lit nummer beslaat üit nier bladen.

Transcriptie

1 NO. 273 m ü A N, Zaterdag 23 November ma mwa -n De Sumatra Post <«% VERSCHJNT DAQELJKS, Zon- en Feestdagen uitgezonderd. Uitgevers en Drukkers VAREKAMP t? Co. ADVETENTEPJS: Abonnementsprijs bil vooruitbetaling f 5. Hoofdredacteur M. V El BOUT. Per advertentie t/m. 10 regels per keer Voor eiken regel meer/ 0.25 Geplaatst binnenpagina derde blad verhoogd 50 et. per met f. wegens duurte-toeslag, per regel 3 maanden. Telefoonnummers: Bij 4 t/m. 7 keer plaatsing 25% korting. Bij 8 t/m 25 keer plaatsing 33V,c/t Men abonneert zich voor volle kwartalen. Redactie 259, Buis 293. Administratie 211, korfing. Buis 471. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën moeten vooruit betaald worden lit nummer beslaat üit nier bladen. Voedselvoorzieningop Java. ln de afgeloopen week zijn de sluiers het beeld der ellende ln "nze voedselvoorziening. Bij de Europeesche Planters namelijk is de vraag aanhangig gemaakt, wat zij kunnen en willen doen voor «en voorziening in de onmiddellijke behoefte aan volksvoedsel, en voor een blijvende Hgggevalien vcor Voorziening. De, planters hebben aan de voordracht van het vraagstuk gaarne het oor geleend, begrijpend, dat de voeding der bevolking hun eigen belang raakt, ja is. En zij hebben geluisterd, gedacht en gesproken, omdat zij hebben gelezen, hoe de Regeering aan de ondernemers van landbouw in de buitengewasten een stel klemmende plichten heeft Pgelegd. t Heeft geen zin, thans stil te staan bij het feit, dat de oorlogsbezwaren nze gemeenschap nu schril voor de waarheid plaatst, dat ndië, gebied met veel rijstbouw en veel gelegenheid tot uitbreiding van rijstbouw, maar altijd bouwde op de ruime aanvoeren uit naburige vreemde gebieden. Men moet de moeilijkheden nagaan om te begrijpen, dat elke ndische regeering zich ijlings afkeerde van het vraagstuk: hoe e zorgen voor een zoo ruime paditeelt in ndië zelf, dat het zich zelf kan bedruipen, ook wanneer invoer van buiten is uitgesloten. De Regeering van heden wacht af den uitslag van de besprekingen, die de voorzitter van het Landbouw-Syndicaat met de onderscheidene landüouwvereenigingen heeft gehouden, en denkt daaruit te kunnen zien, w at de ondernemingen deden en doen tot Vtisterking van de hoeveelheid voedingswassen. o e voorzitter van het Syndicaat, de heer heeft heel wat te verrichten ge- la<3 om in de vereenigingen een nagenoeg ijke instemming en medewerking te belkomen, en hij zal straks met zijn voorstellen in den Volksraad komen, dat wil Zeggen: de leden van den Volksraad beleggen een vergadering, waarin hij zal verschijnen om hen te winnen voor een voorstel, het zijne, dat de Volksraad dan zou overnemen en bij de Regeering indienen. Afgezien van hetgeen de Europeesche planters bereid zijn te doen voor een onmiddellijke voorziening, en afgezien van blijvende maatregelen, wenscht hij een betere organisatie voor het nagaan der voorraden, voor de verdeeling en voor de uitbreiding der aanplantingen. Een hoofdelijke toedeeling van rantsoen, gelijk in Europa plaats heeft, hier onmogelijk achtend, staat hij voor de fantsoeneering van gebieden. Aan het hoofd daarvan denkt hij zich een dictator, slechts aan den gouverneur-generaal verantwoordelijk, in elk gebied gesteund door een commissie met voedingscommissarissen, die geregeld de voorraden opnemen, voor uitbreiding van aanplant zorgen, alle voedsel op papier in beslag nemen en den verkoop met bepaalde bestemming laten ge- *Ueen schieden. Men heeft in een bijeenkomst met enkele eden van den Volksraad aanstonds opgemerkt, dat daarbij het Binnenlandsch Bestuur Vrijwel werd ter zijde geschoven, het werd opgemerkt en afgekeurd. Men achtte het nuttig, zoo de bestuursambtenaren in hun werkzaamheden ten bate der voedselverdeeling bleven en werden versterkt met werkkrachten vanbuiten. Maar anderen bleken hun vertrouwen in het welslagen van bestuursbedrijvigheid in deze op grond van jongere ervaringen te hebben verloren. k zal den Volksraad er verder maar buiten laten en wachten tot het lichaam in zijn geheel de voorstellen heeft overwogen. en beoordeeld. Het is niet kwaad, kortelijk na te gaan, wat de inzichten in de plantersvereenigingen schenen te zijn omtrent hetgeen Java zelf kan doen. Voor een voorziening met voedingsgewas tot leniging van den nood, dien men moet verwachten in de eerste vier maanden van het komende jaar, kunnen de erfpachstondernemingen slechts de ontgonnen gronden laten beplanten, verder laten tusschenplanten in jonge aanplantingen en ten derde oe- Planten de ongebruikte kweekbedden, kamponggroaden en tuintjes. Zoo men eerst nog gronden moest ontginnen, zou nien veel te laat komen. Wat voor den aanvang van 1919 noodig is, behoort onmiddellijk in den grond te worden gebracht. En dan nog zal hetgeen men verkrijgt een druppel in den emmer zijn! Als er niet anders is, «eet de bevolking Wel ketella, djagong en oebi in grootere hoeveelheden, maar het heeft mij toch wel getroffen, hoe de menschen in den duren rijsttijd van enkele maanden geleden geen korrel minder rijst aten en den hoogsten prijs betaalden. Van diezelfde bevolking is het nu de vraag, of zij begrijpt, dat zij moet meewerken bij het aanplanten voor een spoedige voedselvoorziening. Een inlander met goede verdiensten in suiker mi denkt er niet over zijn iuir ije ot een stuk kampongrond of op een ontginning van een erfpachtsperceel te gaan oebi planten of ketella. Met de pogingen tot voorziening, waarvan hier sprake is, zijn de ondernemers in meer dan één streek al lang bezig, en de ervaringen zijn verre van bemoedigend. Zoo is een schromelijke ontmoediging zoowel voor de Europeesche planters als voor de lnlandsche, dat er van dien voedingsaanplant op verschrikkelijke wijze is gestole.-:. Het kwam voor, dat zelfs de stekken werden meegenomen. Wie vindt de menschen bereid, opnieuw dat vergeefsche werk te doen? Dieven, waarmee men ook heeft te rekenen, zijn de wilde varkens en tegen dit soort zou prikkeldraad helpen, geen politioneele maatregelen zooair. men ze tegen die andere dieven zoo gaarne zou zien van het bestuur. De grieven tegen het binnenlandsch bestuur bleken niet gering te zijn: lastige voorschriften, tekortkoming in waakzaamheid, tegenstrijdige maatregelen. Niet alleen grieven tegen het binnenlandsch bestuur kwamen tot uiting, doch ook tegen de suiker en de tabak. Wel, kon men hooren, waarom stellen de ondernemers van suiker en tabak niet een deel van hun huur- en andere gronden benevens bevolking beschikbaar? Het antwoord daarop is niet uitgebleven : de bevolking-zelf wil liever blijven in de grootere verdiensten, die de suikercultuur en de tabakscultuur haar verstrekt. Ten slotte wil ik gewag maken van hetgeen op Java althans kan dienen tot een blijvende voorziening in voeding: heropenen van rijsthoeven. Geheel duidelijk lijkt mij deze belangrijke aangelegenheid nog niet; er zijn groote vragen, waarop het antwoord lang niet vaststaat. Men kan zich zoon hoeve denken met een omvang van 500 tot 1000 baoe, op gronden die de Regeering beschikbaar stelt en die bevloeibaar zijn. De ondernemingen in haar omgeving brengen haar in gang door tezamen de zorg voor personeel en geldmiddelen op zich te nemen en daartoe te vormen een naamlooze vennootschap. Er is één gewest, waar de plantets zich tot een dergelijke onderneming wel meer bereid toonden dan elders. n Bezoeki toch had men dadelijk gronden op het oog, en men noemde een bedrag voor de ondernemingen, die tezamen voor de rijsthoeve zorgen. Elders voelde men er ook zouden wel voor, maar men was er minder vaardig. De oprichting van rijsthoeven is zeker een aangelegenheid* die alle overweging verdient en misschien ook in de buitengewesten kan dienen, wanneer men er de goede streken voor vindt en het werkvolk daarvoor wordt aangevoerd. Rijp is de zaak nog lang niet en ik hoop er nog wel eens op terug te komen. / Seri ps i. Het N..O.G. en de Onderwijs-politiek (Slot). Waar de heer Bergmeyer meende, dat de heer Cramer bij zijn afwijzen van de motie, stemde tegen het door de S. D. A. P. en het N.. O. G. gehuldigde beginsel, had hij het mis. De heer Bergmeyer heeft zich echter in den Volksraad schuldig gemaakt aan verdoezeling van beginsels. Overgaande tot zijn onderwerp noemt spreker de rede van den heer Creutzberg één stuk tragiek. Over de Hollandsch-Chineesche kweekschool te Meester Cornelis wil spreker^niet oordcelen, omdat deze nog niets gepresteerd heeft, wel wil hij waarschuwen tegen te hoog gespannen verwachtingen ten aanzien van de resultaten dezer school. Over de Hoogere lnlandsche kweekschool te Poerworedjo heeft de Directeur zich uiterst gunstig uitgelaten. Spreker kan van deze school niet met lof gewagen. Hij ridiculiseert de ëïhdexameneischen dezer school, waar men candidaten geen opstel laat maken over de sawah", het vulkanisme", of desnoods over: de invloed der S.. op de volksbeweging", maar over... Nederland en de Zee," waar men van hem vergt: geen kennis over Diponogoro, over de grooten uit het rijk van Mataram en Modjopait, maar over de centralisatie onder het Bourgondische huis. Waar gaan wij heen, vraagt spreker, als de directeur deze inrichting zoo ophemelt, waar gaan wij heen, als dit uit de lalahdsche wereld onweerlegd blijft. Sinds jaar en dag wijst het N.1.0.G. erop, dai men nog nooit ndische onderwijzers heeft gekweekt. Alle raadgevingen van h-t N.1.0.G. worden door de regeering gedepo c erd,,men schrijft ".de o. n toe Ḋat krenkt den onderwijzer. Wanneer wij thans onze boycot uitspreken over de opleiding, dan kan men niet zeggeen, aldus de heer Schotman, dat wij het belang van het land in gevaar brengen, maar dan is het de drang naar betere opleiding, die tot uiting komt. Het afwijzen van een meer veelzijdige opleiding, als zijnde luxe, brandmerkt spreker als een staaltje van kruidenierspolitiek, omdat men inziet, dat de consequentie van een betere opleiding noodwendig moet zijn: betere bezoldiging. Daar deinst men voor terug. Wanneer men onderwijzers met vrouw en kinderen, die zonder hoofdacte als onderwijzer naar ndië gaan, misleidt en op een hongerloon uitstuurt, is dit een onduldbare toestand, waartegen een goede vakorganisatie moet strijden. Waar men van ons, ons vergelijkende met de lnlandsche collegas, zou willen eischen, zelf aan de warong te gaan eten, onze vrouwen te exploiteeren, onze kinderen zonder baadje langs de straat te laten loopen, en de Volksraad applaudisseert, dan dient door u, onderwijzers, hier te worden geprotesteerd (applaus). Ook onze maxima zijn niet hoog, ja, wanneer men kostkinderen houdt, tot s avonds laat lessen geeft, komt men er wel, doch daarop mag de regeering de salarissen nooit ba^eeren. Vroeger lieten de hoofdonderwijzers de bijlessen over aan de jongeren, die, pas uit Holland gekomen, het noodig hadden, thans loopen de hoofdonderwijzers naar het Departement om te vragen, of er misschien *nog een cursus open is. Het omlaag halen van den stand der onderwijzers, dat is het wat ons irriteert. Alle hoop is nog gevest gd op de Nederlandsche regeering, maar in hoogste instantie staat daar de organisatie van 1300 ndische onderwijzers, vermoedelijk gesteund door leden der kleinere organisaties en zeker door de groote organisatie overzee, en ik verzeker de ndische regeeringdit is niet als bedreiging bedoeld- dat, wanneer men den ndischen onderwijzer wil terugbrengen tot den Hollandschen schoolmeester, dat hier dan macht tegenover macht zal (Applaus). staan. Van de gelegenheid tot debat wordt gebruik gemaakt door den heer Z. Stokvis, die releveert, dat in het afdeelingsverslag van den Volksraad over de begrooting gewezen wordt op de examenopgaven der Poerworedjor.chc kweekschool. De regeering heeft een onderzoek toegezegd, daar overlegging der eximen-eischen is geweigerd. (Geroep: juist)..nadat nog een Christelijk onderwijzer in debat getreden en door de nleiders geantwoord s, sluit de voorzitter te de vergadering. Zitting van De Volksraad. Vrijdag 15 Nov. Voorzitter: Dr. Koningsberger. Na lezing der notulen doet de voorzitter mededeeling van verschillende ngekomen voorstellen. 1. Een voorstel van den heer Labberton om het ook niet-nederlanders mogelijk te maken, zitting te nemen in den Raad van Ned.-indië door het woord Nederlanders te vervangen door Nederlandsche onderdanen. 2. Voorstel van den heer Labberton om heerendienstplichtigen etc. op Vrijdagen niet te laten uitkomen. 3. Voorstel van den heer Abdoel Rivaï om een commissie óp. te richten ter voorbereiding van universitair onderwijs. Daarna worden dealgemeene beschouwingen voortgezet. Mr. Dr. Schumann constateert, dat de lezing van de memorie van antwoord van de Regeerigg voor hem een groot genot is geweest. Een aestbetisch genot, want de taal en stijl zijn uitmuntend verzorgd; een genot vooral om den inhoud. Want volgens die memorie van antwoord zullen we binnen afzienbaren tijd krijgen een hervorming, die ver boven de bestuurshervorming uitgaat; een hervorming, die de verhouding van Ned.-ndië tot het moederland raakt. Uit het antwoord van de regeering toch leest spreker, dat naar een bepaalde vorm zal worden gezocht, waarin de verhouding van Moederland en koloniën gegoten kan worden en al is die vorm ook nog niet gekozen, ongetwijfeld zal den vorm van het Britsche rijk tot voorbeeld genomen worden, waar ieder deel van het rijk een stem in het kapittel heeft. Spr. is van oordeel, dat we in Ned.-lndië" steeds achteraan komen; de Volksraad b.v. had veel eerder moeten ingesteld. Uit die memorie van antwoord spreekt een zekere angst voor den invloed, dien de Volksraad wellicht zou kunnen krijgen. Het is waar, dat den Volksraad een kleine rol is toebedeeld, maar een goed acteur kan uit een kleine rol meer halen dan een slechtacteur uit een groote rol. Wanneer men echter de rechten van den Volksraad terecht beknotten wil, loopt men gevaar dat die Volksraad haar banden verbreekt. Spr. vergelijkt de Volksraad met een jonge aanplant in een oud bosch: de jonge aanplant zal het winnen van de oude eeuwaardige boomen. Spr. vindt in de M. v. A. d«e pogingen van de regeering terug om den Volksraad als een quantité négligeable te behandelen. Spr. ver 7 wijst ten bewijze hiervoor naar het standpunt, dat de regeering tegenover de bekende benoemingen inneemt. Spr. wil de benoeming van de H. H. Swart en Sibenga Mulder niet aan kritiek onderwerpen; spr. weet niet of de heer Swart een sabreur is, als Tjipto gisteren zeide, hij kan het werk van den heer Swart in Celebes, Borneo en Atjeh niet beoordeelen. Maar hij weet,dat de heer Swart een man is van den daad en dat is voor hem het belangrijkste van alles. Ook de benoeming van den heer Sibenga Mulder vervult spr. niet met vrees of misnoegen; de gewraakte uitlatingen van den heer Sibenga Mulder dateeren uit den tijd, toen hij nog niet kon vermoeden ooit tot Directeur van Landbouw te worden uitverkoren. De heer Sibenga Mulder is echter bij de Handelsvereeniging Amsterdam in dienst geweest en heeft daar discipline geleerd; waarschijnlijk zal hij zich daardoor thans wel reeds allerlei ambtenaarshoedanigheden hebben verworven* Spr. keert zich echter tegen het principe" de Volksraad moet het recht hebben bepaalde benoemingen te becritiseeren, niet om de personen zelf die erbij betrokken zijn, maar om de richting dier personen zelf. Men moet bij iedere benoeming weten of de personen gekozen zijn om hun capaciteiten of om de richting, die ze vertegenwoordigen. Verder kant spr. zich tegen de regeering, waar deze bezwaar heeft tegen het publiceeren van ambtelijke rapporten. Omdat in die rapporten weer personen worden genoemd. Het is ons te doen om de heele waarheid niet om de halve. We wenschen geen rapport, dat slechts een deel der waarheid publiceert; geen rapporten voor inwendig en uitwendig gebruik. Laat de regeering dan liever die rapporten voor zich houden. Spr. becritiseert de cijfers, die in de M.v.A. de welvaart van de bevolking moeten demonstteeren. Er wordt b.v. voorgesteld, alsof de bebouwde grond in 15 jaarvan 4 millioen op. 6 millioen bouws is gebracht. Die uitbreiding van 50 pet. in de 15 jaren is natuurlijk dwaasheid en toch zijn de cijfers goed: het groote verschil is echter niet te danken aan de uitbreiding van den landbouw, maar aan een hermeting. Ook de handel in boschproducten schijnt aan merkelijk vooruitgegaan te zijn: men heeft echter alle plantagerubbervoor Java alleen 41 millioen, voor geheel ndië 98 millioenbij de boschproducten geteld. Zoo zijn meer cijfers onjuist of misleidend: die van de beleggingen bij de postpaarbank: het reizigersverkeer etc. Ook spreker is van oordeel, dat de welvaart der bevolking stijgende is: de vermakelijkheidsbelasting stijgt voortdurend in elke stad, waar ze geheven wordt, in de kampongs, in huizen en kleeding toont die welvaart zich. Spr. komt dan tot de kritieke tijden, waarin we leven; kritiek vooral, omdat we niet weten, welke invloed de beroeringen buiten deze landen op de volksbeweging hier kunnen uitoefenen. Het is jle plicht van de regeering, excessen tegen te gaan in elke richting. Er rhoet^eza^- zijn, ook in het meest democratische land: de kwestie is niet, of er gezag zal zijn, maar in wiens handen dat gezac, zal zijn. Daarom richt spr. zich ook tegen hetgeen de heer Tjokro-aminoto gisteren heeft gezegd; spr. betwijfelt of één persoon een beweging als de S.. over zoon groot gebied in toom kan houden. Spr. gelooft ook, dat vele aanslagen op employës een gevolg zijn van uitdeden van klappen, maar toch dient S.. op elke vergadering opnieuw te veroordeelen den raad, door sommigen gegeven van tegenover de klap de piso-blatti te stellen. Daarna tot het uitoefenen der exorbitante rechten komende, zegt spreker, dat men zoo gauw in eiken politieken tegenstander een opruier ziet. Men kan daarom niet te voorzichtig zijn tendeze; wil men werkelijk rechtvaardig regeeren, dan dient men deze artikelen alleen toe te passen na een behandeling van de gansche zaak in het openbaar ; spr, is zoo bang, datmen anders zoo gauw misbruik zal maken van zijn macht en noodeloos zal prikkelen. De heer van der Jagt sluit zich aan bij den heer Schuraann, waar deze zich richtte tegen de S.l. De Centrale S.L keert zich niet krachtig genoeg tegen allerlei excessen en maakt zich zoo schuldig aan een onvergeeflijke zwakheid. Spr. juicht het houden van het eerste Javaansche Cultuurcongres te Solo toe ; is zelf spr. niet in de gelegenheid geweest dat congres bij te wonen, maar uit de verslagen in de dagbladen is spr. tot de conclusie gekomen, dat de Javaan wil terugkeeren tot zijn eigen Javaansche beschaving, terwijl hij uit de Westersche beschaving alles haalt, wat er goeds en bruikbaars uit te halen is. Uiterst moeilijk zal de taak zijn van de leiders der Javaansche cultuurbeweging. n verband hiermee moeten ateliers en scholen opgericht worden, waar de cultuur wordt gekweekt en ontwikkeld. Dat cultuurcongres was de eenige zonnestraal, die spreker heeft gezien. Thans komt spr. tot de excessen, door de S.. etc. begaan. De eerste de beste kwartjesvinder kan een volksbeweging ontketenen, die gevaarlijk kan worden voor deze landen. Spr. keert zich vooral tegen de H.H. Tjipto en Abdoel Moeis, die gisteren allerlei daden van het bestuur hebben afgekeurd en aangevallen. Spr. zal niet op al die beschuldigingen in gaan, ze betreffen meestal onbeduidende kwesties, die spr. al lang vergeten is. Maar ajs zijn oordeel geeft spr. ze, dat de regering elke bestuursambtenaar zal straffen, welke misbruik maakt van zijn macht. Geruggesteund door zijn regeering kan de betuursambtenaar kalm door gaan op zijn weg en alle excessen tegengaan. Het zijn vooral de suikermenschen, die het meest te lijden hebben van de bandeloosheid en tuchtloosheid der bevolking. Het kwaad is gelukkig nog niet vergevorderd; het zijn slechts enkele belhamels, die de dessabevolking opzetten tot anarchie etc. Spreker haalt voorbeelden aan, waaruit blijkt de onwil, de lust tot sabotage onder enkelen der bevolking. De toestand wordt steeds ongunstiger; cultuuremployés gaan nu met een revolver in hun kleeren verborgen de tuinen in ; wie zegt ons, of een jong employé in zijn zenuwachtigheid niet een schot zal lossen op een ongelukkig oogenblik. Spr. wijst op de houding van den suikerbond, den cultuurbond enz. De planter, die eerst veel voor zijn dessamenschen voelde, begint zich van hen af te keeren. E? zijn ontegenzeggelijk misstanden; de bevolking heeft -grieven ; de suikerfabrieken staan soms te dicht op een. Laat men strijden tegen die misstanden, maar met open visier. Grootkapitaal voert jaarlijks millioenen uit; het zou goed zijn, als dat geld in het land kon blijven, maar is dat uitvloeien van kapitaal niet in alle landen zoo. Zal de bevolking overgelaten worden aan dessahyenas, aan menschen uit het buitenland, die de bevolking slechts exploiteeren? Want volgens spr. is de tijd nog lang niet rijp voor een ter hand nemen van industrie etc. door de nlanders zelf. Spr. verwacht weinig heil van machtsvertoon in streken als Koedoes en Kediri; spreker wenscht een betere politie. Maar zelfs die betere politie kan ons niet redden: de oorzaken van de toenemende verbittering zitten dieper. Spreker wenscht daarom toepassing d^r exhorbitante rechten: dagblad censuur, toezicht op sommige vereenigingen. Spr. acht den tijd nog niet rijp tot opheffing der haatzaai-artikelen of de artikelen betreffende de exhorbitante rechten. Voor vrees bestaat niet deminste reden nog; we moeten echter ingrijpen, waar dat noodig is. Met het oog op den Vrijdag wordt de vergadering om elf uur verdaagd tot morgenochtend negen uur. Sherry Marquis del Mérito. en wit PO r t rood Braganza. De Agenten : Handel Mij. E. DHEBS Sr. de S. Laplace. Telefoon (j; Medan.

