Verzilveren van overwaarde. Om te voorzien in de eigen zorgbehoeften

Transcriptie

1 Verzilveren van overwaarde Om te voorzien in de eigen zorgbehoeften

2 INHOUD INTRODUCTIE DE HUIDIGE SITUATIE VERBETERPUNTEN ONTWERP CONCLUSIES 2 / 43

3 INTRODUCTIE ONDERZOEK INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 3 / 43

4 PROBLEEMSCHETS INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 4 / 43

5 ONDERZOEKSVRAAG Hoe kunnen oudere eigenaar-bewoners met een zorgvraag de opgeslagen overwaarde in de woning aanspreken om in hun zorgbehoeften te voorzien, en welke producten zijn daarvoor gewenst? INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 5 / 43

6 ONDERZOEKSVRAAG Hoe kunnen oudere eigenaar-bewoners met een zorgvraag de opgeslagen overwaarde in de woning aanspreken om in hun zorgbehoeften te voorzien, en welke producten zijn daarvoor gewenst? Oudere eigenaar-bewoners: Mensen die met pensioen zijn, circa 65 jaar en ouder. Zorgbehoeften: Woningaanpassingen en het inkopen van zorg, welzijn en/of verpleging aan huis om langer thuis te kunnen blijven wonen. INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 6 / 43

7 PLAN VAN AANPAK INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 7 / 43

8 ONDERZOEKSMETHODEN INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 8 / 43

9 INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 9 / 43

10 THEORETISCH KADER INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 10 / 43

11 MOTIEVEN OM TE VERZILVEREN Voor welke doeleinden zou men eventueel vermogen uit de woning vrij willen maken? Weet niet/geen mening Om schuld af te betalen Als aanvulling op het pensioen Om vroeger met pensioen te gaan Om te reizen Als schenking aan erfgenamen Aanpassingen in huis voor luxer leven Zorgbehoeften Aanpassingen in huis, langer thuis wonen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Mogelijke doelen voor een omkeerhypotheek Aanpassingen in huis om langer thuis te kunnen blijven wonen Zorgbehoeften Aanpassingen in huis om luxer te leven Om aan erfgenamen te schenken Om te reizen Om vroeger met pensioen te gaan Bron: ANBO, 2015 Bron: PGGM, 2013 INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 11 / 43

12 MOTIEVEN OM TE VERZILVEREN 1) Voor het doen van woningaanpassingen om langer thuis te kunnen blijven wonen 2) Als aanvulling op het pensioen 3) Voor zorgbehoeften (zorg aan huis) Dit zijn niet-consumptieve doeleinden INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 12 / 43

13 BESTAANDE PRODUCTEN 1) Verhuizen INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 13 / 43

14 BESTAANDE PRODUCTEN 1) Verhuizen 2) Lenen INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 14 / 43

15 BESTAANDE PRODUCTEN 1) Verhuizen 2) Lenen 3) Sale-and-leaseback INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 15 / 43

16 BELEMMERINGEN CONSUMENT Flexibiliteit Vertrouwen Laatste redmiddel INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 16 / 43

17 BELEMMERINGEN CONSUMENT Flexibiliteit Vertrouwen Laatste redmiddel INVESTEERDER Langlevenrisico Woningmarktrisico Imagoschade INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 17 / 43

18 LESSEN UIT HET BUITENLAND Gereguleerde markten voor verzilveringsproducten Strikte regels wat betreft informatieverstrekking. In de UK (door een brancheorganisatie) en in de VS (door de overheid) zijn er instanties die financiële instellingen erkenning geven. Verlagen risico s voor de investeerder Overheidsgarantie in de VS Maximale LTV in de UK INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 18 / 43

19 DATA COLLECTIE INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 19 / 43

20 VOORWAARDEN VOOR NIEUWE MODELLEN INVESTEERDERS Hypotheekverstrekkers Pensioenfondsen CONSUMENT OVERHEID BOUWBEDRIJVEN INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 20 / 43

21 HYPOTHEEKVERSTREKKERS Voorwaarden Zekerheid dat de rente betaald wordt door een veilige LTV te nemen. Woningwaarde van de doelgroep Afname in aantallen omhoog om het (macro)langlevenrisico te verminderen. Wensen Verschillende partijen betrekken om tot een goed product te komen. Voorkomen van reputatieschade voor banken die verzilveringsproducten aanbieden. Samenwerken met de overheid en/of gemeenten. INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 21 / 43

22 PENSIOENFONDSEN Voorwaarden Het totale product moet belegbaar zijn, hiervoor zijn grote aantallen nodig (tientallen miljoenen). Geen versnipperde vastgoedportefeuille bij sale-and-leaseback producten. Dit bemoeilijkt het managen. Lage LTV bij leningen om langlevenrisico te verlagen. Wensen Pensioenfondsen hebben al langlevenrisico, dus gelieve langlevensrisico ergens anders onderbrengen. Overheidsgarantie zou een boost kunnen geven aan de Nederlandse verzilveringsmarkt, naar een voorbeeld in de VS. Het gebruik van actuariële technieken kan helpen om risico s beter door te rekenen. INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 22 / 43

