De kracht van de zon. J. C. (Kees) Hummelen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De kracht van de zon. J. C. (Kees) Hummelen"

Transcriptie

1 De kracht van de zon J. C. (Kees) Hummelen Stratingh Institute of Chemistry and Zernike Institute for Advanced Materials, University of Groningen FOM Focus Group / DIFFER j.c.hummelen@.rug.nl

2 Wereld energie consumptie (IPCC) en de zon... Zonne-energie op het aardoppervlak: 89 PW = 5000 keer wat we in totaal nodig hadden in 2010 (wordt 2500 in 2050) km 2 (= Spanje) netto PV oppervlak nodig voor alle energie in 2010! (1 miljoen km 2 in 2050) In de praktijk in de orde van1.5-2 miljoen km 2 (Mongolië, Iran, of Sudan) Gemeente Groningen (alleen elektrisch, op basis 1 TWh/j): ~ 7km 2 (<10%)

3 Van een zonnehorloge tot een megapark 290 MWp (740 GWh/y) 5,2 miljoen modules geïnstalleerd Charanka Solar Park (India, 214 MW), Golmud Solar Park (China, 200 MW)

4 Modulair, schaalbaar decentraal, maar meestal netgebonden lokale coöperaties, lokaal gebruik onafhankelijk, variërend power (back!) to the people

5 Topaz Solar Farm, California USA, MWp (1100 GWh/y) Nine million cadmium telluride solar modules now cover part of Carrizo Plain in southern California. The modules are part of Topaz Solar Farm, one of the largest photovoltaic power plants in the world. At 9.5 square miles (25.6 square kilometers), the facility is about one-third the size of Manhattan island, or the equivalent of 4,600 football fields. Construction at Topaz began in The plant was mostly complete by November 2014, when it was turned on and began to generate electricity. By February 2015, all construction activity ended and plant operator BHE Renewable was set to announce that the project was officially complete. When operating at full capacity, the 550-megawatt plant produces enough electricity to power about 180,000 homes

6 Oppervlaktegebruik grootschalige zonne- versus windparken Wind Princes Amalia wind park Estinnes, Belgium; with 6MW turbines Gemini windpark North Sea (2016) Luchterduinen Westereems Egmond aan zee Princes Alexia Zon Opp (km 2 ) productie (KWh/y) KWh/m 2.y Ameland PV park (2016) Topaz Solar farm, Calif (2014) Desert Sunlight, USA Quaid-e-Azam Solar Park Pakistan Delfzijl solar park Sunport Longlyangxia, China Agua Caliente, USA

7 BIPV

8 (BI)PV is mooi: SEAC-SUPSI rapport 2015

9 etc. etc.

10 Silicium, silicium, silicium,.. Bifacial:

11 Bifacial Si panelen IMEC 100% BiPERT cel (published online June 20, 2016)

12 Nieuwere types PV Dunne-film zonnecellen Amorf silicium (a-si) unisolar Cadmium-telluride (CdTe) Copper-indium-diselenide (CIS) III-V halfgeleiders Gallium-arsenide (GaAs) Ga, Al, As, P, Sb, InGaP, InGaAs, GaSb, etc First solar Spectrolab triple junction

13 Esthetische aspecten Dummy zonnepanelen BIPV, zie o.a. SEAC rapporten voor inspiratie Alternatieve PV formats: - op staal, dakpannen, singles, semitransparent, bifacial, in de weg, allerlei IPV: - kleding, vaar- en voertuigen, recreatie, Anders gekleurde panelen Landschappelijke inpassing, integratie met landschappelijke elementen Uit het zicht Combinatie van ruimtegebruik met wind

14 Leercurve van PV technologie Dollars per Watt 2009 First Solar 2012 Chinese dump MW 1 GW Cumulative installed PV Wp 100 GW 1 TW 10 TW 10TW?

15 Leercurve PV ITRPV 2015 rapport

16 ITRPV: silicium

17 Research: ontwikkelingen

18 Huidig wereldrecord = 46% Four-junction cell! September 2013 Fraunhofer-Institut für Solare Energiesysteme ISE

19 Ultra-light OPV 4 gram per m 2 - Thickness < spider wire (< 2 m) - 4.2% PCE - delivers 10 W g 1Sun (Si PV = 160W/10 kg = 0,016Wg -1 ) - Super flexible - Stretchable to 300% when fabricated on stretched substrate Ultrathin and lightweight organic solar cells with high flexibility M.Kaltenbrunner, M.S. White, E.D. Głowacki, T. Sekitani, T.Someya, N.S.Sariciftci, S.Bauer, Nature Communications 3, # 770 (2012) Stretchable, elastic materials and devices for solar energy conversion, Darren J. Lipomi and Zhenan Bao, Energy Environ. Sci., 4, 3314 (2011) Stretchable Organic Solar Cells, Darren J. Lipomi, B. C.-K. Tee, M. Vosgueritchian, Z. Bao, Adv. Mater. 23, 1771 (2011) Toward mechanically robust and intrinsically stretchable organic solar cells: Evolution of photovoltaic properties with tensile strain Darren J. Lipomi, H. Chong, M. Vosgueritchian, J. Mei, Z. Bao, Solar Energy Materials & Solar Cells (2012)

20 Konarka s organische PV draad P3HT:PCBM (picture stolen from konarka movie)

21 Groot: MWp (Joh. Kerkhovenpolder? Polderen?)? Charanka Solar Park (India, 214 MW), Golmud Solar Park (China, 200 MW) 500 ha akkerbouw

22 Middelgroot: 0,1-10 MWp A few kilometers solar sound wall: 1 hectare Westpoort industries: 1-5 hectares Temporary sugar factory area: ~ 4 hectares FC Groningen 2 hectares Dump areas etc Zernike campus part of RuG: 24 hectares RuG total, 100%: 50 hectares

23 Klein: < 100 KWp voorbeelden van BIPV

24 Energie Coöperatie Oostwold: Projectgroep Zonnewal Oostwold

25 Gezien richting oost langs de A7

26 Zonnewal Oostwold : vorm en inpassing in het landschap en het dorp

27 landschappelijk Recreatief, mobiliteit Ecologische meerwaarde 5-6 hectare

28 Een baanbrekende hybride

MONO-, POLY-, OF DUNNE FILM PANELEN?

