Routekaart naar Zelfrealisatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Routekaart naar Zelfrealisatie"

Transcriptie

1 Enneagram-coaching & NLP Routekaart naar Zelfrealisatie Willem Jan van de Wetering Het was in 1958 dat de Boliviaanse filosoof Oscar Ichazo (1931) een training gaf die enkele maanden duurde en waaraan een groep psychiaters deelnam. Zij ontwikkelden de negen types tot een zeer gedegen typologie zoals we die nu kennen. In de oudheid gebruikte men het symbool dus blijkbaar anders. Teruggevonden is dat het Enneagram vooral beschreef wat de invloed van de negen Energieën uit ons Universum voor weerslag heeft op onze aarde. Het uitgangspunt is dat alles bestaat uit (negen) energieën die met elkaar samenwerken maar elkaar ook kunnen tegenwerken. Pythagoras baseerde daarop de octavenleer. Hij stelde dat: alles energie is en dat energie bestaat uit tonen. Door te begrijpen hoe tonen muziek vormen begrijp je hoe deze Energieën te gebruiken zijn om ons leven vorm te geven. Energie moet stromen! Het Enneagram is een symbolische weergave van drie Universele wetmatigheden. De wet van 1 is terug te vinden in de Cirkel en staat voor het alles omvattende. Er is niets in ons universum dat op zichzelf staand is. Alles is verbonden met het andere en geeft altijd een oorzaak en gevolg. De Driehoek geeft de wet van 3 weer, dat wat er NU is. En wat er nu is bestaat uit een positieve en negatieve component, bij elkaar gehouden door het neutraliserende. De driehoek geeft dus aan dat er geen dualiteit bestaat, maar trialiteit. Het gaat niet om keuzes maken, maar om het begrijpen van oorzaak en gevolg. Het Hexagram geeft de wet van 7 weer, de lijnen in Het Enneagram is vooral bekend als karaktertypologie en toch houdt dit eeuwenoude model veel meer in. Waar het lijkt dat NLP en Enneagram totaal verschillende benaderingen zijn blijken ze elkaar enorm goed aan te vullen. Wat is het Enneagram nu precies, wat kun je er mee en wat moet je weten om effectief met het Enneagram te kunnen werken in je coaching en training? In onderstaand artikel onthult Willem Jan van de Wetering, Enneagramdeskundige en -trainer en auteur van vele Enneagramboeken, de ware essentie van het Enneagram in relatie tot NLP. Het is ruim 20 jaar geleden dat ik op het Enneagram stuitte. Ik was in Amerika, op zoek naar nieuwe trends, toen ik in een boekhandel op de plank met NLP-boeken twee boeken over het Enneagram zag staan. Ik sloeg een boek open en las gefascineerd over de negen typen. Ik kocht de beide boeken en las ze achter elkaar uit. Terug in Nederland bleek er vrijwel niemand bekend met dit gedachtegoed. Ik ben terug gegaan naar Amerika om via trainingen de kennis te vergaren. Het heeft me sindsdien niet meer losgelaten. In 1997 schreef ik mijn eerste boek over dit model en nu ben ik 16 boeken over het Enneagram verder. Graag neem ik je mee in mijn kennis van, ervaring met en visie op het Enneagram en hoe ik het combineer met NLP. Geschiedenis van de drie wetten Het Enneagram is duizenden jaren oud. Het was al bekend bij Pythagoras, bij de Soefies, de alchemisten en werd pas in 1910 in het westen geïntroduceerd. Het Enneagram is tot 1974 vrijwel niet beschreven. Altijd werd de kennis mondeling doorgegeven. De belangrijkste reden is dat het model veel onderliggende wijsheid bevat en dat de typologie zo gemakkelijk is toe te passen dat misbruik op de loer ligt. het Enneagram die de punten 1, 4, 2, 8, 5, 7 en terug naar 1 verbinden. Dat is de wetmatigheid die aangeeft dat vooruitgang altijd gepaard gaat via vaste lijnen, vastgelegde stappen. Daar ligt de kracht van het Enneagram. Het zijn de drie universele wetten die samenwerken en ons uitnodigen om tot progressie te komen, vooruitgang te boeken en te groeien. Het Enneagram laat je zien waar je staat in je leven, hoe je negatieve bewegingen kunt omzetten tot positieve en hoe je steeds weer kunt groeien door de oorzaak en het gevolg van je handelen te begrijpen. 10 I N z i c h t j a a r g a n g 1 4 / 1 11

