docentenhandleiding Digiles Prinsjesdag Bovenbouw basisonderwijs
|
|
- Christina van de Berg
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 docentenhandleiding Digiles Prinsjesdag Bovenbouw basisonderwijs Verantwoording Prinsjesdag is elk jaar een grote dag voor de Nederlandse politiek en samenleving. Omdat het ministerie van Financiën het belangrijk vindt dat scholieren weten wat Prinsjesdag inhoudt, is er een digitaal lespakket rond deze dag samengesteld. De thema s die hierin behandeld worden, zijn tradities, inkomsten & uitgaven en rijksbegroting & Miljoenennota. Het pakket is gevarieerd en bestaat uit klassikale-, groeps- en individuele opdrachten. Omdat niet alle leerlingen bekend zijn met de politieke basisbegrippen en de inrichting van de Nederlandse staat, is er dit jaar ook een voorbereidende les beschikbaar. Deze les heeft als thema democratie & begroten en kunt u facultatief inzetten ter voorbereiding op de Prinsjesdag digiles. Opzet en opbouw Dit digitale lespakket is opgebouwd uit een voorbereidend gedeelte en een reguliere les en bestaat uit de volgende onderdelen: Voorbereidende les: klassikaal te behandelen op het digibord of in groepjes achter de computer Voorbereidend werkblad: individueel te maken op print en klassikaal te evalueren Reguliere les: klassikaal te behandelen op het digibord of in groepjes achter de computer Werkblad: individueel te maken op print en klassikaal te evalueren Cliptoets: klassikaal te behandelen op het digibord of in groepjes of individueel achter de computer Docentenhandleiding: voor de docent, digitaal of op print De digitale les en de werkbladen worden aangeboden op drie verschillende niveaus: groep 7, groep 8 en verdiepingsstof. Op deze manier kunt u het lesmateriaal meerdere jaargangen gebruiken. De les is zo opgebouwd dat u eerst het plenaire deel van de digitale les behandelt, die bestaat uit schermen met informatie en opdrachten, en de leerlingen vervolgens de werkbladen laat maken. De cliptoets, een filmpje van drie minuten met zeven vragen over Prinsjesdag, kunt u op elk gewenst moment inzetten. Aanvullende lessuggesties Wilt u naast dit digitale lespakket nog meer aandacht besteden aan Prinsjesdag, dan zijn er nog allerlei aanvullende opdrachten en activiteiten rond deze dag te bedenken. Een aantal suggesties:
2 Kijk samen via Uitzending Gemist het Jeugdjournaal over Prinsjesdag. Laat de leerlingen een Prinsjesdagplakboek maken met krantenartikelen, foto s, tekeningen en eigen verhalen over Prinsjesdag. Ter afsluiting van de lessenreeks kunt u de leerlingen deze laten presenteren. Laat de leerlingen voor de weekafsluiting toneelstukjes maken over Prinsjesdag. Compleet met Troonrede en de overhandiging van het koffertje. Breng met de hele klas gratis een bezoek aan het Binnenhof en aan Democracity in Madurodam. Leerlingen kunnen daar onder andere een Kindermiljoenennota maken. Kijk op voor meer informatie. Overige lessuggesties toegespitst op niveau vindt u onder het kopje Toelichting en lessuggesties. Verantwoording Prinsjesdag wordt elk jaar op de derde dinsdag van september gevierd. De dag kan opgedeeld worden in twee delen. Het moment waarop de Koning in de Gouden Koets naar de Ridderzaal rijdt om daar de Troonrede uit te spreken en het moment waarop de minister van Financiën met het koffertje naar de Tweede Kamer gaat om de rijksbegroting en de Miljoenennota aan te bieden. In dit digitale lespakket komen beide momenten uitgebreid aan de orde. Nieuw is een voorbereidende les over de Nederlandse democratie en staatsinrichting en het begrotingsproces. Op vindt u nog meer en uitgebreidere informatie over en rond Prinsjesdag. Zo vindt u onder andere: Algemene informatie, zoals het programma, de Troonrede, een fotogalerij en de hoedjesparade; Actuele informatie over de rijksbegroting en de Miljoenennota; Een overzicht van wat de kabinetsplannen betekenen voor de burger. Kerndoelen De inhoud van dit digitale lespakket sluit goed aan bij de kerndoelen van het basisonderwijs. Door het volgen van deze lessen, raken leerlingen bekend met een aantal basisbegrippen van de Nederlandse politiek. Bovendien komen in het lesmateriaal kerndoelen uit Nederlands en Oriëntatie op jezelf en op de wereld aan bod. Nederlands Mondeling Kerndoel 3: Leren met argumenten te reageren. Oriëntatie op jezelf en op de wereld Mens en samenleving Kerndoel 36: De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger. Tijd Kerndoel 53: Leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. Toelichting en lessuggesties V00rbereidende les De voorbereidende les start met een filmpje waarin begrippen rond democratie en begroten uitgebreid aan bod komen. Willen de leerlingen nog meer filmpjes bekijken over deze onderwerpen, dan raden wij de volgende clips aan: Stemmen en democratie Parlementszetels Politieke partijen Scherm 1: Democratie & begroten De les start met een filmpje waarin het thema geïntroduceerd wordt. Hierin worden verschillende politieke basisbegrippen toegelicht. Hebben de leerlingen nog vragen na het zien van de clip?
