MVO MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN

Transcriptie

1 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN

2 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN Een kabelgoot van aardappelzetmeel, diervriendelijk geproduceerd vlees, een koerier die rijdt op aardgas. Steeds meer consumenten en organisaties vragen naar maatschappelijk verantwoorde producten en diensten. Slimme ondernemers spelen tijdig in op deze ontwikkeling. De gemeente Tilburg komt hen tegemoet, onder meer met een MVO-subsidie. Wie denkt dat MVO alleen is weggelegd voor grote bedrijven heeft het mis, zegt wethouder Joost Möller van de gemeente Tilburg (Ondernemerszaken). Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is voor alle ondernemers. Soms brengt het eerst investeringen met zich mee. Maar aangetoond is dat duurzaam ondernemen op termijn loont. Ook voor kleinere bedrijven. Energiebesparing of het terugdringen van ziekteverzuim bijvoorbeeld, leveren altijd winst op. HONDERD PROCENT DUURZAAM De gemeente Tilburg koopt vanaf 2010 honderd procent duurzaam in. Dat betekent dat elk bedrijf dat direct of indirect aan de gemeente levert, maatschappelijk verantwoord moet ondernemen. MVO is een breed begrip, waaraan elke ondernemer zijn eigen invulling kan geven. In de visie van de gemeente betekent het dat een bedrijf in elk geval streeft naar duurzaamheid op de volgende gebieden: personeel en integriteit maatschappelijk betrokken ondernemen milieu, energie en klimaat inkoop en keten transparantie en communicatie marketing en verkoop MVO is: bij de aanschaf van een nieuwe bedrijfswagen ook rekening houden met het brandstofverbruik, bij het invullen van vacatures ook denken aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en bij nieuwbouw rekening houden met de omgeving. STIMULERINGSREGELING Met een stimuleringsregeling wil de gemeente de marktpositie van het Tilburgse bedrijfsleven versterken. Er is geld beschikbaar om ondernemers met elkaar en met andere partijen in contact te brengen, te onderzoeken waar behoefte aan is en concrete projecten te ondersteunen. Hoe het geld precies wordt besteed, bepalen de ondernemers voor een deel zelf. MVO kun je niet van bovenaf opleggen, realiseert Möller zich. De wetgeving stelt de kaders. De markt zelf levert creativiteit en innovatieve ideeën. Tot en met 2012 is een ton per jaar beschikbaar voor concrete initiatieven van bedrijven die duurzaam en maatschappelijk verantwoord willen ondernemen. De criteria waaraan projecten moeten voldoen om voor subsidie in aanmerking te komen, zijn te vinden op de website van de gemeente. VERANTWOORDELIJKHEID Een ondernemer die in 2009 een MVO-subsidie kreeg, is Marti de Brouwer. Als manager van Lips Textielservice in Tilburg helpt hij in zijn wasserij aan de Havendijk kansarmen aan het werk. Als je een Tilburgs bedrijf bent, heb je een verantwoordelijkheid voor de stad, vindt hij. Het is niet de enige reden waarom hij zich richt op langdurig werklozen. Op deze manier heeft hij altijd genoeg personeel, ook als de arbeidsmarkt krap is. Want: Het zijn de best gemotiveerde werknemers die er zijn. GROEN EN DUURZAAM Een ander project dat werd ondersteund met een MVO-subsidie was afkomstig van PresEarth, een samenwerkingsverband van vier groenbedrijven. Zij stelden het boekje Duurzaam Innoveren samen. Hierin staan een tiental ideeën voor duurzame innovatie binnen én buiten de groensector. Uitgangspunt is het principe cradle to cradle (afval is voedsel). De ideeën variëren van composteerbare bedrijfskleding tot beleggingsgroen : een tuin of groenvoorziening die zichzelf na verloop van tijd terugverdient. De subsidie maakt het mogelijk de ideeën nader uit te werken en mogelijk ook uit te voeren. Eén van de kartrekkers van het project was Bert van Helvoirt, directeur van Van Helvoirt Groenprojecten. Hij droeg de dagelijkse leiding van het familiebedrijf over om meer tijd te kunnen besteden aan zijn passie: duurzaam innoveren. Om ook op lange termijn succesvol te kunnen zijn, móet je wel maatschappelijk verantwoord ondernemen, is zijn overtuiging.

