PROGRAMMA HERDENKING. 100 jaar Slag bij Passendale

Transcriptie

1 2017 PROGRAMMA HERDENKING 100 jaar Slag bij Passendale

2 Inhoud Voorwoord Voorwoord 3 Jaarthema 5 Tijdelijke tentoonstelling Totale oorlog in Vlaanderen Passchendale, landschap in oorlog Tag for Remembrance project Passchendaele themaweekend met Living History Britse herdenkingsplechtigheid '100 jaar Slag bij Passendale - de Derde Slag bij Ieper Herdenkingsplechtigheid aan het Schots monument Schots themaweekend The long road to Passchendaele Australische herdenkingsplechtigheid Vredesbos Nieuw-Zeelandse herdenkingsplechtigheid Silent City Meets Living City Canadese herdenkingsplechtigheid Poppies Run - In memoriam Alex Decoteau Jaarlijkse plechtigheden 31 Memorial Museum Passchendaele Passchendaele Archives 35 CWGC Tyne Cot Cemetery 37 Toeristische tips 39 Het landschap tussen Ieper en Passendale vormde 100 jaar geleden het decor voor de meest bloedige slag uit de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen. Tussen 31 juli en 10 november 1917 vallen meer dan slachtoffers voor een terreinverschuiving van slechts acht kilometer. Passendale wordt bekend als Passion-dale (dal van het lijden) en is nog steeds een internationaal symbool voor totaal oorlogsgeweld. Niet alleen de levens van zoveel mannen, maar ook die van hun families werden verwoest. Het is onze plicht om alle slachtoffers te blijven herdenken en het verhaal van de Slag bij Passendale, de Derde Slag bij Ieper levend te houden. Een verhaal over de strijd en inzet van een generatie die haar leven gaf voor onze vrijheid. Een strijd voor een vredevolle wereld die tot vandaag nog steeds verder woedt. In 2017 organiseren de Gemeente Zonnebeke, het Memorial Museum Passchendaele 1917, het Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw, de Belgische en de Vlaamse Overheid en de betrokken naties verschillende herdenkingsmomenten rond 100 jaar Slag bij Passendale. Naast officiële herdenkingsplechtigheden, kunnen de bezoekers ook deelnemen aan verschillende culturele en educatieve activiteiten. De brochure 100 jaar Slag bij Passendale biedt een overzicht van al deze plechtigheden en activiteiten, gevolgd door een samenvatting van de jaarlijkse plechtigheden en een voorstelling van het Memorial Museum Passchendaele1917, de Passchendaele Archives en CWGC Tyne Cot Cemetery. Als afsluiter geeft de brochure u nog enkele toeristische tips voor uw bezoek aan GrootZonnebeke. Sabine Vanderhaeghen Schepen van Toerisme en herdenking Steven Vandenbussche Directeur Memorial Museum Passchendaele 1917 Marc Bulckaen Chairman Genootschap Passchendaele Society totale oorlog in vlaanderen 3

