JUNI 2010 HET MAANDBLAD VOOR MEDEWERKERS VAN DE MARECHAUSSEE 3

3 In totaal werden tijdens de drie dagen meer dan 120 KMaren politiemensen ingezet om alles in goede banen te leiden. Van de KMar waren medewerkers van de districten Noord- Oost, West, Schiphol en LBE aanwezig. Voor wat betreft de veiligheid werd niets aan het toeval overgelaten. Zo installeerde de KMar op het terrein uitgebreide camerabewaking, waren er twee aangiftepunten ingericht en waren er diverse ondersteunende specialismen aanwezig. Ook werd voor het eerst Search, Detect, React (SDR) door de KMar toegepast bij een dergelijk evenement. Hierbij observeerden speciaal opgeleide medewerkers in burger de mensenmassa om verdachte gedragingen te onderkennen. De KMar gebruikte de landmachtdagen ook om zichzelf aan het publiek te presenteren. Zo werden er diverse shows en demonstraties gegeven. De BSB verzorgde een demonstratie persoonsbeveiliging, die keer op keer volle tribunes trok. Daarnaast werd er materieel geshowd, rondritten met een YPR gegeven en informatie over werken bij de marechaussee verstrekt. De IBT-groep van District Noord-Oost verzorgde doorlopend demonstraties, waarbij kinderen zelf in de huid van een marechaussee konden kruipen en een echte boef mochten vangen, met gebruik van wapenstok, pepperspray en het dienstpistool. Dit leidde tot hilarische taferelen. Uiteraard liet de IBT-groep ook zien hoe het wél moest. Wie dit allemaal nog eens wil herbeleven kan op internet terecht. Op youtube zijn inmiddels diverse filmpjes te zien. Op weg naar Conferentie Onderofficieren Aan het eind van de Managementconferentie gaf CKMar het stokje over aan Wapenadjudant Ed Schuur. Hij deed dit door een troffel over te dragen waarmee de Wapenadjudant op de Nationale Conferentie Onderofficieren verder kan bouwen aan de brug. Ed neemt een aantal ideeën van de managementconferentie mee naar de NCO die op 15 september plaatsvindt. Veranderen is een cultuuraspect, meent hij, ondernemerschap wordt gekenmerkt door aanpakken. Nadat de kaders intussen door de portefeuillehouders geschetst zijn, is het nu tijd dat we het ook echt gaan doen. Wat gaan we met elkaar betekenen, hoe ziet mijn leiderschap eruit? Zaken die je ook moet benoemen om ermee aan de slag te kunnen gaan. Op de Nationale Conferentie Onderofficieren stellen we deze vragen centraal. Kijk eens recht in de spiegel en geef antwoord op de vraag Brengt mijn inbreng meerwaarde voor de organisatie en mijzelf? Dat antwoord gaan we uitdiepen op de NCO. Daarbij komt ook de rol van de teamleider nadrukkelijk in beeld. Die is immers de schakel die ervoor kan zorgen dat de afbouw van de brug gaandeweg het proces ook bijgestuurd kan worden. Uitermate belangrijk dus! Door de handen ineen te slaan zijn de functionele eisen van de BE en de BSB samengevoegd en is er uiteindelijk een fantastische overall ontwikkeld. De betreffende eenheden zijn intussen naar volle tevredenheid met de overall uitgerust, waardoor de uitrusting van de BE steeds meer het neusje van de zalm wordt. De overall staat door zijn kwaliteit, uitstraling en functionaliteit in de belangstelling van andere eenheden in binnen- en buitenland. Tevens hebben andere groepen binnen de KMar al interesse getoond. KMAR MAGAZINE JUNI 2010 HET MAANDBLAD VOOR MEDEWERKERS VAN DE MARECHAUSSEE 5

4 De Wet Politiegegevens vervangt de Wet op de Politieregisters. Wat is kenmerkend voor deze nieuwe wet? Kort samengevat biedt dewpg in vergelijking met de vorige wet ruimere mogelijkheden voor het vastleggen, bewerken, en uitwisselen van persoonsgegevens. De Wpg sluit hierdoor beter aan bij de huidige praktijk en de ontwikkeling naar informatie gestuurd optreden (IGO). De Wpg regelt het hele verwerkingsproces van onze politiegegevens en onderscheidt daarin duidelijk een aantal logische stappen. Om dit makkelijk te onthouden benoem ik deze stappen altijd met zeven op elkaar volgende V s: Verkrijgen, Verwerken, Verder verwerken, Verstrekken, Verantwoorden, Verwijderen en Vernietigen. De Wpg heeft een ruime reikwijdte en beïnvloedt het informatieproces van de KMar op vele vlakken. Het onderdeel Verstrekking gaat bijvoorbeeld over uitwisseling van internationale opsporingsinformatie tot lokale samenwerking met gemeentes en alles wat daar tussen ligt. Voor de KMar is het verder belangrijk dat met de komst van de Wpg de gegevensverwerking van vrijwel alle operationele processen onder hetzelfde wettelijke regime komt. De gegevens over de handhaving vreemdelingenwet vielen voorheen bijvoorbeeld buiten de werking van de Wet politieregisters. Nu is de Wpg van toepassing op álle persoonsgegevens die worden verwerkt voor de KMar politietaken; bewaken en beveiligen, rechtshandhaving, beheersen vreemdelingenstroom, opsporing én de informatieprocessen daar omheen. De Wpg brengt dus veel veranderingen met zich mee voor medewerkers? Ja en nee. Mijn ervaring is dat iedere marechaussee weet dat professioneel en integer met gegevens van mensen dient te worden omgegaan. In de eerste plaats omdat