2 De typologie Het Enneagram als typologie is uiterst nauwkeurig. Het beschrijft de onbewuste aansturingen voor ons gedrag. Neem altijd in acht dat een type niet vastligt, maar dat het ontstaat uit het samenspel van de drie wetten. Daarbij zijn er nogal wat subtypen. In totaal kom ik tot 405 te beschrijven subtypen per type. Dus: 9 keer 405 karakters. Zo eenvoudig is het dus niet. Maar toch is ons gedrag gemakkelijk in het Enneagram te plaatsen. Een Enneatype ontstaat al bij (wat de ziel ervaart als) de scheiding tussen moeder en kind. Dat is meestal rond de derde maand van je leven. Het kan zelfs al voor de geboorte worden ervaren. Het is de ervaring van het kind dat de moeder ego heeft en iets later dat de vader dat ook heeft. Door die egostructuren voelt het kind zich genoodzaakt om ook ego te hebben zodat het zich staande kan houden. Bij de scheiding van de moeder heeft het kind een negatieve ervaring die het vertaald in een negatieve overtuiging. Daar ligt onze diepste pijn. Om die pijn niet te voelen leggen we er een verdediging overheen. Zo komen we tot negen causale overtuigingen die onbewust zijn. Onder die verdedigingen liggen de motivaties voor ons gedrag. Er zijn negen strategieën om te overleven. Het Enneagram is een model dat de negen strategieën weergeeft en biedt een routekaart aan om uit de beperking te komen, je pijn te overwinnen en om te zetten in liefde zodat je in het midden van het Enneagram uitkomt en je ego kan ontstijgen. De kracht van het Enneagram is dat het je niet vastpint in een type maar je een ultieme oplossing biedt om je problemen aan te pakken. Pythagoras, detail van "De school van Athene" door Rafael, 1509 Waarin ik verschil van veel andere Enneagramtrainers is dat het mijn ervaring is dat je van type verandert. Dat gebeurt vooral als je verdediging niet adequaat blijkt te zijn. Ondanks je zorgvuldig gekozen verdediging ervaar je toch pijn. Dan is de keuze voor een andere verdediging handig want dan voel je de pijn niet. Dus kiezen we vaak voor een andere verdediging in plaats van de pijn aan te gaan. Na verloop van tijd ontstaat er dan ander gedrag en dus: een ander Enneatype. Het is mijn ervaring dat 80% van de mensen een ander type heeft aangenomen dan ze in werkelijkheid zijn. Daardoor gebruiken die mensen niet hun werkelijke talenten en vermogens, maar die van hun andere aangenomen persoonlijkheden. Naar mijn stellige mening is het van uiterst groot belang om op zoek te gaan naar wie we werkelijk zijn. Daardoor kunnen we onze werkelijke talenten gaan gebruiken en ons levenspad gaan vervolgen. Het Enneagram is daarbij een weg die met NLP kan worden ingezet om tot zelfrealisatie te komen. Het Enneagram wordt toegepast in coaching. Als je het type van de cliënt weet, dan ken je zijn valkuilen, communicatiestijl, drijfveren en zijn verborgen talenten en vermogens. In therapie wordt het toegepast om tot de kern door te dringen. Zo blijken neurotransmitters Enneatypisch gebonden te zijn en kan, door het in balans brengen van het gedrag, een andere werking van de neurotransmitters tot stand komen. Je kunt het Enneagram ook inzetten in teambuilding, teamcoaching, afslanken, stoppen met roken. Er zijn oneindig veel gebieden waarop je met het Enneagram uiterst effectief kunt werken. Met name de twee laatst genoemde zijn ideaal om dit met NLP-technieken te combineren. Ik gebruik NLP vooral om mensen bewust uit hun (aangenomen) type te halen. NLP-coaches zouden het Enneagram goed kunnen gebruiken om de differentiatie te ontdekken van het complexe gedrag van de cliënt en van daaruit de strategie aan te passen. Ondanks dat ik hier ruimte neem om het Enneagram uiteen te zetten, zal het je duidelijk zijn dat dit een zeer beknopte versie is van wat het Enneagram allemaal inhoudt. Ik heb er niet voor niets inmiddels al 16 boeken over geschreven. Enneagramtypen Hier onder volgt een korte beschrijving van de typen, vooral voor hen die weinig kennis van het Enneagram hebben. Het Enneagram bestaat uit negen Enneatypen: 1. De Perfectionist De perfectionist is gericht op perfectie, wil het allerbeste, zegt dat alles altijd nog beter kan, heeft snel kritiek op anderen en op zichzelf, probeert de kwaadheid te verbergen. Houdt van structuren Houdt zich aan regels Vindt dat alles altijd beter kan Ergert zich aan fouten Wil werken aan de perfecte wereld 2. De Helper De Helper staat altijd voor anderen klaar, kent de behoeften van de anderen maar weet niet goed wat hij/zij zelf nodig heeft, wil graag waardering voor wat hij/zij doet en wil er zijn voor de ander. Richt zich op anderen Houdt geen rekening met zichzelf Staat steeds voor anderen klaar Zoekt liefde en waardering Wil er zijn voor de anderen 3. De Winnaar De Winnaar is gericht op succes en past zijn imago aan, heeft visie, werkt hard en zeer doelgericht. Alles staat in het teken van winnen en succes hebben. Kan niet tegen verlies Is doelgericht Weet wat hij/zij wil Richt zich op succesvol zijn 4. De Romanticus De Romanticus houdt van romantiek en is altijd op zoek naar de grote liefde. Het blijkt echter nogal tegen te vallen waardoor het lijkt of de ander gelukkiger is dan zij zijn. Ze zijn zeer creatief en intuïtief en doen alles op gevoel. Emotioneel onstabiel Richt zich op mooie dingen van het leven Zoekt bevestiging in de liefde Voelt zich onbegrepen Wil de wereld kleur geven 5. De Waarnemer De Waarnemer is analytisch, wil de kern van de zaak weten en baseert zich op kennis en feiten. Hij heeft het vermogen om objectief waar te nemen, is graag alleen, werkt solistisch en heeft een hekel aan sociale verplichtingen. Kort in communicatie Trekt zich terug in zijn gedachten Wil alles doorgronden Onderzoekt en neemt waar Wil het leven begrijpen 6. De Loyalist De Loyalist zoekt kracht in goede relaties. Het is een harde werker die het graag gezellig heeft en het beste presteert in een stimulerende omgeving. Ze hebben graag duidelijkheid, regels en een bepaalde structuur. Zoekt zekerheid en kan niet tegen onzekerheid Is trouw en loyaal Steekt de handen uit de mouwen Neemt minder graag het initiatief Wil alles graag samen doen 7. De Avonturier De Levensgenieter/Avonturier heeft veel ideeën, wil veel ervaringen en zoekt graag het avontuur. Iedere 12 I N z i c h t j a a r g a n g 1 4 / 1 13

