VIBE De volgende stap in veilig werken op hoogte

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VIBE De volgende stap in veilig werken op hoogte"

Transcriptie

1 VIBE De volgende stap in veilig werken op hoogte Algemene Ledenvergadering VSB, 1 december 2016 Peter Rijfkogel, Artros Charlotte Bruijnen, VeiligheidNL Hans Huysen, TACKnowledge Trends, stellingen: 1. De afgelopen 10 jaar is de druk van extern toezicht toegenomen. 2. Het aantal regels en voorschriften is de afgelopen 10 jaar toegenomen. 3. Nog meer regels en voorschriften helpen het nog veiliger te maken. 1

2 Werken aan veiligheid: aangrijpingspunt Aantal Incidenten Techniek Systemen procedures Cultuur en samen werken Tijd Analyse van incidenten en (bijna) ongevallen Basisoorzaak: Techniek Systemen en procedures Cultuur en samen werken Techniek X Oplossing / maatregel: Systemen en procedures X Cultuur en samen werken??!!! Hoe vaak nemen jullie een technische of procedurele maatregel als het eigenlijk om gedrag en samenwerken gaat? 2

3 Hoe hebben we het werk georganiseerd? Tijd = geld. Onvoldoende gekwalificeerde mensen Onvoldoende toezicht en controle. Negeren signalen. Frequente verstoringen Onrustige werkomstandigheden Geen collegiale checks. Checklisten ontbreken Maakt bij ons veiligheid onderdeel uit van belangrijke beleidsbeslissingen? Hebben wij processen zo georganiseerd dat kans op fouten is geminimaliseerd? Helpt de organisatie van de werkplek zo dat fouten worden voorkomen? Kunnen wij elkaar aanspreken op onvolkomenheden, risico s en fouten? Helpen en ondersteunen wij elkaar om vergissingen en overtredingen te voorkomen? IJsbergtheorie, meldingsbereidheid Overlijden Blijvend ernstig letsel Tijdelijk letsel / eerste hulp Gevaarlijk hulpmiddel Risicovolle taak Hoe is bij jullie de bereidheid om te melden? Wat wordt er gemeld? Welke worden er geanalyseerd? Wat wordt er met uitkomsten gedaan? Bijna ongeval Incident Ondeugdelijke PBM Risicovol gedrag Gevaarlijke omgeving 3

4 Vergissen of bewust overtreden? Hoeveel keren gooien de witte spelers de bal over? Omgaan met vergissing / overtreding Un 4

5 Three buckets Self: Kennis, kunde, ervaring Persoonlijk: vermoeidheid, stress. Prive-omstandigheden Context: Apparatuur en hulpmiddelen Fysieke omgeving Werkomgeving Team en organisatie Task: Complexiteit Foutgevoeligheid Nieuw? Routine? Multi-tasking? Repetitief? Self Context Ondersteunend Task Ondermijnend Beslisregel: 3 vlakken = risicovol Hoe beoordelen wij of er een match is tussen de taak, de omgeving en de persoon? Gedrag: verschuiving van de norm Norm Gevaren Murphy s law is wrong: What can go wrong, usually goes right. But then, we draw the wrong conclusion. Worden bij ons grenzen van veilig werken langzaam aan verlegd? Laten wij dit stilzwijgend toe? Grijpen we in? 5

6 Veiligheidsbewustzijn: signalen Tweeslachtigheid / besluiteloosheid Minder / verslechtering van communicatie Verwarring Iets nieuws onder druk proberen Afwijken van afgesproken normen / routines Verbaal geweld Niet pluis gevoel Verveeldheid / overbelasting Gehaastheid / achterlopen op planning Welke signalen hebben wij om te constateren dat de situatie verslechterd en de risico s toenemen? Waar staan wij op deze ladder? Wat vinden we daarvan? Waar zouden we willen staan? 6

7 VIBE Veiligheid In Beweging November 2016 Waarom VIBE? Er gebeurt veel bij bedrijven op het gebied van veilig en gezond werken, met name op het gebied van techniek en organisatie Blijvende aandacht voor veilig gedrag blijkt een uitdaging Activiteiten op het gebied van veilig en gezond zijn vaak geen blijvend onderdeel van werkzaamheden Bedrijven willen handvatten om zelf verder aan de slag te gaan en blijven met veilig en gezond werken (zelfregulering) 7

8 Wat is VIBE? VIBE = Veiligheid In Beweging Aanpak om te zorgen voor een beweging rondom veilig en gezond werken in bedrijven Aanpak waarmee bedrijven handvatten krijgen om zelf aan de slag te gaan en blijven Een VIBE facilitator begeleidt een bedrijf met de implementatie van de VIBE-aanpak Bij een bedrijf gaat een VIBE Bedrijfsteam aan de slag met de VIBE aanpak, onder begeleiding van een VIBE expert VIBE - Rollen Leidt VIBE Facilitators op Begeleidt bedrijven bij het implementeren van de VIBE-aanpak Maakt actieplan voor veilig en gezond werken o.b.v. VIBE Facilitator. Voert acties deels zelf uit en continueert dit. Komt en blijft (verder) in actie rondom veilig en gezond werken 8

9 De VIBE-aanpak VIBE bestaat uit een aantal stappen: 1: Kennismaking 2: Globaal onderzoek 3: Resultaten onderzoek en keuzes bedrijf 4: Aan de slag! Stap 1: Inzicht in het probleem Stap 2: Formuleren van doelen en oplossingen Stap 3: Acties in het bedrijf 5: Evaluatie en borging Gedragsthema s VIBE 9

10 VIBE deelnemers pilot Looptijd september 2015 oktober Branches 10 VIBE experts 10 Bedrijven Vervolg VIBE VIBE heeft potentie! VIBE wordt aan bedrijven aangeboden door de VSB in samenwerking met VeiligheidNL Met andere branches worden de mogelijkheden verkend VeiligheidNL biedt de opleiding tot VIBE Facilitator vanaf maart 2017 aan voor geïnteresseerde branche- en bedrijfsmedewerkers 10

Goed voorbeeld uit de praktijk

Goed voorbeeld uit de praktijk Goed voorbeeld uit de praktijk 1 GEZOND EN VEILIG WERKT Het ministerie van SZW wil dat mensen veilig en gezond werken. Om die reden is het ministerie voortbouwend op bestaande kennis en ervaring, het programma

Nadere informatie

De doelstellingen van de Arbowet zijn: het verbeteren van de veiligheid en gezondheid van medewerkers

De doelstellingen van de Arbowet zijn: het verbeteren van de veiligheid en gezondheid van medewerkers 1. Wetgeving 1.1 Arbowet In januari 2007 is de Arbowet 2007 van kracht geworden. Het begrip Arbo staat voor Arbeidsomstandigheden en heeft betrekking op Veiligheid, Gezondheid en Welzijn (VGW). De Arbowet

Nadere informatie

Het stappenplan. Inleiding

Het stappenplan. Inleiding Het stappenplan Inleiding Op de pagina instrumenten op Overstag.nu vind je instrumenten, informatie en inspiratie om binnen je eigen organisatie met het thema duurzame inzetbaarheid aan de slag te gaan.

