Historische Contexten H2 - Duitsland

Transcriptie

1 Historische Contexten H2 - Duitsland Paragraaf 1 Wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het machtsevenwicht tussen de Europese grootmachten? Frankrijk was eerst de machtigste eenheid in Europa, maar die werden ingehaald door de Pruisen. Het bevatte Oost-Duitsland en delen van Oost-Europa tot aan Rusland. Op het Congres van Wenen (1814) (waar de Europese landsgrenzen opnieuw werden vastgesteld) werd het Pruisische rijk nog groter: het kreeg gebieden in West-Duitsland erbij. Ondanks dat was Frankrijk sterker, het was economisch meer ontwikkeld en had 3 keer zoveel inwoners. Maar terwijl Frankrijk moeizaam groeide, ontwikkelden de Pruisen enorm. Hetzelfde gebeurde met de economie en industrie. Hierdoor konden de Pruisen nu een sterk leger opbouwen. Rondom het Pruisische Rijk waren heel veel kleine staatjes. Duitse nationalisten wilde één groot rijk, Otto von Bismarck (Pruisische Kanselier) maakte hiervan gebruik. Hij lokte een oorlog uit met Frankrijk. De andere mini staatjes vooral nationalistisch wilden nu meevechten. Frankrijk werd verslagen en in Versailles (nota bene!) werd het Duitse keizerrijk uitgeroepen. Wilhelm I, de koning, werd keizer. Het Duitse keizerrijk was politiek, militair en economisch sterker dan elk andere Europees land. Maar ze waren niet sterker dan heel Europa samen. Er waren nog drie andere grote spelers: Frankrijk, Oostenrijk-Hongarije en Rusland. Bismarck wilde geen verdere uitbreiding van Duitsland. Want hij was bang voor de andere mogendheden. Hij voerde een voorzichtig buitenlands beleid. Anders zou Frankrijk nog wel eens een bondgenootschap kunnen sluiten met Oostenrijk-Hongarije of Rusland en dan zou Duitsland alleen staan tegenover die drie. Wilhelm I stierf, Wilhelm II werd toen keizer. Hij pakte het anders aan en voerde niet het voorzichtige buitenlands beleid. Hij wilde van Duitsland een wereldimperium maken, kanselier Bismarck werd ontslagen. Duitsland vond dat het recht had op meer land en macht, ze voerde een Weltpolitik. Het gevreesde gebeurde nu: Frankrijk en Rusland werden bondgenoten. Duitsland had geen kolonies, daarom bouwde Wilhelm II een oorlogsvloot, maar dat leidde alsnog tot weinig kolonies. De Weltpolitik werkte dus niet helemaal uit. Daarom gingen ze naar het oosten van Europa, voor lebensraum. De sfeer werd militaristisch, 'oorlog is gezond' was het idee. Het had een enorm leger en jongens moesten standaard eerst 2 jaar in een kazerne werken. Rusland, Frankrijk en Groot-Brittannië werden bang. Oostenrijk-Hongarije en Duitsland voelde zich door hen omsingeld en gingen samen werken. Er kwamen twee vijandige blokken. In 1914 leidde dit tot de eerste totale oorlog, de hele maatschappij vocht mee. (Dit was de Eerste Wereldoorlog.) Het thuisfront leverde wapens en voedsel aan het gevechtsfront. Maar hierdoor kreeg landbouw te weinig aandacht en kwam er een voedseltekort. Daarbij blokkeerde de Britse vloot de havens en was er geen transport mogelijk. De militairen voelden de stress en gingen uit onvrede muiten. De sociaaldemocraten riepen uiteindelijk in 1918 de republiek uit, de Weimarrepublliek, ook werd een wapenstilstand werd gesloten. De keizer (Wilhem II) vluchtte naar Nederland. De oorlog leverde Duitsland niets op, het land was alleen maar gekrompen. Paragraaf 2 Waarom ging Republiek van Weimar ten onder?