2 UTT BUTENLAND. Beterlleiding noodig. De Londensche correspondent van het Alg. Hbld. schrijft aan zijn blad d.d. 30 Juli: Het debat o ver de lersche quaestie, dat gisteravond in het Lagerhuis heeft plaats gehad, heett dit meest netelige aller vraagstukken, waarvoor de machthebbers in het Vereenigd Kunnkrijk gesteld zijn, geen enkele schrede t*.t de oplossing gebracht de geheele geschiedenis is en blijft vooralsnog een droevige en schier hopelooze ver- warring en het middel door den leider der lersche Nationalisten, den heer Dillon, aan de hand gedaan, was wel het sterkste bewijs van de groote verwarring, waarvoor men thans gesteld is. Als ooit de leider eener belangrijke politieke partij bewijs heeft gegeven. van zwakheid ; getoond heeft dat hij zelf eigenlijk niet weet hoe uit een laat ons dadelijk erkennen : geweldige moeilijkheid te komen, dan is het deze man, die aangewezen werd den mantel van wijlen een Redmond op zijn schouders te nemen. Na hetgeen hij gisteravond van de banken van het Lagerhuis voorstelde, heeft hij zijn onmacht ten volle getoond. Wat wenschte Dillon? Hij had zijn rede gebaseerd op een door hem gestelde motie, die op zich zelve reeds het groote nadeel had, dat zij véél te lang was, maar die hierop neerkwam dat het Lagerhuis de meening zou uitspreken, dat de politiek door de Britsche Rereering tegenover lerland gevolgd, in strijd was met de beginselen van rechtvaardigheid, waarvoor de verbonden mogendheden den oorlog voeren; dat het Huis volkomen onderschrijft de beginselen door den President der Vereenigde- Staten ten opzichte van het doel, waarmede de oorlog gevoerd wordt, verkondigd: en dat de oplossing der lersche quaestie diens volgens alleen mogelijk is door die beginselen dadelijk tegenover lerland in toepassing te brengen. En op grond van die motie-: kwam hij in het slotver rede, die hij naar aanleiding ervan hield, met t denkbeeld aan, presidenf Wilson het verzoek voor te leggen de, lersche quaestie op te lossen. Dat was zeker het grootste bewijs van zwakheid ooit door den leider eener groote partij gegeven: ik weet er niet meer uit te komen; laten wij dus aan het hoofd van een vreemden staat vragen in deze aangelegenheid te beslissen en bij die beslising zal ik mij neduleggen. Geen wonder dat later ln den loop van het debat, de oud-premier Asquith verklaarde er weinig voor te voelen een huishoudelijk quaestie ter oplossing te stellen in handen van het hoofd van een vreemden staat, ook al waren de vriendschapsbanden met dien Staat nóg zoo hecht en de bewondering voor het hoofd van dien staat, nóg zoo groot. De geheele rede door Dillon gehouden bewees trouwens ten volle de zwakheid van zijn leiderschap., Het is zeer wel dat hij diep teleurstelling uitte * te begrijpen, over de wijvaarop de lersche zaken in den r jaren behandeld zijn; het is, evetu is duidelijk dat hij met bitterheid ver de Regeering, die de lersche quaesie tot oplossing poogden te brengen sprak een ieder, die deze lijdengeschiedenis sedert 1896, het jaar van Gladstones eerste Home Rule-poging, gevolgd heeft zal dit begrijpelijk vinden maar Dillons groote fout is gisteravond geweest, dat hij zijn eigen zaak bedierf door schromelijke overdrijving; dat hij geen rekening hield met den toestand van het oogenblik en niet in het oog hield, dat hij en zijn parlij eveneens schuldig staan aan de mislukking van alles wat gedaan is om lerland te bevredigen, als de andere partijen in lerland. Een uitdrukking als deze: Hoe zouden do voor gerechtigheid en vrijheid der kleine nalën s;trijder.je mogendheden voor de wereid kunnen volhouden, dat zij bedoelden de bevrijding der nationaliteiten in Oostenrijk, zoolang geduld werd dat lerland daar aan hun eigen achterdeur lag onder deongebreidelde tyrannie van een militair bestuur," kon zeker niet den minsten indruk maken op degenen, die de lersche toestanden kennen en kalm weten te beschouwen. Dillon heeft zelf te kennen gegeven dat hij van een?;nn Fein Republiek voor lerland niats zuu willen weten, maar als dat zoo is kan hij er moeilijk de Regeering een verwijt van maken dat deze in oorlogstijd krachtig optreedt tegen Sinn Feincomplotten, die bedoelen onrust te stoken in lerland en niet schromen te konkelen met de vijanden van het rijk, wanneer zij daartoe eenige gelegenheid zien. Het gaat te ver dit te bestempelen met den naam van delde tyrannie varv een militair bestuur." Hij vergat te zeer dat de lersche Nationalistische leiders onlangs naar hun land terugkeerden om met diezelfde Sinn Feiners samen te werken om verplichten militairen dienst in lerland een onmogelijkheid te maken. De nationalistische leiders in lerland kunnen zeker niet ontkennen de waarheid van de woordtn van Minister Shortt, toen deze gisteravond zeide, dat lerland opditoogenblikineen zéér welvarenden toestand verkeert. Want iedereen weet dat zulks het geval iszoo ergens dan is in lerland door den oorlog de welvaart zeer toegenomen nooit te voren hebben landbouw en nijverheid daar zulke gulden tijden beleefd als gedurende de laatste vier jaren en wei, zonder dat een aantal der maatregelen in het overige deel van Groot Britannië toegepast: algemeene dienstplicht, strenge rantsoeneering opvoeding op het land drukten. Niet te loochenen is dat duizenden leren, niet alleen uit Ulster, doch even goed uit het Zuiden, vrijwillig voor Engeland ten oorlog zijn gegaan en onschatbare diensten hebben bewezen, doch evenmin is te ontkennen dat nog meer duizenden zich van den oorlog niemendal hebben aangetrokken en daarom niets verwonderd behoeven te zijn, wanneer Engelschen, Schotten, mannen * uit Wales en uit de Dominions voor de Home Rule zaak van lerland hoe langer hoe minder zijn gaan gevoelen. Dillon doet zijn eigen zaak zeker schade, wanneer hij dit alles uit het oog verliest en de toestanden ln zijn land eenvoudig op een lijn zet met die, welke thans voor de Oostenrijksche staten, voor Polen, voor België, voor Servië bestaan. De lersche geschiedenis is zeker totaal verkeerd aangepakt en tot een hopeloozen warboel geworden. Daaraan staat Ulster schuldig en vooral staat er aan schuldig de wijze, waarop daar de leiders met Sir Edward Carson aan het hoofd het verzet tegen Home Rule predikten voor het uitbreken van den oorlog, t s goed dat dit gisteravond nog eens degelijk werd afgekeurd door een der bekende Unionisten, Sir Mark Sykes, die gisteravond krachtig veroordeelde wat de Ulster Partij had gedaan, die door haar optreden feitelijk de Sinn Feiners in het prediken van verzet tegen de wet was voorgegaan, maar die tevens den Nationalisten onder het oog bracht, dat zij door hun wijze van doen ook bezig waren lerland geheel van de overige deelen van het Britsche Rijk te vervreemden do»r niet te beseffen, dat lerland eveneens het grootste belang had bij de zaak, waarvoor thans het rijk den oorlog voert, en mede bezig was in Amerika groote onverschilligheid en koelheid te kweeken voor de Nationalist? chè zaak, d.e vroeger in dat land krachtig werd voorgestaan. De fout der Nationalisten is ontegenzeggelijk dat zij niet krachtiger en openlijk het woelen der Sinn Feiners afkeuren en helpen bestrijden en bovenal, dat zij hun eigen grieven in deze tijden blijven stellen boven het belang van het geheele Britsche Rijk. Zoolang Dillon en zijn vrienden niet willen beseffen, dat het in hun eigen belang is-in alle opzichten mede te werken om de overwinning in dezen oorlog te bezorgen aan Engeland en zijn geallieerden, omdat alleen daaruit voor lerland heil te verwachten is, doen zij niet anders dan Engeland hoe langer hoe meer van zich vervreemden en bereiden zij een tijd van misschien nog grooter ellende voor hun land voor in de toekomst, dan die waaronderzij nu meenen, dat hun land gebukt gaat. Home Rule onder een of anderen vorm moet komen daarvan is thans zeker zoowat iedereen hier overtuigd geraakt. Wanneer de oplossing nu nog niet is verkregen, dan ligt de schuld daarvan voor een goed deel bij de Regeering, die zeker niet met genoeg tact de zaak heeft weten te behandelen; dan ligt dit anderdeels bij de Ulster-mannen, die steeds in hun onverzoenlijk verzet volhardden; dan staan daaraan voor een groot deel schuldig de Sinn Feiners door hun revolutionnaire wijze van optreden, doch dan staan ongetwijfeld ook schuldig de Nationalisten zelven, wanneer zij than* in stede te pogen de gelegenheid aan te grijpen hun loyauteit te toonen jegens de overige deelen van het Rijk waarvan zij immers zelve verklaren niet te willen worden afgescheurd en daardoor hun Home Rule-zaak sterker te i BLM-ii «niiswitwmnn "" ~! maken buiten lerland, bezig zijn die*buitenstaanders hoe langer hoe meer van zich te vervreemden, een feit, dat door allen, die aan lerland rust en zelfbestuur van harte toewenschen, niet anders dan diep betreurd wordt. Het debat van gisteravond over een slecht geredigeerde motie en over een door niemand toegejuicht voorstel om een vreemden staat beslissing te doen geven in een zuivere binnenlandsche aangelegenheid, heeft de oplossing der lersche quaestie geen stap nader gebracht. Het eenige wat het duidelijk aan het licht heeft gebracht is dit: dat de lersche Nationalistische partij groote behoefte heeft aan betere leiding, welke beter inzicht heeft in de belangen, die op dit oogenblik voor het geheele Britsche rijk, waarvan lerland een deel is en altijd een deel zal moéten blijven, op het spel staan.... Koelie Thee Prima Java kwaliteit in kisten ir"houdende 5)0 pakjes k 60 gram. Handel Maatschappij G. H. SLOT & Co Telefoon 79 Medan. Versche Groentezaden (wortelen, bieten, rap on, erwtan bounei en bladgroenten.) Toezending onder rembours, b\\ bestelling voor minstens f 0i \ Boerderij Koeta Gadoeng" UW P. K. Beras Tagi. irnfraarwmawmmw«mm Ma^miiiMiiiL^ - CHANDLER-SX "»- LaatS.te DunlopAutobandei steeds verk ijg^aar lij : Herman A. Lefebre ""V- AUTOMOBELHANDEL.Modellen. VAN MARLE & Co MEDAN. t Gevraagd Tegen 1 Januari 1918 wordt in de nabijheid van Medan eene nette, beschaafde kindei juffrouw gevraagd.- Salaris f 50. p/maand overigens alles vrij. Brieven letter H. 5864,! < WMMMi-^M»-! > S» m! Aangeboden: Berliet - Auto Model 1914, 45 pers., uitat., zuinige Ulotor, in beste conditie, cap en banden nieuw / contant. Brieven obder No Admini-takie De Sumatra Post. wim^mmi*^ i il i. iff. 11 Jachtgeweer- Te koop gevraagd: een jachtgeweer met patronen liefst Winchester. Model, Ciliber en prijs onder No. 54H Administratie Sumatra Post. Planter met 6- jarige ondervinding in oliepal* men- en rubber-cultuur zoekt een werkkring met goede vooruitzichten. Brieven No Administratie Su* toatra Post. TE HUUR ln de Hindoestraat te Medan een winkelhuis met overname vaneen nieuwen winkelopstand. Medan, 30 November Namens de Weeskamer De wd. Secretaris, 5424 H. R. S WEN SEN. Te koop of ter overname aangeboden goed rendeerend pension in het centrum der stad. Brieven onder No Adm. Sumatra Post. Heeren Rookers Wij hebben pas ontvangen: Echte Manila Sigaretten --, High Lif e n the East 1 kist a 50 stuks f 4.50 Triump Londres Sigaren 50 stuks f 3. Vafiadis Sigaretten Superfine 100 st. f 3.25 van Thomas Java sigaren 50 stuks f. Fijnste Sport nsulinde sigaretten 100 stuks f 7. Djatiroenggo & Djattiwangi Sigaretten 1000 stuks f KWEE SENG TJOAN Asemka Batavi a- \ *. in. i in r - isi il ffnr Laat n niat van de wijs brengen j Dames t Volgens analyse en conclusie van het Departement van Landbouw ddo. 26 Juli 1916 No. 72 is PA MfMA pi* tenvet rhlhmn in hare sa* ongeëvenaard mensfelling en eene voortreffelijke rem* placante voor de boter in de keuken. BOTEROLE-FABREK DE NEDERLANDEN 023 Buitenzorg. Dcli Nummer van het Weekblad voor ndië Prijs f 1.25 Boekhandel Varekamp & Co j <mßaßmmmwmwamwawmmm~mmmwaawmmmn L H. Oosterheert Piaa temmer-reparateur. Telefoon Ho WO 1533, illllmllt miasj iiiajin Pension iiiiiiiinslin GOEOECKEMEYER Manggalaan 5, Telefoon 147. levert eten buitenshuis CTY MAGAZJN Telefoon 220, " "»*«N^»wa-saasfsisaassMJsli»i-->.^^ Beleefd verzoek Uwe orders voor 5 December reeds nu in te zenden om teleurstelling te voorkomen. Boterletters per pond Borstplaat, Sree.uaas, in tin ""- i i i i».i in i, 3. Speculaas, 1/2 pond in tin f >.5() Luxe gekleede poppen Eenvoudige poppen Hobbelpaarden in 3 maten. sggg iii,1 i, i-» -r i i^^j. H. f. HOTEL HJ. DE BOER. MEDAN. - ". T~H Voorradig: «^M.aasi«saaßßls*aßNal«aßNsjiiaaMajß«aiaiaiaaaßasai«aaßassa»Baßaïaa«Baaass«Naaa»a WJ N H AN DEL......,..,, _,_t.._ n^.^ " mniiiailiiiatiiiiiriamai iaasssssaiusasiiu_li_siii_sj_ij^l^l_ Bonnes Cótes, Chablis Kaapsche Wjjnen: Medoc. Vermouth Martini, Ross Hohenort (rood) St. Julien Beegive Brandy ixx Drakenstein (wit) Grand Cantenac, Kicg George xv whisky * Jaggercup La Rosé, j Harveys Special, Sauterne, Graves Royal Sec. Haig & Haig xxx j F. G. Sherry, Chau Yquem. Old Taylor Liquer, Pale Beaune, J. ft G. Rtewarts Gold Medal whisky Old Port, *(ro*d) Pommard. J ft G. Stewarts Non Pareil whisky Champagne Brandy xxxxx 5933 ",

3 MENGELWERK. Von Eichhorn. Het toeval wil, dat ik mij neerzet om te Schrijven over den generaal-veldmaarschalk vpn Eichhorn op den dag, dat telegrammen "it Kiejef melden, dat de - grijze militaire gouverneur der Oekrajine vlak bij het Kasino, waarin ik weinige dagen geleden zijn jast mocht zijn, gevallen is door de hand van een politieken moordenaar, aldus een correspondent van het Hbld. Arme Eichhorn. Het uiterlijke type van een Pruisischen generaal was hij niet. Eerder van een geleerde. En ofschoon hij de reputatie had van onverbiddelijk streng te zijn, maakte hij zoo buiten het dienstleven den indruk van een gemoedelijken, levenswijzen ouden heer. Tamelijk hoog van gestalte, rond, steeds glimlachend gelaat, wit, stug snorretje, en van levenslust tintelende oogen. k zit in het Kiejefsche officierskasino aan de avondtafel recht tegenover hem en naast den chef van zijnen staf, die ook een beroemden naam draagt, generaal Gröner, dezelfde, die in 14 het opperbevel had over de Duitsche spoorlijnen bij den opmarsch door België en Noord-Frankrijk. De veldmaarschalk, die toch al 71 jaar t, is de jongste van alle jonge officieren aan tafel. Hij glundert zijn neutrale gasten toe, zichtbaar in zijn schik met de afwisseling, stoot een voor een met ze aan, is een "n al belangstelling voor alles, wat er om hem heen gezegd wordt. Zoo straks, na tafel, zal hij met den. Duitschen gezant, Exc. Von Mumm, voor een dienstreis naar Odessa en Sewastopol vertrekken. Maar zijn tafeluurtje mag er geen oogenblik gejaagd door zijn. Rust, groote, weldadige rust, kenmerkt zijn persoon en daardoor zijn geheele omgeving. Geleerde en kunstkenner is Herman von Eichhorn, gesproten uit een geslacht van staatslieden en kunstenaars. En toch is hij een van de strategische kopstukken van het Duitsche leger. Hij wijst me op een groot portret van Bismarck, dat achter hem hangt. «Een mooie kopie," zeg ik in mn onschuld, in Rusland geen origineele Bismarckschilderijen vermoedend en zeker niet zoon meesterlijk stuk portretkunst als wat hier hangt. Waarachtig niet", lacht de veldmaarschalk, die hing hier al toen wij kwamen. Die is het eigendom van den heer des huizes, den suikerfabrikant Brodski. En t is geen kopie! t s heusch de beroemde -Bismarck" van Lenbach, en nog wel een van zn beste, want hij heeft er meer geschilderd". We praten gezellig verder: over de toe- de Oekrajine, die den veldmaar- komst van schalk bijzonder ter harte gaat, over de Persoonlijkheid van den Hetman voor wien v- Eichhorn slechts woorden van grooten * heeft. En ook over Holland natuurlijk, e gewone vraag in Duitsche officierskrin- Sen: hoe het er tegenwoordig in Holland uitziet, met de levensmiddelen, mtt de portiek, of het nieuwe ministerie al bekend S, en of de verandering nog van invloed zal zijn op de stemming van Nederland tegenover Duitschland Maar plotseling heerscht algemeene stilte en jong cavallerie officier is opgestaan en heeft zich, even buigend voor den gene- "raal-yeldmaarschalk, in het midden van de eetzaal opgesteld. n de hand houdt hij een vel papier met schrijfmachineletters dichthetikt. De dagelijksche voorlezing van het leger bericht... Westelijk oorlogstooneel. Legergroep kroonprins Rupprecht " Belangstelling matig. Er is op dat oogenbiijk weinig belangrijks. Wat mededeelingen over het \ liegerkorps. Luitenant Löwenhardt zijn zooveel- *en... Zoo\eel kabelballons... Sedert Richthofen imponeert men niet meer met n paar vliegtuigen meer of minder... Maar wat is dat?! Moskou. De Duitsche gezant, graaf Mirhach, is het slachtoffer geworden van een aanslag. Twee mannen, die verzochten hem te spreken over een particuliere aangelegenheid " We luisteren in ademlooze spanning, Dat is zeer treurig," zegt de generaalveldmaarschalk, de eerste die spreekt na de algemeene stilte. Wat denkt u dat daar achter zit!" vraagt "e generaal Gröner, die eveneers zeer onder ii indruk is. k geef als mijn overtuiging te kennen, dat het, hier om een politieken moord gaat en dat "ien. naar de geheime machten, die in dit 2cval aan het werk geweest zijn, niet lang 2al behoeven te zoeken. Men knikt met algemeene instemming. De vroolijke stemming van zoo even is Weg. t s, of er een mist in de groote zaal hangt. k denk aan de woorden, door veldmaarschalk, v. Eichhorn gesproken, kort geleden t den Hetman Skoropadsky: Als wij door menigeen hier te lande niet gaarne Sezien worden, en met wantrouwe.n, ja met Pen vijandschap worden beschouwd, dan oe heur,e ik dit zeer, maar ik hoop, dat als rst de Oekrajine als onafhankelijke, zelfstandige staat op vasten voet staat ook deze!eden, afgezien van hen, die uit baatzuchllge oogwerken revolutionnaire tijden verwenschen te zien, den Duitschen s datendienst dankbaar zullen gedenken. De generaal-veldmaarschalk is een te jj> «d gastheer om deze stemming langer te juinen dulden ; hij schenkt ons nog eens rj en knikt glimlachend naar alle kanten, let gesprek dwaalt <*/eer naar gelukkiger nderwerpen. Maar de mist in de zaal trekt dien n,et avond meer op. het bekende Crushed Horsefood. «edan, Blndleij Tebing Tinggi en Langsa *mmmm*ammm.*. 3 ï Handelsvereniging F.Kehding" 1 voor het vraagt: Voor den komenden vrede: CHAMPAGNE per kist (12 flesschen.) Vet der groote sortaaring ; Superieure Californische- Wijnen w. o. Rijn-, Moezel-. Bordeaux, en Bourgogne Wijnen, Port. Sherry, etc. etc. Scherp concurreerende prijzen. Vraagt noteeringen aan : Handel Mij. BAN LAN." 4089 MEDAN, TelepheneNo É Toekomst il Bruggen maken van Weg- en Rivier- bruggen 1 DEL ESTATES ENGNEERNG GENERAL UNON LMTED ". Alsmede ook voor het Ontwerpen van plannen en opmaken van begrootingen dieoaangaand. 1 Juiianahuis Tel. 355 N. Y. Automobiel mport Maatschappij Medan. Telefoon 555. Oude Markt 82. \ fß3s&\ * JtiSfij xaadsfli ^Ufll pjsïf xsf\ zgr <*&ËÊ a^^kli^lsp^^^ * T,< * "< ^t&t&ï&q Sas*Sa^*^««^ p^ Hai^^^^^ - mw_ 3? A \ Nieuwe modellen uit voorraad leverbaar.