Nadere informatie

Welzijnscultuur Behaviour Based Safety (BBS)

Welzijnscultuur Behaviour Based Safety (BBS) Uw welzijnsstudiebureau informeert over: Welzijnscultuur Behaviour Based Safety (BBS) Is er nood aan cultuurverandering? Leidinggevenden nemen geen voorbeeldrol op Welzijn wordt alleen door de preventieadviseur

Nadere informatie

KennisQuiz. Menselijk handelen en arbeidsongevallen. Je ziet het of je ziet het niet: ongevallen en gedrag

KennisQuiz. Menselijk handelen en arbeidsongevallen. Je ziet het of je ziet het niet: ongevallen en gedrag KennisQuiz Menselijk handelen en arbeidsongevallen 1 Je ziet het of je ziet het niet: ongevallen en gedrag 1412- Vraag 1 Wie is er verantwoordelijk voor veiligheid? a. de werknemer b. de werkgever en werknemer

Nadere informatie

Themamiddag Arbo Hoofdsector S&A 2-4-2014

Themamiddag Arbo Hoofdsector S&A 2-4-2014 Themamiddag Arbo Hoofdsector S&A 2-4-2014 Arbowet Verplichtingen/Aansprakelijkheid Zelfstandigen en Arbo Arbocatalogus Prioritaire risico s en maatregelen Project aanpak fysieke belasting ISZW Gert van

Nadere informatie

Met het Gemeentelijke Incidenten en Registratiesysteem (GIR) inzicht in incidenten

Met het Gemeentelijke Incidenten en Registratiesysteem (GIR) inzicht in incidenten VEILIG WERKEN BIJ DE GEMEENTE UTRECHT Met het Gemeentelijke Incidenten en Registratiesysteem (GIR) inzicht in incidenten Tekst: Martine van Dijk (A+O fonds Gemeenten) / Fotografie: Kees Winkelman Vanaf

Nadere informatie

Bijlage 6 Voorbeeldstellingen teampeiling

Bijlage 6 Voorbeeldstellingen teampeiling Bijlage 6 Voorbeeldstellingen teampeiling Fysieke arbeidsbelasting Iedere zorgmedewerker heeft te maken met lichamelijke inspanning. Denk hierbij bijvoorbeeld aan specifieke lichaamshoudingen, (herhaalde)

Nadere informatie

Toolbox-meeting Ongevallen voorkomen

Toolbox-meeting Ongevallen voorkomen Toolbox-meeting Ongevallen voorkomen Unica installatietechniek B.V. Schrevenweg 2 8024 HA Zwolle Tel. 038 4560456 Fax 038 4560404 Inleiding Ingewikkelde en tijdrovende veiligheidsprocedures, persoonlijke

Nadere informatie

Melden van (bijna )ongevallen en gevaarlijke situaties

Melden van (bijna )ongevallen en gevaarlijke situaties Datum Kenmerk Melden van (bijna )ongevallen en gevaarlijke situaties Voor het invullen van dit formulier kunt u contact opnemen met de preventiemedewerker 1 (arbo en milieucoördinator) van uw faculteit

Nadere informatie

Aboma en Arboplaats. Samen innoveren en zo veilig en gezond werk creëren. Inhoud

Aboma en Arboplaats. Samen innoveren en zo veilig en gezond werk creëren. Inhoud Aboma en Arboplaats Samen innoveren en zo veilig en gezond werk creëren Arboplaats Inhoud - Aboma en Arboplaats - Wijziging Arbowet - RI&E en PSA - Mijn RI&E: nieuw en branche RI&E - Belang Duurzame Inzetbaarheid

Nadere informatie

Verbetercheck ongewenst gedrag VVT Workshop ongewenst gedrag

Verbetercheck ongewenst gedrag VVT Workshop ongewenst gedrag Verbetercheck ongewenst gedrag VVT Workshop ongewenst gedrag Vul deze verbetercheck in om zicht te krijgen op waar uw organisatie staat met de aanpak rond ongewenst gedrag. Aan de hand van de scores kunt

Nadere informatie

Calamiteitenprotocol instellingen Wmo, gemeenten in de regio Eemland

Calamiteitenprotocol instellingen Wmo, gemeenten in de regio Eemland Calamiteitenprotocol instellingen Wmo, gemeenten in de regio Eemland Inleiding Calamiteiten bij zorg en ondersteuning kunnen helaas niet altijd voorkomen worden. Ze hebben een grote impact op betrokkenen

Nadere informatie

Protocol voor het handelen bij ongevallen

Protocol voor het handelen bij ongevallen Protocol voor het handelen bij ongevallen Maart 2016 Op grond van de Arbeidsomstandighedenwet, kortweg de Arbowet, is de werkgever verplicht om ongevallen op te nemen in een ongevallenregister en ernstige

Nadere informatie

TNO TOOLS VEILIG EN GEZOND WERKEN

TNO TOOLS VEILIG EN GEZOND WERKEN TNO TOOLS VEILIG EN GEZOND WERKEN IHKV ARBOCATALOGUS SW MARJOLEIN DOUWES 7 SEPTEMBER 2016 ONDERWERPEN Instrumenten op het gebied van: Fysieke belasting PSA/ werkdruk Agressie en geweld Arbobreed 2 RISICOBEOORDELING

Nadere informatie

Onderzoek: Voor meer informatie: Petra Klapwijk, onderzoeker EenVandaag Opiniepanel

Onderzoek: Voor meer informatie: Petra Klapwijk, onderzoeker EenVandaag Opiniepanel Onderzoek: Geweld in het voortgezet onderwijs Periode: Gehouden van 6 tot 21 april 2011 Aantal deelnemers: 1700 mensen die werkzaam zijn in het voortgezet onderwijs Onder de deelnemers zijn 1350 docenten.

