De ziekte van Kahler of multipel myeloom
|
|
- Marina Geerts
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! De ziekte van Kahler of multipel myeloom Dienst kwaliteit info@jessazh.be Tel: Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke zetel: Salvatorstraat 20, B-3500 Hasselt versie maart 2016 (Object-ID )
2 Welkom De ziekte van Kahler, ook multipel myeloom genoemd, is een vorm van kanker van het beenmerg. In deze brochure worden de verschillende aspecten van deze ziekte besproken. De diagnose kanker, of de mogelijkheid dat daar sprake van is, roept bij de meeste mensen onmiddellijk vragen en emoties op. In korte tijd krijgt u te veel te horen: over de ziekte, de onderzoeken die mogelijk volgen en de behandeling die uw arts adviseert. Het is niet altijd makkelijk die informatie te begrijpen, te onthouden en te verwerken. Deze brochure is bedoeld als ondersteuning daarbij, en kan u helpen de gesprekken met uw arts beter te begrijpen. U kan de brochure natuurlijk ook laten lezen door de mensen uit uw omgeving. Misschien heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen. Als dat vragen zijn over uw eigen diagnose of behandeling, stel die vragen dan aan uw arts of de huisarts. Het is aan te raden uw vragen vooraf op te schrijven, zodat u niets vergeet. 1
3 Inhoud 1. Wat is de ziekte van Kahler? p Onderzoeken p Behandeling p Vragen? p Contactgegevens p. 11 2
4 1. Wat is de ziekte van Kahler? De ziekte van Kahler is een vorm van kanker waarbij plasmacellen gaan woekeren in het beenmerg. Het beenmerg is een weke substantie die zich in het binnenste van onze beenderen bevindt (vooral in wervels, ribben en borstbeen). Het staat in voor de aanmaak van rode bloedcellen, bloedplaatjes en witte bloedcellen. Daartoe behoren de plasmacellen. Wanneer de plasmacellen kankercellen worden, spreekt men van de ziekte van Kahler. De normale functie van de plasmacel in het lichaam is de productie van antistoffen (eiwitten die het lichaam verdedigen tegen infecties). Wanneer deze plasmacel een kankercel wordt, zal zij in de meeste gevallen ook een abnormaal eiwit produceren, een zogenaamd paraproteïne of m-proteïne, niet zelden in grote hoeveelheden. Dit paraproteïne kan ook in het bloed gemeten worden. Soms wordt het paraproteïne niet compleet aangemaakt, maar slechts een klein brokstukje ervan de zogenoemde lichte keten. Als het brokje in de urine aangetroffen wordt, spreekt men van het Bence-Jones eiwit. Soms produceren de kwaadaardige plasmacellen geen paraproteïne of Bence-Jones eiwit. Dit wordt een niet secernerend multipel myeloom genoemd. Invloed op de bloedaanmaak De normale beenmergcellen zullen daarbij zelfs overwoekerd worden door de plasmacellen. Daardoor kunnen bloedarmoede (tekort aan rode bloedcellen), bloedingsneiging (tekort aan bloedplaatjes) en infectiegevaar (tekort aan witte bloedcellen) ontstaan. Invloed op de botten De woekerende cellen zullen tevens het normale botweefsel aantasten, waardoor er zwakke plekken (meer dan 30% van het bot is op deze plekken aangetast) in het skelet kunnen ontstaan, die goed op röntgenopnamen te zien zijn. Deze zwakke plekken kunnen makkelijk tot botbreuken leiden. Verspreiding en recidief Plasmacellen circuleren van nature in het bloed. Op deze manier verplaatsen die cellen zich naar meerdere (multipel) beenmergruimtes. 3
5 Multipel myeloom is hierdoor meestal al snel na het ontstaan van de ziekte aanwezig in de botten van het bekken, de wervels, de ribben, het borstbeen en de schedel. De plasmacellen verspreiden zich soms ook naar plaatsen of organen buiten het bot, bijvoorbeeld het spijsverteringskanaal of de longen. Het opnieuw optreden van multipel myeloom nadat de ziekte na behandeling niet meer aantoonbaar was, heet een recidief. Oorzaken Over de oorzaken van multipel myeloom is nog weinig bekend. Mogelijk spelen chronische ontstekingen een rol. Door de voortdurende prikkeling van het afweersysteem als gevolg van deze ontstekingen, kunnen plasmacellen ontsporen. Met speciale onderzoekmethoden treffen onderzoekers bij vrijwel alle patiënten een bepaalde afwijking in een of meer chromosomen (het erfelijk materiaal) aan. Die afwijking is er alleen in de kwaadaardige plasmacellen. Het is nog onduidelijk wat het verband is tussen deze bevindingen en het ontstaan van multipel myeloom. Wel blijken bepaalde chromosoomafwijkingen een ongunstig verloop van de ziekte tot gevolg te hebben. Verwante beenmergziekten MGUS: verwant aan multipel myeloom, maar niet behorend tot de kwaadaardige aandoeningen. Deze benaming betekent dat er m-proteïnen aanwezig zijn, zonder dat er sprake is van woekering van kwaadaardige plasmacellen. Gebleken is dat zich bij 20% van de patiënten met MGUS na vele jaren multipel myeloom ontwikkelt. Solitair plasmacytoom: bij multipel myeloom zijn de afwijkende plasmacellen verspreid in alle beenmergruimtes. Als er sprake is van groei van plasmacellen op één plaats en er nog geen verspreiding in het beenmerg is, spreekt men van een solitair plasmacytoom. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen in één wervel, buiten het bot in één orgaan, of in de huid. Als het solidair plasmacytoom in een beginfase verkeert, is de ziekte met plaatselijke bestraling goed te behandelen. Wel bestaat een verhoogd risico op het ontstaan van multipel myeloom, soms pas na jaren. 4
