BEWERKINGEN. B0 Doelstellingen
|
|
- Raphaël Roeland de Jong
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BEWERKINGEN B0 Doelstellingen Deze doelstellingen zijn bedoeld voor de studenten kleuteronderwijs Arteveldehogeschool. Ze geven een beeld van wat verwacht wordt voor het examen. Toch is het ook voor anderen een handig overzicht van termen en activiteiten rond dit onderwerp. Je moet in staat zijn om volgende begrippen uit te leggen in eigen woorden, te herkennen in beschreven contexten of observaties van kinderen en te illustreren met (eigen) voorbeelden: realistisch rekenonderwijs rekentaal hoofdbewerkingen splitsen van hoeveelheden, optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen termen, som, aftrektal, aftrekker, verschil, vermenigvuldigtal, vermenigvuldiger, product, deeltal, deler, quotiënt, rest optellen en aftrekken met/zonder brug verdelingsdeling, verhoudingsverdeling statisch en dynamisch rekenen cuisinaire rekenstaafjes, M.A.B.- materiaal, rekendoos, rekenrek, rekenmannetje vierstructuur, vijfstructuur linken te leggen tussen: schema rekenvoorwaarden en bewerkingen. uit te leggen en toepassen: hoe getallen en bewerkingen in het eerste leerjaar worden opgebouwd. waarom splitsen van hoeveelheden een voorbereiding is voor breuken en verhoudingen. waarom meer niet altijd hetzelfde is als plus. de doelen uit het leerplan wiskunde (VVKBaO) uit domein bewerkingen (van toepassing op kleuters) te begrijpen, te linken aan bovenstaande inhouden en activiteiten/observaties bij kleuters.
2 B1 Inleiding In dit deel behandelen we het domein bewerkingen (zie leerplan wiskunde). Realistisch rekenonderwijs Bij het rekenen vertrekken we in de basisschool steeds van realistische situaties (zoek online meer op realistisch wiskundeonderwijs Freudenthal ). Het is van uitermate belang dat kinderen wiskunde ervaren in reële, dagdagelijkse situaties. Pas dan wordt overgeschakeld naar meer abstracte, schematische oefeningen. Uit eigen observaties: Kinderen uit het derde leerjaar kregen als opdracht tijdens de wiskundeles om bussen te bestellen voor een klasuitstap. Er waren 75 kinderen. In elke bus is er plaats voor 50 kinderen. Als hen gevraagd werd hoeveel bussen er besteld moesten worden, antwoordden ze 1.5 bus. De kinderen maakten van het vraagstuk een wiskundige opgave (hoeveel keer kan 50 in 75), maar vergaten hun resultaat om te zetten naar een realistisch antwoord. Rekentaal Daarnaast moet men er van bewust zijn dat wiskunde ook veel specifieke taal inhoudt. Het geheel van termen en begrippen i.v.m. getallen en bewerkingen op getallen noemt men rekentaal. Bijvoorbeeld: Veel, weinig, hoeveel, te veel, meer, minder, duiden een hoeveelheid of een vergelijking tussen hoeveelheden. Bijdoen, afnemen, verliezen, kopen, winnen, verdelen, duiden op handelingen die met de hoeveelheden verricht worden. Taalzwakke kinderen kunnen bijgevolg ook problemen hebben met wiskunde. Niet omdat ze rekenzwak zijn, maar de nodige begrippen niet beheersen. Sommige kinderen blijken in hun eigen moedertaal duidelijk betere rekenaars dan in het Nederlands. Het is dus essentieel om kinderen in de kleuterklas veel concrete rekenervaring op te laten doen en een uitgebreide rekentaal te helpen ontwikkelen. Opbouw getallen en bewerkingen in het eerste leerjaar We bekijken in de volgende rubrieken de soorten hoofdbewerkingen en enkele rekenmaterialen uit het eerste leerjaar. Het optellen en aftrekken wordt in het eerste leerjaar als volgt opgebouwd, samen met het aanbrengen van de verschillende getallen tot 20: 1 t.e.m. 9 10
3 10 t.e.m. 19 Brug over Het werken met tientallen en eenheden wordt pas grondig in tweede leerjaar uitgediept. B2 Soorten bewerkingen In deze rubriek overlopen we bewerkingen die ook al in de kleuterklas via concrete handelingen en met concreet materiaal uitgevoerd kunnen worden. Splitsen van hoeveelheden (deel- geheel) Optellen (zonder brug brug over tien) Aftrekken (zonder brug brug over tien) Vermeningvuldigen Delen B2.1 Splitsen van hoeveelheden In de kleuterklas kan het splitsen van hoeveelheden tot en met 10 ingeoefend worden. De grondslag van het splitsen (deel geheel) komt ook terug bij breuken en verhoudingen. Typische oefeningen in het eerste leerjaar: Bekijk zeker de video s op de blog WIKO! B2.2 Optellen Bewerking: het optellen, de optelling.
4 Bewerkingsteken: + (plus). Onderdelen: = 7 (termen = som) Eerst handelen, daarna noteren. De handeling komt neer op samen nemen, bijdoen, vermeerderen. Optellen zonder brug: Merk op: is ook een optelling zonder brug (binnen eenzelfde tiental). Optellen met brug Er wordt eerst aangevuld tot 10 (9 + 1) en dan gekeken hoeveel er over blijven (4). Met brug betekent dus over het tiental heen optellen. Let op: meer is niet altijd hetzelfde als plus! Marie heeft 5 snoepjes. Bram heeft 2 snoepjes meer dan Marie. Hoeveel snoepjes heeft Bram?