Nadere informatie

INHOUD. 1) Aandacht voor duurzame inzetbaarheid

INHOUD. 1) Aandacht voor duurzame inzetbaarheid INHOUD Augustus 2017 1) Aandacht voor duurzame inzetbaarheid pagina 1 2) Wat is duurzame inzetbaarheid? pagina 2 3) Eigen verantwoordelijkheid medewerker pagina 4 4) Urgentie duurzame inzetbaarheid groeit

Nadere informatie

Beleid veiligheid en gezondheid

Beleid veiligheid en gezondheid Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang Beleid veiligheid en gezondheid 1. Inleiding De Wet Innovatie en kwaliteit Kinderopvang (IKK) is gebaseerd op vier pijlers. Dat zijn: 1. De ontwikkeling van het

Nadere informatie

Optimaal Werken. Gezondheid. Werkomstandigheden. Betrokkenheid. Ontwikkeling

Optimaal Werken. Gezondheid. Werkomstandigheden. Betrokkenheid. Ontwikkeling Optimaal Werken Gezondheid Werkomstandigheden Betrokkenheid Ontwikkeling 2 Optimaal Werken Arbo Unie helpt het werk in je organisatie zó vorm te geven dat werkenden zich een leven lang veilig, gezond en

Nadere informatie

Stress op de werkvloer Wat zorgt voor stress en wat kunt u doen?

Stress op de werkvloer Wat zorgt voor stress en wat kunt u doen? Stress op de werkvloer Wat zorgt voor stress en wat kunt u doen? Stress is een van de grootste veroorzakers van ziekteverzuim. Jaarlijks kost dit het Nederlandse bedrijfsleven bijna 1 miljard. Al is dat

Nadere informatie

Veiligheidsladder. Harmen Willemse

Veiligheidsladder. Harmen Willemse Veiligheidsladder Harmen Willemse info@veiligheidsladder.org Over NEN Opgericht door de industrie in 1916 Missie: normen als basis voor zelfregulering Concrete, breedgedragen normen en certificatieschema

Nadere informatie

DE BURN-OUT SPECIALIST

DE BURN-OUT SPECIALIST DE BURN-OUT SPECIALIST Naar de wortels van het probleem voor een snel en duurzaam herstel BROCHURE bestemd voor MEDEWERKERS MET EEN BURN-OUT De Burn-out Specialist Marne 55-1186 PC AMSTELVEEN E. info@deburnoutspecialist.nl

Nadere informatie

Informatiebeveiliging binnen de gemeente Delft COMMISSIE ECONOMIE, FINANCIËN EN BESTUUR

Informatiebeveiliging binnen de gemeente Delft COMMISSIE ECONOMIE, FINANCIËN EN BESTUUR Informatiebeveiliging binnen de gemeente Delft COMMISSIE ECONOMIE, FINANCIËN EN BESTUUR 26 SEPTEMBER 2018 INLEIDING Onderzoeksvraag: Zijn de persoonsgegevens en andere gevoelige informatie bij de gemeente

Nadere informatie

Vanaf nu moeten, bij een ernstig arbeidsongeval, ook de psychosociale oorzaken opgenomen worden in het omstandig verslag.

Vanaf nu moeten, bij een ernstig arbeidsongeval, ook de psychosociale oorzaken opgenomen worden in het omstandig verslag. Februari 2016 Periodieke informatie van de preventiedienst InfoRisk ERNSTIGE ARBEIDSONGEVALLEN Het omstandig verslag en de oorzaken van psychosociale aard. De wet van 28 februari 2014 introduceerde bijzondere

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE - 2 -

INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE - 2 - Workshops Top Secretaries 2012 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE - 2-1 TRAININGSCARROUSEL - 3-1.1. Projectmanagement - 3-1.2. Overtuigend beïnvloeden - 4-1.3. Communiceren met NLP - 5-1.4. Effectiever met emotionele

Nadere informatie

In 10 stappen van project naar effect!

In 10 stappen van project naar effect! In 10 stappen van project naar effect! een handleiding voor slim zorgen > Betrek de belangrijke sleutelpersonen > Stel projectteam samen & kies pilotteams > Screen de huidige situatie > Organiseer een

Nadere informatie

Pilot concept-richtlijn Veilige zorgrelatie

Pilot concept-richtlijn Veilige zorgrelatie Pilot concept-richtlijn Veilige zorgrelatie Informatie voor zorgorganisaties Antoinette Bolscher, Marie-Josée Smits 25 juni 2013 1. Inleiding In opdracht van VWS en in samenspraak met een klankbordgroep

Nadere informatie

Hoe kunnen we leren van ongevallen, klachten en signalen?

Hoe kunnen we leren van ongevallen, klachten en signalen? Hoe kunnen we leren van ongevallen, klachten en signalen? Ministerie van SZW Inspectie SZW Jan Romp Leo Vogelaar Favoriete plannen deelnemers uit sessie 7/9/2017 Analyse van oorzaken van ongevallen. Analyse

Nadere informatie

Een integrale aanpak voor RI&E op de werkvloer. 18 mei 2015 Mark Fleuren

Een integrale aanpak voor RI&E op de werkvloer. 18 mei 2015 Mark Fleuren Een integrale aanpak voor RI&E op de werkvloer 18 mei 2015 Mark Fleuren Waar ging het ook al weer over? RI&E Wat zijn de risico s hier? Hebben we er genoeg aan gedaan? Wat is genoeg? De droge stof: wettelijk

Nadere informatie

Welkom. Veiligheidsladder. Bijeenkomst Nederlandse Vereniging voor Sleufloze Technieken en Toepassingen (NSTT)

Welkom. Veiligheidsladder. Bijeenkomst Nederlandse Vereniging voor Sleufloze Technieken en Toepassingen (NSTT) Welkom Veiligheidsladder Bijeenkomst Nederlandse Vereniging voor Sleufloze Technieken en Toepassingen (NSTT) Eigenaar: Dieter van Delft 27 maart 2014 Agenda Aanleiding en totstandkoming Inhoud en gebruik

Nadere informatie

Whitepaper Psychosomatiek. Sanien de Groot-Likkel. Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut

Whitepaper Psychosomatiek. Sanien de Groot-Likkel. Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut Whitepaper Psychosomatiek Sanien de Groot-Likkel Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut Inhoud Wat zijn psychosomatische klachten? Hoe ontstaan psychosomatische klachten? Wat doet een

Nadere informatie

Risico-reductieproces. Werken aan het veilig omgaan met risico s in het laboratorium. 29 januari vanuit de ontwerper beschouwd.

