Nationaal Park Weerribben-Wieden nieuwe stijl

Transcriptie

1 Nationaal Park Weerribben-Wieden nieuwe stijl Voortgangsrapportage I vastgesteld in kernteamoverleg van 17 november 2015 Kernteam transitie Nationaal Park Weerribben-Wieden nieuwe stijl Hans van de Beek (Staatsbosbeheer) Gerben van Beekhuizen (LTO, afdeling Steenwijkerland) Bea Claessens (Natuurmonumenten) Miriam Dekkers (Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Steenwijkerland) André Hammer (Ondernemersplatform Steenwijkerland) Herman Hoogstraat (Plaatselijke Belangen in de Weerribben) Roel van Hoorn (KOPTOP) Hans Schiphorst (gemeente Steenwijkerland) Klaas van der Vegt (Plaatselijke Belangen in de Wieden) Janet Visser (programmamanager) Claudia de Koe (programmasecretaris) 1

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 a) Kernteam Van opdrachtbrief naar conceptvoorstel 4 3. Terugblik: wat hebben we gedaan en waar staan we nu?... 4 a) Proces... 4 b) Deelprojecten... 5 c) Communicatie... 6 d) De winkel blijft open Planning Landelijke- en regionale ontwikkelingen... 8 a) Herijking stelsel nationale parken bij het Rijk... 8 b) Provincie Overijssel... 9 c) Fryslân en gemeente Weststellingwerf (Rottige Meente) Financiën... 9 a) Inkomsten en dekking.. 9 b) Uitgaven c) Inzet kernpartners.. 10 Bijlage 1: Begroting Bijlage 2: Inzet kernpartners

3 1. Inleiding Op 1 september 2015 heeft het college van burgemeester en wethouders (hierna: B&W) het kernteam transitie Nationaal Park de opdracht gegeven om in samenwerking met alle relevante gebiedspartners een nieuwe toekomstbestendige organisatie voor het Nationaal Park Weerribben-Wieden (hierna: NPWW) te ontwikkelen. 1 Vanaf dat moment is het kernteam transitie Nationaal Park formeel begonnen met het transitietraject. Dit traject dient eind 2016 afgerond te zijn, waarbij het kernteam voor de zomer 2016 een conceptvoorstel voor de realisering van een nieuwe zelfstandige organisatiestructuur presenteert aan B&W en de gemeenteraad. Bij de opdracht heeft B&W aangegeven eens per kwartaal een terugkoppeling vanuit het kernteam te willen ontvangen. Hierbij de eerste voortgangsrapportage. a) Kernteam Bij de formatie van het kernteam is de overlegstructuur bewust eenvoudig gehouden; betrokken partijen zitten rechtstreeks met elkaar aan tafel, waarbij de gezamenlijke missie voorop staat. Het kernteam transitie NPWW nieuwe stijl bestaat uit vertegenwoordigers van de volgende gebiedspartners: KOPTOP, Koninklijke Horeca Nederland afdeling Steenwijkerland, Ondernemersplatform Steenwijkerland, LTO afdeling Steenwijkerland, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, twee vertegenwoordigers van Plaatselijke Belangen van dorpen in en rond Weerribben en Wieden en de gemeente Steenwijkerland. Deze, voor het gebied unieke, samenwerking verloopt goed. Het kernteam is formeel op 1 september enthousiast aan de slag gegaan. Het kernteam vergadert gemiddeld eens per drie weken, waarbij de agenda bepaald wordt door enerzijds het opgestelde tijdspad en prioritering van het transitietraject en anderzijds door de actualiteit (landelijke- en lokale ontwikkelingen etc.). Vanuit iedere gebiedspartner heeft één vertegenwoordiger zitting in het kernteam. Het kernteam wordt aangestuurd door een programmamanager en programmasecretaris. Zij zijn verantwoordelijk voor het proces. 1 Gemeente Steenwijkerland, Opdracht voor het proces tot het Nationaal Park Weerribben-Wieden nieuwe stijl, (september 2015), kenmerk: REO-J.B. 3