3 Scherm 2: Democra wat? Het juiste antwoord is: a. Alle mensen mogen meedenken en meebeslissen over ons land. Dat doen ze door te stemmen tijdens de verkiezingen. Praat met de leerlingen nog even na over het begrip democratie. Weten de leerlingen bijvoorbeeld wat het betekent als er in de klas iets democratisch wordt afgesproken? Scherm 3: Dit zijn voorzieningen Nu de leerlingen weten wat voorzieningen zijn, is het hun beurt om voorbeelden van voorzieningen te noemen. Mogelijke antwoorden zijn: ziekenhuizen, wegen, luchthavens, fietspaden, brandweerkazernes, politiebureaus, speeltuinen, havens, gemeentehuizen, rechtbanken, parken etc. Scherm 4: Wist je dat Aan de hand van zeven weetjes leren leerlingen meer over de verkiezingen, de Tweede en Eerste Kamer. Laat leerlingen om de beurt een weetje voorlezen. Wat weten de leerlingen nog meer over deze onderwerpen? Scherm 5: Waar of niet waar? Nederland heeft nog nooit een vrouwelijke minister-president gehad. Het regeerakkoord is een wetboek waarin staat wat je wel en niet mag doen. Niet waar, in het regeerakkoord staan de belangrijkste afspraken die de regeringspartijen met elkaar gemaakt hebben. Alle Kamerleden en staatssecretarissen zorgen ervoor dat de plannen uit het regeerakkoord zo goed mogelijk worden uitgevoerd. Niet waar, de ministers en staatssecretarissen zorgen hiervoor. De ministers maken elk jaar een plan waarin staat waar ze geld aan willen uitgeven. Een plan waarin staat hoe geld verdiend wordt en waaraan het wordt uitgegeven, noem je een begroting. Scherm 6: Begroten maar De minister van Veiligheid maakt een plan waarin staat dat er meer politie op straat ingezet moet worden.
4 Meer geld voor ziekenhuizen, staat in het plan van de minister van Volksgezondheid. Als alle begrotingen klaar zijn, controleert de minister van Financiën ze allemaal. Elk kind in Nederland moet naar school kunnen, staat in het plan van de minister van Onderwijs. In het plan van de minister van Milieu staat dat het belangrijk is dat er meer windmolens komen. Scherm 7: Werk in uitvoering De juiste volgorde is: 1. Na de verkiezingen maken de partijen die het land gaan besturen een regeerakkoord. 2. Niet alles staat in het regeerakkoord. Daarom maakt elke minister elk jaar een eigen begroting. 3. De begrotingen van alle ministeries samen vormen de rijksbegroting. 4. Op Prinsjesdag presenteert de minister van Financiën de rijksbegroting en de Miljoenennota. In de Miljoenennota staan de plannen van het kabinet uitgelegd. 5. Voordat de plannen worden uitgevoerd, moeten de Tweede en Eerste Kamer ze goedkeuren. Scherm 8: Stemmen In een echte democratie mogen kinderen ook hun stem uitbrengen. Dit is een open vraag die discussie moet oproepen in de klas. Vraag welke leerlingen vóór de stelling zijn en wie tegen. Laat ze door argumenten aan te voeren met elkaar in discussie gaan en stel eventueel kritische vragen. Begrijpen alle leerlingen de betekenis van het woord democratie? Werkblad voorbereidende les Opdracht 1: Zoek het begrip Democratie: Alle mensen mogen meedenken en meebeslissen over ons land. Dat doen ze door te stemmen tijdens de verkiezingen. Voorzieningen: Iets wat je nodig hebt om goed te kunnen leven. Iedereen mag hier gebruik van maken. De overheid betaalt dit onder andere met belastinginkomsten. Minister: Iemand die in het kabinet zit en plannen moet maken voor Nederland. Een minister moet er ook voor zorgen dat de plannen die zijn goedgekeurd ook echt worden uitgevoerd. Tweede Kamer: Hier bespreken de ministers hun plannen met de Kamerleden. Al deze plannen worden hier ook gecontroleerd en beoordeeld. Regeerakkoord: In dit officiële document staan de belangrijkste afspraken die de partijen die het land besturen met elkaar gemaakt hebben. Kabinet: Dit vormen alle ministers en staatssecretarissen samen. Begroting: Een plan waarin staat hoe geld wordt verdiend en waar het aan wordt uitgegeven. Eerste Kamer: Hier wordt bepaald of de plannen die door de Tweede Kamer gemaakt of beoordeeld zijn, worden goedgekeurd. Kamerlid: Iemand die gekozen is om het Nederlandse volk te vertegenwoordigen in de Eerste of de Tweede Kamer. Verkiezingen: Het moment waarop iedereen die achttien jaar of ouder is en een Nederlands paspoort of een identiteitskaart heeft, mag stemmen.
5 Opdracht 2: Mini-quiz 1 b. Dienaar 2 c. Het volk en de volksvertegenwoordiging 3 b b. Dan krijgt het land een schuld 5 a. Op Prinsjesdag Kijk de antwoorden na of bespreek ze klassikaal, zodat de leerlingen weten hoeveel vragen ze goed hebben en dit op hun werkblad kunnen zetten. Opdracht 3: Favoriete voorzieningen Het antwoord op deze vraag is afhankelijk van de leerling. Wijs een aantal leerlingen aan die vertellen wat ze bij deze opdracht hebben ingevuld. De leerlingen sluiten de les af met het maken van een tekening of stripverhaal. Laat ze het resultaat presenteren. Toelichting en lessuggesties Digitale les groep 7 Scherm 1: Alles over Prinsjesdag Leerlingen leren in het kort wat Prinsjesdag inhoudt. U kunt aan de klas vragen of er leerlingen zijn die nog meer weten over Prinsjesdag. Scherm 2: Wat is waar? In de Troonrede staan de plannen van de Koning. Niet waar, dit zijn de plannen van de regering. Prinsjesdag is op de derde dag van september. Niet waar, Prinsjesdag is op de derde dinsdag van september. De Staten-Generaal bestaat uit de leden van de Eerste en Tweede Kamer. Scherm 3: Een dag van goud Leerlingen raken bekend met een aantal Prinsjesdagtradities. Kennen ze er nog meer? Weten ze bijvoorbeeld ook dat bijna alle aanwezige vrouwen die dag een hoedje dragen en de dag daarom ook wel hoedjesdag genoemd wordt? Scherm 4: Waar staat de troon van de Koning? Het juiste antwoord is: a. In de Ridderzaal Digitale les groep 7 Scherm 5: Alles over belastingen Leerlingen leren hoe de overheid geld verdient en wat belastingen zijn.
