Memo. memonummer M-Geluid-Geluid datum 13 maart Leo de Hoogt. Wilco Wolfs Anne Oerlemans. projectnr

Transcriptie

1 Memo memonummer M-Geluid-Geluid datum 13 maart 2017 aan Yvonne de Graaf gemeente Oss Leo de Hoogt van Bastian van Dijck Antea Group Wilco Wolfs kopie Anne Oerlemans Project MER Windpark Oss projectnr betreft Interpretatie geluidrapport M+P tbv MER en kbg CONCEPT Tekst wordt uitgeschreven in MER Inleiding/kader In MER: Algemene inleidende tekst over windmolengeluid: zie memo onderzoeksmethodiek geluid Aangeven uitgebreid geluidonderzoek, verdergaand dan gangbaar in MER-ren voor windmolenparken Beleidskader In MER Tekst H2 M+P Beoordelingskader en onderzoeksmethodiek In MER Tekst + tabel NRD + aanvulling uit memo onderzoeksmethodiek geluid + teksten uit M+P Duidelijk uitleggen onderzoeksmethodiek M+P (mitigatie-inclusief onderzoeken) Huidige situatie en autonome ontwikkeling Algemeen Huidige situatie: geluid bepaald door wegverkeer / industrie en, in mindere mate, railverkeer / scheepvaart / vliegverkeer In MER: kaart met bronnen Elzenburg + deel De Hoed en De Schil binnen geluidzone gezoneerd bedrijventerrein Elzenburg (in MER aangeven op kaart) Geluidgevoelige objecten: woningen (PM CHECK BIJ GEMEENTE scholen, kinderdagverblijven, zorginstellingen e.d.) In MER: kaart met geluidgevoelige objecten Effect geluid op natuur beschreven bij natuur Autonoom: toename bedrijven: uitgegaan van planologische ruimte in bestemmingsplan en ruimte in geluidzone (mestfabriek is hierin impliciet meegenomen), toename wegverkeer (groei automobiliteit + groei bedrijventerrein) blad 1 van 27

2 Huidige geluidbelasting Bepaald: industrie/wegverkeer => maatgevend. Rail/scheepvaart niet bekend, maar naar verwachting niet maatgevend; Industrie: minimaal 36 db (Haren) tot 53 db (Ossestraat) buiten bedrijventerrein en maximaal 64 db (Lekstraat) op bedrijventerrein, gemiddeld 44 db (excl woningen op bedrijventerrein) tot 47 db (inclusief woningen op bedrijventerrein (etmaalgemiddeld); Wegverkeer: minimaal 38 db (Haren) tot maximaal 58 db (Harenseweg), gemiddeld 49 db (etmaalgemiddeld). Contourenkaart geluidnota 2005 ter indicatie invloedgebied wegen / NB geen woningen direct langs de N329 gelegen; Cumulatief minimaal 42 db (Haren) tot maximaal 58 db (Ossestraat) buiten bedrijventerrein en maximaal 65 db (Lekstraat) op bedrijventerrein, gemiddeld 52 db (excl woningen op bedrijventerrein) tot 54 db (incl woningen op bedrijventerrein (etmaalgemiddeld). Tabel 1 Huidige geluidbelasting (minimaal, gemiddeld en maximaal) industriegeluid, wegverkeersgeluid en cumulatief (bron gegevens: gemeente Oss en Omgevingsdienst Noordoost-Brabant in M+P, 2017) Huidig (2015) Minimaal Gemiddeld Maximaal Industrie (incl woningen bedrijventerrein 36 db (Haren) 47 db 64 db (Lekstraat) Industrie (excl woningen bedrijventerrein 36 db (Haren) 44 db 53 db (Ossestraat) Wegverkeer 38 db (Haren) 49 db 58 db (Harenseweg) Cumulatief (incl woningen bedrijventerrein) 42 db (Haren) 54 db 65 db (Lekstraat) Cumulatief (excl woningen bedrijventerrein) 42 db (Haren) 52 db 58 db (Ossestraat) Autonome toename geluidbelasting Industrie: 0 tot 6 db (Ossestraat), gemiddeld 3 db (etmaalgemiddeld); Wegverkeer: 0 tot 2 db (Bossenkampweg), gemiddeld 1 db (etmaalgemiddeld); Cumulatief: 0 tot 4 (Huisdaalsestraat), gemiddeld 1 db (etmaalgemiddeld). Tabel Autonome geluidbelasting (minimaal, gemiddeld en maximaal) industriegeluid, wegverkeersgeluid en cumulatief (bron gegevens: gemeente Oss en Omgevingsdienst Noordoost-Brabant in M+P, 2017) Autonoom (2030) Minimaal Gemiddeld Maximaal Industrie +/- 0 db +3 db +6 db Wegverkeer +/- 0 db +1 db +2 db Cumulatief +/- 0 db +1 db +4 db blad 2 van 27

