Handleiding Assessment. Intro BDB. Onderwijs Uitvoeren

Transcriptie

1 Auteur Ontwikkelteam Intro BDB Ontwikkelteam BDB Onderwijs Uitvoeren eindredactie: Theo van den Bogaart Inlichtingen Expertisecentrum docent HBO Datum 29 augustus 2016 Versie 1.0 Hogeschool Utrecht, Utrecht, 2016 Handleiding Assessment Intro BDB & Onderwijs Uitvoeren Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudigen voor eigen gebruik of interngebruik is toegestaan.

2 Inhoudsopgave 1. Introductie 2. Achtergrond 3. Procedure assessment Programma assessment 5. Beoordelings- en feedbackformulier 6. Suggesties ter voorbereiding van het assessment Onderwijseenheid Kennis en vaardigheden Schriftelijke verantwoording Presentatie Criteriumgericht interview 1. Introductie Dit is de handleiding die je kunt gebruiken om het assessment voor te bereiden waarmee je de twee onderdelen Intro BDB en Onderwijs Uitvoeren van de Basis Didactische Bekwaamheid (BDB) kunt afronden. Deze twee modules liggen in elkaars verlengde en worden gezamenlijk getoetst. Deze handleiding gaat enkel over de toetsing en niet over de inhoud van de professionaliseringstrajecten die worden aangeboden. Dit laatste vind je in het elektronische platform HUbl. Door dit te scheiden, is het mogelijk flexibele arrangementen aan te bieden terwijl er toch (in dit document) sprake is van een uniforme toetsing: alle routes leiden naar dezelfde kwalificatie. Er is daarmee sprake van leerwegonafhankelijk toetsen (LOT). De opbouw van dit document is als volgt. In hoofdstuk 2 behandelen we de achtergrond van de BDB om duidelijk te maken waar de dossiereisen en beoordelingscriteria op zijn gebaseerd. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 de samenstelling van het dossier beschreven en in hoofdstuk 4 de beoordelingswijze. 2

3 2. Achtergrond De BDB komt voort uit het hoofdlijnenakkoord van de Vereniging Hogescholen (toentertijd nog HBO-raad geheten) met het Ministerie van OCW. Hierin staat: Daarenboven zullen de hogescholen het initiatief nemen om, naar analogie van de Basiskwalificatie Onderwijs van de universiteiten, een Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheden in te voeren. ( ) Het akkoord heeft betrekking op maatregelen die de hogescholen nemen om het rendement van opleidingen te verhogen, uitval en het wisselen van studies te beperken en de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Ook wordt er geïnvesteerd in de kwaliteit van de docenten. In het Protocol inzake wederzijdse erkenning basiskwalificatie didactische bekwaamheid dat vervolgens door de hbo-sector is opgesteld, is afgesproken dat er wederzijdse erkenning van BDB-regelingen zal plaatsvinden, mits die aan een aantal kenmerken voldoen. In reactie op de landelijke afspraken heeft het College van Bestuur van de HU een HU-brede voorziening ingesteld, het Expertisecentrum docent HBO (EdH), voor de professionalisering van docenten binnen de strategische koers van de HU en de prestatieafspraken van de HU met OCW. De BDB is ontwikkeld en wordt uitgevoerd bij het EdH. Bij het EdH zijn de landelijk vastgestelde kaders nader ingekleurd. Het EdH heeft een BDB-traject ontwikkeld met een totale omvang van 10 EC dat als volgt is opgebouwd: Intro BDB (1 EC), Onderwijs Uitvoeren (3 EC), Onderwijs Beoordelen oftewel de BKE (3 EC), Onderwijs Ontwerpen (3 EC). Afstemming hiervan met andere hogescholen en bijstelling op grond van de interne kwaliteitscyclus is een continu proces. De eindkwalificatie voor een hbo-docent voor het uitvoeren van onderwijs is als volgt omschreven: ondersteunen van studenten in hun ontwikkelingsproces tot, en als, beroepsbeoefenaars, afgestemd op behoeften van en verschillen tussen studenten en de aard en ontwikkelingen in de beroepspraktijk; alsmede het plannen, uitvoeren, evalueren en systematisch verbeteren van het eigen handelen hieromtrent en het samenwerken hierin met collega's en het beroepenveld. De invulling hiervan op niveau BDB is geëxpliciteerd, bijvoorbeeld in het beoordelingsformulier in de bijlage bij dit document. 3