6 Scherm 6: Cirkeldiagram Een overzicht van de soorten belastingen die Nederlanders betalen en hoeveel inkomsten dat zijn voor de overheid. Controleer of de leerlingen de cirkeldiagram begrijpen door vragen te stellen als: Aan welke belasting verdient de overheid het meest? (Loon- en inkomstenbelasting en BTW) En aan welke het minst? (Motorrijtuigenbelasting) Scherm 7: Wanneer betalen jij en je ouders belasting? Dit is een open vraag met vele antwoordmogelijkheden. Denk aan: als je eten of drinken koopt, salaris ontvangt, benzine tankt, autorijdt, een nieuwe televisie of computer koopt etc. Scherm 8: Waar geeft de overheid al dit belastinggeld aan uit? Scherm 13: Wat is het verschil tussen de rijksbegroting en de Miljoenennota? Het juiste antwoord is: b. De Miljoenennota is een toelichting op de rijksbegroting. Scherm 14: Wat is waar? De minister-president draagt het koffertje met de Miljoenennota en de rijksbegroting. Niet waar, de minister van Financiën draagt deze. Als je een blikje cola koopt, betaal je belasting. De overheid geeft geld uit aan de brandweer. Dit is een open vraag met vele antwoordmogelijkheden. Denk aan: scholen, ziekenhuizen, bibliotheken, brandweer, sportclubs, wegen, het zwembad etc. Scherm 9: Antwoord Hier wordt het antwoord op de vorige vraag gegeven. Hadden de leerlingen antwoorden gegeven die hier niet genoemd staan? Scherm 10: Belangrijke koffer De leerlingen leren wat er in het koffertje van de minister van Financiën zit. Weten ze ook dat hij die draagt omdat hij verantwoordelijk is voor de begrotingen? Scherm 11: Uitleg De begrippen rijksbegroting en Miljoenennota worden toegelicht. Scherm 12: Alles over het Belastingplan In een vraag-antwoordgesprek komen leerlingen van alles te weten over het Belastingplan. Kunnen leerlingen nog een aantal voorbeelden van belastingen noemen?
7 Werkblad groep 7 1. Kennisquiz 1 B E L A S T I N G 2 S E P T E M B E R 3 G O U D M I L J O E N E N N O T A 5 D E N H A A G 6 R I D D E R Z A A L K O F F E R T J E D I N S D A G 9 R E G E R I N G 2. Spaarplan De antwoorden op deze vragen zijn afhankelijk van de leerling. Wijs een aantal leerlingen aan en laat ze vertellen wat ze bij deze opdracht hebben ingevuld. Laat klasgenoten hierop reageren. 3. Het nieuwe koffertje Vrije opdracht. Laat de leerlingen hun koffertje van de toekomst na de les presenteren en hang de tekeningen na afloop op in de klas. Toelichting en lessuggesties Digitale les groep 8 Scherm 1: Prinsjesdag: van nul tot nu Aan de hand van een tijdlijn leren de leerlingen over de geschiedenis van Prinsjesdag. Scherm 2: Wat is waar? Prinsjesdag bestaat al 220 jaar. Niet waar, Prinsjesdag bestaat sinds De Gouden Koets rijdt de Koning en/of Koningin naar de Ridderzaal. Dit jaar spreekt Koning Willem-Alexander de Troonrede voor het eerst uit. Niet waar, dit deed hij voor de eerste keer in Scherm 3: Een speciaal koffertje Aan de hand van weetjes komen leerlingen meer te weten over het koffertje van de minister van Financiën. Scherm 4: Wat zit er niet in het Prinsjesdagkoffertje? Het juiste antwoord is: a. De Troonrede Scherm 5: Een politiek jaar Leerlingen leren hoe een politiek jaar eruitziet. Kunnen ze dit vergelijken met een schooljaar? Scherm 6: Filmpje Klik op de startknop. Leerlingen krijgen een filmpje te zien over de inkomsten van de overheid.
8 Scherm 7: Waaraan geeft de overheid al het geld uit dat binnenkomt? De uitgaven van de overheid worden toegelicht. Kunnen de leerlingen nog meer voorbeelden geven? Scherm 8: Wat hoort bij inkomsten van de overheid en wat bij uitgaven? Je moeder vult haar auto met benzine. Inkomsten. De politie geeft je een bekeuring voor fietsen op de stoep. Inkomsten. Bij jou in de buurt wordt een nieuwe snelweg aangelegd. Uitgaven. Scherm 9: Alles over schulden en bezuinigingen Leerlingen leren de begrippen begrotingstekort, bezuinigen en staatsschuld. Scherm 10: Hoe kan Nederland bezuinigen? Scherm 13: Vul de ontbrekende woorden in De rijksbegroting zit in het koffertje van de minister van Financiën, maar wordt door alle ministers samen gemaakt. Als de overheid geld tekort komt, kan dat opgelost worden door minder geld uit te geven of meer belasting te vragen. Scherm 14: Wat is waar? Hoe meer de overheid leent, hoe minder de staatsschuld wordt. Niet waar, door meer te lenen, worden je schulden hoger. Bovendien moet je over het geld dat je leent rente betalen, waardoor de schuld verder oploopt. In een begroting staat hoeveel geld er binnenkomt en wordt uitgegeven. Op Verantwoordingsdag kijkt de regering terug op het politieke jaar. Dit is een open vraag met vele antwoordmogelijkheden. Denk aan: minder geld uitgeven aan nieuwe wegen, theaters, het leger etc. Meer belasting vragen voor: sigaretten, drank, auto s, scooters etc. Laat de leerlingen toelichten waarom ze bepaalde keuzes maken en laat ze eventueel met elkaar in discussie gaan. Scherm 11: Zo maak je een rijksbegroting! In een stappenplan wordt uitgelegd hoe ministers de rijksbegroting maken. Zijn er leerlingen die ook op deze manier plannen maken? Scherm 12: Uitleg De begrippen rijksbegroting, Miljoenennota en Belastingplan worden toegelicht.
