Inleiding. Wat zit er in de TotaalBox?

Transcriptie

1 Laag Visie & Beleid Wat zit er in de TotaalBox? De TotaalBox bestaat uit de volgende onderdelen: Totaalscan De digitale Totaalscan is bedoeld om te ontdekken welke vormen van jeugddiaconaat aanwezig zijn in de gemeente. De Totaalscan bestaat uit stellingen die gegroepeerd zijn rond diverse aspecten van jeugddiaconaat. Het is de bedoeling dat je van elke stelling aangeeft in hoeverre deze overeenstemt met de situatie in jullie eigen gemeente. Na het invullen van de scan krijg je een overzicht, hoe het op dit moment gesteld is met jeugddiaconaat in de gemeente. De huidige stand van zaken wordt in een drietal taartdiagrammen weergegeven. Het verdient de aanbeveling om de scan onder begeleiding van een gemeente- of jeugdwerkadviseur in te vullen van een van de organisaties. De adviseur kan jullie gesprek leiden en doorvragen tijdens het invullen van de scan en kan toelichting geven op de vragen. De adviseur bespreekt de uitkomst met jullie en komt tot een eerste advies voor de aanpak. Informatie en achtergronden In vier delen in de TotaalBox staat informatie die je verder helpt met het doordenken, opzetten en het ontwikkelen van jeugddiaconaat. Hoe organiseer je jeugddiaconaat? Wat zijn randvoorwaarden? Wat is eigenlijk een diaconale houding en hoe kan je jongeren daarin stimuleren en hen erbij faciliteren? Hoe coach je jongeren bij het aangaan van ontmoetingen met hulpvragers voor wie ze zich inzetten? Hoe kan je het verankeren met beleid? De delen waarin dit soort vragen aan de orde komen, zijn: Visie & Beleid, Diaconale Houding, Actie & Ontmoeting en Delen & Verbreden. Deze onderdelen noemen we de lagen van het jeugddiaconaat. Je kunt je specifiek gaan verdiepen in één van de lagen. Natuurlijk kan je ook helemaal volledig zijn en alle lagen doorlezen. Ongetwijfeld ontdek je daarmee nieuwe inzichten, aanknopingspunten en inspiratie om het jeugddiaconaat extra impulsen te geven. Werkvormen Bij elke laag zijn praktische werkvormen beschikbaar, om te gebruiken op verschillende plekken in de gemeente waar jongeren aanwezig zijn. Daarmee kan de theorie geoefend worden en concreet gemaakt in je eigen praktijk. Ze zijn gemakkelijk vindbaar op aparte werkbladen met een herkenbare kleur per plek. Praktijkvoorbeelden Enkele praktische goede voorbeelden van jeugddiaconaat maken de theorie concreet. Hieraan kan je als gemeente zelf voorbeelden toevoegen. Landelijke Projecten & Materialen Dit gedeelte bevat informatie over diverse landelijke organisaties die actief zijn op het gebied van (jeugd-) diaconaat. Je leest er wat deze organisaties te bieden hebben aan concrete producten en materialen, en aan mogelijkheden voor lokale kerken en jongeren om jeugddiaconaat in praktijk te brengen. Bijlagen Het thema diaconale jeugdzorg raakt het onderwerp van deze TotaalBox wel maar hebben we in dit materiaal verder niet uitgewerkt. Daarover vind je informatie terug in een bijlage. Je kunt zelf in de loop van de tijd bijlagen invoegen. Aanvullende Informatie Hier tref je de literatuurlijst aan met gebruikte bronnen, om je verder te verdiepen. Ook vind je hier het colofon. 5