voor succesvol politiewerk geheimhouding en vertrouwelijkheid vaak een voorwaarde is. Tegelijkertijd zie je in andere processen, bijvoorbeeld de handhaving Vreemdelingenwet, dat we vanuit de samenwerking met andere partijen juist behoefte hebben aan het delen van zo veel mogelijk informatie. De Wpg biedt naar mijn mening op beide fronten voldoende armslag. Hier staat wel tegenover dat je goed moet weten wat de spelregels zijn. Op dat terrein schrijft de Wpg belangrijke voorwaarden en waarborgen voor. Gerhard Blonk, gastspreker tijdens het KMar Wpg seminar in 2008, gebruikte in dat verband de zegswijze noblesse oblige oftewel adelstand schept verplichting. Een uitdagende stellingname, maar ik sluit mij erbij aan. De samenleving mag van de Koninklijke Marechaussee grote zorgvuldigheid verwachten bij het omgaan met politiegegevens. Jurist Kees Weijers: Iedere marechaussee weet dat professioneel en integer met gegevens van mensen dient te worden omgegaan. Wet Politiegegevens: ruimere mogelijkheden, strengere regels Op 1 januari 2008 is de Wet politiegegevens (Wpg) in werking getreden. Deze zomer moeten alle districten van de KMar werken volgens deze wet. Jurist en privacyfunctionaris van de Sectie Juridische Zaken, Kees Weijers beantwoordt vragen over wat de Wpg inhoudt en hoe de KMar Wpg-proof wordt. KMAR MAGAZINE JUNI 2010 HET MAANDBLAD VOOR MEDEWERKERS VAN DE MARECHAUSSEE 7

5 De Wpg dwingt ons enerzijds om de grondbeginselen rond privacybescherming en informatiebeveiliging te hanteren en anderzijds helpt het ons een effectieve informatiehuishouding te onderhouden. De Wpg stuurt sterk aan op één gedeelde informatiehuishouding voor alle regiopolitiekorpsen, het KLPD, de KMar én de Bijzondere opsporingsdiensten. Waar voorheen alleen een haalrecht bestond, wordt nu gesproken van een brengplicht om gegevens te delen met elkaar. Er ontstaat dan een Free flow of information. Doordat alle politiegegevens die verwerkt worden (van processen verbaal, vrije mutaties, aandachtsvestigingen tot camerabeelden, foto s en signalementen) gedeeld moeten kunnen worden met anderen, betekent dit dat de kwaliteit en de rechtmatigheid van die gegevens nog belangrijker worden. De gegevens die we vastleggen, beschikbaar stellen of verstrekken moeten feitelijk, zakelijk en juist zijn. Transparantie en proportionaliteit van gegevensverwerking zijn nog twee sleutelbegrippen in de Wpg. Burgers hebben op basis van de Wpg, onder voorwaarden, het recht om te weten of de KMar gegevens over hen heeft vastgelegd en zo ja welke gegevens dit zijn. Belangrijk uitgangspunt is dat bij het verwerken van gegevens voor de politietaken de inbreuk op de privacy niet groter mag zijn dan noodzakelijk. Proportioneel noemt de Wpg dat. Je dient jezelf voortdurende de vraag te stellen of de gegevens die je over iemand verwerkt nog voldoende actueel, nauwkeurig en relevant zijn. Door hier kritisch mee om te gaan houden we de informatie met elkaar bruikbaar. De Wpg hanteert een procesbenadering in plaats van een registerbenadering. Wat betekent dat? Veel punten uit de Wpg worden reeds als vanzelfsprekend ervaren en op een aantal vlakken is bewustwording nog noodzakelijk. Je ziet dat in een zich alsmaar ontwikkelende informatiemaatschappij de manier van optreden door marechaussee en politie ook verandert. Het informatie- en analyseproces, het benutten van de interne en openbaar beschikbare gegevens wordt voor de KMar taak steeds belangrijker. Ik verwees eerder in dit verband al op de ontwikkeling van IGO. In tegenstelling tot de oude Wet, waarin de registerbenadering centraal stond, gaat de Wpg uit van een procesbenadering. Waar voorheen ieder stukje informatie als het ware in een bepaalde registerbak werd gestopt, staan in de Wpg nu het proces en de aard van het gegeven zelf centraal. Dit vraagt een andere manier van werken en een andere manier van bescherming van privacybelangen en het waken over de kwaliteit van de gegevens. Hoe wordt de toegang en het gebruik tot al deze politiegegevens geregeld? Of en op welke manier collega s bepaalde politiegegevens mogen verwerken hangt af van de rol die zij vervullen bij de uitvoering van de KMar politietaken. De Wpg kent het need to know principe als uitgangspunt. Dit betekent dat medewerkers alleen geautoriseerd dienen te zijn om gegevens te verwerken die noodzakelijk zijn bij de uitvoering van dat onderdeel van de politietaak waarmee de medewerker is belast. Zo zorgen we ervoor dat iedere medewerker op de juiste manier gegevens kan verwerken, raadplegen of verstrekken en alleen voor zover dat voor zijn werk nodig is. Een medewerker Mobiel Toezicht Veiligheid werkt met andere gegevens dan iemand in de Beveiliging burgerluchtvaart. Dit vereist dat we met behulp van de verschillende taakomschrijvingen autorisatieprofielen gaan opstellen voor alle functieplaatsen. De autorisatie hoort daarmee bij de rol en niet per definitie bij de persoon. Dit betekent dus dat wanneer iemand van functie wisselt de gegeven autorisaties niet zomaar