6 Klachten De klachten die voorkomen bij multipel myeloom hangen samen met de uitgebreidheid van de ziekte en de stoffen die door de plasmacellen geproduceerd worden, zoals m-proteïne en de stof die versterkte botafbraak veroorzaakt. De meest voorkomende klacht bij multipel myeloom is botpijn. De botpijnen beginnen vooral in de rug, maar kunnen zich uitbreiden naar de ribben, de nek of het bekken. Meestal wordt de pijn dan ook heviger en hardnekkiger. Als gevolg van plaatselijke botafbraak kunnen breuken of barsten in het bot ontstaan. Dit kan gebeuren na een val, maar ook spontaan, bij lichte belasting van het skelet. Door inzakking van een wervel kan er druk ontstaan op het ruggenmerg. Dit kan pijn of een doof, verlammend gevoel veroorzaken. Soms ontstaan er pijnlijke zwellingen van de botten door plaatselijke woekering van plasmacellen. De pijnklachten gaan dikwijls samen met vermoeidheid. Andere klachten kunnen zijn: infecties, vooral lucht- en urinewegen, als gevolg van een tekort aan antistoffen en witte bloedcellen gebrekkige eetlust, vermagering, misselijkheid en dorst door een verhoogd calciumgehalte in het bloed. Dit noemt men hypercalciëmie. Bij afbraak van botten komt namelijk veel calcium vrij. neusbloedingen, bloedend tandvlees of andere abnormale bloedingen ten gevolge van een tekort aan bloedplaatjes Het Bence-Jones eiwit kan een verstoorde nierfunctie veroorzaken. Klachten die hierdoor kunnen ontstaan zijn: moeheid, gebrek aan eetlust, dorst, braken en in ernstige situaties sufheid en verwardheid. De werking van de nieren kan verstoord worden door een verhoogd calciumgehalte in het bloed. 5
7 2. Onderzoeken Het vaststellen van multipel myeloom is niet eenvoudig. Sommige verschijnselen kunnen zich namelijk ook voordoen bij andere ziekten die veel vaker voorkomen. Als u met één of meerdere van de hiervoor genoemde klachten bij uw huisarts komt, zal deze u eerst lichamelijk onderzoeken. Zo nodig verwijst uw huisarts u naar een specialist. Deze specialist zal meer uitgebreid onderzoek doen om vast te stellen of de klachten veroorzaakt worden door multipel myeloom. De volgende onderzoeken kunnen plaatsvinden: bloedonderzoek urine -onderzoek mergonderzoek röntgenonderzoek (CT-scan en NMR) Bloedonderzoek Voor het bloedonderzoek laat u wat bloed afnemen. Daarmee worden verschillende proeven uitgevoerd. Zo wordt onder meer de bloedbezinkingssnelheid bepaald. Dat is de snelheid waarmee de rode bloedcellen in het bloed naar beneden zakken. Bij mensen met multipel myeloom is de bezinking meestal verhoogd. Met behulp van een ander bloedonderzoek bepaalt men welke soorten eiwit (normaal en abnormaal) in welke hoeveelheid in het bloed aanwezig zijn, het zogenoemde eiwitspecctrum. Hiertoe worden eerst alle bloedcellen uit het bloed gehaald. De vloeistof die overblijft (bloedserum) bevat allerlei eiwitten, die nu kunnen worden onderzocht. Op die manier zijn ook m-proteïnen op te sporen.ook wordt onderzocht of het bloed bepaalde afbraakproducten bevat. Dit kan onder andere blijken uit het gehalte aan stoffen als calcium, urinezuur en creatinine. Bij een aantal mensen kunnen deze stoffen zich in de beginfase van de ziekte in het bloed ophopen als gevolg van een verstoorde nierfunctie. Urine-onderzoek De urine wordt eveneens onderzocht op het voorkomen van m proteïnen. Vooral de aanwezigheid van het Bence Jones eiwit vormt een sterke aanwijzing voor multipel myeloom. 6
8 Beenmergonderzoek Bij beenmergonderzoek neemt de specialist door middel van een punctie wat beenmerg uit het borstbeen of uit het bot aan de achterkant van het bekken. Eerst wordt het plekje waar de punctie plaatsvindt, verdoofd. Vervolgens prikt de specialist met een speciale holle naald door het bot tot in het beenmerg om daaruit een kleine hoeveelheid merg op te zuigen. Dit veroorzaakt even een venijnige pijn en meestal ook een eigenaardig, trekkerig gevoel. Het beenmerg ziet er wat bloederig uit, dat is echter normaal. Daarna wordt het beenmerg op een glaasje uitgestreken en onder de microscoop bekeken. Bij het beenmergonderzoek wordt onder meer vastgesteld hoeveel abnormale plasmacellen aanwezig zijn. Om vast te stellen om welk soort plasmacellen het precies gaat, is het soms nodig een stukje bot te onderzoeken. Met een speciale naald wordt dan een stukje bot uit het bekken verwijderd. Dit gebeurt eveneens onder plaatselijke verdoving. Deze ingreep heet een biopsie. Het botweefsel wordt in het laboratorium onderzocht. Röntgenonderzoek Röntgenonderzoek kan nodig zijn om vast te stellen of bepaalde botten zijn aangetast. Meestal worden gewone röntgenfoto s gemaakt. Tegenwoordig wordt ook vaak een CT scan of een MRI gemaakt om de eventuele aanwezigheid van kwaadaardige plasmacellen buiten het beenmerg vast te stellen. Stadium Misschien spreekt uw specialist over het stadium van de ziekte. Daarmee bedoelt hij de mate waarin de ziekte zich in het lichaam heeft uitgebreid. Op grond van de hiervoor beschreven onderzoeken kan de specialist het stadium van de ziekte vaststellen. Bij de ziekte van Kahler hanteren de specialisten over het algemeen drie stadia: Bij stadium I veroorzaakt de ziekte nog geen klachten, zoals bloedarmoede of botbreuken. Als de ziekte in dit stadium verkeert, wordt vaak afgewacht met het starten van een behandeling. Wel vinden dan regelmatig controles plaats. Bij stadium II of III is vanwege toenemende klachten behandeling wel noodzakelijk. Aan deze stadia worden de letters A en B toegevoegd. De letter A betekent dat de nierfunctie normaal is, de letter B dat de nierfunctie verstoord is. 7