Risico-reductieproces. Werken aan het veilig omgaan met risico s in het laboratorium. 29 januari vanuit de ontwerper beschouwd. Werken aan het veilig omgaan met risico s in het laboratorium Risico-reductieproces vanuit de ontwerper beschouwd Hoe dit te organiseren en te borgen? Michiel de Ruiter, Vapro 1 Oorzaak onveilig gedrag

Nadere informatie

Work Engagement Scan

Work Engagement Scan Voorbeeld Groepsoverzicht 1 Work Engagement Scan Organisatie Y PiCompany BV T 030 20 40 800 E info@picompany.nl Over de Work Engagement Scan 2 Weten hoe bevlogen mensen zijn Bevlogen werknemers presteren

Nadere informatie

Even een paar vragen?

Even een paar vragen? RI&E DYNAMISCH Even een paar vragen? 2 Status van de huidige RI&E Situatie nu: 3 Waarom aandacht voor de RI&E? De Arbeidsomstandighedenwet (hierna Arbowet) verplicht iedere werkgever om een arbobeleid

Nadere informatie

De waarde van een TRA voor het laboratorium. Introductie + Onderwerpen

De waarde van een TRA voor het laboratorium. Introductie + Onderwerpen De waarde van een TRA voor het laboratorium Risicomanagement voor het lab Joost van Doorn Introductie + Onderwerpen De waarde van een TRA voor het laboratorium VAPRO versterkt en ontwikkelt het menselijk

Nadere informatie

(S)HE Factor HRO TEAM FOCUS AFWIJKING PERSPECTIEF VEERKRACHT VERTROUWEN BEWUSTWORDING BETROUWBAARHEID

(S)HE Factor HRO TEAM FOCUS AFWIJKING PERSPECTIEF VEERKRACHT VERTROUWEN BEWUSTWORDING BETROUWBAARHEID de BRANDWEER (S)HE Factor HRO TEAM FOCUS AFWIJKING PERSPECTIEF VEERKRACHT VERTROUWEN BEWUSTWORDING BETROUWBAARHEID Even voorstellen Brandweer Flevoland Regisseur Kennis & Arbeidsveiligheid (koud) Arbo-kerndeskundige

Nadere informatie

Agenda Toekomst van het (interbestuurlijk) Toezicht:

Agenda Toekomst van het (interbestuurlijk) Toezicht: Agenda Toekomst van het (interbestuurlijk) Toezicht: wat willen we veranderen En wat denken we daarvoor te doen? Hans Smit,.., juni 2019 Agenda Toekomst van het (interbestuurlijk) Toezicht: wat willen

Nadere informatie

Directeurenbijeenkomst. Den Haag, 21 juni 2016

Directeurenbijeenkomst. Den Haag, 21 juni 2016 Directeurenbijeenkomst Den Haag, 21 juni 2016 Kennismaken met Rijksbreed 15 mei 2009 De deelnemers Colette Alma, VNCI Ton Baas, VBZ Robert-Jan Bannink, NVVK Math Creemers, Stigas Dick Hoogendoorn, Vereniging

Nadere informatie

Workshop agressie. Omgaan met agressie Een integrale aanpak. RadarVertige Training & Opleiding

Workshop agressie. Omgaan met agressie Een integrale aanpak. RadarVertige Training & Opleiding Workshop agressie Omgaan met agressie Een integrale aanpak RadarVertige Training & Opleiding maandag 14 oktober 2013 Wie spreekt hier Bart Verhagen (Directeur RadarVertige) Bureau voor sociale vraagstukken

Nadere informatie

OIRA Podiumkunsten 13 juni 2018

OIRA Podiumkunsten 13 juni 2018 website : mensen in de EU op hun werk lopen ernstige gezondheidsschade of letsel op FOD WASO : bevoegdheid : welzijn van werknemers bij werkgevers ( gezag ) Wet betreffende het welzijn van de werknemers

Nadere informatie

VEILIG Hennie Holtman 1 december 2015

VEILIG Hennie Holtman 1 december 2015 Hennie Holtman 1 december Structuur en filosofie Safety Maturity Tool Mindware: 7 onderwerpen, 20 stellingen Niveau stelling Stelling 1.A.1 Rol van het management t.a.v. veiligheid Kies de best passende

Nadere informatie

BSCAT en Managementsystemen

BSCAT en Managementsystemen BSCAT en Managementsystemen Veiligheidsdag Apply 15 april 2015 1 SAFER, SMARTER, GREENER De praktijk 2 Risicomanagementproces De Deming SAFER, SMARTER, GREENER Risico s zijn ook kansen No Risk no business

Nadere informatie

HANDBOEK A.O. STICHTING EVE

HANDBOEK A.O. STICHTING EVE Ziekteverzuimbeleid in het kort Van regels naar waarden 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Algemene waarden 3 3 Procedure afspraken 4 4 Rolverdeling 6 2 1 Inleiding EEM VALLEI Educatief wil in de komende

Nadere informatie

Aan de slag met fysieke belasting! Hoe pak ik het aan?