3 uitdaging gaan ze graag aan. Ze houden van plezierige dingen en hebben een hekel aan onplezierige zaken, dus stellen ze die vaak uit. 5. Waarnemer: isolatie, zich isoleren om alles te analyseren 6. Loyalist: projectie, het doorschuiven naar de ander wel ter zake als je een cliënt 'vertelt' welk type die is. Dan gaan de oogkleppen op en wordt het voor waar aangenomen. wordt de aanzet gegeven om tot de werkelijke missie te komen en gedrag, omgeving en overtuiging te veranderen. Wil van het leven genieten Loopt weg voor pijnlijke momenten Altijd optimistisch Wil uit veel kunnen kiezen 7. Avonturier: rationalisatie, overal een plausibele verklaring voor hebben 8. Baas: ontkennen van eigen zwakte 9. Bemiddelaar: verdoven van conflict en tijd nemen Kort door de bocht Het Enneagram wordt vaak te kort door de bocht gebruikt. Je kunt het hele Enneagram als trainer niet in Enneagram & NLP Dat brengt me direct op de aanvulling die het Enneagram en NLP hebben. Een Enneagramcoach zou Kan snel met oplossingen komen Je bènt helemaal geen Enneagramtype Je spéélt het! voor zichzelf Ieder type heeft zijn eigenaardigheden. De verdediging gebruiken ze om zich te verweren tegen ongewenste emoties en pijn. Bij het ontdekken van het type gaat het dus feitelijk om het blootleggen van de onbewust gebruikte verdediging. De verdediging houdt iemand vast in zijn type. De opzet van het Enneagram is om los te komen van de egostructuren, je verdediging niet of bewust te gebruiken en zodoende in het midden van het een dagdeel behandelen. Dan blijf je zodanig aan de oppervlakte dat niemand er echt iets mee kan. Verdieping of het uitnodigen tot verdieping is het beste. Laat anderen onderzoeken welk type ze zijn, zet hen aan om zelf naar hun gedrag te kijken. Het uitgangspunt is dat je nooit een type kunt zijn. Je BENT geen type, je speelt het. Het is allemaal gedrag en gedrag is ten opzichte van anderen. Je bent alle negen Enneatypen. Alles zit in ons, het zijn onze beperkingen die ons tegenhouden om ons volledige potentieel te gebruiken. Daar ligt de winst voor het Enneagram. Het zeer gebaat zijn door Milton taal, NLP Coachmodel en Logische Niveaus te kennen en die in te zetten in zijn coaching. Een NLP-coach heeft (mits hij zijn schaduwplekken kent) veel voordeel van het Enneagram door de cliënt in te kunnen delen in een Enneatype en zodoende direct een overzicht te krijgen van het gedrag en de vervormingen van dat type. Het Enneagram biedt een uitkomst en zet aan tot groei, NLP doet hetzelfde. Je kunt dingen niet één op één over elkaar leggen, je kunt wel gecombineerd gebruik maken van de beide methodieken. Enneagram uit te komen. brengt in beeld welk type je speelt en wat daardoor je 8. De Baas De Baas is duidelijk aanwezig, wil duidelijkheid en zoekt daarvoor vaak de confrontatie. Het zijn natuurlijke leiders die snel kwaad kunnen worden als anderen niet doen wat er van hen verwacht wordt. Krachtig en sterk overkomend Wil altijd de controle houden Durft zijn kwetsbaarheid niet te laten zien Komt dominant over Vindt dat anderen meestal de kantjes er vanaf lopen Kan je iemand zomaar typeren? De toepassingen van het Enneagram is eigenlijk de moeilijkheid waardoor de toepassing ook niet meevalt. Het Enneatype is niet te berekenen en de testen die overal op internet te vinden zijn geven vaak sociaal wenselijke uitslagen. Testen blijven subjectief. Het beste is om een gedegen boek over het Enneagram te lezen. De kans is groot dat je het gedrag van de ander gaat herkennen. Het beste is het om een cursus of opleiding te doen. Het typeren van anderen gebeurt vaak middels een interview. Ook hierbij zijn verkeerde valkuilen en overtuigingen zijn. De logische niveaus kunnen dan een prachtige hulpbron zijn om in beeld te brengen wat iemands vervormde missie is. Daardoor Graag geef ik je een voorbeeld uit de praktijk: Ik had een man op de praktijk die een belastingadviesbureau heeft met 18 man personeel. Zijn hulpvraag 9. De Bemiddelaar inschattingen door de coach mogelijk. De cliënt laat De Bemiddelaar heeft oog voor de verschillende stand- immers zien welk gedrag hij 'op dat moment' toont, punten en kan deze door middel van een compromis maar niet wat hij werkelijk is. Wat we in de opleidingen bij elkaar brengen. Ze hebben een hekel aan conflic- leren is om te letten op houding, maniertjes, taalge- ten, zijn gezellig maar kunnen erg goed alleen zijn, bruik, lichaamsbouw en natuurlijk het beantwoorden kunnen slordig zijn en doen alles graag in hun eigen van de vragen. Je ziet in een workshop of interview al tempo. snel welk type men niet is. Daardoor blijven er al heel Kan moeilijk keuzes maken snel drie typen over die je door middel van gerichte Is heel tevreden vragen kunt elimineren tot één type. Anderen indelen Kan moeilijk met ruzie omgaan in het Enneagram vereist dus enige vaardigheid. Met Geniet van de natuur en van rust dit in een paar vragen te willen doen doe je het Is gezellig en meegaand Enneagram onrecht aan. Kan heel koppig worden De vraag of een verkeerde typering erg is wordt regelmatig gesteld. Op zich is dat niet erg, mits de cliënt De verdedigingen van de negen Enneatypen zijn: niet gaat geloven dat hij dit type is. Ze gaan dan vaak 1. Perfectionist: reactieformatie, tegenovergestelde meer lezen over het Enneatype en gebruiken het als zeggen dan het gevoel aangeeft excuus waardoor ze dingen niet kunnen of willen. In 2. Helper: verdringen van eigen behoeften verkoop gesprekken is het Enneagram handig, maar 3. Winnaar: identificatie met hun eigen of andermans dan deel je de ander snel in op basis van zijn commu- succes nicatiestijlen. In combinatie met NLP loopt het gesprek 4. Romanticus: introjectie, de emoties van anderen dan beter en maak je een betere pitch. Of die persoon naar binnen halen dat type werkelijk is doet dan niet ter zake. Het doet 14 I N z i c h t j a a r g a n g 1 4 / 1 15