meegenomen worden. Hoe wordt de medewerker ondersteund en wordt de KMar Wpgproof? Als je de Wet en het bijbehorende besluit leest zit dat eigenlijk best complex in elkaar. Zoals ik al aangaf beïnvloedt de Wpg het gehele informatieproces van een politiekorps. Nu is dat proces op zichzelf al zo omvangrijk en veelzijdig dat je je kunt afvragen in hoeverre je dit eenduidig wettelijk kunt reguleren. Het lijkt logisch dat een groot aantal verplichtingen uit de wet door middel van aanpassingen van de informatiesystemen gerealiseerd zouden moeten worden. Helaas is het niet zo dat de inwerkingtreding en implementatie van de Wpg gelijk gepaard gaat met vervanging van onze computersystemen. Dat heeft enerzijds met technische ontwikkeling en realisatie te maken en is het anderzijds uiteraard ook een geldkwestie. Vervangen van systemen, ik noem met name de overgang van het BPS en RBS naar de BVH en BVO, zal naar verwachting nog twee jaar duren. We moeten ons echter niet blindstaren op de techniek. De Wpg gaat immers over gegevens en over verantwoordelijkheid bij degene die met de gegevens werkt, niet over computers. Alles wat niet door automatisering ondervangen wordt, dienen we in onze eigen denk- en werkwijze te implementeren. Vanuit het projectteam Wpg hebben we daarom ons best gedaan om vanuit Wpg-beginselen de vertaalslag te maken naar de KMar praktijkprocessen. De belangrijkste Wpg werkprocessen zijn handig in kaart gebracht en gebundeld in twee boekjes: de Wpg Verstrekkingenwijzer en de Operationele Wpg-wijzer. Deze operationele instructies zijn ter ondersteuning aan alle collega s verspreid. Ieder district heeft bovendien een eigen Wpg implementatieteam waarop je bij vragen kunt terugvallen. Wie checkt of de KMar de Wpg goed uitvoert? De wetgever vertrouwt op een zekere mate van zelfregulering. We moeten ons als organisatie dus in de eerste plaats zelf controleren. Dat doen we met een jaarlijkse interne audit en één keer per vier jaar met een onafhankelijke externe audit. Verder heb ik als privacyfunctionaris een wettelijke taak om gevraagd en ongevraagd te adviseren over naleving van de Wpg. Die taak oefen ik trouwens uit samen met collega Mariëlle Telkamp-Spruit. Daarnaast zal het College Bescherming Persoonsgegevens, de nationale toezichthouder op het gebied van privacy, steekproefsgewijs controleren of we de Wet goed uitvoeren. Bij geconstateerde tekortkomingen of overtredingen kan een bestuurlijke boete opgelegd worden. Je dient jezelf voortdurend de vraag te stellen of de gegevens die je over iemand verwerkt nog voldoende actueel, nauwkeurig en relevant zijn. KMAR MAGAZINE JUNI 2010 HET MAANDBLAD VOOR MEDEWERKERS VAN DE MARECHAUSSEE 9

6 adviseren, trainen en monitoren van de lokale politie en de plaatselijke rechterlijke macht. POSITIEVE UITKOMST SCHENGENEVALUATIE Positief over de gatecontroles In 2009 is een Schengenevaluatie uitgevoerd in Nederland. In juli 2009 heeft een commissie een bezoek gebracht aan de maritieme doorlaatposten Europoort, Hoek van Holland, IJmuiden (inclusief Amsterdam havens) en het kustwachtcentrum in Den Helder om de grensbewaking door de Koninklijke Marechaussee en Zeehavenpolitie te evalueren. In oktober heeft een (andere) commissie een bezoek gebracht aan de luchthavens Schiphol en Even alleen met de vrouwen op de foto. Dit zijn bewaarders en zij werken in de nieuwste gevangenis in Bor. Vaak geen idee van regelgeving, taakverdeling of structuur, maar altijd trots op hun uniform en altijd vriendelijk zijn deze vrouwen voor mij speciaal. die simpelweg geen enkel speelgoed hebben. Met tranen in mijn ogen en een brok in mijn keel van die grote bruine kinderogen en de hoge stemmetjes van opwinding ben ik weer weggereden! D op je nie all De evacuatie-oefening evalueren met de Canadezen. Ook op de teamsite blijkt structuur een onbekende factor. Sta je op tijd bij het evacuatiepunt, weet je teamsite leider niet niemand heeft zijn runbag bij zich, de voertuigen zijn niet allemaal inzetbaar, er is geen force protection aanwezig... kortom, blijven oefenen! Op weg naar Anyidi even gestopt om een paar foto s te maken van kinderen op school. Lees: kinderen zittend op de grond in de schaduw van een boom met een Unicef schriftje op schoot. En allemaal willen ze dan even aan je haar zitten Eindhoven om de grensbewaking door de Koninklijke Marechaussee te evalueren. De evaluatiecommissie heeft tijdens de werkbezoeken gekeken of de regelgeving correct werd toegepast, of de infrastructuur aan de regelgeving voldeed en of het kennisniveau van de individuele medewerkers met betrekking tot deze regelgeving op peil was. Beide rapporten van de commissies zijn hoofdzakelijk positief van toon. Als best practices (een voorbeeld voor andere EUlanden) zijn specifiek benoemd: - het gebruik van het Zeevaart Uitbreidbaar Informatie Systeem (ZUIS) door ZHP en KMar (dit systeem wordt gebruikt voor informatie- en risicogestuurde controles van zeevaart); - het Dynamic Passenger Display door de KMar op Schiphol (hierbij wordt