2 Aanbevolen Een vervolg op het invullen van de Totaalscan is een gemeenteadviestraject, om de in de scan ontdekte kansen op verbreding en verdieping te gaan aanpakken. Een gemeente- of jeugdwerkadviseur kan jullie helpen na de uitkomst van de scan een stap verder te zetten. Deze adviseur helpt je om concrete doelstellingen en actiepunten te formuleren om het jeugddiaconaat op het aspect van jullie keuze te verbreden of verdiepen. De adviseur kan het gehele traject begeleiden. De adviseurs zijn bij de betrokken organisaties te consulteren. Hoe werkt het? De Totaalscan invullen is de eerste stap. Doe dit vooral niet alleen, maar samen met andere mensen die te maken hebben met diaconaat en jeugd in de gemeente. Idealiter begeleidt een jeugdwerk- of gemeenteadviseur de bijeenkomst. Deze zal starten met een inleidend gesprek over wat jullie verstaan onder jeugddiaconaat, en over wat er al gebeurt in jullie gemeente in dat kader. Je kunt dit zien als eenvoudige nulmeting. Het kan goed zijn dat je door invulling van de scan ontdekt, dat er meer blijkt te gebeuren dan je denkt... De Totaalscan is een digitale stellingenlijst. Per stelling vink je het antwoord aan dat het dichtst bij de situatie in jullie gemeente ligt. De antwoordcategorieën variëren van: Helemaal niet Een beetje (toevallig) Klopt aardig (af en toe een bewuste keuze) Past helemaal (bewuste inzet op) Weet ik niet Taart Met het invullen van de Totaalscan ontdek je welke aspecten van jeugddiaconaat al vorm gekregen hebben in jullie gemeente (bijvoorbeeld: aan Visie & Beleid en Actie & Ontmoeting hebben jullie al veel gedaan, maar voor Diaconale Houding is nog weinig aandacht), in welke mate en op welke plekken dat gebeurt (bijvoorbeeld: wel in de catechese en nog niet in de eredienst). Dit resultaat wordt visueel verbeeld in enkele grafieken. De grafieken die op basis van de ingevulde scan ontstaan zijn driedimensionale cirkeldiagrammen en punten daaruit: als een taart. De inhoudelijke aspecten van jeugddiaconaat zijn de lagen waaruit de taart is opgebouwd. De plekken waar jongeren te vinden zijn, zijn de verschillende punten van de taart. 6

3 De totale verdeling per plek Jongeren Individueel Diaconaal & Missionair Werk Eredienst & Gemeente Hoe groter de arcering, des te meer jeugddiaconaat aanwezig is op die plek De vier lagen van jeugddiaconaat Delen & Verbreden Actie & Ontmoeting Diaconale Houding Visie & Beleid Hoe groter de arcering, des te meer dat aspect van jeugddiaconaat uitgewerkt is De verdeling van de vier lagen van jeugddiaconaat per plek Eredienst & Gemeente Diaconaal & Missionair Werk Jongeren Individueel Delen & Verbreden Actie & Ontmoeting Diaconale Houding Visie & Beleid Hoe groter de arcering, des te meer dat aspect van jeugddiaconaat uitgewerkt is op die plek 7

4 Lagen van de taart In dit materiaal is jeugddiaconaat uiteengelegd in diverse onderdelen, aspecten. We noemen die aspecten lagen : het zijn de lagen waaruit de taart is opgebouwd. In onze visie komt jeugddiaconaat pas volledig tot zijn recht als aandacht is voor elk van deze aspecten. Het betreft de volgende aspecten: Visie & Beleid Wat is de visie van jullie gemeente, maar bijvoorbeeld ook van jongeren individueel, op jeugddiaconaat? Hoe vertaal je dat in beleid? Door dergelijke vragen te beantwoorden krijgt het een steviger basis (dan het incidenteel uitvoeren van praktische activiteiten), waarop je al je diaconale projecten kunt baseren. Diaconale Houding Wat is het verschil tussen iets voor iemand doen en een diaconale levenshouding hebben? Waarom is een diaconale houding oefenen belangrijk? Hoe herken je die en wat kan je doen om dat te oefenen en stimuleren? Actie & Ontmoeting Aan wat voor jeugddiaconale acties kan je denken, behalve aan het spaardoosje? Met wat voor zaken moet je rekening houden? Ontmoeting staat centraal bij jeugddiaconaat. Waarom? En hoe kan je deze gestalte geven? Delen & Verbreden Diaconale inzet doet wat met je; zowel met degene die wordt bijgestaan als met degene die zich voor hem of haar inzet. Diaconaat raakt en verandert mensen. Het doorgeven van die bewogenheid en ervaring kan anderen in de gemeente op hun beurt inspireren en stimuleren. Jeugddiaconaat komt het best tot zijn recht wanneer er in ieder geval in alle lagen wordt geïnvesteerd. Het investeren in de verschillende lagen van jeugddiaconaat noemen we verdiepen. Taartpunten De inhoudelijke aspecten van jeugddiaconaat kunnen gestalte krijgen op allerlei plekken van de gemeente waar jongeren aanwezig zijn. Idealiter wordt (jeugd) diaconaat niet verwezen naar een geïsoleerde plek in de gemeente. In deze TotaalBox zijn zes plekken gedefinieerd, waar jeugd aanwezig is in/namens de kerk. Deze plekken vormen elk een punt van de taart. Het betreft de volgende plekken: Eredienst & Gemeente In de kerkdienst of in de kindernevendienst kan aandacht zijn voor jeugddiaconaat. In de collecte, maar ook bij de gebeden, de overdenking en bij de aandacht in de dienst voor diaconale projecten. Dit geldt uiteraard ook voor gemeentebrede activiteiten zoals gemeenteavonden, startzondag of een gemeenteweekend. is de plek om te leren over geloven, kerk en traditie. Uiteraard hoort daar ook jeugddiaconaat aan de orde te komen. Diaconaal & Missionair Werk Hieronder verstaan wij vaak vanuit de diaconie georganiseerde initiatieven gericht op mensen buiten de kerk die zorg en aandacht nodig hebben. Denk aan maaltijdprojecten voor buurtbewoners die alleen en eenzaam zijn, vakantieweken voor kinderen uit kansarme gezinnen, taalondersteuning aan vluchtelingen die moeten inburgeren of het vakantiebijbelwerk met kinderen. Jongeren kunnen op allerlei manieren participeren in deze activiteiten. Dit betreft de kinderclubs, de jongerensoos, het zondagsschoolwerk, het open jeugdwerk, enzovoort. Dergelijke activiteiten hebben vaak een creatieve en actieve insteek. Het thema jeugddiaconaat kan hier prima vanuit die insteek aan de orde komen. 8