4 was dat hij zijn relatie net verbroken had, ook al twee keer gescheiden was en het vertrouwen in zichzelf kwijt was. Hij vertelde een verhaal dat ook een verhaal was. Hij had het zo vaak vertelt dat hij het was gaan geloven. Door gerichte (NLP) vragen en vooral verder te vragen en provocatief te worden werd het verhaal doorgeprikt en vertelde hij wat er werkelijk speelde: hij geloofde niet dat vrouwen echt onvoorwaardelijk ergens voor kunnen gaan. Uiteindelijk bleek dat zijn moeder hem op jonge leeftijd uit huis zette omdat ze verliefd was geworden op een ander die geen jongen van 15 in huis wilde nemen. Bij zijn vader kon hij ook niet terecht en had daardoor alle vertrouwen in onvoorwaardelijke liefde verloren. Een mens verandert van Enneagramtype, vooral als de verdediging niet adequaat blijkt te zijn. Maar Jolanda bleek een enorme last met zich mee te dragen. Ze leidt aan Boelimia. Dat betekent dat ze zichzelf te dik vindt en al het eten er weer uitspuugt door een vinger in haar keel te steken na de maaltijd. Dat doe ik al vanaf mijn vijftiende, vertelde ze. Ze was er inmiddels behoorlijk van in de war en liep zelfs bij een psychiater. Eten beheerste haar hele leven. Ze dacht nergens anders aan dan aan eten. Naar zichzelf kijken durfde ze niet. Ik haat mijn lichaam, vertelde ze. Als ik in de spiegel kijk zie ik een wanstaltig iemand. Te dik, lelijke huid, te dikke heupen, gewoon wanstaltig. Zeggen dat ze een prachtig figuur heeft, is zinloos. Dat zeggen al haar vrienden al en ze gelooft het toch niet. We zijn aan de slag gegaan met het EIK protocol. Via het Enneagram zijn namelijk veel problemen op te lossen, want mijn uitgangspunt is dat je karakter niet je echte zelf vertegenwoordigd, maar door omstandigheden gevormd is. Als je iemand dus terug kunt brengen naar wie hij werkelijk is kan een probleem vanuit kracht worden aangepakt. Jolanda bleek het Enneatype 4, de romanticus te zijn. De basis overtuiging van dit type is dat het zich niet geliefd voelt. Ik ben niet om van te houden, zegt een romanticus. Dat type 4 was gevormd op haar vijftiende jaar. Het procesmodel is eeuwenoud en komt onder andere al bij Pythagoras voor. Hij stelde: dat alles energie is en dat dit bestaat uit negen verschillende tonen. Door dit procesmodel ontdek je waar je staat en wat je volgende stap in het proces zal zijn. Nu voert het te ver om het hele procesmodel uit te leggen, want daar heb ik net een boek van ruim 200 pagina's over geschreven, maar de uitgangspunten zijn heel toepasbaar. De cirkel in het Enneagram staat voor de voortgaande processen. De driehoek staat voor de invloed van buitenaf in het proces. De driehoek laat zien dat je op die plekken de invloed van buiten moet toelaten en niet ergens anders in het proces. Het hexagram: dit zijn de binnenlijnen die aangeven dat dit de route van het proces is. Die drie gegevens werken samen en vormen de klankkleur van een voortgaand proces. Je ziet in de afbeelding van het Enneagram een gat tussen 4 en 5. Dat wordt het Ravijn genoemd en geeft aan dat een proces kan stagneren bij punt 4. Dit is het punt van emotie en angst. Het Enneagram laat zien hoe je dan verder kunt gaan in je proces. In de coachopleiding heb ik een procesmodel gemaakt van het coachgesprek, het proces van de cliënt en dat van de coach. Als je met het procesmodel gaat werken zal je zien dat het een heel goed hulpmiddel is in coaching. Je ziet je eigen fouten, je ziet waar het coachgesprek stagneert en je ontdekt hoe je het in beweging krijgt. NLP Coachmodel Het NLP Coachmodel kan je ook in het proces brengen: op 9 in het Enneagram staat de huidige situatie. Op 4 staat de belemmering, op 2 de hulpbron en op 8 de gewenste situatie. Het Enneagram als natuurlijk model gaat dus iets verder. Het brengt de cliënt eerst op: Ze had het aangenomen omdat twee zogenaamde vriendinnen haar vertelden dat ze te dik was en niet Hij bleek een Enneatype aangenomen te hebben van de 7, de avonturier. Die vertoont onverantwoordelijk gedrag, neemt relaties niet al te serieus en wil vooral pijn vermijden door plezier te maken. Dat is niet direct wat bij een belastingadviseur past. Zijn werkelijke gedrag, het type dat hij vanaf geboorte was, bleek een type 9, de bemiddelaar te zijn. Die is rustig, neemt de tijd, is vaak spiritueel en kent onvoorwaardelijke liefde. Door het NLP coachmodel te gebruiken ontstond er iets moois. Zijn gewenste situatie was dat hij een hechte relatie had en dat zijn beide kinderen veel bij hem zouden zijn en zich veilig voelden. Zijn hindernis was natuurlijk het onvermogen om onvoorwaardelijke liefde te tonen en ontvangen. Staande op de hulpbron kwamen de tranen en vertelde hij hoezeer hij de liefde miste, vooral die van de moeder. Hij wilde de hulp halen bij anderen. Tot hij besefte dat hij eerst onvoorwaardelijk van zichzelf moest houden om dat vervolgens naar anderen te doen. Hij heeft inmiddels veel oefeningen gedaan om te ervaren en te doorvoelen wat liefde voor hem zelf betekent. mee mocht naar een feestje. Dat vormde Jolanda vanaf die leeftijd. We hebben dat type 4 verzwakt via het spiertesten. Daardoor kwam er vanzelf een ander type omhoog dat onder die Romanticus lag. Vanaf haar geboorte was Jolanda een Perfectionist, het Enneatype 1, geweest. De Perfectionist wil dat alles perfect is, probeert fouten uit te sluiten en streeft naar het allerbeste. Logisch dus dat ze, toen ze op haar 15de jaar te horen kreeg dat ze niet perfect was, het karakter van een ander type heeft aangenomen. Dat is iets dat we verschillende malen in ons leven kunnen doen als we werkelijk geraakt worden. In plaats van onze pijn aan te gaan kiezen we een andere tactiek en ontstaat er een ander karakter. Ik heb die Perfectionist weer sterk gemaakt zodat Jolanda nu veel meer vanuit haar oerkracht kan leven. Het gaat heel goed met haar. Ze is twee kilo aangekomen en vindt dat niet eens meer erg. Ze eet nog steeds voorzichtig en niet teveel, maar belangrijker is: dat ze eet en het niet meer uitspuugt. Ze ziet weer de zonnige kanten van het leven. Het Enneagram in de praktijk wil ik graag met nog een ander voorbeeld illustreren: Een jonge vrouw, 36 jaar oud, een prachtige uitstraling, mooie ogen en een slank en aantrekkelijk figuur. Dat is de beste uiterlijke omschrijving van Jolanda. Procesmodel Het mooiste model van het Enneagram is het procesmodel. Ik gebruik dat model ook in het Train de Trainer -programma en in sommige NLP opleidingen. Het is een mooie aanvulling op het NLP-coachmodel. 16 I N z i c h t j a a r g a n g 1 4 / 1 17