3 JAARTHEMA 100 jaar Slag bij Passendale In 1916 starten de Duitsers met de aanleg van verdedigingsstructuren op de hoogtes van de West- Vlaamse heuvelrug. Ze zien immers het belang in van deze strategische hoogtes. Toch zijn de Britten in de zomer van 1917 vastbesloten om het westelijk front in Vlaanderen te doorbreken. Op 7 juni 1917 laten ze rond de heuvelrug bij Mesen negentien dieptemijnen ontploffen. Ze veroorzaken hiermee de grootste kunstmatige explosie ooit. De ontploffing had de kracht van een stevige aardbeving en zou volgens de legende tot in London zijn gehoord. Door deze actie wordt het front ten zuiden van Ieper rechtgetrokken. Brits opperbevelhebber Haig concentreert zich vanaf nu volop op zijn Flanders Offensive. Het offensief wordt ingeleid door een nooit eerder gezien artilleriebombardement waarbij 4,2 miljoen projectielen in minder dan twee weken tijd werden afgeschoten. Na herhaaldelijk uitstel trekken de Britten op 31 juli 1917 ten aanval. De zware beschietingen verwoesten niet alleen het landschap maar ook het drainagesysteem. Hierdoor verandert het terrein na elke regenbui in een modderpoel. Tanks lopen vast, soldaten blijven steken in de modder en een frontdoorbraak lijkt steeds verder weg. Om het offensief terug op gang te krijgen, doet Haig beroep op ANZAC troepen (Australian and New Zealand Army Corps). De nieuwe troepen en de aangepaste tactiek missen hun doel niet. Eind september behalen ze een doorbraak bij de Meenseweg, het Polygoonbos en op Broodseinde. De Duitsers kennen hierbij op 4 oktober grote verliezen. De focus ligt nu op het veroveren van Passendale zelf, dat slechts een beginpunt was in het beoogde doel om de havens van Oostende en Zeebrugge te bereiken. De combinatie van modder, het gebrek aan schuilplaatsen en de steile hellingen die verdedigd worden door machinegeweren en prikkeldraadversperringen, zorgt voor een bloedige afloop wanneer de geallieerden op 9 en 12 oktober Passendale proberen te bereiken. De vermoeide ANZAC troepen worden vervangen door frisse Canadese troepen. Op 26 oktober starten de Canadezen aan hun Road to Passchendaele en begin november kunnen ze het dorp veroveren. Ook zij betalen een hoge kostprijs voor het gevecht tegen de modder, de prikkeldraad en de vijand. De Slag bij Passendale blijkt achteraf toch een belangrijke rol gespeeld te hebben voor het verdere verloop van de Eerste Wereldoorlog. Ondanks de stevige verdediging van de Duitsers, verliezen ze heel wat manschappen en materiaal. De Flandern-Schlacht is voor de Duitsers een ware Materialschlacht. Passendale wordt bekend als Passion-dale of dal van het lijden. Na ongeveer 100 dagen van zware gevechten schuift het front slechts acht kilometer op waarbij naar schatting geallieerde en Duitse slachtoffers (doden, vermisten en gewonden) vallen. 5

4 @AWM E Tijdelijke tentoonstelling Totale oorlog in Vlaanderen - Passchendaele, landschap in oorlog Villa Zonnedaele, Zonnebeke De tentoonstelling focust op de cruciale rol van het verwoeste landschap tijdens de Slag bij Passendale in Beide legers moeten noodgedwongen hun tactieken, aanvalsmethoden en logistiek aanpassen. Ook de impact op de gewone soldaat, zowel fysiek als psychologisch is enorm. Naar aanleiding van deze unieke tentoontstelling, brengt het MMP1917 het boek Passendale 1917 Landschap in oorlog uit. Deze publicatie brengt een nieuwe benadering van het slagveld bij Ieper met talrijke getuigenissen en afbeeldingen van het landschap voor, tijdens en na de oorlog. Vanaf mei 2017 is het boek in de shop van het MMP1917 en in de betere boekhandels te koop. Toegang gratis bij een ticket voor het MMP1917. Enkel de tijdelijke tentoonstelling bezoeken: 2 p.p. Openingsuren: 10u30 17u30 Verhaal van de Seabrook broers In 1916 besluiten de Australische broers Theo Leslie, George Ross en William Keith om zich aan te sluiten bij het leger. Ze worden ingedeeld bij het 17th Australian Infantry Battalion waarmee ze op 20 september participeren in de Slag bij de Meenseweg. Nog voor William Keith het front bereikt, raakt hij ernstig gewond en sterft aan zijn verwondingen. Theo Leslie en George Ross komen wel tot aan de frontlijn, maar sneuvelen beiden nog diezelfde dag tijdens de aanval. Theo, George and William 'Drie zonen in een slag verliezen is een harde klap.wij gaan kapot van verdriet.' Fanny Isabel Ross, moeder 7

5 Tag for remembrance project Memorial Museum Passchendaele 1917 Bezoekerscentrum CWGC Tyne Cot Cemetery Vanaf 1 juli tot en met 10 november kan iedereen een persoonlijke vredesboodschap nalaten in het Memorial Museum Passchendaele 1917, het bezoekerscentrum van CWGC Tyne Cot Cemetery of online via. Een selectie van deze boodschappen wordt op tags gegraveerd. Deze tags worden nadien verwerkt in een permanent kunstwerk dat een plaats zal krijgen in het Passchendaele Memorial Park @passschendaele.be Ralf-Jens Schütt, Grenadier Carsten Peter Kelting Carsten Peter Kelting was de neef van mijn opa, Jens Peter Schütt. Carsten werd amper 20 jaar oud. Ik kan niet begrijpen dat de leiders van ons land zoveel van onze jonge mannen naar de gruwelijke Carsten gevechten in Vlaanderen hebben gestuurd. Vandaag leven we in een vredig Europa dankzij hen, de vele slachtoffers van het gruwelijk geweld uit beide Wereldoorlogen. Hopelijk waren hun inspanningen niet voor niets en blijven de mensen deze verschrikkelijke gebeurtenissen nog een tijd herdenken. 9