3 VANZELFSPREKEND MVO hoeft niet vernieuwend of grootschalig te zijn. Het moet vooral een vanzelfsprekend onderdeel vormen van de dagelijkse bedrijfsvoering. Bij CZL, dat in 2008 de allereerste MVO-prijs ontving, is dat al dertig jaar zo. CZL is gespecialiseerd in oppervlaktebehandeling van metalen, een bedrijfstak met een slecht imago. Directeur Tini van Laarhoven is daarom voortdurend op zoek naar processen en grondstoffen die minder belastend zijn voor mens en milieu. Ik voel me er prettig bij en uiteindelijk rendeert het nog ook. INVESTEREN IN DE TOEKOMST Niet elke duurzame maatregel levert direct geld op. Sommige investeringen verdienen zichzelf pas na verloop van tijd terug, en soms is de winst helemaal niet in geld uit te drukken. Etiënne Luijten van I&L Koeriers & Transport kocht een dure aardgasauto. Economisch voordelig is hij niet. De actieradius is laag en er zijn maar weinig tankstations. Toch overweegt hij de aanschaf van een tweede exemplaar: Het is een investering in de toekomst en een manier om ons te onderscheiden in de markt. Het geeft ook gewoon een goed gevoel om bij te dragen aan een duurzamere samenleving. Je hóeft niet op deze manier te werken, maar ik voel me er wel het prettigst bij, zegt Marco Aerts, directeur van Saint-Gobaine Cultilène. Het Tilburgse bedrijf produceert steenwol bodemvervangers en verhief MVO tot integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. INGESLAGEN WEG Ook in een periode van economische neergang is het belangrijk de ingeslagen weg te blijven volgen, zegt Möller: MVO draagt bij aan een stijging van de winst. Daarnaast zorgt het voor positieve publiciteit. Het is zaak dat ondernemers verder durven kijken en zich niet laten leiden door conjunctuurbewegingen. Tilburg is sinds 2004 de duurzaamste gemeente van Nederland. Dat betekent meer dan het schenken van Max Havelaar koffie, zegt Möller. Zo moeten uitzendbureaus waarmee wij werken, ook uitzendkrachten met een bijstandsuitkering bemiddelen. En de schoonmaakactiviteiten bij de gemeente worden uitgevoerd door medewerkers van leerwerkbedrijf de Diamant-groep. Ook al staat Tilburg vooraan als het om duurzaamheid gaat, toch mag de gemeente niet achterover leunen, benadrukt de wethouder: Je moet jezelf altijd willen verbeteren.

4 DE 3 P S: PEOPLE, PLANET, PROFIT People, planet, profit. Bij een bedrijf dat maatschappelijk verantwoord onderneemt, zijn deze drie aspecten in balans. De onderneming streeft naar een gezond bedrijfsrendement (profit), een beter milieu (planet) en meer welzijn voor de medewerkers en de maatschappij (people). Cradle to Cradle Cradle to cradle wordt in het Nederlands vertaald als: Afval is voedsel. Het is een nieuwe kijk op duurzaam ontwerpen, waarbij restproducten beschouwd worden als grondstoffen. Uitgangspunt is dat de huidige generatie in haar behoeften voorziet, zonder de volgende generatie te belasten.

5 TRANSPARANTIE EN COMMUNICATIE Als ondernemer leef je niet op een eiland. Er zijn anderen aan wie je verantwoording moet afleggen: klanten, maar ook buurtbewoners, leveranciers en medewerkers. Vanuit die gedachte gaan maatschappelijk verantwoorde bedrijven de dialoog aan, over wat goed en fout gaat. Vaak kom je samen tot oplossingen, die je alleen niet had bedacht. SAINT-GOBAIN CULTILÈNE productie van steenwol bodemvervangers voor de internationale groente- en bloementeelt De gevel van Saint-Gobain Cultilène is een oase van groen tussen de doorgaans kleurloze bebouwing op bedrijventerrein Vossenberg. Als een variant op de klimop, is de muur bedekt met planten. De wortels hechten in de steenwolblokken die bij het bedrijf worden gemaakt. Wallflore, zoals de groene muur heet, is een product van een reeks innovatiesessies voor medewerkers. Cultilène wilde het personeel betrekken bij vernieuwingen en productdiversificatie. Daarbij werd nadrukkelijk aandacht gevraagd voor duurzaamheid. MVO is ook regelmatig onderwerp van gesprekken met klanten. Zo kwam bijvoorbeeld een manier tot stand om houders voor steenwolpluggen milieuvriendelijk te reinigen. Aldus zijn directeur Marco Aerts en zijn medewerkers voortdurend bezig met MVO. Aerts: Je hóeft niet op deze manier te werken, maar persoonlijk voel ik me er wel het prettigst bij.