4 mmwmm*. LNDETEVES Rookt: de ndische Jagers a f 7.50 oer 100 uitsluitend a contant of Rembours. TOKO MANN 2490 Telefoon [Grootste Sigaren Te koop Tweede handsch O/erland" Auto, Model 85, 4 Cyl. Pa 3geheel en al nagezien en opnieuw geverfd. n uitstekende conditie. Brieven onder No Administra- Nillometer tic Sumatra Post. MEK HUK 1 Telefoon No BflWflßWaflßMßKß^. flflllflll 1 Handel 1 ter Oostkust. Maspóro 1 Koffie-Producenten Vereeniging Soerabaja. Buitengewone Algemeene Leden?ergadering op Dinsdag 17 December 1918 ten kantore der vereeniging ten ure voormiddags. AGENNDA: 1. Voorstelling van het bestuur ter wgziging van art. 12 en volgende van het huishoudelijk regement. 2. Bespreking van eventueele wgziging der statuten alsvolgt art. 5 laten vervallen en alinea 11 art. 7 in alinea 3, te wgzigen het aantal 3 leden" in 5 leden. 3. Wat verder ter tafel zal worden gebracht. S. B. Het Bestuur herinnert aan het bepaalde in de statuten omtrent vertegenwoordiging en stemrecht Soerabaja, 22 November HOTEL DE BOER Banketbakkerij van heden af dagelghs versch verkrggbaar onze overheerlijke ORANJE BOSCOOP. Sebltterend Universal Programma voor Zaterdag en Zondag 23 en 24 November CRCUS-SARAH. Geestige en amusante Joker-Corrfedie in een bedrijf. : Uiterst Lachwekkend. Zeldzaam Comisch. 2. Herbert Rawlinson & Saly Star 3 in een Special Universal Production 5 Tbc Flash of Fate. 6. (Het Noodlottige Licht.) Ovetreft alle totdusverre vertoonde sen-, satiefilm. Een zeer buitengewoon spannende geschiedenis, waarin op schitterende wijze de hartstochten der Amerikaansche geld- mannen worden weergegeven en tevens van welke lage middelen zij zich somtijds bedienen om zich van een tegenstander te ontslaan. De schitterende wijze, waarop Herbert Rawlinson, de bekend» Blue Bird Star, zijn rol als Kapitalist en Hoofdbandiet vertolkt en het uitnemende spel der andere hoofdi. vertolkers, maken deze film tot een der boterletters en St. Nicolaasgebak i merkwaardigste ooit op het doek gebracht. Melek-Elmas HOLLANDSCH FABRKAAT RoutonBouge Salonioa 1 x fl Hbduüas 16 en 21. Sigaren. 1 El Cataan per honderd f fl ndische Jagers * fl n jj B \?1 W Komt onze Zaterdagavond sorteering zien. hj LlÜa Maiaon B. ter MULEM Gevraagd: TRO COLOMBO Een assistent met eenige ervaring in 4%*JP É\ÉFW mté^-tèfax " #fe VB Ê& tffe VV de rubber-cultures. l Vl Cd VLV VUUvwl l bt : onder No Adm. s p. op Maandag 25 November 1918 vraag en Aanbod. ten 9 < ure mdc,-, _,». Onder dcxc rubriek worden advertenties _- geplaatst ad.- per keer. (plus 0.10 ADAM F RlflCktfllsOOP voor porti ingekomen brieven) mits niet, W\ r*a MM YEs Ka» \at W W %af 1 grooter dan 3 regels en aitsluüend voor* Bitbetaling. Toegangsprijzen f 3., 1 2. en f. exclusief belasting. Post onder No v. m. a f 0.25., in ii i GEVRAAGD Holiandsche en Engelsche les- Plaatsbespreking: Zondag 24 en Maandagochtend 25 dezer van Bl 2 sen per coresspondentie. Brieven Adm. S.., AO, Aangeboden een hardloopend, hoog Battak- mm m FA. lirill Til O f\ etx.zsssavi-»-- Maison E. ter MEULEN & Co. TE KOOP goed onderhouden, weinig ge- -s"*», Zg onza advertentie 2e. blad 3b pagena. * Co,-Medan. UTUa, Telegram aan H. M. de Koningin. i Groot aantal ngezetenen Nederlandsen Tndië voelen zich geroepen in deze moeilgke tgden hulde te brengen aan Uwe Majesteit en hernieuwde uiting te geven van httn&e verknochtheid en trouw " Bovenstaand telegram?al op voorstel van den Hoofdredacteur der Java-Bode door ingezetenen op Java aan H. M.de Koningin worden verzonden (door tusschenkomst van den Gouverneur-Generaal vermoedelijk op 28 dezer). Hun (haar), die zich bg deze huidebetuiging wenschen aan te sluiten, wordt verzocht/e teekenen op een d»r lgsten, voor dat doel neergelegd in de Witte Soeieteit Hotel de Boer Medan Hotel Hederlandsehe Handel-MaatsehappiJ Koninklijke Paketvaart Maatsehappi} dan wel een visitekaartje te zenden aan een der ondergeteekenden. Hederlandsehe Handel-Maatsehappil Koninklijke Paketvaart Maatsehappi) SSSS»S«S>SSSBJMSSMSS«B*sasSSS«SaBSSSSMSaSasSSB«SBSBMSSMSaeSSSSSSS«B«^S««B«S^ ONTVANGEN:! AUTO-HOORNS (Boa Constrictor) Koper en Nikkel ** AUTO-VOX geheel compleet Koper en Nikkel Electrische voorlampen met Accumulatoren Kogellagers in diverse afmetingen. mßi ff & Handelsvereeniging J. A a LND sage J

5 T w s b v. lu Dl SGSMATRA POS*!\ Zaterdag 23 November No. 273 Reuter-Service. London, November 20th., from Berlin: The German casualties are dead missing prisoners. The number of wounded has not been specified but the total agregates four millions. London, November 21th., from Paris : French troops occupy Budapest and Constantinople Nov. 21th. London, November 20th. The ministry of food announces that no food supplies will be permitted to be sent to Germany until the allied foodcouncil satisfied itself concerning the conditions in Germany. A Afaras-communique says the French troops yssterday entered Metz and were received with utmost enthusiasm. The honor of taking possession of thetown was given to troops headed by Pétain who marched past the esplanade, Pétain standing in front of the statue of marshall Ney. Many inhabitants of German birth of Metz took part in the exciting reception chéering the French regiments. The Te Deum was sung in Metz cathedral. Pétain was received by the vicar geaeral the German bishop being absent. When Pétain reviewed the Esplanade, the batteries of Saint Symeghorien fired hundred shots and six hundred aeroplanes flied all over the town. NEDERLANDSCH-NDË. Van Kol naar ndië. Het Bat. Nwbl. verneemt, dat het lid dereerste Kamer de heer Van Kol, die ndië reeds eenige malen bezocht, bericht heeft dat hij in Mei 1019 naar hier vertrekken zal. De heer van Kol vertoefde indertijd, zooals men weet, vanaf 21 Februari tot 21 Augustus 1902 in ndië, zette voor het eerst voet aan wal in Padang en reisde door den geheelen Archipel. Van zijn eerste reis teruggekeetd gaf hij een boekwerk uit, getiteld. Uit onze koloniën". Negen jaren later bezocht de heer van Kol voor de tweede maal deze gewesten. Op 12 Febr kwam hij toen in Sabang aan, waar door hem een tocht dwars door Sumatra en door Bali werd ondernomen. Driemaal dwars door Sumatra" en «Zwerftochten door Bali" verschenen hierna van zijn hand. Aardewerk-industrie. De Javabode verneemt, dat de regeering goedgekeurd heeft, dat te Bandoeng door het departement van Landbouw een proeffabriek, bestaande uit laboratorium, ovens, machinekamer enz., zal worden opgericht in het belang van de aardewerk-nijverheid. Een deskundige op dit gebied is uit Nederland uitgezonden en hier reeds uitgekomen, deze zal met de leiding der fabriek worden belast. Bevordering nlandsche groot-industrie. De redactie van de Neratja maakt melding van de oprichting te Batavia van eene vereeniging, welke geldelijk gesteund wordt door de Regeering en zich ten doel stelt nlaßders, die daarvoor, geschikt geacht worden, naar Europa te zenden ter bestudeering van de groot-industrie. Zij zouden aldaar een paar jaar blijven en de alsdan verworven kennis hier in toepassing brengen. Per vliegtuig naar ndië. De toekomstige luchtweg naar ndië zal een van de wereldroutes zijn, die voor ons land van buitengewoon groot belang zal worden. Aan eene snelle verbinding met Batavia toch heeft onze handel groote behoefte. Gaan met de reis van Amsterdam naar Batavia iv normale tijden ongeveer 4 weken heen, geheel anders wordt de toestand als men per vliegmachine naar ndië kan reizen. Van Amsterdam uit zal men dag en nacht doorvliegende Batavia binnen 4 dagen kunnen bereiken. En wie niet al te pessimistisch is, zal toch inzien, dat men voor het verkeer op groote afstanden in de allernaaste toekomst gebruik zal maken van de vliegmachine, aldus de Haagsche Post. Het spreekt vanzelf dat een dergelijke groote afstand, als van Amsterdam naar Batavia niet onafgebroken per vliegtuig kan worden afgelegd. n de eerste plaats zou men te veel bedrijfsstoffen (olie en benzine) moeten meenemen, die men zelfs in zoo groote hoeveelheid in geen der bestaande typen van vliegtuigen kan bergen. Maar om 4 dagen en 4 nachten achtereen in een vliegmachine te zitten zal ook niemand uithouden. Daarom zal men de route zoodanig moeten kiezen, dat men op gezette tijden in groote luchthavens aankomt, om zich daar wat te verpoozen. De trajecten moeten zoodanig gekozen worden, dat ieder ongeveer 1000 K. M. groot is, dat is p.l.m 6 1/, uur vliegen, eene afstand, die, bij een met zorg verdeelden dienst nog door één vliegenier gevlogen kan wo/den. Heeft men een dergelijk traject afgelegd den wordt op het eindpunt in een versch toestel overgestapt voor de volgende etappe. Trekt men op de kaart de rechte lijn van Amsterdam naar Batavia dan komt men tot een afstand vari juist K.M. Evenwel zal men een omweg moeten maken, eerstens om hooge bergruggen te ontwijken en ten tweede omdat, men op deze lijn niet overal geschikte landingsterreinen heeft liggen. Wanneer men de kaarten van Europa en Azië, mede in verband met de aardrijkskundige gesteldheid, aandachtig beschouwt, dan is de weg Amsterdam Batavia het beste te verdeden in de volgende 12 trajecten. 1. Amsterdam Weenen (800 K. M.) 2. Weenen Constantinopen (1110 K.M.) 3. Constantinopel Aleppo (900 KM 4. AleppoBasra (1110 K.M.). 5. BasraBender-Abbas (900 K.M.). 6. Bender-AbbasKaratsji (1080 K.M.) 7. KaratsjiNagpoer (1260 K.M.) 8. NagpoerCalcutta (960 K.M.). 9. Calcutta Rangoen (1000 K.M.) 10. RangoenSingora (op het schiereiland Malakka) (1140 K.M.). 11. SingoraSingapore (675 K.M.), 12. SingaporeBatavia (900 K.M.). De totale afstand bedraagt dan K.M. en aan het eindpunt van ieder traject is men steeds in een of andere groote plaats. De reis wordt zoo goed als geheel over land gemaakt. Het grootste traject is dat tusschen Karatsji aan de Arabische Golf en Nagpoer in Britsch ndië. Deze afstand, 1260 K.M., is ruim 8 uur vliegen. Rekent men op een gemiddelde snelheid van 150 K.M. per uur, dan is dus de geheele afstand langs den bovenbeschreven weg, zijnde K.M., ongeveer 79 uur vliegen.. Rekent men op de tusschenstations een rust van 2 uur op elke landingsplaats, dan komt bij dezen tijd van 79 uur nog 11 X 2 of uur 22 voor de rusten en kan dus de geheele reis in 101 uur volbracht worden, m.a.w. als men des Maandags om 8 uur v. m. uit Amsterdam vertekt, kan men Vrijdags d.a.v. te 1 uur n.m. te Batavia zijn volgens het onderstaande diensttableau : le dag: Vertrek Amsterdam 8 u, v m Aank, Weenen 1 u. 15 n. m. Vertr. Weenen 3 u. 15 n. m. Aank. Constantinopel 10 u. 40 n. m. 2e dag: Vertr. Constantinopel 12 u 40 v m Aank. Aleppo 6 u. 40 v m Vertr. Aleppo 8 u. 40 v. m. Aank. Basra 4 u. nnii Vertrek Basra 6 u! n!m! Aank. Bender-Abbas 12 u. s nachts 3e dag: Vertrek Bandcr-Abbas 2 u. v.m. Aank. Karatsji 9 u. 15 v.m. Vertrek Karatsji 11 u. 15 v.m. Aank. Nagpoer 7 u. 40n.m. Vertrek Nagpoer 9 u. 40 n.m. Aank. Calcutta 4 u. v.m. 4e dag: "Vertrek Calcutta 6 u. v.m. Aank. Rangoen 12 u. 45 n.m. Vertrek Rangoen 2 u. 45 n.m. Aank. Singora 11 u. 15 n.m. 5e dag: Vertrek Singara 1 u. 15 v.m. Aank. Singapore 5 u. 45 n.m. Vertrek Singapore 7 u. 45 v.m. Aank. Batavia 1. u. n.m. Het spreekt vanzelf dat de hierboven aangegeven tijdstippen van aankomst en vertrek slechts bij benadering juist zijn. Het vliegtuig toch zal op het eene traject misschien een krachtigen wind mee hebben, die de snelheid een flink stuk vergroot, terwijl op een ander traject weer met tegenwind gekampt moet worden en dus de aankomst aan eene aanzienlijke vertraging onderhevig is Daaarom zal men goed doen, om bij een geregelden dienst op dergelijke groote trajecten, op de tusschenstations de rusttijden ruim te nemen. Het zal niet alleen voldoende zijn om bij de groote steden, die wij hierboven noemden, landingsterreinen voor de vliegtuigen aan te leggen, maar men zal ook tusschen deze groote luchthavens in nog kleinere of beter gezegd op kleiner schaal ingerichtelandingsterreinen moeten aanleggen, waar vliegtuigen een goed heenkomen kunnen vinden als zij door slecht weer worden overvallen. Deze terreinen behoeven niet precies op de lijn te liggen, die de beide eindpunten van een traject verbindt, maar kunnen evengoed zijwaarts van den weg, die het toestel volgt, gekozen worden, als ze maar zoodanig gelegen zijn, dat men ze op ieder punt van het traject in glij-vlucht kan bereiken. Het zal-toch veelal niet doenlijk zijn om juist op den luchtweg een geschikt noodlandingsterrein te vinden, maar wel op eenigen afstand daarnaast. Deze terreinen moeten verder gemakkelijk te vinden zijn en behooren dus van merkteekens voorzien te worden. Bij voorkeur moeten alle landingsterreinen gekozen worden in de nabijheid van steden of dorpen en naast groote wegen, opdat men gemakkelijk verbinding heeft met hulpbronnen. ADV ORANJE RTiN i [EU. BOSCOOP Verwacht binnenkort: The Flash of Fate. Speciaal Universal Production, naar het beroemde werk van JAMES W. ATCHSON, gespeeld door HERBERT RAWLNSON en Miss SALLY STAR. Na het Bal. Fiimroman in 6 afdeelingen. De Danstragedie in 5 afdeelingen en WE S ZJ? in 5 deelen. Het Morphine-gevaar. Wie het Morphine-gevaar in al zijn verwoestenden omvang kent, zal de overtuiging toegedaan zijn, dat het met alle kracht bestreden moet worden. De meest pakkende en meest boeiende Seriefilm De Vampier" in 31 Deelen TER BESTSJDNG VAK DE SPAAHSOHE f? HEBBEN DE OFFCËELE GENEESKUN- DGEN TER OVERWAL HET PUBLEK AANGERADEN OM BORDEN EN! SCHOTELS, TAFELS, VLOEREN ENZ. TE WASSCHEN EN PARTS, PONDOKS, EN ZULKE PLAATSEN DOOR TE SPOELEN MET OPLOSSNGEN VAN ZEKTE] ZAL ONTSMETTNGSMDDEL 1 ALLE NLCHTNGEN BJ DE AGENTEN: GUTHRE & Go. Ltd. TELEFOON 864 en OUDE MARKT. ma_mm, A V. R, O. S. De Bgeenkomst geannonceerd voor den 28sten November a. s ia Kesawan voorloopig uitgesteld Mm/z^/ores / Zff/ Medan No-122- \Mkwj 3,<>. "«- Sucade, Rozijnen, Wederom voorhanden: Krenten, Parelgort, Vermicelli. Macaroni, Schgfjea appelen, Gedroogde peren, Perziken, Abrikoten. Haagsche Hopjes uit de bekende tabnek van Frank Rademaker. Dagelijks versch verkrijgbaar: Gesneden Ham en diverse soorten versche worat Boterletters. Borstp aat Marsepein Vriesboter Spliterwten. Vraagt onze bekende Stam en Wegoa Ontbijt- Sucaie en. Gemberko-k, waarvan wj de alieenvcxtegenwoordiging voor Sumatras Oostkust hebbea. VELERLE. Het geheim der toenemende duurte. De Amsterdammer geeft in zijn Dagboek" in de Telegraaf de volgende goede schets van de tegenwoordige waanzinnige jacht om alles op te drijven: prijzen, inkomsten, belastingen: Eerste tafree 1. Meneer de wethouder, ik kom met mijn salaris niet meer toe. Best, jongen. Je krijgt meer. De Raad geeft meer. Best, zegt de wethouder voor de financiën, maar "dan moet ik de belastingen verhoogen. De Raad verhoogt. k moet alweer meer belasting betalen, zegt de burger en verhoogt den prijs van zijn waar. De boel is alweer duurder geworden, meneer de wethouder. Best, jongen, je krijgt meer. De Raad geeft meer, Lnz. Tot in het oneindige. Tweede tafereel. Alles is. duur en slecht, meneer de, wethouder. Dan moet de gemeente het zelf doen. De Raad besluit in dien geest. Best, zegt de wethouder voor de financiën, maar dan moet ik de belastingen verhoogen. De Raad verhoogt. k moet alweer meer belasting betalen, zegt de burger en verhoogt zijn waren. De meneer de wethouder. Best, jongen, je krijgt meer. Tot in het oneindige. Derde tafereel.. Wij exploiteeren zelf. boel is alweer duurder geworden, Juist, meneer de wethouder, maar ik ben ambtenaar bij het nieuwe gemeentebedrijf en alles is weer duurder geworden. Best, jongen, je krijgt meer. De Raad geeft meer. Best, zegt de wethouder voor de financiën, maar dan moet ik de belastingen verhoogen. De. Raad verhoogt k moet alweer meer belasting betalen, zegt de burger en verhoogt den prijs van zijn waren. De boel is alweer duurder geworden, meneer de wethouder, Best, jongen enz. Tot wij allemaal niets meer hebben. Doek. Tegen het stelen van voedingsmiddelen. n Engeland treedt de overheid veel krachtiger op tegen degenen, die nu de als volksvoedsel gerijpte voedinas-gewasseh stelen, dan blijkbaar hier te laitoe geschiedt. Me* heeft daar dadelijk goed ingezien, dat indien men vergoelijkend handelde tegenover gewetenlooze lieden, die er geen bezwaar in zien, van de voor de gemeenschap bebouwde akkers hun maaltje weg te stelen, het onheil niet meer te keeren zou zijn. En zoodra men er eenigen betrapte op diefstal van veldvruchten, werden zij voor den rechter geleid, en de uitgesproken straffen bedroegen zelfs tot een half jaar gevangenisstraf of 100 pd. st. boete. Waarbij, dadelijk na het betrappen op heeterdaad, t vonnis volgde, en de straf ook onmiddellijk inging. Maar reeds dit laatste tempo schijnt onmogelijk voor ons land, met zijn langzame rechtspraak. Ook het stellen van een paar uiterst zware straffen ligt niet in de lijn onzer rechters, hoewel zij daarmede juist de gelegenheid mankeeren, aan een toenemend kwaad den kop in te drukken. Men vindt in Engeland dergelijke zware straffen ook elders wel terug. Bijvoorbeeld bij knoeiers met trein-abonnementen. Snapt men zulk een bedrieger, dan krijgt hij een buitensporig hooge boete of zftvare gevangenisstraf ; zijn naam wordt bovendien in alle stations der lijn met vette letters aangeplakt en de controleurs vereeren hem voortaan met hun voortdurende belangstehing. En bij ons te lande!... Nauwelijk zijn onze rechtscolleges te bewegen, een vervolging in te stellen tegen knoeiers, die opzettelijk van verkeerde spoorwegklassen gebruik maken, of op andere wijze de gewone spoorweg-voorschriften overtreden. Op de eene wijze roeit men bij den kiem het kwaad uit; in het andere geval helpt men de nationale slapheid van zeden bevorderen. Brief van Jan- fuselier aan Arme Marie in Holland. Arme Marie, ik mot je danken Voor de brief die jij me schreef, Je hebt natuurlijk niet begrepen Waar ofdat mijn antwoord bleef. Maar ik mot je effe zegge, Dat ik in de rimboe zat, Toen je brief kwam, en ik daar toen Weinig tijd voor schrijve had. k Zit nou weer in Kota Radja, ln me zak een flinke duit, Want je snapt zoo op patroelie, Oeef je heelegaar niks uit. k Bracht een bankie van tien guide, Gister naar het postkantoor. Das voor jou meid en voor Moeder; Koop der maar wat lekkers voor! Verder mot je van me wete, As dat ik nog levend ben, En ik het hier bij die zwartjes, Nog al aardig boeren ken. Toen ik Koloniaal ging worre, Wist ik niet goed wat ik dcc, Maar ik mot je eerlik zegge, t Soldate leve valt me mee. t s wel heet hier in de trope, Maar je raakt er an gewend, En het is toch ook zoo kwaad niet, Dat je hier geen winter kent! En je hoef hier niks te misse, Drinkt je neutje op zijn tijd, En as je t niet alleen ken sloffe, Neem je maar een bruine meid 1 Maar je hoef niet bang te weze, Dat ik ook zoo ies zal doen, Want je weet, as ik t ken lappe, Trouw ik jou heel in t fesoen, k Denk nog dikkels aan die tijje, Dat ik nog in Holland zat. Meid wat he k met jou toch Zondags n de Pijp een 10l gehad! Hier ken niks van danse komme, " Mooje kroege zijn der niet, Maar wel hoopies slokkiesboere, Die je in de kampong ziet. Harmonika kan ik niet meer spele Want die sting bij Oome Jan, En de datum is vervalle, Zoodat k hem niet meer lossen kan. Dat kan me nou temet wel spijte, Want het was een heele troost, En je hebmner wel wat nbodig, Aan verstrooiing in Jan Oost! Maar ik wil der niet om treure, t Helpt je toch niks niemendal, En dat misselijk gekanker, Och dat geeft je ook geen bal! Nou meid, gaan es naar me Moeder Breng der maar temet men groet. Laat es gauw wat van je hoore! Nou saluut hoor, hou je goed! W.v. /.J. A.F. g Jan< De roode tijd. in de te Semarang verschijnende Hindla Sinar bieden een Raden Mas en een Raden hun titels te koop aan.