2 Na de Eerste Wereldoorlog werd Duitsland een parlementaire democratie, in Berlijn was het nog lang onrustig daarom kwam de Rijksdag (parlement) bijeen in Weimar om een grondwet op te stellen. Duitsland werd toen de Republiek van Weimar genoemd. Bij de eerste verkiezingen kregen de sociaaldemocraten een ruime meerderheid. De sociaaldemocraten haalden samen met de liberalen en katholieke confessionelen driekwart van de stemmen. Ondanks dat was de democratie erg wankel, de mensen hadden er weinig vertrouwen in. Omdat: Er grote groepen burgers waren die een eind wilde maken aan de democratie. Ook in de politiek waren mensen met weinig vertrouwen in de democratie. De oude conservatieve elite van Wilhelm II zat er nog, evenals in het leger zaten conservatieve officieren, en ambtenaren en professoren wilden ook geen democratie. De parlementaire democratie werd bestreden door communisten en extreemrechtse groepen. Door straatgeweld en opstanden. Veel groepen wilde dus terug naar een staat waar het leger de leiding nam in plaats van het parlement. Het gevoel dat het parlement slecht was werd versterkt door een tegenslag: Duisters hadden namelijk verwacht mee te mogen praten in het Verdrag van Versailles (de vredesluiting na WO I) maar dat was niet zo. In het verdrag stond dat Duitsland als enige schuldig was aan de oorlog. Daarom moesten ze hoge herstelbetalingen betalen, kolonies afstaan, grond afstaan, en werden ze gedrongen dat ze maar een klein leger mochten. Duitsland ondertekende dit 'diktaat' want anders zouden de geallieerden (dat zijn: FR, GB, RU) Duitsland bezetten. Door deze ondertekening waren conservatieven en extremisten woedend, ze noemde het landverraad. Ook spraken ze van een dolkstootlegende. Dat houdt in dat democraten te vroeg om een wapenstilstand vroegen (in WO I), terwijl de rest nog volop in de strijd zat. Bij de volgende verkiezingen waren de democraten, na al deze negatieve aandacht, in de minderheid. Duitsland was tevens verdeeld in twee kampen: voor en tegen de democratie. Hierdoor kon er ook geen coalitie (meerderheid in parlement) gevormd worden en konden problemen niet aangepakt worden. De herstelbetalingen gingen te sloom volgens Frankrijk en België. Daarom vielen Franse en Belgische troepen het Ruhrgebied binnen om zelf maar kolen, ijzer en machines weg te halen. De Duitse regering riep de bevolking op om er tegen te gaan staken, maar die arbeiders wilden dan wel betaald krijgen. Daarom ging Duitsland geld bijdrukken, wat leidde tot gigantische inflatie. De Mark werd toen niks meer waard, evenals het spaargeld en de lonen. Er was een grote economische crisis in Duitsland (nummer 1). Er kwam ook nog eens een politieke crisis: Want om een eind te maken aan de economische crisis besloot de regering zich niet langer tegen de geallieerden te verzetten. Conservatieven en extreemrechtse groepen, zoals Hitlers partij: de NSDAP, waren het hier niet mee eens. Hitler maakte slim gebruik van deze chaos door een staatsgreep te plegen. Tijdens de mars naar Berlijn werden ze beschoten. De staatsgreep was mislukt, hij werd in de gevangenis gegooid. Hier schreef hij het boek Mein Kampf en kon zijn ideeën uitwerken. In 1924 ging het weer beter: de economie groeide, er waren stabiele regeringen en de conservatieven verzetten zich niet. Duitsland kreeg leningen van Amerika om er weer bovenop te komen. Maar toen ging het mis: Amerika belande in 1929 ook in een economische crisis, er was

3 sprake van een beurskrach (sterke daling aandelen op de beurs). Duitsland werd hierin meegenomen (nummer 2), want de Amerikanen trokken hun leningen weer in. De helft van de Duitsers zat nu zonder werk. Er was weer chaos, politieke partijen werden het daarop ook niet eens hoe ze Duitsland uit de crisis konden halen. En de conservatieven gaven nu ook weer tegengas. Toen was daar Hitler met de NSDAP, in de tijd van de Republiek Weimar had hij weinig aanhang. Nu had hij enorm veel aanhang. Hitler beloofde een eind te maken aan de economische crisis, ook zou hij Duitsland weer op de kaart zetten. Hitler gebruikte moderne technieken en ging met het vliegtuig van stad naar stad. Propaganda steunde Hitler ook veel. Uiteindelijk werd Adolf Hitler rijkskanselier, hij zette de conservatieven in het kabinet opzij en vestigde een regime waar zijn macht door niets tegen te houden was. De Republiek van Weimar ging ten onder. Paragraaf 3 Welke gevolgen had het nationaalsocialisme voor Duitsland en Europa? Hitler bouwde een totalitaire staat, alles en iedereen moest zijn idee opvolgen. Dit werd medemogelijk gemaakt door censuur en terreur. Tegenstanders werden door een geheime politie (de Gestapo) opgepakt. Ook kwam er een ministerie van Propaganda (geleid door Goebbels). Door dit laatste werd Hitler nog veel populairder en kreeg steeds meer steun. Hitler deed ook daadwerkelijk goede dingen: de economie herstelde en werklozen konden werken. Maar ja, dat komt natuurlijk omdat Hitler zoveel investeerde in het leger wat banen opleverde. Vanaf 1933 werd een rassenleer wijsgemaakt, dat was dat Joden de grootste vijanden waren van het Duitse Arische ras, dat superieur was. Joden werden gepest, uitgesloten of opgepakt en naar een concentratiekamp gebracht. In 1935 worden de Neurenberg wetten uitgerold, daar worden Joden bij wet gediscrimineerd. De economie herstelde zich omdat Hitler een nieuwe oorlog voorbereide, daardoor kwamen ook de banen terug. Die ontstonden in de wapenindustrie. Hitler wilde een wereldmacht met absolute heerschappij op het Europese continent, vanaf de Noordzee tot aan het Oeralgebergte (Rusland). Hitler begon met de Anschluss (aansluiting) van Oostenrijk in 1938, zij hadden daar geen problemen mee. Toen eiste Hitler het Sudetenland van Tsjecho-Slowakije. Groot-Brittannië en Frankrijk vonden dit uiteindelijk goed op voorwaarde dat dit de laatste slag zou zijn. (GB en FR plegen nu soort verraad aan Tsjecho-Slowakije.) Hitler verbrak de belofte: hij trok Polen binnen en GB + Frankrijk verklaarde Duitsland de oorlog. Een slim trucje van Hitler was dat hij een afspraak had gemaakt met Stalin (Sovjet-Unie), ze zouden Polen met elkaar delen als Stalin niet zou tegen vechten. Zo voorkwam Hitler een tweefrontenoorlog zoals dat was gegaan in WO I. Hitler veroverde toen heel snel Denemarken, Noorwegen, Nederland, België en Frankrijk. Niet Groot-Brittannië. De Royal Air Force hield stand in The Battle of Brittian. Hitler verbrak nóg een belofte: hij viel de Sovjet-Unie binnen. Bij Stalingrad (letterlijk vertaald: Stalinstad) werden ze tegengehouden. Vanaf daar werden ze 2 jaar later, in 1943, weer teruggedrongen. Ook de geallieerden (in deze context: Amerikanen, Canadezen en Britten) landden in Normandië (D-Day ) en drongen Duitsland terug. Maar Hitler gaf niet zomaar op, hij eiste dat de Duitsers nu wél tot het bittere eind doorvochten, in tegenstelling tot WO I. Op 8 mei 1945 namen de Russen Berlijn in, Hitler pleegde zelfmoord en Duitsland was compleet verslagen. Duitsland werd verdeeld onder de winnaars.