9 3. Behandeling De behandeling bestaat vooral uit chemotherapie in de breedste zin van het woord. Radiotherapie en plasmaferese hebben hun eigen indicaties. Chemotherapie Hieronder verstaan we vooral de behandeling met geneesmiddelen die de kankercellen kunnen doden of in hun groei afremmen. Deze geneesmiddelen kunnen echter ook gezonde weefsels beschadigen, en dit uit zich in tal van nevenwerkingen. De behandeling moet erop gericht zijn het multipel myeloom maximaal in te dijken met een minimum aan nevenwerkingen. Vaak worden er combinaties van geneesmiddelen (een zogenaamde coctail ) gebruikt. Er kunnen tijdelijk bijwerkingen optreden, maar die verschillen van persoon tot persoon, en hangen onder andere af van de medicijnen, de hoeveelheid geneesmiddelen en de duur van de behandeling. Meer specifieke vragen stelt u het best aan uw specialist. Verder zijn er op de afdeling nog enkele brochures beschikbaar i.v.m. chemotherapie. Vraag er gerust naar. Corticoïden De rol van cortisone is meervoudig. Naast het algemeen versterkende effect op de patiënt, versterkt het ook de chemotherapie en voorkomt het sommige verwikkelingen. Radiotherapie Door middel van energierijke stralen worden de kankercellen in hun groei geremd. Deze techniek wordt toegepast om een lokaal ziekteproces te behandelen, zoals pijnlijke botaantasting, beenmergcompressie,... De nevenwerkingen van de bestraling zijn minimaal. Meer specifieke vragen stelt u het best aan uw specialist. Verder zijn er op de dienst nog enkele informatiebrochures m.b.t. radiotherapie beschikbaar. 8
10 Plasmaferese Deze techniek laat toe bloed van de patiënt af te zonderen, en het dikke plasma af te scheiden. Dun plasma wordt opnieuw met de bloedcellen vermengd en terug in de bloedbaan van de patiënt gebracht. Het is dus een voorkeurbehandeling in geval van te stroperig bloed. Behandeling van verwikkelingen Het is zeer belangrijk dat verwikkelingen behandeld worden, bijvoorbeeld door het toedienen van antibiotica, vocht, anti-urinezuurproducten, toepassing van de kunstnier, pijnstilling. Het kan de levensverwachting van de patiënt beïnvloeden. 9
11 4. Vragen Praat met uw behandelende arts over mogelijke symptomen, bijwerkingen of fysieke problemen. Hij/zij kent uw ziekte en het verloop ervan immers het best. Omgeving en lotgenoten Familie, vrienden en verwanten kunnen eveneens veel steun bieden. Het kan ook helpen om over de ziekte te praten met andere patiënten met een lymfoom, bv. via Nog enkele belangrijke informatiebronnen Vlaamse kankertelefoon: Regionale steunpunten: Vlaamse liga tegen kanker:
12 5. Contactgegevens Afdelingen Hematologie Afdeling C7, tel: Afdeling A5, tel: Physician assistant Hematologie Ingrid Geuns, tel: Daghospitaal oncologie Dagziekenhuis L0, tel: Dagziekenhuis D5, tel: Dagziekenhuis E5, tel: Secretariaat oncologie Om afspraken te maken Tel: Dienst spoedgevallen Voor urgente zaken, tel:
13 Persoonlijke notities 12
Non-Hodgkin lymfoom. Jessa Ziekenhuis vzw. Dienst kwaliteit. versie maart 2016 (Object-ID )
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Non-Hodgkin lymfoom Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieChronische leukemie. Jessa Ziekenhuis vzw. Dienst kwaliteit. versie december 2014 (Object-ID )
Chronische leukemie Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 30 81 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieAcute leukemie. Jessa Ziekenhuis vzw. Dienst kwaliteit. versie maart 2016 (Object-ID )
Acute leukemie Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke zetel:
Nadere informatieDe ziekte van Hodgkin
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! De ziekte van Hodgkin Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieInwendige geneeskunde. Beenmergpunctie. www.catharinaziekenhuis.nl
Inwendige geneeskunde Beenmergpunctie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl INW002 / Beenmergpunctie / 24-07-2013 2 Beenmergpunctie Binnenkort
Nadere informatieMULTIPEL MYELOOM OF DE ZIEKTE VAN KAHLER
MULTIPEL MYELOOM OF DE ZIEKTE VAN KAHLER Inleiding U wordt behandeld voor een Multipel Myeloom of de ziekte van Kahler. U hebt hierover al uitleg gekregen van uw behandelende arts. Deze brochure geeft
Nadere informatieMultipel myeloom Ziekte van Kahler en Ziekte van Waldenström
Multipel myeloom Ziekte van Kahler en Ziekte van Waldenström Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Wat is kanker? 4 Beenmerg en bloedcellen 6 Multipel myeloom 7 Klachten bij multipel myeloom 10 Onderzoek
Nadere informatiebloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Aplastische anemie UZ Gent, Dienst Hematologie
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Aplastische anemie UZ Gent, Dienst Hematologie Inleiding U wordt behandeld voor aplastische anemie. U hebt hierover al uitleg gekregen van uw behandelende
Nadere informatieInwendige geneeskunde. Beenmergpunctie.