6 Passchendaele themaweekend met Living History Kasteeldomein Zonnebeke De Slag bij Passendale werd op 31 juli 1917 door Britse troepen op gang getrokken. Tijdens de voorbereidende artilleriefase werden in twee weken tijd maar liefst 4,2 miljoen projectielen afgeschoten. Het slagveld werd hierdoor herschapen tot een modderpoel. De Slag bij Passendale was een waar bloedvergieten met naar schatting meer dan een half miljoen slachtoffers voor een terreinverschuiving van slechts acht kilometer. De Slag nam al snel mythische proporties aan en heeft vandaag nog steeds een belangrijke symbolische waarde. Traditioneel organiseert het Memorial Museum Passchendaele 1917 in april een museumweekend met WO1 Living History. Naar aanleiding van de Britse plechtigheid op 31 juli, gaat het museumweekend in 2017 uitzonderlijk in juli door. De focus ligt op Living History die het verhaal van de troepen tijdens de Slag bij Passendale voor groot en klein toegankelijk maakt. Meer dan 400 historische figuranten uit binnen-en buitenland brengen het weekend door op het kasteeldomein. Naast kampementen, wapens en historische voorwerpen zijn er ook nog demonstraties te zien. Mario Zutt, historisch acteur In 2017 zal ik, naast alle andere soldaten, vooral Hermann Volk herdenken. Hermann werd in mijn geboortedorp geboren en nam deel aan de Slag bij Passendale. Hij overleefde de oorlog, trouwde en overleed in Sinds ik een brief uit oktober 1918 van mijn overovergrootoom vond, kreeg in interesse in de Groote Oorlog. Sindsdien heb ik heel veel graven van gesneuvelden van zowel Duitse als geallieerde zijde bezocht. Daarnaast herdenk ik onze gesneuvelde voorouders met Duitse en geallieerde reenactors tijdens verschillende Living History activiteiten. We will remember them, wir werden sie nicht vergessen. 11

7 31.07 Britse herdenkingsplechtigheid 100 jaar Slag bij Passendale - de Derde Slag bij Ieper CWGC Tyne Cot Cemetery, Passendale Kasteeldomein Zonnebeke Op 30 en 31 juli organiseert de Britse overheid, in samenwerking met de Commonwealth War Graves Commission, de stad Ieper, de gemeente Zonnebeke en het Memorial Museum Passchendaele 1917, officiële plechtigheden om 100 jaar Slag bij Passendale, de Derde Slag bij Ieper te herdenken. De herdenking start op zondagavond 30 juli met een Last Post onder de CWGC Menenpoort en een live event met optredens en projectie op de Ieperse Lakenhalle. Op 31 juli wordt de focus naar de grafstenen en namen op het Tyne Cot Memorial op CWGC Tyne Cot Cemetery verlegd. Voor deze plechtigheid verdeelt de Britse overheid gratis tickets uit aan nakomelingen aan de hand van een publieke registratie. De tickets worden per twee stuks uitgereikt. Registratie via Het MMP1917 en de gemeente Zonnebeke bieden een alternatief programma aan voor wie geen ticket kan bemachtigen. Alle informatie via. Rebecca Lisle Harry and Ronald Moorhouse Wij willen deze herdenking niet missen omdat wij op deze manier eer willen betonen aan twee dappere mannen. Hun lichamen werden nooit gevonden, de gebroken harten van hun familie nooit hersteld. Harry Ronald Naargelang de tijd verstreek, verminderde de pijn wel maar we voelen die nog steeds. De pijn maakt deel uit van onze familie. Telkens wanneer ik naar mijn drie jonge zonen kijk, ben ik opgelucht dat ik hen niet moet zien vertrekken naar een oorlog in een ver land. 13