benodigde capaciteit voor de bemensing van de paspoortbalie afgestemd op de prognose van de verwachte dagelijkse passagierstromen); - de vreemdelingenpocket die door de KMar jaarlijks wordt samengesteld m.b.t de belangrijkste wet en regelgeving; - het aanmeldcentrum van de IND (AC Schiphol). Verder concludeerde de evaluatiecommissie dat de grenscontroles worden uitgevoerd door professioneel personeel dat gericht en specifiek hiervoor is opgeleid. De commissie prijst de samenwerking tussen de Douane en de KMar op Schiphol, in het bijzonder de gezamenlijke gatecontroles. Daarnaast prijst men de deskundigheid op het gebied van documentfraude en de talenkennis van ambtenaren belast met grenstoezicht. Aanbevelingen Naast de complimenten waren er ook aanbevelingen. Zo is bijvoorbeeld geconstateerd dat de kennis van procedures bij sommige grenswachters niet helemaal up-to-date is. De commissie vraagt om continue aandacht voor de borging van voldoende kennis van de Schengengrenscode bij ambtenaren belast met het grenstoezicht (dit in verband met de generalistische opleiding en inzet van KMar medewerkers). Voor demissionair minister Hirsch-Ballin (Justitie) zijn de uitkomsten van de rapporten een felicitatie waard. Tijdens een werkbezoek aan Schiphol in verband met een pilot elektronische grenspassage zei de bewindsman: Goed grenstoezicht lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Zeker niet op een luchthaven als Schiphol, een mainport van grote economische betekenis voor Nederland (jaarlijks ruim 45 miljoen passagiers!). Dit geldt ook voor Rotterdam als één van de grootste havens ter wereld. U kunt trots zijn op dit oordeel van de commissie. Ik ben het in elk geval. Ik feliciteer de Koninklijke Marechaussee en de Zeehavenpolitie dan ook van harte. Dank voor de inzet waarmee u dagelijks zorg draagt voor het grenstoezicht in Nederland. Professioneel personeel dat gericht is opgeleid. KMAR MAGAZINE JUNI 2010 HET MAANDBLAD VOOR MEDEWERKERS VAN DE MARECHAUSSEE 11

7 ,."3 */ %&.&%*" UITZETTING NAAR BAGDAD 0OMBOHT XFSE FFO TQFDJBMF DIBSUFSWMVDIU OBBS #BHEBE VJUHF WPFSE XBBSNFF VJUHFQSPDFEFFSEF *SBLFTF WSFFNEFMJOHFO XFSEFO VJUHF[FU OBBS IVO UIVJTMBOE #FHFMFJE EPPS UBDIUJH FTDPSUT FO NFEFXFSLFST WBO EF CSJHBEF 7SFFNEFMJOHFO[B LFO EF %JFOTU 5FSVHLFFS FO 7FSUSFL %5 7 WBO KVTUJUJF FFO NFEFXFSLFS WBO IFU -0,,.BS CFUSPLLFO CJK EF PQMFJEJOH WBO EF FTDPSUT FO JFNBOE WBO EF $PNNJTTJF *OUFHSBBM 5PF[JDIU 5FSVHLFFS $*55 FFO POBGIBOLFMJKLF DPNNJTTJF EJF OBNFOT EF NJOJTUFS WBO +VTUJUJF UPF[JFU PQ FFO IVNBOF VJU[FUUJOH &FO WFSTMBH Het is vier uur s morgens als de briefingslokatie op Schiphol vol stroomt met escorts, marechausseecollega s die naast hun normale werk vreemdelingen begeleiden die worden uitgezet naar het land van herkomst. Roger, brigadecommandant Vreemdelingenzaken heet iedereen welkom en Jetro, adjudant onderofficier bij dezelfde brigade, leidt de briefing. De escorts krijgen per tweetal een eigen vreemdeling toegewezen en zitten op een aangewezen plaats in het vliegtuig. Dan gaat de reis eerst per bus naar Rotterdam Airport, vanwaar de vlucht naar Bagdad wordt uitgevoerd. De vreemdelingen worden met bussen van de Dienst Vervoer en Ondersteuning (DV&O) vanuit het uitzetcentrum naar het vliegtuig gebracht. Omdat er nog geen toestemming is om over Turkije te vliegen, loopt de vlucht vertraging op. Als die toestemming er is, worden de vreemdelingen aan boord gebracht. De namen van de escorts en vreemdeling die zij begeleiden worden omgeroepen. Dan wordt de vreemdeling uit de DV&O-bus gehaald. Hij wordt opgewacht door KMar collega s die hem het vliegtuig in zullen begeleiden om hem af te leveren bij zijn escorts. Een van de KMar collega s geeft de vreemdeling een hand en legt uit wat de bedoeling is. De meeste vreemdelingen lopen vervolgens zelf de trap op en gaan rustig tussen hun escorts in het vliegtuig zitten. Elf vreemdelingen bedenken zich echter en weigeren de vliegtuigtrap op te lopen. Sommigen verzetten zich en bieden weerstand. Zij worden op een rustige en professionele manier door vier collega s op judomatten gelegd die aan beide zijden naast de vliegtuigtrap liggen. Een vijfde collega doet de vreemdeling een bodycuff aan, waarna de vreemdeling alsnog het vliegtuig wordt ingeleid. De bodycuff is een hulpmiddel, ter vervanging van de metalen handboeien, ontworpen voor het transport per vliegtuig waarmee vreemdelingen redelijk autonoom kunnen functioneren. Als het nodig is kan de bewegingsvrijheid van de vreemdeling worden verminderd door het verankeren van de klittebandhandboeien aan de riem om het middel. Het grond- KMAR MAGAZINE JUNI 2010 CITATEN VAN COLLEGA S: 8F CMJKWFO [P MBOH NPHFMJKL JO HFTQSFL NFU EF WSFFNEFMJOH PPL BMT EJF [JKO FTDPSUT VJUTDIFMEU 8F WSBHFO EBO CJKWPPS CFFME PG IJK NFU JFNBOE BOEFST XJM QSBUFO± #FIBOEFM EF WSFFNEFMJOH [PBMT KF [FMG CFIBOEFME [PV XJMMFO XPSEFO± &S [JKO DPMMFHB±T EJF EFOLFO EBU XF PNEBU XF WFFM WMJFHFO WFFM WBO EF XFSFME [JFO /FFN WBOEBBH VVS CSJFºOH UXFF VVS WFSUSBHJOH WJKG VVS WMJFHFO