9 Werkblad groep 8 Woordzoeker F H T E Y T V H V P E D N M I N I S T E R S A Z K G G M S P M R G I R V X O A D J E R F O I G V P O F I J F T I F O A A R R N F S F K O N I N G W D A T E J D C C S M R S D P C A R V M I L J O E N E N N O T A N G I E X D T F G E G J R W K S S T E F K G E C E E C L S D W E I T N C I E S T E W A S J E S M T N J S R B E G R O T I N G C A I De verborgen woorden zijn: 1. Prinsjesdag 2. Troonrede 3. Koning 4. Ministers 5. Koffertje 6. Miljoenennota 7. Begroting 2. Geld verdelen Mogelijke antwoorden zijn: scholen, ziekenhuizen, politie, brandweer, theater, wegen, het leger etc. De antwoorden op de vragen die volgen, zijn afhankelijk van de leerling. Wijs een aantal leerlingen aan en laat ze vertellen wat ze bij deze opdracht hebben ingevuld. Laat klasgenoten hierop reageren. 3. Prinsjesdag van de toekomst Vrije opdracht. Laat de leerlingen hun toekomstvoorspelling over Prinsjesdag na afloop van de opdracht voorlezen in de kring. Toelichting en lessuggesties Digitale les verdieping Scherm 1: Wat is waar? Prinsjesdag is elk jaar op dezelfde datum. Niet waar, het is wel elk jaar op de derde dinsdag van september. Tijdens Prinsjesdag dragen (bijna) alle aanwezig vrouwen een hoed. Bij de Gouden Koets van de Koning horen acht paarden en acht lakeien. Scherm 2: Volgorde Troonrede Dit is de juiste volgorde: Leden van de Staten-Generaal, Sinds vijf jaar heeft Nederland last van de economische crisis, maar het lijkt erop of het einde van deze crisis in zicht is. Mensen en bedrijven krijgen weer vertrouwen in de economie. Om dit vertrouwen vast te houden, wil de regering samenwerken met alle Nederlanders. Dit plan steun ik en daarom wens ik u wijsheid toe en zal ik voor u bidden. Scherm 3: Koppel de woorden aan hun betekenis Verantwoordingsdag: De regering en de Tweede Kamer blikken terug op het politieke jaar. Accijnzen: Belasting die je betaalt over drank, sigaretten en benzine.
10 Schatkist: Zo noem je al het geld waarover de overheid beschikt. Begrotingstekort: Dit heeft de regering als ze meer geld uitgeeft dan er binnenkomt. Scherm 4: Wie moet welke belasting betalen? Tim betaalt inkomstenbelasting. Stella betaalt accijnzen en BTW. Achmed betaalt BTW. Scherm 5: Discussievraag Het maakt mij niet uit dat Nederland een staatsschuld heeft, ik vind het belangrijker dat er genoeg geld wordt uitgegeven aan onderwijs, zodat ik goed les krijg. Dit is een open vraag die discussie moet oproepen in de klas. Vraag welke leerlingen vóór de stelling is en wie tegen. Laat ze door argumenten aan te voeren met elkaar in discussie gaan en stel eventueel kritische vragen. Scherm 6: Rijksbegroting en Miljoenennota Dit zijn de juiste antwoorden: Wat hoort thuis in de rijksbegroting en in de Miljoenennota? Wat er het komende jaar wordt uitgegeven aan nieuwe snelwegen. Goed. Hoeveel geld scholen mogen uitgeven aan schoolreisjes. Fout. Hoe duur treinkaartjes het komende jaar worden. Fout. Scherm 7: Inkomstenbelasting, motorrijtuigenbelasting en BTW De overheid verhoogt de inkomstenbelasting, de motorrijtuigenbelasting en de BTW. Wie gaat dit extra geld kosten en waarom? Dit is een open vraag met vele antwoordmogelijkheden. Denk aan: Mijn vader, omdat hij meer belasting over zijn inkomen moet betalen en duurder uit is als hij iets in de winkel koopt. Mijn juf of meester, omdat die een auto heeft en een inkomen. Mij, omdat ik dan meer moet betalen voor de spullen die ik in de winkel koop. Scherm 8: Wat is waar? De Troonrede begint elk jaar met: Leden van de Staten-Generaal. BTW staat voor Belasting Toegevoegde Waarde. Als je niet werkt, betaal je nooit belasting. Niet waar, ook als je bijvoorbeeld iets in de winkel koopt betaal je belasting (BTW). Scherm 9: Groepsdiscussie De minister van Financiën zou kinderen om advies moeten vragen bij het maken van de rijksbegroting. Dit is een open vraag die discussie moet oproepen in de klas. Vraag welke leerlingen vóór de stelling is en wie tegen. Laat ze door argumenten aan te voeren met elkaar in discussie gaan en stel eventueel kritische vragen. Of winkels wel of niet open mogen tijdens koopzondag. Fout.
11 Werkblad verdieping Vraag 8 1. In de schoenen van De antwoorden op deze vragen zijn afhankelijk van de leerling. Wijs een aantal leerlingen aan en laat ze vertellen wat ze bij deze opdracht hebben ingevuld. Start vervolgens een groepsdiscussie door andere klasgenoten hierop te laten reageren. 2. Troonrede schrijven Vrije opdracht. Laat de leerlingen hun zelfgeschreven Troonrede na afloop van de opdracht voorlezen in de kring. Geef de presentatie een koninklijk tintje door een stoel te versieren en de leerling die presenteert op deze troon te zetten. Uitwerking van de cliptoets Vraag 1 Antwoord B: Op Prinsjesdag hoort Nederland wat de plannen van de regering zijn. Vraag 2 Antwoord B: Het is het eerste jaar dat Koning Willem-Alexander de Troonrede uitspreekt. Vraag 3 Antwoord A: De Eerste en de Tweede Kamer vormen de Staten-Generaal. Vraag 4 Antwoord C: De minister van Financiën draagt het koffertje. Vraag 5 Antwoord A: Een begroting is een overzicht van hoeveel geld er binnenkomt en waaraan dat wordt uitgegeven. Vraag 6 Antwoord B: Onderwijs hoort thuis in het rijtje uitgaven. Vraag 7 Antwoord C: Als je een zak snoep of een kaartje voor een pretpark koopt, betaal je belasting. Dit is een open vraag. Deze lokt uit tot een groepsdiscussie, maar u kunt er ook voor kiezen om de leerlingen de vraag schriftelijk te laten beantwoorden. De vraag luidt: Dit jaar zal er in de Miljoenennota staan dat Nederland moet bezuinigen. Waar zou jij minder aan uitgeven als je dit jaar moest bezuinigen? U kunt de leerlingen alvast een beetje op gang helpen door eerst te bespreken waar leerlingen geld aan uitgeven. Denk hierbij aan sportverenigingen, computergames, snoep, cadeautjes, kleding, boeken etc. Laat de leerlingen vervolgens verwoorden waar ze minder geld aan kunnen uitgeven.