8 19.08 Herdenkingsplechtigheid aan het Schots Monument Frezenberg, Zonnebeke Van 31 juli tot 20 augustus 1917 waren drie van de vier grote Schotse eenheden, de 9e Divisie, inclusief de 1e (en enige) Zuid-Afrikaanse Brigade, de 15e en de 51ste Divisie, haast gelijktijdig in de Slag bij Passendale betrokken. Op zaterdagnamiddag 19 augustus worden alle slachtoffers van Schotse en Zuid-Afrikaanse origine officieel herdacht aan het Schots monument aan de Frezenberg in Zonnebeke. Dit monument werd in 2007 in het bijzijn van zo n mensen plechtig onthuld. Verhaal van Jimmy Speirs Tijdens de Slag bij Passendale worden naast andere naties ook de Schotten ingezet. Bij één van die aanvallen komt voetballegende Jimmy Speirs, afkomstig uit Govan in de omgeving van Glasgow, om. Jimmy, voormalig speler van de Glasgow Rangers en Bradford City, verwierf faam als doelpuntenmaker in de Cup Final van Zijn vastberadenheid leverde hem in 1917 niet alleen een Military Medal op maar ook een bevordering tot sergeant. Jimmy 15

9 Johan Vervaeck Schots themaweekend The long road to Passchendaele Kasteeldomein Zonnebeke Om de Schotse betrokkenheid te herdenken, organiseert het Memorial Museum Passchendaele 1917 het themaweekend The long road to Passchendaele. Het themaweekend start met een herdenking aan het Schots monument op de Frezenberg in Zonnebeke. Op zaterdagavond 19 augustus vindt er op het kasteeldomein een internationale taptoe plaats waarbij pipe bands een indrukwekkend klank- en lichtspektakel verzorgen. De bezoekers kunnen op zondag op het kasteeldomein verschillende Schotse thema-activiteiten meepikken zoals Highland Games, roofvogeldemonstraties, proeven van Schotse specialiteiten Tickets voor de taptoe via 9th Infantry Division september 1917 Je kan je onmogelijk een somberder en afstotelijker slachtveld voorstellen en zelfs de zon deed alleen maar dienst om het vreselijk morbide landschap duidelijk weer te geven. ( Three years with the 9th Division, W.D. Croft ) 17

10 Henk Deleu Australische herdenkingsplechtigheid CWGC Buttes New British Cemetery, Zonnebeke Exact 100 jaar geleden vormde CWGC Buttes New British Cemetery het decor voor een bloedige strijd van de 5e Australische Divisie waarbij ze het Polygoonbos innamen. Op deze begraafplaats liggen dan ook meer dan 500 Australiërs, waarvan meer dan de helft niet geïdentificeerd werd. Op deze symbolische plaats organiseert de Australische overheid, in samenwerking met het Memorial Museum Passchendaele 1917 en de gemeente Zonnebeke op dinsdag 26 september een serene Dawn Service. In de vroege ochtend brengen shuttlebussen de deelnemers naar Black Watch Corner vanwaar een wandeling via het Polygoonbos naar de begraafplaats vertrekt. Wie deze herdenking wenst bij te wonen, kan zich registreren via. In de namiddag organiseert het MMP 1917 tal van thema-activiteiten op het kasteeldomein van Zonnebeke en gaat één van de plantmomenten van het Vredesbos door. Spencer Wilson Charles Agnew Corbett Wilson Ik was nog niet geboren toen mijn oom, Charles Agnew Corbett Wilson, in 1917 op het slagveld stierf. Charles Agnew In 2005 bezocht ik zijn graf op het Hooge Crater Cemetery, een ervaring die ik nooit zal vergeten. Toen ik voor zijn grafsteen stond, voelde ik zo n sterke familieband dat ik schaamteloos begon te wenen. Ik zal dat moment nooit vergeten. De oom die ik nooit heb gekend, is sinds dat moment zo n belangrijk deel van mijn leven geworden dat ik het altijd zal koesteren. Ik ben zo trots dat hij mijn oom is, mijn familie, mijn nalatenschap. 19