6 INTERPOLIS verzekeringen Veel banken en verzekeraars richtten zich de afgelopen jaren vooral op de belangen van (groot)aandeelhouders, met alle gevolgen van dien. Interpolis is van oudsher gewend ook rekening te houden met andere belanghebbenden. De verzekeringsmaatschappij is ooit opgericht door boeren en tuinders, die beseften dat ze alleen sámen bepaalde risico s konden dragen. Dat coöperatieve gedachtegoed is altijd gebleven, zegt Ronald Overbeek Bloem, manager communicatie en merkmanagement. Het maatschappelijk verantwoord ondernemerschap van Tilburgs grootste werkgever komt onder meer tot uiting in het contact met de klant. Daarin staat helderheid voorop. We streven naar een duurzame relatie met de klant, zegt Overbeek Bloem. Tien jaar geleden, toen de verzekeraar nieuwbouw pleegde aan de Spoorlaan, was transparantie ook al het devies in de dialoog met buurtbewoners. Het bedrijf belegde destijds diverse informatieavonden. Overbeek Bloem: De Interpolistuin is daar mede het resultaat van. TRANSPARANTIE EN COMMUNICATIE DELICIA producent hagelslag en andere chocoladespecialiteiten Maar liefst 40 inzendingen leverde een prijsvraag over afvalreductie op, die Delicia uitschreef onder het personeel. Eén van ideeën was om naast papier en big bags, ook plastic folie apart in te zamelen. Het viel productiemedewerkers op dat het verpakkingsmateriaal in grote hoeveelheden bij het restafval belandde. Tegenwoordig staan er overal in het bedrijf knapzakhouders, met grote zakken eraan waarin de folie verdwijnt. We bieden het aan voor hergebruik en besparen tegelijkertijd op de kosten voor afvalverwerking, zegt Annemieke van Eijk, manager Kwaliteit, Arbo en Milieu. De prijsvraag is een van de vele manieren waarop het bedrijf de 120 medewerkers betrekt bij zijn streven naar duurzaamheid. Delicia is ervan doordrongen dat het opstellen van mooie milieujaarplannen niet voldoende is. Die worden pas werkelijkheid als iedereen meedoet. Van Eijk: Of je nu manager bent of productiemedewerker: ieder heeft zijn eigen verantwoordelijkheid.

7 PERSONEEL EN INTEGRITEIT Een open bedrijfsvoering, een inspirerende werkomgeving en voldoende ontwikkelingsmogelijkheden. Wie goed is voor z n personeel, plukt daar ook zelf de vruchten van. Een tevreden werknemer presteert immers beter. PONDRES partner in direct marketing communicatie Medewerkers die zich in hun vrije tijd inzetten voor een goed doel, kunnen voor financiële ondersteuning een beroep doen op hun werkgever. En tijdens kwartaalborrels of kerstvieringen van het Tilburgse bedrijf is een doventolk aanwezig. Het zijn zulke kleine dingen die het Pondres-gevoel geven, zegt manager P&O Brigitte Musters. Mensen werken hier graag, hoewel onze arbeidsvoorwaarden eigenlijk maar heel gewoon zijn. Ons verzuimbeleid is zelfs streng. Daar staat tegenover dat we er alles aan doen om onze mensen gezond en blij aan het werk te houden. Elke twee weken schuift de directie aan de ontbijttafel met een aantal medewerkers uit alle lagen van de organisatie. Alle denkbare onderwerpen passeren dan de revue. Ook de vraag hoe het eigenlijk gaat met Pondres, nu de economische crisis heeft toegeslagen: Medewerkers hebben recht om dat te weten. In verband met de recessie werd het gebruikelijke uitgangspunt voor de gratificatie vorig jaar losgelaten. In plaats daarvan kreeg iedereen, hoog of laag binnen de organisatie, hetzelfde financiële extraatje. Een gepaste vorm van inkomensnivellering in deze tijd, vindt Musters.