12 September 2015 Dit kopieerbare lesmateriaal is een uitgave van het ministerie van Financiën. Bij deze docentenhandleiding horen de werkbladen Prinsjesdag Basisonderwijs. Ministerie van Financiën Directie Communicatie Postbus EE Den Haag Vragen? Bel Informatie Rijksoverheid: 1400 (lokaal tarief) Ontwikkeling en uitgave EDG Media
Toelichting en lessuggesties
Toelichting en lessuggesties Digiles Modules Prinsjesdag, Inkomsten en uitgaven, Begroten en Democratie Inhoudsopgave Algemeen Toelichting en lessuggesties module Prinsjesdag Toelichting en lessuggesties
Nadere informatieCliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding
Kamer Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding Derde Kame Derde Kam Wie is de baas van Nederland? Hoe werken de verkiezingen? Wat is een Grondwet? En waarom is Prinsjesdag zo belangrijk? In het lespakket
Nadere informatieEen bijzondere dag. Prinsjesdag. werkblad a Tradities
werkblad a Tradities Een bijzondere dag De gouden koets, de Koningin, een grote troon, dames met prachtige hoeden op, de minister van Financiën die lachend een koffertje omhoog houdt. Het is weer Prinsjesdag.
Nadere informatiePrinsjesdag A Tradities
Prinsjesdag A Tradities Tradities De gouden koets, de Koningin, een grote troon, dames met prachtige hoeden op, de minister van Financiën met het koffertje. Het is weer Prinsjesdag. Op deze dag vertelt
Nadere informatiePrinsjesdag. De gouden koets, de Koning, de troon, dames met soms de (té) gekste hoeden, het koffertje!
Prinsjesdag De gouden koets, de Koning, de troon, dames met soms de (té) gekste hoeden, het koffertje! De dag waarop dit alles in het teken staat is Prinsjesdag. Ieder jaar wordt dat gevierd op de derde
Nadere informatiePrinsjesdag. Kerntaak 3- Maatschappelijke betrokkenheid Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding.
Prinsjesdag Kerntaak 3- Maatschappelijke betrokkenheid Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding. Waarom deze leerwerkprestatie? Prinsjesdag: de dag van de Troonrede
Nadere informatieHandboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal
Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Prinsjesdag Wat doet de Koning op Prinsjesdag in Den Haag? 6 De vraag vandaag Wat doet de Koning op Prinsjesdag in Den Haag? Start van het politieke
Nadere informatieHandboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal
Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen met je
Nadere informatieDerde Kamer Handboek Politiek 1
Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen
Nadere informatieAAN DE SLAG MET PRINSJESDAG!
AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG! SEPTEMBER 2017 AAN DE SLAG MET #3 WAT HEB JE NODIG? Acht foto s (uitprinten en knippen) Een touw en wasknijpers DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen werken in groepjes en
Nadere informatieHandboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal
Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Plak hier je pasfoto Derde Kamerlid Dit Handboek Politiek is van: Naam Klas Leeftijd Fractie Fotografie & cartoons: - Hans Kouwenhoven - RVD: p. 17 -
Nadere informatieHandboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal
Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over
Nadere informatieDerde Kamer Handboek Politiek 2
Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen
Nadere informatiePuzzel: het parlementaire jaar
Puzzel: het parlementaire jaar Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen moeten de gebeurtenissen van het parlementaire jaar in de juiste volgorde plaatsen. Leerdoel: Leerlingen leren hoe het verloop van
Nadere informatiePolitiek in Nederland
Politiek in Nederland Dit werkboek is van Klas M. VAN SON, DE CSV/ HET PERRON, Spoorlaan 11-13, Veenendaal. Beste leerling, Dit is jouw werkboek Politiek in Nederland. Over een paar jaar mag jij ook stemmen
Nadere informatieDerde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal
erde Kamer Derde Kamer Kamer e Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand
Nadere informatie1. Print van tevoren de pagina met speelgeld en knip de tientjes uit.
Belastingen Korte omschrijving werkvorm Iedereen in Nederland betaalt belasting. Maar waarom eigenlijk? Wat gebeurt er met het belastinggeld? En hoeveel belasting moet iedereen betalen? Wat is eerlijk?
Nadere informatieVAN KOETS TOT KOFFERTJE
VAN KOETS TOT KOFFERTJE SEPTEMBER 2017 - POLITIEK IN PRAKTIJK #3 WAT HEB JE NODIG? Acht foto s (uitprinten en knippen) Een touw en wasknijpers DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen krijgen vragen over
Nadere informatiee Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal
erde Kamer Derde Kamer e Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben
Nadere informatieHandboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal
Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Plak hier je pasfoto Derde Kamerlid Dit Handboek Politiek is van: Naam Klas Leeftijd Fractie Fotografie: Hans Kouwenhoven Anneke Janssen / HH: pagina
Nadere informatie5,6. Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december keer beoordeeld
Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december 2002 5,6 76 keer beoordeeld Vak Economie Iedereen heeft met geld te maken, jong en oud. Jongeren misschien wat minder dan oudere mensen, maar
Nadere informatieDocentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1
Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Wij raden aan om het lesprogramma
Nadere informatieTekort of overschot vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73822
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 29 March 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73822 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieHandboek Politiek deel 2
Handboek Politiek deel 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren
Nadere informatie6,3. Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober keer beoordeeld
Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober 2005 6,3 85 keer beoordeeld Vak Economie Inhoudsopgave Voorwoord Hfst:1 De stamboom van de koninklijke familie Hfst:2 Wat is prinsjesdag? Hfst:3 De troonrede
Nadere informatieDe Staten-Generaal bestaat uit de parlementsleden van de eerste en tweede Kamer. Het zijn dus onze parlementsleden.