11 Vredesbos Polygoonbos, Zonnebeke Met het Vredesbosproject wordt in 2017, 100 jaar na de Slag bij Passendale, een boom geplant voor elke gesneuvelde militair met een gekend graf op de twee Britse begraafplaatsen van het Polygoonbos, CWGC Buttes New British Cemetery en CWGC Polygon Wood Cemetery. Centraal in het nieuwe bos komt een monument voor alle vermisten. Het Vredesbos zal de herinnering aan de doden van de Eerste Wereldoorlog voor vele generaties levendig houden. Er zijn twee symbolische plantdagen voorzien, op 26 september en 12 oktober. Via een online registratiesysteem kan iedereen een boom voor een gesneuvelde militair planten. Door een personendossier aan te leggen, ontstaat er een band met de gesneuvelde voor wie een boom geplant wordt. Judith Jacques Bernard Arthur Smith Ik zou erg vereerd zijn mocht ik de familie van Sgt. Bernard Arthur Smith mogen vertegenwoordigen op deze belangrijke herdenking. Een levende herinnering planten is de beste manier om 100 jaar Slag bij Passendale te herinneren. Hierdoor blijft zijn ultieme offer voor zijn land en zijn verhaal, samen met dat van zijn gevallen kameraden, herdacht en verteld. Bernard Arthur 21

12 12.10 Nieuw-Zeelandse herdenkingsplechtigheid CWGC Tyne Cot Cemetery, Passendale CWGC Butttes New British Cemetery, Zonnebeke 12 oktober 1917 is de bloedigste dag in de Nieuw-Zeelandse geschiedenis. Die dag maakte de Nieuw-Zeelandse Divisie zich klaar om Bellevue Spur en het noordelijk deel van Passendale in te nemen. Hierbij werden in minder dan vier uur tijd verliezen geteld, waaronder 846 gesneuvelden. Het front schoof nog geen 400 meter vooruit. Exact honderd jaar later herdenken de Nieuw-Zeelandse overheid, het Memorial Museum Passchendaele 1917 en de gemeente Zonnebeke deze bloedige dag. De herdenking start in de voormiddag met een plechtigheid op CWGC Tyne Cot Cemetery en eindigt s avonds met een Sunset Service op CWGC Buttes New British Cemetery. In de namiddag organiseert het MMP1917 thematische activiteiten op het kasteeldomein van Zonnebeke en een plechtigheid waarbij bomen van het Vredesbos worden geplant. Kath and Stan Hansen Wilfred Roland Hansen Archibald Cruller Ira Theodore Hansen Archibald Wilfred Ira Theodore Auckland Cenotaph Oktober 2017 wordt een speciale maand voor ons omdat we dan de drie herdenkingen tussen 12 oktober en 15 oktober zullen bijwonen. Tijdens die plechtigheden zullen we Stan s familieleden herdenken die sneuvelden tijdens de aanvallen op 4 oktober 1917 en 12 oktober 1917 en nooit werden terug gevonden. Stans oom, Ira Theodore Hansen werd op 4 oktober 1917 onderscheiden met een Military Medal voor bewezen moed op het slagveld. Het is een grote eer voor ons om in 2017 aanwezig te zijn op de herdenkingen voor de vele Nieuw-Zeelandse slachtoffers van Passendale. 23

13 Wilfried Manhaeve Silent City Meets Living City CWGC Tyne Cot Cemetery, Passendale CWGC Tyne Cot Cemetery in Passendale is de belangrijkste herinnering aan de Slag bij Passendale. Met haar bijna graven en namen van vermisten is dit de grootste begraafplaats van de Commonwealth War Graves Commission ter wereld. Op zaterdag 14 oktober om 19u organiseren de gemeente Zonnebeke en het Memorial Museum Passchendaele 1917 op CWGC Tyne Cot Cemetery een moment van stilte en reflectie om de vele slachtoffers te herdenken. Tijdens een serene klank- en lichtvoorstelling zullen de deelnemers de grafstenen en de namen op het Tyne Cot Memorial belichten om een passend eerbetoon te brengen. Wie deel wil uitmaken van deze unieke en krachtige herdenking op deze symbolische plaats, kan zich registeren via. Wie zich niet online kan registreren, kan telefonisch contact opnemen met het MMP1917 op +32 (0)051/ Pierre Rouvillois George Frederick Warwick Mijn schoonmoeder, die opgroeide in Frankrijk, heeft jarenlang geprobeerd om haar Britse vader te vinden. Hij vocht tijdens de Grote Oorlog maar kwam nooit terug. Nu weten we dat George Frederick Warwick op 5 oktober 1917 sneuvelde op het slagveld. George Frederick Door aanwezig te zijn op de herdenking 100 jaar Slag bij Passendale, willen we hem eer betonen en voor een kort moment in ons leven bij hem zijn. We willen hem op deze manier laten weten dat hij en zijn kameraden niet vergeten zijn. 25