3 Figuur Huidige en autonome geluidbelasting referentiewoningen Macharen (bron gegevens: gemeente Oss en Omgevingsdienst Noordoost-Brabant in M+P, 2017) Figuur Huidige en autonome geluidbelasting referentiewoningen Haren (bron gegevens: gemeente Oss en Omgevingsdienst Noordoost-Brabant in M+P, 2017) blad 3 van 27

4 Figuur Huidige en autonome geluidbelasting referentiewoningen Berghem, Gement, Duurendseind, Harenseweg, Macharen (bron gegevens: gemeente Oss en Omgevingsdienst Noordoost-Brabant in M+P, 2017) Figuur Huidige en autonome geluidbelasting referentiewoningen Horzak, Maaskade, Lekstraat (Maaskade en Lekstraat gelegen op bedrijventerrein) (bron gegevens: gemeente Oss en Omgevingsdienst Noordoost-Brabant in M+P, 2017) blad 4 van 27

5 Figuur Huidige en autonome geluidbelasting referentiewoningen Huisdaalsestraat, Ossestraat (bron gegevens: gemeente Oss en Omgevingsdienst Noordoost-Brabant in M+P, 2017) PM GEMEENTE: ACTUELERE/SCHERPERE KAART / OOK KAART VOOR INDUSTRIE?? Figuur Indicatie invloedsgebied geluidcontouren t.g.v. weg en spoorverkeer (bron: Geluidnota Oss, 2005) blad 5 van 27

6 Geluidbelasting door windmolens Algemeen Basisbeschouwing op basis van referentiemolen (met serrated edges), worst case molen (zonder serrated egdes) en minst lawaaiiige molen (met serrated edges, maar nog zonder mitigerende maatregelen als noise modes/stilstand); In eerste instantie beschouwing voor 29 referentiewoningen (figuur 8, bijlage D rapport M+P) Referentiemolen (Enercon E-103 EP2 en Enercon E-126 EP4) Lden gemiddeld 35 db (alternatief 6A) tot 42 db (alternatief 1A); Volgorde minst lawaaiig - meest lawaaiig => alternatief ; Verschil in gemiddelde Lden tussen A en B alternatieven is gering: 0 tot 2 db Lden; Lden B-alternatieven lager dan A-alternatieven => hoogteverschil nauwelijks bepalend, aantal en locatie meer bepalend => bij B alternatieven wordt effect hoogte blijkbaar gecompenseerd door minder molens en/of grotere afstand; Lden minimaal 27 db (alternatief 6A) tot 33 db (alternatief 1A), Lden maximaal 43 db (altenatief 6A) tot 47 db (alternatief 1A); Alle referentiewoningen binnen wettelijke norm (47 db Lden); Bij alternatieven 1 en 2 aantal referentiewoningen > 45 db Lden, bij andere alternatieven niet; Bij alle alternatieven aantal referentiewoningen > 42 db Lden, ; aantal woningen variërend van 13 (alternatief 1B) tot 1 (alternatieven 5,6); Ook rekening houdend met de verschillen in energieopbrengst heeft alternatief 1 (veel) meer geluideffect dan 2 en 3 en hebben alternatieven 4,5,6 de minste geluideffecten; Wel wordt het onderscheid tussen A en B alternatieven groter: A en B hebben een vergelijkbaar geluideffect, maar de B alternatieven hebben meer energieopbrengst dan de A-alternatieven (factor 1,5 tot 2). Lnight => standaard 6dB lager dan Lden, verschillen tussen alternatieven hetzelfde. Worstcase molen Minst lawaaiige molen Worst case molen (Vestas V112 en Vestas V 126 beide zonder serrated edges) leidt tot + 1 db Lden voor A alternatieven, + 2,5 db Lden voor B-alternatieven; Minst lawaaiige molen (zonder mitigerende maatregelen) leidt tot -2 db Lden voor A alternatieven (Lagerwey L100 SE), -2 Lden voor B alternatieven (Nordex 131 SE); Worst-case molen leidt tot aantal referentiewoningen > 47 db Lden (maximaal 8 woningen bij alternatief 1B, maar ook bij alternatieven 1A, 2B, 3B) => voor deze alternatieven bij de worstcase molen sowieso mitigerende maatregelen nodig; Bij minst lawaaiige molen alle referentiewoningen < 45 db Lden, alternatieven 5 en 6 nog maar 1 woning > 40 db Lden. blad 6 van 27