Boekverslag door M. 1031 woorden 19 februari 2013 5.2 46 keer beoordeeld Vak Economie Prinsjesdag Opdracht 1 Waarom is het de koning die de troonrede voorleest? De koningin staat aan het hoofd van de Nederlandse
Nadere informatieDocentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2
Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Met behulp van het Handboek Politiek
Nadere informatiePuzzel: Wie zit waar in de Ridderzaal?
Puzzel: Wie zit waar in de Ridderzaal? Korte omschrijving werkvorm De leerlingen lezen een tekst en maken een puzzel in de vorm van de plattegrond van de Ridderzaal op Prinsjesdag. Afhankelijk van het
Nadere informatieDE WERKVORM IN HET KORT
PRINSJESDAGBINGO SEPTEMBER 2015 AAN DE SLAG MET #6 DE WERKVORM IN HET KORT Een combinatie van een ouderwetse bingo en een kennisquiz. Leerlingen moeten de antwoorden aankruisen. Jij stelt een vraag, zij
Nadere informatieDocentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1
Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Wij raden aan om het lesprogramma
Nadere informatiePrinsjesdag, de Miljoenennota en het koffertje
September 2009 Inhoudsopgave 1 Wat gebeurt er op Prinsjesdag? 2 Het koffertje, wat zit er in? 3 Waarom de derde dinsdag van september? Prinsjesdag, de Miljoenennota en het koffertje De Koningin, de gouden
Nadere informatieLespakket over Prinsjesdag voor leerlingen van groep 8 van de basisschool. Gemaakt door Ronald Koster van Chr.MAVO de Saad uit klas 2f.
Werkboek van groep. cijfer! Lespakket over Prinsjesdag voor leerlingen van groep 8 van de basisschool. Gemaakt door Ronald Koster van Chr.MAVO de Saad uit klas 2f. V oorwoordje Hallo, docent en leerlingen
Nadere informatieAAN DE SLAG MET PRINSJESDAG
AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG SEPTEMBER 2016 - AAN DE SLAG MET #4 WAT HEB JE NODIG? Dobbelsteen Koffertje Lijst met bedragen (bijlage 1) Ministeriekaartjes (bijlage 2) Zes stapeltjes met 33 briefjes van
Nadere informatieDocentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2
Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2 De Derde Kamer der Staten-Generaal deel 2 is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Met behulp van het Handboek
Nadere informatieDocentenhandleiding Miljoenennotaposter
Ontwerp Studio Tint, Den Haag Druk LenoirSchuring, Amstelveen Docentenhandleiding Miljoenennotaposter in UITGAVEN 53,5 INKOMSTEN MILJOENENNOTA 16 6,1 in miljarden EMU-opbouw (in mld) 8,5 Loon- en inkomstenbelasting
Nadere informatieUitgaven overheid vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62184
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 06 June 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62184 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatiePrinsjesdag Groep 1-8. Lesmateriaal Viering Werkbladen
Prinsjesdag Groep 1-8 Lesmateriaal Viering Werkbladen Kleur op school Abonnementen Kleur op school verschijnt vier keer per jaar in tijdschriftvorm. Een school kan zich per jaargang abonneren. Kleur op
Nadere informatieDocentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1
Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Wij raden aan om het lesprogramma
Nadere informatie200 JAAR STATEN-GENERAAL
200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte
Nadere informatiePrinsjesdag Groep 1-8. Lesmateriaal Viering Werkbladen
Prinsjesdag Groep 1-8 Lesmateriaal Viering Werkbladen Kleur op school Abonnementen Kleur verschijnt vier keer per jaar in tijdschriftvorm. Een school kan zich per jaargang abonneren. Kleur werkt het best
Nadere informatieUitgaven overheid vmbo12
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 20 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62184 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieVerdieping: Het huishoudboekje van Nederland
Verdieping: Het huishoudboekje van Nederland Korte omschrijving werkvorm In deze werkvorm leren leerlingen meer over de inkomsten en uitgaven van Nederland. In 2015 heeft de Nederlandse regering voor het
Nadere informatieDe leerlingen herhalen op speelse wijze voorkennis over Prinsjesdag. De leerlingen worden uitgedaagd om verbanden te herkennen.
QUIZ: DE SLIMSTE LEERLING PRINSJESDAG 2019 KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De slimste leerling is een kennisquiz over Prinsjesdag in het format van het bekende tv-programma De slimste mens. De slimste leerling
Nadere informatiePrinsjesDag. Ook in Madurodam vind je het Binnenhof en de Gouden Koets.
KINDErkrant PRINSJESDAG 2013 / 4e JAARGANG / NUMMER 02 INTERVIEW Weetjes opdrachten Puzzels Ook in Madurodam vind je het Binnenhof en de Gouden Koets. PrinsjesDag Op de derde dinsdag in september is het
Nadere informatieAAN DE SLAG MET POLITIEKE TAAL
AAN DE SLAG MET POLITIEKE TAAL OKTOBER 2014 - AAN DE SLAG MET #5 TAALGEBRUIKSPELPRINSJESDAG WAT HEB JE NODIG? Bespreekvel met filmlinks Speelkaartjes Klokje/aftelklok DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen
Nadere informatieKINDERKRANT PRINSJESDAG INTERVIEW WEETJES OPDRACHTEN PUZZELS. Ook in Madurodam vind je het Binnenhof en de Gouden Koets.
KINDERKRANT PRINSJESDAG 2013 / 4e JAARGANG / NUMMER 02 INTERVIEW WEETJES OPDRACHTEN PUZZELS Ook in Madurodam vind je het Binnenhof en de Gouden Koets. PRINSJESDAG Op de derde dinsdag in september is het
Nadere informatieBelangen: Miljardenroulette
Belangen: Miljardenroulette Korte omschrijving werkvorm In deze werkvorm vormen uw leerlingen in zes groepjes een aantal ministeries. Door middel van een dobbelspel loopt u zelf (als minister van Financiën)
Nadere informatieParticuliere sector: Bedrijven en gezinnen. Deze sector streeft naar winst, bijvoorbeeld supermarkten, bakkers en kledingwinkels.