14 10.11 Canadese herdenkingsplechtigheid Crest Farm Canadian Memorial, Passendale De Canadese inname van de puinen van Passendale op 10 november 1917 betekende het einde van de Slag bij Passendale. In samenwerking met de Canadese overheid, organiseren het MMP1917 en de gemeente Zonnebeke een officiële herdenking voor het einde van de Slag en alle slachtoffers. De ceremonie start met een ingetogen reflectie bij het Crest Farm Canadian Memorial, gevolgd door een fakkeltocht langs de Canadalaan. De optocht volgt het traject van de bloedige laatste honderd meter van de aanval en eindigt aan de kerk van Passendale. De plechtigheid wordt afgesloten met een culturele voorstelling. Alan Clark George Scott Nadat hij van Schotland naar Canada verhuisde, trok George Scott naar de oorlog. Op 6 november 1917 rukte hij onder hevige beschietingen door een modderveld op naar een vijandelijke bunker. Getuigen zagen hem vallen en hij werd daarna nooit meer gezien. George Hij wordt herdacht op de Menenpoort, samen met alle andere vermisten van deze slag. De familie wist 90 jaar lang niet wat er gebeurd was. Dankzij volharding in de zoektocht naar de familiegeschiedenis werd hij uiteindelijk teruggevonden. 27

15 Provincial Archives of Alberta Poppies Run - In memoriam Alex Decoteau Zonnebeke/Passendale Alex Wuttunee Decoteau vertegenwoordigde Canada op de Olympische Spelen in 1912 op de meter. Hij sneuvelde tijdens een aanval op de hoogtes rond het verwoeste dorp Passendale in Op zondagmiddag 12 november organiseren het Memorial Museum Passchendaele 1917 en ZoLo (Zonnebeekse Loopvrienden) een loopwedstrijd met een parcours van vijf, tien en zestien kilometer (10 miles). Het circuit van de 10 miles bevat een Alex Decoteau Run van meter doorheen het historische slagveld met muzikale omlijsting en visuele ondersteuning. Meer informatie rond de inschrijvingsmodaliteiten via:. Verhaal van Alexander Decoteau Op 26 oktober 1917 zet het Canadese Korps de eindfase van de Slag bij Passendale in. Ook Private Alexander Decoteau neemt met het 49th Battalion Canadian Infantry deel aan de aanval. Decoteau, geboren in het Cree-reservaat van Red Pheasant, was politiesergeant en een succesvolle en bekende langeafstandsloper. Zo vertegenwoordigde hij Canada op de Olympische Spelen in Op 29-jarige leeftijd laat hij het leven tijdens een aanval op de hoogtes rond het verwoeste dorp Passendale. Alexander Decoteau ligt begraven op Passchendaele New British Cemetery. 29

16 Henk Deleu JAARLIJKSE PLECHTIGHEDEN Anzac day - dawn service 25 APRIL 2017 Op ANZAC Day worden wereldwijd de militairen van het Australian en New-Zealand Army Corps herdacht. In Zonnebeke start de herdenking van ANZAC Day s morgens om zes uur met de traditionele Dawn Service op CWGC Buttes New British Cemetery in het Polygoonbos. Heel wat Australische en Nieuw-Zeelandse soldaten kregen hier hun laatste rustplaats. Na de plechtigheid is er een ontbijt in OC t Zonnerad, hiervoor kan ingeschreven worden ( 5) via be/tickets. Plechtigheid Carabiniers-Grenadiers 24 SEPTEMBER 2017 / Passendale Op 28 september 1918 breekt een groot geallieerd offensief uit, dat een einde maakt aan de Eerste Wereldoorlog. Die dag vallen de Belgen onder bevel van Koning Albert I, samen met de Britten en de Fransen, de Duitsers aan op de heuvelrug bij Ieper. Na zware gevechten kunnen de Belgische Carabiniers-Grenadiers de puinen van het dorp Passendale innemen. 99 jaar later herdenkt het MMP1917 de inzet van de Belgen met een viering in de kerk van Passendale en kransneerleggingen aan de Belgische monumenten in Passendale. Wapenstilstand & 103 jaar Black Watch corner - The Black Watch in Flanders 11 NOVEMBER 2017 / Zonnebeke Op 11 november vindt er een herdenkingplechtigheid plaats in de kerk van Passendale en worden kransen neergelegd. In de namiddag gaat de herdenking 103 years Black Watch Corner - The Black Watch in Flanders aan het Black Watch Monument door. Daarna volgt een herdenkingsplechtigheid van de Franse, Duitse en Engelse Ambassades en de West Yorkshire Police Band op CWGC Tyne Cot Cemetery. 31