4 3. Procedure assessment Het assessment heeft een summatieve en een formatieve functie. Enerzijds wordt bepaald of jouw kwalificaties ten aanzien van onderwijs uitvoeren passen bij het basisniveau en anderzijds kun je door feedback nieuwe inzichten opdoen. De beoordeling vindt plaats door twee assessoren. Een van de assessoren is een opleider van het EdH. De andere assessor mag je zelf aanwijzen: het kan een collega van je eigen opleiding zijn, of een medecursist. De assessor van het EdH is verantwoordelijk voor het eindoordeel. Ten behoeve van callibratie van de beoordeling is er soms een derde assessor van EdH aanwezig. De assessoren komen tot een oordeel op grond van observaties die voortkomen uit drie bronnen: Een schriftelijke verantwoording bij een onderwijseenheid. Dit is een tekst van circa vier pagina s A4. Je beschrijft hierin jouw didactische ideeën over een samenhangende eenheid van minimaal een uur waarin je een groep studenten bepaalde leer- of ontwikkeldoelen probeert te laten bereiken - denk aan een college, werkgroep, practicum, leerteambijeenkomst, loopbaangesprek, stagebegeleiding, e.d. Een presentatie aan de assessoren in de vorm van een reflectie op de uitvoer van deze onderwijseenheid. De presentatie duurt 15 minuten en bevat een videocompilatie van de uitvoering. Het getoonde videomateriaal neemt ongeveer vijf minuten van de presentatie in beslag, maar mag in fragmenten gespreid worden getoond. Je gebruikt voor de presentatie een eigen laptop. Een criteriumgericht interview met de assessoren over jouw kwalificaties als uitvoerder. Functie van dit interview is verhelderen en aanvullen van de indrukken die de assessoren verkregen hebben uit de voorgaande bronnen. In het interview ben je niet beperkt tot de onderwijseenheid waarvan hiervoor sprake is: je kunt uit de hele breedte van je onderwijstaak ervaringen inbrengen. Het interview duurt 20 minuten. 4

5 Programma assessment Bij de vetgedrukte gedeelten heb je (de kandidaat ) een rol. Het tijdstip 0:00 is het moment waarop het assessment voor jou start. Voorafgaand aan assessmentdagdeel van tevoren minimaal 5 werkdagen van tevoren Kandidaat schrijft zich in voor een assessmentdagdeel bij het secretariaat EdH Secretariaat maakt een rooster, deelt assessoren in en deelt het starttijdstip en de ruimte aan kandidaat en assessoren mede. Kandidaat levert zijn schriftelijke verantwoording per mail in bij het secretariaat EdH Secretariaat controleert ontvankelijkheid en mailt vervolgens de verantwoording en lege aanteken- en beoordelingsformulieren naar de assessoren. Tijdens assessmentdagdeel 0:30 Assessoren lezen schriftelijke verantwoording 0:10 Assessoren overleggen over het assessment 0:00 Kandidaat betreedt ruimte en geeft presentatie 0:15 Assessoren bereiden interview voor 0:20 Interview met kandidaat 0:40 Assessoren vullen beoordelingsformulier in 0:50 Assessoren lichten formulier toe aan kandidaat 1:00 Assessoren sturen formulier door aan secretariaat EdH en kandidaat 5