Inwendige geneeskunde Beenmergpunctie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl INW002 / Beenmergpunctie / 26-07-2018 2 Beenmergpunctie Binnenkort
Nadere informatieUitzaaiingen in de wervelkolom
Oncologie Uitzaaiingen in de wervelkolom Inleiding Kwaadaardige gezwellen (tumoren) kunnen soms uitzaaien naar andere delen van het lichaam. We spreken dan van uitzaaiingen of metastasen. Uitzaaiingen
Nadere informatiePatiëntenboekje. Multipel myeloom is. een kwaadaardige. beenmergziekte die MULTIPEL MYELOOM. veroorzaakt wordt. door een woekering.
Multipel myeloom is een kwaadaardige beenmergziekte die veroorzaakt wordt door een woekering van plasmacellen Patiëntenboekje MULTIPEL MYELOOM Multipel myeloom is een kwaadaardige beenmergziekte die veroorzaakt
Nadere informatieMultipel myeloom of de ziekte van Kahler
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Multipel myeloom of de ziekte van Kahler UZ Gent, Dienst Hematologie Inleiding Symptomen U wordt behandeld voor multipel myeloom of de ziekte van
Nadere informatieAcute myeloïde leukemie
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Acute myeloïde leukemie UZ Gent, Dienst Hematologie Inleiding Symptomen U wordt behandeld voor acute myeloïde leukemie. U hebt hierover al uitleg
Nadere informatiebloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Myelodysplasie UZ Gent, Dienst Hematologie
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Myelodysplasie UZ Gent, Dienst Hematologie Inleiding U wordt behandeld voor myelodysplasie of MDS. U hebt hierover al uitleg gekregen van uw behandelende
Nadere informatieAPD-infuus bij laesies in de botten
APD-infuus bij laesies in de botten Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort wordt u behandeld met het medicijn APD. In deze folder leest u meer over deze
Nadere informatieAandachtspunten bij chemotherapie
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Aandachtspunten bij chemotherapie Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieBehandeling met Bisfosfonaat bij kanker
Behandeling met Bisfosfonaat bij kanker Inleiding Samen met uw arts heeft u besloten dat u wordt behandeld met een Bisfosfonaat per infuus of tablet. Een Bisfosfonaat wordt voorgeschreven om de botten
Nadere informatieEssentiële Trombocytose
Essentiële Trombocytose Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64. Inleiding U
Nadere informatieAPD-infuus. bij laesies in de botten. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
APD-infuus bij laesies in de botten Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort wordt u behandeld met het medicijn APD. In deze folder leest u meer over deze
Nadere informatiebaarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/
https://www.isala.nl/patientenfolders/7210- baarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/ Baarmoederhalskanker (PID): H2 Baarmoederhalskanker en onderzoeken Kanker is een verzamelnaam
Nadere informatieAcute lymfatische leukemie
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Acute lymfatische leukemie UZ Gent, Dienst Hematologie Inleiding Acute lymfatische leukemie U wordt behandeld voor een lymfatische leukemie. U hebt
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin. onderdeel ZIEKTE EN BEHANDELING. (NON) HODGKIN Ziekte en behandeling
Patiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin onderdeel ZIEKTE EN BEHANDELING (NON) HODGKIN 2 Inhoud Ziektebeeld en behandeling...4 Medisch onderzoek...4 Chemotherapie...5 Immunotherapie...6 Radiotherapie...7
Nadere informatieChronische myeloïde leukemie
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Chronische myeloïde leukemie UZ Gent, Dienst Hematologie Inleiding Chronische myeloïde leukemie U wordt behandeld voor chronische myeloïde leukemie.
Nadere informatieEWINGSARCOOM KANKERCENTRUM
EWINGSARCOOM KANKERCENTRUM WAT VINDT U IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Wat is een Ewingsarcoom? 3 03 Wat zijn de mogelijke klachten bij een Ewingsarcoom? 4 04 Komt een Ewingsarcoom vaak voor? 5 05 Wat
Nadere informatieBotziekte bij multipel myeloom
Botziekte bij multipel myeloom Dr. Sonja Zweegman, drs. Josien Regelink en dr. Pierre Wijermans Wel 60% van de MM-patiënten heeft te maken met botbreuken en 90% heeft botziekte. Reden genoeg om hier aandacht
Nadere informatieEWINGSARCOOM Wat betekent het?
EWINGSARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0138 Deze informatiebrochure is bestemd voor personen met een Ewingsarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden, We geven u
Nadere informatiePatiëntenboekje. Multipel myeloom is. een kwaadaardige. beenmergziekte die MULTIPEL MYELOOM. veroorzaakt wordt. door een woekering. van plasmacellen.