Aan de slag met fysieke belasting! Hoe pak ik het aan? Aan de slag met fysieke belasting! Hoe pak ik het aan? Marjolein Douwes en Heleen de Kraker, TNO Met praktijkervaringenvan Frans van Eijk, Océ Technologies B.V. AGENDA 16.00 16.30 Aan de slag met fysieke

Nadere informatie

Veiligheidscultuur bij risico-bedrijven Sjoerd Post, DCMR Milieudienst Rijnmond

Veiligheidscultuur bij risico-bedrijven Sjoerd Post, DCMR Milieudienst Rijnmond Veiligheidscultuur bij risico-bedrijven Sjoerd Post, DCMR Milieudienst Rijnmond Programma Veiligheidscultuur Inleiding Pilot Veiligheidscultuur Veiligheidscultuur inspecties Veiligheidcultuur beoordelingen

Nadere informatie

Meldcode Ouderenmishandeling

Meldcode Ouderenmishandeling Meldcode Ouderenmishandeling Wat is ouderenmishandeling? Boven 65 jaar Blijft vaak geheim Ontspoorde mantelzorg Overbelaste mantelzorger, uit onmacht, onwetendheid Glijdende schaal van adequate zorg naar

Nadere informatie

Toolbox 11: Registratie ongevallen en incidenten

Toolbox 11: Registratie ongevallen en incidenten 38 Toolbox 11: Registratie ongevallen en incidenten De Provincie doet zoveel mogelijk om het werken bij PWD zo veilig mogelijk te maken. Toch kunnen altijd situaties ontstaan dat er tóch ongevallen (met

Nadere informatie

Veiligheid = Mensenwerk

Veiligheid = Mensenwerk v2 Prebes Hooglede-Gits 22/01/2013 VEILIGHEID PREVENTIE WELZIJN KWALITEITSVOL ANDERS 1 Veiligheid = Mensenwerk Koen Claerbout Preventieadviseur / bachelor toegepaste psychologie Goswinstraat 14 8570 Vichte

Nadere informatie

PROTOCOL ONGEWENST EN/OF OVERSCHRIJDEND GEDRAG LEERLINGEN

PROTOCOL ONGEWENST EN/OF OVERSCHRIJDEND GEDRAG LEERLINGEN PROTOCOL ONGEWENST EN/OF OVERSCHRIJDEND GEDRAG LEERLINGEN I. Inleiding De ontwikkeling van onze leerlingen staat centraal op Toermalijn. Aan de basis van deze ontwikkeling staat het welbevinden van het

Nadere informatie

REGELS ZIJN REGELS. Jeroen Minkema. 19 januari 2017

REGELS ZIJN REGELS. Jeroen Minkema. 19 januari 2017 REGELS ZIJN REGELS Jeroen Minkema 19 januari 2017 2 INTRODUCTIE Jeroen Minkema Veiligheidskundige en stralingsdeskundige Vanaf 1993 werkzaam bij de Nuclear Research and Consultancy Group (NRG) Interesses

Nadere informatie

VAN LEREN NAAR PRESTEREN

VAN LEREN NAAR PRESTEREN VAN LEREN NAAR PRESTEREN DE WEG NAAR WERKPLEKGEORIENTEERDE E-LEARNING JANINE VAN ZOEST NEW MORE APPLY SOLVE CHANGE Apply Synergies 10% FORMEEL LEREN 70% WERKPLEK LEREN 20% SOCIAAL LEREN (mentoring & coaching)

Nadere informatie

WAT BETEKENT WERK VOOR JOU? Annette van Waning Key Note 29 augustus 2018

WAT BETEKENT WERK VOOR JOU? Annette van Waning Key Note 29 augustus 2018 WAT BETEKENT WERK VOOR JOU? Annette van Waning Key Note 29 augustus 2018 BEHOEFTE PIRAMIDE Werk geeft ons een reden van bestaan in de Westerse Wereld WAARDERING VAN WERK Mannen Vrouwen Hoofd Handen Betaald

Nadere informatie

R = k 1 * k 2 * S. Risicomanagement. R = risico ( /j) k 1 = kans op een incident (j -1 ) k 2 = kans dat het incident leidt tot schade S = schade ( )

R = k 1 * k 2 * S. Risicomanagement. R = risico ( /j) k 1 = kans op een incident (j -1 ) k 2 = kans dat het incident leidt tot schade S = schade ( ) Inhoud 1. Aanleiding 2. PRS methode + validatie 3. PRS formulier * demonstratie * 4. PRIMA aanpak * demonstratie * 5. SAFER procedure 6. Resultaten tot op heden 7. Borging Risicomanagement R = k 1 * k

Nadere informatie

AVG Routeplanner voor woningcorporaties

AVG Routeplanner voor woningcorporaties AVG Routeplanner voor woningcorporaties 24 oktober 2017 Versie 1.0 24 oktober 2017 0 Inleiding Aedes wil haar leden ondersteunen bij de implementatie van de privacywetgeving. Daarvoor biedt zij onder andere

Nadere informatie

Managementsystemen. De organisatie in beweging. door: Fred van der Wal Stienstra. BMD Advies Oost. Grondig en gedegen.

Managementsystemen. De organisatie in beweging. door: Fred van der Wal Stienstra. BMD Advies Oost. Grondig en gedegen. Managementsystemen De organisatie in beweging door: Fred van der Wal Stienstra Inhoud 1. Wat is een managementsysteem 2. Soorten managementsystemen 3. Centrale thema s arbeidsinspectie 4. Arbo managementsysteem

Nadere informatie

Aanleiding. Probleem: Prospectieve risicoanalyse volgens SAFER is te complex en te arbeidsintensief om bij elke nieuwe aanschaf uit te voeren

Aanleiding. Probleem: Prospectieve risicoanalyse volgens SAFER is te complex en te arbeidsintensief om bij elke nieuwe aanschaf uit te voeren Inhoud 1. Aanleiding 2. PRS methode + validatie 3. PRS formulier 4. PRIMA aanpak 5. SAFER procedure 6 Demonstratie 7. Resultaten tot op heden 8. Borging 9. Ontwikkelingen Aanleiding Prospectieve risicoanalyse

Nadere informatie

Naar een veiliger (proces) industrie. Inspecties naar het onderhoudsmanagement en de veilige en juiste uitvoering van onderhoud bij BRZO-bedrijven

Naar een veiliger (proces) industrie. Inspecties naar het onderhoudsmanagement en de veilige en juiste uitvoering van onderhoud bij BRZO-bedrijven Naar een veiliger (proces) industrie Inspecties naar het onderhoudsmanagement en de veilige en juiste uitvoering van onderhoud bij BRZO-bedrijven De Inspectie SZW werkt samen aan eerlijk, gezond en veilig

Nadere informatie

De zorg is onze passie, verbeteren ons vak. Productive Ward

De zorg is onze passie, verbeteren ons vak. Productive Ward Productive Ward Verbeter de kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid van uw zorg door reductie van verspilling Brochure Productive Ward CBO 2012 CBO, Postbus 20064, 3502 LB UTRECHT Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

INHOUD. 1. Inleiding... 15

INHOUD. 1. Inleiding... 15 INHOUD 1. Inleiding... 15 2. Psychosociale risico s op het werk... 17 2.1. Stress op het werk... 19 2.2. Burn-out... 22 2.3. Ongewenst gedrag en conflicten... 23 2.3.1. Geweld op het werk... 23 2.3.2.