6 J. Th. MAAL Jr. Tailleur Te. 384 _ Tel Praktische St Nicolaasgesohenken. Handkclfes-portëmonnaies, Zli?eren armband-horloges, Uiden Ceintuurs en Bandvesten, Doublé en fantasie kraagknoopen, Sekt paarlemoeren Jasknoopen. i #os» 4 #^jss##^oot Ltm-HmntMaivmaßiit i\\*tiwmu\mim imsi a Verblijft te Penang: RUNHYMEDE-KOTEL Het beste en prachtigste gelegen aan Zee ter plaatse, sinds de ope- ning van het Nieuwe Hoofdgebouw NLLMJ j KORT 15 T LEWEN /#^^^/^>\ Ü lot-schikgodtn BTROPQS. % inspecteurs voor Sumatra : 4j iiißismm^ XllSeTWwVneYffl A. J. KNüï T E L ca U. J. HUBEE, MEDA N, Telefoon 345, 15 KantoorNieuwstraat 9. WraWaUsWCffw**aWßPqWEtCTsWi»»»fcw*TßssWßiniga*^ Vraagt tarieven en veraarden der Levensverzekering Mij. gyjhk a 4XB Ba Bsi wß te Medan. ELECTON" &"" wan Rui roor tth L s U y ii /.. f ü Heden ontvingen we eea groote St, Nicoiaas en Kerst- ze*din«: mm mis zijn: Polshorloges en horloge-armban» mss den van de ElectiOn" fabriek. gouden broche f 20." gouden kraagknoopen, 12.&U Zilveren Polshorloges ovaal model gouden potlood, 35.". met mika glas a f 45,- gouden armband 60.-^ gouden rokspetd 1&"- * Gouden Polshorloges Vierkant mo gouden das-pe-id, 20." del en met Raoium. Mm gouden da-knijper, 2».^ gouden ketting,. 65-" Groot Ovaal model. gouden collier 20." gouden aanhanger,. 12.& Gouden Horloge-armbanden niet MM g"uden portr*thanger iis uktrekhare schakel- armband ot Bk «ouden dameshorloge. 85." fjjn gevlochten platte band met WÊÈ gouden strikje 26." peso. mlwi gouden sautoir, 15." gouden zegelring, o nnil A TT" H g uden trouwring, l2.* gouden^^g"* XX lan rn, m af 1m lsasaaf " 1 ssslv $ew g uden oorschroeven, 6 gouden oorhangers, r EN gouden creoen, 7$ BRLJANTEN WERKEN M gs" "*"" ; &j _.., j ii gouden gasm^daillon» lö"* NieilWSte modelien gouden sigaret-etui, 260,^1 gouden notitie boekje m OJ/^ _? W> sa 1 g uden sigarethouder, 85.-" w fff ffl U P gouden kinderring, 9. mm gouden loordspeld, 12.»" Oorschroeven g u^en "*v-**. 0, goaden leontme, 7." v j P*intinec iljï g uden vulpenhaakje 15." a-cuhso m^ gouden sigarenknipper, 80. f gouden gelddoosje 7»H Brochettes. V i A. KERDJK, J. G. HUMMELNg Proprietor. Manager. Telegr.-Adres BONTsO;DK,, «MBMBssianjsj iimi 5166» i nu iiwi uuiinl Lage premlen iurlï Vlotte afdoening ïf JMs\ 1M. van zaken y i4 $$P S ^^ft/ii Bijzonder gunstige j 111 f polisvoorwaarden f -Ml Kantoor: sïnuanaknifl Teleioon 3c giin^^ uppiiiii < fmi^r^^imißfai^^yiiiai <hmiiiiiiii iiiji i? Hudson Super Sixf spot MAURCE WOF SH GHAMBEBLARs middel togen loliek, Cholera jgggg^ on Diarrhaea, BSr^^^B geneest 5 ""ï" PÏJn,n do maag, Diarrhaea, Dysenterie, Oatarr, k Jl!!^!!? Koliek en alle aandoeningen der ingewand*" " T-sv at. rak Sj^^lEislEE?* Dit wonderbare middel heeft meer menschenleveö B,, 5 il ei *Likï i gere<* T- en meer pgn en lgden verzacht dan eenig ander * 2 «* neesmiddel in de wereld. "ïfeïïi^rl Onthoudt dit Een dosis doet de pgn in de maag opb^ 11»! "8n en er 8 Q oit meer dan driemaal e«i dosis noodig01! 5" fpirj het hevigste geval van diarrhaea tej genezen. rrrsto Hel brengt altgd genezing. n Verkrijgbaar per flacon in alle Tokos en apotheken. Kleine flacon f. V t groot verkrijgbaar bij Rathkamp & Co. Deli en Batavia. Qroote f % ljp j_sf^^l - TOKO VAN DE POl Paleisweg, Telefoon 192. Einde dezer wordt een nieuwe zending 1 Hudson Super Six" automobielen verwacht. Onveranderde Prijzen 1 D. RE NS, Medan. Telefoon No. 22. in voorraad s,...é-^...-., in i-m i- HARROUN autos Pri s f De beroemde kleine Js^sM^g^sV >MPs^stasas^MsMfcMMslsMslWsMbttaWt?taJWffla^s^sT.ll QBa^^_-.. *immlttètem%<ew%imomam^m~ _Us ËBiÊßw H B j De eenigste zaak, die een nieuwe zending Europeesch Speelgoed heden ontpakt heeft; Voorhanden: Spoortreinen, Tunnels, soldaten, kanonnen, vestingen, loopgraven, auw bouwdoozen, fröbeldoozen, verfdoozen, poppen, kachels, plucjhe beesten, gew^r6l" sabel?, trompetten, plasticinedoozen, kralen, gezelschapspellen, ringwerpspell^v croqnetspellen, wagens, bruggen, kaats baoen, prentenboeken, schietspellen, pijl en boog, racketspellen, kleurboek^ letterdoozen, boawcubussen, vlecht^ zen, poppenparasols, trommen, biljards, emmertjes, gietertjes, mechani e^ cythers. Enz. Enz. Enz. Nieuw Nieuw NietJ^ Groote voorraad Tennisraokets (prima kwaliteit) THE CLUB". & 10.- en / \\t -CLMAX" \ 12.50,, 13-S DREADNOUGHT" M ij-g NVNCBLE" tf?.superbes" \9S RACKETPERSEN ", 3^ Het beste adres voor Ontpakten heden Eetserviezen 96 serviezen in verschillend decor. 1 persoons a 1 8Ï.60, 98., , 112. en 120.-" 6 persoons a t 50.05, 57,, 58.50, 66. en ^" Stoffeerlnrichting Groote-Meubelfabriek. en beddenmagazijn van geheel nsuline Vraagt onze beroemde Boenwas" a F 2.25 p. fl. Verkoop uitsluitend k contant of onder rembotf 1 j

7 DeBelgische GEMENGDNEUWS. parlementsleden te Havre. Men schrijft aan het Alg. Hbld.: Omtrent de bijeenkomst van de zich in ballingschap bevindende Belgische parlementairen, dezer dagen te Havre gehouden, en waarover de schaarsche perscommuniqués weinig inlichtingen brachten, bereiken ons nog de volgende mededeelingen: De vergaderingen, die zes dagen lang plaats hebben gevonden, werden met gesloten deuren gehouden. Men had een kort reglement opgemaakt, in den trant van het gewone tamerreglement van vóór den oorlog. Over elk van de punten, die op de dagorde voorkwamen, moest een verslaggever een uiteenzetting geven, daarop werd dan de discussie geopend, en een bijzondere commissie was belast met het opmaken van de..wenschen", want bij wenschen moest het blijven, daar hier de minderheid van de Belgische parlementsleden bijeen was. Hoewel deze bijeenkomst dus geen wetgevend gezag had, zal zij toch niet zonder blijven in de Belgische politiek. beteekenis ler was een sterke neiging tot volstrekte eensgezindheid. De godsvrede houdt aan bnder de eens zóó scherp verdeelde staatslieden van België. Dit bleek al dadelijk toen men als voorzitter aanstelde " den heer Theodor, den eenigen neutralen afgevaardigde die in de Belgische Kamer zetelde, en die niet nagelaten heeft in zijn openingsrede te wijzen op deze eendracht, welke echter, naar zijn oordeel, geen aanleiding geven moet tot slaafsche zwijgzaamheid tegenover het gouvernement. Hij heeft kranig de rechten van volksvertegenwoordiging voorgestaan. België is het eenig land, zei hij, onder de oorlogvoerende landen, waarvan het parlement niet is bijeengeroepen. Overal elders zetelt het parlement. De actie der afgevaardigden heeft aan de centrale macht uitstekende medewerking verleend. Zij was voor de gouvernementeele bedrijvigheid een goede prikkel. En bij het publiek was zij een belangrijke factor van vertrouwen. Nergens heeft zij aanleiding gegeven tot misrekeningen noch vanwege de verwekte discussies, noch vanwege publiciteit, die aan de besprekingen gegeven werd. De bijeenkomst van heden heeft tot doel de ongemakken, die voortspruiten uit de afwezigheid van het Belgische parlement, tot een minimum te brengen. Opdat men daarin zou slager, is het noodig dat het gouvernement bereid is mee te spreken, en ons zijn program en vooruitzichten bekend te maken. Het s nuttig voor het publiek in het bezette gebied, voor het Publiek, dat zich in het buitenland bevindt en voor het groote publiek der geallieerde dat het ingelicht en op de hoogte anden, gehouden wordt van de richting der Belgische nationale politiek, behalve wat beseft de staatsgeheimen." Met vrijmoedigheid heeft hij dan ook tal yan vragen gesteld aan het gouvernement betreffende de voornaamste politieke punten, die de openbare Belgische opinie bezig houden. Met gouvernement heeft zich tot het geven van de antwoorden niet laten pramen. Al de ministers, die zelf afgevaardigden zijn, woonden de vergaderingen bij, ook generaal De Ceuninck voegde er zich bij. Zij namen bij de besprekingen het woord om het standpunt van de regeering uiteen te zetten. Het meest werden besproken de bevoorrading van bezet België en den economischen heropbouw van België aa den oorlog. Omtrent de kwestie van de vergoeding voor oorlogsschade heeft Van Cleemputte een uitvoerig theoretisch rapport voorgedragen en Standaert heeft de zaak langs haar practische zijde beschouwd. Men heeft een studiecommissie benoemd om de zaak te bestudeeren en het gouvernement heeft beloofd een geheel gereed ontwerp van wet bij het parlement te kunnen indienen onmiddellijk na den oorlog. Voor en aleer de vergadering uiteenging werd de volgende motie aangenomen : De Algemeene vergadering, daarin voorgegaan door den gemeenschappelijken wil der Belgen om: 1. de nationale eenheid onaangetast te bewareh; 2. in een geest van eendracht, rechtvaardigheid en volstrekte gelijkheid al de taalkwesties op te lossen, wanneer de soü* vereine natie geheel zelfstandig zal wezen, en zal handelen zonder de minste tusschenkomst of den minsten invloed van den vreemde; veroordeelt de daden van de slechte bur* gers, die een misdadige hulp verleenen bij de pogingen, die de bezetter op nuttelooze wfjze aanwendt om de Belgen te verdeden ; stuurt de uitdrukking van haar warme groeten en haar bewondering aan de vaderlandslievende personen die, ten aanschijn van den vijand en zander iets af te slaan van hun desiderata inzake de taalkwestie, openbaarlijk de maatregelen verstooten hebben, door de Duitschers genomen betreffende de bestuurlijke scheiding in België ; verklaart zich eensgezind met de moedige declaraties afgelegd door al de parlementsleden, die in het land gebleven zijn." De Straits Record. Te Singapore verscheen sedert 3 Nov een nieuw weekblad de Straits Record onder redactie van den heer Flynn Anderson, die geruimen tijd verbonden is geweest aan het ndisch onderwijs op Java. Hij was de eerste Engelschman, die de Borneo-expeditie "ledemaakte. Algemeen wordt verwacht, dat dit nieuwe Zondagsblad onder leiding van een in de journalistiek niet onbekend persoon, grooten Pgang zal maken. ADVERTENTES. 11.ü MULBER ÏU. beton tegels voor goedangs HotëFDE BÖERMeSn7 E Tipo Je sigaar en soorten tegen den prlja van ff 0.07 par voet Voorzien van Holl. bindtouw Voor goede qualiteit wordt ingestaan. Zonder ophangen en thuis bezor- gen- TELEFOON No Termeulens Wijnhandel. Speciaal uitgezochte merken, afkomstig van onze Europeesche 1 1 relatlën met hun uitgebreide, ongeëvenaarde 1 WJNKELDERS. 9 per 100 staks f7.50. ÊÊ Old Torn en Dry Gin. Grand Margnier (Cordon Roage) Fïollandsche Genever. Merisette. Oranje bitter. Edelgesteenten. 9^ hr"0? LuracaoChypre. Citroengenever. Crême de prlltieii e. Agenten gevraagd voor den verkoop Earcelona Brandewijn.,, cacao. van echte Ceylon edeüweenen mit onze Jamaica Ram.»» frases. eigen mgnen. Een monster pakket bevattende 100 mooie geslepan en gepolijste " Canadian Club Whisky.»»nille. Alle 50 caraats steenen, w. o. robjjnen, Whiskys (Scotch). " PJ* 1""8 Bril,éesgranaatsteenen, katteoogen, blauwe saffieren, Ceylon diamanten, amethist maansteenen etc etc ad 150 Roepies bjj vooruitbetaling. Fronsac. * Curacao pralinées. J. D. 8. WCKREMESOORYA & Co. " Si. Julien Medoc. imbalangoda, Ceylon, opgericht 1886 Nis**te;. ot. wu l «r/j Benedictine D. St. Estèphe O. M. Referenties: The Chartered Bank oi r Médoe. xr art %" Van der Hum liqueur. ndia, Aastralia and China, Ltd. Cwrtewc Triple gec# 4354 Listrac. Liqueur du grand Monarque. Sauterne. Orange curacao. Ntahiddin & Co. Chablis. Groene en Gele Chartreuse. Cnaelsw. Apricot Brandy. Kreemaker en r,. Cordial. Zeltinger... xr.,. Rigi Kirsch wasser. Hoehheimer. Manhattan Cocktail. Automobiel verhuurderij Rudesheimer. Gin Cocktail. PETSAH MEDAN Fransche en taliaansche vermouth. V. D. L. Royal Club Cocktail. Chianti. Advocaat. TEBNG TNGG Malaga. Boerenjongens, levert krees in alle grootten fl ; _.",". Witte en Roode Bessenwijn. Mademu Bessensap, Pale en Dry Pale Sherry. Frambozen sap. Kma Latrilla. Alcoholvrge siropen. BSJBBMbT^ 1 De eerste zending Gold Seal Liqueur brandy. " me^the. Pommard. w a moca. Kuits..»,» Roses. Gtts Elixer, Groene Pommeransen Bitter. Angustora Bitter, Citroen Bitter. Longaa Vitae k Oranie Bittor. is aangekomen en reeds bijna uitverkocht. 1 ; Hog slechts enkelen in voorraad,- ".".7 " tbbbss _UHHUU» SBB t \ B ; Medan Telefoon No /

8 AGENDA j?ooöj*ch-kaihoheke gemeente eiken Zondag vroegdïmsl urn 5 Hoogdiensl,. Lof n.m., 6V. Opreformeerde gemeente eiken Zondag 9 uur godsdienstoefening in het kerkgebouw Residensweg eiken, Zondagsschool ÖVi u. öntvan De familie Radersma den len Woensdag van elke maand. De heer G. H. Andreae den loen van elke maand. Spreekdagen. Gouverneur Sumatras Oostkust: Maandag, Woensdag en Vrijdag desmorgens van 912 u. Burgemeester: Maandag, Woensdag en Vrijdag des ochtends 912 u. Assist.-resident van Dcli en Serdang: eiken werkdag van 912 u. Gewestelijk secretaris: eiken werkdag van 912 u. Pro Juventute. Spreekuur voor belanghebbenden. Eiken Vrijdag van 56 uur n.in. in het gebouw der Weeskamer, Medan. Vergaderingen enz. 25 Nov. Concert van het Trio Colombo in de Witte Sociëteit. 30 Nov. Openbare vergadering der Vereen, voor Christelijke scholen. Venduties. 25 Nov. W. H. Dios, Tebing Tinggi, 6 u. n.m. 25 Nov. j. J. Alphen, Wilhelminastr. no. 15, 6 u. n.m. 26Nov. Mcubel-vendutie inde Deli-Club 6 u. N.n; Nov. Q. B. Angkus, Siakstraat no. 2, 6 u. n.m. 28 Nov. W. van Wijk, Tandjong Morawa, 6.30 u. n.m. 30 Nov. Ten huize v. d. heer P. Bootsma, Shanghaistraat no. 34, 10 u. v.m. Betaaldagen. Debiteuren aan het vendukantoor te Medan worden herinnerd, hun debet te voldoen op ondervolgende data. Vendutie Vervaldag. Abdullah Hadi, 24 Nov C Rotinsulu, 26 a W. J. den Berger, 27 H. F. van Beek, 27 Lautenbach & Co., 28 Mr, L. M. Schoorel, 29 Djanoedin, 30 R. J. Bakx, 30 Verpleegster zoekt kamer of paviljoen. Brieven Administratie Sumatra Post ooder No " MHAiPl^ilfi Ü 1111* Handelsvereeniging llllllfff O " Rubber Producenten het Vereeniging gevestigd te BATAViA, opgericht by acte No. 106 dd. 15 November 19 8 ten overstaan van Notaris CARPENTER ALT.NG te Batavia. Statutsn en Huishoudelijk Reglement zjjn op aanvrage voor Rubber " producenten verkrijgbaar bij delsvereenigiugen te Batavia, Sa "#% Limonade is de beste -rj * LBm A %_T..., Medan Tel. Na 246 Kantoor der Veieemging te Batavia ejn eerder bij de Han- 1 marang Soerabaia, Padang, Medan Makassar. en Aangiften voor lidmaatschap j woeden spoedigst mogelijk inge- wi:cht bjj het Kantoor der Veree- cigirig te Batavia 54H4 Miiiiiii»»! MiaMroiiiiirnt-rnwnnnr"is Uonriiitio op DondBrda 9dBn VSBSUUMt» 28 November 1918 des avonds ten 8.80 ure precies ten huize van den Keer W. U. EWJK Tandjong Morawa Kanan van een zoo goed als nieuwen inboedel t. w. Hang- en Etenskasten, modern Butfet, tweepersoons ledikant, Welebach lampen. Een Winchester Geweer met patronen. Met opdrachten belasten zich gaarne de Heeren der Hoofdadministratie van de Senembah Maatschappij en De Venduhouders N V. Vendu-, Commissie- en Handelskantoor 5396 LftUTENBACHaCo. DOUANEDENST Bij den dienst der n- en Uitvoerrechten en Accijnzen bestaat gelegenheid tot plaatsing van jongelieden. Zij, die in het bezit zijn van een einddiploma H. B. S. 5 kunnen worden aangesteld als aspirant-verificateur op een bezoldiging van f 120.-f smaands; die met einddiploma H. B. S. 3 of Muloschool (onder bepaalde voorwaarde ook zij die slechts de derde klasse dier inrichtingen hebben doorloopen) beginnen als leerling-opziener op f 75. smaands en worden vervolgens opziener op een bezoldiging van f 90. f 150. smaands. Na betoonde geschiktheid in de praktijk en na voldoend afgelegd examen, waarvoor een voorbereidende cursus van ongeveer drie maanden te Batavia moet worden gevolgd, worden de aspirantverificateurs uiterlijk na 2 jaren, de opzieners uiterlijk na 3 jaren (bij vacature eerder) benoemd tot ambtenaar der 4de klasse op een aanvangsbezoldiging van f 175. smaands, welke met 5 één jaarlijksche verhoogingen van f 25. smaands, benevens 1 driejaarlijksche verhooging van f 50. smaands stijgt tot f smaands. Deaspirant-verificateurs krijgen bij hunne benoeming tot ambtenaar der vierde klasse al dadelijk de beide eerste verhoogingen en beginnen dus op 225. s maands. Na voldoend afgelegd examen voor ambtenaar der 3de klasse wordt aanspraak verkregen op nog een driejaarlijksche verhooging van 50 en zijn verder ingeval van vacatures en bij voldoende geschiktheid alle hoogere rangen bereikbaar: te weten: ambtenaar der 3de kl s mnd. 2de le 600 ~ 900 zoomede inspecteur-afdeelingschef op een bezoldiging van f 500. f 900.smaands. Belanghebbenden gelieven zich onder overlegging van diploma of andere getuigschriften mondeling of per ongezegeld schrijven aan te melden bij den Hoofdinspecteur der n- en Uitvoerrechten en Accijnzen te Weltevreden, Schoolweg Employé gevraagd voor importhnis ter stede Gxondige kennis \an boekhouden en Engelsen vereischt. Brieven Adm : Sumatra Poat 5433 j. A. LNO^^ Openbare vergadering der vereeniging voor Christelijke Scholen" te houden in de kleine zaal van het MEDAN HOTEL op Zaterdag 30 November a.s. ten 7 ure des avonds. Spreker: Dr*A. A. L. RUTGERR. Onderwei p : Het bijzonder onderwijs geduld, of erkend ï" Debat gewenseht! 5143 Jongmensch, Hollander, algemeen ontwh. keid, zag zich g»*rd in den handel, ot in de cultures, Ê>e plaatst. Brieven Admiuistratie Stunatrsw* _ onder No. Administrateur eener Rubber-Maatschappij ter Oostk** zoekt verandering van positie. OokgeneÜ een administratieve betrekking, niet in cultures, op zich te nemen. Brieven ow No Adm : Sumatra Post. j Buitengewoon Pracht Programma voor: Zaterdag 23 Zindag 24 en NHandag 25 November «9iB. Jj De gevolgen van dwaasheid. SiSMWrtf LAND in de hoofdrol. Speelt gedeeltelijk in het Far West in New Vork. 3. Oorlogs-annalen Mooie natuurtafereelen. ACTUEEL. ACTUEEL. ACTUEE^ De President der Fransche republiek reikt aan de Slavonische troepen het vaaik uit, revue over man. Feesten in de Elzas. De Amerikanen verovert met de Franschen op 2 Juli 1918 onder hevig trommelvuur het dorp Vaux en «1 heuvel 204. Buitengewoon interressante opnamen van de nieuwe Fransche tanks. f 3 Het Geheim van het Dubbele Kruis. 4- Groote Sensationeele Spannende Seriefilm van Pathé Freres. Op meesterlijke w uitgebeeld door de Amerikaansche Filmsterren: MOLLE KNG. LEON BARY. GLADEN JAMES. De seriefilm, die in Amerika en Europa een Stormloop naar de Bioscopen v j oorzaakte RAADSELACHTG!!! NTERESSANT!!! Onovertroffen op het gebied van Seriefilm. Spannend van de eerste tot de la" Episode. GEHEMZNNG 1 AVONTUURLJK 1 BOEEND! y 7e. Episode. Eene Geheimzinnige verdwijning. Be. Episode. Achter de Tralies. _* Naga Hoeta Huishoudthee Ten einde aan de groote vraag naar deze huishoudthee te kunnen voldoen, wordt ze van af heden verkrijgbaar gesteld bij Maison E. ter MEULEN & Co* SS Deze thee, de aangewezen soort voor fiveoclock tea, evenaart in smaak en sterkte de bekende Ceylon thee en zal per pak van een Eng, pond Slechts 90 cents kosten. - Slechts 90 cents kosteoj ln voorraad: VUURVASTE KLE ri- 1 i N. V. Soerabaijasche Machinehandel Telefoon H B ecker & c*