7 Figuur Contourenkaart geluidbelasting (Lden) windmolens alternatief 1A (referentiemolen) (bron: M+P, 2017) blad 7 van 27

8 Figuur Contourenkaart geluidbelasting (Lden) windmolens alternatief 1B (referentiemolen) (bron: M+P, 2017) blad 8 van 27

9 Figuur Contourenkaart geluidbelasting (Lden) windmolens alternatief 6A (referentiemolen) (bron: M+P, 2017) Overige contourenplots (Lden en Lnight) in rapport M+P blad 9 van 27

10 Figuur Minimale, gemiddelde en maximale geluidbelasting door windmolens (Lden) per alternatief voor de referentiemolen (bron gegevens: M+P, 2017) Figuur Aantal (referentie)woningen binnen geluidklassen (Lden) windmolengeluid per alternatief voor de referentiemolen (bron gegevens: M+P, 2017) blad 10 van 27

11 Figuur Gemiddelde geluidbelasting door windmolens (Lden) per alternatief voor de referentiemolen op referentiewoningen in Macharen (bron gegevens: M+P, 2017) Figuur Gemiddelde geluidbelasting door windmolens (Lden) per alternatief voor de referentiemolen op referentiewoningen in Haren (bron gegevens: M+P, 2017) blad 11 van 27

12 Figuur Gemiddelde geluidbelasting door windmolens (Lden) per alternatief voor de referentiemolen op referentiewoningen langs Harenseweg (bron gegevens: M+P, 2017) Figuur Gemiddelde geluidbelasting door windmolens (Lden) per alternatief voor de referentiemolen op referentiewoningen in Gement, Duurendseind, Berghem (bron gegevens: M+P, 2017) blad 12 van 27

13 Figuur Gemiddelde geluidbelasting door windmolens (Lden) per alternatief voor de referentiemolen op referentiewoningen in Lekstraat, Maaskade en Horzak (Maaskade en Lekstraat gelegen op bedrijventerrein) (bron gegevens: M+P, 2017) Figuur Gemiddelde geluidbelasting door windmolens (Lden) per alternatief voor de referentiemolen op referentiewoningen in Huisdaalsestraat (bron gegevens: M+P, 2017) blad 13 van 27

14 Figuur Gemiddelde geluidbelasting door windmolens (Lden) per alternatief voor de referentiemolen op referentiewoningen in Ossestraat (bron gegevens: M+P, 2017) blad 14 van 27

15 Beschouwing totaal aantal woningen (niet alleen 29 referentiewoningen) 35 db Lden als grens (motivatie zie rapport M+P); Aantal gehinderde woningen varieert per alternatief: voor referentievariant (Enercon) minimaal 62 (alternatief 6A) tot 1902 (alternatief 1A); Verschil veroorzaakt door groot (alternatief 1A) of klein (alternatief 6A) effect op kernen, m.n. Macharen en Haren; Gros van de woningen heeft een geluidbelasting van < 40 db Lden: 60 (96%)(alternatief 6a) tot 1770 (alternatief 93%) (1A); Aantal woningen > 42 db Lden: 0 (alternatief 6A) tot 50 (alternatief 1A); Geen woningen > 47 db Lden; Meest lawaaiige molen (Vestas) geeft meer gehinderde woningen > 35 db Lden. Maar dit is niet berekend. Uitgaande van aantallen gehinderde woningen in referentievariant leidt de meest lawaaiige molen tot een verschuiving naar hogere geluidklassen: Aantal woningen < 40 db Lden: 56 (92%) (alternatief 6A) tot 1706 (90%) (alternatief 1A); Aantal woningen > 42 db Lden: 1 (alternatief 6A) tot 78 (alternatief 1A); 1 woning > 47 db Lden (alternatief 1A); Minst lawaaiige molen zonder mitigatie (Nordex/Lagerwey) geeft minder woningen > 35 db Lden. Maar dit is niet berekend, uitgaande van aantallen woningen in referentievariant leidt de minst lawaaiige molen tot een verschuiving naar lagere geluidklassen: Aantal woningen < 40 db Lden: 62 (100%) (alternatief 6A) tot 1850 (97%) (alternatief 1A); Aantal woningen > 42 db Lden: 0 (alternatief 6A) tot 19 (alternatief 1A); Geen woningen > 47 db Lden. Tabel Minimaal en maximaal aantal woningen < 40 db Lden, > 42 db Lden en > 47 db Lden voor referentiemolen, meest lawaaiige molen en minst lawaaiige molen (bron gegevens: M+P, 2017) < 40 db >42 db >47 db Min (6A) Max (1A) Min (6A) Max (1A) Min(6A) Max(1A) Referentie Worst case Minst lawaaiig Tabel Aantal woningen in geluidklassen Lden voor referentiemolen (bron gegevens: M+P, 2017) blad 15 van 27