23 CONSUMENT Voorwaarden Een transparant product. Een betrouwbaar product (en aanbieder). Een flexibel product wat meegroeit met je behoeften. Duidelijke en heldere voorlichting. Het onderhoud van de woning uit handen geven. Zo lang mogelijk in de eigen woning blijven wonen. Wensen Producten die rekening houden met het afnemende inkomen van ouderen, door bijvoorbeeld de rente aftrekbaar te maken wanneer de woning wordt belast wordt. INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 23 / 43

24 OVERHEID Voorwaarden Initiatief vanuit de marktpartijen laten komen voor verzilveringsproducten. Wensen Ouderen zo lang mogelijk zelfstandig thuis laten wonen. Achterhalen bij wie de baten liggen als ouderen langer thuis blijven wonen. INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 24 / 43

25 BOUWBEDRIJVEN Voorwaarden Samenwerken met mensen uit de zorg voor de input voor woningaanpassingen om zorg te kunnen verlenen. Wensen Seriematige aanpak, systeembouw om woningen levensloopbestendig te maken. Er zijn 5 10 woningen nodig waar dezelfde systeembouw toegepast kan worden om het rendabel te maken. INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 25 / 43

26 INITIATIEVEN NIEUWE MODELLEN GRATIS WONEN TOT VERZILVEREN - VERZILVERD HUIS Methode: Sale-and-leaseback constructie Investeerder: Particulieren investeerders verenigd in een fonds Kenmerken: De besteding van de periodiek uitgekeerde overwaarde is vrij, en Verzilverd huis wordt gefaseerd eigenaar van de woning. Eisen: Leeftijd (met een minimale leeftijd van 70 jaar) Hoogte van de hypotheek Waarde van de woning Samenstelling huishouden (alleenstaand of met partner) INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 26 / 43

27 INITIATIEVEN NIEUWE MODELLEN BLIJVERSLENING STIMULERINGSFONDS VOLKSHUISVESTING Methode: Investeerder: Kenmerken: Eisen: Laag rentende lening Gemeente De bewoner blijft de eigenaar van de woning. De lening is gekoppeld aan bepaalde uitgaven, welke door de gemeente worden opgesteld. De gemeente bepaalt in grote lijnen de voorwaarden waaronder de lening mag worden verstrekt en waarvoor. SVn beoordeelt de aanvraag voor leningen en verstrekt de lening. INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 27 / 43

28 EVALUATIE NIEUWE MODELLEN Voorwaarden van de consument Verzilverd Huis Gratis Wonen tot Verzilveren SVn de Blijverslening Een transparant product Nee Ja Betrouwbare investeerder Flexibiliteit Nee (een fonds) In de uitbetaling van de overwaarde Ja (Gemeenten) In de hoogte van de lening Duidelijke en heldere voorlichting Onbekend Informatiefolder/ Keukentafelgesprek Onderhoud woning uit handen geven Ja Nee Zo lang mogelijk thuis blijven wonen Ja Ja INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 28 / 43

29 DESIGN INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 29 / 43

30 BELANGHEBBENDE PARTIJEN INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 30 / 43

31 BELANGHEBBENDE PARTIJEN INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 31 / 43

32 BELANGHEBBENDE PARTIJEN INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 32 / 43

33 ROLVERDELING INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 33 / 43

34 ALTERNATIEVEN INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 34 / 43

35 ALTERNATIEVEN INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 35 / 43

36 ALTERNATIEVEN INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 36 / 43

37 CONCLUSIES & AANBEVELINGEN INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 37 / 43

38 CONCLUSIES Hoe kunnen oudere eigenaar-bewoners met een zorgvraag de opgeslagen overwaarde in de woning aanspreken om in hun zorgbehoeften te voorzien, en welke producten zijn daarvoor gewenst? 1. De financiering om de overwaarde uit de woning vrij maken. Verhuizen Lenen Sale-and-leaseback 2. Deze overwaarde te gebruiken voor zorgbehoeften. INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 38 / 43

39 CONCLUSIES Hoe kunnen oudere eigenaar-bewoners met een zorgvraag de opgeslagen overwaarde in de woning aanspreken om in hun zorgbehoeften te voorzien, en welke producten zijn daarvoor gewenst? Voorwaarden Een transparant product Een flexibel product Een betrouwbaar product en aanbieder Duidelijke en heldere voorlichting Het onderhoud uit handen geven Zo lang mogelijk in de eigen woning blijven wonen. INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 39 / 43

40 CONCLUSIES 1. De financiering om de overwaarde uit de woning vrij maken. 2. Deze overwaarde te gebruiken voor zorgbehoeften. INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 40 / 43

41 AANBEVELINGEN 1. De Rijksoverheid kan een actieve rol innemen om de markt voor verzilveringsproducten in Nederland van de grond te laten komen. 2. Voorwaarden opstellen voor aanbieders van verzilveringsproducten 3. Investeerders een maximale LTV laten uitbetalen 4. Belanghebbende partijen samenwerken om tot een verzilveringsproduct te komen 5. Verdelen van de kosten onder de belanghebbende partijen met de grootste baten INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 41 / 43

42 VERVOLGONDERZOEK Doorrekenen rendement investeerders Hoe groot zijn de baten voor belanghebbende partijen Kwalitatief onderzoek > meer interviews met alle belanghebbende partijen INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 42 / 43

43 VRAGEN? INTRODUCTIE THEORETISCH KADER DATA COLLECTIE DESIGN CONCLUSIE 43 / 43