AUTISME IN DE HERSENEN

Transcriptie

1 AUTISME IN DE HERSENEN ÉN DE DARMEN Caroline de Theije PhD Universiteit Utrecht UMC Utrecht NVA congres - 11 november 216

2

3

4 AUTISME genen x omgevingsfactoren

5 THE RODAKIS CASE HET IS MISSCHIEN NIET WAT ONS GELEERD IS John Rodakis- Amerikaanse moleculair bioloog Zoon (5 jaar) met autisme Dagelijks documenteren van 2 parameters van zijn zoons gedrag Gedrag afhankelijk van omgevingsfactoren. 1.Het koorts-effect 2.Het antibiotica-effect 3.Het voedings-effect Literatuur: An n=1 case report of a child with autism improving on antibiotics and a father's quest to understand what it may mean. Rodakis J. 215 Microb Ecol Health Dis. Lauren Silverman / KERA News

6 1. HET KOORTS-EFFECT Tijdelijke verbeteringen in autisme symptomen gedurende koorts prikkelbaarheid lethargie hyperactiviteit stereotypie communicatie problemen Literatuur: Behaviors associated with fever in children with autism spectrum disorders. Curran LK et al. 27 Pediatrics.

7 2. HET ANTIBIOTICA-EFFECT 1-daagse amoxicillinekuur wegens streptokokken keelinfectie. Vanaf dag 4: verbeteringen in autisme symptomen oogcontact meer taalgebruik minder rigide denken en handelen meer energie Literatuur: Short-term benefit from oral vancomycin treatment of regressive-onset autism. Sandler RH et al. 2 J Child Neurol

8 BACTERIËN IN DE DARM

9 MICROBIOTA SAMENSTELLING IN ASD

10 Relative time in zone Bacterial composition (%) Bacterial composition (%) Distance (cm) Relative time in zone Distance (cm) MICROBIOTA IN MUIZEN MET AUTISME- GERELATEERD GEDRAG A B C cm male male 6 B 5 C control male male Literatuur: control Altered gut microbiota and activity in a murine model of autism spectrum disorders. de Theije et al. 214 Brain Behavior and Immunity Other Other Tenericutes Tenericutes Proteobacteria Proteobacteria Firmicutes Firmicutes Deferribacteres Deferribacteres Bacteroidetes Bacteroidetes Actinobacteria Actinobacteria

11 protein) protein) cus (%) Relative time in zone Distance (cm) DARMPROBLEMEN IN MUIZEN MET AUTISME- GERELATEERD GEDRAG A B C A 1cm B male C male D male male E F G Literatuur: Intestinal inflammation in a murine model of autism spectrum disorders. 8 de Theije 75 et al. 214 Brain Behavior and Immunity 6

12 HOE BEÏNVLOEDEN DARMBACTERIËN GEDRAG?

13 ROUTES VAN DARM NAAR BREIN

14 KORTE-KETEN VETZUREN voedingsvezels bacteriën Orale antibiotica: verlagen de aanwezigheid van butyraat-producerende bacteriën

15 Relative time in zone Distance (cm) Relative time in zone Distance (cm) KORTE-KETEN VETZUREN IN MUIZEN MET AUTISME- GERELATEERD GEDRAG A B C B male 1cm male C Butyric acid [mmol/kg] male control control male male Literatuur: Altered gut microbiota and activity in a murine model of autism spectrum disorders. de Theije et al. 214 Brain Behavior and Immunity

16 MOGELIJKE BEHANDELSTRATEGIEËN Antibiotica lange termijn behandeling gevaarlijk voor zowel individu als samenleving Microbiota transplantatie van gezonde donors veiligheid en lange termijn effect op gezondheid nog niet vastgesteld Voedingspatronen aanpassen minder risicovol verandert microbiota samenstelling effectiviteit op gedrag in de mens onbekend 1. Elimineren van schadelijke voedingsstoffen 2. Toevoegen van gunstige voedingsstoffen

17 1. HET VOEDINGS-EFFECT Eliminatie van gluten leidde niet tot gedragsveranderingen Eliminatie van zuivel leidde vanaf dag 3 tot verbeteringen in autisme symptomen: Meer oogcontact Verbetering in verbale communicatie

18 KLINISCH BEWIJS VOOR ELIMINATIE VAN GLUTEN OF ZUIVEL Te weinig studies met een juiste opzet en grootte van de studie In patiënten met autisme is er geen bewijs voor de effectiviteit van gluten of zuivel eliminatie Alleen geadviseerd wanneer er tevens sprake is van een allergie of intolerantie Literatuur: Evidence of the gluten-free and casein-free diet in autism spectrum disorders: a systematic review. Marí-Bauset S 214 J Child Neurol.

19 Relative time in zone Bacterial composition (%) Distance (cm) Butyric acid [mmol/kg] VOEDINGSINTERVENTIE IN MUIZEN MET AUTISME- GERELATEERD GEDRAG Toevoeging van gunstige voedingscomponenten Prebiotische vezels Omega-3 vetzuren 2% vitamines C Other Tenericutes 25 Proteobacteria Firmicutes 2 Deferribacteres 15 Bacteroidetes Actinobacteria 1 5 male control male control control male

20 ) zone ) Time in zone (s) Time in zone (s) Time in zone (s) Latency in zone (s) Time in zone (s) Latency in zone (s) Latency in zone (s) Relative time in zone Distance (cm) VOEDING HERSTELT HET GEDRAG IN MUIZEN A B C cm male male 1cm C control controle target active dieet A B A control controle active active dieet B B Literatuur: F 2 de Theije et al. 216 Submitted C 4 3 D 25 2

21 requency in zone Distance (cm) 5-HT (nmol/g) 5-HIAA(nmol/g) 5-HT (nmol/g) 5-HIAA/5-HT Time in zone (s) Latency in zone (s) 5-HT (nmol/g) VOEDING HERSTELT NEUROTRANSMITTER SEROTONINE IN MUIZEN A C controle 2 Literatuur: de Theije et al. 216 Submitted 1 active dieet E I M distal jejunum distal ileum B D J N K O

22 CONCLUSIES + Darmproblemen en andere samenstelling darmbacteriën Verandering in microbiota leidt tot verandering in gedrag? Voeding verbetert het gedrag?

23 DANKWOORD WTA Universiteit Utrecht Farmacologie Aletta Kraneveld Mechiel Korte Johan Garssen Berend Olivier Maart 217 Nutricia Research Medical Nutrition Sofia Lopes da Silva Laus Broersen Martine Groenendijk Patrick Kamphuis Microbiology Harm Wopereis Raish Oozeer Jan Knol UMC Utrecht Neuroimmunology & Developmental Origins of Disease Cora Nijboer Translational Neuroscience Martien Kas