16 Tabel Aantal woningen in geluidklassen Lden voor referentiemolen (bron gegevens: M+P, 2017) (uitsnede tabel hiervoor) Tabel Aantal woningen in geluidklassen Lden voor referentiemolen (bron gegevens: M+P, 2017) (uitsnede tabel hiervoor) blad 16 van 27

17 Ernstig gehinderden binnenshuis / gehinderden buitenshuis / slaapgestoorden door windmolengeluid Ernstig gehinderden binnenshuis Referentiemolen: 0 (alternatief 6A) tot 15 (alternatief 1A); Meest lawaaiige molen 1 (alternatief 6A) tot 25 (alternatief 1B); Minst lawaaiige molen: 0 (alternatief 6A) tot 7 (alternatief 1A). gehinderden buitenshuis Referentiemolen: 4 (alternatief 6A) tot 117 (alternatief 1A); Meest lawaaiige molen 6 (alternatief 6A) tot 191 (alternatief 1B); Minst lawaaiige molen: 2 (alternatief 6A) tot 52 (alternatief 1A). Slaapgestoorden Referentiemolen: 8 (alternatief 6A) tot 264 (alternatief 1A); Meest lawaaiige molen 11 (alternatief 6A) tot 456 (alternatief 1B); Minst lawaaiige molen: 4 (alternatief 6A) tot 126 (alternatief 1A). Tabel Minimaal en maximaal ernstig gehinderen binnenshuis, gehinderden buitenshuis en slaapgestoorden voor referentiemolen, meest lawaaiige molen en minst lawaaiige molen (bron gegevens: M+P, 2017) Binnenshuis Buitenshuis Slaapgestoorden Min Max Min (6A) Max Min (6A) Max (1A/B) (6A) (1A/B) (1A/B) Referentie Worst case Minst lawaaiig Figuur Aantal ernstig gehinderen binnenshuis voor referentiemolen, meest lawaaiige molen en minst lawaaiige molen (bron gegevens: M+P, 2017) blad 17 van 27

18 Gehinderden buitenshuis A 2A 3A 4A 5A 6A 1B 2B 3B 4B 5B 6B minst lawaaiige referentie meest lawaaiige Figuur Aantal gehinderen buitenshuis voor referentiemolen, meest lawaaiige molen en minst lawaaiige molen (bron gegevens: M+P, 2017) Figuur Aantal slaapgestoorden voor referentiemolen, meest lawaaiige molen en minst lawaaiige molen (bron gegevens: M+P, 2017) blad 18 van 27