Multipel myeloom is een kwaadaardige beenmergziekte die veroorzaakt wordt door een woekering van plasmacellen. Patiëntenboekje MULTIPEL MYELOOM Multipel myeloom is een kwaadaardige beenmergziekte die veroorzaakt
Nadere informatieVoor wie is deze brochure? Inhoud
Multipel myeloom Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Wat is kanker? 4 Beenmerg en bloedcellen 6 Multipel myeloom 8 Oorzaken 11 Klachten 12 Onderzoek 14 Behandeling 19 Stamceltransplantatie 27 Ondersteunende
Nadere informatieAPD-infuus bij uitzaaiingen in de botten
APD-infuus bij uitzaaiingen in de botten Albert Schweitzer ziekenhuis november 2013 pavo 0662 Inleiding Binnenkort wordt u behandeld met het medicijn APD. In deze folder leest u meer over deze behandeling
Nadere informatieLasertherapie bij orale mucositis
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Lasertherapie bij orale mucositis Dienst kwaliteit E-mail: kwaliteit@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw
Nadere informatieVoor wie is deze brochure?
Multipel myeloom Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Beenmerg en bloedcellen 4 Multipel myeloom 5 Symptomen 8 Onderzoek 11 Behandeling 19 Eerste Behandeling 22 Behandeling bij terugkeer ziekte 25 Ondersteunende
Nadere informatieHairy cell leukemie (HCL)
Interne geneeskunde Patiënteninformatie Hairy cell leukemie (HCL) U ontvangt deze informatie, omdat bij u hairy cell leukemie (HCL) is geconstateerd. Hairy cell leukemie (HCL) is een zeldzame aandoening,
Nadere informatieIdiopatische trombocytopenische purpura
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Idiopatische trombocytopenische purpura UZ Gent, Dienst Hematologie Inleiding Diagnose U wordt behandeld voor een idiopatische trombocytopenische
Nadere informatieBeenmergonderzoek. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Beenmergonderzoek Informatie voor patiënten F0341-3415 maart 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44
Nadere informatieChronische lymfatische leukemie
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Chronische lymfatische leukemie UZ Gent, Dienst Hematologie Inleiding Symptomen U wordt behandeld voor chronische lymfatische leukemie. U hebt hierover
Nadere informatiehematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64.
Polycythemia Vera Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64. Inleiding U heeft
Nadere informatiedagziekenhuis inwendige geneeskunde Zoledroninezuur
dagziekenhuis inwendige geneeskunde Zoledroninezuur Inhoud Zoledroninezuur 3 Voorbereiding 3 Rijvaardigheid en gebruik van machines 3 Gebruik bij ouderen 4 Uitzonderingen bij gebruik 4 Combinatie met andere
Nadere informatieKyprolis (carfilzomib) PATIËNTENBROCHURE
PATIËNTENBROCHURE Kyprolis (carfilzomib) TOON DEZE FOLDER AAN UW HUISARTS, HUISAPOTHEKER EN THUISVERPLEEGKUNDIGE www.ziekenhuisgeel.be 2 Behandelschema Deze behandelign bestaat uit één cytostaticum, namelijk
Nadere informatieDarzalex (daratumumab) PATIËNTENBROCHURE
PATIËNTENBROCHURE Darzalex (daratumumab) TOON DEZE FOLDER AAN UW HUISARTS, HUISAPOTHEKER EN THUISVERPLEEGKUNDIGE www.ziekenhuisgeel.be 2 Behandelschema Darzalex (daratumumab) is een doelgerichte therapie.
Nadere informatieBeentumoren (=bottumoren)
Beentumoren (=bottumoren) Inleiding Gezwellen in beenderen worden beentumoren genoemd. Er zijn verschillende typen beentumoren te onderscheiden. Zo zijn er vormen waarbij de tumor of het gezwel direct
Nadere informatiePATIËNTENBROCHURE Therapie met Gazyvaro (Immunotherapie)
PATIËNTENBROCHURE Therapie met Gazyvaro (Immunotherapie) WAT IS OBINITUZUMAB? De merknaam van Obinituzumab is Gazyvaro. Obinituzumab is een immunotherapie: een behandeling die werkt via het immuunsysteem
Nadere informatieInterne Geneeskunde Nefrologie. Informatie over afstoting na niertransplantatie
Interne Geneeskunde Nefrologie Informatie over afstoting na niertransplantatie Interne Geneeskunde Nefrologie Wat is afstoting na niertransplantatie? U krijgt medicijnen om afstoting van uw transplantatienier
Nadere informatiehematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078)
ITP Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64. 1 Inleiding U heeft van de specialist
Nadere informatieInfoblad. Non-hodgkin-lymfomen Verloop van de ziekte
Infoblad Non-hodgkin-lymfomen Verloop van de ziekte Het is niet goed mogelijk om bij patiënten met een non-hodgkon-lymfoom uitspraken te doen over het verloop van de ziekte. Groeisnelheid, stadium, leeftijd,
Nadere informatieGetunnelde centrale katheter Type Hickman
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Getunnelde centrale katheter Type Hickman Jessa Ziekenhuis
Nadere informatiePomalidomide Therapie PATIËNTENBROCHURE
PATIËNTENBROCHURE Pomalidomide Therapie De merknaam van Pomalidomide is Imnovid. Pomalidomide behoort tot de groep geneesmiddelen die inwerken op het immuunsysteem. Het wordt samen met cortisonen (dexamethasone)
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Neuroblastoom. www.kinderneurologie.eu
Neuroblastoom Wat is een neuroblastoom? Een neuroblastoom is een kwaadaardig kankergezwel (tumor) wat ontstaan is uit een bepaald type zenuwweefsel. Dit zenuwweefsel wordt het sympathische zenuwstelsel
Nadere informatieDisease morbidities 1; Polyneuropathy, Bing Neel, Amyloid
International Waldentrom s Patient Meeting 9 oct 2016, Amsterdam Disease morbidities 1; Polyneuropathy, Bing Neel, Amyloid Monique Minnema, internist-hematoloog Morbus Waldenström Kankercellen : Waldenström
Nadere informatieAPPENDIX C: Patiënteninformatie over uitzaaiingen in de wervelkolom.