8 HOPPENBROUWERS ELEKTROTECHNIEK De muur achter het bureau van directeur Henny de Haas hangt vol sheets. Op één ervan staan de vijf strategische doelen van Hoppenbrouwers Elektrotechniek. Bovenaan staat: medewerkertevredenheid. De medewerkers vormen mijn belangrijkste kapitaal, realiseert De Haas zich. Onder het motto behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden, geeft hij hen veel eigen verantwoordelijkheid. Niemand wil saai werk. En als je zelfstandig mag werken is het snel half vijf. Het bedrijf aan de Kreitenmolenstraat in Udenhout beschikt ook over een eigen praktijkschool. Vmbo-schoolverlaters kunnen bij Hoppenbrouwers direct aan de slag, en tegelijkertijd een opleiding volgen in de Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL). Behalve een bijdrage aan de samenleving, is het ook een efficiënte manier om aan personeel te komen. Zo snijdt het mes aan twee kanten. GEOFOX-LEXMOND milieuadviesbureau PERSONEEL EN INTEGRITEIT Een bedrijf leiden waar medewerkers graag werken, en waar klanten graag klant zijn. Dat is de missie van Boudewijn ter Haar, vestigingsmanager van Geofox-Lexmond in Tilburg. Zelf spreekt hij overigens liever van mensen dan van medewerkers, waarmee hij wil aangeven dat je bij Geofox-Lexmond veel méér bent dan je functieprofiel. Wij geven ruimte aan persoonlijke ontwikkeling, en dat is géén loze kreet. In de praktijk betekent dat: optimale begeleiding, ruime mogelijkheden om opleidingen te volgen of - voor wie dat ambieert - zélf les te geven, en maximale betrokkenheid bij de organisatie. Veel aandacht gaat uit naar de sfeer op de werkvloer. Mensen moeten opbouwende kritiek kunnen geven én ontvangen, en het durven zeggen als hen iets dwars zit. Het personeel is mijn belangrijkste kapitaalfactor. Mijn materiaal kan ik morgen vervangen, maar de mensen niet, legt Ter Haar uit. Zij vormen dus eigenlijk het bedrijf. En als zij tevreden zijn, zijn de klanten dat ook. Want wie tevreden is doet z n werk met passie.

9 MILIEU, ENERGIE EN KLIMAAT Energiebesparing, dubbelzijdig kopiëren en zuinige bedrijfswagens: maatregelen die vriendelijk zijn voor het milieu, zijn dat vaak ook voor de portemonnee. Soms direct, soms indirect, door subsidies op milieuvriendelijke maatregelen. Een ondernemer die milieuschade beperkt en compenseert, maakt pure winst! VAN HELVOIRT GROENPROJECTEN hoveniersbedrijf Composteerbare bedrijfskleding, lokaal inkopen van grondstoffen en advisering over duurzaam innoveren. Drie verschillende voorbeelden van maatschappelijk verantwoord ondernemen die bij Van Helvoirt Groenprojecten in Berkel-Enschot al (bijna) in de praktijk worden gebracht. In het boekje Duurzaam Innoveren, een initiatief van directeur Bert van Helvoirt, zijn er nog veel meer te vinden. Om meer tijd te kunnen besteden aan het bedenken van duurzame oplossingen, droeg hij de dagelijkse leiding van zijn bedrijf enkele jaren geleden over aan iemand anders. Zelf ging hij sturing geven aan een denktank die praktische toepassingen bedacht voor het cradle to cradle principe, vrij vertaald als afval is voedsel. Om duurzaam succesvol te kunnen zijn móet je wel maatschappelijk verantwoord ondernemen, is zijn overtuiging. Je moet als ondernemer iets bijdragen aan de maatschappij, zonder het economisch voordeel uit het oog te verliezen. Iets dat geen voordeel oplevert, kan in mijn ogen niet duurzaam zijn.