19 Effect windmolengeluid op cumulatief geluid Windmolens dragen bij aan huidig geluid; Anders gezegd: woningen ervaren nu al geluid van verkeer en industrie, vraag is wat windmolengeluid hier aan bijdraagt; Voor twee situaties berekend: huidig (2015), autonoom (2030, maximale geluidvulling bedrijventerrein + groei verkeer); Berekend voor referentiemolen op referentiewoningen; Windmolens zorgen gemiddeld bekeken voor beperkte toename geluidbelasting: variërend van 0 db (alternatieven 4,5,6), 1 db (alternatieven 2 en 3) tot 2 tot 3 db (alternatief 1); Cumulatieve geluidbelasting (Lcum) neemt gemiddeld toe van 54 db naar 54 tot 56 db; Nauwelijks verschil tussen A en B-alternatieven; Groot aantal referentiewoningen ondervindt zeer geringe toename (0 1 db Lcum): 17 referentiewoningen in alternatief 1A tot (bijna) alle referentiewoningen in alternatieven 4,5 6. Het betreft woningen in/rand Oss, Berghem, Gement, Duurendseind, Marcharen, kern Haren (relatief lage beluidbelasting windmolens) en woningen op het bedrijventerrein (geluidbelasting bepaald door industrie); Maximale toename van cumulatieve geluidbelasting bedraagt 1 tot 3 db Lcum voor alternatieven 4,5,6, maximaal 9 db Lcum voor alternatief 1A. Betreft woningen in schil rond zoekgebied (hogere geluidbelasting windmolens, beperkte geluidbelasting verkeer en industrie): Broekstraat, Harenseweg, Huisdaalsestraat, Bossekampstraat en rand Haren; Autonoom (2030) is invloed/bijdrage windmolens iets kleiner, max. 1-2 db Lcum minder dan in huidige situatie; Ook rekening houdend met de verschillen in energieopbrengst heeft alternatief 1 (veel) meer geluideffect dan 2 en 3 en hebben alternatieven 4,5,6 de minste geluideffecten; Wel wordt het onderscheid tussen A en B alternatieven groter: A en B hebben een vergelijkbaar geluideffect, maar de B alternatieven hebben meer energieopbrengst dan de A-alternatieven (factor 1,5 tot 2). Figuur Minimale, gemiddelde en maximale toename cumulatieve geluidhinder (Lcum) door windmolens voor referentiemolen in huidige situatie (bron gegevens: M+P, 2017) blad 19 van 27

20 Figuur Minimale, gemiddelde en maximale toename cumulatieve geluidhinder (Lcum) door windmolens voor referentiemolen in autonome situatie (bron gegevens: M+P, 2017). Waarde achter maximaal, gemiddelde, minimaal is absolute waarde Lcum (excl windmolens) Figuur Minimale, gemiddelde en maximale toename cumulatieve geluidhinder (Lcum) door windmolens voor referentiemolen in huidige situatie voor aantal referentiewoningen (bron gegevens: M+P, 2017). Waarde achter huisnummer is absolute waarde Lcum (excl. windmolens). blad 20 van 27

21 Cumulatief ernstig gehinderden (binnenshuis) Cumulatief ernstig gehinderden (binnenshuis) door weg- en industrielawaai huidig 2015: autonoom 2030: Toename ernstig gehinderden (binnenshuis) door windmolens Huidig (2015) Referentiemolen: 0 (alternatief 6A) tot 10 (alternatief 1A); Meest lawaaiige molen: 0 (alternatief 6A) tot 16 (alternatief 1B); Minst lawaaiige molen: 0 (alternatief 6A) tot 4 (alternatief 1A). Autonoom (2030) Referentiemolen: 0 (alternatief 6A) tot 8 (alternatief 1A); Meest lawaaiige molen 0 (alternatief 6A) tot 12 (alternatief 1B); Minst lawaaiige molen: 0 (alternatief 6A) tot 4 (alternatief 1A). Conclusie Toename cumulatief ernstig gehinderden door windmolens is absoluut gezien gering; Windmolengeluid wordt wel eerder en ernstiger als hinderlijk ervaren. Tabel Toename ernstig gehinderen binnenshuis als gevolg van windmolens huidig en autonoom (bron gegevens: M+P, 2017) Huidig (2015) Autonoom (2030) Min (6A) Max Min (6A) Max (1A/B) (1A/B) Referentie Worst case Minst lawaaiig Figuur Toename cumulatief ernstig gehinderden door windmolens voor referentiemolen, minst lawaaige molen en meest lawaaiige molen in huidige situatie (bron gegevens: M+P, 2017). blad 21 van 27