5 1: wat wil je precies? Dat wat de cliënt wil kan namelijk verschillen van zijn gewenste situatie. Wat is de werkelijke hulpvraag? Op 4 tref je niet alleen de hindernis, maar ook de emotie van waaruit weer tot creatie kan worden overgegaan. Nadat de cliënt op 8: de gewenste situatie is gekomen gaat hij door naar punt 5. De vraag die hier gesteld kan worden is: wat ga je NU doen om de gewenste situatie te bereiken. Is dat haalbaar? Hoe máák je het haalbaar, enzovoort. Daarna gaat de cliënt naar 7 en wordt hem gevraagd wat er nog nodig is om het doel te bereiken en hoe het voelt nu hij dit allemaal al gedaan heeft. In de opleiding gebruiken we het procesmodel als intakemodel. Daarna wordt het in combinatie met het NLPmodel steeds op de achtergrond geraadpleegd om duidelijk te krijgen waar de cliënt nu staat en wordt eraan gewerkt dat hij het ravijn succesvol kan nemen. in zichzelf kon vinden. Door in de gewenste situatie te gaan staan kon ze ervaren wat zelfvertrouwen is, hoe ze zich verleidelijk voelde ondanks overgewicht en hoe het was zonder de pijn van de weggelopen vader. Vandaar kon ze op 5 gaan staan: 'Ik voel me slanker, ik ga nieuwe kleren kopen, ik ben vooral blij met mijn lichaam', vertelde Sandra. Zo kwam ze op punt 7 en durfde te genieten van zichzelf, haar lichaam, haar gevoel en kon ze de negatieve overtuigingen loslaten. Het Enneagram heeft mij zelf erg veel gebracht. Er zit nog veel meer onder dit model. Zo is er een spiritueel Enneagram, zelfs de planeten staan op de negen punten en hebben hun invloed. Kortom, er valt nog veel over het Enneagram te ontdekken. Logisch ook, voor een model dat zo oud is en al zolang in gebruik is geweest. Daarover graag later meer in een vervolgartikel! Willem Jan van de Wetering heeft een achtergrond als journalist, radiopresentator en vooral als zelfstandig uitgever en auteur. Daarnaast geeft hij al jarenlang trainingen en workshops op gebied van persoonlijke- en organisatieontwikkeling waaronder NLP. Hij geldt met zijn vele publicaties als autoriteit in het Nederlandse taalgebied op gebied van de brede toepassing van het Enneagram. Vanuit zijn Enneagramcollege geeft hij in Doorn en Driebergen Enneagramopleidingen en - trainingen aan professionals. Voor meer info en contact: Bekwaam worden met het Enneagram? NVNLP-LEDEN KRIJGEN 10% KORTING OP ONDERSTAANDE TRAININGEN/WORKSHOPS Het Enneagram is een model, en modellen dienen ervoor om gebruikt te worden. Degene die het gebruikt bepaalt het succes van het model. Vandaar dat de auteur veel tijd steekt in de opleidingen, want als je eenmaal met het Enneagram wilt en kunt werken, haal er dan alles uit wat erin zit. Willem Jan van de Wetering geeft de opleiding tot Enneagram Professional Coach, wat een goede aanvulling is op NLP. Je kunt al je NLP- Een derde voorbeeld uit de Enneagram-praktijk: Sandra was 20 kilo te zwaar, 38 jaar en moeder van twee kinderen met een man die ondernemer was. Sandra wilde afvallen. Ze was vooral na de geboorte van haar kinderen veel te zwaar geworden. Door haar op het Enneagram te zetten beschreef ze eerst wat er precies speelde. Op punt 1 kwam de vraag wat ze nu precies wilde. Na enig doorvragen vertelde Sandra dat ze bang was niet meer aantrekkelijk te zijn voor haar man. Op punt 4 (Hindernis) werd de vraag niet waarom ze dik was maar waarom ze bang was niet aantrekkelijk te zijn. Het bleek dat haar ouders gescheiden waren en haar vader er met een slanke jongere vrouw vandoor was gegaan. Er volgde meerdere voorbeelden uit haar leven die haar de indruk gaven dat dik zijn niet aantrekkelijk was. Op mijn vraag waarom ze dik was begon ze te huilen. Eerst kwam eruit dat ze er niets aan kon doen maar uiteindelijk vertelde ze dat haar vader vaak boos was en als ze dik was zou hij haar niet zien omdat zijn aandacht op slanke vrouwen gericht was. Dik zijn was dus een vlucht. Ik vroeg haar of ze deze overtuigingen achter zich kon laten. Ze draaide zich om, richting punt 2 in het Enneagram en nam afscheid van de overtuigingen, de pijn van de scheiding en de angst voor de boosheid van haar vader. Op punt 2 (hulpbron) was de vraag wat haar kon helpen. Na enig gepraat vertelde Sandra dat ze het zelf moest doen. 'Zelfvertrouwen', antwoordde ze. Op de vraag in welke winkel je dat kon kopen begon ze te lachen en zei dat ze het alleen maar Literatuurlijst van de auteur: Als je de basis van het Enneagram wilt leren kennen, wilt weten wat je kunt doen om uit je beperking te komen en werkelijk wilt veranderen, lees dan: Het Enneagram als weg naar verandering, ISBN Als je de diepere lagen van het Enneagram wilt leren kennen en achter jouw levensdoel wilt komen, dan raad ik je aan: De Enneagram Code gekraakt, ISBN Als je een goed werkboek wilt hebben over de Enneatypen, lees dan: Ontdek je sterke kanten ISBN Als je meer over het spirituele aspect van je karakter wilt weten, lees dan: Spiritualiteit en het Enneagram, ISBN Als je dieper wilt kijken dan de typologie en je processen wilt onderzoeken, lees dan: Het Procesmodel in het Enneagram, ISBN Wil je zelf aan de slag met je beperkingen en jezelf helen, zoek dan: Emotionele psychologie, Het belangrijkste ben ik ISBN Willem Jan van de Wetering technieken direct koppelen en gebruiken. Er is de Enneagram IntegratieKunde (EIK) opleiding die meer therapeutisch gericht is. Met spiertesten (Kinesiologie) ga je de verdedigingen afpellen die iemand heeft om vanuit de kern alle andere typen sterk te maken. Er is Enneagram Training om Enneagram workshops te gaan geven of om het Enneagram te gaan verwerken in je trainingen of presentaties. Er is de opleiding Energetic Psychology waarbij je de energetische Enneagramkant gaat gebruiken en mensen met problemen, lichamelijk of emotioneel, te ondersteunen. Je werkt dan ook met het spiertesten, werkt met de neurotransmitters en gebruikt The Healing Process om de ander aan te zetten tot zelfheling. VOOR NVNLP-KORTING: STUUR EEN MAIL MET JE NVNLP-LIDMAATSCHAPNUMMER AAN willemjanvdwetering@gmail.com 18 I N z i c h t j a a r g a n g 1 4 / 1 19

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training

Nadere informatie

Jaar Werkboek 4 weken Challenge

Jaar Werkboek 4 weken Challenge Coach jezelf naar succes Jaar Werkboek 4 weken Challenge 10 Focus Sociaal zijn, jezelf kunnen wegcijferen en altijd klaar staan voor anderen zijn mooie eigenschappen, en... Jij bent ook belangrijk Hij

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

Hoe Zeker Ben Ik Van Mijn Relatie

Hoe Zeker Ben Ik Van Mijn Relatie Hoe Zeker Ben Ik Van Mijn Relatie Weet jij in welke opzichten jij en je partner een prima relatie hebben en in welke opzichten je nog wat kunt verbeteren? Na het doen van de test en het lezen van de resultaten,

Nadere informatie

HOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT

HOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT HOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT DOOR ANN VAN RIET WWW.ALTHEA-COACHING.BE Hallo! In dit e-book ga je leren hoe je echt zelfvertrouwen kan opbouwen. En daarmee bedoel ik dus niet gewoon denken

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven ecourse Moeiteloos leren leidinggeven Leer hoe je met minder moeite en tijd uitmuntende prestaties met je team bereikt 2012 Marjan Haselhoff Ik zou het waarderen als je niets van de inhoud overneemt zonder

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Deel 12/12. Ontdek die ene aanpak waarmee je al je problemen oplost