10 KLOSTERMANN NEDERLAND BV elektrotechniek Méér doen dan een kabel leggen van A naar B. Dat wilde Wim van Dijk, directeur van Klostermann Nederland BV in Tilburg. Van Dijk stoort zich al jaren aan de materiaalverspilling in de bouwsector. Tien procent van de bouwmaterialen verdwijnt ongebruikt in de container, vaak als gevolg van een gebrekkige afstemming tussen deelnemers aan een bouwproject. In een klassieke bouwkolom, waarin de hiërarchie naar beneden loopt van aannemer tot installateur, staan de marges onderin de kolom onder druk. Hoofdaannemers bepalen de strategie en inhoud van een project. Onderaannemers krijgen nauwelijks de kans het proces te beïnvloeden, of te innoveren. Van Dijk nam het initiatief tot Bouwteam+ : een experiment waarin de opdrachtgever (een Tilburgse woningbouwvereniging), de architect, de aannemer en de installateur náást elkaar opereren in plaats van boven elkaar. Samen richten ze het bouwproces zo duurzaam mogelijk in, met oog voor milieuvriendelijke oplossingen en innovaties. Door de transparante manier van samenwerken staan marges niet onder druk en kan gesproken worden over een verantwoorde winst. MILIEU, ENERGIE EN KLIMAAT I&L KOERIERS & TRANSPORT De eerste Volkswagen op aardgas in de regio Tilburg is eigendom van I&L Koeriers. Economisch voordelig is het niet, geeft directeur Etiënne Luijten toe. Het is een dure auto met een lage actieradius. Na 250 kilometer is het gas op, en er zijn maar heel weinig tank-stations in Nederland. Toch overweegt hij op korte termijn een tweede exemplaar aan te schaffen. Het is een investering in de toekomst en een manier om ons te onderscheiden in de markt. Klanten vinden het steeds belangrijker dat we milieuvriendelijk werken. Daarnaast is het in sommige steden pure noodzaak, omdat we met vervuilende wagens de binnenstad niet meer in komen. Steeds meer gemeenten kennen, net als Tilburg, een milieuzone. De gewone auto s van I&L zijn uitgerust met roetfilters en schone Euro 5 motoren. Uiteindelijk betalen de investeringen zich op vele manieren terug, zegt Luijten. In een goed gevoel, een schonere wereld voor onze kinderen en het voortbestaan van het bedrijf.

11 MARKETING EN VERKOOP Steeds meer consumenten vragen naar duurzame producten, en overheden gaan vanaf 2015 zelfs volledig duurzaam inkopen. Verschillende ondernemers weten succesvol in te spelen op deze vraag. Hun inspanningen om duurzame producten of diensten te vermarkten, worden beloond. BIEF SELECT vleesveehouderij Henk Broeders is eigenaar van één van de weinige vleesveehouderijen die Nederland nog telt. Bijzonder aan zijn bedrijf is dat het nagenoeg zelfvoorzienend is. Het voer voor de dieren verbouwt Broeders dicht bij huis, op de landerijen rondom de trappistenabdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven. De mest van de runderen rijdt hij uit over de akkers. De klanten van Broeders gaan niet voor de laagste prijs, maar hechten aan voedselveiligheid, dierenwelzijn en milieu. En dat kan hij bieden. Broeders weet precies wat zijn runderen eten, de dieren zijn in groepen gehuisvest en hij werkt volgens het milieuvriendelijke potstalsysteem, dat ook in de biologische veehouderij wordt toegepast. Onder de naam Bief Select verkoopt Broeders het vlees aan slagerijen en kleine supermarktketens. Hij heeft zelf zijn afzetmarkt gecreëerd. Door steeds maar weer te vertellen over zijn werkwijze, won hij het vertrouwen van de consument. Als een standwerker heb ik mijn vlees aan de man gebracht.