3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 APPENDIX C: Patiënteninformatie over uitzaaiingen in de wervelkolom. Inleiding Kwaadaardige gezwellen
Nadere informatieInformatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl
Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker botcomplicaties.nl Inleiding Deze brochure geeft u informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. Wat zijn botuitzaaiingen
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Beenmergpunctie. rkz.nl
Patiënteninformatie Beenmergpunctie rkz.nl Uw afspraak U wordt verwacht op de polikliniek Interne Geneeskunde, 1 etage, balie E9 op: Om.uur. Na het melden kunt u plaatsnemen in de wachtkamer van de dagbehandeling
Nadere informatieEen behandeling met APD wordt onder andere voorgeschreven
APD infuus Inleiding U heeft van uw specialist gehoord dat infusie-therapie met APD van belang is bij de behandeling van uw ziekte. Uw specialist zal u al grotendeels op de hoogte hebben gesteld over
Nadere informatieImmunotherapie bij kanker. Informatie en praktische tips voor mantelzorgers
Immunotherapie bij kanker Informatie en praktische tips voor mantelzorgers Inhoudsopgave 4 5 6 7 9 10 12 14 Het immuunsysteem Hoe werkt immunotherapie samen met het immuunsysteem bij de strijd tegen kanker?
Nadere informatieAneurysmatische Bot Cyste (ABC) De behandeling van een goedaardige zwelling van het bot
Orthopedie Aneurysmatische Bot Cyste (ABC) De behandeling van een goedaardige zwelling van het bot Algemeen Een Aneurysmatische Bot Cyste (ABC) is een goedaardige zwelling van het bot. Goedaardige tumoren
Nadere informatieInformatie over jodiumhoudende contrastmiddelen
Informatie over jodiumhoudende contrastmiddelen Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Jodiumhoudende contrastmiddelen... 1 3 Bijwerkingen... 1 4 Effect op de nieren... 2 Verslechtering van de nierfunctie...
Nadere informatieWerkstuk Biologie Leukemie
Werkstuk Biologie Leukemie Werkstuk door een scholier 2418 woorden 26 november 2003 7,2 164 keer beoordeeld Vak Biologie leukemie Motivatie Ik heb dit onderwerp gekozen omdat deze ziekte vooral bij kinderen
Nadere informatieImmunotherapie bij kanker. Informatie en praktische tips voor patiënten
Immunotherapie bij kanker Informatie en praktische tips voor patiënten Inhoudsopgave 4 Het immuunsysteem 5 6 7 9 10 12 14 Hoe werkt immunotherapie samen met mijn immuunsysteem in de strijd tegen kanker?
Nadere informatieMYELODYS- PLASTISCH SYNDROOM (MDS) Patiëntenboekje. Myelodysplastische. syndromen (MDS) is een. verzamelnaam voor een. aantal kwaadaardige
Myelodysplastische syndromen (MDS) is een verzamelnaam voor een aantal kwaadaardige beenmergaandoeningen. Kenmerken zijn de afwijkende vormen van de bloedcellen en het onvermogen om gezonde bloedcellen
Nadere informatieDe tekst van deze folder is tot stand gekomen in samenwerking met: Stichting Europdonor in Leiden en Stichting Beenmergdonorbank Europdonor Nijmegen.
De tekst van deze folder is tot stand gekomen in samenwerking met: Stichting Europdonor in Leiden en Stichting Beenmergdonorbank Europdonor Nijmegen. Stichting Sanquin Bloedvoorziening hanteert de grondbeginselen
Nadere informatiePraktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN
Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN Mijn contactgegevens Mijn behandelende arts Tel. Ziekenhuis Tel. Over deze brochure In deze brochure vindt u informatie over immunotherapie bij kanker.
Nadere informatieMaligne hematologie. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014
Maligne hematologie Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Indeling Leukemie acuut AML (acute myeloïde leukemie) ALL (acute lymfoïde leukemie) chronisch CML (chronische myeloïde
Nadere informatieEen patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie
Thema: Leukemie Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Prof.dr. Hanneke C. Kluin-Nelemans Afdeling Hematologie Samenstelling van onstolbaar gemaakt bloed Bloedcellen
Nadere informatieSarcoïdose. & botontkalking
Sarcoïdose & botontkalking Botproblemen bij sarcoïdose kunnen ontstaan door de ziekte zelf en door langdurig medicijngebruik. Beide kunnen leiden tot botontkalking. www.sarcoidose.nl Wat zijn botten? Het
Nadere informatie6,5 ER ZIJN DRIE SOORTEN BLOEDCELLEN: WAT ZIJN NU DE TAKEN VAN DE DIVERSE BLOEDCELLEN? Spreekbeurt door een scholier 1815 woorden 11 maart 2005
Spreekbeurt door een scholier 1815 woorden 11 maart 2005 6,5 240 keer beoordeeld Vak Nederlands Kanker Om te begrijpen hoe leukemie iemand ziek maakt, moet je eerst iets over je eigen lichaam weten; hoe
Nadere informatieU mag eten en drinken (u hoeft niet nuchter te blijven).