5 Bram heeft 5 snoepjes. Marie heeft 2 snoepjes. Hoeveel snoepjes meer heeft Bram? B2.3 Aftrekken Bewerking: het aftrekken, de aftrekking. Bewerkingsteken: - (min). Onderdelen: 7 2 = 5 (aftrektal aftrekker = verschil) Eerst handelen, dan noteren. De handeling komt overeen met weg nemen, weg doen, verminderen,. Aftrekken zonder brug: Merk op: 18 5 is ook een aftrekking zonder brug (binnen eenzelfde tiental). Aftrekken met brug: Met brug betekent over het tiental heen aftrekken. Er worden in de praktijk twee methoden gebruikt. Ofwel wordt de aftrekker opgesplitst tot het tiental ( = 7), ofwel wordt de aftrekker van het tiental afgetrokken en de overblijvende eenheden opgeteld met de rest (10 5 = = 7). We hebben zelf een voorkeur voor de eerste methode. B2.4 Vermenigvuldigen Vermenigvuldigen wordt beschouwd als herhaald optellen. Bewerking: het vermenigvuldigen, de vermenigvuldiging. Bewerkingsteken: x (maal). Delen: 2 x 4 = 8 (vermenigvuldiger x vermenigvuldigtal = product) De vermenigvuldiger duidt aan hoeveel keer men een groepje met evenveel
6 elementen neemt. Het vermenigvuldigtal duidt aan hoeveel elementen er in elk (gelijk) groepje zit. B2.5 Delen Bewerking: het delen, de deling. Bewerkingsteken: : (gedeeld door). Delen: 8 : 2 = 4 (deeltal : deler = quotiënt) 9 : 2 = 4, rest 1 NIET: 9 : 2 = Verdelingsdeling: Het totaal wordt (via de één- één- relatie) verdeeld in een vooraf gekend aantal groepen (met elk evenveel elementen). De deler duidt hier het aantal (vooraf gekende) groepjes aan. Het quotiënt geeft aan hoeveel elementen er in elk groepje zitten. B.v. verdeel acht in twee gelijke groepen (8 : 2 = 4) Verhoudingsdeling: Men weet vooraf hoeveel elementen er in elk (gelijk) groepje moet zitten (wordt uitgedrukt door de deler). Er wordt gezocht naar het aantal groepjes dat men kan vormen (aangeduid door het quotiënt). B.v. hoeveel keer gaat drie in zes (6 : 3 = 2) B3 Statische en dynamische bewerkingen Aharoni (2009) legt een subtiel verschil in de betekenis van optellen: Er zijn eigenlijk twee soorten optellingen: een dynamische en een statische. In een dynamische optelling ontstaat er een verandering in de situatie: 3 vogels zitten in een boom, 2 komen erbij. Hoeveel vogels zitten er nu? In een statische optelling worden verschillende soorten gegroepeerd: in een vaas staan 3 rode en 2 gele bloemen. Hoeveel bloemen staan er in de vaas? Bij aftrekken is dat verschil eveneens mogelijk. Kinderen blijken volgens Aharoni (2009) moeilijkheden te hebben bij statische aftrekkingen. Dynamische aftrekking: er liggen 5 appelen in de mand, we halen er 2 uit. Hoeveel appels zitten er nog in de mand?
7 Statische aftrekking: er zijn 6 kindjes op het verjaardagsfeest, waarvan 2 jongens. Hoeveel meisjes zijn er op het feest? Bij vermenigvuldigen en delen wordt het onderscheid niet gemaakt. B4 Rekenmaterialen Hieronder lijsten we enkele veelvoorkomende rekenmaterialen op in het eerste leerjaar. In de kleuterklas stimuleren we vooral het werken met concreet materiaal en de kinderen zelf. In verdere abstractie kunnen onderstaande materialen een ondersteuning bieden. Ook in het eerste leerjaar kan (moet) nog gewerkt worden met alledaags concreet materiaal (kinderen zelf, kastanjes, blokjes, ). We kiezen wel voor discontinue hoeveelheden. (Cuisenaire) rekenstaafjes Er zijn twee bedenkingen te formuleren bij het gebruik van dit materiaal: o Kinderen memoriseren kleuren en rekenen met kleuren: b.v. een rood staafje en een groen staafje vormen samen dezelfde lengte van een geel staafje. Dat lijkt ons een brug te ver o Deze staafjes (zie foto) zijn geen discontinue hoeveelheden. Er zijn geen aparte eenheden zichtbaar. Bij recentere versies van de rekenstaafjes zijn er soms wel lichte gleufjes zichtbaar die de eenheden apart aanduiden. Zo kan een kleuter tellen en vaststellen dat het gele staafje het getal 5 voorstelt. M.A.B. materiaal Het materiaal bestaat uit eenheden (1), staafjes (10), vierkanten (100) en kubussen (1000). Dit materiaal wordt vooral vanaf het tweede leerjaar ingezet voor grotere rekensommen: b.v Rekenrek (of ook nog telraam genoemd) Het is de bedoeling dat de kralen van rechts naar links wordt verschoven. Er wordt enkelsporig of dubbelsporig gewerkt met discontinue hoeveelheden (kralen) in een vijfstructuur (eenheden per 5 gegroepeerd zie kleuren) bij rekenen tot 20. Rekendoos Dit materiaal heeft een vierstructuur (zie kwadraatbeeld) met discontinue hoeveelheden (blauwe en rode kubusjes) en wordt gebruikt voor het rekenen tot 20. Rekenmannetje Deze methode wordt minder frequent gebruikt. Het hoofdje stelt de hoeveelheid 4 voor en elk been telt drie eenheden.
8 B5 Bronnen Aharoni, R. (2009). Kinderen leren rekenen. Amsterdam: Boom. Janssens, I. (2006). Wiskundige initiatie voor kleuters: Getallen. Mechelen: Wolters Plantyn. Van Keymeulen, G. ( ). Eerste leerjaar: aanvankelijk rekenen [cursus]. Gent: Arteveldehogeschool Bachelor in het onderwijs Lager onderwijs Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs. (1998). Wiskunde Leerplan. Brussel : Centrale Raad van het Katholiek Lager- en Kleuteronderwijs. B6 Oefeningen Zie blog
Kernbegrippen Handig met getallen 1, onderdeel Bewerkingen
Kernbegrippen Handig met getallen 1, onderdeel Bewerkingen 1.12 Kernbegrippen van de Kennisbasis Hele getallen, onderdeel Bewerkingen Aftrekker De aftrekker in een aftreksom is het getal dat aangeeft hoeveel
Nadere informatieStart u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd?
Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Geef dan eventueel aan het begin van het schooljaar enkele lessen uit het voorafgaande
Nadere informatieAfspraken cijferen derde tot zesde leerjaar
6/05/2013 Afspraken cijferen derde tot zesde leerjaar Sint-Ursula-Instituut Delen met natuurlijke getallen In het derde leerjaar werk ik volledig met potlood. Ik maak een verticaal lijstje van de tafelproducten.
Nadere informatieGETALLEN deel De waarde van een cijfer wordt bepaald door de. We lezen 1 E. .. vijf tientallen
GETALLEN deel Les 2 : Getallenkennis: getallen tot 00 000. De waarde van de cijfers in een getal: De waarde Je leest Besluit:..................... De waarde van een cijfer wordt bepaald door de in et getal.
Nadere informatieDE STAARTDELING (cijferend rekenen) Derde leerjaar (groep 5) Luc Cielen
DE STAARTDELING (cijferend rekenen) Derde leerjaar (groep 5) Luc Cielen Wat voorafgaat aan het leren van de staartdeling: De kinderen moeten al vertrouwd zijn met de schrijfwijze van de delingen (hoofdrekenen)
Nadere informatieDe antwoorden op detoets Bewerkingen zijn separaat op deze website opgenomen.
Handig met getallen Antwoorden Bewerkingen, Hs. de Kempel De antwoorden bij de opgaven van het hoofdstuk Bewerkingen zijn hier kort en bondig dus zonder uitleg weergegeven. Ze zijn per paragraaf gerangschikt.
Nadere informatieOp stap naar 1 B Minimumdoelen wiskunde
Campus Zuid Boomsesteenweg 265 2020 Antwerpen Tel. (03) 216 29 38 Fax (03) 238 78 31 www.vclbdewisselantwerpen.be VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Op stap naar 1 B Minimumdoelen
Nadere informatieA. Cooreman. 4 CIJ Deel 1 Cijferen met natuurlijke getallen
A. Cooreman x ijke xe mp la ar CIJ Deel Cijferen met natuurlijke getallen Ink + Leerjaar kk Groep Remediëring 0 0 0 7 digitaal Naam: i.s.m Klas: Legende iconen Leer dit vanbuiten. Werk schriftelijk en
Nadere informatieAfspraken hoofdrekenen eerste tot zesde leerjaar
24/04/2013 Afspraken hoofdrekenen eerste tot zesde leerjaar Sint-Ursula-Instituut Rekenprocedures eerste leerjaar Rekenen, hoe doe ik dat? 1. E + E = E 2 + 5 = 7 Ik heb er 2. Er komen er 5 bij. Dat is
Nadere informatieToetswijzer examen Cool 2.1
Toetswijzer examen Cool 2.1 Cool 2.1 1 Getallenkennis: Grote natuurlijke getallen 86 a Ik kan grote getallen vlot lezen en schrijven. 90 b Ik kan getallen afronden. 91 c Ik ken de getalwaarde van een getal.
Nadere informatieCIJFEREN: DE TRAPVERMENIGVULDIGING
CIJFEREN: DE TRAPVERMENIGVULDIGING Luc Cielen Ik noem dit een trapvermenigvuldiging omdat deze bewerking een trap vormt als de vermenigvuldiger een getal is met 2 of meer cijfers. In een opbouw die 10
Nadere informatieLesnr Onderwerp Lesdoelen Leerplan Wiskunde GO! Leerplan Wiskunde OVSG Leerplan Wiskunde VVKBaO
Lesnr Onderwerp Lesdoelen Leerplan Wiskunde GO! 2010 2011 Leerplan Wiskunde OVSG 2010 2011 Leerplan Wiskunde VVKBaO 2012 2013 1 Les 1 Kennismaken met elkaar Lesdoelen Opdrachten uitvoeren waarin de volgende
Nadere informatieTussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip
Tussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip HELE GETALLEN kan de telrij opzeggen tot ten minste 20. kan vanuit elk getal tot 20 verder tellen en vanuit elk getal onder 10 terugtellen. herkent en
Nadere informatieOverzicht rekenstrategieën
Overzicht rekenstrategieën Groep 3 erbij tot tien Groep 3 eraf tot tien Groep 4 erbij tot twintigt Groep 4 eraf tot twintigt Groep 4 erbij tot honderd Groep 4 eraf tot honderd Groep 4 en 5 tafels tot tien
Nadere informatieRekenen op maat 3 is bedoeld voor groep 3 van het basisonderwijs en vergelijkbaar niveau van het speciaal basisonderwijs.
REKENEN OP MAAT 3 Rekenen op maat 3 richt zich op de belangrijkste vaardigheden die nodig zijn voor het rekenwiskundeonderwijs. Er wordt nauw aangesloten bij de oefenstof van de verschillende blokken van
Nadere informatieBlok 7 G/B vraag 1: natuurlijke getallen, kommagetallen en breuken structureren en op een getallenas situeren
Blok 7 G/B vraag : natuurlijke getallen, kommagetallen en breuken structureren en op een getallenas situeren Natuurlijke getallen, kommagetallen en breuken structureren 0 2 0,5 0,75,25,8 2 3 4 en 4 Kijk
Nadere informatieBlok 7 G/B vraag 1: natuurlijke getallen, kommagetallen en breuken structureren en op een getallenas situeren
Blok 7 G/B vraag : natuurlijke getallen, kommagetallen en breuken structureren en op een getallenas situeren Natuurlijke getallen, kommagetallen en breuken structureren 0 2 0,5 0,75,25,8 2 3 4 en 4 Kijk
Nadere informatieOnthoudboekje rekenen
Onthoudboekje rekenen Inhoud 1. Hoofdrekenen: natuurlijke getallen tot 100 000 Optellen (p. 4) Aftrekken (p. 4) Vermenigvuldigen (p. 5) Delen (p. 5) Deling met rest (p. 6) 2. Hoofdrekenen: kommagetallen
Nadere informatieOnthoudboekje rekenen
Onthoudboekje rekenen D_eze _werkbundel _is _van < > 1 Inhoudsopgave Wat moet je wanneer kennen? eindtoets paastoets kersttoets herfsttoets Getallenkennis 1. Soorten getallen (p.4 5) 2. Duizendtal, honderdtal,
Nadere informatieGetallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).