Nadere informatie

Wegkijken of. ingrijpen. Conferentie voor vertrouwenspersonen in het mbo. Donderdag 17 januari uur Aristo Utrecht

Wegkijken of. ingrijpen. Conferentie voor vertrouwenspersonen in het mbo. Donderdag 17 januari uur Aristo Utrecht Wegkijken of Donderdag 17 januari 2019 9.30-16.00 uur Aristo Utrecht ingrijpen Interventies door de vertrouwenspersoon Conferentie voor vertrouwenspersonen in het mbo Wegkijken of ingrijpen; interventies

Nadere informatie

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel Het meten van het effect van leren en ontwikkelen is een belangrijk thema bij onze klanten. Organisaties willen de toegevoegde waarde van leren weten en verwachten een professionele aanpak van de afdeling

Nadere informatie

Werkt zelfregulering in de bouwsector?

Werkt zelfregulering in de bouwsector? Werkt zelfregulering in de bouwsector? Wat wil ik vertellen: Aanleiding voor de Governance Code Het proces van niets tot de intentieverklaring Van intentieverklaring tot de ondertekende code Wat staat

Nadere informatie

Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie / dia 2

Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie / dia 2 Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie 23-2-2015 / dia 2 Welkom en kennismaking 23-2-2015 / dia 3 Enkele stellingen 23-2-2015 / dia 4 Begeleiders moeten verplicht worden met kinderen en jongeren

Nadere informatie

Protocol huiselijk geweld en kindermishandeling onderdeel van het Veiligheidsbeleid

Protocol huiselijk geweld en kindermishandeling onderdeel van het Veiligheidsbeleid Versie 1.0 10 februari 2019 Protocol huiselijk geweld en kindermishandeling onderdeel van het Veiligheidsbeleid COLOFON Aalberseplein 5 2805 EG Gouda T 0182-67 00 51 E secretariaat@degroeiling.nl W www.degroeiling.nl

Nadere informatie

Preventie ongevallen bij jongeren. Hoe pak je dat aan?

Preventie ongevallen bij jongeren. Hoe pak je dat aan? Preventie ongevallen bij jongeren Hoe pak je dat aan? VeiligheidNL Nationaal expertisecentrum voor veiligheid en gedrag Doel: voorkómen van de meeste en meest ernstige letsels In opdracht van o.a. VWS,

Nadere informatie

Assisteren bij Sport en Recreatie

Assisteren bij Sport en Recreatie Keuzedeel mbo Assisteren bij Sport en Recreatie gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0006 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en

Nadere informatie

Inleiding begeleiding van team en (individuele) spelers De stelling is dat het maken van afspraken een voorwaarde is om te presteren.

Inleiding begeleiding van team en (individuele) spelers De stelling is dat het maken van afspraken een voorwaarde is om te presteren. Inleiding begeleiding van team en (individuele) spelers De stelling is dat het maken van afspraken een voorwaarde is om te presteren. Een trainer maakt afspraken met zijn spelers, binnen en buiten de lijnen.

Nadere informatie

Safety Leadership. veiligheid als de meest krachtige impuls voor cultuurverandering. HRO leiderschap conferentie 7 april 2019

Safety Leadership. veiligheid als de meest krachtige impuls voor cultuurverandering. HRO leiderschap conferentie 7 april 2019 Safety Leadership veiligheid als de meest krachtige impuls voor cultuurverandering HRO leiderschap conferentie 7 april 2019 Wat komt aan bod? Voorstellen & vragen / behoeftes Wat doet Alfabeeld veiligheid

Nadere informatie

EEN GEDRAGSCODE VEILIG EN GEZOND WERKEN? Een handvat Tanja de Jong - Raphaël Gallis

EEN GEDRAGSCODE VEILIG EN GEZOND WERKEN? Een handvat Tanja de Jong - Raphaël Gallis EEN GEDRAGSCODE VEILIG EN GEZOND WERKEN? Een handvat Tanja de Jong - Raphaël Gallis HANDVAT: Stap Stap 2 Stap 3 Stap 4 Is er een probleem of verbeterpunt? Willen we er wat aan doen? Is zelfregulering passend?

Nadere informatie

Op enkele sheets staat in de rechterbovenhoek VOL-VCA. Deze sheets maken deel uit van de VOL-VCA examen-les-stof.

Op enkele sheets staat in de rechterbovenhoek VOL-VCA. Deze sheets maken deel uit van de VOL-VCA examen-les-stof. TOOLBOX LMRA LET OP! LEES EERST DE ONDERSTAANDE TEKST. Op enkele sheets staat in de rechterbovenhoek VOL-VCA. Deze sheets maken deel uit van de VOL-VCA examen-les-stof. De cursisten die de cursus Basisveiligheid

Nadere informatie

Karton naar 60 landen in de wereld, al 150 jaar.