Beenmergpunctie 2 Algemene informatie In deze folder vindt u informatie over de beenmergpunctie. Een beenmergpunctie wordt vooral gedaan om te onderzoeken of er sprake is van een bloedziekte of om na te
Nadere informatieSystemische Lupus Erythematodes (SLE)
Systemische Lupus Erythematodes (SLE) Systemische lupus erythematodes (SLE) is een ontstekingsziekte. Deze ontstekingen kunnen in het gehele lichaam (systemisch) voorkomen. SLE is een auto-immuunziekte.
Nadere informatieBloedtransfusie. Informatiebrochure
Bloedtransfusie Informatiebrochure Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 3 1 WAAROM EEN BLOEDTRANSFUSIE?... 4 2 WAARUIT BESTAAT BLOED?... 4 3 HOE VINDEN WE PASSEND BLOED?... 5 4 HOE GEBEURT EEN BLOEDTRANSFUSIE?...
Nadere informatieInformatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl
Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker botcomplicaties.nl Inleiding Wat zijn de klachten? Deze brochure geeft u informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker.
Nadere informatiePatiëntenboekje. Hodgkinlymfoom. is een vorm van. lymfklierkanker, HODGKIN- LYMFOOM. een ongeremde groei. van kwaadaardige. witte bloedcellen.
Hodgkinlymfoom is een vorm van lymfklierkanker, een ongeremde groei van kwaadaardige witte bloedcellen. Patiëntenboekje HODGKIN- LYMFOOM Hodgkinlymfoom is een vorm van lymfklierkanker, een ongeremde groei
Nadere informatie1 Algemeen... 3. 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor?... 3. 3 Hoe ontstaat eierstokkanker?... 3. 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker...
eierstokkanker Inhoud 1 Algemeen... 3 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor?... 3 3 Hoe ontstaat eierstokkanker?... 3 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker... 3 5 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker?...
Nadere informatieThiopurines Azathioprine (Imuran ) Mercaptopurine( puri-nethol ) Tioguanine (Lanvis )
Thiopurines Azathioprine (Imuran ) Mercaptopurine( puri-nethol ) Tioguanine (Lanvis ) Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u verteld dat u in aanmerking komt voor een onderhoudsbehandeling met een
Nadere informatieWerkstuk Biologie Bloed
Werkstuk Biologie Bloed Werkstuk door een scholier 1195 woorden 14 juni 2004 6,2 321 keer beoordeeld Vak Biologie De inleiding Waarom doen wij ons werkstuk over bloed? Wij doen ons werkstuk over bloed,
Nadere informatiePraktische informatie over chemotherapie
Praktische informatie over chemotherapie Beste patiënt Een behandeling met chemotherapie bestaat uit het toedienen van één of meerdere celremmende geneesmiddelen, cytostatica genoemd. De bedoeling van
Nadere informatieDe meest voorkomende bijverschijnselen zijn: Bijverschijnselen die weinig voorkomen: Bijverschijnselen die zelden voorkomen:
Methotrexaat Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u verteld dat u in aanmerking komt voor een onderhoudsbehandeling met Methotrexaat in verband met een chronische ontstekingsziekte van de darmen (ziekte
Nadere informatie7,3. Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december keer beoordeeld. Botkanker (oftewel: beentumoren)
Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december 2002 7,3 166 keer beoordeeld Vak Biologie Botkanker (oftewel: beentumoren) Inleiding Een kwaadaardige (of maligne) primaire beentumor (=botkanker) is
Nadere informatieBeenmergpunctie Dagbehandeling interne, locatie Alkmaar.
Beenmergpunctie Dagbehandeling interne, locatie Alkmaar www.nwz.nl Inhoud Wat is beenmerg? 3 Wat is een beenmergpunctie? 3 Uw voorbereiding 3 De punctie 4 Na de punctie 5 Uitslag van de punctie 6 Bent
Nadere informatieBOTTUMOREN. 1. Normaal botweefsel
BOTTUMOREN Om beter te kunnen begrijpen wat een bottumor juist is, wordt er in deze brochure meer uitleg gegeven over de normale structuur van het bot. Op die manier krijgt u een beter zicht op wat abnormaal
Nadere informatieEEN CHONDROSARCOOM WAT BETEKENT HET?
EEN CHONDROSARCOOM WAT BETEKENT HET? Oncologie/0137 Deze informatiebrochure is bestemd voor personen met een chondrosarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn zoals familie, vrienden,
Nadere informatieMabthera + CVP (rituximab + cyclofosfamide + vincristine + prednisolone) PATIËNTENBROCHURE
PATIËNTENBROCHURE Mabthera + CVP (rituximab + cyclofosfamide + vincristine + prednisolone) TOON DEZE FOLDER AAN UW HUISARTS, HUISAPOTHEKER EN THUISVERPLEEGKUNDIGE www.ziekenhuisgeel.be 2 Behandelschema
Nadere informatiePatiënteninformatie Velcade
Patiënteninformatie Velcade Informatie over Velcade Uw dokter heeft u een behandeling met Velcade (bortezomib) aangeraden. In dit boekje kunt u meer lezen over dit middel, waarom u het krijgt en waarmee
Nadere informatiePerifere stamcelferese
INTERNE GENEESKUNDE Perifere stamcelferese BEHANDELING Perifere stamcelferese Uw arts heeft voorgesteld u te behandelen met een hoge dosering cytostatica (chemotherapie). Deze behandeling is alleen mogelijk
Nadere informatieUW BEHANDELING MET CHOP
UW BEHANDELING MET CHOP KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_hemato_045 INHOUDSTAFEL 01 Welke chemotherapie (= behandeling met cytostatica) krijgt u? 3 02 Hoe verloopt uw behandeling? 4 03 Onderzoeken 6 04 Medicatie
Nadere informatiedaghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Longkanker
daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Longkanker Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Onderzoeken 4 3. Behandeling 5 4. Chirurgie 6 5. Chemotherapie 6 6. Bijwerkingen 7 7.