Getallen 1 Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool
Nadere informatieReken zeker: leerlijn kommagetallen
Reken zeker: leerlijn kommagetallen De gebruikelijke didactische aanpak bij Reken Zeker is dat we eerst uitleg geven, vervolgens de leerlingen flink laten oefenen (automatiseren) en daarna het geleerde
Nadere informatie0,6 = 6 / 10 0,36 = 36 / 100 0,05 = 5 /100 2,02 = 2 gehelen en 2 / 100
Breuken 8 teller breukstreep 9 noemer Breukvorm - kommagetal 0,6 6 / 10 0,36 36 / 100 0,05 5 /100 2,02 2 gehelen en 2 / 100 Breuken en gehelen 1) Hoeveel keer gaat de noemer in de teller? 2) Hoeveel is
Nadere informatieKernbegrippen Kennisbasis wiskunde Onderdeel breuken
Kernbegrippen Kennisbasis wiskunde Onderdeel breuken De omschreven begrippen worden expliciet genoemd in de Kennisbasis. De begrippen zijn in alfabetische volgorde opgenomen. Breuk Een breuk is een getal
Nadere informatie5 5d o e l e n k a t e r n
Blok Pagina Blok 1 2 tot 10 Blok 2 11 tot 21 Blok 3 22 tot 32 Blok 4 33 tot 40 Blok 5 41 tot 50 Blok 6 51 tot 60 Blok 7 61 tot 68 leerjaar 5 5d o e l e n k a t e r n Voorafgaande toelichting bij doelenkatern,
Nadere informatieLeerstofoverzicht groep 3
Leerstofoverzicht groep 3 Getallen en relaties Basisbewerkingen Verhoudingen Leerlijn Groep 3 uitspraak, schrijfwijze, kenmerken begrippen evenveel, minder/meer cijfer 1 t/m 10, groepjes aanvullen tot
Nadere informatieREKENEN OP EEN ABACUS
Je kent hem vast wel: de abacus, ook wel bekend als telraam. Je kunt er snel op rekenen. Goed getrainde mensen rekenen op een abacus zelfs sneller dan een rekenmachine! Hoe werkt dat nou eigenlijk precies?
Nadere informatie1. Tellen. b. Getalrijen voortzetten Laat de volgende opgaven maken: Maak de rijen af:
1. Tellen a. Akoestisch tellen Laat het kind de telrij vanaf een willekeurig getal (bijvoorbeeld 36) opzeggen. Laat het tien verder tellen: zes-en-dertig, zeven-en-dertig, acht-en-dertig, Doe dit enkele
Nadere informatieDe Graankorrel Wervik. Mijn wiskundehulpschrift. van 1 tot 6 leerjaar
De Graankorrel Wervik Mijn wiskundehulpschrift van 1 tot 6 leerjaar We gebruiken de rekenmethode Zo gezegd, zo gerekend! van het eerste tot het zesde leerjaar. Eerste leerjaar blz. 2 Tweede leerjaar blz.
Nadere informatieBlok 6 G/B vraag 1: een natuurlijk getal of kommagetal cijferend delen door een getal van 3 cijfers
Blok 6 G/B vraag : een natuurlijk getal of kommagetal cijferend delen door een getal van 3 cijfers Een natuurlijk getal of kommagetal cijferend delen door een getal van 3 cijfers 50,8 : 20 =? Ik schat
Nadere informatieReken zeker: leerlijn kommagetallen
Reken zeker: leerlijn kommagetallen De gebruikelijke didactische aanpak bij Reken Zeker is dat we eerst uitleg geven, vervolgens de leerlingen flink laten oefenen (automatiseren) en daarna het geleerde
Nadere informatieWiskunde. Wat en hoe?
Wiskunde Wat en hoe? Inhoud 1 ste leerjaar De getallen correct schrijven Getalbeelden automatiseren Splitsen van getallen Optellen en aftrekken tot 20 2 de leerjaar Getallen omzetten naar MAB De tafels
Nadere informatieHoofdrekenen als struikelblok
Hoofdrekenen als struikelblok Jan van de Craats 18 oktober 2007 Op de basisschool neemt hoofdrekenen tegenwoordig een belangrijke plaats in. Daarbij gaat het vooral om sommen waarbij de manier waarop je
Nadere informatieOverzicht spellen tweede leerjaar
GETALLEN 1 Splitsspel Automatiseren van de splitsingen t.e.m. 10. 1-13 t.e.m. 1-20 2 Dominospel Een zuiver tiental koppelen aan de juiste hoeveelheid en omgekeerd. 2-2 t.e.m. 2-5 2 Bingo De zuivere tientallen
Nadere informatieVoorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8
nummer 2 bijgesteld in nov. 2013 Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8 Hoe cijferend rekenen wordt aangeleerd Deze uitgave van t Hinkelpad gaat over het
Nadere informatieA 1 RS+ 1. Rekensprong Plus 1 (c) Van In, lesnr domein lesonderwerp lesnr domein lesonderwerp lesnr domein lesonderwerp
RS+ 1 A 1 2 3 1 MK ruimtelijke oriëntatie: personen 27 G voorwerpen vergelijken naar aantal 53 G natuurlijke getallen interpreteren 2 G tellen tot 6 28 B evenveel maken door bijdoen of wegdoen 54 G vaste
Nadere informatieround up or round down 2 je maakt een getal kleiner door een getal van een ander af te halen, je mag ook numeral figure, number
GETALLEN SYMBOOL TERM ENGELS NEDERLANDS 1 afronden round up or round down een mooi, rond getal ervan maken 2 aftrekken to subtract je maakt een getal kleiner door een getal van een ander af te halen, je
Nadere informatieBlok 6 G/B vraag 1: een natuurlijk getal of kommagetal cijferend delen door een getal van 3 cijfers
Blok 6 G/B vraag : een natuurlijk getal of kommagetal cijferend delen door een getal van 3 cijfers Een natuurlijk getal of kommagetal cijferend delen door een getal van 3 cijfers 50,8 : 0 =? Ik schat 500
Nadere informatieChecklist Rekenen Groep 3. 1. Tellen tot 20. 2. Getallen splitsen. Hoe kun je zelf het tellen controleren?