6 5. Beoordelings- en feedbackformulier Beoordelings- en feedbackformulier Onderwijs uitvoeren, niveau basis (BDB) datum: naam kandidaat: namen assesoren: Onderwijs uitvoeren in het hbo betekent voor een docent: ondersteunen van studenten in hun ontwikkelingsproces tot, en als, beroepsbeoefenaars, afgestemd op behoeften van en verschillen tussen studenten en de aard en ontwikkelingen in de beroepspraktijk; alsmede het plannen, uitvoeren, evalueren en systematisch verbeteren van het eigen handelen hieromtrent en het samenwerken hierin met collega's en het beroepenveld. bewijslast in schriftelijk deel: bewijslast in presentatie: bewijslast in interview: t.a.v. handelingsrepertoire, hetgeen op niveau basis betreft: leeruitkomsten identificeren die passen bij het curriculum en het beroep waartoe wordt opgeleid; studenten begeleiden in het bereiken van deze uitkomsten; het behalen van de uitkomsten evalueren; en dit alles in samenhang onderbouwen op grond van kennis over: leertheorie, studentfactoren, i.h.b. motivatie, autonomie, voorkennis, docent- en contextfactoren, i.h.b. de docenthandelingen modelling, guiding, coaching, scaffolding en monitoring, leerprocessen, i.h.b. integratie van kennis, vaardigheden en houding, leeruitkomsten, i.h.b. onderscheiden van vakkennis, vakvaardigheden en houdingen en waarneembaarheid op toepassingsniveau. t.a.v. binnen- en buitenschools leren, hetgeen op niveau basis betreft: studenten stimuleren om theoretische kennis (modellen / concepten / begrippen) toe te passen in de concrete werkcontext; studenten begeleiden bij het integreren van leren op school en leren in de beroepspraktijk en deze twee vormen van leren zichtbaar maken; leeromgevingen bieden waarin relevante beroepscontexten betekenisvol worden gebruikt; waarbij gebruik wordt gemaakt van kennis en inzichten over transfer, authentiek leren. t.a.v. handelingscyclus, hetgeen op niveau basis betreft: er wordt gereflecteerd op het eigen handelen vanuit de perspectieven van context, theorie, visie op leren, visie op beroep en rolopvatting, met als centrale vraag wat de impact van het handelen is op het leren van studenten; hierbij wordt feedback van anderen (collega's, studenten, werkveld) gebruikt; ervaringen worden gegeneraliseerd naar andere contexten (transfer). Conclusie algemeen oordeel: eventuele extra kwaliteiten: Voldaan / Niet voldaan doorgroeimogelijkheden: 6

7 6. Suggesties ter voorbereiding van het assessment Het staat je vrij eigen keuzes te maken in de invulling van de schriftelijke verantwoording en de presentatie, zolang althans aan de vormeisen die hierboven bij de procedure zijn beschreven wordt voldaan. Om meer handvatten te bieden, volgt hier een aantal suggesties. Onderwijseenheid Kies bij voorkeur een les (of andersoortige onderwijsactiviteit) waarin je een variatie aan docenthandelingen kunt laten zien. Zorg dat er voldoende interactie is en dat studenten worden geactiveerd. Bereid de les goed voor door van tevoren de schriftelijke verantwoording te schrijven. Laat de les door iemand opnemen, of kies in ieder geval een camerastandpunt waarin de interactie tussen jou en de studenten waarneembaar is. Test van tevoren het geluid. Als je zelf geen goede camera hebt, kun je die reserveren bij de HU-servicepunten (vaak bij de receptie). Vraag na afloop van de onderwijseenheid feedback aan studenten. Zorg dat je hierbij ook een aantal gerichte vragen hebt. Als het lukt om feedback bij een collega op te halen, bijvoorbeeld omdat deze persoon heeft gefilmd, is dat ook mooi. Beide kun je in de presentatie gebruiken. Kennis en vaardigheden Tenzij je de zelfstandige variant doet, zal er tijdens de module ondersteuning zijn bij het verwerven van relevante kennis en vaardigheden. We verwijzen hier nog naar een aantal bronnen: De HUbl-site Onderwijs uitvoeren bevat informatie over een uitgebreide collectie van onderwerpen. Het 3P-model kun je gebruiken om je onderbouwing en reflectie te structureren. Zie de HUbl-site of lees: Khaled, A. (2014), De 3 P s van het beroepsonderwijs, vrij naar Tynjälä, Päivi (2013), Toward a 3-P Model of Workplace Learning: a Literature Review, Vocations and Learning 6: p Om reflectie te structuren kun je het STARR-model gebruiken: Situatie, Taak, Actie, Resultaat, Reflectie - zie wederom de HUbl-site. Over effectief docentgedrag: Hattie, John (2012), Visible learning for teachers. Maximizing impact on learning, New York: Routledge. Er is ook een Nederlandse vertaling. Over opleiden in het beroepsonderwijs: De Bruijn, Elly (2012), Teaching in innovative vocational education in the Netherlands, Teachers and Teaching: Theory and Practice, 18:6, pp