4 Via de website van het Nationaal Park houdt het kernteam de geïnteresseerden op de hoogte van haar ontwikkelingen. De verslagen van de kernteamoverleggen zijn hier ook terug te lezen. 2. Van opdrachtbrief naar conceptvoorstel In de opdrachtbrief is de volgende hoofdopdracht geformuleerd: Wat wij u vragen is om in samenwerking met alle relevante gebiedspartners een nieuwe toekomstbestendige organisatie voor het NPWW te ontwikkelen. Daaruit vloeiden de volgende subopdrachten: 1. ontwikkel een governance- en financieringsmodel op basis van een zelfstandige organisatievorm 2. veranker de missie en visie in de nieuwe organisatie en zorg voor structurele borging van commitment gebiedspartners 3. versterk een eenduidige beleving van het nationale park en ontwikkel een herkenbaar merk waarvoor een breed draagvlak is 4. bereid een voorstel voor, voor de begrenzing van het NP, dat is gebaseerd op een eenduidige visie op het gebied en dat kan rekenen op breed draagvlak 5. voer noodzakelijke onderzoeken uit die kennis en inzicht opleveren voor de onderbouwing van te maken keuzes 6. ontwikkel een meerjarig uitvoeringsprogramma 7. ontwikkel een zorgvuldig communicatieplan omtrent ontwikkeling en betrokkenheid en versterken van eigenaarschap in het gebied en voer dat uit. De uitvoering van deze opdrachten ligt bij het kernteam. Zij werken door middel van deelprojecten aan een conceptvoorstel voor het Nationaal Park nieuwe stijl, die voor de zomer 2016 de opdrachtgever, het college van B&W, en aan de gemeenteraad gepresenteerd zal worden. 3. Terugblik: wat hebben we gedaan en waar staan we nu? a) Proces 4

5 Het kernteam is in september van start gegaan met de opdrachtbrief van het college. Uit die opdrachtbrief is een aantal deelopdrachten gekomen: begrenzing, merkontwikkeling, 0-meting en toegangspoorten (b). Ook is er een communicatieplan opgesteld over de communicatie over het transitietraject (c). In oktober is het programmamanagement van start gegaan. De opdrachtbrief is uitgewerkt in een uitvoerige planning en prioritering, waarin ook de deelopdrachten en het governance- en financieringsaspect is opgenomen. Het kernteam concentreert zich primair op de inhoudelijke zaken waar de transitie mee te maken heeft. Naast de opdracht voor de organisatie en identiteit van het Nationaal Park, houdt het kernteam ook de landelijke en regionale ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. De contacten met provincie Overijssel, provincie Fryslân, gemeente Weststellingwerf, waterschap Reest & Wieden, het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP) en het ministerie van EZ zijn gelegd en worden door het kernteam onderhouden. b) Deelprojecten De subopdrachten zoals die het kernteam zijn meegegeven in de opdrachtbrief zijn door het kernteam ondergebracht in verschillende deelopdrachten. Het kernteam formuleert gezamenlijk de deelopdracht, waarna er een projectgroep geformeerd wordt die de opdracht uitwerkt binnen de gestelde kaders. Elke projectgroep heeft een projectleider ( trekker ) in de persoon van één van de kernteamleden. De projectleider is voorzitter van de projectgroep. Externe adviseurs kunnen zo nodig worden betrokken, maar hebben geen dragende rol. De projectgroep rapporteert de resultaten aan het kernteam die dit vervolgens beoordeelt, in samenhang brengt met andere gerapporteerde resultaten en vertaalt naar integrale adviezen of vervolgopdrachten. Het programmamanagement levert waar nodig verdere ondersteuning aan de projectgroepen. Elk kernteamoverleg geven de projectleiders een update van hun voortgang betreffende het specifieke deelproject. Op dit moment zijn de volgende projectgroepen aan de slag: Project Begrenzing ( trekker : Staatsbosbeheer) De projectgroep onderzoekt of een andere begrenzing van het Nationaal Park mogelijk versterkend kan werken. Vanuit verschillende perspectieven wordt deze discussie benaderd; landschap ecologisch, cultuurhistorisch, economisch en bestuurlijk. Ook wordt hierbij de eventuele aansluiting van Rottige Meenthe of anderzijds bestuurlijke samenwerkingen onderzocht. Beleving is hierbij ook een belangrijk aspect; hoever reikt de belevingswaarde van het Nationaal Park nog buiten haar feitelijke grenzen? 5

