RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Frater van Gemertschool, afdeling vmbo theoretische leerweg

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Frater van Gemertschool, afdeling vmbo theoretische leerweg Plaats: Tilburg BRIN-nummer: 20GD Onderzoek uitgevoerd op: 8 september 2011 Conceptrapport verzonden op: 16 september Rapport vastgesteld te Tilburg op: 5 december 2011 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 8 september 2011 een onderzoek uitgevoerd op de afdeling vmbo-t van de Frater van Gemertschool, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De inspectie heeft voor de afdeling vmbo-t van de Frater van Gemertschool een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten op deze afdeling onvoldoende zijn. Uit deze analyse kwam tevens naar voren dat er mogelijk tekortkomingen zijn op het gebied van de kwaliteit van het onderwijs. Op 15 juni 2011 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. - Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met het management. - Op uw school is verder een gesprek gevoerd met zorgfunctionarissen en docenten. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met het bevoegd gezag en de directie. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. H /10 Pagina 2 van 11

3 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. Het gaat om de normindicatoren, enkele indicatoren voor de kwaliteitszorg en enkele indicatoren die voor het onderwijs op de Frater van Gemertschool in het bijzonder van belang zijn (6.2 en 6.3 betreffende de afstemming van het onderwijs op de verschillen tussen leerlingen). De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-g/t. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vmbo-g/t behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding vmbo-g/t zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 5 Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. H /10 Pagina 3 van 11

4 Schoolklimaat 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. Wet- en regelgeving N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte nee ja H /10 Pagina 4 van 11

5 Wet- en regelgeving onderdelen (WVO art. 24a en 24c). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). N4 Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). H /10 Pagina 5 van 11

6 2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vmbo-t van de Frater van Gemertschool in Tilburg als zwak. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen. De opbrengsten zijn, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar, onvoldoende. Het onderwijsproces vertoont weliswaar enkele tekortkomingen, met name op het punt van de juiste determinatie van leerlingen, de kwaliteit van de toetsing en de didactische differentiatie, maar is naar het oordeel van de inspectie van voldoende kwaliteit. De school werkt in haar kwaliteitszorg planmatig; de inspectie heeft de kwaliteitszorg als voldoende beoordeeld. De school leeft de onderzochte wet- en regelgeving na. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen voor zover van toepassing achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Opbrengsten De school realiseert een goed onderbouwrendement. Dit betekent dat relatief veel leerlingen van het derde leerjaar in een hogere leerweg zijn geplaatst dan het advies van het basisonderwijs aangaf en dat relatief weinig leerlingen in het eerste en tweede leerjaar doubleren. Het bovenbouwrendement is daarentegen onvoldoende; het is de afgelopen drie jaren steeds achteruitgegaan. Dit betekent dat relatief veel leerlingen in het derde leerjaar doubleren en/of in het vierde leerjaar niet voor het examen slagen. De school haalt over de laatste drie jaren gerekend een voldoende gemiddeld cijfer voor het centraal examen (CE), maar de opbrengstenkaart van 2011 laat een zeer laag CE-cijfer zien. Hierdoor ontstaat het risico dat volgend jaar het oordeel voor het gemiddelde CE-cijfer ook onvoldoende kan luiden. Tenslotte is het verschil tussen het gemiddeld cijfer voor het CE en dat voor het schoolexamen (SE) te groot; het verschil bedraagt over drie jaren gerekend 0,77 en dat is groter dan de norm van 0,5. In het bestuurlijk overleg van 15 juni 2011 bleek dat bevoegd gezag en schoolleiding zich terdege bewust zijn van de onvoldoende opbrengsten. Zij hebben de inspectie geïnformeerd over de verbeteractiviteiten die zij hebben vastgesteld. Bevoegd gezag en schoolleiding beschouwen het onvoldoende beleidsmatig inspelen op de verbrede leerlingenpopulatie in de eerste twee leerjaren (meer leerlingen met advies b/k) en de tussentijdse instroom van leerlingen in leerjaar 3 en 4 als de voornaamste oorzaak van de sterk verslechterde opbrengsten. Het onderwijsproces Op basis van 9 lesobservaties constateert de inspectie dat de kwaliteit van het pedagogischdidactisch handelen in algemene zin voldoende is. Door een sterk pedagogisch handelen weten de meeste leraren een veilig klimaat van respectvolle wederzijdse omgang te creëren. Het didactisch handelen wordt gekenmerkt door een duidelijke uitleg en taakgerichte werksfeer. In verschillende lessituaties misten leraren echter kansen om leerlingen zelf tot denken te stimuleren en de begripsvorming bij leerlingen te bevorderen. Minder sterk ontwikkeld binnen het waargenomen didactisch handelen is de competentie van leraren om bij de instructie in te spelen op capaciteitsverschillen tussen leerlingen en om tegemoet te komen aan die verschillen in de vorm van afgestemde verwerkingsopdrachten. De zorg die de school aan haar leerlingen biedt is deskundig en geschiedt planmatig. Met ingang van dit schooljaar hanteert de school het volledige Cito-VAS-systeem om de vorderingen van leerlingen in de onderbouw op basis van externe normen in kaart te brengen. H /10 Pagina 6 van 11