17 Memorial Museum Passchendaele 1917 Het Memorial Museum Passchendaele 1917 brengt op een aangrijpende en aanschouwelijke manier het historische verhaal van de Eerste Wereldoorlog met bijzondere aandacht voor de Slag bij Passendale. Hierbij combineert het de interactieve opstelling van een eigentijds museum, met het uitzonderlijke belevingsaspect van de dugout en trenches. Het museumgedeelte brengt een overzicht van de vijf slagen bij Ieper, waaronder de Slag bij Passendale. Aan de hand van historische voorwerpen, authentieke brieven, affiches en andere documenten, uniformen van de verschillende legers, videofragmenten krijgen groot en klein zicht op hoe het leven op en rond de slagvelden moet geweest zijn. De interactieve elementen doorheen de hele museumopstelling zorgen ervoor dat ook de kinderen geboeid kennismaken met dit stukje geschiedenis. Het bezoekerscircuit gaat vervolgens verder via de unieke Dugout Experience. Als bezoeker ontdek je er hoe de Britten in 1917 ondergronds gingen leven. Een beklemmende belevenis die een onthutsend beeld schept van de erbarmelijke en claustrofobische leefomstandigheden destijds. Afsluiter van het bezoek is de waarheidsgetrouwe reconstructie van Duitse en Britse loopgraven waarlangs originele schuilplaatsen nagebouwd werden. Proef het beangstigende gevoel dat de soldaten overviel toen zij hier gevangen zaten. Een aangrijpend bezoek dat je verkenning van de oorlogssites in de omgeving alleen maar zal verrijken. Battlefield tours voor groepen van 9u00 tot 18u00 9 nieuwe tours in 2017! Memorial Museum Passchendaele 1917 Toeristische Dienst Berten Pilstraat 5A, B-8980 Zonnebeke T +32 (0) info@passchendaele.be toerisme@zonnebeke.be Dagelijks open: 9u00 18u00 Laatste toegang: 16u30 Jaarlijks gesloten: 16/12 31/01 1. Passendale Landschap in oorlog (exclusief in 2017!) 2. Ontdek Passendale 3. Van front naar hospitaal 4. Het verhaal van de andere kant In de voetsporen van de Aussies Canadezen in de Salient 7. Kiwis in Vlaanderen Azen boven Passendale Belgen in het Eindoffensief

18 Passchendaele Archives Hoe indrukwekkend een bezoek aan CWGC Tyne Cot Cemetery, de Duitse militaire begraafplaats in Langemark of één van de vele talrijke andere begraafplaatsen of monumenten ook is, meestal kan je er enkel een naam terugvinden. Met de 'Passchendaele Archives' wil het Memorial Museum Passchendaele 1917 die namen een gezicht geven én hun verhaal vertellen. De Passchendaele Archives bestaat uit een verzameling van persoonlijke dossiers van soldaten die vielen tussen 12 juli en 15 november 1917 van wie een foto beschikbaar is. Het dossier bevat foto s en militaire en familiale informatie. Maar ook voor de slachtoffers van wie geen foto terug te vinden is, voert het MMP 1917 een onderzoek. Iedereen die informatie heeft over iemand die het leven liet tijdens de Slag bij Passendale, kan contact opnemen met het museum via: archives@passchendaele.be. Het MMP1917 probeert dan te achterhalen wat er precies gebeurd is en stelt een kort verslag op, gebaseerd op war diaries en regimentsgeschiedenissen. Daarnaast voorziet het ook een kaart met de locatie waar de soldaat gedood werd of dodelijk gewond raakte. 35