22 Figuur Toename cumulatief ernstig gehinderden door windmolens voor referentiemolen, minst lawaaige molen en meest lawaaiige molen in autonome situatie (bron gegevens: M+P, 2017). Laagfrequent geluid In MER: tekst uit brief ministerie + tekst / conclusie M+P ++ verwijzing naar portugees onderzoek? Effect windmolens op dieren etc. PM=> Nader af te wegen wie wat hoe Beoordeling Windmolens produceren geluid en leiden tot geluidbelasting. Alle alternatieven hebben een negatief geluideffect; Maar: in huidige situatie ook al geluideffect door verkeer en industrie; En: bij de referentievariant/molen leidt geen enkel alternatief tot overschrijding van de wettelijke norm 47 db Lden. Worst case molen leidt wel tot overschrijding van 47 db Lden (alternatieven 1A, 1B, 2B en 3B); Alternatief 1 en in mindere mate 2 en 3 zijn negatiever dan alternatieven 4,5 en 6; Alternatief 1A heeft verreweg de meest negatieve geluideffecten, 1B ook negatief, maar minder dan 1A; Alternatieven 2 en 3 hebben (veel) minder negatieve geluideffecten dan 1 (aantallen woningen, aantal gehinderden, toename Lcum), maar meer dan alternatieven 4,5 en 6; Alternatief 2 heeft meer gehinderde woningen dan alternatief 3, alternatief 3 meer ernstig gehinderden dan alternatief 2; 2A en 3A hebben meer negatieve geluideffecten dan 2B en 3B; Alternatieven 4,5 en 6 hebben (aanzienlijk) minder negatieve geluideffecten van alternatieven 1,2 en 3, alternatief 6 heeft de minst negatieve geluideffecten; Ook rekening houdend met de verschillen in energieopbrengst heeft alternatief 1 (veel) meer geluideffect dan 2 en 3 en hebben alternatieven 4,5,6 de minste geluideffecten; Wel wordt het onderscheid tussen A en B alternatieven groter: A en B hebben een vergelijkbaar geluideffect, maar de B alternatieven hebben meer energieopbrengst dan de A-alternatieven (factor 1,5 tot 2). Toename Lcum door windmolens is gemiddeld gezien gering, lokaal in 1A groter blad 22 van 27

23 Toename cumulatief ernstig gehinderden door windmolens is in alle alternatieven absoluut gezien gering Tabel Samenvattend vergelijkend overzicht geluideffect alternatieven (voor referentiemolen, zonder mitigatie) Criterium 1A 2A 3A 4A 5A 6A 1B 2B 3B 4B 5B 6B Gem. Lden (db) Max. Lden (db) Aantal woningen > 47 db Lden Aantal woningen > 45 db Lden Aantal woningen > 42 db Lden Aantal woningen > 40 db Lden Aantal ernstig gehinderden binnenshuis Aantal ernstig gehinderden buitenshuis Aantal slaapgestoorden Gem. toename Lcum (huidig) Max. toename Lcum (huidig) Toename cum ernstig gehinderden door windmolens Hoogte lijkt niet bepalend te zijn voor geluidbelasting: alternatieven met hogere molens: B alternatieven leiden niet perse tot negatiever effect van 1 alternatieven. Type molen en locatie (en aantal) belangrijker dan hoogte. Tabel Beoordeling geluideffect alternatieven (voor referentiemolen, zonder mitigatie) Criterium 1A 2A 3A 4A 5A 6A 1B 2B 3B 4B 5B 6B Lden (db) Aantal woningen > 47 db Lden Aantal woningen > 45 db Lden - 0/ / Aantal woningen > 42 db Lden / / Aantal woningen > 40 db Lden /- 0/ /- 0/- 0/- Aantal ernstig gehinderden binnenshuis Aantal ernstig gehinderden buitenshuis / Aantal slaapgestoorden / / Gem. toename Lcum (huidig) - 0/- 0/- 0/ /- 0/- 0/ Max. toename Lcum (huidig) / /- - 0/- Toename ernstig gehinderden - 0 -/ /- 0 0/ blad 23 van 27