Deel 12/12. Ontdek die ene aanpak waarmee je al je problemen oplost Beantwoord eerst de volgende vragen: 1. Welke inzichten heb je gekregen n.a.v. het vorige deel en de oefeningen die je hebt gedaan? 2. Wat heb je er in de praktijk mee gedaan? 3. Wat was het effect op

Nadere informatie

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg Trainingen Coaching Intervisie Supervisie Voor de zorg Professioneel communiceren met 2013 Training Professioneel communiceren met Voor wie? De training is bedoeld voor mensen in de zorg die hun communicatie

Nadere informatie

Caroline Penninga-de Lange Je kind in balans

Caroline Penninga-de Lange Je kind in balans Je kind in balans Caroline Penninga-de Lange Je kind in balans Op weg naar emotionele stabiliteit UITGEVERIJ BOEKENCENTRUM ZOETERMEER Van Caroline Penninga-de Lange verschenen eerder bij Uitgeverij Boekencentrum:

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Sleutel tot Persoonlijke Effectiviteit

Sleutel tot Persoonlijke Effectiviteit ITASC Nederland BV Aalsterweg 291c 5644 RE Eindhoven 040-2115020 www.itasc.nl 1 1. Wat is het enneagram? Het Enneagram is de neerslag van een theorie, een model van persoonlijkheids-structuren. Lijkt moeilijker

Nadere informatie

Emoties, wat is het signaal?

Emoties, wat is het signaal? Emoties, wat is het signaal? Over interpretatie en actieplan dr Frits Winter Functie van Emoties Katalysator, motor achter gedrag Geen emoties, geen betrokkenheid, geen relaties Te veel emoties, te veel

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er

Nadere informatie

WERKBOEK. compassiechallenge. 10 dagen / minder perfectie meer mildheid. Stephanie van Workum ACT COACH. Naam: Datum:

WERKBOEK. compassiechallenge. 10 dagen / minder perfectie meer mildheid. Stephanie van Workum ACT COACH. Naam: Datum: WERKBOEK compassiechallenge 10 dagen / minder perfectie meer mildheid Stephanie van Workum ACT COACH Naam: Datum: compassiechallenge 10 dagen / minder perfectie meer mildheid Wat fijn dat je meedoet met

Nadere informatie

Inhoudsopgave Voorwoord 1. Inleiding en leeswijzer 2. Energie Psychologie 3. Gedachten jouw jouw 4. Verantwoordelijkheid

Inhoudsopgave Voorwoord 1. Inleiding en leeswijzer 2. Energie Psychologie 3. Gedachten jouw jouw 4. Verantwoordelijkheid Inhoudsopgave Voorwoord 2 1. Inleiding en leeswijzer 3 2. Energie Psychologie 7 3. Gedachten 10 Het zijn jouw gedachten die jouw wereld creëren 11 4. Verantwoordelijkheid 13 5. Persoonlijk Plan, jouw blauwdruk

Nadere informatie

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen

Nadere informatie

Van huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie

Van huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie Doelen stellen NLP is een doelgerichte, praktische en mensvriendelijke techniek. NLP = ervaren, ervaren in denken, voelen en doen. Middels een praktisch toepasbaar model leren we om de eigen hulpmiddelen,

Nadere informatie

Sta zonder twijfels en vragen, vol overtuiging en vreugde, in jouw authentieke kracht! Dit zegt een enthousiast gebruiker van deze planner:

Sta zonder twijfels en vragen, vol overtuiging en vreugde, in jouw authentieke kracht! Dit zegt een enthousiast gebruiker van deze planner: Boetseweg 47 7895 AV Roswinkel telefoon: 0591 785 780 www.jolandalinders.com e-mail: info@jolandalinders.com IBAN: NL32 KNAB 0729 6439 99 BIC: KNABNL2H KvK nummer: 59561742 BTW nummer: NL155366701B02 Alsjeblieft!

Nadere informatie

Bewustwording dag 1 Ik aanvaard mezelf zoals ik nu ben.

Bewustwording dag 1 Ik aanvaard mezelf zoals ik nu ben. Het meditatieprogramma duurt veertig dagen en bestaat uit tien affirmaties. Het is fijn om gedurende dit programma een dagboek bij te houden om je bewustwordingen en ervaring op schrijven. Elke dag spreek

Nadere informatie

Golf van de Rode Maan

Golf van de Rode Maan Golf van de Rode Maan Data waarin de golf van de Rode Maan valt: 11-2 t/m 23-2-2015 *29-10 t/m 10-11-2015 *16-7 t/m 28-7-2016 *2-4 t/m 14-4- 17 18-12 t/m 30-12 -2017 * 4-9- t/m 16-9-2018 * 22-5 t/m 3-6-2019

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Algemene omschrijving Enneagram

Algemene omschrijving Enneagram Algemene omschrijving Enneagram Het enneagram is een model dat negen persoonlijkheidstructuren onderscheid en beschrijft. Dit noemen we typen. Dit kun je zien als negen verschillende brillen waardoor naar

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

5. Overtuigingen. Gelijk of geluk? Carola van Bemmelen Food & Lifestylecoaching. Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen

5. Overtuigingen. Gelijk of geluk? Carola van Bemmelen Food & Lifestylecoaching. Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen 5. Overtuigingen Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen Een overtuiging is een gedachte die je hebt aangenomen als waarheid doordat ie herhaaldelijk is bevestigd. Het is niet meer

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg

Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg Voor wie? Waarom? Wat? Hoe? Voor Omdat leiding Ervaringsgerichte Door middel van leidinggevenden, geven, adviseren en coaching en werkvormen waarbij het adviseurs

Nadere informatie

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Ik kan winnen, maar ik ben ook klaar om te verliezen

Ik kan winnen, maar ik ben ook klaar om te verliezen Ik kan winnen, maar ik ben ook klaar om te verliezen Over het formuleren van doelstellingen vanuit NLP (Neuro Lingustisch Programmeren) ging mijn artikel in de vorige Eekhoorn. NLP houdt zich vooral bezig

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

TRAINING POSITIEVER DENKEN, LEVEN, WERKEN

TRAINING POSITIEVER DENKEN, LEVEN, WERKEN TRAINING POSITIEVER DENKEN, LEVEN, WERKEN INHOUD De training is gebaseerd op 7 hoofdonderwerpen. De 7 sleutels tot positieve verandering: 1. Bevorder je positieve emoties 2. Denk positiever 3. Waardeer

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

NLP PRACTITIONER 2015

NLP PRACTITIONER 2015 2015 ERKEND, PRAKTIJKGERICHT EN VERBREDEND De erkende NLP Practitioner opleiding van the Sphere is praktijkgericht en verbredend. Het biedt een uitstekende structuur voor effectieve communicatie, persoonlijke

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

Module 1. Bewustwording.