12 GROEI IN WERK duurzaam personeels- en organisatieadvies Groei in Werk heeft een klant die beoordeelt of koffie al dan niet het predikaat duurzaam verdient. Toen deze klant nieuwe mensen zocht voor de certificering van cacao en soja, schakelde hij Groei in Werk in. Een logische keuze, zegt mede-eigenaar Paul Vissers: Wij vinden de mensen die gedreven genoeg zijn voor zo n baan. Vissers en zijn compagnon Chris Mulder zoeken hun opdrachtgevers nadrukkelijk in de duurzame hoek. Zo bouwden ze een klantenkring op van maatschappelijk verantwoorde werkgevers. De samenwerking met een opdrachtgever verloopt prettiger als je dezelfde waarden deelt, vindt Vissers. Groei in Werk hecht aan duurzaam klantcontact, werken met plezier, respect en zorg voor de mens. Ook werknemers kunnen bij het Tilburgse adviesbureau terecht, voor een outplacementtraject bijvoorbeeld. Zij kiezen ook voor Groei in Werk omdat ze duurzaamheid hoog in het vaandel hebben. En als het bureau dan binnen de eigen klantenkring een nieuwe baan voor hen vindt, voelen ze zich al gauw op hun plek. MARKETING EN VERKOOP BVA PROJECTEN MVO-advies Alex van Zundert werkte jarenlang voor Oxfam Novib. Die ervaring gebruikt hij tegenwoordig om organisaties te adviseren, die maatschappelijk verantwoord willen ondernemen. Een voorbeeld: onder het motto think global, act local hielp hij Brabant Water bij het opzetten van een ontwikkelingsproject. Hij adviseerde méér te doen dan geld geven. Afgeschreven watermeters gingen naar Afrika, waar een grote behoefte is aan dergelijke apparatuur. Medewerkers van Brabant Water installeerden ze ter plekke, in samenwerking met de plaatselijke bevolking. Veel klanten kent hij nog uit zijn tijd bij Oxfam Novib. Door zijn kennis over ontwikkelingslanden, brengt hij hen op ideeën waar ze zelf nooit aan hadden gedacht. Zo schept mijn aanbod weer nieuwe vraag. De behoefte aan advies over duurzaamheid blijkt groot. Steeds meer bedrijven en instellingen willen iets doen op dit gebied. Van Zundert schetst de mogelijkheden en legt de contacten. Ik ben eigenlijk een soort makelaar. Voor meer informatie /

13 INKOOP EN KETEN Duurzaam inkopen is meer dan Max Havelaar koffie schenken. Het vergt een kritische houding ten opzichte van leveranciers van producten en diensten. Zo ontstaan ketens van maatschappelijk verantwoorde ondernemingen. Door vanaf 2015 alleen nog maar duurzaam in te kopen, wil de overheid de motor zijn achter deze ontwikkeling. PRINS HEERLIJK lunchcafé en restaurant Bij Prins Heerlijk doen leerling-medewerkers met een verstandelijke beperking of leerproblemen ervaring op in de horeca. Toch werkt het leerwerkbedrijf onder dezelfde voorwaarden als concurrenten. Kwaliteit is volgens directeur Ella Buijze het sleutelwoord. Dat is ook het criterium waarop Prins Heerlijk leveranciers beoordeelt. Het restaurant koopt verse, veelal biologische producten in. Leveranciers dragen daarnaast bij aan de opleiding van leerling-medewerkers. Zo heeft het bedrijf waar Prins Heerlijk zijn appels vandaan haalt, hen verteld over de teelt van de vruchten. Het personeel was zo enthousiast, dat de appeltaart daarna beduidend beter verkocht. Het meisje dat vandaag in de bediening werkt, is het levende voorbeeld van wat Prins Heerlijk kan bereiken. Als ze een bestelling opneemt, onderbreekt Ella Buijze het gesprek. Het blijkt haar eerste keer te zijn. Leermeester Abgar van Rijswijk: Toen ze hier pas kwam, was ze zo verlegen dat het leek alsof ze niet kon praten!

14 VERDIVAS drukkerij Regelmatig haalt een tuinman het onkruid weg rond het gebouw van Verdivas aan de Kobaltstraat. Dat heb ik van mijn vader overgenomen, zegt algemeen directeur Jos Frijters. Het familiebedrijf, gevestigd in een woonwijk, wil een goede buurman zijn. Rekening houden met je omgeving, zonder je winstoogmerk uit het oog te verliezen. Dat is voor Frijters de kern van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Zijn bedrijf was begin jaren negentig een van de eerste drukkerijen in Nederland met een milieucertificaat. Sinds vorig jaar is de ondermening ook FSC-gecertificeerd. Het drukwerk is vervaardigd van papier dat ecologisch verantwoord wordt geproduceerd. Tegelijkertijd probeert Verdivas het gebruik van papier zo veel mogelijk te beperken. In het hele proces van concept tot drukwerk, werden nogal eens proeven uitgeprint en per post verstuurd. Bestanden blijven nu zo lang mogelijk digitaal: dat bespaart papier en kilometers. We drukken pas af als het helemaal goed is, zegt Frijters. INKOOP EN KETEN ECOSERVER producent energiezuinige server Ondernemer Ad van der Put ontwikkelde de ECO-server: een energiebesparende computer. Artikelen in de vakpers over stroomvretende systemen brachten hem op het idee. De ECO-server bleek een gat in de markt: ondernemers voelen wel voor zo n computer die de elektriciteitsrekening omlaag brengt en tegelijkertijd bijdraagt aan een beter milieu. De ECO-server won in 2008 de Innovation Award van de Digikring Groot Amsterdam. De jury prees het product om de CO2-reductie die het oplevert. Afhankelijk van het type, verbruikt het apparaat tot zeventig procent minder stroom. De verwachting is dat de ECO-server ook concurrenten zal aanzetten tot de ontwikkeling van energiebesparende systemen. Het succes van zijn product zette Van der Put aan het denken over zijn eigen energieverbruik. Hij besloot zijn auto, die 1 op 7 reed, in te ruilen voor een hybride personenwagen. Waarom zo veel brandstof verbruiken als het ook met minder kan?