24 Mitigerende maatregelen Geluidbelasting kan op diverse manieren worden gemitigeerd; Bronmaatregelen: stiller type molen, serrated edges, noise modes/stilstand; Overdrachtmaatregelen: niet geschikt voor windmolengeluid (bij verkeer bv. stiller asfalt, geluidschermen/geluidwallen); Ontvangermaatregelen: geluidisolatie (pas af te wegen als bronmaatregelen onvoldoende effect hebben, dan welk niet doelmatig zijn); Bronmaatregelen als eerste te beschouwen => in rapport M+P overzicht van diverse mogelijke mitigerende maatregelen (tabel VI en figuren 1 en 2); Stiller type molen: al meegenomen in basisbeschouwing: geluidreducerend effect variërend van 1 (lagere molens) tot 2,5 db (hogere molens); Serrated edges: steeds meer standaard, geluidreducerend effect ca. 1 tot 3 db, al deels meegenomen in basisbeschouwing (referentiemolen en minst lawaaiige molen zijn standaard uitgevoerd met serrated edges, bij andere molens nog mitigatiemogelijkheid; Noise modes: boven bepaalde windsnelheid / geluidproductie molen op lager vermogen laten draaien, vooral en voldoende effectief s nachts. Geluidreducerend effect ca. 0,5 tot 4 db; Stilstand: boven bepaalde windsnelheid / geluidproductie molen stilzetten, vooral en voldoende effectief s nachts. Geluidreducerend effect ca. 6 tot 7 db; In rapport M+P analyse hoe de effecten van de referentiemolen veranderen bij meer of minder geluidproductie. Ook andersom te benaderen: als ik bepaald geluideffect wil, welke geluidproductie is toegestaan / welke geluidreductie heb ik nodig / met welke geluidreducerende maatregelen kan de gewenstbenodigde geluidreductie worden gehaald. blad 24 van 27

25 Figuur Geluidreducerende maatregelen (x-as) en geluidreducerend effect (y-as, in db) A-alternatieven (bron: M+P, 2017) Figuur Geluidreducerende maatregelen (x-as) en geluidreducerend effect (y-as, in db) B-alternatieven (bron: M+P, 2017) blad 25 van 27

26 Voorbeelden: Lden (db) 1A 2A 3A 4A 5A 6A 1B 2B 3B 4B 5B 6B Gem. Lden (db) Referentiemolen Benodigde geluidreductie (db) als Max Lden max 42 db Max Lden (db) referentiemolen Benodigde geluidreductie (db) als Max Lden max 42 db Woningen 1A 2A 3A 4A 5A 6A 1B 2B 3B 4B 5B 6B Aantal woningen > 42 db Lden Benodigde geluidreductie als aantal woningen > 42 db maximaal 10 Benodigde geluidreductie als aantal woningen > 42 db maximaal Ernstig gehinderen 1A 2A 3A 4A 5A 6A 1B 2B 3B 4B 5B 6B Aantal ernstig gehinderden binnenshuis Benodigde geluidreductie als aantal ernstig gehinderen binnenshuis maximaal 5 Benodigde geluidreductie als aantal ernstig gehinderen binnenshuis maximaal meer dan -6-5 meer dan meer dan Toename cumulatieve geluidbelasting (db) Max. toename Lcum (huidig) Benodigde geluidreductie als max. toename Lcum max 3 db Benodigde geluidreductie als max. toename Lcum max 1 db 1A 2A 3A 4A 5A 6A 1B 2B 3B 4B 5B 6B Niet mogelijk -4 Niet mogelijk Niet mogelijk blad 26 van 27

27 Conclusie: met mitigerende maatregelen kunnen negatieve effecten van windmolens beperkt worden. Maar let op: noise modes en stilstand hebben een negatief effect hebben op energieopbrengst en daarmee rendabiliteit. Dat betekent dat er ergens een omslagpunt is bij welke geluidreductie/mitigerende maatregelen alternatief niet meer rendabel is. PM ANALYSE OPBRENGSTVERLIES VERSCHILLENDE MITIGERENDE MAATREGELEN. Afweging Vraag is hoe een afweging gemaakt kan worden tussen alternatieven rekening houdend met de geluideffecten zoals berekend voor de referentiemolen en de diverse mogelijkheden voor geluidreductie; M+P geeft in haar rapport een voorstel: stel een set criteria op en bepaal welke alternatief met welke geluidreductie hieraan kan voldoen; Voorbeeld (uit rapport M+P, 2017): Alternatief 1A kan (alleen) aan de criteria voldoen bij een geluidreductie van minimaal 4 db; Alternatief 1B al bij een geluidreductie van 2 db; Alternatieven 2A, 3A, 2B en 3B bij een geluidreductie van 1 db; Alternatieven 4,5 en 6 voldoen met de referentiemolen aan de criteria; Hierin zit nog niet de afweging over energieopbrengst en rendabiliteit. - PM ANDERE SCENARIOS Leemten in kennis - Geen blad 27 van 27