Karton naar 60 landen in de wereld, al 150 jaar. CASE Solidus Solutions Karton naar 60 landen in de wereld, al 150 jaar. Live-link your assets and facilities. INTRO SOLIDUS SOLUTIONS IS DÉ EXPERT OP HET GEBIED VAN MASSIEFKARTON. VAN HET FABRICEREN VAN

Nadere informatie

medewerkers voor gevaren te verhogen Marius van Alphen EH&S Delivery Specialist, Personal Safety Dow Benelux B.V., Terneuzen

medewerkers voor gevaren te verhogen Marius van Alphen EH&S Delivery Specialist, Personal Safety Dow Benelux B.V., Terneuzen Onderkennen Oorzaak en Gevolg Een trainingsprogramma om de bewustwording van nieuwe medewerkers voor gevaren te verhogen Marius van Alphen EH&S Delivery Specialist, Personal Safety Dow Benelux B.V., Terneuzen

Nadere informatie

Werkvorm groepsgesprek professionals

Werkvorm groepsgesprek professionals Werkvorm groepsgesprek professionals Creëren van een stimulerende werkomgeving en het vergroten van professionele autonomie Deze werkvorm kan worden gebruikt om met medewerkers van Justitiële Jeugdinrichtingen

Nadere informatie

ENETOSH competentiestandaard voor docenten en trainers voor veiligheid en gezondheidsbescherming

ENETOSH competentiestandaard voor docenten en trainers voor veiligheid en gezondheidsbescherming ENETOSH competentiestandaard voor docenten en trainers voor veiligheid en gezondheidsbescherming Competentiegebied veiligheid en gezondheid op het werk Level: 6 Credit: Vaardigheden Kennis 1 Vraagt naar

Nadere informatie

Willen leiders leren van incidenten?

Willen leiders leren van incidenten? Willen leiders leren van incidenten? Een voorbeeld uit de praktijk van Schiphol Robert van den Bergh 7 februari 2019 1 Wat wil ik met jullie delen? Schiphol werkt langs meerdere lijnen aan een proactieve

Nadere informatie

Online interactive Risk Assessment

Online interactive Risk Assessment Online interactive Risk Assessment Waarom OiRA? Kleine en zeer kleine bedrijven komen niet/onvoldoende tot risicoanalyse met preventiemaatregelen Vaak niet genoeg kennis van de wetgeving en van het proces

Nadere informatie

Oog op de omgevingswet

Oog op de omgevingswet Oog op de omgevingswet Toezicht en handhaving in het kader van de Omgevingswet Jan Teekens Ministerie van IenM Programmadirectie Eenvoudig Beter Toezicht en handhaving van het omgevingsrecht Vereenvoudigen

Nadere informatie

4-11-2013. pagina x van y 1. Onderwerp. Qubic Solutions. Ansur gebruikersdag 2013 30 oktober 2013. Vision meets Precision. Vision meets Precision

4-11-2013. pagina x van y 1. Onderwerp. Qubic Solutions. Ansur gebruikersdag 2013 30 oktober 2013. Vision meets Precision. Vision meets Precision Ansur gebruikersdag 2013 30 oktober 2013 1 Onderwerp Kwaliteitsborging Medische Technologie met Qbus en Ansur door: Hans Schop 2 Qubic Solutions Oplossingen in procesbeheer Qubic Solutions ontwikkelt vanuit

Nadere informatie

CQ-Compleet: de cq-index als middel voor verbetering van kwaliteit

CQ-Compleet: de cq-index als middel voor verbetering van kwaliteit CQ-Compleet: de cq-index als middel voor verbetering van kwaliteit Meten alleen is niet voldoende. Het ontbreekt vaak aan inzicht in wat de cijfers nu feitelijk zeggen en welk verhaal er achter zit. COMPLEET

Nadere informatie

niet bij materialen of voorschriften Monique Klompé, voorzitter NVvA op NVvK congres

niet bij materialen of voorschriften Monique Klompé, voorzitter NVvA op NVvK congres Veiligheid begint bij mensen niet bij materialen of voorschriften Monique Klompé, voorzitter NVvA op NVvK congres Veiligheid begint bij mensen Veiligheid te beperkt opgevat: materialen/voorschriften=goed

Nadere informatie

Veiligheidsbewustzijn bij de Brandweer

Veiligheidsbewustzijn bij de Brandweer Veiligheidsbewustzijn bij de Brandweer De risico s van het vak!? William Heinen Operationele Voorbereiding Doel Presentatie (on)veiligheid bij de brandweer en de beleving ervan praktisch operationele benadering

Nadere informatie

PERSOONSCERTIFICATIE DRAFT. DNV Adviseursdag. Aart den Boer 30 januari 2013 CLIENT LOGO. DNV Business Assurance. All rights reserved.

PERSOONSCERTIFICATIE DRAFT. DNV Adviseursdag. Aart den Boer 30 januari 2013 CLIENT LOGO. DNV Business Assurance. All rights reserved. DNV Adviseursdag Aart den Boer DRAFT CLIENT LOGO Consultant: Adviseur, Specialist & Business Partner Doel: - Kennis overdracht Persoonscertificatie - Onbekend instrument met ongekende mogelijkheden - Constatering

Nadere informatie

MEDEWERKERS VRAGENLIJST BRANCHE-RIE TECHNISCHE GROOTHANDEL

MEDEWERKERS VRAGENLIJST BRANCHE-RIE TECHNISCHE GROOTHANDEL 1 Betrekken medewerkers bij de uitvoering van de RI&E. Medewerkers zijn een belangrijke bron van informatie over veiligheid en gezondheid op het werk. Zij hebben belang bij veilige en gezonde werkomstandigheden.

Nadere informatie

INSTRUCTIE OPVOLGING / AFHANDELING SCHRIFTELIJKE MELDINGEN MONTEURS

INSTRUCTIE OPVOLGING / AFHANDELING SCHRIFTELIJKE MELDINGEN MONTEURS Pagina: 1 van 8 Inleiding Doel van deze instructie is een efficiëntere afhandeling te doen laten plaatsvinden van schriftelijke melding van- en richting monteurs, waarbij één aanspreekpunt, i.c. de supervisor

Nadere informatie

TOETSTERMEN INHAAL-/PE-EXAMEN. Volmacht Overig. Bijlage E10 ----------------------

TOETSTERMEN INHAAL-/PE-EXAMEN. Volmacht Overig. Bijlage E10 ---------------------- TOETSTERMEN INHAAL-/PE-EXAMEN Volmacht Overig Bijlage E10 ---------------------- College Deskundigheid Financiële Dienstverlening Juni 2013, Den Haag 1 ALGEMENE KENNIS EN VAARDIGHEDEN KENNIS Eindterm 1a

Nadere informatie

Kleurlegende checklist psychosociale risico's OK Aandacht nodig Wettelijke verplichting

Kleurlegende checklist psychosociale risico's OK Aandacht nodig Wettelijke verplichting Risicoanalyse psychosociale aspecten Kleurlegende checklist psychosociale risico's OK Aandacht nodig Wettelijke verplichting Checklist: 'Respectvol gedrag op het werk' Zijn er al signalen geweest van conflicten

Nadere informatie

Waarom zijn we hier. Hoe kan je als bezorgde en gedreven ouders, positief coachen zonder zelf onder de stress te lijden?