7 Het vastleggen van de afspraken en vorderingen bij de planmatige zorg wordt belemmerd door een niet adequaat functionerend digitaal systeem. Daardoor kost het proces van volgen, controleren en evalueren bij de zorg onevenredig veel inzet. De schoolleiding heeft toegezegd dat de systeemfouten voor 1 januari 2012 zijn verholpen. De kwaliteitszorg Op basis van de beschikbare documenten en toelichtingen tijdens de gesprekken met schoolleiding, leraren en zorgfunctionarissen constateert de inspectie dat de kwaliteitszorg in algemene zin van voldoende niveau is. Uit het grote verschil tussen het gemiddeld cijfer voor het CE en dat voor het SE (waarbij het SE-cijfer zeer hoog ligt en het CE-cijfer zeer laag) maakt de inspectie op dat de school de kwaliteit van de toetsing onvoldoende borgt. De schoolleiding heeft intussen maatregelen genomen die moeten leiden tot een betere toetsing. Bij de evaluatie van de resultaten ontbreekt tot nu toe het inzicht in de invloed die specifieke groepen leerlingen op de resultaten hebben, en in de loopbanen van leerlingen binnen het vervolgonderwijs. Een dergelijk inzicht maakt de evaluatie geschikter als beleidsinstrument. Daarom heeft de schoolleiding toegezegd de volgende gegevens uit te werken: de mate waarin bepaalde subgroepen leerlingen opbrengsten realiseren en het gemiddelde resultaat beïnvloeden (bijv. de zij-instromers, de ASS-groep), de mate waarin oud-leerlingen succes hebben in het vervolgonderwijs (niveau van plaatsing, behalen van startkwalificatie). Bij de borging en uitvoering van het beleid komt het toezicht op het daadwerkelijk nakomen van afspraken over didactiek en toetsing in de praktijk niet altijd voldoende tot z n recht. Bevoegd gezag en schoolleiding hebben een plan van aanpak opgesteld waarin de verbetering van de determinatie van leerlingen, de toetsing en de vormgeving van het examentraject een centrale rol speelt. Mede op basis van dit plan van aanpak heeft de inspectie haar toezichtplan opgesteld (zie bijlage). Wet- en regelgeving De school heeft de wettelijk vereiste documenten (de schoolgids, het schoolplan, het Examenreglement, het PTA en het zorgplan) naar de inspectie gestuurd; deze bevatten de verplichte onderdelen. De geprogrammeerde onderwijstijd voor het schooljaar 2011/2012 komt in alle leerjaren uit boven de wettelijke minimumnormen. H /10 Pagina 7 van 11

8 3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs vertoont tekortkomingen in de opbrengsten en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de afdeling vmbo-t van de Frater van Gemertschool een aangepast arrangement zwak toe. De afdeling valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de opbrengsten in juni 2013 weer van voldoende niveau zijn. Hieraan voorafgaand voert de inspectie een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) uit om na te gaan of de inhoudelijke tekortkomingen zijn opgeheven. Verder maakt de inspectie nadere afspraken met het bevoegd gezag over te bereiken tussenresultaten. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan (zie bijlage). H /10 Pagina 8 van 11

9 BIJLAGE Toezichtplan aangepast arrangement VO Bevoegd gezag : Stichting Onderwijsgroep Tilburg BRIN-nr. school : 20GD Naam school : Frater van Gemert Afdeling : vmbo-t Datum definitief RvB : 5 decmber 2011 Prestatieafspraak In september 2012 is de kwaliteit van het onderwijs (m.n. borging en de toetsing) weer van voldoende niveau; bij het opbrengstenoordeel van 2013 zijn de opbrengsten weer van voldoende niveau. Toezichtactiviteiten en tijdpad Voortgangsbewaking januari 2012 Onderzoek naar kwaliteitsverbetering (OKV) september 2012 Afspraken Onderzoek naar kwaliteitsverbetering (OKV) in september 2012 nummer Aspect indicator 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 1.2 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-g/t. 1.3 De leerlingen van de opleiding vmbo-g/t behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 Bij de opleiding vmbo-g/t zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. H /10 Pagina 9 van 11