Checklist Rekenen Groep 3 1. Tellen tot 20 Als kleuters, in groep 1 en groep 2, zijn de kinderen bezig met de zogenaamde voorbereidende rekenvaardigheid. Onderdelen hiervan zijn ordenen en seriatie. Dit
Nadere informatieopérations dans des situations variées avec des petits nombres. Wim De Grieve Page 1 Blok Les H/N Lesdoelen Socles Comparer, mesurer 4 5
4 1 Tellen met sprongen van 5. Bijdoen tot het volgende tiental. Wegdoen tot het vorige tiental. De plaats van een getal schattend aangeven op de getallenlijn tussen zuivere tientallen. Positioneren van
Nadere informatie3.2 Basiskennis. 3.2.1 De getallenlijn. 3.2.2 Symbolen, tekens en getallen. 92 Algebra. Inhoofdstuk1zijnaandeordegeweest: Het=teken. =staat.
92 Algebra 3.2 Basiskennis Inhoofdstuk1zijnaandeordegeweest: 3.2.1 De getallenlijn... -5-4 -3-2 -1 0 1 2 3 4 5... 3.2.2 Symbolen, tekens en getallen Het=teken 5+2+3=10 = geeft aan dat wat links van = staat,
Nadere informatie8000-4000=4000 900-600=300 90-90 =0 7-8= 1 tekort! 4000 + 300+0-1 = 4299
Rekenstrategieën Voor de basisbewerkingen optellen en aftrekken, vermenigvuldigen en delen en voor het rekenen met breuken en rekenen met decimale getallen, wordt een overzicht gegeven van rekenstrategieën
Nadere informatieElementaire rekenvaardigheden
Hoofdstuk 1 Elementaire rekenvaardigheden De dingen die je niet durft te vragen, maar toch echt moet weten Je moet kunnen optellen en aftrekken om de gegevens van de patiënt nauwkeurig bij te kunnen houden.
Nadere informatie5.327 703 x 15.981 3.728.900 + 3.744.881. 2.160 3.007 x 15.120 6.480.000 + 6.495.120. 2.160 3.007 x 15.120 00.000 0 00.000 6.480.000 + 6.495.
Bij vermenigvuldigen van twee grote getallen onder elkaar staan de rijen onder de streep elk voor een tussenstap. De eerste rij staat voor het vermenigvuldigen met het cijfer dat de eenheden van het onderste
Nadere informatieDe tiendeligheid van ons getalsysteem
De tiendeligheid van ons getalsysteem Tiendeligheid is het principe dat telkens als je 10 keer iets hebt, je het kan vervangen door iets anders. Vb. 10E = 1T, 10T = 1H, Dat andere is dus telkens 10 keer
Nadere informatieleerjaar WISo wijsen wiskunde onderwijs leerjaar doelenkatern reken- en wiskundemethode voor het lager onderwijs
leerjaar 2 WISo wijsen wiskunde onderwijs leerjaar 2 doelenkatern reken- en wiskundemethode voor het lager onderwijs Blok Pagina Blok 1 2 tot 10 Blok 2 11 tot 17 Blok 3 18 tot 25 Blok 4 26 tot 32 Blok
Nadere informatieWISo. Handleiding breukendoos. www.zwiso.be. Inhoud breukendoos. Gebruik van de breukendoos. Inzicht in breuken
Handleiding breukendoos Inhoud breukendoos De breukendoos bevat: - metalen breukenbord met vermelding van het geheel en de stambreuken van t.e.m. en ruimte voor de kommagetallen- en de procentstrook -
Nadere informatieVergelijkingen met één onbekende
- 89 - Hoofdstuk 3: ergelijkingen met één onbekende Opgave boek pag 67 nr. 5: Los op in R a. 3 ( + ) 4 7.................. {... }... proef : 1 e lid :... e lid :... b. ( 3 ) + 7 5 ( )........................
Nadere informatiedoelenkatern leerjaar Blok Pagina Blok 1 2 tot 11 Blok 2 12 tot 20 Blok 3 21 tot 29 Blok 4 30 tot 37 Blok 5 38 tot 44 Blok 6 45 tot 53
Blok Pagina Blok 1 2 tot 11 Blok 2 12 tot 20 Blok 3 21 tot 29 Blok 4 30 tot 37 Blok 5 38 tot 44 Blok 6 45 tot 53 Blok 7 54 tot 62 leerjaar 3 doelenkatern Voorafgaande toelichting bij doelenkatern, leerjaar
Nadere informatieAlgebra, Les 18 Nadruk verboden 35
Algebra, Les 18 Nadruk verboden 35 18,1 Ingeklede vergelijkingen In de vorige lessen hebben we de vergelijkingen met één onbekende behandeld Deze vergelijkingen waren echter reeds opgesteld en behoefden
Nadere informatie1. REGELS VAN DEELBAARHEID.
REKENEN VIJFDE KLAS Luc Cielen 1. REGELS VAN DEELBAARHEID. Deelbaarheid door 10, 100, 1000 10: het laatste cijfer (= cijfer van de eenheden) is 0 100: laatste twee cijfers zijn 0 (cijfers van de eenheden
Nadere informatieMemoriseren: Een getal is deelbaar door 10 als het laatste cijfer een 0 is. Of: Een getal is deelbaar door 10 als het eindigt op 0.