15 MAATSCHAPPELIJK BETROKKEN ONDERNEMEN Een arbeidsgehandicapte of langdurig werkloze in dienst nemen. Het vrijwillig opknappen van een kinderboerderij in de buurt. Het zijn voorbeelden van maatschappelijk betrokken ondernemerschap. Maar ook door hun producten of diensten kunnen ondernemers bijdragen aan een betere samenleving. LIPS TEXTIELSERVICE wasserij en linnenverhuur Kansen creëren voor minder kansrijke Tilburgers. Zo vat Marti de Brouwer, directeur van Lips Textielservice, zijn personeelsbeleid bondig samen. Heel wat allochtone vrouwen, maar ook rasechte Tilburgers, vonden in de wasserij aan de Tilburgse Havendijk hun eerste baan. Sommigen van hen kwamen daarvóór nauwelijks de deur uit. Anderen circuleerden jarenlang in de bestanden van het CWI. De meeste werkgevers durven hem niet na te doen, maar De Brouwer heeft een heel eigen visie op deze moeilijk bemiddelbaren : Het zijn de best gemotiveerde werknemers die er zijn. Hij investeert veel in zijn mensen, maar krijgt ook veel terug. Als de arbeidsmarkt krap is, heeft hij nog voldoende personeel. Maar dat is niet zijn enige drijfveer. Als je een Tilburgs bedrijf bent, heb je ook een bepaalde verantwoordelijkheid voor de stad.

16 IT FITS producent en leverancier van kleding en producten voor de zorg In zijn vorige beroep als verpleegkundige kwam Joost Gulikers schrijnende situaties tegen. Zoals mensen met een verstandelijke beperking en ernstige gedragsproblemen, die een groot deel van de dag met onrustbanden gefixeerd op bed doorbrachten. Als directeur van It Fits, marktleider in Nederland op het gebied van vrijheidsbeperkende hulpmiddelen, verkoopt hij de zogenoemde onrustbanden alleen als het écht niet anders kan. Iemand die wild om zich heen slaat en daarmee zichzelf of anderen pijn doet, kun je polsbanden omdoen. Maar vaak zijn er humanere alternatieven mogelijk, speciale kledingstukken bijvoorbeeld. Áls vrijheidsbeperkende middelen nodig zijn, moeten die zo min mogelijk negatieve prikkels geven, is zijn motto. It Fits levert ook kleding voor rolstoelgebruikers. Jassen zonder achterkant, met ritsen aan de zijkant of een aangepaste mouw: het wordt allemaal op maat gemaakt in het naaiatelier op bedrijventerrein T58. Doel is altijd om het leven van de cliënt zo comfortabel en aangenaam mogelijk te maken, en dat geeft veel voldoening. MAATSCHAPPELIJK BETROKKEN ONDERNEMEN SOCIAL SOFA S meubelproducent, in samenwerking met reïntegratiebedrijf Cardan Met een ingespannen gezicht plakt een vrouw stukjes glasmozaïek binnen de lijntjes van het patroon op een betonnen bank. We zijn in de werkplaats van Cardan aan de Goirkekanaaldijk. Hier worden de Social Sofa s gemaakt, in de Tilburgse volksmond beter bekend als benkskes. Bedenkster Karin Bruers wilde er tweehonderd maken, als geste aan de stad. Inmiddels stromen bestellingen binnen uit alle hoeken van het land. De benkskes vormen een ambachtelijk en arbeidsintensief product. In een eenvoudig ontwerp zit zo n honderd uur werk. Is de tekening wat ingewikkelder, dan zijn dat er al gauw tweehonderd. Om de sofa s betaalbaar te houden had Bruers relatief goedkope arbeidskrachten nodig. Die vond ze bij reïntegratiebedrijf Cardan. Voor directeur Joost Eijkens kwam de klus als geroepen. Benkses beplakken is een leuke manier om weer in het arbeidsproces te komen, en het is een positief product. Goed voor ons imago als reïntegratiebedrijf. De meeste medewerkers van Cardan vinden na drie maanden een reguliere baan. Sommigen blijven letterlijk plakken, en ontwikkelen zich tot heuse mozaïekkunstenaars.