4 Ontstaan Duitsland in tijdsvolgorde: Congres van Wenen (1814) (Herindeling landsgrenzen Europa) Bismarck daagt oorlog met Frankrijk uit (1870) Nationalistische mini-staatjes worden bij Duitse Keizerrijk gevoegd. Frankrijk verslagen Duitse keizerrijk wordt uitgeroepen in Versailles Wilhelm I sterft, Wilhelm II wilde Weltpolitiek Bouwt vloot voor kolonies, mislukt. Wilt dan maar uitbreiden naar het oosten. Frankrijk en Rusland sluiten daarop de gevreesde bondgenootschap Conferentie Berlijn (1884) Bismarck laat FR en E botsen in Afrika. Uitbreken WO I ( ) Duitsland lijdt nederlagen Wapenproductie is enorm, maar ten koste van voedselproductie. Britse vloot barricaderen ook nog toevoer voedsel naar Duitse havens. Voedseltekort, Duitse militairen zijn daarover ontevreden en gaan muiten. Sociaaldemocraten doen vroegtijdig wapenstilstand (dolkstootlegende) WO I voorbij Keizer Wilhelm II vlucht Verdrag van Versailles Republiek uitgeroepen (Weimarrepubliek) Herstelbetalingen van Verdrag van Versailles ging te sloom volgens België en Frankrijk. Daarom 'deurwaarders'-inval bij het Ruhrgebied. Duitse regering roept Ruhrgebied-arbeiders op om ertegen te verzetten. Arbeiders wilden dan wel loon. Duitse regering drukt geld bij Duitse Mark verliest zijn waarde Duitse economische crisis Duitse regering gehoorzaamd toch de Fransen en Belgen. Hitler + aanhang is het daar niet mee eens en doet mars naar Berlijn. Deze staatsgreep mislukt, Hitler in de gevangenis. Werkt daar zijn plannen uit (Mein Kampf). Duitsland betaalt herstelbetalingen door het Dawesplan (leningen van Amerika). Amerika heeft beurskrach, gevolg: mondiale economische crisis Duitsland belandt ook in deze crisis. Hitler kwam toen weer om de hoek. Rijksdagbrand (Hitler maakte wijs dat dat een startsein van communistische revolutie was, mensen gingen daarom snel de tegenhanger, Hitler, steunen) NSDAP wint verkiezingen Neurenberg wetten worden uitgerold (1935) Anschluss van Oostenrijk (1938) Hitler belooft (in Conferentie van München) de geallieerden alléén nog het Sudetenland in te nemen. Groot-Brittannië voert op deze conferentie een appeasementpolitiek (verzoeningspolitiek, soft) Hitler verbreekt belofte: hij verovert Polen. GB en FR verklaren Duitsland de oorlog, begin WO II ( ) Hitler maakt belofte met Rusland dat ze Polen zullen delen als Stalin niet tegen vecht. (Voorkoming twee-frontenoorlog)

5 Duitsland verovert grote delen Europa, behalve Rusland en GB (want die houdt stand). Hitler valt Sovjet-Unie binnen en verovert gebied tot aan Stalingrad (1941). Wansseeconferentie (1942) plannen voor genocide op Joden, is begin Holocaust. Sovjet-Unie verdrijven Duitsers weer (1943) D-Day in Normandië (1944) Van beide kanten rukken geallieerden op naar Berlijn, de Russen zijn er het eerst. Duitsland is verslagen (8 mei, 1945). Duitsland en Berlijn worden verdeeld onder de winnaars.