MONO-, POLY-, OF DUNNE FILM PANELEN? MONO-, POLY-, OF DUNNE FILM PANELEN? LEER ALLES OVER DE VERSCHILLEN. BNRG Distribution. Paul van Deursen Zonnepanelen zetten (zon)licht om in elektriciteit. Het zonnepaneel is dus een onmisbaar onderdeel

Nadere informatie

Visionair Scenario PV

Visionair Scenario PV Visionair Scenario PV Nanotechnologie &PV:een toekomstvisie Jean V. Manca Universiteit Hasselt-IMEC./IMOMEC jean.manca@uhasselt.be Heusden-Zolder, 11 mei 2012 De toekomst van zonnecellen De Tera-Watt uitdaging

Nadere informatie

FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC

FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC Innovaties in Zonne-energie ~~~~ een bloeiend stukje Nederlandse kenniseconomie Waarom zonne-energie? Prijsdaling PV modules Average module spot price

Nadere informatie

One size fits all? Ontwikkeling zonnestroomtechnologie. Wim Sinke ECN Zonne-energie, TKI Solar Energy & European Photovoltaic Technology Platform

One size fits all? Ontwikkeling zonnestroomtechnologie. Wim Sinke ECN Zonne-energie, TKI Solar Energy & European Photovoltaic Technology Platform One size fits all? Ontwikkeling zonnestroomtechnologie Wim Sinke ECN Zonne-energie, TKI Solar Energy & European Photovoltaic Technology Platform Here comes the SUN Amsterdam 4 juni 2014 www.ecn.nl One

Nadere informatie

IPEH. Intelligent Products with Energy Harvesting

IPEH. Intelligent Products with Energy Harvesting IPEH Intelligent Products with Energy Harvesting 2de gebruikersvergadering 13 oktober 2015 1 Agenda Agenda 12u00 12u40: Lunch 12u40 13u40: Testopstellingen Licht en Trillingen 13u40 14u40: Haalbaarheidsstudie

Nadere informatie

Innoveren in en met zonnestroom

Innoveren in en met zonnestroom Innoveren in en met zonnestroom Wim Sinke ECN Solar Energy en TKI Urban Energy Universiteit van Amsterdam en FOM-Instituut AMOLF InnoTeP 2016 Nijmegen 30 09 2016 www.ecn.nl De uitdaging én de kans COP,

Nadere informatie

De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts. 14 juni 2018 Wiep Folkerts

De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts. 14 juni 2018 Wiep Folkerts De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts Studie dec 2017 (RVO, TKI, SEAC) 2050 is het richtjaar voor de energietransitie (near zero carbon economy). PV kan dan

Nadere informatie

Zonne-energie van niche naar impact

Zonne-energie van niche naar impact Zonne-energie van niche naar impact Kansen en uitdagingen van grootschalige zonnestroom Wim Sinke ECN Solar Energy, UvA, TKI Solar Energy & European Photovoltaic Technology Platform Solar PV 2050 Power

Nadere informatie

Zonnecellen 2.0. Oktober 2013 Beurs Elektrotechniek 2013

Zonnecellen 2.0. Oktober 2013 Beurs Elektrotechniek 2013 Zonnecellen 2.0 Oktober 2013 Beurs Elektrotechniek 2013 Innovatiereis 0-energieomgeving De toekomst van zonne-energie Oktober 2013 3 Inhoud Commerciële haalbaarheid Zonne-cellen 2.0 Smart grid Rexel Nederland

Nadere informatie

Hoogrendement Zonnecellen Concepten voor de volgende generatie cellen

Hoogrendement Zonnecellen Concepten voor de volgende generatie cellen Hoogrendement Zonnecellen Concepten voor de volgende generatie cellen John Schermer Applied Materials Science Radboud Universiteit Nijmegen Inhoud Wat krijgen we van de zon? De c-si PV benchmark III-V

Nadere informatie

prijs PV-module (2009; $/W) 100 10 1979 c-si 2007 kristallijn silicium dunne films trend silicium trend dunne films tekort aan polysilicium dunne film 2009 2009 1 1 10 100 1.000 10.000 100000 1.000.000

Nadere informatie

Fotovoltaïsche conversie (zonnestroom): van niche naar impact

Fotovoltaïsche conversie (zonnestroom): van niche naar impact Fotovoltaïsche conversie (zonnestroom): van niche naar impact Wim Sinke ECN Solar Energy, UvA, AMOLF, TKI Urban Energy en European Technology and Innovation Platform for Photovoltaics NNV Symposium Energie

Nadere informatie

Zonne-Energie voor Utrecht 2050

Zonne-Energie voor Utrecht 2050 20-06-2019 Zonne-Energie voor Utrecht 2050 Atse Louwen Met dank aan Wilfried van Sark, Eelke Bontekoe, Nico Brinkel Postdoctoral Researcher at the Copernicus Institute of Sustainable Development a.louwen@uu.nl

Nadere informatie

NEKOVRI 22 SEPTEMBER 2015 Jan-Jaap van Os MSc.