Samenvatting door A. 952 woorden 14 juni 2013 6,3 11 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie 1 De collectieve sector: Particuliere sector: Bedrijven en gezinnen. Deze sector streeft naar
Nadere informatieEerste Kamer in het kort
erste Kamer in het kort ettersoep n deze puzzel zijn 20 woorden verstopt, die te maken hebben met de erste Kamer. eze woorden staan zowel horizontaal, verticaal als diagonaal. Zoek ze op en streep ze aan.
Nadere informatieLESBRIEF GROEP THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017
LESBRIEF GROEP 5 + 6 THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017 Zo gebruikt u Samsam in de klas Weinig tijd: bekijk de filmpjes bij opdracht 1. Verdieping: kopieer
Nadere informatieHANDLEIDING Leerkracht
Lesbrief Onderwerp: verkiezingen maart 2017 HANDLEIDING Leerkracht Tijd Doelgroep Doelen 60 minuten VO Uw leerlingen leren: - Wat verkiezingen inhouden. - Wat een democratie is. - Wat stemmen is. Introductie
Nadere informatie(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor
(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor Beschrijving (ter info voor gastdocent) Deze gastles gaat over je leefstijl en welk soort uitgavenpatroon de leerling heeft. Ben je je bewust
Nadere informatieECONOMIE. Begrippenlijst H6 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn
ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H6 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie 1 2013-2014 Hoofdstuk 6 Overheid overbodig? Paragraaf 6.1
Nadere informatieStrategieles Verwijswoorden (Verbanden) niveau A
Strategieles Verwijswoorden (Verbanden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip maak je altijd opdrachten. Sommige opdrachten gaan over verwijswoorden. Je moet dan zeggen naar welke woorden de
Nadere informatieHandleiding voor de digitale les Internet in 2025 Kinderen tekenen de toekomst
Handleiding voor de digitale les Internet in 2025 Kinderen tekenen de toekomst Een digitale les voor groep 6, 7 en 8 van het primair onderwijs waarbij leerlingen nadenken over innovatieve toepassingen
Nadere informatieLesmateriaal voor het (V)MBO
Lesmateriaal voor het (V)MBO Binnenkort nemen uw leerlingen deel aan een Jongerengemeenteraad. Het project Jongerengemeenteraad laat jongeren in de leeftijd van 14 19 jaar zien hoe beleid tot stand komt
Nadere informatie5.7. Wanneer hadden we voor het eerst Prinsjesdag? Waar komt de naam Prinsjesdag vandaan? Wat gebeurt er op Prinsjesdag?
Boekverslag door S. 2284 woorden 28 december 2009 5.7 44 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdvraag: wat houdt Prinsjesdag in? Voorwoord:...p.3 Deelvraag 1: Waarom hebben we Prinsjesdag?...p.4 Deelvraag 2:Waaruit
Nadere informatieDocentenhandleiding Digitale les Studiekeuze123
Docentenhandleiding Digitale les Studiekeuze Elk jaar staan veel scholieren voor een belangrijke keuze in hun leven: welke studie ga ik volgen als ik mijn diploma straks op zak heb? Dit lespakket is ontwikkeld
Nadere informatieVerklarende woordenlijst
Bijlage 4 Verklarende woordenlijst Ambtenaar persoon die een baan heeft bij de overheid Amendement de Tweede Kamer wil iets aan een voorstel voor een wet veranderen B en W de burgemeester en de wethouders
Nadere informatie(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor
(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor Beschrijving (ter info voor gastdocent) Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen
Nadere informatieDocentenhandleiding Rollenspel Politiek
Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Voorbereiding 1. Bepaal hoeveel tijd er is: kies voor 45, 60 of 90 uten versie 2. Deel tijdschema uit en bespreek dit met de leerlingen 3. Verdeel de rollen, zie
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Nadere informatiePOLITIEKE BINGO. Het volk
Derde dinsdag van september Het volk WA De ministers Amsterdam De Troonrede Minister van Financiën Amsterdam De Troonrede Paleis Noordeinde Hoedje Het volk WA De ministers Ridderzaal WA Het volk Acht Minister
Nadere informatieDocentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2
Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2 De Derde Kamer der Staten-Generaal deel 2 is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Met behulp van het Handboek
Nadere informatieHandleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity
Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem
Nadere informatieDocentenhandleiding Rollenspel Politiek
Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Voorbereiding 1. Bepaal hoeveel tijd er is: kies voor 45, 60 of 90 uten versie 2. Deel tijdschema uit en bespreek dit met de leerlingen 3. Verdeel de rollen, zie
Nadere informatieWie bestuurt het land?
Wie bestuurt het land? Nederland is een democratie. Een belangrijk kenmerk van een democratie is een parlement. In zo n parlement zitten mensen die door de bevolking zijn gekozen. Zij zitten namens een
Nadere informatieWorkshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze?
Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Korte omschrijving workshop In deze workshop ontdekken de deelnemers
Nadere informatieLesbrief Iedereen betaalt belasting
Lesbrief Iedereen betaalt belasting inleiding Iedereen betaalt belasting» waar komt het geld vandaan?» waar gaat het geld naar toe?» nederland, europa en de wereld» Iedereen betaalt belasting 1 Iedereen
Nadere informatieMaatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015
Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Mensbeelden, ideologieën, politieke partijen Politieke partijen Welke politieke partijen zijn er eigenlijk in Nederland en wat willen ze? Om antwoord
Nadere informatieDOCENTEN HANDLEIDING
BESTEL OOK HET WERKBOEKJE! Ga naar www. oorlogsgeheimendefilm.nl DOCENTEN Een film over vriendschap, vertrouwen & verraad HANDLEIDING Bij de digitale les over de film Oorlogsgeheimen Op 3 juli gaat de
Nadere informatiei Een minister is politiek verantwoordelijk voor een bepaald onderwerp in
Als ik minister ben, dan pak ik alles anders aan! De verkiezingen komen er weer aan en dat betekent dat er ook nieuwe ministers benoemd worden die het één en ander willen veranderen in Nederland. Wat zou
Nadere informatieHandleiding voorbereidende les bij Provinciespel. basisonderwijs. Versie 26 april 2018
Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel basisonderwijs Versie 26 april 2018 1 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de provincie over?... 3 Filmpje Hoe werkt de provincie?...