OJFU NPHFO VJUTUBQQFO UXFF VVS BBO EF HSPOE FO WJKG VVS UFSVH )PF[P #BHEBE HF[JFO ± +BO 8JM[JOH $*55 *L CFO UFWSFEFO PWFS IFU PQUSFEFO FO EF QSPGFTTJPOFMF VJUTUSBMJOH WBO EF,.BS ± proces wordt in de gaten gehouden door medewerkers van de DT&V en CITT. Als alle vreemdelingen aan boord zijn, begint de vijf uur durende vlucht. Minutieus De vlucht verloopt zonder problemen, de vreemdelingen zijn rustig en na ongeveer een uur zijn alle bodycuffs verwijderd. Er worden rapportages opgemaakt van iedere bodycuff die is aangelegd, welke vreemdeling, waarom etc. Dit proces wordt ook minutieus uitgevoerd, alles wordt gerapporteerd en de rapportages worden bij terugkomst gecheckt door de Sectie Interne Onderzoeken om te kijken of alles volgens de regels is gegaan. Ondertussen wordt eten en drinken geserveerd door personeel van de luchtvaartmaatschappij. En dan na vijf uur: Bagdad International Airport! Alleen het regent zachtjes en we mogen het vliegtuig niet uit. De vreemdelingen wel. Zij verlaten één voor één het vliegtuig en worden - gadegeslagen door de CITT - door enkele mensen van de KMar en DT&V overgedragen aan de Irakese autoriteiten. Dat duurt al met al een half uurtje. Na het tanken, bevoorraden en een vertraging omdat het vluchtplan van onze terugvlucht niet in de computers staat, gaan we weer naar Nederland. Schiphol dit keer. Scheelt weer een ritje in de bus van Rotterdam naar Schiphol. Rond half twaalf s avonds zijn we weer terug waar we s morgens om vier uur zijn begonnen: Amsterdam Airport Schiphol. Half mei was er landelijke aandacht op televisie, in kranten en op vele radiostations voor de onderschepping van twee zeiljach openstaan in verband met een strafmaatregel. Nog geen week later werd bij Schoorl het tweede zeiljacht in beslag genomen. Onder andere in De Volkskrant een interview met coördinator werd daar zorg gedragen voor de identificatie van de slachtoffers van de vliegramp. Het LTFO speelt een rol in de identificatie van de ANP, Telegraaf en lokale media publiceerden over de brand op de Leusderheide, halverwege mei. De marechaussee heeft twee 38-jarige militairen uit Nijkerk opgepakt. De brand woedde in een Op Nu.nl een artikel over de helikopter-piloten van vliegbasis Leeuwarden die eind mei in Leeuwarden werden verblind met een laserpen. De piloten besloten in eerste instantie zelf naar de dader op zoek te gaan en cirkelden een kwartier lang boven de wijk Westeinde. Bij de Koninklijke Marechaussee is aangifte gedaan, waarop een onderzoek is opgestart. NOVA en het ANP berichtten hoe Amnesty over aanwijzin buitensporig geweld is gebruikt door de Nederlandse autoriteiten. Marechaussee heeft zich volledig aan de regels gehouden. Mijn rol Publiciteit was er ook voor het oprollen van een cocaïnelijn tussen Curaçao en Nederland. Onder andere het Algemeen Dagblad berichtte over het onderzoek van de Koninklijke Marechaussee, de aanhouding van vier leden van de Antilliaanse Militie en, enige tijd later, de aanhouding van drie Nederlanders die een deel van de drugs in Groningen in een duiventil hadden verstopt. Bij het smokkelen werd gebruik gemaakt van de dienstpost van de Koninklijke Marine. Opnieuw een artikel in De Telegraaf over een succesvol afgerond onderzoek van het Schipholteam, waarbij een drugs-smokkellijn vanuit Peru werd opgerold. Zes verdachten werden gearresteerd, onder wie drie luchthavenmedewerkers. De koeriers namen de cocaïne mee in hun handbagage en in geprepareerde buikgordels. Ook Duitse media besteedden in mei aandacht aan de samen onder andere de Duitse Bundespolizei werd aan vrijwel de gehele strafbare feiten op de opiumwet geconstateerd. Parallel vond in de omgeving van Aken een soortgelijke actie plaats, waaraan ook de Koninklijke Marechaussee deelnam. Ook aan de zuidgrens heeft het Mobiel Toezicht Veiligheid succes. Novum Landelijke publiciteit is er voor de modernisering van de Schiphol wordt opgevoerd, meldde De Telegraaf. Demissionair toegangspoortjes, waar passagiers zelf hun paspoort of identiteitsbewijs kunnen scannen en automatisch op de foto worden gezet. Zij worden vervolgens elektronisch gescreend. Alleen bij meldingen van bijvoorbeeld een openstaande gevangenisstraf, niet betaalde boetes of internationale signaleringen worden mensen eruit gelicht. Regionaal: Ook regionaal was er veel aandacht voor de werkzaamheden van de diverse brigades. Zo meldde het Brabants Dagblad hoe omdat hij een levensgevaarlijke situatie heeft veroorzaakt boven de vliegbasis Gilze-Rijen. De paramoteur, een parachutist met een propeller op zijn rug, cirkelde zonder toestemming in de aanvliegroute van een Chinook-helikopter. De Koninklijke Marechaussee heeft de man gehoord. De Gooi- en Eemlander en andere regionale kranten publiceerden een artikel met foto over een ongeval met een dienstauto in Baarn, waarbij drie collega s lichtgewond raakten. Vlak voor Kasteel Drakensteyn vloog de auto door nog onbekende oorzaak uit de bocht en botste tegen een boom. De Gelderlander en Omroep Flevoland besteedden aandacht denking van het bezit van kinderpornografie. Aanleiding voor de arrestatie was een aangifte tegen de man over mogelijk strafbaar beeldmateriaal op zijn privélaptop. Zedenrechercheurs van de marechaussee hebben een onderzoek ingesteld. HET MAANDBLAD VOOR MEDEWERKERS VAN DE MARECHAUSSEE 13