9 Officieele 23 NOERMBER fonsennsteeringer Hansereenigingte Batais- DERË BU DM BBMATRA POST Zaterdag 23 November 19lft No. 273 Laatste Afdoening Nieuwe Noteering Afdoening Laagste Hoogste Laagste Hoogste Vraag Aanb. Nederl. nd. Leening, 5 pet Nederl. nd. Leening, 5 pet Nederl. nd. Leening, 5 pet De Javasche Bank Koloniale Bank Holl. Cert. N. H. M N.. Eff. en Prolong. Bank # N.. Escompto Maatsch Nieuwe aand. 126 rl 7 _ Ned. nd. Handelsbank nt. Cr. en Hd. Vg. Rotterdam lava-china-japan-lijn Kon. Paketv. Maatsch ? Ned. Scheepv. Unie Stoomv. M. Rott. Lloyd Stoomv. M. Nederland Dcli Spoorweg M dem. 6 pet." oblig. Nederl. nd. Spoorw. M Sem. Cherib. Stoomtr. M dem. 6 pet. oblig * Sem. Joana Stoomtr. M dem. 4 1/» pet. oblig. Serajoedal Stoomtr. M. Bandoengsche Electr. M Bandoengsche Kininefabr Maatsch. Hotel des lndes. _ Solosche Electr. M Rubber maatsch. Basilam Assam Th. O. Landen a. d. Z ~ n5 Cult. M. Negerija Suikerond. Poerworedjo Mijnbouwm. Paleleh. Pref " Mijnb. Mij. Redjang Lebong. Mflnb. Maatsch. Simau Tarakan Petr. M Nederl. nd. Oasmaatsch Lindeteves-Stokvis Oliefabrieken nsulinde Cult. Mij. Boekit Lawang. C. M. Qadies N. B. De laatste afdoening is die sedert 2 October. CULTURES EN NJVERHED. Een voedselconlerentie.. De Javabode dd. 16 Nov. bericht: Vrijdagavond te zes uur had in de koffiekamer van den Volksraad een vergadering plaats, welke werd bijgewoond door zeer vele Volksraadleden en eenige genoodigden van den heer Ottolander, o. w. de heer L. van Vuuren, terwijl als vertegenwoordiger van de afdeeling Handel van het Departement van Landbouw de heer Brandon aanwezig was. De Voorzitter van den Volksraad, de heer Dr. Koningsbergen, opent de vergadering en geeft het woord aan den heer Ottolander, die over geheel Java reeds over de kwestie der voedselvoorziening heeft gesproken. Hij hoopt dat het gesprokene op dezen avond aanleiding zal zijn voor den Volksraad om zich bijv. door een motie ten deze tot de Regeering te wenden. De conclusie waartoe de heer Ottolander na zijn reis over Java is gekomen, is, dat binnen zeer korten tijd voedselgebrek in Nederlandsch liidië ontstaat. De heer Ottolander deelt eenige offertes mede van buitenlandsche rijst, waaruit prijsstijging duidelijk blijkt. De prijs der binnenlandsche rijst is ook sterk gestegen. De prijs bedraagt thans ongeveer f 15, terwijl de prijs voor eenige jaren slechts f. 4 bedroeg. De oogstmislukking is ook grooter dan het vorige jaar. De maïsoogst is mede voor een aanzienlijk deel mislukt, met de cassave is het iets gunstiger. «Wanneer wij niet zorgen binnen vier maanden voldoenden voorraad te hebben, gaan wij op vele plaatsen van Nederlandsch-ndië hongersnood tegemoet. Wij moeten komen tot een blijvende voedselvoorziening. Nederlandsch-ndië moet zich kunnen voeden, niet afhankelijk zijn van buitenlandsche rijst. Wij moeten dus krijgen een methodisch systeem van voedsel-productie, voedsel-beweglng, voedsel-comsumptie. D regeering is in deze wel op den goeden weg, doch de methodische regeling ontbreekt. Distributie, zou het beste kunnen geschieden door rantsoeneering der gewesten. Hiervoor moet een centraal bureau voor de voedselvoorziening worden opgericht, welks chef alleen verantwoording verschuldigd is aan deng. G.,/; _. De heer de K r u ï f f, die zich thans met deze zaken bemoeit, heeft nog andere werkzaamheden en dat is verkeerd. Thans advisèeren de hoofden van gewestelijk bestuur, doch de heer Ottolander zou naast den Resident een commissie van advies willen instellen in elk gewest. De voorzitter dier commissie moet dan zijn te dien opzichte de rechterhand van den Resident. De eden dier commissie moeten niet alleen amb naren zijn. Alle rangen en klassen der bevo. ng moeten in die commissie vertegenwo digd zijn. De berichten zijn thans feitelijk afkomstig van den loerah en bereiken den resident langs assistent-wedana, wedana, regent. Die berichten blijken dan ook vaak nietswaardig te zijn. Om maar aan den gewenschten aanplant, te komen, heeft men zelfs wel getracht op rotsen met een helling van pct. maïs t planten. Verder moet de commissie den voorraad registreeren. De Voorzitter van de Commissie maakt de balans op van de overschotten en tekorten en legt, tenminste op papier beslag op de overschotten. Zoodoende regelt de voorzitter de geheele voedselvoorziening in zijn gewest De voorzitter zal ook de bezuiniging moeten regelen. Het Centraal-bureau moet de prijzen vaststellen. Thans heeft niemand zich aan de vastgestelde prijzen gehouden, omdat de organisatie niet goed was. De voedselorganisatie der erfpachters wil spreker behouden, omdat ze goed is. Ook in de buitenbezittingen kan nog veel gedaan worden, er liggen nog veel gronden open. Spreker komt thans tot de landbouwkundige zijde van het vraagstuk. Hij bepleit de instelling van een landbouwkundig bureau, welks chef geheel onafhankelijk zal zijn van het centraal distributie bureau. Ook te dien aanzien dient de organisatie der erfpachter behouden te blijven. Aldus het schema van den heer Ottolander. De heer Kan acht het aansturen op prijsverlaging onjuist. Hij wil den prijs, regelen naar de omstandigheden. Zijn er groote voorraden dan zullen de prijzen ook vanzelf dalen. Het stijgen der prijzen moet, vooral niet hier in de buurt, niet gezocht warden in het willen proftteeren van de omstanheden, doch aan den minderen oogst De heer Koningsbergen vraagt of de heer Ottolander thans wel aan het juiste adres is. Hij zou hem in overweging willen geven zich te wenden tot het Departement van Landbouw. Thans is de Volksraad nog niet voldoende op de hoogte om bijv. in een motie zijn gevoelen ten opzichte van dit punt neer te leggen. De heer Ottolander heeft getwijfeld aan zijn bevoegdheid om zich tot het Departement te kunnen wenden. Hij heeft eigenlijk niets met lnlandschen landbouw te maken. Toch heeft hij een conferentie gehad met den waarnemend Directeur van landbouw en den heer de Kruijff, die zijn opzet goed vonden, doch vreesden dat de personen niet gevonden zouden kunnen worden. Omdat het een volksbelang geldt, achtte hij het zijn plicht zich tot den Volksraad te wenden. De heer Koningsbergen, acht het wenschelijk eerst het verloop van de onderhandelingen met het departement af te wachten, waarop de heer Ottolander aatwoordt, dat wanneer men hem ln die richting dwingt, hij zich ook tot de Regeering zal wenden. Volksraad. Hij prefereert echter den FNANCËN EN HANDEL. Wisselkoersen. Nederl.-Handel-Mij. Medan, 23 November _ T.T. Amsterdam _. 99 1/, Zicht 997, T.T. Amerika 2398/ ê Zicht., 239Vé» Japan. 130V4 T.T. Singapore» 135 ; Britsch-lndjff _ 83»/«Verkoopkoersen. Ned. -nd.-handelsbank. Medan, 23 November T.T. Amsterdam _ 99 1/, Zicht _ 99T/t T.T. Londen Zicht T.T. Amerika _ 243 Zicht, 242/, Zicht Japan. 1307, T.T. en Zt. Singapore w 135 _, Britsch-ndië _ 857, Hongkong 186 Zicht - _ 1857, WiMi»WW Hnlllllil»l<lW._M. l_«i fcia^^mmmmm_. i_uh WEERBERCHT van het DEL-PROEFSTATON. Medan,20 November «_» --«-----* »- --- Barometer Temperatuut mm. bil o. C. in C. Regenval in 7 v.m. 12 s.m. 5 n.m. max. min. m-m J/11 21/ » Relat. Duurenlntenvochtigheid.. ; zonneschijn. site,t van den 7 v.m. 7v.m. 12 s.m. 5 n.m. tot 5 n.m ADVERTENTEN.. Van Eenzame Stranden Oorspronkelijke ndische Zedenroman FRANCSCO JOSÉ Prys f. 3. Boekhandel VAREKAMP & Co. MEDANS Henderson, Keulemans Co. s Batavia, Binnen Nieawpoortstraat Telegramadres: Keulemans tegenover het Po»tkai toor F. R. HEMDERSON & Co. HENDERSON BROS. Ltd. New Vork. Singapore. RUBBER en andere producten. Dordtsche Petroleum Maatschappij _. ~ f? Agentschap (Medan. Prijs van AUTO L NE in 2 gallon roode blikken voor al onze depots ter Oostkust van Sumatra f 2.25 per blik exclusief verpakking, waarv 1.50 per blik wordt berekend-ledige roode blikken mits compleetenor. schadigd worden door onze sub-agenten tégen vergoeding van f 1.50 per blik aan hunne kedehs teruggekocht. Te Medan verkrggbaar tegen boyengenoemden prgs hg : Autoverhuurderij J. F, de Hees & Co. Paleisweg Autoverhuurderij Firma Tasche Bindjeiweg Handel Maatschappij Seng Hap Kesawan 2884 Handel Maatschappij Ban Llan" Vleeschmarkt. ADVERTENTES N JAVA EN STRtMTS BLADEN. worden door onze bemiddeling zonder verhooging van prijs, eventueel telegrafisch, opgegeven. VAREKAMP & Co. WARENHUS Telefoon Ho. 20 Telefoon Ho. 20 i Van Leckle 1 ontvingen wij wederom i - Engelsche S^A Heeren Zadels Leidsels in Leder M Verder een enormejfstock: 1 i:loebitten,( Sporen, Rii- en Wagenzweepen Roskammen- Rosborstels. Zadel-gordels en diverse onderdeelen. 5 pct. voor Cash en Rembours., ,. ~ rrn--! S

10 De nieuwe kners. Bij de bespreking van de regeeringeverklaring in de afdeelingen van den Volksraad werd,blijkens het desbetreffend telegram, door eenige leden het denkbeeld geopperd der vorming van een soort.uur-parlement, een n«dische nationale raad, die een voorloopige regeling voor het bestuur in ndië zou ontwerpen, voorts eenuitgebreid kiesstelsel en een nieuwe legelirg voor de verhouding tusschen ndië en Nederland. Die nationaleraad zou dan zijn "te vormen uit vertegenwoordigers van alle bestaande politieke organisaties. Wij gelooven niet dat dit de wijze is waarop de Volksraad moet medewerken aan de inleiding van den nieuwen koers. Men gaat hier in ndie klaarblijkelijk te veel af op woorden, die uit Europa naar ons overgewaaid zijn. n Europa zijn gedurende den oorlog in verschillende landen nationale raden" en nationale ministeries gevormd, die, tijdelijk, zeer heterogene politieke elementen tot ééne eenheid met eén bepaalden wil vereenigden. De behoeften aan die nationale politieke eenheid sproot voort uit de positie der betreffende b.nden "als oorlogvoerende staat. Men ziet dan ook, dat bijvoorbeeld in Engeland onmiddellijk na den wapenstilstand de Arbeiderspartij bij groote meerderheid van stemmen besloot, zich ut de coalitieregeering terug te trekken. Weliswaar besloten de uit die part.j benoemde ministers, voorloopig nog aan te blijven, doch dit neemt niet weg, dat de partij erover denkt als bovenaangegeven. Zulke nationale eenheden ontstaan en vergaan mèt den oorlog, t s daarom niet te onderstellen dat ten onzent een dergelijke eenheid zou zijn te verwachten bij onze politieke organisaties, ook al is de ngeermgsverklaring in zeer breede kringen met volledige instemming begroet. En, als men die eenheid niet verwachten kan, welke reden is er dan voor den Volksraad om zich van dezen zuiver-staatkundigen arbeid te onthouden en die op te dragen aan vertegenwoordigers van de nog zeer slecht, of half of niet georganiseerde, politieke organisaties" in ndië, die meer zijn te beschouwen als groepen van ingezetenen die zich, meer uit intuïtie dan op grond van program-studie, min of meer politiek aan elkander verwant gevoelen? Een hervorming van de regeering van ndië en van de verhouding tusschen moederland en kolonie komt feitelijk neer op het ontwerpen van een nieuw regeeringsreglement, onze ndische grondwet. Dit is een arbeid, waarvan de grondslagen door de algemeene politiek kunnen worden aangegeven in den vorm van principes, waarvan men wenscht te zien uitgegaan, doch die slechts door deskundigen kan worden ten uitvoer gelegd. En wij zien niet in, waarom niet de Volksraad zelf die principes zou kunnen formuleeren: de Volksraad is daartoe het aangewezen lichaam. Zeker, de Volksraad is geen volksvertegenwoordiging in den waren zin, doch een program, vastgesteld in een vcigdtlcihig dei ndische politieke leiders (waar zijn die?) zou evenmin een afspiegeling zijn van den wil der groote meerderheid der ingezetenen ; dat program zou slechts het poovere resultaat kunnen worden van velerlei getwist en gekibbel. De Volksraad is ten aanzien van den nieuwen koers goed begonnen. Men heeft der regeering in een stel concrete vragen een nadere, zakelijke explicatie verzocht van de in de regeeringsverklaring gedane, in zeer algemeene bewoordingen gestelde, toezeggingen. De Volksraad wachte het antwoord op die vragen af, wikke en wege t en biede der regeering vervolgens een program van beginselen aan, die tot grondslag zullen moeten dienen voor de samenstelling van een nieuw regeeringsreglement, dat onze inwendige staatsinrichting en de verhouding tusschen ndië en het moederland opnieuw regelt. Met den Volksraad heeft de ndische regeering wettelijk contact, met de politieke organisaties niet. de Volksraad is daarom het aangewezen lichaam om, tezamen met de regeering, die het initiatief nam, vast te stellen, in welken geest het nieuwe ndische staatsgebouw zal worden opgetrokken. Dat alles intusschen is zuiver -politiek werk.wij voor ons zoeken het warekarakter van den nieuwen koers in de richting der economische verhoudingen.en ook in deregeeringsverklaring werden de zuiver-politieke hervormingen achter gesteld bij het eerstnoodige: snel en rechtvaardig onderzoek naar de grieven der bevolking, om den uitslag van dat onderzoek te nemen tot basis voor nieuw te scheppen verhoudingen op economisch gebied. n Ontzettend cijfer. Anderhalf millioen mentenen ** zijn gedurende de laatste maanden in Nederlandsch-ndië aande heerschende influenza en andere ziekten overleden. Aldus heeft de B. G. D. te Soerabaja bekend g maakt. t s urn er stil van te worden, Auderhilf millioen merlschen, van wie toch zeker 60 procent in t leven zouden gebleven zijn, zoo van de tallooze millioenen welke in den loop der jaren naar t Westen stroomden, een voornamer percentage ten bate van dit land en zijn volk waren aangewend. Want de verschrikkelijke slachting, welke de onderscheidene epidemieën telkens weer onder de bevolking aanrichten, zijn een gevolg van een schreeuwend tekort aan alles: aan medici, aan medicijnen, aan behoorlijke woningen en niet t minst aan voldoende scholen. Alleen een volk. dat kennis draagt van de gevaren, die t in t dagelijksch leven bedreigen, zal den schok eener epidemie kunnen opvangen en verdragen. Een analphabetisch volk, dat er zich nimmer tegen gewapend heeft, slaat er bij neer. En zoo is ook dit verschrikkelijk cijfer weer een schreeuwende aanklacht tegen t drainage-systeem, dat ndië heeft onthouden waar t tenvoüe recht op had en een ontzettende aansporing om in een zoo snel mogelijk tempo terug te keeren tot het eeniggezonde sta.^principe, dat er in de eerste plaats op gericht is om het volk in al zijn geledingen te Joen deelen in de vruchten van den nationalen grond. Naarbinnen valt hier nog zoo onnoemliik veel te doengelijk dit ontstellend sterftecijfer opnieuw aantoontdat elke politiek, welke er op uit is om ndië te exploiteeren tenbate van een bepaalde groep, zij moge een buitenlandsche dan wel een binnenlandsche zijn, ten hevigste moet worden bestreden. SUMATRA. MEDAN,23 November. Gereformeerde Kerk. (Residentsweg). Zondag 24 November, s morgens 9 uur. Ds. W. Q. Harrenstein. Onderwerp: -Stil bij God". Bindjei (Landraadzaal). Zondag 24 November, s avonds 6 1/» uur. Ds. W. G. Harrenstein. Onderwerp: Het vinden van God." Mutaties Op verzoek eervol ontslagen, de hoofdagent der algemeene politie J. H. van den Broek. Verleend wegens gewichtige redenen 14 dagen verlof naar Batavia aan A. Mooyen, ambtenaar 4e klasse der in-en uitvoerrechten en accijnzen te Belawan. Op verzoek eervol ontslagen als bij-deurwaarder bij den Raad van Justitie te Medan met woonplaats Medan, K.J. Smit en benoemd F. Angku. Het spoorwegongeluk bij Weesp. Op de 4e pagina van dit blad vindt de lezer een aanvang gemaakt met een aangrijpende beschrijving van den ontzettenden ramp, welke bij Weesp heeft plaatsgevonden. Nieuwe N. V. s. De Javasche-Codrant van 15 dezer bevat de statuten van de Handel-Mij. Teong Hoah & Co. te Medan en de Handel-Mij. Hong Ju Huat te Tandjong-Balei. Voetbal. Morgenmiddag om 5 uur zal op het veld van Go Ahead" een vriendschappelijke wedstrijd gespeeld worden tegen Tapanoeli. Kisaran. Naar wij vernemen werd 21 dezer des avonds te Kisaran door Dr. Rutgers van het A. V. R. O. S.