4. Wat is de totale kostprijs per dag voor een plaats in Mol, Ruislede, Everberg en Tongeren?

Transcriptie

1 SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 227 van LORIN PARYS datum: 5 januari 2015 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Gesloten jeugdinstellingen - Personeels- en veiligheidsproblematiek Vanaf 1 januari 2015 ressorteren de jeugdinstelling in Everberg (De Grubbe) en de jeugdgevangenis in Tongeren onder de Vlaamse overheid. Het federale penitentiaire personeel dat instond voor de veiligheid en de mogelijkheid had om dwang te gebruiken wanneer nodig, verdwijnt daardoor, evenals de X-Ray-toestellen aan de ingang van het complex, en de mogelijkheid om bezoekers en jongeren te fouilleren. Te verwachten valt dat er daardoor een aantal potentiële problemen en onduidelijkheden zullen ontstaan. In de beleidsnota van de minister is daar weinig tot niets concreet over terug te vinden. Er is eerder dit jaar een aantal gevallen van agressie geweest in Everberg, met stakingen tot gevolg. Opvoeders stelden zich naar aanleiding van deze gevallen van agressie al vragen bij de toekomstige bewaking in die instelling. Enkel als ze een gelijkwaardig statuut krijgen, was er bij de cipiers van de jeugdinstelling interesse om over te stappen naar het Vlaamse niveau. Naar verluidt is er slechts één iemand die de overstap maakte. 1. Wat is de historiek van de personeelsbezetting in Everberg en Tongeren? M.a.w. hoeveel voltijdsequivalenten (vte) werkten er elk jaar sinds 2002 en hoeveel van hen in loondienst bij de federale overheid en hoeveel bij de Vlaamse Gemeenschap? 2. Hoeveel ontsnappingen zijn er uit Mol en Ruislede gebeurd sinds 2002? Hoeveel elk jaar voor elk van beide instellingen sinds 2002? Zelfde twee vragen voor Everberg en Tongeren. Graag een vergelijkende tabel per gemeenschapsinstelling. 3. Is er een stijgende tendens waar te nemen over het voorbije jaar wat betreft incidenten waarvoor een interventie nodig was, zoals bijvoorbeeld het gebruik van de strafcel? Graag een overzicht van het aantal en soort incidenten per maand en dit voor Everberg, Tongeren, Mol en Ruislede. 4. Wat is de totale kostprijs per dag voor een plaats in Mol, Ruislede, Everberg en Tongeren? 5. Hoeveel percent van de populatie in Mol, Ruislede, Tongeren en Everberg heeft een psychiatrische problematiek? 6. Wat is het percentage recidive voor Mol, Ruislede, Tongeren en Everberg?

2 7. Hoe zal de minister ervoor zorgen dat de veiligheid van de jongeren en de personeelsleden kan gevrijwaard worden nu er geen penitentiaire beambten meer aanwezig zijn? 8. Klopt het dat fouilleringen en het gebruik van een X-Ray-toestel niet langer toegelaten zijn? Welke dwanghandelingen kunnen nog wel gesteld worden door het personeel vanaf 1 januari 2015? 9. Zal de minister extra maatregelen nemen ter bescherming van zowel de jongeren als het personeel dat er werkt? 10. Welke afspraken bestaan er met de politiezones van de gemeenten waar de betrokken instellingen zijn gelegen? Hebben de politiezones genoeg extra mankracht om het hoofd te bieden aan incidenten in de betrokken instellingen? Is er overleg geweest met de betrokken zones of is dergelijk overleg gepland? 11. Wie zal instaan voor het vervoer van de jongeren naar de rechtbank? Zijn er ter zake afspraken met de politiezones? 12. Overweegt de minister om, geïnspireerd op ideeën van professor Adriaens, een kleine equipe van opvoeders in te zetten als bewakende opvoeders, zodat zij de nodige expertise kunnen bundelen en zich ook als bewakenden kunnen profileren naar de jongeren? 13. Kan de minister een kopie bezorgen van de verplichte jaarlijkse evaluatie die voor Everberg is voorgeschreven?