8 LEERMIDDEL BEWAKEN & BEVEILIGEN OPENBARE ORDE HANDHAVEN IN EEN VIRTUELE WERELD Een hoofdstad in rep en roer. De spanningen zijn hoog opgelopen, dagelijks demonstreren leden van een etnische minderheid verbeten tegen hun vermeende onderdrukking. De Verenigde Naties hebben in deze explosieve omgeving een internationale conferentie belegd. De commandant van de Integrated Police Unit is verantwoordelijk voor de bewaking en beveiliging van de ring rondom de vergaderlocatie. Dit scenario is het hart van een simulatieoefening zoals die wordt georganiseerd door het Landelijke Opleidings- en Kenniscentrum van de Koninklijke Marechaussee (LOK- KMar) in Apeldoorn. Militaire commandanten moeten tijdens operaties steeds vaker rekening houden met de aanwezige burgers. Het handhaven van de openbare orde vormt daarom een steeds belangrijker aandachtspunt in hun opleiding en training. Computersimulaties bieden talloze mogelijkheden om commandanten onder te dompelen in realistische praktijkcases. Daarin oefenen commandanten de besluitvorming tijdens openbare ordehandhavingstaken. Ordehandhaving Overste Leo van Belzen, hoofd SIOG-IBT op het LOK- KMar, vertelt over de aanleiding voor dit project. Het LOKKMar is binnen Defensie verantwoordelijk voor het opleiden en trainen van leidinggevenden afkomstig uit alle krijgsmachtdelen op het gebied van openbare ordehandhaving, ofwel Public Order Management (POM). Computersimulaties bieden commandanten een veilige leeromgeving, waarin naar hartenlust kan worden geoefend en geëxperimenteerd. De nieuwste programma s kunnen mogelijke toekomstige inzetgebieden gedetailleerd en letterlijk in volledig perspectief weergeven. Militaire off-the-shelve programma s bieden op dit moment al een grote verzameling terreinen met verstedelijkte omgevingen. Deze variëren van moderne metropolen via moeilijk toegankelijke historische steden tot landelijke gebieden in bijvoorbeeld Uruzgan. Ook specifieke infrastructuren van vliegvelden, industrieterreinen en havens kunnen als inzetlocatie in de gameomgeving worden getoond. Burgers en voertuigen kunnen naar believen worden ingebracht. Op deze manier kun je cursisten in een game omgeving in korte tijd veel variatie bieden. Daarnaast wordt de After Action Review effectiever en meer inhoudelijk, omdat de situaties, de gekozen acties van de commandant en de gevolgen hiervan kunnen worden teruggespeeld en bediscussieerd. Een ander voordeel is dat niet bij iedere opleiding of training het gehele peloton op de been hoeft te worden gebracht. In de simulatie waaraan LOKKMar en TNO werken, trainen twee teams. Elk team bestaat uit een pelotonscommandant en drie of vier groepscommandanten. Bij het uitvoeren van de opdracht volgen de teams nauwgezet de commando voering procedure, zoals gebruikelijk bij de Koninklijke Marechaussee. Allerlei (on)verwachte gebeurtenissen die zich op de dag van de conferentie kunnen voordoen, komen voorbij. Zo moet s ochtends de aankomst van de genodigden in goede banen worden geleid en vindt er s middags bij een monument een korte herdenkingsplechtigheid plaats die passend moet worden beveiligd. Instructeur/rolspelers zetten gebeurtenissen in scène die de consequenties van foute aannames of verkeerde keuzes tijdens de planvorming zichtbaar maken. Cursisten moeten tijdig en adequaat reageren op alle gebeurtenissen. Opgedane ervaringen Deelnemers en instructeurs tonen zich tijdens en na afloop van de simulatie enthousiast over de nieuwe mogelijkheden en lesaanpak. Eén van hen noemt het een mooi leermiddel om nieuwkomers een beeld van Bewaken en Beveiligen te geven. Anderen geven aan dat het goed is dat pelotonscommandant en ondercommandanten samen in een oefening worden gezet. Dan kun je onderling (leren) afstemmen over het Plan van Aanpak. De onderlinge discussiemomenten worden hierbij zeer gewaardeerd. Eén van de instructeurs vindt de simulatie prima geschikt om commandanten te trainen zonder dat hun manschappen erbij zijn. Dit kan bijvoorbeeld in de eerste (kader) week van een pelotonsopleiding. Of op de eerste dag van een oefening; terwijl de commandanten trainen kunnen manschappen dan hun materieel in orde brengen voor de oefeningen in het veld die de dag daarop volgen. Het succes van het gebruik van computersimulatie voor opleiding en training staat of valt met de wijze van inzet. TNO projectleider Eric Buiël: Eerdere ervaring van TNO bij andere krijgsmachtdelen leert dat de deelnemers veel leren wanneer zij bij de start van de simulatie een uitdagende, uit de praktijk herkenbare opdracht krijgen. Het leerproces wordt verder gestimuleerd wanneer de instructeur zich de rol van coach aanmeet en meer dan voorheen afstand houdt tot de lerende. Pas na voltooiing van de opdracht en de onderlinge reflectie tussen de deelnemers, geeft de instructeur zijn expertvisie op de door de deelnemers gekozen aanpak. TNO begeleidt instructeurs in deze voor hen nieuwe coachrol. Daarnaast neemt TNO het voortouw in het bedenken van relevante casussen en het ontwikkelen van uitdagende werkvormen waarin deelnemers elkaar tot het uiterste kunnen prikkelen om zo hun alertheid en creativiteit te stimuleren. Dit alles met het doel beter voorbereid te zijn op complexe inzetscenario s op het gebied van openbare ordehandhaving. KMAR MAGAZINE JUNI 2010 HET MAANDBLAD VOOR MEDEWERKERS VAN DE MARECHAUSSEE 15