-proefstation een voordracht gehouden over selectie en uitdunning". De tooneelzaal van de Kisaran-Club was bijna geheel gevuld. De heer Moorrees, die den spreker inleidde, sprak de hoop uit dat het niet de laatste keer zou zijn, dat Dr. Rutgers op deze plaats optrad. Van de voordracht zelf, vdie binnenkort in druk zal verschijnen, gaven wij indertijd reeds een uittreksel na de lezing te Medan. Beheer gemeentefondsen. Het Atjehsch Nbld. publiceert een ontwerpreglëmenl voor de commissiën van beheer der gemeente-fondsen. Daaruit blijkt, dat het aantal leden, vroeger bepaald op hoogstens zes, voortaan ongelimiteerd zal zijn,, waardoor de commissiën waarschijnlijk meerdere catagorieën zullen vertegenwoordigen. Wij vinden t alles heel mooi en we prijzen het nieuwe gewestelijke bestuurshoofd, dat hij der burgerij een voornamere "stem in t plaatselijk kapittel geeft, maar zou t niet nog beter zijn geweest, te verzoeken! <»m althans voor Kota-Radja een gemeenteraad imr leven te roepen? De plaats is er, meenen wfji.wel rijp voor. Scheepsberichten. De Rinéjani is 21 dezer te Hongkong aangekomen, richting ndië. Leverbaar uit voorraad : Zinkwit Roode menie verf n olie Loodwit (Conourreerende prijzen). HARRSONS & CROSFELD LMTED, Medan, Afdeeling mport Telefoon 200 De petitie aan de Koningin Gelijk reeds gemeld heeft de Javabode het nitiatief genomen tot het zenden van een hulde-telegram aan Öe Koningin. Het telegram luidt: Een groot aantal ingezetenen van Nederlandsch-ndië gevoelen zich geroepen, in deze moeidelijke tijden hulde te brengen aan Uwe Majesteit en hernieuwde uiting te geven van hunne verknochtheid en trouw." De gouverneur-generaal heeft zich bereid verklaard, dit telegram den 29en November a.s. te verzenden. Ook hier ter Oostkust zal gelegenheid bestaan om aan deze hulde adhaesie te betuigen en wel door bemiddeling der agentschappen van de Nederlandsche Handelmaatschappij en de Kon. Paketvaartmaatschappij. De handteekeningen zullen worden verzameld op lijsten, die daartoe worden nedergelegd in de Sociëteiten ter Oostkust en hier te Medan in de Witte Sociëteit, hotelde Boer, Medan-hotel, en in de kantoren van de Nederl. Handelmaatschappij en Paketvaart. Men kan echter ook zijn instemming betuigen door een visitekaartje te zenden aan een der genoemde agentschappen. De oproep geldt alle Nederlandsche onderdanen: Europeanen, nlanders, Chineezen etc. Aneta seint ons, dat het Bataviasche comité voor deze petitie bestaat uit de heeren Koning (Paketvaart), Zeilinga (Javasche Bank), - Houtsma (Nederl. Handelm.), Schaap (Javabode), M. S. Khouw, Soselisa, Djajadiningrat, Wawoeroentoe, Mr. Bergsma Mr. Ch. v. Helsdingen en Alatas. De scheepvaart. Behalve het gisteren vermelde telegram inzake de hervatting van de scheepvaart ontving de firma Van Nie 4 Co. ter plaatse nog het volgende draadbericht van de hoofdagenten der scheepvaartmaatschappijen Nederland en Rotterdamschen Lloyd te Batavia: Het herstel van den maildienst op Holland is waarschijnlijk spoedig te verwachten. n verband hiermee worden degrotius en Oranje hier aangehouden. De gemeente en de waterleiding. Blijkens het Gemeenteblad zijn met ingang van 1 Augustus 1918 aan de gemeente Medan overgedragen de rechten, bevoegdheden en verplichtingen voor het land, voortvloeiende uit de bij het besluit van 14 Maart 1905 no. 39 verleende consessie voor den aanleg en het beheer van een hoogdrukwaterleiding ter hoofdplaats Medan op de aan dat besluit gehechte voorwaarden zooals die later zijn gewijzigd. Machtiging is verleend om op of na 1 Augustus aan de gemeente Medan uit te keeren een som van f 5000., zijnde het bedrag van de in s lands kas gestorte waarborgsom. Handboek voor de rubbercultuur. De laatste jaren bestaat er nieuwe samenwerking tusschen de verschillende proefstations op Java en Sumatra. Een der vruchten daarvan is het -Archief voor de Rubbercultuur," waarin al wat op rubbergebied door de proefstations gepubliceerd wordt, verschijnt. Thans wordt ook de uitgave van een "Handboek voor de Rubbercultuur in Ned.- ndië" ter hand genomen. Dr. Rutgers en Dr. Swart, de directeuren van het Avrosproefstation en van het rubber-proefstation -West-Java" zullen als hoofdredactie optreden. Van alle zijden is reeds medewerking toegezegd, zoodat de uitgave verzekerd is. Wie het Handboek voor de Java-suikerindustrie" kent, zal er niet aan twijfelen, of een boek in denzelfdèn geest voor de rubber zal met blijdschap begroet worden. Men hoopt het rubberhandboek kunnen doen verschijnen. einde 1919 te Landraad. Een bagatel! Heden werd door den vice-president van den landraad een Europeesche getuige veroordeeld tot f 50. boete (zegge : vijftig gulden) omdat die getuige ter vorige zitting te laat verschenen was, en volgens den vice-president aan een naar hem gezonden oppas de boodschap had mede gegeven: de landraad kan wel wachten. De get. verzekerde echter geen oppasser gezien en dus ook dat antwoord niet gegeven te hebben, en, toen de oppas in kwestie na afloop van de zitting op verzoek van den beboete geroepen werd, bleek, dat hij den Europeaan niet geroepen had, maar diens kantoor had opgebeld. Daar was hij tewoord gestaan door een ander, die hem zeide: ik za! het mijnheer mededeelen. Waar nu de vice-president van den landraad die hooge buete baseerde op het antwoord dat door den Europeaan gegeven zoude zijn, maar dit inderdaad niet gegeven was, zoo bevreemdt het ons, dat de landraadvoorzitterdie boete tóch handhaafde. De Europeaan is voornemens appèl tegen het vonnis aan te teekenen. Toen de Europeaan in kwestie later op de griffie van den landraad kwam, om appèl aan te teekenen tegen het hedenochtend tegen hem uitgesproken vonnis, bleek hem, toen hij op den gelukkigen inval kwam, naar dat vonnis te vragen, dat daarin geschrapt was de clausule, betreffende de boete van f 50, zoodat, hadde hij niet naar het vonnis gevraagd, men hem kalm appèl aan had laten teekenen tegen een ander vonnis, dan dat, tegen hem uitgesproken! Als een dergelijke nauwkeurigheid betracht wordt tegenover Europeanen, hoe staat het dan wel met de rechtszekerheid van nlanders?! Burgerlijke stand. (Van 18 t/m. 24 November 1918). Geboren Johan Elias van Heil, Robbert Timmer. Overleden Johan Anton Knebel, Hori Matzuze. De rijstquaestie. Naar aanleiding van het ingezonden stuk van den heer M. C. Schadee betreffende de Sarik3t slain-vergadering van Zondag j.l. ontvingen wij van den heer Mohamad Samin een zeer uitvoerig protest, dat wij, wegens de beschikbare plaatsruimte, moeten bekorten doch waaruit wij hier het voornaamste laten volgen. Mohamad Samin schrijft onder meer: Weet die assistent-resident niet dat oebi-tjina spoedig bederft, dat wij daarvan niet leven kunnen, dat wij ziek worden, als wij ons voeden met dat goedje? Weet die assistent-resident niet, dat de wilde varkens de djagoeng vernielen als die aanplanten niet flink ompaggerd worden? fde heer Schadee raadt aan om van oebi-tjina meel te maken en ons daarmede te voedern Dé heer Mangoen Atmodjo merkte daartegen op, dat zulks op Java misschien wel kan, maar hier niet. Hier zijn wij gewend rijst te eten. En,vraagt hij dan, waar moeten wij die rijst planten? ln bloempotten soms? Waarop de heer Schadee, de gewezen bestuurs-ambtenaar, die eenmaal, toen hij nog ambtenaar was, de middelen aan moesf geven om de lnlandsche bevolking jn zijne afdeeling te behoeden voor gebrek aan het noodige voedsel, ten antwoord geeft: ln Siak is veel grond te krijgen! En toen ondergeteekende daarop antwoordde : Siak is te ver, gaf de heer Schadee daarop ten antwoord: Een credietbank kan immers voorschotten verstrekken, als de menschen er heen willen!" Maar een credietbank voor de menschen, die er heen zouden willen gaan, i s e r niet; die menschen zouden dus geea voorschotten kunnen krijgen, en de menschen, die zoo dom waren om naar Siak te gaan om daar rijst of andere voedingsgewassen te planten, zouden van den honger gestorven zijn, vóór dat van den aanplant iets kon worden geoogst! Maar bovendien, wij willen niet naar Siak, waar wij hier in Dcli récht hebben op grond! Bij het verleenen van concessiën voor landbouw is in de concessievoorwaarden de bepaling opgenomen, dat: voor elk gezin ter Oostkült van Sumatra 4 H. A. (vier hectaren) grond worden gereserveerd, en eventueel, bij gebreke van gronden voor de lnlandsche bevolking, de reeds aan de concessionnarissen afgestane gronden moeten worden teruggenomen, om die onder de lnlandsche bevolking te verdeden. leder jaar moet de -pemerintah" onderzoeken, of volgens die clausule in de concessievoorwaarden is gehandeld. Dat recht op den ons toegewezen grond, eischen wij op. De concessie-acte, waarin die voorwaarden zijn opgenomen, is toch geen vodje papier? Wij zijn geen schreeuwers",zooals de heer Schadee ons noemt, maar wat wij eischen, is niet meer danonsrechji En daarom protesteeren wij er ten sterkste tegen, dat de heer Schadee de Leiders der lnlandsche Vereenigingen, die opkomen voor de rechten der lnlandsche bevolking, uitmaakt voor schreeuwers" en in de gegeven omstandigheden, waar de hongersnood ons volk bedreigt, de pogingen, die wij aanwenden om ons volk voor hongersnood te behoeden door het te geven, waarop het recht heeft, in een belachelijk daglicht te stellen, daarvan te zeggen: kasihan djangen menangis, maar s morgens padi planten en s avonds naar de gambar hidoep, dat gaat nu eenmaal niet samen". Wat wij s avonds doen, gaat den heer Schadee niet aan; maar s morgens willen wij planten, padi en andere voedingsgewassen, op den grond, waarop wij recht hebben, dat zijn: 4 Hectaren voor ieder gezin ter Oostkust van Sumatra,dat daaraan behoefte heeft. Zoolang de gronden ter Oostkust van Sumatra in handen zijn van de concessionnarissen is aan de bovengemelde clausule nooit de hand gehouden. ntegendeel heb iker mij van overtuigd, dat er stukken grond van nlanders door concessionnarissen zijn in beslag genomen en heb ik daarover bij mijn laatste bezoek aan Java met een paar leden van den Volksraad gesproken en hunne bescherming ingeroepen voor het onmondige volk! Wat wij, de leiders van dat volk, eischen, is niet meer danwat ons rechtens toekomt. Wij doen dat niet als schreeuwers" zooals de heer Schadee beweert, maai doen het op ernstige, waardige wijze!" t Gaat hier om het recht der bevolking op 4 H.A. voor elk gezin, dat daaraan behoefte heeft. Voorzoover wij weten is deze concessie-bepaling door de concessionnarissen altijd aldus opgevat, dat de 4 H.A. ter beschikking moeten worden gesteld van de autochtone, de oorspronkelijk hier inheemsche bevolking. Mohamed Samin blijkt van meening dat de lnlandsche bevolking zonder onderscheid recht heeft op die gronden, t Zou goed zijn indien deze quaestie eens principieel werd onderzocht en uitgemaakt en vervolgens ter kennis van de lnlandsche bevolking werd gebracht, welke rechten zij precies ten opzichte der concessiegronden kunnen laten gelden. Te dien opzichte mag er geen misverstand heerschen. ntusschen zij hierbij aangeteekend, dat de lnlandsche bevolking de jaarlijks ter beschikking gestelde afgeoogste tabaksvelden volstrekt niet ten volle gebruikt voor het planten van voedingsgewassen. ntegendeel, veel stukken blijven ongebruikt. Dit jaar is dat in mindere mate hvt geval, doch daartoe is danook een printah-aloes noodig geweest. Men heeft ons voor dat nietgebruiken van de beschikbare gronden indertijd drie redenen opgegeven: a. de ondernemingen zouden een retributie eischen van 5 procent in natura. b. de ondernemingen zouden de gronden niet aan elk afzonderlijk toewijzen, doch in groote complexen aan de hoofden der bevolking, die ermede woekeren tegenover de nlanders. c. de gronden zijn meestal te ver verwijde rd van de woonplaatsen. Penneprikjes. Beleid. Uit het onwerp-gemeentebegrooting blijkt, dat de inkomsten van de gemeente Medan zoo ongeveer veradministreerd worden. Het eindcijfer bedraagt ongeveer vijf ton. Daarvan is niet minder dan f uitgetrokken voor traetementen, bijdragen aan verschillende fondsen, geneeskundige behandeling enz. van de diverse Europeesche en lnlandsche ambtenaren en beambten. Dat wil dus zeggen, dat bijna de helft der gemeentelijke inkomsten veradministreerd wordt. Als uit zóón financiële politiek geen beleid" spreekt, dan weet ik niet meer wat onder dit woord wordt verstaan. Bios. pnw.ift m-maw.iuw?,atp»i,» <m*mme*imêaëmmmmêmimmêêmattmasiêmmmmshêq Bij onderzoek is ons dienaangaande het volgende gebleken : Retributie wordt niet gelieve.i van degenen, die recht hebben op de gronden, doch met vrije arbeiders wordt vaak een aceoord aangegaan, hierop neerkomende, dat zij behalve loon ook een stuk grond ter bebouwing ontvangen, van welks opbrengst zij dan 5 procent moeten afstaan. nderdaad worden aan hoofden der bevolking volgens een oude adat dikwerf grootere complexen afgestaan, echter alleen uit den overgeschoten grond, niet door de lnlandsche bevolking geoccupeerd. De sub c. genoemde reden behelst waarheid, doch is natuurlijk moeilijk te ondervangen. Wij meenden, deze gelegenheid te mogen waarnemen, om onze bevinding dienaangaande,die op mededeeling van ondernemerszijde berust, mede te deelen. Raad van Justitie. i Heden stond voor den Raad trecht: J.P.P. wegens lichte mishandeling. De eisch van den Officier v. Justitie is veroordeeling tot f 5. boete, subsidiair een dag hechtenis. De raad veroordeelde heden den HeerD. tot f 250 boete wegens: het zonder vergunning bouwen in de gemeente Medan". H.H.N., vertegenwoordiger der Amsterdamsche Mij. van Levensverzekering tot f 50. boete, subsidiair 10 dagen hechtenis, wegens: -het als bestuurder van een motorrijtuig daarmede rijden over een weg met zoodanige snelheid, dat daardoor de vrijheid en de veiligheid van het verkeer wordt in gevaar gebracht." Het Colombo-trio. De heeren zijn zoo verstandig geweest, maar niet een matige opkomst van soosleden-alléén te riskeeren, doch de, bij het laatste Mirovitch-Piastro-concert zeer bruikbaar gebleken zaal van de Oranje-bioscoop te huren. Maandag-avond heeft daar dus hun eerste concert plaats, terwijl de prijzen gesteld zijn op f3., f2. en f. Zij geven het programma, waarmede ztj op Java zeer gunstige recensies behaalden, en dat een brillant karakter draagt uitgezonderd dan voor de klassiek-zeer mooie sonate van Veracini, een der oude taliaansche meesters, waarmede de heer Colombo den avond inleidt. Vervolgens : Wagner-Liszt en Saint-Saens voor piano (den heer Shorr) de proloog van Paljas, te zingen door den heer Ferretti, en het 4e., beroemde, concert van Vieuxtemps voor viool. Na de pauze Moszkowski voo k- Piano, Penzuti en Rossini ("La Danza") voor zang, en een Elegie van Tschaikowsky en een Polonaise van Wieniawsky voor viool. Geen rijst uit Rangoon! Aneta seint ons: Uit zeer goede bron vernemen wij, dat er ook het volgend jaar geen Rangoonrijst voor Java beschikbaar zal zijn. Het geheele surplus wordt opgeëischt voor Britsch-ndië en Europa. Singaporesche noteeringen. A n e t a verneemt d.d. 22 dezer uit Singapore : De rubbermarkt is vast bij matige vraag. Ter veiling werd voor fine pale crepe 72 a 77 Vs, voor ribbed smoked sheets 70 _74 V, dollarcents per Engelsch pond besteed. Uit Atjeh. ln het Nwbl. voor Atjeh lezen wij de volgende berichten: * De ziekte woedt nog steeds voort, en eischt in de laatste dagen meet slachtoffers onder de Europeanen. De gouverneur deelde ons hedenmorgen mede, dat op het gew. bureau de secretaris en een groot deel der commiezen en klerken ziek zijn, zoodat men weet, waaraan het is toe te schrijven, indien de behandeling van verschillende stukken minder vlot loopt dan gewoonlijk. Het gouvts. stoomschip -Spits" vertrok hedennacht van Oelèë-Lheuë naar de Westkust zonder een enkelen stuurman aan boord. J. 1. Zondagmorgen te half vier werd te Koeta-Radja een lichte aardbeving waargenomen. n den nacht van Zondag op Maandag j.l. brak, doordat een aan influenza lijdende Chinees in zijn koorts de lamp omgooide, brand uit in den goedang van de Atjehleverantie te Tjalang. De Chinees kwam in de vlammen om, terwijl de goedang, gevuld met vivres voor het garnizoen, en een paar daaraangrenzende huizen van den handelaar Djoe Joe Hm, totaal afbrandde. De schade wordt geschat op ± f , waarvan f door verzekering gedekt. Nieuwe telefoon-aansluitingen. Medan 455. E. Bokhorst, Chef v. h. Posten Telegraafkantoor te Medan, woonhuis, Paleisweg Tan Thiam Teng, (Hoek Eng Hm), Spoorstraat Dr, P. H. van derkemp, Tandarts, woonhuis, Pd.-Boelanweg.