3 JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN ANTWOORD op vraag nr. 227 van 5 januari 2015 van LORIN PARYS 1. Hieronder word een overzicht gegeven van de personeelsbezetting in voltijdse equivalenten in Everberg en Tongeren van 2002 tot en met Het betreft uitsluitend Vlaamse personeelsleden. Over het federale personeelsbestand hebben we geen accurate informatie. Voltijdse eenheden Jaar Everberg Tongeren , , , , , , , ,0 0, ,1 6, ,1 5, ,2 6, ,8 5, ,6 6,8 2. Het agentschap Jongerenwelzijn registreert sinds 2008 het aantal ontvluchtingen. Hierin zijn zowel de ontvluchtingen vanuit de gebouwen of vanop de terreinen van een instelling begrepen als ook ontvluchtingen tijdens een activiteit buiten de instelling onder toezicht van de begeleiding. Jongerenwelzijn registreerde geen (eventuele) ontvluchtingen vanuit de federale centra Tongeren en Everberg. Ruiselede jongens De Hutten jongens De Markt meisjes Beernem meisjes Jaar Zie bijlage 1. Uit de cijfers kunnen we geen stijgende tendens afleiden in het voorbije jaar wat het aantal incidenten betreft waarvoor een interventie nodig was. De

4 federaal detentiecentra De Grubbe en Tongeren werden beheerd door de federale overheid. Wij hebben hierover geen accurate gegevens. 4. De totale kostprijs van een plaats in de gemeenschapsinstelling De Kempen in Mol bedraagt 372 euro per dag voor het jaar Deze van een plaats in gemeenschapsinstelling De Zande in Ruiselede en Beernem bedraagt 335 euro per dag. Voor de federale centra in Tongeren en Everberg kan geen betekenisvolle dagprijs berekend worden vermits de Vlaamse bestedingen slechts een fractie van de totale kostprijs uitmaken. 5. Uit het recente doctoraatsonderzoek van Lore Van Damme (vakgroep Orthopedagogiek Universiteit Gent) waar 440 jongeren uit de gemeenschapsinstellingen bij betrokken waren, blijkt dat 88,2% van hen minstens één psychiatrische stoornis heeft. Alcohol- en druggerelateerde stoornissen (72,7%) en gedragsstoornissen (68.9%) komen vaker voor dan stemmingsstoornissen (26,8%) en angststoornissen (21,4%). 6. Het vervolgonderzoek recidive (CHRISTIAENS, J., DUMORTIER, E., ENHUS, E., & GELUYCKENS, T. Voor het eerst geplaatste jongeren en recidive. Onderzoeksrapport in opdracht van het Agentschap Jongerenwelzijn, Vrije Universiteit Brussel, 2009) bij 1436 jongeren uit de gemeenschapsinstellingen stelde vast dat 41,7 % van deze groep nog minstens één veroordeling oploopt na de meerderjarigheid. De recidivegraad na het bereiken van de meerderjarigheid, is het meest betrouwbare gegeven over recidive binnen dit onderzoek. Dit betekent dat 41,7% van de cohortejongeren nog minstens één veroordeling oploopt na de meerderjarigheid. 50% van deze jongeren worden veroordeeld tijdens het eerste jaar van de meerderjarigheid. 46% van de meerderjarige recidiverende jongeren stopt ogenschijnlijk na één veroordeling. Uit het onderzoek blijkt ook de aanwezigheid van een beperkte groep persistente jongeren. Het gaat voornamelijk om jongens: nog 13% van de jongens loopt tussen de vijf en twaalf veroordelingen op na meerderjarigheid. Slechts 3,3% van deze recidiverende jongeren betreft meisjes. Er werd geen verschil terug gevonden naar recidivegraad per instelling van eerste plaatsing. 7. Dit zal gebeuren op dezelfde wijze als dit in alle Gemeenschapsinstellingen (verder GI s) tot nu toe gebeurde (zie ook antwoord op vraag 8). Gezien de instelling in Tongeren voorlopig nog een hybride organisatiestructuur behoudt, is er voorzien in gezamenlijke interventie door federale en Vlaamse personeelsleden in geval van ernstige incidenten. 8. RX-controle maakt niet langer deel uit van de toegangscontrole in de instelling te Everberg. Ook hier werd gealigneerd aan de werking van de gemeenschapsinstellingen. In Tongeren is dat om de in antwoord 7 reeds aangehaalde reden nog wel het geval. Ook in de gemeenschapsinstellingen kunnen dwanghandelingen, zoals afzondering en isolatie, worden gesteld en kunnen er ook de volgende controles plaatsvinden: summiere en volledige lichaamsfouillering, kamercontrole en drugscontrole plaatsvinden. Een uitgewerkte en procedureel vastgelegde regeling voor deze controles is telkens opgenomen in het huishoudelijk reglement van elke gemeenschapsinstelling. Naast controles door eigen personeel kunnen de politiediensten verzocht worden om controles uit te voeren. Die beschikken daarvoor over een passend mandaat. 9. Er werd tijdens de transitieperiode, waarin de bevoegdheidsoverdracht voor deze materie van de federale- naar de Gemeenschapsoverheden werd georganiseerd, in de instellingen te Everberg en Tongeren een graduele afbouw van het federaal personeel georganiseerd die werd gecompenseerd door een graduele opbouw van het contingent personeelsleden van de Vlaamse Gemeenschap zodat het nieuwe personeel ingewerkt kon worden. Daarenboven verkozen 16 federale personeelsleden