REKENEN VIJFDE KLAS en/of ZESDE KLAS Luc Cielen 1. REGELS VAN DEELBAARHEID. Luc Cielen: Regels van deelbaarheid, grootste gemene deler en kleinste gemeen veelvoud 1 Deelbaarheid door 10, 100, 1000. Door
Nadere informatieLEERLIJNEN VIERDE LEERJAAR
LEERLIJNEN VIERDE LEERJAAR Uitwerking van de leerlijnen in het vierde leerjaar Inleiding Leerlijnen geven een mogelijk verloop van een ontwikkelingsproces aan. Een leerlijn beschrijft wat er geleerd wordt.
Nadere informatie1.3 Rekenen met pijlen
14 Getallen 1.3 Rekenen met pijlen 1.3.1 Het optellen van pijlen Jeweetnuwatdegetallenlijnisendat0nochpositiefnochnegatiefis. Wezullen nu een soort rekenen met pijlen gaan invoeren. We spreken af dat bij
Nadere informatieHOOFDSTUK 1 LEERLIJNEN GETALLENKENNIS 85. Hoofdstuk 1 LEERLIJNEN GETALLEN
HOOFDSTUK 1 LEERLIJNEN GALLENKENNIS 85 Hoofdstuk 1 LEERLIJNEN GALLEN 100 OVSG - LEERPLAN WISKUNDE DOMEIN 1: GALLEN A Getallenkennis Domein 1: GALLEN Getallenkennis OD kleuters lagereschoolkinderen 1ste
Nadere informatieBEWERKINGEN HOOFDREKENEN 40 NATUURLIJKE GETALLEN OPTELLEN
BEWERKINGEN HOOFDREKENEN 40 NATUURLIJKE GETALLEN OPTELLEN a De standaardprocedure: getallen splitsen Zo lukt het altijd: 98 + 476 = 98 + 400 + 70 + 6 = 698 + 70 + 6 = 768 + 6 = 774 b Van plaats wisselen
Nadere informatieOptellen van twee getallen onder de 10
Splitsen tot 0 uit het hoofd 2 Optellen 2 7 6 2 5 3 4 Splitsen tot 20 3 2 8 7 2 6 3 5 4 4 4 3 2 2 9 8 2 7 3 6 4 5 5 4 2 3 0 9 2 8 3 7 4 6 5 5 6 5 2 4 3 3 Bij een aantal iets erbij doen heet optellen. Je
Nadere informatieBlok 4 G/B vraag 1: een kommagetal cijferend delen door een natuurlijk getal < 100
Blok 4 G/B vraag 1: een kommagetal cijferend delen door een natuurlijk getal < 100 Een kommagetal cijferend delen door een natuurlijk getal < 100 510,8 : 23 =? Ik schat 500 : 20 = 25 Ik noteer de rekenhulp.
Nadere informatieleerjaar WISo wijsen wiskunde onderwijs leerjaar doelenkatern reken- en wiskundemethode voor het lager onderwijs
leerjaar 1 WISo wijsen wiskunde onderwijs leerjaar 1 doelenkatern reken- en wiskundemethode voor het lager onderwijs Voorafgaande toelichting bij doelenkatern, leerjaar 1 leerjaar 1 Beste leerkracht Voor
Nadere informatie2.1 Bewerkingen [1] Video Geschiedenis van het rekenen (http://www.youtube.com/watch?v=cceqwwj6vrs) 15 x 3 = 45
15 x 3 = 45 2.1 Bewerkingen [1] Video Geschiedenis van het rekenen (http://www.youtube.com/watch?v=cceqwwj6vrs) 15 x 3 is een product. 15 en 3 zijn de factoren van het product. 15 : 3 = 5 15 : 3 is een
Nadere informatiePassende Perspectieven. Bij Rekenrijk 3 e editie
Passende Perspectieven Bij Rekenrijk 3 e editie 0 Dit document is de beschrijving van de Passende perspectieven Rekenen leerroutes van de SLO binnen de methode Rekenrijk 3 e editie. De uitwerking betreft
Nadere informatieBijlage 11 - Toetsenmateriaal
Bijlage - Toetsenmateriaal Toets Module In de eerste module worden de getallen behandeld: - Natuurlijke getallen en talstelsels - Gemiddelde - mediaan - Getallenas en assenstelsel - Gehele getallen met
Nadere informatieTVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Begin 1 ste leerjaar
TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Begin 1 ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Begin 1 ste leerjaar Voor de afname leg je aan iedereen kort de betekenis uit van de tekens =, < en > a.d.h.v.
Nadere informatieBlok 4 G/B vraag 1: een kommagetal cijferend delen door een natuurlijk getal < 100
Blok 4 G/B vraag 1: een kommagetal cijferend delen door een natuurlijk getal < 100 Een kommagetal cijferend delen door een natuurlijk getal < 100 510,8 : 23 =? Ik schat 500 : 20 = 25 Ik noteer de rekenhulp.
Nadere informatieGetallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).