NEKOVRI 22 SEPTEMBER 2015 Jan-Jaap van Os MSc. Het echte rendement van uw zonnepanelen NEKOVRI 22 SEPTEMBER 2015 Jan-Jaap van Os MSc. AGENDA Zonne-installaties Zonnepanelen, opbouw en verschillen Opgewekte zonnestroom Paneel vermogen Degradatie Performance

Nadere informatie

HERNIEUWBARE WATERSTOF GENERATIE WATERSTOFNET CONGRES, HELMOND RUBEN LIETEN, IMEC

HERNIEUWBARE WATERSTOF GENERATIE WATERSTOFNET CONGRES, HELMOND RUBEN LIETEN, IMEC HERNIEUWBARE WATERSTOF GENERATIE WATERSTOFNET CONGRES, HELMOND RUBEN LIETEN, IMEC HERNIEUWBARE BRANDSTOFFEN Hernieuwbare brandstoffen? - Hoge energie dichtheid (H 2 : 10 x beter dan batterijen) - Toepassingen:

Nadere informatie

Glas-Glas panelen, de nieuwe standaard voor PV. Paul de Jong 16 april 2015

Glas-Glas panelen, de nieuwe standaard voor PV. Paul de Jong 16 april 2015 Glas-Glas panelen, de nieuwe standaard voor PV Paul de Jong 16 april 2015 Inhoud Achtergrond EXASUN Visie Technologie gericht op extreme betrouwbaarheid Waarom glas-glas? Waarom MWT? BLACK GLASS X60-BG285

Nadere informatie

WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S

WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S 4 april 2019 dr.ir. ing. Sander Mertens WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S Even voorstellen De Haagse Hogeschool 26.000 studenten uit 140 landen 1.900 medewerkers 25 lectoren toegepast onderzoek

Nadere informatie

KHLim Universitaire Campus, Gebouw B 3590 Diepenbeek Belgium

KHLim Universitaire Campus, Gebouw B 3590 Diepenbeek Belgium zonnecellen Jan Genoe KHLim Universitaire Campus, Gebouw B 3590 Diepenbeek Belgium Jan Genoe: Zonnecellen 1 Overzicht Silicium zonnecellen Organische zonnecellen Opgedampte zonnecellen Gedrukte zonnecellen

Nadere informatie

BIPV. Waar praten we over?

BIPV. Waar praten we over? BIPV Waar praten we over? Inhoud Nieuws Kosten Begrippen PV, PV Si, TFL, PV-installatie BAPV BIPV-projecten Aandachtspunten Organisaties in NL Links en events Publicaties Toekomst? Afsluiting 30 mei 2012

Nadere informatie

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Zonnestroom en windstroom Samen meer Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,

Nadere informatie

SOLAR PARK VEENKOLONIËN. Van wind naar zon. Ondernemersorganisaties Drentse Monden en Kanaalstreek 1

SOLAR PARK VEENKOLONIËN. Van wind naar zon. Ondernemersorganisaties Drentse Monden en Kanaalstreek 1 SOLAR PARK VEENKOLONIËN Van wind naar zon Ondernemersorganisaties Drentse Monden en Kanaalstreek 1 DRAAGVLAK Windpark: Representatief onderzoek Borger-Odoorn, Aa & Hunze en Stadskanaal: Forse meerderheid

Nadere informatie

Inventarisatie innovatieve PV-technologieën

Inventarisatie innovatieve PV-technologieën Inventarisatie innovatieve PV-technologieën Eerste, tweede en derde generatie zonnestroomtechnologieën in vogelvlucht Stichting Zonne-energie Wageningen Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO - KNAW)

Nadere informatie

Verschillen tussen panelen

Verschillen tussen panelen Voor niets gaat de zon op Technische informatie Verschillen tussen panelen -een overzicht- Datum: 03-06-2014 1 Inhoud 1 Inleiding... 2 2 Verschillende typen zonnepanelen... 3 3 Verschillende merken zonnepanelen...

Nadere informatie

Maarten Timmerman. Offshore Windenergie. Staalbouwdag / 2 oktober 2014

Maarten Timmerman. Offshore Windenergie. Staalbouwdag / 2 oktober 2014 Maarten Timmerman Offshore Windenergie Staalbouwdag / 2 oktober 2014 Wat doet TKI Wind op Zee? SEmuleert en faciliteert de ontwikkeling en implementaee van offshore windtechnologie voor de industrie (MKB)

Nadere informatie

Zonnestroom: prepare(d) for impact

Zonnestroom: prepare(d) for impact Zonnestroom: prepare(d) for impact Wim Sinke ECN Zonne-energie, TKI Solar Energy, Universiteit van Amsterdam en European Photovoltaic Technology Platform Duurzame Vecht Breukelen 21 maart 2013 www.ecn.nl

Nadere informatie

Zonnestroom Van one size fits all naar aantrekkelijke oplossingen voor elk gebruik

Zonnestroom Van one size fits all naar aantrekkelijke oplossingen voor elk gebruik Zonnestroom Van one size fits all naar aantrekkelijke oplossingen voor elk gebruik Wim Sinke ECN Solar Energy, TKI Urban Energy, UvA en AMOLF Praktijkconferentie Zonne-energie Provincie Noord-Holland De