11 Politie en censuur!, Het is in ndië nog nimmer, of althans "Haar zeer zelden, voorgekomen, dat de op- "oering van een tooneelstuk verboden werd "loor de autoriteiten. Was de pers tot voor 1 Januari 1918 aan banden gelegd, en in zeer beilende, het van de planken gesproken j*oord kon vrijuit tot nog toe werken op [toehoorders in de schouwburgen. Slechts op de film is wel eens censuur toegepast, maar dan meestal uit overwegingen, in verband met zedelijkheidsbegrippen en lnlandsche moraal. Hierin was ndië tot dusver het moeder- Bosche-burgemeesters, (Al- land vóór. Den lerzielen van Heyermans werd daar immers verboden) bestonden hier tot nog toe niet. Maar met de nieuwe tijden zijn nieuwe opvattingen gekomen in het ndische publieke even, en zoo gebeurt het dan nu, dat Blank Bruin", het beruchte spel van rassenhaat" (en nog wel rassenhaat, drie bedrijven *ng) te Batavia door de politie-autoriteiten verboden werd. i Men zal zich herinneren, dat datzelfde Hpk, waarvan de auteur zich Moresco Maffcsiui noemt, in Den Haag schandaal heeft vêrwekt. f Het moet volgens hetgeen oud-resident Gongrijp daarover in de Nederlandsche bla- : Hn schreef, een zeer overdreven en zeer nrechtvaardige aantijging zijn tegen het tdische Binnenlandsch Bestuur, tegen het gedragen van den blanke tegenover den n- ander. n Den Haag lokte het danook van de zijde van zekere toeschouwers een hevig, een daadwerkelijk geuit protest uit, en de weede opvoering werd door, toen burge- ; toeester, Karnebeek verboden. Het is nu maar de vraag, op welke gronden datzelfde stuk te s Gravenhage verboden Op grond van den inhoud ervan, of P grond varf het feit, dat het aanleiding Bcheen te geven tot wanordelijkheden. Dit laatste kan voor het hdbfd van plaatselijk bestuur niet de reden zijn geweest, ni het stuk te verbieden, want dat het in Oen Haag levendige protesten en contra- Protesten uitlokte, zegt nog niet, dat zulks hier het geval zal zijn. Ergo moet die gezocht borden in den inhoud van het stuk zelve. Maar hoe die ook zij, t wil ons voor- komen, dat op het besluit van de Bataviasche Politie het gebeuren in Den Haag eenigen nvloed heeft uitgeoefend, en dat daarbij v ergeten is, dat in Den Haag het stuk opgevoerd werd voor een publiek, waarvan een groot percentage niet weet, hoe de estanden in ndië zijn, terwijl men zulks van het ndische publiek zelf wèl kan verdachten. Men had, dunkt ons, rustig één opvoering laten plaats hebben, de proef kunnen lemen, of niet een stuk, dat onwaarheid b evat tenopzichte van ons beleid in ndië, tlier. indien het niet uitgefloten ware gewordei t. dan toch de afkeuring had weggedragen va" een groot deel van het publiek, en ook va" de pers..nu Wekt men den schijn, alsofmen bevreesd voor den invloed, die van den inhoud n het stuk zou uitgaan op de (in een niet eens talrijk vertegenwoordigde) bevolking en daardoor doet men veronderstellen, dat er toch wel iets van aan 8 > van wat in dat stuk beweerd wordt. Heeft hier niet de momenteele toestand in Europa gedreven tot een maatregel van censuur, die, althans voorbarig, wellicht ook Verbodig zou gebleken zijn? ngezonden stukken. wuiten verantwoordelijkheid van deredactie.) Davos. Tot op heden werden door mij in dank! volgende bedragen ontvangen:. nteekenlijsten: Afgedragen door Mevrouw Q. Übink. f (diverse lijsten zijn nog in circulatie) 11. Rechtstreeksche toezending: door den heer Q.J. K. f 25- Q.H.A E.G f 425. Totaal per f ,fc Wi? volgt?de nood is hoog gestegen, j* zijn duizenden noodig voor de instand- van dit sympathieke, nationale werk. De penningmeester: K.W.J. Mi chi eisen, (Agent der Javasche Bank). NEDERLANDSCH-NDË. Twee Javanen ingelijfd. De heer S. Soertaningrat schreef dd. 6 Autostus aan Het Volk: Terwijl wy in ons land zelf nietdienst- Plchtig zijn, worden in Nederland twee der *er te lande verblijvende Javanen Pen opgeroe- en ingelijfd. Het zijn de H.8.5.-leerlinten R. M. Sóerindro en R. Aliman te Utrecht. [, Hoewel beiden den autoriteiten reeds te linnen hebben gegeven, dat ze géén Nederlanders zijn, noch bij de wet noch in wezen,?}aar wel Nederlandsche onderdanen en?* zoodanig niet dienstplichtig zijn, toch geeft deze verklaring niets geholpen. Het zal wel een vergissing zijn, dat Jai *nen, die toch in hun eigen land, om welke *denen dan k, vrij zijn van den militielijchtdie volgens de jongste ndische midtewet slechts de aldaar verblijvende Ne- \ panders treftin Nederland onder de wareien moeten komen, ter eventueele verdediging van een land, dat niet het hunne is Deze vergissing blijkt reeds dadelijk hieruit, dat geen der overige ndonesiërs op de andere plaatsen in Noderlaud is opgeroepen, ofschoon er meer van hen zijn van denzelfdea leeftijd als de twee genoemden. Maar dan begrijp ik niet, waarom de fout niet wordt hersteld, ook nadat men de heeren op die vergissing heeft attent gemaakt. En nog in hoogere mate bevreemdt het me, dat de minister van koloniën, wien Sóerindro de quaestie heeft medegedeeld, blijkbaar niet in staat is, deze vergissing" teniet te doen. De minister gaf aan Sóerindro, die aan een ziekte sukkelt en die telegrafisch door zijn vader (den regent van Semarang) is teruggeroepenzeer waarschijnlijk om op die wijze aan dienstplicht te ontkomenden raad, om zoo gauw mogelijk naar ndië terug te gaan. Dan hoeft ge hier niet te dienen", moet minister Pleyte nog ongeveer hebben gezegd. De beide opgeroepenen zijn daarmee echter in geen enkel opzicht geholpen. De minister heeft, naar men mij verzekerde, de vergissing niet weerlegd. Thans hebben beiden opgeroepenen om studieredenen uitstel van den dienst gekregen, doch vrij zijn ze nog niet. Beide jongelieden zullen slechts onder protest zich bij het besluit der autoriteiten neerleggen. Cursus in de oude talen. We lezen in het Bat. Nbl.: Naar wij vernemen, bestaat het plan, hier ter stede een University Extension op te richten, waartoe met Januari a.s. zal worden overgegaan. Wij juichen dit voornemen zeer toe. Afgescheiden hiervan zal op grond van gebleken behoefte reeds dadelijk een aanvang gemaakt worden met een cursus in de oude talen, welke onder leiding zal staan van Dr. Arthur Fitz, doctor in de klassieke talen. De lessen zullen worden gegeven in het Blavatskypark, Koningsplein West 16, des Zondagsmorgens van voor de juniores en van 11 12V S vdör de meer-gevorderden. Het lesgeld wordt gesteld op f 5 per maand ; elke cursus duurt 1 semester en beide leergangen zullen Zondag 11 November a.s. beginnen. Aanvangers (juniores) behandeling van vervoeging en verbuiging. Meergevorderden (seniores) cursorisch lezen van een authologie, gevolgd door Brieven van Plinius, Nepos enz. Deelnemers aan deze cursussen, welke voor ieder openstaan, worden verzocht zich telefonisch of schriftelijk aan te melden bij den heer A.F. Folkersma. TELEGRAMMEN Batavia, 23 November Javadienst. (Aneta) De recherche arresteerde gistermorgen op Molenvliet twee soldaten, die uit het kantoor der naamlooze vennootschap mportmij. Jansen kwamen, alwaar Hulswit, (bestuurslid van de Bataviasche afdeeling) procuratiehouder is. De soldaten hadden bij zich twee pakken, welke bleken in te houden soldaten-kranten en opruiende pamfletten van Sneevliet, welke ook te Semarang in beslag waren genomen. De soldaten zijn in verzekerde bewaring gesteld. De vergadering van het N.1.V.8., gisteravond gehouden.aanvaardde unaniem het door het hoofdbestuur opgesteld urgentieprogramma na toevoeging van de volgende wijzigingen : Punt 71 moet luiden: hervorming van het bestuurssysteem in de richting van de doorgevoerde decentralisatie. Punt 3, instede van directeuren te lezen departementshoofden. Voorts werd toegevoegd punt 8, luidende: Het deelnemen^van ndië aan de volkerenconferentie, waaraan door Nederland wordt deelgenomen. Punt 8 werd toegevoegd, wijl de vergadering het wenschelijk achtte met het oog op de hernieuwing van handelstractaten, dat ndië direct vertegenwoordigd is, opdat niet wederom de Nederlandsche belangen zullen voorgaan bij de ndische. Voorts werd een motie aangenomen, luidende : De vergadering acht bij de uitwerking van het programma voor vrouwenkiesrecht de verkiesbaarheid van de vrouwen voor staatkundige lichamen een noodzakelijke eisch. Woensdagavond vond plaats te Soerabaja een vergadering in het gebouw van den bond van minder marinepersoneel., De soldaten en matrozen spraken af, als protest tegen de veroordeeling van Brandsteder, Vrijdag collectief te drossen voor éen dag. Gistermorgen zijn 17 Europeesche soldaten en 7 matrozen, de eenigen die zich aan de afspraak hielden, gedrost. Een vergadering, gisteravond in hetzelfde gebouw, heeft besloten op te richten een soldaten raad met verstrekkende plannen. De vergaderden, die te zeven uur s avonds bij eengekomen waren, bemerkten te half negen dat het gebouw omsingeld was. Daarna werden alle soldaten gearesteerd. Het onderzoek is hedenmorgen begonnen. Het wordt geleid naar de vraag, wie achter deze beweging zit. De beweging vormt uiterst strafbare handelingen. Overeenkomstig de militaire voorschriften kan zelfs doodstraf er op volgen. Daarom wordt gezocht naar den agitator, die de onwetende drommels opgezet heeft. Qisteravond is door de justitiehuiszoeking gedaan bij Hulswit le Weltevreden en Vitalis te Meester Corneljs. Bij laatstgenoemde werden de bekende pamfletten ontdekt. Daarna zijn beiden op het hoofdbureau van politie door den zeer actieven officier van justitie Mr. Lieftinck verhoord. Beiden bekenden opruiende pamfletten verspreid te hebben, zij zullen vervolgd worden wegens opruiing-, volgens artikel 161 (bedreigend met hoogstens vier jaar) of artikel 137 (bedreigend met hoogstens 7 jaar.) * De Kaoemmoeda te Bandoeng had het jongste regeeringstelegram omtrent het verwerpen van de revolutie door de socialistenvergadering en de toejuiching van de koningin op het Malieveld volgenderwijs vertaald: De socialisten hebben eenstemmig de revolutie goedgekeurd en de koningin werd door een volksmenigte in Den Haag beleedigd. Naar aanleiding hiervan werd de drukkerij in opdracht van den resident gesloten. De directie van het dagblad heeft echter gezegd, dat de onjuiste vertaling onwillekeurig geschied en een fout van ondergeschikten is. Zij heeft zich bereid verklaard in het heden verschijnend.nummer op de voorpagina met vette letters de juiste vertaling af te drukken, onder aanbieding van excuses, waarna het verbod tot uitgifte van het blad zal worden ingetrokken. De politie legde te Batavia, Meester Corneiis en Bandoeng beslag op groote hoeveelheden opruiende Maleische pamfletten, geteekend H. Sneevliet: waarin onder meer een oproep voorkomt aan de soldadoe om soldatenraden te vormen, waaraan toegevoegd wordt, dat de soldaten brani moeten zijn om dood te gaan, dus ook dood te gaan voor het eigen belang, voor het belang van het ras, voor het belang van de kleine menschen. De politie legt groote activiteit aan den dag. Uit Soerabaja. De geneeskundige dienst schat het aantal overledenen in den ndischen archipel in de laatste maanden op anderhalf millioen. Gisteren zijn hier 68 sterfgevallen van nlanders gerapporteerd. Volksraad. De openbare beraadslagingen van den Volksraad zullen Maandagochtend a.s. 9 uur hervat worden. Eerst komt aan de orde de vaststelling van het antwoord op de d.d. 18 dezer namens de regeering afgelegde verklaring, betreffende de invoering van hervormingen in ndië. Vervolgens voortzetting van de beraadslagingen over de aanvullingsbegrooting. Bij de bespreking in de afdeelingen van den Volksraad van het antwoord op de regeeringsverklaring kwam de wensch van enkele leden tot uiting, om over te gaan tot de vorming van een voorparlement of nationalen raad, welke zoo spoedig mogelijk moest bijeengeroepen wordenen wiens taak bestaan zou in.de samenstelling van een voorloopige regeling en inrichting van de regeering in ndië, de instelling van een zeer uitgebreid kiesrecht, de regeling van de verhouding tusschen ndië én Nederland. Wanneer de taak geëindigd was diende in zijn plaats te treden een definitieve volksvertegenwoordiging. n het voorloopig parlement moeten, volgens deze leden, zitting hebben de vertegenwoordigers van alle politieke organisaties en van de daarin nog niet opgenomen groepen. Andere leden wilden dat de Volksraad zelf een herziening van het regeeringsreglement zou entameeren. Nederland. (Aneta.) Den Haag, 14 November. n,de Tweede Kamer deelde Van der Voort van Zijp mede, uit de beste bron te weten, dat de Koningin nimmer eenigen invloed uitoefende op het ontslag-snijders. De heer Visser van Jssendoorn zeide, dat de geheele natie, behalve alleen de weinige volgelingen van Troelstra en Wijnkoop, vertrouwen stelde in de regeering. De oud-kapitein van het ndische Wijnmalen leger is overleden. _ Pf," Ha?-_ l 4 November. Overleden zijn het Kamerlid Bogaerdt, de oud-assistent-resident van Heutsz en de opperrabbijn Rudelsheim. n de Tweede Kamer vroeg Schaper, of de regeering aan den ex-keizer een wenk zal geven om Nederland te verlaten, als andere mogendheden zulks wenschen. Met toog op den toestand zijn alle boeren met karabijnen gewapend. Den Haag, 14 November. De regeering spreekt het gerucht tegen, als zou de regeering een schikking zien te treffen met mr. Troelstra. Geen regeering die zichzelve respecteert kan er aan denken, in een schikking te treden met iemand die openlijk revolutie aankondigt". n de Kamer voegde Mr. Dresselhuys Troelstra toe: Geen staatsgreep". Troelstra zeide daarop, dat hij nooit het woord staatsgreep had gebezigd en dat hij zijn geheele leven lang een tegenstander van geweld was geweest. Er was blijkbaar een betreurenswaardig misverstand in t spel. Op deze woorden ontstond groote sensatie in de Kamer, waarna Dresselhuys tot Troelstra zeide ; Als t waar is dat er een misverstand in t spel is, dan mo t deze verklaring het geheele land door worden aangeplakt*. Reuter-Dienst. Londen, 20 November. De Britsche minister voor de voedingszaken deelde mede, dat t niet geoorloofd zal zijn, voedingsmiddelen naar Duitschland te zenden vóórdat de voedselraad der geallieerden zichzelf rekenschap zal hebben gegeven van de bestaande toestanden in Duitschland. Londen, 20 November. Uit Berlijn wordt mmmm PUDLO. Maakt Cement Waterdicht Medan, gemeld, dat de Duitsche verliezen in den oorlog bedragen : man gesneuveld, vermist, krijgsgevangen, 4 millioen gewonden. (Aneta.) Den Haag, 21 November. Twee-en-twintig Duitsche oorlogsschepen werden heden overgegeven. De bemanningen der uitgeleverde duikbooten landden te Harwich, waar zij in diepe stilte werden ontvangen en ophospitaalschepen werden overgebracht. (Havds). Metz vlagt slechts met één soort vlag: de Fransche driekleur. De dochter, die zoo lang verloren is geweest, erkent alleen het moederland. Het groote ruiterstandbeeld van Keizer Wilhelm ligt op den grond geworpen, met het hoofd gescheiden van het lichaam en bijtende in het stof. De Fransche Kamer nam met algemeene stenimen een motie aan, hulde brengende aan president Wilson, het Amerikaansche volk en de andere geallieerde volkeren en staatshoofden. Gedrukte exemplaren zullen voorgoed prijken in alle stadhuizen, scholen en openbare gebouwen van Frankrijk. De Fransche pers bespreeltt het verzoek van dr. Solff aan de geallieerden, die, zegt men, feitelijk vraagt, den eenmaal door de Duitsche regeering aanvaarden wapenstilstand te annuleeren of te wijzigen. Duitschland heeft zich schuldig gemaakt aan verwoesting en wreedheid en klaagt thans, dat de economische toestand niet normaal is. De geallieerden mogen niet de geringste wijziging in de wapenstilstandsvoorwaarden brengen, zeker niet, nu Duitschland inbreuk maakte op den wapenstilstand, door de spoorwegstations van Brussel.op te blazen. Er worden verschillende reparatiën uitgevoerd aan het Grand Trianon" te Versailles, waar de vredesonderhandelingen zullen plaats vinden. Men verwacht, dat de onderteekening van het vredesverdrag zal plaats hebben in de spiegelzaal. Regeeringsradio-dienst. Lyon, 13 November n Lotharingen bereikten de Franschen de lijn Zitterheim, Neuviller, Hochfelde, Stutzheim. De 27ste divisie deed haar intree in Pfalzburg, gaande door de poort van Metz. Neubrisach werd evenzoo bezet. - Koning Albert vergezeld van Koningin Elisabeth heeft Vrijdagmorgen zijn intocht in Brussel gedaan. De Koning reed aan het hoofd van een troepenmacht, bestaande uit twee Belgische divisies en een detachement geallieerde troepen. Het was een ontzagelijke triomftocht De gemeenteraad van Parijs zal binnenkort in tegenwoordigheid van den president der republiek ontvangen het Belgische en het Engelsch Koningspaar en president Wilson. De plechtigheden zijn voorloopig vastgesteld op 29 November, 6 December en ongeveer 20 December. Verkrijgbaar bij: VAN NE & Co. Belawan, Tandjong-Balei en Laboean Buik Maison DUSON Fransche Confectie! Wi ontpakten: Toiletten, Blousen, Hoeden, Combications, Chemises en Ondertailles. Wegens vertrek te koop: \ drie koeien twee koekalveren een jonge stier een Willisknight ;Overland in prima prima staat tegen billijken prijs. Brieven Admie. Sumatra Post. No Gevraagd: 2e. handsch auto in goede conditie. Brieven Administratie Sumatra Poat No MEDANS WARENHUS] Telefoon No. 20 ] Ontvangen Heinz Provisien Maison E. MESTERS. Telefoon No. 86. Voorradig:. de eohte x Gilette apparaten en mesjes. Eau d. Portugal, &, j /fgpx VEREENGN6 «ooi VROUWENKESRECHT f^yfjvh, Afd< Dcii en mtrek- Poloniawfg " De bibliotheek is Verplaatst van 13 Daar Kroesenstraat 2, ten huize van Mevrouw BOSWJK, en is s Dinsdags van 10 tot 12 ar«voormiddag open. &44T HET BESTUUR. >im_-«w w»wwm-w--_^»* ^»»»^im----->---> ^-----_------_--^-_-- Stelt niet uit tot morgen, wat gij höden nog kunt doen. Neemt proef met Barnet Glass Banden. Zij zijn de besten. BQOO K. M. garantie dekt U geheel voor Bandenpech. Hindoestraat 3en 5. ADOTÜ * o*_ Telefoon No, 691. LAPOLi <X UU. 493*

12 Op UT T WOEDERLAND. De spoorwegramp bij Weesp. i. de plaats der verwoesting, (Vaa den specialen 7W.