Waarom zijn we hier. Hoe kan je als bezorgde en gedreven ouders, positief coachen zonder zelf onder de stress te lijden? Waarom zijn we hier Hoe kan je als bezorgde en gedreven ouders, positief coachen zonder zelf onder de stress te lijden? Waar gaat het over Coachen Uitlokken en ondersteunen van leren* * Verschillende leerdomeinen:

Nadere informatie

State Safety programme (SSP)

State Safety programme (SSP) Excellence Working Effective State Safety programme (SSP) Suitable In Place Rol van ILT in het toezicht Naar de basis Ongevallen Incidenten en voorvallen Afwijkingen product, proces en procedures Product,

Nadere informatie

Protocol Incidentenregistratie

Protocol Incidentenregistratie Protocol Incidentenregistratie Internetversie Vastgesteld 14 juni 2012 Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 DEFINITIES... 3 3 ACHTERGROND... 3 4 UITVOERING... 3 4.1 Doorgeven en melden incidenten decentraal...

Nadere informatie

VAN MORELE STRESS NAAR EEN CULTUUR VAN MORELE VEERKRACHT. TETRA-Project

VAN MORELE STRESS NAAR EEN CULTUUR VAN MORELE VEERKRACHT. TETRA-Project VAN MORELE STRESS NAAR EEN CULTUUR VAN MORELE VEERKRACHT TETRA-Project 2016-2018 MORELE STRESS Morele stress is het wrange gevoel dat je ervaart wanneer je je waarden en visie op goede zorg niet in de

Nadere informatie

Tijdelijk werken op hoogte

Tijdelijk werken op hoogte Tijdelijk werken op hoogte Inhoudsopgave 5xbeter 3 Waarom deze brochure? 5 1. Verbetercheck Tijdelijk werken op hoogte: opzet en achtergrond 7 1.1 Waarom een Verbetercheck Tijdelijk werken op hoogte?

Nadere informatie

Psycho Sociale Arbeidsbelasting

Psycho Sociale Arbeidsbelasting Psycho Sociale Arbeidsbelasting Webinar SCCM 17 juni 2014 Tamara Onos Auxilium HSE Onderwerpen webinar - Relevantie PSA - Onderwerpen PSA - Arbowet- en regelgeving - PSA in praktijk - Inventarisatie van

Nadere informatie

FACILITATION TRAINING. De kunst en kunde van het faciliteren

FACILITATION TRAINING. De kunst en kunde van het faciliteren FACILITATION TRAINING De kunst en kunde van het faciliteren Facilitation training de kunst en kunde van het faciliteren In samenwerking met Mischief Makers organiseert de Merlijn groep een 3 daagse training

Nadere informatie

9-9-2013. Agenda. Bijeenkomst Veiligheidscoaches Gilde van Vrijwillige Molenaars. 1. Opening. 3. Arbowet- en regelgeving (1)

9-9-2013. Agenda. Bijeenkomst Veiligheidscoaches Gilde van Vrijwillige Molenaars. 1. Opening. 3. Arbowet- en regelgeving (1) Agenda Bijeenkomst Veiligheidscoaches Gilde van Vrijwillige Molenaars Zaterdag 13 april 2013 9 september 2013 1. Opening 2. Voorstelronde (Theun) 3. Arbowet- en regelgeving op de molen (Erik) 4. Veiligheid

Nadere informatie

Cover Page. Author: Beuzekom, Martie van Title: Latent risk factors in operating theatres and intensive care units Issue Date:

Cover Page. Author: Beuzekom, Martie van Title: Latent risk factors in operating theatres and intensive care units Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19916 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Beuzekom, Martie van Title: Latent risk factors in operating theatres and intensive

Nadere informatie

Opstellen KPI s voor CPBW / BOC - Werking

Opstellen KPI s voor CPBW / BOC - Werking Opstellen KPI s voor CPBW / BOC - Werking Navorming 2019 Werksessie 14 mei WS 3.6 van 14 tot 16 h Roger DE GRUYTER RAM bvba, Consultant, Trainer, Coach, Auditer Ronny MAES Hoofd IDPBW Signify Belgium Versie

Nadere informatie

Kwaliteitsmanagementsysteem Signaleringslijst grensoverschrijdend gedrag en signaleringsplan

Kwaliteitsmanagementsysteem Signaleringslijst grensoverschrijdend gedrag en signaleringsplan KD-40 14-05-2012 Pagina 1 van 9 Datum vaststelling : 14-05-2012 Eigenaar : Orthopedagoog Vastgesteld door : Directeur bestuurder Datum aanpassingen aan : 20-01-2015 Definitie grensoverschrijdend gedrag

Nadere informatie

PESTAANPAK. Leerlingenboekje bij de lessenserie van Prima. Groep 8

PESTAANPAK. Leerlingenboekje bij de lessenserie van Prima. Groep 8 PESTAANPAK Leerlingenboekje bij de lessenserie van Prima Groep WAAROM ZIJN LESSEN OVER PESTEN BELANGRIJK? Samen sta je sterk tegen pesten! Als er in de groep en op school een gezellige en positieve sfeer

Nadere informatie

Signalen van werkdruk en energie

Signalen van werkdruk en energie Signalen van werkdruk en energie Uitkomsten deelnemers 23 juni 2011 - Seminar arbocatalogus VVT / Erna van der Weerd 1 juli 2011 Deze overzichten geven weer wat de deelnemers als signalen van te hoge en

Nadere informatie

Verzekeren kan anders. Collectieve verzekeringen van Interpolis voor hockeyverenigingen.

Verzekeren kan anders. Collectieve verzekeringen van Interpolis voor hockeyverenigingen. Verzekeren kan anders. Collectieve verzekeringen van Interpolis voor hockeyverenigingen. 1 1 Visie van Interpolis op verzekeren 2 Collectieve aansprakelijkheidsverzekering Sporten is gezond. En hockey

Nadere informatie