17 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is een breed begrip. Het gaat over energiebesparing en afvalreductie, maar ook over personeelsbeleid en duurzaam inkopen. Het betekent verantwoording afleggen en een bijdrage leveren aan de samenleving. Maar bovenal is het een kwestie van lange termijn denken, wat vaak nog winstgevend blijkt te zijn ook. CONNEX KABELCAMOUFLAGE milieuvriendelijke kabeldraagsystemen, contactdozen en draadloze systemen Een kabelgoot van biologisch afbreekbaar bioplastic. Met deze zogeheten ChipChain de naam verwijst naar de grondstof aardappelzetmeel - verovert Connex sinds begin 2009 de markt. De manier waarop het product tot stand kwam, is typerend voor de werkwijze van het bedrijf. Wij zijn een aanstichter van duurzaamheid, zegt mede-eigenaar Dirk van der Ven. Connex leverde de goot al negen jaar, maar dan van kunststof. Toen het bedrijf zijn co-maker aansprak op duurzaamheid, bleek dat hij al andere producten van zetmeelkorrels maakte. De overstap naar bioplastic bleek eenvoudig. Van der Ven en Connex-oprichter Bas Luiting zijn echte netwerkers. Zo participeert Connex in het ISCE in Eindhoven, een centrum voor duurzaamheid. Ook hebben ze contact met Anne- Marie Rakhorst, bekend pleitbezorgster van het principe cradle to cradle (afval is voedsel). Zij inspireerde hen tot een no nonsense aanpak van MVO, die hen als doeners op het lijf geschreven is.

18 CZL TILBURG oppervlaktebehandeling Toen de gemeente Tilburg in 2008 voor het eerst een prijs uitreikte voor maatschappelijk verantwoord ondernemerschap, was die voor CZL Tilburg. Het bedrijf is gespecialiseerd in de oppervlaktebehandeling van metalen. Een bedrijfstak met een slecht imago. Voor directeur Tini van Laarhoven is dit juist een uitdaging: We zijn altijd op zoek naar processen en grondstoffen die minder belastend zijn voor mens en milieu. Het bedrijf is zuinig met energie, heeft een eigen waterzuiveringsinstallatie en hergebruikt chemicaliën waar mogelijk. Dat is niet alleen beter voor het milieu, de kosten zijn ook gedaald. En CZL Tilburg is goed voor zijn personeel. De mensen werken in zuivere lucht en worden geschoold in milieubewust en veilig werken. Mede hierdoor is er weinig verloop en is het ziekteverzuim laag. Van Laarhoven: Dertig jaar terug deden we al aan MVO, al heette het toen nog niet zo. Ik voel me er prettig bij en uiteindelijk rendeert het nog ook! MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN SAMAS duurzaam transformeren en inrichten van kantoorpanden In 2010 wordt maatschappelijk verantwoord ondernemerschap objectief meetbaar met de ISO MVO-richtlijn. Samas werkt al met de norm. Of het nu gaat om materiaalgebruik, personeelsbeleid of afvalstromen: elk detail wordt beoordeeld op duurzaamheid. Samas levert producten en diensten aan organisaties die op duurzame wijze een kantoor willen transformeren en inrichten. Hoe het resultaat eruit kan zien, is te bewonderen in het hoofdkantoor, belevingscentrum The Village Office in Houten. In de Tilburgse vestiging aan de Zevenheuvelenweg werken 170 mensen aan het vervaardigen van design kantoormeubelen. ISO implementeren is vooral een kwestie van de dialoog aangaan met je stakeholders, zegt marketingcommunicatie manager Valérie Gonçalves. Samen met medewerkers, toeleveranciers en klanten bekijkt Samas hoe het nóg duurzamer kan. Zo gebruikt het bedrijf ouderwetse dekens om tafelbladen in te transporteren. Eenvoudig, en vanuit het oogpunt van afvalbesparing bijzonder effectief!