9 REGISSEUR VAN JE EIGEN LOOPBAAN MENSENSMOKKELHONDEN IN OPLEIDING Op initiatief van het innovatieplatform start dit jaar een pilot voor de inzet van twee migratie-controlehonden door de marechaussee. Deze speurhonden, gespecialiseerd in het opsporen van verborgen mensen, zullen worden ingezet ten behoeve van het Mobiel Toezicht Veiligheid in Nederland en aan de Europese buitengrenzen in het kader van Frontex. De grensbewakingsdiensten van een aantal Europese landen werken al met speurhonden en de resultaten zijn fantastisch te noemen, zegt ow Groothuis, senior medewerker Vreemdelingenzaken bij het district Noord-Oost en lid van het Innovatieplatform. Frankrijk, België, Groot-Brittannië en Spanje zijn Nederland al voorgegaan. Het grote voordeel is dat de verzegeling bij vrachtwagens niet hoeft te worden verbroken als er niets aan de hand blijkt te zijn. De honden kunnen de controle namelijk aan de buitenzijde van de vrachtwagens en -containers uitvoeren. Dat scheelt de transporteurs veel tijd en dus geld, aldus Groothuis. Momenteel worden Youri en Kira, twee vriendelijk ogende Mechelse Herders van nog geen jaar oud, bij het KLPD opgeleid om over enige maanden te speuren naar personen die in vrachtcontainers en achter in vrachtwagens illegaal de landsgrenzen worden overgebracht. De opleiding is begin maart gestart en eind augustus moet de opleiding afgerond zijn. Vanaf juni worden de inmiddels geselecteerde KMar-hondengeleider en de beide honden samengebracht en moet er een hechte band worden gesmeed tussen mens en dier. De hondengeleider is een algemeen opsporingsambtenaar die zeer flexibel moet zijn. Verder is het een 24/7-baan. De honden verblijven bij de geleider thuis. Daardoor houdt de verzorging om vijf uur s middags niet op. De inzet van het team beperkt zich niet tot het bewakingsgebied van het district Noord-Oost, maar strekt zich uit over het hele land. De Frontex-projecten zorgen ervoor dat er ook gewerkt wordt aan de buitengrenzen van Europa. Denk daarbij aan Spanje, Griekenland en de voormalige Oostbloklanden. De KMar heeft de pilot loopbaanbeleid ontwikkeld met de idee om een eind te maken aan de als star ervaren strippenkaart en een begin te maken met het selecteren op basis van kwalificaties en competenties. De vraag vanuit de organisatie kan zo optimaal worden afgestemd op de loopbaanwens van de militair. Met het nieuwe loopbaanbeleid ontstaan kansen voor de militair om zich te ontwikkelen. Naast kansen kunnen er echter ook teleurstellingen ontstaan. Het is namelijk zo dat de organisatiebehoefte leidend is en het realiseren van loopbaanwensen afhankelijk is van het aantal beschikbare functies. Een belangrijk uitgangspunt in het nieuwe beleid is dat je als medewerker regisseur bent van je eigen loopbaan en carrière! Er is dan ook een belangrijke verantwoordelijkheid neergelegd bij jou in het kader van de pilot loopbaanbeleid. Bij deze verantwoordelijkheid word je vanuit de organisatie ondersteund door je loopbaanbegeleider en je leidinggevende. Elkaar helpen, goede communicatie, modern leiderschap en het voeren van ontwikkel gerichte functioneringsgesprekken vragen om een cultuuromslag, maar zijn wél essentieel. Egon: Voor een brigadecommandant is het belangrijk om niet alleen te sturen op operationele producten, maar ook op de kwaliteiten binnen je organisatie. Vanuit de lijn dien je ondersteunend te zijn in de ontwikkeling die medewerkers doormaken. Door goed te kijken en inzicht te krijgen in die kwaliteiten ben je als leidinggevende ook echt in staat hierin een rol van betekenis te spelen. Leiderschap gaat, naar mijn mening, over het benutten van het potentieel bij je medewerkers en door bij te dragen aan de ontwikkeling van medewerkers. Het nieuwe loopbaanbeleid geeft mij mogelijkheden om hier mee aan de slag te gaan. Zelf verantwoordelijkheid voor de richting van je carri re. Rivka: Doordat ik als P&O adviseur deel uitmaak van het brigademanagementteam ben ik goed op de hoogte van alle ontwikkelingen. Hierdoor is het mogelijk om de ontwikkeling van de medewerker integraal mee te nemen binnen de besluitvorming binnen de brigade. Dus niet alleen een rol bij de uitvoering van het nieuwe beleid, maar ook proactief aan de voorkant mee praten en adviseren over de totstandkoming van nieuw brigadebeleid. Binnen de brigade Grensbewaking heeft dit ertoe geleid dat niet alleen de operationele