Getallen 1 Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool
Nadere informatieVerbeter het automatiseren van rekenen met 10 minuten per dag
Verbeter het automatiseren van rekenen met 10 minuten per dag In dit artikel zal ik je uitleggen wat automatiseren is, hoe je kind dit leert op school, waarom automatiseren zo belangrijk is en ik geef
Nadere informatieCursus Rekenspecialist. Amarantis tweede bijeenkomst 18 januari 2011
Cursus Rekenspecialist Amarantis tweede bijeenkomst 18 januari 2011 Doelen Kennismaking met huidige rekendidactiek in het basisonderwijs Niveaus van oplossen en rol van modellen Kolomsgewijs rekenen en
Nadere informatieBEWERKINGEN HOOFDREKENEN 40 NATUURLIJKE GETALLEN OPTELLEN
BEWERKINGEN HOOFDREKENEN 40 NATUURLIJKE GETALLEN OPTELLEN a De standaardprocedure: getallen splitsen Zo lukt het altijd: 98 + 476 = 98 + 400 + 70 + 6 = 698 + 70 + 6 = 768 + 6 = 774 b Van plaats wisselen
Nadere informatie2.1 Bewerkingen [1] Video Geschiedenis van het rekenen ( 15 x 3 = 45
15 x 3 = 45 2.1 Bewerkingen [1] Video Geschiedenis van het rekenen (http://www.youtube.com/watch?v=cceqwwj6vrs) 15 x 3 is een product. 15 en 3 zijn de factoren van het product. 15 : 3 = 5 15 : 3 is een
Nadere informatieaantal evaluatielessen
Jaarplanning Rekensprong Plus Rekensprong Plus heeft voor elk leerjaar een eenduidig jaarwerkplan. Elk werkschriftje van Rekensprong Plus overspant een periode tussen twee schoolvakanties werkschrift a
Nadere informatieBESPREKING 1e KLAS 1e REKENPERIODE MM Luc Cielen
BESPREKING 1e KLAS 1e REKENPERIODE MM Luc Cielen Ik ben zo vrij om aan de hand van commentaar op de voorbereiding van je eerste rekenperiode een en ander te verduidelijken. Algemeen: Goed geformuleerde
Nadere informatieWim De Grieve Page 1. Blok Les H/N Lesdoelen Socles Compter, dénombrer, classer Calculer
2 1 Betekenis geven aan de zuivere tientallen. Hoeveelheden van zuivere tientallen leggen. Zuivere tientallen t.e.m. 100 lezen en schrijven. Het symbool T herkennen en gebruiken. 3.1.1. Compter, dénombrer,
Nadere informatieOnthoudboekje rekenen
Onthoudboekje rekenen D_eze _werkbundel _is _van < > 1 Inhoudsopgave Wat moet ik wanneer kennen? eindtoets paastoets kersttoets herfsttoets Getallenkennis 1. Soorten getallen (p.4 6) 2. Getallen afronden
Nadere informatieVrije scholen Zwevezele Interventierooster Hannelore Benoit
Vrije scholen Zwevezele Interventierooster Hannelore Benoit Datum uur Klas Onderwerp doelen Maandag 28/01/2019 8.35 2 a/b Wiskunde Hoofdrekenen Optellen en aftrekken tot 20 - WDrv4 : Optellingen met een
Nadere informatieVrije scholen Zwevezele Interventierooster Hannelore Benoit
Vrije scholen Zwevezele Interventierooster Hannelore Benoit Datum uur Klas Onderwerp doelen Maandag 11/02/2019 8.35 2 a/b Wiskunde Hoofdrekenen Optellen en aftrekken tot 20 - WDrv4 : Optellingen met een
Nadere informatieVrije scholen Zwevezele Interventierooster Hannelore Benoit
Vrije scholen Zwevezele Interventierooster Hannelore Benoit Datum uur Klas Onderwerp doelen Maandag 07/01/2019 8.35 6b Voorinstructie wiskunde 9.00 2 a/b Wiskunde Hoofdrekenen Optellen en aftrekken tot
Nadere informatiewerkblad differentiatie onderwerp tijd cd-rom les 1 Getallenkennis werkbladen 21 en 22 2 x 25 minuten les 3 Bewerkingen werkblad minuten
week 10 OVERZICHT onderwerp werkblad differentiatie tijd cd-rom les 1 Getallenkennis werkbladen 21 en 22 2 x 25 minuten Getalbegrip tot 100 40 40 huistaak 10 les 2 Bewerkingen werkbladen 23 en 24 2 x 25
Nadere informatieKameel 1 basiskennis algebra
A. Cooreman & M. Bringmans Kameel 1 basiskennis algebra 1ste graad SO Secundair onderwijs havo 1 1 2 3 2 3 4 4 5 6 5 6 digitaal Naam: Klas: ISBN 9 789 i.s.m Versie 201 Eureka Onderwijs Innovatief kennis-
Nadere informatieA. Cooreman. 2 HR module 9 Tafel van 9
A. Cooreman Ink ijke e mp la ar 2 HR module Tafel van Basis Leerjaar kk Groep Remediëring 2 1 2 Naam D/201/120/1 ISBN 2 00 i.s.m september 201 Klas digitaal Legende iconen Leer dit vanbuiten. Werk schriftelijk
Nadere informatieBij het cijferend optellen beginnen we bij de eenheden en werken we van rechts naar links:
Cijferend optellen t/m 1000 Voor u ligt de verkorte leerlijn cijferend optellen groep 5 van Reken zeker. Deze verkorte leerlijn is bedoeld voor de leerlingen die nieuw instromen in groep 6 en voor de leerlingen
Nadere informatie6. De vermenigvuldiging: het wisselen van de factoren (1) Datum
6. De vermenigvuldiging: het wisselen van de factoren (1) Datum 9 Wissel de factoren om. = rijen, horizontaal; = kolommen, verticaal 2 rijen () van. = 2 x.. x 5 = 20 = 4 kolommen ( ) van. = 4 x. = =. rijen
Nadere informatieWim De Grieve Page 1. Blok Les H/N Lesdoelen Socles Calculer Calculer & 3.4 Traitement de données
7 1 Oefenen van de maaltafels van 6,7 en 9. Een deling koppelen aan een vermenigvuldiging en omgekeerd Hanteren van de begrippen 'product', 'quotient', 'deling', 'deler'. 7 2 Optellingen van het type TE
Nadere informatieR.T. (fonsvendrik.nl 2017)
Inhoud Rekenkunde. Nadruk verboden 1.1 Inleiding blz. 1 2.1 Positieve en negatieve getallen 3 2.2 Het gebruik van haakjes, accoladen, blokhaken, enz. 4 3.1 Vermenigvuldigen 7 3.2 Het vermenigvuldigen zowel
Nadere informatieVrije scholen Zwevezele Interventierooster Hannelore Benoit
Vrije scholen Zwevezele Interventierooster Hannelore Benoit Datum uur Klas Onderwerp doelen Maandag 23/04/2018 9.00 5b Voorinstructie wiskunde 9.25 3 a/b Wiskunde Optellen en aftrekken tot 100 en 1000
Nadere informatienaam :... datum :... klas :... Vul de juiste data in. Vandaag is het... (dag van de week). Ik schrijf de datum van vandaag
naam :... datum :... klas :... Vul de juiste data in. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Vandaag is het... Ik schrijf de datum van vandaag (dag van de week).