19 CWGC Tyne Cot Cemetery CWGC Tyne Cot Cemetery is een indrukwekkend én ingetogen baken van rust dat zich uitstrekt in het voormalige oorlogslandschap. Met zijn graven is dit de grootste Commonwealthbegraafplaats ter wereld, de stille getuige van de bloedige Slag bij Passendale. Oorspronkelijk was Tyne Cot een Duitse verdedigingsstelling in de Flandern I-linie. De Australische troepen richtten er in oktober 1917 een hulppost in, die snel uitgroeide tot een kleine begraafplaats met 340 graven voor de gewonde soldaten die ter plaatse aan hun verwondingen bezweken. Na de oorlog tussen 1919 en 1921 verzamelden de Britse Exhumation Companies in de omliggende (slag)velden doden, waarvan slechts geïdentificeerd konden worden. Op de muur achteraan de begraafplaats staan de namen van soldaten zonder gekend graf; Britten, Ieren en Nieuw-Zeelanders die in de regio sneuvelden na 16 augustus Vele tien- en zelfs honderdduizenden bezoekers komen jaarlijks eer betonen aan de mannen soms jongens nog die hier en op de omliggende slagvelden het leven lieten. Een bezoek dat niemand onberoerd laat. De begraafplaats werd ontworpen door Sir Herbert Baker en ingehuldigd in De Commonwealth War Graves Commission staat vandaag in voor het onderhoud van de begraafplaats. Het bezoekerscentrum dat in 2007 ingehuldigd werd door de Britse Koningin Elizabeth II en de toenmalige Belgische Koningin Paola, geeft meer duiding over de begraafplaats zelf en biedt een panoramisch zicht op de slagvelden van Een drie km lange wandellus met thematische infopanelen brengt je van het Memorial Museum Passchendaele 1917 naar CWGC Tyne Cot Cemetery. Het bezoekerscentrum wordt beheerd door het Memorial Museum Passchendaele 1917 en is dagelijks open van 10 tot 18 uur. CWGC Tyne Cot Cemetery Vijfwegestraat, B-8980 Passendale Dagelijks open (bezoekerscentrum): 10u00-18u00 Jaarlijks gesloten (bezoekerscentrum): 1/12 31/01 37

20 Toeristische tips Zonnebeke betovert Beselare, deelgemeente van Groot-Zonnebeke, staat bekend als de heksen- of toveressenparochie. Op zondag 30 juli trekt de heksentoet door de straten van het dorp, tot groot jolijt of kleine ontzetting van jong en oud. Meer info op Zonnebeke beweegt Verschillende wandel- en fietsroutes brengen je langs de mooiste plekjes en laten je kennismaken met verschillende aspecten van de geschiedenis en het glooiende landschap. Meer info op Zonnebeke herinnert Zonnebeke is de ideale uitvalsbasis om de ruimere frontstreek te verkennen. Zo kan je je bezoek aan de oorlogssites afwisselen met een uitstap aan zee of het pretpark Bellewaerde. Ook Noord- Frankrijk ligt op een steenworp van Zonnebeke. Mogelijkheden genoeg voor een meerdaags verblijf. Het historische kasteeldomein van Zonnebeke is het ideale vertrekpunt voor een ontdekkingstocht langs de slagvelden van In het kasteeldomein kom je ook helemaal tot rust: een boek lezen op een bank in het park, hand in hand flaneren langs de vijver of de Poppy gardens, thematische tuinen die gewijd zijn aan de verscheidene naties die meestreden in de Slag bij Passendale. Meer info op In Passendale vindt op 11 november de jaarlijkse Boekenbeurs van de Westhoek plaats. Op deze beurs bieden tal van binnen-en buitenlandse standhouders boeken over de Eerste Wereldoorlog en heemkunde aan. Meer info via (Luc Delancker) Zonnebeke smaakt Passendale, een deelgemeente van Groot-Zonnebeke, is bekend voor zijn gelijknamige kaas. Deze kaas gaat terug tot 1932 maar werd pas in 1980 op de markt gebracht. In de Oude Kaasmakerij leer je alles over deze lekkernij en de verschillende toepassingen ervan. Meer info op 39

21 ALLE INFORMATIE HERDENKINGEN 100 jaar Slag bij Passendale Memorial Museum Passchendaele 1917 Berten Pilstraat 5A, BE-8980 Zonnebeke T +32(0) W E info@passchendaele.be E Memorial Museum Passchendaele MMP1917 Memorial Museum Passchendaele