Module 1. Bewustwording. Module 1. Bewustwording. Dag 3. Visioning Ontdek wat jouw ziel te zeggen heeft over jouw bestemming en werk. Je staat op het punt om te gaan luisteren naar de wijsheid van je ziel als het gaat over jouw

Nadere informatie

Tel: 06 239 475 38 esther@ikhouvanmij.eu www.ikhouvanmij.eu

Tel: 06 239 475 38 esther@ikhouvanmij.eu www.ikhouvanmij.eu Tel: 06 239 475 38 esther@ikhouvanmij.eu www.ikhouvanmij.eu Met dit Ebook wil ik je graag inzichten geven in hoe je van jezelf kunt (leren) houden. Dit bereik je (wellicht helaas) niet door even een knop

Nadere informatie

Menukaart Loopbaanevents. Investeer in jouw talent

Menukaart Loopbaanevents. Investeer in jouw talent Menukaart Loopbaanevents Investeer in jouw talent Inhoud 1. LOOPBAANEVENTS OP LOCATIE... 3 Inleiding... 3 Praktisch... 3 2. TALENT ONTWIKKELEN ( TALENTMANAGEMENT)... 4 (her)ken je Talent/ Kernkwaliteiten...

Nadere informatie

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit

Nadere informatie

1. Ik merk vaak dat ik probeer iets te bereiken wat op de een of andere manier op een mislukking uitloopt. -----

1. Ik merk vaak dat ik probeer iets te bereiken wat op de een of andere manier op een mislukking uitloopt. ----- Test: Je persoonlijke afweerprofiel Met de volgende test kun je bepalen welk afweermechanisme je het meest gebruikt. Iedereen gebruikt alle afweervormen, maar er bestaan verschillen in de frequentie waarmee

Nadere informatie

Succesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018

Succesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018 E-BOOK Succesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018 0 Inhoudsopgave 1. Voorwoord... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Inleiding... 3 Wie is Monique Dekker?... 3 3. Bewustzijn... 4 Zijn wie

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Workshop overtuigingen

Workshop overtuigingen Workshop overtuigingen Inleiding Overtuigingen zijn vaak automatische gedachten, die de keuze- en handelingsvrijheid van mensen onnodig beperken. Het zijn vaak algemene, sterk emotioneel geladen ideeën

Nadere informatie

NLP PRACTITIONER 2016

NLP PRACTITIONER 2016 2016 ERKEND, PRAKTIJKGERICHT EN VERBREDEND De erkende NLP Practitioner opleiding van ISEMI is praktijkgericht en verbredend. Het biedt een uitstekende structuur voor effectieve communicatie, persoonlijke

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 2 Je Gedachten Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 2 Je Gedachten Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 2 Je Gedachten Inhoud 2 1. Onderzoek je zelfbeeld: welke negatieve gedachten heb je? 3 2. Oefen jezelf in gedachten veranderen 4 3. Oefen jezelf in gedachten loslaten 5 4. Bouw aan je

Nadere informatie

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan?

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Jolanda gaat op pad met onze Wandelcoach Tineke Franssen Jolanda (33) werkt als hypotheekadviseur in het bankwezen.

Nadere informatie

Cursus Spirituele en Mediamieke Ontwikkeling 2

Cursus Spirituele en Mediamieke Ontwikkeling 2 NIEUWSBRIEF 14 februari 2015 1 Lieve mensen, Iedere dag is een dag van de liefde, om degenen om je heen te vertellen hoeveel je van ze houdt, het leven in je hart te koesteren en te genieten van de grote

Nadere informatie

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16 Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Vragenlijst Depressie

Vragenlijst Depressie Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best

Nadere informatie

Je doel behalen met NLP.

Je doel behalen met NLP. Je doel behalen met NLP. NLP werkt het beste als al je neurologische niveaus congruent zijn. Met andere woorden: congruent zijn betekent wanneer je acties en woorden op 1 lijn zijn met je doelen, overtuigingen,

Nadere informatie

Dit zijn de nieuwe trainingen en workshops van Mankind Mens & Organisatie in 2016:

Dit zijn de nieuwe trainingen en workshops van Mankind Mens & Organisatie in 2016: Mankind Mens & Organisatie gelooft in de kracht van dromen en drijfveren in relatie tot ondernemerschap en leiderschap. Dromen en drijfveren vormen de grond waarop ambitie kan groeien. Passie zorgt vervolgens

Nadere informatie

[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen. "Kids Skills" Gerrit van de Vegte www.centrumoplossingsgerichtwerken.nl gerritvandevegte@home.

[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen. Kids Skills Gerrit van de Vegte www.centrumoplossingsgerichtwerken.nl gerritvandevegte@home. [2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen "Kids Skills" Gerrit van de Vegte gerritvandevegte@home.nl WAT IS KIDS SKILLS? Kids Skills is een speelse,praktische en oplossingsgerichte benadering om kinderen

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Stress & Burn Out. ubeon Academy

Stress & Burn Out. ubeon Academy Stress & Burn Out ubeon Academy Programma Stress & Burn Out, twee thema s die tot voor kort taboe waren in vele werkomgevingen, vragen vandaag de dag extra aandacht. Naast opleidingen gericht op individuele

Nadere informatie

Een huwelijk sluit je niet, maar een huwelijk open je.

Een huwelijk sluit je niet, maar een huwelijk open je. Een huwelijk sluit je niet, maar een huwelijk open je. Zo komt het dat een man zich losmaakt van zijn vader en moeder en zich hecht aan zijn vrouw, met wie hij één van lichaam wordt. - Genesis 2:24 samen_bw_v3.indd

Nadere informatie

NOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN

NOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN TEKST: Annick Geets DE KWETSBAARHEID VAN NOOIT GENOEG Kwetsbaarheid is niet een kwestie van winnen of verliezen, maar een kwestie van inzien en accepteren dat beide bij het leven horen. Een kwestie van

Nadere informatie

Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15

Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Werkboek MEER KLANTEN OP JOUW MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER KLANTEN DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST

Werkboek MEER KLANTEN OP JOUW MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER KLANTEN DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST Werkboek MEER MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST MANIER! Hoofdstuk 1 Nieuwe klanten nodig? Marketing is een vakgebied waar veel om te doen is.

Nadere informatie

Zonder dieet lekkerder in je vel!

Zonder dieet lekkerder in je vel! Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen

Nadere informatie

Persoonlijkheidstesten

Persoonlijkheidstesten Persoonlijkheidstesten De gratis korte persoonlijkheid test De eerste test die ik heb gemaakt is een gratis test. Deze test bestaat uit één vraag waar wordt gevraagd een van de negen figuren te kiezen.