5 in Everberg en 9 in Tongeren om ter plaatse te blijven als ambtenaren van de Vlaamse Gemeenschap. Zij vervullen sinds 1 januari 2015 onder meer technische-, logistieke- en beveiligingsopdrachten en dit analoog aan de wijze waarop dit in de andere gemeenschapsinstellingen wordt georganiseerd. In de Grubbe worden dezelfde beschermingsmaatregelen genomen, in deze betekenis worden er dus geen extra maatregelen voorzien. 10. De samenwerkingsafspraken met de lokale politie voor zowel Everberg als Tongeren blijven voorlopig onveranderd van kracht. Op basis van overleg tussen het Agentschap Jongerenwelzijn, enerzijds, en de burgemeesters van de gemeenten en de chefs van de lokale politiezones waarin gemeenschapsinstellingen gelegen zijn, anderzijds, dat in de tweede helft van 2014 werd opgestart, zullen indien dit moest nodig blijken bijsturingen van deze samenwerking worden doorgevoerd in de loop van We verwijzen hier ook naar het federaal regeerakkoord: Met het oog op een betere dienstverlening aan de burger, zal de regering de lokale politiezones ondersteunen en aanmoedigen bij meer onderlinge synergie (interzonale samenwerkings- of associatieverbanden, cohabitaties), of samensmeltingsinitiatieven en schaalvergroting. 11. Er veranderde voorlopig niets in de context van het vervoer van jongeren naar de rechtbanken vanuit Everberg en Tongeren, behalve dat de politie sinds 1 januari 2015 niet langer werkt op basis van verzoeken van de gevangenisdirecties van de instellingen te Everberg en te Tongeren daartoe, maar op basis van vorderingen van de Parketten. 12. Voorlopig zijn er geen concrete plannen om in Everberg de procedures over te nemen die professor Peter Adriaenssens implementeerde in de jeugdpsychiatrische afdeling van het academisch ziekenhuis te Leuven. Sinds 1 januari 2015 werd er, zoals reeds gesteld in het antwoord op vraag 9, in de instelling te Everberg overgeschakeld op het werkingsmodel van de gemeenschapsinstellingen waarbij de beveiligings- en bejegeningsopdrachten geïntegreerd zijn in de functie van de opvoeder. Alle personeelsleden in de gemeenschapsinstellingen, waaronder ook de Grubbe, worden opgeleid in immobilisatietechnieken en ook verbale methoden om escalaties van conflicten te voorkomen of te beheersen, nl. Life Space Crisis Intervention. 13. Met het vertrek van de Franstalige jongeren in het federaal detentiecentrum de Grubbe op 21 mei 2010 was de Franstalige Gemeenschap geen betrokken partij meer en werd de evaluatiecommissie, dat samengesteld was uit vertegenwoordigers van de federale staat en beide gemeenschappen niet meer opnieuw samengesteld. Er werd dan ook geen evaluatierapport meer opgesteld. In het federaal detentiecentrum De Grubbe was er op regelmatige basis overleg tussen de beide lokale directies, Vlaams en federaal. Hierin werd de werking voortdurend geëvalueerd en in overleg bijgestuurd en op elkaar afgestemd. BIJLAGE Aantal isolaties in de gemeenschapsinstellingen per maand in 2014, naar campus en naar aanleiding isolatie