Nadere informatie

energie fictie en feiten Wim C. Sinke ECN Zonne-energie, Universiteit Utrecht & EU PV Technology Platform

energie fictie en feiten Wim C. Sinke ECN Zonne-energie, Universiteit Utrecht & EU PV Technology Platform De toekomst van zonne-energie energie fictie en feiten Wim C. Sinke ECN Zonne-energie, Universiteit Utrecht & EU PV Technology Platform Inhoud zonne-energie verschillende vormen potentieel & initiatieven

Nadere informatie

Wind Werkt ook in 2050

Wind Werkt ook in 2050 Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie Delft University of Technology Challenge the future Wind Werkt 10 GW Sinds 1990: groei van 30%/jr Europa leidend vanaf

Nadere informatie

Power to gas onderdeel van de energietransitie

Power to gas onderdeel van de energietransitie Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte

Nadere informatie

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE OP WEG NAAR MEER WIND OP ZEE & NIEUWE BUSINESS KANSEN AYOP.COM URGENTIE - ENERGIETRANSITIE Monday 8 th of October 2018, the UN Climate Scientists have alarming news for the

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

Wind Werkt ook in 2050

Wind Werkt ook in 2050 Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie 13 juni 2013 Delft University of Technology Challenge the future Er is meer dan voldoende wind op aarde 200 x meer wind

Nadere informatie

Zonnestroom installatie in Overasselt

Zonnestroom installatie in Overasselt Zonnestroom installatie in Overasselt Overzicht Voor wie is het interessant? Toelichting Zonnecellen Principewerking zonnecellen Verschillende PV technieken Autonome- of net gekoppelde systemen Systemen

Nadere informatie

Inzichten in energiesystemen en hernieuwbare energietechnieken

Inzichten in energiesystemen en hernieuwbare energietechnieken Springtij Masterclass Energie Inzichten in energiesystemen en hernieuwbare energietechnieken Erik Lysen Driebergen-Rijsenburg, 20 mei 2015 De zon als bron Zonnestraling: o Energiebron: fusie waterstof

Nadere informatie

Parkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0. Discussie en vragen

Parkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0. Discussie en vragen Parkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0 Discussie en vragen Ambition Document 1.0 2.0 Potention Research Parkstad Limburg Energy Transition (PALET 3.0) Basic principles PALET

Nadere informatie

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek Toekomst volgens TenneT Klaas Hommes Arnhem, 25 april 2012 Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen wij uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen:

Nadere informatie

Groningen, 14 februari 2014. Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool

Groningen, 14 februari 2014. Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool Groningen, 14 februari 2014 Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool 1. Rekenen met Energie 2. De energierekening 3. Elektriciteit en gas 4. Duurzame Energie & Energietransitie 5. Uitdagingen

Nadere informatie

dirk.vanderzande@uhasselt.be Zonne-energie vangen met plastics: Polymeren voor een nieuwe generatie fotovoltaïsche cellen

dirk.vanderzande@uhasselt.be Zonne-energie vangen met plastics: Polymeren voor een nieuwe generatie fotovoltaïsche cellen dirk.vanderzande@uhasselt.be UHasselt@school Zonne-energie vangen met plastics: Polymeren voor een nieuwe generatie fotovoltaïsche cellen De energieproblematiek! - Energie voor toekomstige generaties -

Nadere informatie

ZN-Shine Solar. 300 Wp zonnepaneel. metdezon zonne-energie voor iedereen

ZN-Shine Solar. 300 Wp zonnepaneel. metdezon zonne-energie voor iedereen metdezon zonne-energie voor iedereen ZN-Shine Solar 300 Wp zonnepaneel Het 300 Wp zonnepaneel van ZN-Shine Solar is een goede keuze. Het paneel levert een hoog rendement en is van uitstekende kwaliteit.

Nadere informatie

Haalt Vlaanderen de doelstellingen? Stefan Dewallef PV-platform ODE-Vlaanderen December 2016

Haalt Vlaanderen de doelstellingen? Stefan Dewallef PV-platform ODE-Vlaanderen December 2016 PV Haalt Vlaanderen de doelstellingen? Stefan Dewallef PV-platform ODE-Vlaanderen December 2016 Technische stand van zaken Kostprijzen Marktevoluties Volumes - Vlaanderen Content Soltech 2 Technische stand

Nadere informatie

Zonnestroom: mondiale ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden voor gebouwen in Nederland

Zonnestroom: mondiale ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden voor gebouwen in Nederland Zonnestroom: mondiale ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden voor gebouwen in Nederland Wim Sinke ECN Zonne-energie en Universiteit van Amsterdam TKI-KIEM Symposium Heijmans, Rosmalen 12 januari 2017 www.ecn.nl

Nadere informatie

Transparante zonnepanelen op kassen. Presentatie

Transparante zonnepanelen op kassen. Presentatie Transparante zonnepanelen op kassen Presentatie 11-4-2019 Welkom Voorstellen Bram van Breugel; WUR Joël van Staalduinen; Inno-Agro Inhoud workshop: 2 x 20 minuten Interactief Intro Transparante zonnepanelen

Nadere informatie

Cradle to Cradle geïntegreerde zonnecellen Bijlagen

Cradle to Cradle geïntegreerde zonnecellen Bijlagen 1 CT3000 Bachelor eindwerk Cradle to Cradle geïntegreerde zonnecellen Bijlagen Martijn van Sebille, 1223194 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Tabellen... 3 Tabel 1: totale zonnestraling op een noord-gevel, op