Nadere informatieWie bestuurt het land?
Wie bestuurt het land? 2 Nederland is een democratie. Een belangrijk kenmerk van een democratie is een parlement. In zo n parlement zitten mensen die door de bevolking zijn gekozen. Zij zitten namens een
Nadere informatieWerkstuk Economie verslag prinsjesdag
Werkstuk Economie verslag prinsjesdag Werkstuk door een scholier 3642 woorden 9 november 2011 5,7 12 keer beoordeeld Vak Economie Inhoudsopgave Voorblad blz. 1 Inleiding blz. 2 Inhoudsopgave blz. 3 Vraag
Nadere informatieInkomsten en uitgaven vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73698
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 March 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73698 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieEconomie Elementaire economie 3 VWO
Economie Elementaire economie 3 VWO Les 13 Introductie overheid Ontwerp power point: Henk Douna docent: Jeannette de Beus De komende weken: de overheid Consumenten De markt Producenten Bijvoorbeeld Goederenmarkt
Nadere informatieKijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord
Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen bekijken een filmpje van de NOS, van maandag 29 oktober. Daarna beantwoorden ze vragen over dit
Nadere informatiePrinsjesdag Theorie en woordenlijst
Maatschappijleer: Prinsjesdag Theorie en woordenlijst Don van Baar Murmelliusgymnasium Leerjaar 2011-2012 Murmellius2014 www.compudo.nl/murmellius2014 Maatschappijleer Prinsjesdag Theorie Prinsjesdag verloopt
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
www.derdekamer.nl ls je contact wilt opnemen met de erste amer kun je gebruikmaken van onderstaande mogelijkheden. erste amer der taten-eneraal Binnenhof 22 Postbus 20017 2500 en Haag telefoon 070 312
Nadere informatieTULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - mens en samenleving. Kerndoel 36. Toelichting en verantwoording
TULE - ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD KERNDOEL 36 54 TULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - mens en samenleving Kerndoel 36 De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse
Nadere informatie6,2. Werkstuk door een scholier 1803 woorden 11 april keer beoordeeld. Inleiding
Werkstuk door een scholier 1803 woorden 11 april 2002 6,2 212 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding In dit werkstuk vindt je allerlei informatie over geldzaken. Van zakgeld tot bijbaantjes, van geld uitgeven
Nadere informatieComputeropdracht 'de overheid'
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres ilvy van grunsven 26 May 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61504 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieCONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER
CONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER MEI 2018 - POLITIEK IN PRAKTIJK #1 WAT HEB JE NODIG? Voor elke leerling het werkblad met de partijen. Voor elke leerling het werkblad met de nieuwsartikelen. DE WERKVORM
Nadere informatieDe Rijksbegroting. Peter van de Minkelis. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Peter van de Minkelis 13 October 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/26691 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieInkomsten en uitgaven vmbo-b34
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 15 september 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/73698 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieInkomsten en uitgaven vmbo-b34
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 27 september 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/73698 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieModule 7 Staatsinrichting en rechtsstaat
Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat 7.1 Onze democratie Tekst 1: Wie is de baas in Nederland? Nederland is een democratie. Dat betekent: de bevolking is de baas. Maar je kunt niet 16,7 miljoen bazen
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat
Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting door een scholier 1047 woorden 16 maart 2008 5,7 7 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Democratie en rechtstaat Hoofdstuk
Nadere informatieMILJARDENROULETTE WAT HEB JE NODIG?
MILJARDENROULETTE SEPTEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #5 FOTO: RIJKSOVERHEID.NL WAT HEB JE NODIG? Voor de docent: - Dobbelsteen - Lijst met bedragen (bijlage 1) - Eventueel een koffertje als dat te regelen
Nadere informatieParlementsspel: *verkiezingsspecial*
Parlementsspel: *verkiezingsspecial* Korte beschrijving Een spelletje dat lijkt op ren je rot. De leerlingen krijgen vragen met elk drie antwoordmogelijkheden. Voor elke antwoordmogelijkheid is er een
Nadere informatie4 manieren om Samsam te gebruiken
msam samsam = samen delen samen leren s a m e n werken Lesbrief wereldbu rgerscha p Samsam gaat over alle thema's van wereldburgerschap en kinderrechteneducatie. Door met de onderstaande opdrachten een
Nadere informatieWorkshop Tweede Kamerverkiezingen
Workshop Tweede Kamerverkiezingen Korte omschrijving workshop In deze workshop leren de deelnemers wat de Tweede Kamer doet, hoe ze moeten stemmen en op welke partijen ze kunnen stemmen. De workshop bestaat
Nadere informatieHandleiding voorbereidende les bij Provinciespel. Praktijkonderwijs. Versie 24 mei 2018
Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel Praktijkonderwijs Versie 24 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Wat doet de provincie?... 3 Filmpje Hoe werkt de provincie?... 6 Vragen stellen
Nadere informatieMigratie. Ik vertrek - Zij vertrokken 2 HAVO\VWO. docentenhandleiding
Migratie Ik vertrek - Zij vertrokken 2 HAVO\VWO docentenhandleiding Colofon Deze lessen zijn gemaakt in opdracht van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Realisatie: Codename Future: www.codenamefuture.nl
Nadere informatieDocentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende
Nadere informatieHIER. Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen. Dit doet de Eerste Kamer GEBEURT HET! INVLOED VAN DE EERSTE KAMER EERSTE KAMER
STEM 2019 VOOR (V)MBO MAGAZINE OVER DE EERSTE KAMER HOE WORDT DE EERSTE KAMER GEKOZEN? Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen Dit doet de Eerste Kamer HIER GEBEURT HET! INVLOED VAN
Nadere informatie