6 Project Merkontwikkeling ( trekker : KOPTOP) In het Nationaal Park is er sprake van diverse merken ; WaterReijk, Nationaal Park Weerribben-Wieden en ook Giethoorn is een merk geworden. Deze projectgroep zoekt uit welke naam het beste het karakter én de eenheid van het gebied kan weergeven. Het doel is om een herkenbaar merk te presenteren, die door zowel toeristen als bewoners beleefd wordt. Ook de uitvoering ervan heeft de aandacht; hoe zorgt het Nationaal Park nieuwe stijl ervoor dat deze (nieuwe?) naam ook (uit)gedragen wordt in het gebied? Project 0-meting ( trekker : KHN) Doel van dit project is om inzicht te krijgen in de economische waarde van het Nationaal Park. Daarvoor is het belangrijk de huidige stand van zaken in kaart te brengen, met als middel een 0-meting. Deze nulmeting zal zich met name richten op economische waarden. Hieruit volgt ook een analyse van de bestaansmogelijkheden van het Nationaal Park; wat heeft het park in economische zin het gebied te bieden? Project Poortenconcept ( trekker : Natuurmonumenten) Naar aanleiding van het werkbezoek in de Hoge Kempen (België) is het idee ontstaan om te kijken naar het thema poorten. Toegangspoorten tot het Nationaal Park met een bepaalde informatieve, toeristische of economische waarde. Plekken waar men het gebied als het ware binnentreedt en geleidt wordt naar de zogeheten hotspots. Deze projectgroep onderzoekt of dit concept iets voor Nationaal Park Weerribben-Wieden is, waar die fysieke toegangspoorten dan zouden kunnen zijn of komen en hoe er toch eenheid in verscheidenheid kan zijn. Behalve de fysieke poorten, kijkt deze projectgroep ook naar het managen van bezoekers- en informatiestromen. De deelopdrachten hangen deels ook met elkaar samen, waarbij er bij de verschillende onderwerpen aspecten als bekendheid, leefbaarheid, maar ook toekomstbestendigheid aan de orde zijn. Daarnaast is het kernteam ook bezig met een projectvoorstel voor het ontwikkelen van een toekomstbestendige organisatie. Er wordt gekeken naar diverse organisatiestructuren, met bijbehorende financieringsmodellen. De inhoud is leidend voor de vorm/structuur. Bijvoorbeeld begrenzing of merk zijn cruciaal in het ontwikkelen van een zelfstandige organisatie, in welke vorm dan ook. c) Communicatie Het kernteam is verantwoordelijk voor de communicatie over het transitietraject. Op de website van het Nationaal Park Weerribben-Wieden staat een aparte pagina over het transitietraject. Een medewerker van het IVN onderhoudt deze voor het kernteam. Het kernteam levert zelf de inhoud voor deze pagina, zoals de verslagen van de 6