Nadere informatie

Wadden in tijden van Klimaatverandering

Wadden in tijden van Klimaatverandering Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen Serie Waddenacademie 14 september 2015 Natuurcentrum Ameland Pier Vellinga Universiteit Wageningen, Voorzitter van het Nationaal Onderzoekprogramma Kennis

Nadere informatie

Dutch North Sea Strategy Community of Practice Multi Use pilots Northsea. Nathalie Scheidegger/Nico Buytendijk Project Multi Use Pilots

Dutch North Sea Strategy Community of Practice Multi Use pilots Northsea. Nathalie Scheidegger/Nico Buytendijk Project Multi Use Pilots Dutch North Sea Strategy 2030 & Community of Practice Multi Use pilots Northsea Nathalie Scheidegger/Nico Buytendijk Project Multi Use Pilots Dutch Northsea Strategy Update policy for the period 2030 2006

Nadere informatie

Zon in de Sahara Stroom uit de Sahara. Prof.dr.ir. Ad Verkooijen Faculteit 3ME TU Delft

Zon in de Sahara Stroom uit de Sahara. Prof.dr.ir. Ad Verkooijen Faculteit 3ME TU Delft Zon in de Sahara Stroom uit de Sahara Prof.dr.ir. Ad Verkooijen Faculteit 3ME TU Delft Energietransitie: Primaire energie: van fossiel naar duurzaam Duurzame energie: Voorzieningszekerheid Lage vervuiling:

Nadere informatie

Who are we. 1. EPC Contractor Projects in Europe 2. Distributor CIGS solar modules 3. Zero Energy Installer (energy neutral) for buildings

Who are we. 1. EPC Contractor Projects in Europe 2. Distributor CIGS solar modules 3. Zero Energy Installer (energy neutral) for buildings WELKOM Agenda 10.00u EigenEnergie.net Henrico van den Boomen, welkom + intro 10.20u E-laad Marieke van Amstel, lopende onderzoeken op het gebied van slim laden 10.35u Fastned Derek Jagmohan, visie op elektrisch

Nadere informatie

Windenergie. Peter Eecen R&D Manager Wind Energy Open dag ECN Petten, 12 juni

Windenergie. Peter Eecen R&D Manager Wind Energy Open dag ECN Petten, 12 juni Windenergie Peter Eecen R&D Manager Wind Energy Open dag ECN Petten, 12 juni 2015 www.ecn.nl Petten Energy Research Site 275 employees 290 employees 370 employees 600 employees ECN Expertise areas Wind

Nadere informatie

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Martine Uyterlinde, Ruud van den Brink, ECN Sven Stremke, WUR Martine Uyterlinde/ECN Sven Stremke/WUR John van Roosmalen/ECN Wim Sinke/ECN Adri

Nadere informatie

Energietransitie. Achtergronden. Maandag 10 maart Wim van Gemert

Energietransitie. Achtergronden. Maandag 10 maart Wim van Gemert Energietransitie Achtergronden Maandag 10 maart 2008 Wim van Gemert Once in a while a well is drilled that changes history: Spindletop Texas 1901 Damman Saudi Arabia 1938 Slochteren The Netherlands May

Nadere informatie

PV toegepast in de gebouwschil

PV toegepast in de gebouwschil PV toegepast in de gebouwschil Workshop 12 April 2011 Derde Limburgse Dag van de Nieuwe Energie Zeger Vroon Inhoud Wie is Zeger Vroon? Waarom zonne-energie? Wat is de status van PV/zonne-energie? Wat is

Nadere informatie

Windpark Borssele 1+2. Stefan de Bruijn, april 2019

Windpark Borssele 1+2. Stefan de Bruijn, april 2019 Windpark Borssele 1+2 Stefan de Bruijn, april 2019 Ørsted is wereldwijd actief in windenergie op zee Orsted Wind Power geographical footprint USA Europe Bay State Wind Asia Pacific Boston office Ocean

Nadere informatie

Europees geproduceerd en gegarandeerd én toch zo voordelig, dat geeft vertrouwen

Europees geproduceerd en gegarandeerd én toch zo voordelig, dat geeft vertrouwen Europees geproduceerd en gegarandeerd én toch zo voordelig, dat geeft vertrouwen SPANJE Internationaal Hoofdkantoor Zytech Solar S.L. Pol. Ind. Centrovía C/. Janeiro, 12 50198 La Muela (Zaragoza) Spanje

Nadere informatie

We are building World s Largest. Bifacial Solar Noise Barrier

We are building World s Largest. Bifacial Solar Noise Barrier SOlar NOise Barrier We are building World s Largest Bifacial Solar Noise Barrier Zonne-geluidsschermen Het probleem: Nauwelijks benutting van de beschikbare 5.000.000 m 2!! Geen functionele integratie

Nadere informatie

Off grid Solar. Algemeen Toepassingen Systeemdesign Componentkeuze Service THE POWER TO BE INDEPENDENT

Off grid Solar. Algemeen Toepassingen Systeemdesign Componentkeuze Service THE POWER TO BE INDEPENDENT THE POWER TO BE INDEPENDENT Off grid Solar Algemeen Toepassingen Systeemdesign Componentkeuze Service Michiel Klees Sales manager Solar mklees@mastervolt.com Bedrijf structuur MOEDER BEDRIJF Menomonee

Nadere informatie

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen 28/09/2015 Kees van der Leun Klimaat raakt al ontwricht bron: John Mason, skepticalscience.com bron: Guardian 2 100% duurzaam? Energie-efficiëntie