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Les 4: Kwaliteiten en Valkuilen

Les 4: Kwaliteiten en Valkuilen Les 4: Kwaliteiten en Valkuilen Difficult roads often lead to beautiful destinations Het Tri Enneagram gaat uit vanuit dat er meerdere strategieën zijn en dat we op basis van onze aanleg daar bepaalde

Nadere informatie

De Inner Child meditatie

De Inner Child meditatie De Inner Child meditatie copyright Indra T. Preiss volgens Indra Torsten Preiss copyright Indra T. Preiss Het innerlijke kind Veel mensen zitten met onvervulde verlangens die hun oorsprong hebben in hun

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

De terugkeer naar het ware zelf! Leven en werken vanuit innerlijke kracht en verantwoordelijkheid!

De terugkeer naar het ware zelf! Leven en werken vanuit innerlijke kracht en verantwoordelijkheid! De terugkeer naar het ware zelf! Leven en werken vanuit innerlijke kracht en verantwoordelijkheid! Door: Nathalie van Spall De onzichtbare werkelijkheid wacht om door onze geest binnengelaten te worden.

Nadere informatie

PERFECTIONISME. www.berenvanjouwweg.nl info@berenvanjouwweg.nl Boomstraat 127A, 5038 GP Tilburg, 06-154 08 602

PERFECTIONISME. www.berenvanjouwweg.nl info@berenvanjouwweg.nl Boomstraat 127A, 5038 GP Tilburg, 06-154 08 602 PERFECTIONISME overgenomen uit; Teaching gifted kids in the regular classroom. Susan Winebrenner, free spirit, 2001. Vertaald en aangepast door Marita van den Hout, 2011, Beren van jouw weg. Het zal u

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN

SOCIALE VAARDIGHEDEN RAPPORT SOCIALE VAARDIGHEDEN SCHOOLJAAR 2009-2010 NAAM: KLAS: Inleidend woord Dit is het nieuwe rapport sociale vaardigheden. Het sociaal functioneren op school vinden wij uitermate belangrijk. We willen

Nadere informatie

Persoonlijk leiderschaps programma

Persoonlijk leiderschaps programma Persoonlijk leiderschaps programma Zet binnen acht weken grote stappen in je persoonlijke ontwikkeling en leer te werken vanuit jouw persoonlijke kracht! Ben jij een druk bezette (young) professional en

Nadere informatie

Cambriana online hulpprogramma

Cambriana online hulpprogramma Dit is deel 1 van het online hulpprogramma van Cambriana. Verwerking van een scheiding 'Breaking up is hard to do' Neil Sedaka Een scheiding is een van de pijnlijkste ervaringen die je kunt meemaken in

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Zeven hulpbronnen van vertrouwen. Door: Carlos Estarippa

Zeven hulpbronnen van vertrouwen. Door: Carlos Estarippa Zeven hulpbronnen van vertrouwen Door: Carlos Estarippa Geïnspireerd door het boek van Bertie Hendriks Dagboek van de Ziel. De zeven levensfasen (Hendriks, 2013) wil ik in onderstaand artikel beschrijven

Nadere informatie

RITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn.

RITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn. RITUEEL schrijven d a g b o e k Word de persoon die je altijd al had willen zijn. Welkom De persoon worden die je altijd al had willen zijn. Daarom schrijf ik. Door ritueel te schrijven kom je in verbinding

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Competent talent in de praktijk

Competent talent in de praktijk Competent talent in de praktijk Competent talent in DE PRAKTIJK CURSISTENBOEK Talent ontdekken, ontwikkelen & inzetten Competent talent in de praktijk Cursistenboek Talent ontdekken, ontwikkelen & inzetten

Nadere informatie

Je mag jezelf kwetsbaar opstellen, het is oké, het is veilig. Ik beloof je dat je nu alleen maar in de spiegel ziet waar je klaar voor bent.

Je mag jezelf kwetsbaar opstellen, het is oké, het is veilig. Ik beloof je dat je nu alleen maar in de spiegel ziet waar je klaar voor bent. Ik weet zeker dat ook jij nog veel krachtiger kan zijn in wie je bent en wat je doet binnen je praktijk/ bedrijf en dat je daardoor nog veel meer waarde vanuit plezier kan leveren aan je klanten. Als je

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

VRAGENLIJSTEN. Verlatingsangst - Pagina 57. Wantrouwen en Misbruik - Pagina 79

VRAGENLIJSTEN. Verlatingsangst - Pagina 57. Wantrouwen en Misbruik - Pagina 79 Verlatingsangst - Pagina 57 1 Ik ben vaak bang dat de mensen die me dierbaar zijn me zullen verlaten 2 Ik klamp me aan mensen vast omdat ik bang ben om in de steek gelaten te worden 3 Er zijn te weinig

Nadere informatie

Zelfcoaching? Gebruik de R.E.T.!

Zelfcoaching? Gebruik de R.E.T.! Zelfcoaching? Gebruik de R.E.T.! Individuele Coaching wordt steeds bekender tegenwoordig. Er wordt door veel mensen ingezien welke toegevoegde waarde het kan hebben. Een voordeel van coaching is onder

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

MODULE #7 CORE PURPOSE

MODULE #7 CORE PURPOSE MODULE #7 CORE PURPOSE Welkom bij het 90 dagen mindset coachings programma. Dit programma heeft de potentie om jouw leven compleet te veranderen de komende 90 dagen. Daarin is het belangrijk dat je de

Nadere informatie

Leergang Talentontwikkeling Groeien in persoonlijk leiderschap

Leergang Talentontwikkeling Groeien in persoonlijk leiderschap Leergang Talentontwikkeling Groeien in persoonlijk leiderschap 2014 Leergang Talentontwikkeling Groeien in persoonlijk leiderschap Je bent hoger opgeleid, zit aan het begin van je carrière en hebt de ambitie

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

9 Communicatie-tools. voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie

9 Communicatie-tools. voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie 9 Communicatie-tools voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie Maar één persoon Je hebt maar een persoon nodig om nieuwe ervaringen te introduceren VOORWOORD Geen enkel

Nadere informatie

Persoonlijkheidsprofiel. Anoniem

Persoonlijkheidsprofiel. Anoniem Anoniem 2012 1. Inleiding Dit is jouw persoonlijkheidsprofiel. Het profiel is gebaseerd op de antwoorden die jij hebt gegeven in de vragenlijst. Jouw antwoorden zijn vergeleken met die van een grote groep

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN

Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN HERKEN JE DIT? Heb je steeds het gevoel het net niet goed genoeg te doen voor iedereen? Zijn de dagen te kort voor

Nadere informatie