7 bijeenkomsten, een voorstelrondje, of andere belangrijke documenten zoals de begroting, het startdocument en de opdrachtbrief. Binnen de gemeente houden de programmamanager en de programmasecretaris de verantwoordelijk wethouder en het college van B&W op de hoogte van de vorderingen. Eens per kwartaal rapporteert het kernteam B&W middels een voortgangsrapportage, waarvan deze de eerste is. d) De winkel blijft open Het IVN is al jaren de uitvoerder van de communicatieve en educatieve activiteiten in het Nationaal Park. In de opdrachtbrief is ook afgesproken dat deze activiteiten, onder de noemer de winkel blijft open, door blijven gaan. Voorbeelden van die activiteiten zijn scholenprojecten, informatievoorziening en de cursus gastheerschap voor ondernemers. Een van de doelen van het open houden van de winkel is het behouden en vergroten van draagvlak voor het Nationaal Park onder de inwoners van het gebied. Door een herkenbare communicatie, via website, nieuwsbrief en social media bijvoorbeeld, en een gevarieerd aanbod van educatieve activiteiten hopen het kernteam en het IVN in 2016 in die behoefte te kunnen voorzien. Financiën Voor het open houden van de winkel heeft het IVN haar budget toegevoegd in de werkbegroting van het Nationaal Park. Op die manier is inzichtelijk wat er tijdens de transitieperiode uitgegeven wordt aan zowel het ontwikkelproces enerzijds, als de reguliere activiteiten ( winkel open houden ) anderzijds. Aan de inkomsten kant is dit bedrag van herkenbaar als afkomstig van het IVN. Aan de uitgaven kant is dit bedrag opgenomen in de post educatie, bovenop de origineel begrote euro dat vermeld stond in het startdocument. De totale kosten voor het open houden van de winkel in de periode komt daarmee op euro. Zie hoofdstuk 6 voor het volledige overzicht van de financiën. 4. Planning 2016 Bij het uitwerken van de opdrachtbrief, met daarin de hoofdopdracht en de subopdrachten, heeft het kernteam het transitietraject op tijd gezet. We streven ernaar in mei een voorstel aan B&W te presenteren en in juni in de gemeenteraad. Dit betekent dat 7

8 de deelopdrachten in maart komen tot een (voorlopige) conclusie. In april zoekt het kernteam een organisatie- en financieringsvorm, die gebaseerd op de inhoud, het beste past bij Nationaal Park nieuwe stijl. In de tweede helft van 2016 wordt het conceptvoorstel verder uitgewerkt, waarbij ook ruimte is voor de eventueel verdere uitvoering van de deelopgaven. In deze periode krijgt het Nationaal Park nieuwe stijl inhoudelijk vorm, waarbij de organisatiestructuur ook uitgerold wordt. Per 1 januari 2017 moet dan de nieuwe organisatie en het Nationaal Park Weerribben- Wieden nieuwe stijl een feit zijn. Het conceptvoorstel bevat ook een meerjarig uitvoeringsprogramma op hoofdlijnen, die het perspectief weergeven van het Nationaal Park nieuwe stijl. Stippen op de horizon, waarbij in een groeimodel de overige opgaves stap voor stap verder ontwikkeld worden. 5. Landelijke- en regionale ontwikkelingen a) Herijking stelsel nationale parken bij het Rijk In oktober 2014 is er in de Tweede Kamer een amendement aangenomen bij de begrotingsbehandeling van het ministerie van Economische Zaken (EZ) om de uitstraling en herkenbaarheid van de Nederlandse nationale parken te vergroten. Dit voorstel is aangenomen, waarbij er in de jaren 2015, 2016 en miljoen euro per jaar beschikbaar is voor het programma herijking Nationale Parken. Uitgangspunt voor dit programma van het Rijk is een streefbeeld wat leidt tot een economisch succesvolle ontwikkeling van gebieden waarin wonen, werken en leven in balans blijven en kansen op werk/werkgelegenheid in de (vrijetijds-)economie worden benut. De ambitie van het herijkingsprogramma is uitgewerkt in 4 perspectieven; economisch, beleving, ruimtelijk en samenwerking. Om deze thema s te verkennen zal EZ in 2016 onder andere een aantal gebiedspilots willen opstarten waarin nieuwe ruimtelijke, financiële en organisatorische modellen verkend gaan worden. De nationale parken worden uitgenodigd om ideeën en/of voorstellen voor zulke pilots aan te dragen en uit te voeren in hun gebied. Het kernteam volgt deze ontwikkelingen op de voet, waarbij het transitietraject waarin Nationaal Park Weerribben-Wieden zich bevindt voorop staat. Mocht het kernteam 8