resultaten meer centraal staan, maar dat ook structureel met teamleiders het gesprek aan wordt gegaan over hoe ze deze resultaten bereiken, de zogenaamde P-Power. Centraal in deze gesprekken staat de factor personeel in relatie tot leiderschap. Ik houd deze gesprekken samen met de brigadecommandant en de teamleiders. Egon: Van je leidinggevende mag je dan ook verwachten dat die inhoudelijk het gesprek met je aangaat over je competenties en de mogelijkheden om deze binnen de context van je werk verder te ontwikkelen. De personeelsadviseur binnen de brigade adviseert de leidinggevende over hoe hij of zij het beste dit gesprek aan kan gaan. Doordat de personeelsadviseur ook intensief contact heeft met de brigadecommandant is het ook mogelijk om te kijken naar mogelijkheden om personeel zich binnen de brigade breder te ontwikkelen. Erro Meijer, directeur P&O Koninklijke Marechaussee. Wat uit het voorgaande blijkt is dat het gesprek tussen medewerker en leidinggevende van groot belang is. Verbinding is hierbij belangrijk, waarbij de medewerker aangesproken wordt op zijn bijdrage aan de organisatie en hij zich op zijn beurt gesteund voelt in zijn loopbaanwens(en). Hierbij zijn er altijd operationele afwegingen vanuit de organisatie te maken versus de individuele belangen van de medewerker. Door de dialoog te zoeken kunnen deze vaak met elkaar worden verenigd. Hierbij hebben de personeelsadviseur en de loopbaanbegeleider een ondersteunende rol en functie en competentie(management) helpt daarbij KMAR MAGAZINE JUNI 2010 HET MAANDBLAD VOOR MEDEWERKERS VAN DE MARECHAUSSEE 17

10 Kolonel Majoor Kapitein Eerste luitenant Tweede luitenant Adjudant-onderofficier Opperwachtmeester Wachtmeester der eerste klasse Wachtmeester Marechaussee der eerste klasse Marechaussee der tweede klasse Kapitein Adjudant-onderofficier Opperwachtmeester Wachtmeester der eerste klasse Wachtmeester Marechaussee der eerste klasse Marechaussee der tweede klasse Marechaussee der derde klasse Marechaussee der vierde klasse Schaal 10 Schaal 8 Schaal 5 Schaal 4 Schaal 10 Schaal 5 QUANTICO, VERENIGDE STATEN Evert Jan Kasteel, hoofd Planning & Control op Schiphol, reisde onlangs af naar de FBI National Academy te Quantico voor een verblijf van tien weken. De FBI verzorgt viermaal per jaar een opleiding ten behoeve van hogere Amerikaanse politieofficieren. Het is een gewilde studie en De auteur van het boek, majoor b.d. Harry Poels gaf vervolgens een presentatie over de totstandkoming van het flinke naslagwerk (ruim 400 pagina s). Hij gaf aan dat zijn vrouw blij is dat de grote stapels documenten en foto s eindelijk uit de huiskamer gehaald kunnen worden. En het was veel tekst. En er waren vele foto s. En groot deel van de tijd zat ook in de selectie van het vele materiaal dat door diverse (oud) KMar dienstplichtigen was aangeleverd. de wachttijd bedraagt soms jaren. Het blijkt veelal een onmisbare schakel om het tot Chief of Police te kunnen brengen. Op voordracht van een oud-student wordt ook regelmatig een aantal internationale studenten uitgenodigd. Dit keer is ongeveer 10% van de 260 deelnemers van niet-amerikaanse herkomst. Evert Jan is gegaan op voordracht van Michiel Marchand, districtschef Haarlemmermeer van de Politie Kennemerland. Hij heeft gekozen voor een studierichting waarin het zwaartepunt ligt op de diverse aspecten van leiderschap. Het boek is bedoeld voor oud dienstplichtigen van de KMar en te bestellen bij het Marechausseemuseum. Meer informatie over het boek en op welke manier u kunt bestellen zijn te vinden op en KMar Magazine heeft drie exemplaren gekregen om te verloten onder de lezers. U dient daarvoor een (leuk) kaartje te sturen naar: KMar Magazine, Van Alkemadelaan 85, postbus 90615, 2509 LP Den Haag. KMAR MAGAZINE JUNI 2010 HET MAANDBLAD VOOR MEDEWERKERS VAN DE MARECHAUSSEE 19

11 Samenloop voor Hoop durende wandelestafette om stil te staan bij de strijd tegen kanker. Samenloop voor Hoop - wereldwijd de grootste inzamelingsactie ten landen met veel succes georganiseerd. Collega s van het district Schiphol waren aanwezig met een informatiestand én bezoekers konden tegen betaling een rondje Segway rijden. De totale euro. Expeditie Schotland Schotland plaats gevonden. Het doel van de expeditie was om de hoogste bergen van Groot Brittannië, waarvan de hoogste uitdagende routes genomen en is er grensverleggend gewerkt. en KMar-collega s bergbeklimmingen en andere sportactiviteiten georganiseerd. Voor foto s en verslagen van de Schotland Expeditie, kijk op: Brons op pistool Een team van de KMar heeft onlangs deelgenomen aan het Nationaal Militair Kampioenschap schieten. De wedstrijden op Glock en Diemaco werden verschoten op het Harskamp onder auspiciën van het Bureau na barrage de gouden medaille te winnen. Voor de bronzen plak was een barrage tussen drie schutters nodig. Uiteindelijk legde brons. Het KMar-team bestond verder uit de Laurens van Veen, eerste luitenant Eugenio van Berkom, de oppers Theo Roosenboom, Chris van Noije en Ed Weber.