Nadere informatie

Making new energy flow. Eén platform voor jouw energie

Making new energy flow. Eén platform voor jouw energie Making new energy flow Eén platform voor jouw energie Yuso, een nieuwe kijk op energie management INJECTIE. LEVERING. OPSLAG. YUSO, EEN NIEUWE KIJK OP ENERGIE MANAGEMENT 2012 OPRICHTING YUSO YUSO, EEN

Nadere informatie

Visie op Windenergie en solar Update 2014

Visie op Windenergie en solar Update 2014 Visie op Windenergie en solar Update 2014 De vooruitzichten voor hernieuwbare energie zijn gunstig Succes hangt sterk af van de beschikbaarheid van subsidies Naast kansen in Nederland kan de sector profiteren

Nadere informatie

Get ready for the future of energy. Enphase Energy. Maarten Ribbens

Get ready for the future of energy. Enphase Energy. Maarten Ribbens Get ready for the future of energy Enphase Energy Maarten Ribbens De kernwaarden van Enphase Betrouwbaar Eenvoud Toekomstbestendig Micro-omvormers van Enphase maken het verschil Een Enphase-energiesysteem

Nadere informatie

Position Paper Zonnestroom. Een toekomst zonder zonne-energie is ondenkbaar

Position Paper Zonnestroom. Een toekomst zonder zonne-energie is ondenkbaar Position Paper Zonnestroom Een toekomst zonder zonne-energie is ondenkbaar Holland Solar Jubileumcongres 5 oktober 2009 Inhoudsopgave Visie zonnestroomsector...3 Omgevingsfactoren...4 Noodzakelijke ontwikkelingen...5

Nadere informatie

Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen

Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen Froombosch Frans N. Stokman frans.stokman@grunnegerpower.nl 28 mei 2013 Hoe realiseren wij duurzaamheid? Decentrale duurzame

Nadere informatie

I.S.T.C. Intelligent Saving Temperature Controler

I.S.T.C. Intelligent Saving Temperature Controler MATEN & INFORMATIE I.S.T.C. Intelligent Saving Temperature Controler Deze unieke modulerende zender, als enige ter wereld, verlaagt het energieverbruik aanzienlijk. Het werkt in combinatie met de energy

Nadere informatie

Meer over zonnepanelen

Meer over zonnepanelen natural resource group Meer over zonnepanelen Wie is Agro-NRG? Wij komen voort uit een landbouw en milieukundig advies bureau: Terra-Agribusiness B.V. In 2009 hebben we voor diverse klanten SDE subsidie

Nadere informatie

abb.com/hvdc HVDC als ruggengraat voor grootschalige duurzame energie opwekking Ir. G.W. Bakker Marketing Manager ABB Power Technologies.

abb.com/hvdc HVDC als ruggengraat voor grootschalige duurzame energie opwekking Ir. G.W. Bakker Marketing Manager ABB Power Technologies. Ir. G.W. Bakker Marketing Manager HVDC als ruggengraat voor grootschalige duurzame energie opwekking. Power Systems DC - 1 abb.com/hvdc Programma Introductie ABB Kernontwikelingen in transmissie Scenario

Nadere informatie

... Eneco België B.V. Le coût-vérité de l énergie Energie tegen werkelijke prijzen. 25 oktober 2012. CMS DeBacker / Edora

... Eneco België B.V. Le coût-vérité de l énergie Energie tegen werkelijke prijzen. 25 oktober 2012. CMS DeBacker / Edora Eneco België B.V.... Le coût-vérité de l énergie Energie tegen werkelijke prijzen CMS DeBacker / Edora 25 oktober 2012 Christophe Degrez Algemeen Directeur Eneco België Prijs en kosten: wat is de juiste

Nadere informatie

Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014

Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014 Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014 Ben Voorhorst COO TenneT 1 Onderwerpen TenneT algemeen Aandeel duurzaam Uitdaging inpassing duurzaam: - invloed weer - balanshandhaving - prijsontwikkeling

Nadere informatie

ENERGIENEUTRAAL VEERE?

ENERGIENEUTRAAL VEERE? ENERGIENEUTRAAL VEERE? DR. IR. J. VAN BERKEL, HZ UNIVERSITY OF APPLIED CDA VEERE 28 FEBRUARI 2018 Energieneutraliteit: Gedefinieerd als: Jaarlijks binnen gemeentegrens net zoveel duurzaam opwekken als

Nadere informatie

Reading comprehension: The Tropical Rainforest

Reading comprehension: The Tropical Rainforest Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Patricia Termeer 05 februari 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/71971 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Travel Survey Questionnaires

Travel Survey Questionnaires Travel Survey Questionnaires Prot of Rotterdam and TU Delft, 16 June, 2009 Introduction To improve the accessibility to the Rotterdam Port and the efficiency of the public transport systems at the Rotterdam

Nadere informatie

FREYA VAN DEN BOSSCHE VLAAMS MINISTER VAN ENERGIE, WONEN, STEDEN EN SOCIALE ECONOMIE

FREYA VAN DEN BOSSCHE VLAAMS MINISTER VAN ENERGIE, WONEN, STEDEN EN SOCIALE ECONOMIE FREYA VAN DEN BOSSCHE VLAAMS MINISTER VAN ENERGIE, WONEN, STEDEN EN SOCIALE ECONOMIE ANTWOORD op vraag nr. 549 van 21 september 2011 van LIESBETH HOMANS 1. Tot nu toe zijn er hierover nog geen studies