10 Afspraken Voortgangsbewaking in januari 2012 Aspect Kwaliteit determinatie van leerlingen en kwaliteit toetsing Evaluatie resultaten van groepen leerlingen Evaluatie resultaten in vervolgonderwijs De verantwoording van bestuur/schoolleiding voor: De voortgang van het verbetertraject betreffende de determinatie en de toetsing (o.a. het werken met checklist SE). Opmerking: bij de voortgang van het verbetertraject vraagt de inspectie tevens naar de wijze waarop de aandacht voor verschillen tussen leerlingen in het didactisch handelen van de leraren meer expliciet en zichtbaar wordt gemaakt Inzicht in de resultaten (doorstroom, CE-cijfer, verschil SE- CE) van de volgende groepen leerlingen (periode ): Zij-instromers, ASS-groep, Leerlingen die niet conform advies van de Frater van Gemertschool op verzoek van de ouders in de vmbo-t-bovenbouw zijn geplaatst. Inzicht in de plaatsing en het behalen van een startkwalificatie van oud-leerlingen (examengroepen periode ) Deelname aan CE Geïntensiveerde voorbereiding op het CE van de huidige 4 de klassers Borging onderwijsproces Voortgang opstellen criteria goede les en adequate lesobservatiewijzer Borging volgsysteem Oplossen problematiek Magister H /10 Pagina 10 van 11

11 Toelichting bij het toezichtplan Algemeen: Meerdere combinaties van toezichtactiviteiten zijn mogelijk, afhankelijk van de ernst van de tekortkomingen en het tijdpad voor verbetering (voortgangsbewaking door bureauonderzoek, door één of meer voortgangsgesprekken, wel of geen TKO). Het traject wordt altijd afgesloten met een OKV. Uitgangspunten Tussentijdse kwaliteitsonderzoek (TKO) Tijdens het TKO onderzoekt de inspectie of de school op vooraf, in bovenstaand toezichtplan, afgesproken indicatoren voldoende vooruitgang heeft geboekt waardoor tekortkomingen zijn opgeheven. De inspectie beoordeelt deze indicatoren, beoordeelt daarnaast ook de opbrengstindicatoren en legt haar bevindingen vast in een rapport van bevindingen. Dit rapport verschijnt op internet. Uitgangspunten Voortgangsbewaking (VB) De voortgangsbewaking kan plaatsvinden door een bureauonderzoek op basis van door de instelling toegezonden rapportages, evaluaties, beleidsstukken, etc. of door het voeren van een voortgangsgesprek. Tijdens het bureauonderzoek of het voortgangsgesprek bepaalt de inspectie of de instelling het verbetertraject volgens planning uitvoert. Dit doet zij aan de hand van de afspraken die zijn opgenomen in bovenstaand toezichtplan. De inspectie oordeelt naar aanleiding van het gesprek niet kwalitatief over indicatoren, maar gaat uitsluitend na of de gemaakte afspraken in voldoende mate zijn nagekomen en of er dus sprake is van een goede uitvoering van het verbetertraject. Van het bureauonderzoek of het voortgangsgesprek gesprek ontvangt het bevoegd gezag een verslag. Dit verslag verschijnt niet op internet. Het is passief openbaar. Uitgangspunten Onderzoek naar kwaliteitsverbetering (OKV) In het OKV onderzoekt de inspectie of de school voldoende kwaliteitsverbetering heeft gerealiseerd zodat een basisarrangement toegekend kan worden. Het OKV richt zich bij de zwakke scholen op de opbrengsten, de eventueel als onvoldoende beoordeelde normindicator uit het KO de indicatoren van de kwaliteitszorg die eerder als onvoldoende werden beoordeeld. Wanneer bij het KO meer dan 50 procent van de indicatoren kwaliteitszorg als onvoldoende werd beoordeeld, worden bij het OKV alle indicatoren van de kwaliteitszorg beoordeeld, inclusief de voorwaarden voor kwaliteitszorg. Het OKV richt zich bij zeer zwakke scholen op de opbrengsten alle normindicatoren alle indicatoren van de kwaliteitszorg, inclusief de voorwaarden voor kwaliteitszorg. Indicatoren die bij een TKO als voldoende zijn beoordeeld, worden bij een OKV opnieuw beoordeeld door verificatie van het oude oordeel òf, indien hiertoe aanleiding is, door nieuw onderzoek bij het OKV. De inspectie voegt bij de aankondigingsbrief voor het OKV een bijlage waarin de indicatoren zijn opgenomen die zij gaat onderzoeken. De inspectie legt haar bevindingen vast in een rapport van bevindingen. Dit rapport verschijnt op internet. H /10 Pagina 11 van 11