5 Juist door in de gezinnen aandacht te schenken aan jeugddiaconaat, leren kinderen en jongeren beseffen dat diaconaat niet iets is voor op zondag, maar bij elke dag van het leven hoort. Jongeren Individueel Er zijn veel eigen initiatieven van kinderen en jongeren die op individuele (of buitenkerkelijke) basis plaatsvinden. Kinderen zijn vaak bewogen door nood en leed in de wereld en vaak genoeg ondernemen ze met elkaar acties, passend binnen hun reikwijdte en vermogens, om dat leed te verzachten. Jongeren zijn ook vaker actief dan we soms denken: Zip Your Lip, het Glazen Huis, de Rangers, buurtopruimdiensten... er gebeurt al van alles. Leer dit herkennen en verbind het explicieter met diaconaat in de gemeente. Jeugddiaconaat komt het best tot zijn recht wanneer er op zoveel mogelijk plekken vormen van jeugddiaconaat gestimuleerd worden. Het investeren op de verschillende plekken noemen we verbreden. Groeimodel Jeugddiaconaat uitbouwen is een groeiproces waar je op alle plekken waar jongeren aanwezig zijn in de kerkelijke gemeente mee aan de slag kunt en moet gaan. Door het op alle verschillende plekken aan de orde te laten komen, wordt duidelijk dat diaconaat, en diaconaal zijn, iets is van altijd en overal. Waar je niet een bepaald tijdstip en een bepaalde plek voor moet reserveren, maar dat je te allen tijde diaconaal kunt zijn. Bovendien: plekken versterken elkaar. Elke plek heeft een eigen karakter en insteek. De catechese is bij uitstek een goede leeromgeving, de eredienst is een goede plek om te bidden voor ontferming, of aandacht te schenken aan kwetsbaren; diaconaat aan de orde stellen in de thuissituatie maakt dat het helemaal bij het dagelijks leven hoort, enzovoort. Door het op alle plekken waar jongeren zijn aan de orde te laten komen, krijgt diaconaat op meest volledige wijze vorm. Deze TotaalBox biedt handvatten om jeugddiaconaat te verdiepen en te verbreden! Resultaat Meten is weten: het invullen van de scan geeft een totaaloverzicht van hoe het met jeugddiaconaat gesteld is in jullie gemeente op het moment van invullen. De uitkomsten van de scan zijn grafisch weergegeven. Er zijn bewust geen percentages verbonden aan de uitkomsten. Er is geen uitputtend afvinklijstje te maken, dat je kunt gebruiken om 100% diaconaal te worden. De stellingen in de scan leiden tot een kwalitatieve uitslag, en niet tot een cijfermatige meting van de mate waarin jullie diaconaal zijn. Je zult ontdekken op welk aspect en in welke plek jullie al sterk zijn met jeugddiaconaat, en waar je nog kunt ontwikkelen. Als je dat weet, kan je ook kiezen waar je in wilt gaan investeren. Behalve dat het invullen van de scan inzicht geeft, brengt het ook op ideeën. En alleen dat al stimuleert. Een derde reden waarom het invullen van de scan nuttig is, is dat het consequenties heeft. Op ideeën komen is leuk, maar je moet wel iets met die ideeën willen doen. En dan moet er ook tijd voor gemaakt worden. Door op basis van jullie uitkomsten van de scan groeikansen te kiezen, zeg je ja tegen jeugddiaconaat. Alleen al het feit dat jullie met elkaar de scan ingevuld hebben, betekent dat je jeugddiaconaat serieus neemt. Maar wat nu als er uit de scan blijkt dat er nog niet zoveel in jullie gemeente gebeurt aan jeugddiaconaat? Laat je daardoor niet ontmoedigen. Juist dan heb je ontzettend veel kansen. Laat je vooral inspireren door de vele mogelijkheden die er dan voor jullie liggen. Het hoeft niet allemaal, het hoeft niet tegelijk! Kansen kiezen en kansen pakken. Samen met jongeren. 9