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager We@Sea 1973 2012 Energie potentieel van de Noordzee Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken

Nadere informatie

Slimme Netten, Slimme Meters en Slimme Huizen

Slimme Netten, Slimme Meters en Slimme Huizen Slimme Netten, Slimme Meters en Slimme Huizen Koen Kok ECN Power Systems and Information Technology Conferentie Energie, Metering en Billing, 26-27 mei 2009 www.ecn.nl 2 27 mei 2009 The Electric Revolution

Nadere informatie

Elektriciteit uit zonne-energie. In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Elektriciteit uit zonne-energie. In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Elektriciteit uit zonne-energie In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Productgroep elektriciteit uit zonne-energie De productie van elektriciteit uit zonne-energie levert in Nederland

Nadere informatie

TECHNO-FINANCIELE ANALYSE VAN PV GELUIDSSCHERMEN. H. de Neve

TECHNO-FINANCIELE ANALYSE VAN PV GELUIDSSCHERMEN. H. de Neve TECHNO-FINANCIELE ANALYSE VAN PV GELUIDSSCHERMEN H. de Neve RUIMTELIJKE INTEGRATIE IS BELANGRIJK Klimaatakkoord Reductie CO2 emissies met 49% tegen 2030 Elektriciteit sector: 21 GWp PV op land (75 Pjoule

Nadere informatie

In het hol van de leeuw?

In het hol van de leeuw? In het hol van de leeuw? Ing. Ruud Brunst Manager Applications 5-10-2016 remeha.nl We horen vaak Gas raakt op of fosiele brandstoffen worden schaars maar is dat wel zo? remeha.nl Gas zal nog lang beschikbaar

Nadere informatie

Lessen en ervaringen ontwikkelingen zonneparken 4 oktober 2018

Lessen en ervaringen ontwikkelingen zonneparken 4 oktober 2018 Lessen en ervaringen ontwikkelingen zonneparken 4 oktober 2018 Wie wij zijn Adviesbureau met ruim 70 adviseurs Opgericht in 2001 Gemiddelde leeftijd is 34 jaar OVER MORGEN Onze klanten Gemeenten Provincies

Nadere informatie

GESCHIEDENIS VAN DE ZONNECEL de vroege dagen

GESCHIEDENIS VAN DE ZONNECEL de vroege dagen de vroege dagen 1839 Edmond Becquerel ontdekt dat metaalplaatjes in een geleidende vloeistof onder belichting een spanning en een stroom leveren: het fotovoltaïsch (PV) effect. Comptes Rendues 6 (1839)

Nadere informatie

René Janssen. Alumnidag 2012 Eindhoven, 21 april 2012

René Janssen. Alumnidag 2012 Eindhoven, 21 april 2012 Polymere zonnecellen René Janssen Alumnidag 2012 Eindhoven, 21 april 2012 Hèt probleem van de 21e eeuw: Energie 2010 6.5 Miljard mensen gebruiken ~12 TW ~ 2 kw/persoon 2050 8-10 Miljard mensen gebruiken

Nadere informatie

Zonne-energie ontwikkelingen in Nederland

Zonne-energie ontwikkelingen in Nederland Zonne-energie ontwikkelingen in Nederland Wijnand van Hooff Programmadirecteur zonne-energie TKI Urban Energy TKI Urban Energy, onderdeel van de Topsector Energie Topsector Energie is één van de negen

Nadere informatie

Klimaatafspraken van Parijs betekenis voor de Nederlandse akkerbouw

Klimaatafspraken van Parijs betekenis voor de Nederlandse akkerbouw Klimaatafspraken van Parijs betekenis voor de Nederlandse akkerbouw NAV Jaarcongres Swifterbant 17 februari 2016 Inleiding door prof. Pier Vellinga Waddenacademie en Urgenda voorheen Wageningen UR, Vrije

Nadere informatie

Een voorspeller voor zonnepanelen

Een voorspeller voor zonnepanelen Smart Energy, Photovoltaics Een voorspeller voor zonnepanelen Imec ontwikkelde, samen met zijn partners binnen de EnergyVillesamenwerking, een simulatiemodel dat het energienetwerk stabieler zal maken,

Nadere informatie

1 Inleiding. 2 Celtypes. 2.1 Monokristallijn silicum cellen

1 Inleiding. 2 Celtypes. 2.1 Monokristallijn silicum cellen 1 Inleiding De omzetting van zonlicht naar elektriciteit gebeurt bij fotovoltaïsche conversie met zonnecellen. Deze cellen zijn gemaakt uit halfgeleidermateriaal waarbij silicium het meest voorkomende

Nadere informatie

Frans van Herwijnen Coöperatie Lingewaard Energie

Frans van Herwijnen Coöperatie Lingewaard Energie Drijvend Zonnepark Lingewaard Frans van Herwijnen Coöperatie Lingewaard Energie 1 Zon-PV op daken > maaiveld > water Kosten Veiligheid Opbrengsten Vergunningen Dubbel ruimtegebruik Solar Tracking Voordelen

Nadere informatie

BERYL. Eviax. Meer glas in het gebouw meer zonne-energie! Innovatie in glas: zonne-energie en daglicht tegelijk. Zonnepanneel in Glas.