8 Schriftelijke verantwoording Geef eerst een zeer beknopte inleiding waarin je de opleiding noemt en de studentengroep beschrijft, naast eventuele bijzonderheden. Bedenk dat minstens een van de assessoren jouw opleiding waarschijnlijk niet kent. Je kunt de tekst de vorm geven van een onderbouwd lesplan of lesvoorbereiding. Ga in op didactische keuzes en niet op vakinhoud. Scheid nadrukkelijk je eigen handelen van de effecten die dit heeft op je studenten. Werk vanuit leeropbrengsten en het zichtbaar maken van het leren. Een geschikt model hierbij is het 3P-model (zie ook hieronder). Op basisniveau moet je uit het 3P-model vier pijlers beschrijven en verbinden, namelijk studentfactoren, docent- en contextfactoren, leerprocessen en leeruitkomsten (de pijler over interpretatie hoef je op basisniveau nog niet te hanteren). Bestudeer het beoordelingsformulier, categorie handelingsrepertoire, voor inspiratie over de onderdelen die je moet beschrijven. Realiseer je dat het om een kwalificatie tot docent beroepsonderwijs gaat. Maak dus helder hoe de onderwijseenheid past bij de ontwikkeling tot of van beroepsbeoefenaren. Zie wederom het beoordelingsformulier, categorie binnen- en buitenschools leren. Presentatie Je hoeft in de voorbereiding van je presentatie niet te veel tijd te steken in de technische verwerking van de film. Het is geen bezwaar als je een aantal tijdsintervallen voor jezelf opschrijft en tijdens de presentatie bij het afspelen deze gewoon opzoekt. Licht de fragmenten die je toont van tevoren kort toe, waarbij je naar je schriftelijke verantwoording kunt verwijzen. Geef na afloop van ieder fragment een reflectie, waarbij je ingaat op je handelen, de effecten daarvan en de wijze waarop deze effecten zichtbaar zijn. Dit kun je koppelen aan context, theorie, visie of rolopvatting. Je kunt het STARR-model als handvat gebruiken als je dat prettig vindt. Laat zien welke feedback je van anderen (studenten, collega s) hebt gekregen en hoe je hiermee omgaat. Er is niet veel tijd voor de presentatie, dus bereid het strak voor en zorg ook dat alles op je laptop klaar staat, zodat je meteen kunt beginnen. Criteriumgericht interview Hier is geen uitgebreide voorbereiding voor nodig. De vragen die hier gesteld worden, zijn gekoppeld aan het beoordelingsformulier, dus lees dit van tevoren goed door en zorg dat je alles dat hier staat begrijpt. Hoewel er een beoordeling plaatsvindt, is het interview vooral ook een gesprek tussen collega s dat meestal als erg prettig wordt ervaren. 8

9 9