Nadere informatieCiclosporine (Neoral, Sandimmune ) bij reumatische aandoeningen
Ciclosporine (Neoral, Sandimmune ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel ciclosporine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Leukemie
Praktische opdracht ANW Leukemie Praktische-opdracht door een scholier 2767 woorden 23 juni 2002 7,9 82 keer beoordeeld Vak ANW Organen/cellen die een belangrijke rol spelen In het beenmerg worden de bloedcellen
Nadere informatieOm deze geneesmiddelen juist te gebruiken is het belangrijk, dat u er een aantal dingen over weet. Lees ook de bijsluiter van de apotheek.
6Thioguanine of 6TG 6THIOGUANINE OF 6TG Uw maag-darm-leverarts heeft in overleg met u besloten u te gaan behandelen met het middel 6 Thioguanine of 6TG. Dit geneesmiddel dient ter behandeling van de ziekte
Nadere informatieOSTEOSARCOOM KANKERCENTRUM
OSTEOSARCOOM KANKERCENTRUM WAT VINDT U IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Wat is een osteosarcoom? 3 03 Wat zijn de mogelijke klachten bij osteosarcomen? 5 04 Komt een osteosarcoom vaak voor? 5 05 Wat
Nadere informatieVerwijderen van een zaadbal via de lies. Inguinale orchidectomie
Verwijderen van een zaadbal via de lies Inguinale orchidectomie Inhoudsopgave Inleiding... 1 De operatie... 1 Na de operatie... 2 Bloedverdunners... 2 Ontslag... 3 Tot slot... 4 Ruimte voor vragen... 5
Nadere informatieMethotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen
Methotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen 2 In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Methotrexaat gaat gebruiken, afgekort MTX. De reden
Nadere informatieTherapie met ABVD (Celremmende therapie) PATIËNTENBROCHURE
PATIËNTENBROCHURE Therapie met ABVD (Celremmende therapie) Inleiding Deze brochure biedt u de nodige informatie over uw therapie ABVD. U leest hierin meer over de behandeling zelf, bijzondere richtlijnen
Nadere informatieVeelbelovend onderzoek van de afdeling Hematologie
NIEUWE PERSPECTIEVEN Veelbelovend onderzoek van de afdeling Hematologie De diagnose leukemie, lymfklierkanker of multipel myeloom heeft een enorme impact op het leven van patiënten en hun omgeving. Vaak
Nadere informatieCHONDROSARCOOM KANKERCENTRUM
CHONDROSARCOOM KANKERCENTRUM WAT VINDT U IN DEZE BROCHURE 01 3 02 3 03 4 04 5 05 5 06 6 07 6 08 7 CHONDROSARCOOM 2 01 INLEIDING Deze informatiebrochure is bestemd voor mensen met een chondrosarcoom en
Nadere informatieBehandeling met een bisfosfonaat
Patiënteninformatie Behandeling met een bisfosfonaat APD/zoledroninezuur Gebruik en bijwerkingen 1234567890-terTER_ Behandeling met APD/zoledroninezuur U heeft een afspraak in Tergooi voor een behandeling
Nadere informatieNon Hodgkin lymfoom. Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113
Non Hodgkin lymfoom Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113 Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne
Nadere informatieMetastasen in de wervelkolom
Metastasen in de wervelkolom (uitzaaiingen in de wervelkolom) Orthopedie alle aandacht Metastasen in de wervelkolom (uitzaaiing) Wat zijn metastasen? Metastasen zijn uitzaaiingen van een bij patiënt en
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin. onderdeel BLOED EN BLOEDWAARDEN. (NON) HODGKIN Bloed(waarden)
Patiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin onderdeel BLOED EN BLOEDWAARDEN (NON) HODGKIN 2 Inhoud Waaruit bestaat bloed?...4 Rode bloedcellen...4 Witte bloedcellen...5 Bloedplaatjes...5 Invloed van
Nadere informatieVasculitis. informatie voor patiënten
Vasculitis informatie voor patiënten INLEIDING Uw arts heeft u verteld dat u lijdt aan vasculitis. Deze informatiebrochure legt uit wat vasculitis is, welke de symptomen zijn, hoe de diagnose gesteld wordt
Nadere informatieSulfasalazine (Salazopyrine EC, salazosulfapyridine) bij reumatische aandoeningen
Sulfasalazine (Salazopyrine EC, salazosulfapyridine) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel sulfasalazine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft
Nadere informatieGynaecologie. Eierstokkanker. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie Algemeen 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 3 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 3 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker 4 Onderzoek
Nadere informatie35 Bloedarmoede. Drs. P.F. Ypma
Drs. P.F. Ypma Inleiding Bloedarmoede (anemie) is een veelvoorkomend verschijnsel bij multipel myeloom en de ziekte van Waldenström, zowel bij het begin van de ziekte als in het beloop ervan. Dit kan (ten
Nadere informatie