9 besluiten tot de uitvoering van een pilot in de Weerribben-Wieden, zal dit op een onderwerp zijn die het transitieproces kan ondersteunen en versterken. b) Provincie Overijssel In het Statenvoorstel van juli 2014 leggen de Gedeputeerde Staten de verantwoordelijkheid en de regisseursrol van de nationale parken bij de gemeenten. Gemeente Steenwijkerland heeft besloten de handschoen op te pakken, waarna het proces in gang is gezet waar we ons nu in bevinden. Met het huidige college van Gedeputeerde Staten lijkt er weer toenadering gezocht te worden op deze portefeuille. In het bestuurlijk overleg van 18 november jongstleden stond de transitie nationale parken centraal, waarbij de gedeputeerde in gesprek ging met de drie betrokken gemeenten. Namens Nationaal Park Weerribben-Wieden schoof ook een afvaardiging van het kernteam aan. In dit gesprek werden de landelijke ontwikkelingen, de voortgang van het transitietraject en het ambitieniveau van de nationale parken besproken. Ook werd de rol van de provincie besproken. Hierbij is specifiek benoemd dat de regie van het transitietraject in het gebied blijft, waarbij het kernteam het Nationaal Park nieuwe stijl invult. Wel zoekt het kernteam graag de verbinding met de provincie Overijssel waar mogelijk en houdt ze de provincie op de hoogte van haar ontwikkelingen. c) Fryslân en gemeente Weststellingwerf (Rottige Meenthe) In zowel het Startdocument als in de opdrachtbrief staat een aansluiting met de Rottige Meenthe specifiek benoemtd. Het kernteam onderhoudt contact met de provincie Fryslân en de gemeente Weststellingwerf. Het deelproject begrenzing neemt eventuele aansluiting van Rottige Meenthe ook mee in de overwegingen. 6. Financiën a) Inkomsten en dekking Voor de periode hebben de provincie Overijssel en de gemeente Steenwijkerland een bijdrage geleverd van respectievelijk en euro. Daarnaast heeft het IVN voor dezelfde periode een bijdrage gekregen van euro van de provincie Overijssel. Gezien het feit dat het IVN opdrachtnemer is van de communicatieve- en educatieve activiteiten van het Nationaal Park, zijn deze inkomsten 9

10 ingebracht in de begroting van het transitietraject. Deze post valt dus onder de noemer winkel open houden. Tot slot heeft Staatsbosbeheer in april de excursie naar de Biesbosch en de Hoge Kempen georganiseerd, met een door de gemeente eerder bestemde bijdrage. In dat kader is de bijdrage van Staatsbosbeheer opgenomen in de begroting b) Uitgaven Voor het transitietraject zijn er twee soorten kosten te onderscheiden: de ontwikkelkosten en de reguliere kosten. Eerstgenoemde zijn de kosten voor het transitieproces, zoals onderzoekskosten, projectkosten en communicatie. De reguliere kosten worden besteed aan het open houden van de winkel, dus dat zijn met name de kosten voor de educatieve activiteiten. Omdat de bijdrages vanuit provincie en gemeente voor het transitietraject in haar geheel is, is ook begroting gesplitst in gerealiseerd in 2015 en resterend voor 2016.De meeste posten vallen lager uit dan begroot. De post educatie is hoger uitgevallen. Dat heeft te maken met de inbreng van het IVN, die voorheen nog niet was opgenomen in de begroting. De bijdrage van IVN correspondeert met de uitgaven onder de post educatie. c) Inzet kernpartners Op de begroting is ook de inzet van de verschillende kernpartners weergegeven, zowel in uren als in geld. Elke kernpartner investeert op die manier in de transitie van het Nationaal Park Weerribben-Wieden. Uit deze begroting spreekt de gezamenlijke visie op het Nationaal Park nieuwe stijl en de unieke samenwerking waarmee dit tot stand komt. 10

11 Bijlage 1: Begroting 2016 transitietraject Nationaal Park Weerribben-Wieden 11

12 Bijlage 2: Inzet kernpartners transitietraject Nationaal Park Weerribben-Wieden 12