Nadere informatieRekentermen en tekens
Rekentermen en tekens Erbij de som is hetzelfde, is evenveel, is gelijk aan Eraf het verschil, korting is niet hetzelfde, is niet evenveel Keer het product kleiner dan, minder dan; wijst naar het kleinste
Nadere informatieoptellen 1 Doel: plaats bepalen op de getallenlijn 2 Doel: optellen met de rekentekens + en 3 Doel: optellen van concreet naar abstract Herhalen
1 Basisstof t/m 10 Lesdoelen De kinderen: kunnen hoeveelheden t/m ; kunnen een optelsom met voorwerpen t/m in de abstracte vorm noteren; kunnen werken met de rekentekens en. Materialen Klassikaal: Per
Nadere informatieLeerlijnen groep 3 Wereld in Getallen
Leerlijnen groep 3 Wereld in Getallen 1 2 3 4 REKENEN Boek 3a: Blok 1 - week 1 - tellen van hoeveelheden tot - introductie van de getallenlijn tot en met - tellen t/m (ook rangtelwoorden) - erbij- en erafsituaties
Nadere informatieBlok 1 GB les 2 K1: cijfers 2 en 3 overtrekken en zelf schrijven
Blok GB les 2 K: cijfers 2 en 3 overtrekken en zelf schrijven Cijfers 2 en 3 overtrekken en zelf schrijven 2 3 Start Van richting veranderen Stop Start Van richting veranderen Stop Overtrek de cijfers.
Nadere informatieGroep 6. Uitleg voor ouders (en kinderen) over de manieren waarop rekenen in groep 6 aan bod komt. Don Boscoschool groep 6 juf Kitty
Groep 6 Uitleg voor ouders (en kinderen) over de manieren waarop rekenen in groep 6 aan bod komt. Getalbegrip Ging het in groep 5 om de hele getallen tot 1000, nu wordt de getallenwereld uitgebreid. Naast
Nadere informatieAndere psychometrische kenmerken. www.prodiagnostiek.be/ diagnostisch materiaal
Rekenbegrip Verachtert P., Dudal P., VCLB-Service, Schaarbeek, 2004 Een betrouwbaar beeld geven van de voorbereidende rekenvaardigheden en inzichten van kleuters. De toets bestaat uit de onderdelen: vergelijken
Nadere informatieVrije scholen Zwevezele Interventierooster Hannelore Benoit
Vrije scholen Zwevezele Interventierooster Hannelore Benoit Datum uur Klas Onderwerp doelen Maandag 25/02/2019 8.35 2 a/b Wiskunde Hoofdrekenen Optellen en aftrekken tot 20 - WDrv4 : Optellingen met een
Nadere informatieREKENZWAK VMBO-MBO. Lonneke Boels - Christelijk Lyceum Delft Rekencoördinator, docent rekenen, technator RT-praktijk Alaka rekenen basisschool en pabo
REKENZWAK VMBO-MBO Lonneke Boels - Christelijk Lyceum Delft Rekencoördinator, docent rekenen, technator RT-praktijk Alaka rekenen basisschool en pabo Oorzaken rekenproblemen En wat kun je eraan doen? Oorzaak
Nadere informatiePraktisch bestaan er enkele eenvoudige methoden om een decimaal getal om te zetten naar een binair getal. We bespreken hier de twee technieken.
Talstelsels 1 Algemeenheden Digitale systemen werken met nullen en enen omdat dit elektronisch gemakkelijke te verwezenlijken is. De transistor kent enkel twee toestanden (geleiden of sperren) Hierdoor
Nadere informatieRekenen: vroeger en nu! Karin Lukassen Suzanne Sjoers
Rekenen: vroeger en nu! Karin Lukassen Suzanne Sjoers Rekenen: vroeger en nu! Colofon Titel Rekenen: vroeger en nu! Auteurs Karin Lukassen, Suzanne Sjoers Vormgeving APS, Marije Koopmans Foto s Shutterstock
Nadere informatieDownload gratis de PowerPoint rekenen domein getallen:
Getallen Bron: Examenbladmbo.nl, SYLLABUS REKENEN 2F en 3F vo en mbo, Versie mei 2015 Download gratis de PowerPoint rekenen domein getallen: http://nielspicard.nl/download/powerpoint-rekenen-domein-getallen/
Nadere informatieDiagnostisch rekenonderzoek
Doel: Zicht krijgen op het niveau van tellen, kennis van cijfers en getalbegrip, vergelijken van hoeveelheden en bewerkingen tot 10 en tot 20 (splitsen, aanvullen, koppeling materiaal som en vv, sommen
Nadere informatieAandachtspunten. blok 1, les 3 blok 2, les 3 blok 2, les 6 blok 3, les 3 blok 3, les 6
Aandachtspunten 307 Aandachtspuntenlijst 1, bij blok 1, 2 en 3 1 Verkennen en benoemen van verschillende betekenissen en functies van getallen t/m 1000. Het kind begrijpt nog niet dat er een verband bestaat
Nadere informatieLEERLIJNEN DERDE LEERJAAR
LEERLIJNEN DERDE LEERJAAR Uitwerking van de leerlijnen in het derde leerjaar Inleiding Leerlijnen geven een mogelijk verloop van een ontwikkelingsproces aan. Een leerlijn beschrijft wat er geleerd wordt.
Nadere informatieBEWERKINGEN HOOFDREKENEN 40 NATUURLIJKE GETALLEN OPTELLEN
40 NATUURLIJKE GETALLEN OPTELLEN a De standaardprocedure: getallen splitsen Zo lukt het altijd: 98 + 476 = 98 + 400 + 70 + 6 = 698 + 70 + 6 = 768 + 6 = 774 b Van plaats wisselen Uitsluitend te gebruiken
Nadere informatie