BERYL. Eviax. Meer glas in het gebouw meer zonne-energie! Innovatie in glas: zonne-energie en daglicht tegelijk. Zonnepanneel in Glas. Innovatie in glas: zonne-energie en daglicht tegelijk Binnenaanzicht Buitenaanzicht TÜV Gecertificeerd Opwekking Elektriciteit UV Reductie / Zonwerend 30 Jaar Levensduur Transparante Zonnepanelen Modern

Nadere informatie

ZONNE ENERGIE. Woensdag 4 maart 2015 Oude Leije GERKE DRAAISTRA

ZONNE ENERGIE. Woensdag 4 maart 2015 Oude Leije GERKE DRAAISTRA ZONNE ENERGIE Woensdag 4 maart 2015 Oude Leije GERKE DRAAISTRA Onderwerpen introductie zonne energie in Nederland uitleg werking zonnestroom installaties plaatsing op verschillende daken financiële aspecten

Nadere informatie

sirius solar solutions Transparante zonnepanelen Building Integrated PhotoVoltaics

sirius solar solutions Transparante zonnepanelen Building Integrated PhotoVoltaics sirius solar solutions s www.sirius-solar.com Transparante zonnepanelen Building Integrated PhotoVoltaics SIRIUS SOLAR Partner in esthetisch verantwoorde zonnepanelen Sirius Solar is leverancier van innovatieve

Nadere informatie

ZONNE- ENERGIE Feiten, cijfers, observaties

ZONNE- ENERGIE Feiten, cijfers, observaties ZONNE- ENERGIE Feiten, cijfers, observaties 2020 2015 2010 2 ZONNE- ENERGIE Feiten, cijfers, observaties 3 ZONNE- ENERGIE Feiten, cijfers, observaties 4 Deze uitgave is gedrukt op Reviva Recycled Offset

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel Productie van duurzame elektriciteit: fotovoltaïsche zonne-energie en windenergie Ing. Jérémie DE CLERCK Dienst Facilitator Duurzaam Bouwen Specialist

Nadere informatie

Prijslijst zonnepaneelpakketten Q2 Versie 1.0

Prijslijst zonnepaneelpakketten Q2 Versie 1.0 Kant-en-klare zonnepaneelpakketten voor schuine en platte daken Alle aangeboden zonnepaneelpakketten zijn zo samengesteld dat met het gekozen pakket vrijwel iedere opstelling op ieder dak gemaakt kan worden.

Nadere informatie

Get ready for the future of energy. Enphase Energy. Maarten Ribbens

Get ready for the future of energy. Enphase Energy. Maarten Ribbens Get ready for the future of energy Enphase Energy Maarten Ribbens De kernwaarden van Enphase Betrouwbaar Eenvoud Toekomstbestendig 2 Enphase van start-up tot wereldwijd marktleider Oprichters Raghu Belur

Nadere informatie

Lucas Reijnders. Hoogleraar Milieukunde Universiteit van Amsterdam

Lucas Reijnders. Hoogleraar Milieukunde Universiteit van Amsterdam Lucas Reijnders Hoogleraar Milieukunde Universiteit van Amsterdam Ruimte voor duurzame energie L. Reijnders Duurzame energie & energieverbruik wereldwijd Zonne-energie: ~ 121300x 10 12 Watt Windenergie:

Nadere informatie

Biomassa: brood of brandstof?

Biomassa: brood of brandstof? RUG3 Biomassa: brood of brandstof? Centrum voor Energie en Milieukunde dr ir Sanderine Nonhebel Dia 1 RUG3 To set the date: * >Insert >Date and Time * At Fixed: fill the date in format mm-dd-yy * >Apply

Nadere informatie

Halffabrikaat PV als sleutel naar succes voor BIPV

Halffabrikaat PV als sleutel naar succes voor BIPV Halffabrikaat PV als sleutel naar succes voor BIPV Jack Smit - jsmit@flexipol.nl Peter Toonssen peter.toonssen@solliance.eu, +31 6 22 39 34 05 8 November 2017 12 November, 2017 Short Introduction Project

Nadere informatie

Kan Heiloo op de zon en de wind draaien?

Kan Heiloo op de zon en de wind draaien? Kan Heiloo op de zon en de wind draaien? - 26 Januari 2017 Wilma Eerenstein en Peter Leenders 1 Hoe zit het nu in Nederland? 2 Energiegebruik in Nederland Totaal: 3000 PJ = 833 333 333 333 333 kwh Per

Nadere informatie

ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert

ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert ECN Lunchcolloquium EnTranCe: the Energy Transition Centre November 3, 2014 Wim van Gemert HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN General information e Hanze University of Applied Sciences, Groningen was founded in

Nadere informatie

Streefdoel Nulenergie voor een Voorbeeldgebouw

Streefdoel Nulenergie voor een Voorbeeldgebouw 1 Streefdoel Nulenergie voor een Voorbeeldgebouw Leefmilieu Brussel BUILDING INTEGRATED PHOTOVOLTAICS Op weg naar actieve gebouwen Jean-Didier STEENACKERS ISSOL sa/nv Een nieuwe architecturale functie?

Nadere informatie

Thermal Coating implementation project.

Thermal Coating implementation project. Thermal Coating implementation project Menso.Molag@TNO.NL VVG: Dutch Automotive LPG association Coating implementatie onderzoek 1. Onderzoek naar de effectiviteit van hittewerende bekledingssystemen Convenant:

Nadere informatie

Rendabele zonnecellen maken met dunne-film techniek

Rendabele zonnecellen maken met dunne-film techniek Rendabele zonnecellen maken met dunne-film techniek Winter 2009-2010: voor het eerst in jaren sneeuwt het flink in Nederland. We praten over superrendabele zonnecellen met Gertjan Bögels en John Schermer

Nadere informatie