-verslaggever.) Weesp, 13 Sept., 2 uur ri.m. Om twee uur in den namiddag kon men eindelijk een overzicht krijgen van de Ontzettende ramo, iüe vanmorgen half elf op de spoorbrug over het Merwedekanaal tusschen Weesp en Amsterdam heeft plaats gegrepen en die waarschijnlijk het afgrijselijkste ongeluk is, dat de Nederlandsche spoorwegen ooit heeft getroffen. De sneltrein uit Amersfoort, waarmede de ramp is geschied, was vanochtend om 10 uur uit Baarn vertrokken en om half elf Weesp gepasseerd. Vlak vóór de spoorbrug over het kanaal voelden, zoo vertelde iemand mij, die in den trein gezeten heeft, de reizigers, dat de groné onder den trein wegschoof. De machinist remde uit alle macht en daarop volgde een dreunende ontploffing als van een kanonschot, of als een zwaren donderslag. De locomotief, die u.t het spoor werd geworpen, rende nog in groote vaart, het bruggenhoofd van de spoorburg te pletter en viel op zijn kantin het totaal verwrongen ijzerwerk van den spoorweg. EeH gedeelte van den trein werd van den dijk afgeslingerd, waarbij sommige wagons een gedeelte van andere wagons in hun vaart medesleurden of de zijde er van openreten. Een hartverscheurend gegil steeg uit de dichtgevulde coupés op.uit de wagens, die recht op den dijk waren blijven staan of schuin er tegen aanhingen, vluchten de reizigers, bevreesd dat ook hun wagon den dijk af zou storten, het veld in. Met een onbeschrijfelijk gekraak was de trein van den dijk gesmakt en nu wij in staat zijn de ramp te overzien, zien wij het volgende: Achter de locomotief hangt de tenêer, tegen den dijk aan, daarachter, half uit de voegen gerukt de conducteurstrein, waaruit wonder boven wonder, het personeel met lichte verwondingen is vrijgekomen. Wij hoorden namelijk, dat de machinist, stoker en hoofdconducteur tot de overlevenden behoorden. Maar achter dezen wagen hangen versplinterd en verpletterd zeven wagons, die ontzettend er aan toe zijn en welker inzittenden allen gedood of gewond zijn; de wagon achter den conducteurswagon is een derde klas-wagon. De wagor^ die daarop volgt, is gedeeltelijk derde, deels tweede klasse, en er iets minder slecht afgekomen. Het achterste compartement er van is evenwel in de vaart medegesleurd door den vierden wagon, die zelf deels versplinterde. De kap er van ligt in den goederen wagon, welke een twintig meter verder is neergesmakt. Daarachter volgen weer eenige wagons die tegen den dijk aanhangen en de r«t van den trein staat overeind, zoodat de trein, uit de verte gezien, den treffenden aanblik oplevert van een gewonde slang, die tegen den dijk gekronkeld ligt. Weesp, 4 uur nam. De oorzaak. De oorzaak moet ongetwijfeld worden gezocht in den zwaren regenval, die denreeds drassigen bodem nog losser heeft gemaakt. Over een lengte van 80 meter is de dijk omlaag gezakt. De dijk *is op de plaats des onheils ongeveer zeven meter hoog en men kan aannemen, dat er meer dan 2000 kub. meter zand is weggedrukt. Over een afstand van circa 50 meter hangen daardoor thans de rails met de daaronder bevestigde dwarsliggers letterlijk in de lucht. Hoe geweldig de val geweest is, beseft men, als men ziet, hoe, tot vijftig meter van de spoorlijn af de grond omgewoeld is als na een bombardement. Slechts met gevaar kan men over dien ganschen afstand voorwaarts komen, springende van de eene aardklont op de andere. Trouwens ook uit andere ontzettende bijzonderheden merkt men dit. Te Muiden, dat op ruim een half uur fietsen afstand ligt van de spoorbrug meende men een buitengewoon zwaren donderslag te hooren. Afschuwelijke bij zonderheden. Niet alleen, dat de wagens, zooals we reeds zeiden, in elkaar zijn geschoven, ze schoven haast dwars door elkaar heen. Twee vrouwen zijn daarbij uit het raam Drie uur lang hield zij zich moedig, zacht kermend de bewegingen van haar redders volgend. Eindelijk kreeg men haar om half twee los; een been was haar afgerukt en haar gezicht was slechts één bloedige massa. Hevig gillend van pijn werd zij op de brancard gelegd; zij overleed onmiddellijk daarna. Dergelijke tooneelen zag men overal, waar men zich wendde of keerde. Onder een goederenwagen kon men een vrouwenschoen zien uitsteken. Elders het geheel ontkleede been van een vrouw. Geenj/an beide slachtoffers konden bevrijd worden. Men kon trouwens aannemen, dat haar lichaam geheel verbrijzeld in het omgewoelde zand ver spreid lagen, plassen bloed, en vol afgrijzen ontwaarden wij onder een goederenwagen een slijmerige darm-massa, gerukt uit het lichaam van een ongelukkige die, onder den wagon verpletterd lag. Onherkenbare lijken. n sommige gevallen was dan ook van vaststelling van de indentiteit geen sprake, sommige lijken waren volkomen onherkenbaar geworden, waren in eenige seconden verwrongen tot een afzichtelijken vleeschklomp, waaruit een wee. geur van lauw menschelijk bloed opsteeg. Zonder herkend te zijn, werden de menschelijke overblijfselen van de slachtoffers op de brancards gelegd, of op de fluweelen kussens uit de wagons, die als draagbaar, werden gebruikt, en op de schepen geladen, die ze naar het V.Hhelmii.a^asthuis brachten, geslingerd en boven op een anderen wagen terechtgekomen, waar ze dood werden opgenumti De brancardiers hebben de afschuwolijl: >o verminkingen moeten aanzien. Zij vonden het lijk van een man, waaraan het hoofd ontbrak Zij bevrijdden reizigers, wier lichaamsdeelen vcor een gedeelte letterlijk waren afgescheurd. Zij zaagden compartimenten open, waarin reizigers zaten, die met den schrik waren vrijgekomen, doch een uur lang zoodanig bekneld hadden gezeten, dat zij zich niet konden verroeren en met het afschuwelijk verminkte lichaam van ten kermenden medepassagier op den schoot zaten. En vaak geschiedde het, dat zij, om een zwaargewonde te bevrijden, een minder ernstig gewonde, die, bekneld, in den weg lag, hevig pijn moesten doen. Een dame, die juist daar bekneld zat, waar de eerste personen-wagon gedrongen was in het voorste gedeelte van de tweede wagon, heeft zoo, onder de smartelijkste pijnen, drie uur moeten liggen, terwijl soldaten, ouder toezicht van twee chirurgen, door middel van zaag en dommekracht, haar trachtten te bevrijden. Ontzettend om aan te zien was uiteraard de zenuwachtige spanning, waarmede bloedverwanten kort na het bekendworden van de ramp, kwamen informeeren naar t lot van hun vrienden of verwanten. Zinneloos ijlden zij van den een naar den ander, niemand kon hun zekerheid geven. Zij, die in de achterste wagons gezeten hadden en geheel vrijgekomen, waren reeds naar Amsterdam vertrokken met den trein, die weldra daartoe was aangekomen, en de lichtgewonden waren ook naar Amsterdam gegaan, of per trein of op andere wijze. Op een van de brancards, die in grooten getale langs den weg geschaard stonden, zat een jongrpeisje stil te weenen naast het verminkte lichaam van een jongen man; zacht schreide zij om een dokter, en toen deze kwam, kon hij slechts den priester wenken, die, het gebedenboek in de hand, den stervende naderde, en hem het laatste lijden poogde te verzachten. * * * Een andere verslaggever meldt ons nog de volgende bijzonderheden: De plaats van het ongeluk bood een nooit te vergeten verschrikkelijken aanblik. Telkens weer werd op een draagbaar of op een in der haast uit een onbeschadigden wagon gehaald zitkussen, een zwaar gewonde of doode vervoerd, die, soms na urenlang zagen en breken, uit of onder de wagens vandaan werden gehaald. We zagen militairen en treinpersoneel aan het werk, om iemand, die nog onzichtbaar was, tevoorschijn te halen. Toen een brok hout weggehakt was, dropen de ingewanden naar buiten. Men kon geen stuk hout aanvatten, of het was besmeurd met bloed. Soms zat er een stuk arm of been aan vastgeplakt of er tusschen geklemd. De laatste passagier, die omstreeks half 2 te voorschijn gebracht was, was een dame. Drie uur aan een stuk was men bezig geweest haar te bevrijden. En al dien tijd was zij bij kennis. -Ze hield zich zoo flink, vertelde een dokter ons, die haar later vervoerde. Op t laatst gilde zij wel van de pijn, maar overigens gedroeg zij zich bewonderenswaardig. We hadden haar echter nauwelijks op de draagbaar, of ze stierf." t Zwaar verminkte bijna onkenbaar geworden lichaam zagen we vervoeren. Een aanblik om nooit te vergeten. Tusschen het reddende personeel bewogen zich radelooze mannen en vrouwen, die informeeren kwamen naar hun familieleden, die met dezen trein gekomen waren. Conducteur heb je mevrouw G. ook gezien, klonk de angstige vraag uit den mond van een doodsbleek klein heertje. Ja, Meneer, die is ongekwetst. Ongekwetst? Weet je t zeker? Ja, meneer. Goddank! kwam als een zucht van oneindige dankbaarheid het antwoord. De conducteur gaf nog eenige inlichtingen en verdween toen weer om te zoeken naar zijn eigen vrouw, die ook in dezen trein gezeten had en nog niet gevonden was. Priesters liepen met hun kapelaan rond, het gebedenboek in de hand; om den sterbenden de laatste Heilige Sacramenten toe te dienen. Om half twee was, zooals gezegd, de laatste passagier uit den trein gehaald. Daarna kon het opruimingswerk beginnen. Volgens den stationschef zijn 36 dooden geteld. Het aantal gewonden kon niet met zekerheid worden opgegeven, aaar zij met alle vervoermiddelen, die bij de hand waren per trein, schuit, rijtuig zijn over gebracht naar Amsterdam, Weesp en Muiden. Namen kon men ons nog niet noemen daar het door de overstelpende drukte onmogelijk geweest is, eenige controle op het vertrek der gewonden te oefenen. De dooden waren bovendien in vele gevallen onherkenbaar. Bij het opruimen kwamen vaak lichaamsdeelen van totaal uit elkaar gerukte personen te voorschijn. Zooveel mogelijk hun afschuwelijke vondst voor de ogen van anderen verbergend, droegen zij telkens weer een stuk arm of been of hoofd naar de woning van den brugwachter, waar ze ln een vertrek tusschen bagage en andere goederen, die uit den trein te voorschijn werden gehaald, werden neergelegd. (Slot van het redactloneele gedeelte) Aambeien, meest voorkomende kwaal van onzen tijd. Hij, die bevrijd blijft van aambeien, mag inderdaad van geluk spreken, want de martelingen van jeukende, bloedende, droge, in- en uitwendige aambeien berooven den lijder van alle rust en genot. Weinig menschen ontsnappen aan deze kwaal na den middelbaren leeftijd. Oorzaken van vatbaarheid ervoor zijn erfelijkheid, leverkwalen, gebruik van sterke purgeermiddelen, verstopping, te veel eten en drinken, zittende leefwijze en paardrijden. Vrouwen lijden er dikwijls aan bij zwangerschap. Bij alle vormen van aambeien zijn geregelde stoelgang, licht verteerbaar voedsel, onthouding van alcohol en zorgvuldige reiniging van groot belang. Ofschoon in ver gevorderde gevallen operaties door sommige autoriteiten worden voorgestaan, werd opmerkelijk succes verkregen door de aanwending van Fosters Zalf, een spoedig verzachtende, heelende en antiseptische zalf, in het byzonder geschikt voor aambeien. De eerste aanwending van Fosters Zalf doet de prikkeling verminderen, en het voortgezet gebruik doet de ontsteking en het bloeden ophouden, en maakt in de meerderheid der gevallen een einde aan de kwaal. Fosters Zalf (let op den juisten naam) is verkrijgbaar bij Rathkamp & Co. te Batavia, Soerabaja, Medan, Bandoeng, Djokja en Makassar, hoofdagenten voor Ned. ndie; te Medan bij Sijpesteijn <& Co. a 2. per doos ii iiii-i nnum-tir»-i ADVERTEWT E GROOTE MEUBEL VENDUTE Op Dinsdag den 26 Nov. «918 d s avond-s ten 8 ure precies in dé DE L-CLUB, naa3t het Einder tehuis.. van een groote hoeveelheid Meubelen t. w. Schilderijen, Zilver-, Hang-, en Leg- kasten, Spiegels, Zilverwerk, waaronder: Voorsnijmessen, Lepels en Vorken. Een Tantalus, een Dubbelloops Jachtgeweer met patronen, een Mauser geweer repeteer met patronen, een Automatisch Mauser pistool Cal. 7.63, een Bergmann revolver Cal. 471, een Revolver Cal. 6 m.m. met patronen. Antieke Chineesche vazen enz. enz., Te bezióhtigen op den verkoopdag van 5 uur n. m. af. De Venduhouders: N. V. Vendu-, Commissie- en Handelskantoor 5394 LAUTEÏSACH & Co ^mmmm*wnm^m piiimii mii.n i.i VENDUTE wegens vertrek op Woensdag den 27 November 1918 des avonds ten 6 uur precies ten huize van den Heer G B. ANGUS SAKSTRAAT No. 2 van een fceurigen inboedel t.w. djatti zitjes, hang-, g-, boeken-, zilver- en etenskasten, etenstafel met 12zitstoelen, theekastje, schrijftafel, buffet, physche, alles djatti en één stijl, gramofoon met platen ook met Pathé sound! ox, eenpersoons en kinderledikanten, dubbelloop jachtgeweer Cal. 24 met patronen en gereedschappen, gedecoreerd eetservies voor 12 personen, duiven waaronder Engelsche Meeuwen, prachtige orchideën in blikken en tonnen. Te bezichtigen op den dag van verkoop van 5 uur n. m. af. Met opdrachten belasten zich gaarne de Heeren VAN BREUKELEN, Medan Tel. 81. J. WARSSAL, idem. B. ANDRES, Belawan. en De Venduhouders N.V. Vendu-, Commissie- en Handelskantoor 5395 L UTENB A C H & Co. VENDUTE wegens vertrek n^ar Europa op den 30sten Novombdr a.». des avouds ten 7 uur van den net onderhouden NBOEDEL van den Heer J W.SCHAAP te Siantar Estate. o. m. zullen worden verkocht een goed loopend Batak-paard met tuig, 2 persoons Ledikant, Pla. ten in po.ten, enz. Met opdrachten beast en zich gaarne de Heeren : G. Oldbam Siantar Estate Tel. No. a Siantar. J. M. Lgnkamp Martoba Estate Tel. No. 15 Siantar. 0. de Koningh Assiloem Estate Tel. No." 10 Siantar. en de Heeren van Siantar Estate VENDUTE wegeos vertrek : VENDUTE wagasisvertrek op Vrijdag don 29 November f9lb des avonds te 7 ure precies ten huize van den Heer P» F. LEE H ART, Commies D. S. M. Tebing Tinggi van een netten en goed onderhouden N- BOEDEL t. w. Rottanzitje, Leg-, Hangen Etenskasten, groote djattie Schrijftafel, een complete Klamboekamer met pracht Bedden, Schilderijen, Hang-en Staande Petroleum Lampen, Planten in tonnen en potten enz. enz. Met opdrachten belast en zich gaarne de Heeren : C. E. D. v. Helsdingen Tel. No. 120 T.T J. J. Wijtema lil Ch. L. Darricarrere 1 N.V. Vendu-, Commissie- en Handelskantoor 5430 LAUTENBACH l Co Vendutie op VRJDAG 29 NOVEMBER 1918 des avonds te 6 uur ten huize van den Wel- Edelen Heer J. VERSEPUT PRNS HENDRKSTRAAT te Medan. tegenover het woonhuis van den WelEdelen Heer D. A. VAN KAATHOVEN van een keurigen en goed onderhouden nboedel w. o. Djati Kasten, Buffet, Etenstafel en stoelen, Rottan Zitjes, Gramophoon met platen, Diverse olielampen, Ledikanten, enz. Planten in tonnen en potten. Te bezichtigen op den dag van verkoop van 5 uur n. m. af. Met opdrachten belasten zich gaarne de Venduhouders N. V. Vendu-, Commissie- en Handelskantoor 5414 LAUTENBACH & Co. «p Maandag 25 November 1918, des avonds ten 6 unr precies ten huize van den WelEdelen Heer J J. VAN ALPHEN Wilhelminastraat No. 15 tegenover de DEL CLUB van een keurigen en goed onderhouden " inboedel w.o. Djati Zitje, Hang- enlegkasten, Buffet, Glas- en Aardewerk, Spiegels. Waschtafels, Heeren Rijwielen, Een Jachtgeweer, Een Pracht Collectie Planten. Te bezichtigen op den dag van verkoop van 5 uur n.m. af. Met opdrachten beasten zich gaarne de Heer F. O. HERRNSDORF, Tel. 71 Medan en de Venduhoudetf. N.V. Vendu-, Commissie- en Handelskantoor 5410 L A U T E N B A C H * O VENDUTE wegens vertrek op Zaterdag 39 November ^ d"s avonds t^n 6Vs uur ten huize v*o rw WelEdelen heer R. van DO O R _U M Kampong Be= a r van e^n keurigen en goed onderhoudt" 1 nboedel wo. Djati Zitfe, Leg-,Ban i Etenskasten. Buffet met marmeren bls^i Spiegels. Ledikanten. Planten in tof* jeen en potten Met opdrachten belasten zich gaarne: de Heeren A vandoornum Tel. No. _ 607 temedfto PETERSEN Kampong Besar. J. A. LOWEN3TEYN de Venduhouders, N. V. Vendu-, Commissie- efl Handelskantoor, 5411 LAUTENBACH & Co- \M V? mi _~_\ 1 TT 1 fsm op Waanda O 2en D,n* W ssb WXÊ # %M BSL dag 3 December a. * des avonds te 6 uur precies, in het huis vroeger bewoond door den WelEdeigestr. Heer Mr. J. v» d BRAND Polona weg 16 van een pracht NBOEDEL w.o. Een Piano merk RONSCH, Leg-, Hang-, en fraaie Spiey kasten,, Koekoekklok, Staande Klok met gongslag, Vloerkleeden met zeer fijne dessin 5 Matten, Portières met koperen roede, Tulen Gordijnen, Schilderijenvan Ch. Tournel, Spiegels Duitsch Buffet, Salon Ameublement (bekleed). Wit gelakt Slaapkamer Ameublement, &v kamer Ameublement geheel in een stijl, Kristal Glaswerk, Eetservies, Dames Rijwiel, Sing f Trapnaaimachine, Gereedschappen, Werkbank, Wasch- en Wringmachine, Mangelmachin 6, Keukengerei, enz. enz. Een pracht Orchideeën, planten in tonnen en potten. Regelig der VENDUTES: Op Maandag zullen worden verkocht alle Planten, verder de nbotitè_\ der beide Paviljoens en zoo mogelijk de voorgalerij en kantoorkamer. Qp Dinsdagavond de nboedels van de Slaapkamers, Eetkamer en Achtergalerij. Kijkavond op Zondag December van 5 tot 7 uur. Met opdrachten belasten zich gaarne de Venduhouders 5412 N.V. Vendu-, Commissie- en Handelskantoor LAUTENBACH l C. Handel Maatschappij 1 v.\h.huttenbach_co. Medan Amatnrdam London Kota R?d)a. Draadnagels in alle maten " Kopergaas voor ff übberzeven KOQitOSr in vaten van 240 Kilo nsteeksloten -Vale- _ Mericine Desinfectant»_.».. NaphtaHne ballen LOOdmenie in drums van 50 lbs. j Loodwit- 5o ZinXWlt,j vaatjes 50 <8o.«.r. 1 Notesrirfg op aanvraag verkrijgbaar SMS Telefoon No. 397 Medan, No. 196 Kota Radja. "i

13 V ER D K ö _, DE SUMATRA POST, Zaterdag 23 November 1918 &o. 273 AOVERTE^TE^. HERSTELLENDEN. Wilt Gij spoedig weder aansterken van Uwe kiekte? gebruik dan Sanatogenwijn B^f-^<^<><ë>^3^-_! Sanatogen opgelost in Medicinale lalagawijn, dcor H. H. DOCTOREN aanbevolen, per flesch f 2.. En gros bjj: DE DEL HANDEL MJ., te Medan. Sn detail bij: Apotheek SJPESTEJN & Co. f g «UB_»OBO«*_,«VAN MARLE &C* "SPA M D W i Telefoon No V^T^ B Special Cycles f 145,- j Fox Cycles f 145»- 1 Deze prijzen zijn cash of onder rembours. f Het adres voor: ~~ Huurautos S& * tsmxu.» r^ju^i:t_«t<-_«- a_b w»wrir^»^iw_i»i«^j*^iii.ii mwiii.»g_ia a q aatj i Firma TASCHE? \ & 3 _ _ Auto-accsssaires. s 2 Magneten 4 6 cy]., " O Carburateurs, %5 ECarbidgenerateurs, Carbidlampen, 4 H Q Bougies. -s_ï* Autohoorns, "5L is» Olie achterlampen, Q "" Electrische lampen,» *V# Ventiel- onderdeelen, JjJ V Solution. M = KORKER 5. S ttiht Remedie tegen bandenpech. CP 3» Telefoon No M m Osaka Shosen Kaisha. (Osaka Mercantile Steamship 00. Ltd.) Head Office: Osaka, Japan. Capital V Fleet 11? Steamers Tons Gross. Under construction 17 Steamers Tons Gross. J. Th. MAAL Jr. Tailleur Tel Tel. 384 Reiseostnmes v.n prima Fransche en Essgelschs stoffen dat is 20pCt. goedkooper dan de prgzen in Holland op t oogenblik! 7903 A new supply of Toilet and Parfumery O) «~ Shirts and Banions _2 Towels c g.» Gents and Ladies boots and " Shoes jë t! Nugget Boot Cream _PK Mirrors HJ ë U Window Glass *- Cathedral Glass» E Motor Glass Coloured Glass Forged Glass Best frames for pictures and photographs are stocked and a good collection of pictures. P V. Ponosamy Pillay. 13 Medan Tel. No. 1- Telefoon No./_^ / /s*?/ *,*_*» 263 i s*.*y- Goodrich ^^ x...^r _ i-ii.mi -_- *_»_n»a^ aw _. autobp^p TELEFOON7O. HEBA OUDE KARST PAFWS, FHOEOLAB, MUZEK en HUZEXSTÏOTÏ!E SNARE Pi 2052 _, Steeds ruime keuze voor alle strijk- en tokkel-instrumesiter? Fast Cargo Service to all parts of the World. Sum&tra-Straits Line s. s. WAM MARU" Java-ëalentta Line. Singapore Palembang Line. Java-Bombay Line. Round trip every ten days. Singapore, Belawan, Penang, Singapore. Japan-Marseilles Line. Japaa-Sooth Ameriean Line. Singapore-North Ameriean Line, For further infformatlon & ratos off ffrelght, apply to. Handel Mij. BAN LAN". Tflephone No Medan. AgeiltS. Telephone No. 58. Belawan. jmmmmmmmmmmmnmiiiiihimini «in m J. C. BROWN, NC. 16 PARK EOW 4- UEW VORK, U. S. A. f Cable address: Codes used: J. C. BROWN Fifteen Parkrow Newyork. BENTLEYS and LEBERS. È 9 CHEMCALS. WE SELL 1 Caustic Soda Saccbarine q fl Wlat00 Soda Ash Sahcylates Epsom Salt Sulphide of Soda Hematine Benzoates Bichromates Logwood Chemical Dyes Chlorates Chloraie af Lime ntermediate Drugs. Vegetable and Animal Oils. Weekly Market Bulletin on request, 977 jsj CABLE USYOUR ORDERS. mmwêê^^hêmmm^ FEULLETON. Dertig jaren aan de krant." De heer Zaalberg verhaalt in de Loc: Wat zou het zijn, dat den journalist dringt tot bescheidenheid zoodra het hemzelf be-** treft? Hij, die dagelijks aan den weg timmert, over personen en zaken oordeelt, een interview aangrijpt als een welkome gelegenheid om er kopy uit te slaan",hij kruipt weg, als hij zelf het slachtoffer van journalistieken kopij-honger moet worden. Zoo vergfng het ook schrijver dezes. Tegen mijn zin werd bekend, dat ik heden, 6 November, mijn dertig-jarig jubileum zou vieren", licht in vergetelheid, want wie, zij het buiten eigen schuld, van het gestoelte der eere is gestooten, voelt zich allerminst tot feesten geneigd. Verzoeken om be-vraaggesprekt te wprden een heel leelijk woord, maar geïnterviewd is een nog leelijker combinatie konden en mochten dan ook met een beroep op de omstandigheden gewezen worden van de hand". Maar als daar een collega als Lievegoed van De Locomotief, in richting een tegenstander, het heusche verzoek doet zélf iets te vertellen uit die dertig jaren, niet in een vaak zoo lastig en dikwijls zoo onbescheiden vraag-en-antwoord spel, maar rustig, in volkomen vrijheid geen van keuze der stof... ja, dan is er ontkomen aan. Dan worden, in zekeren zijn de rollen omgekeerd; en het slachtoffer vervalt in de oude kwaal, die welhaast levens noodzaak is geworden, hij slaat er kopy uit". Wat bovendien het voordeel geefi eener nieuwe sensatie; geld uit je zelven kloppen zooals Je t zoo vaak uit anderen hebt gedaan. Men verwachte echter niet te veel, zelfs met veel, van deze journalistieke herinneringen. Men verwachte vooral niet een terugblik op de ndische politiek, de ontwikkeling van ndië of een dergelijke doorwrochte" studie. Karel Wybrands zei eens in een polemiekmet wijlen M. van Geuns, die altijd een beetje zwaar op-de-hand was en graag gewichtig deed, ó propos van het jornahstie menu" waarbij van Geuns verkaard had, de voorkeur te geven aan een stevige Hollnadsche biefstuk : Nu ja, een biefstuk kan iedereen wel bakken; maar een vol au vent is nog wat anders, die moet a croqeur zijn". Heelemaal gelijk had Wybrands niet, zélfs het bakken van een biefstuk is, een kunst, die 93 van de lookokkis nooit leeren en de journalistiek is geen filiale van Stam & Weijns of van Srnabers. Bovendien kwam de vergelijking hier niet te pas, hier in dit land van den traditioneelen piko! rijst. Hier gaat t om de Sambelans, want hier staat geschreven, dat de mensch bij rijst alleen niet leven zal... Wat den lezer hier geboden wordt zal dus noch biefstuk, noch vol au vent zijn, zelfs geen sambelan alleen maar luchtige en vluchtige herinneringen. En bij die herinneringen moge vermeden worden, v/at Kipling zoo typisch omschrijft, als het ik-ik-ik dat gelijk de telegraafpalen langs/ een sneltrein den zelf-ingenomen verteller van eigen loopbaan uit den mond pleegt te vloeien. Een ruzie op school, de verontwaardiging yan een kwajongen zijn als begin van een journalisten-loopbaan zeker wel niet algemeen. Het is tegenwoordig zod heel gewoon, af te geven op het lager onderwijs in ndië. De nivelleering van het onderwijs neen, geen politiek, in de laatste tachtiger jaren had P/ekalóngans gemengde school een hoofd Cleypool, dat voor zijn vak dan lust had en de kunst verstond to makethe beslof it. Het was wél een zeer gemengde bevolking daar op school. Zooals Soerabaja zijn Krambangan, zoo had Pekalongan zijn Kandang ajam", maar de kippetjes uit dit kippenhok waren moest hanen van 1416 jaar, afkomstig van den zelfkant der ndisch-europeesche samenleving waar de kampoeng begint, precies even wijs als de kampoeng kameraden van dien leeftijd, en wat er aan kippetjes bij was, had ook reeds de wijsheid van de hen. Dat was deencadreering der twee hoogste klassen, overigens jongens en meisjes van 1014 jaar, onder welke de gegoede" kinderen opgefokt werden voor het Gym" te Batavia of de Semarangsche H.B.S. Een aardige bizonderheid: tot de laatsten behoorde o.a. mijn vriend Ooetojo voluit: Radhen Mas Toemenggoeng Koesoemo Oetojo, thans regent van Japara, die nu in den Volksraad zoon flink figuur maakt. Ueypools school gaf wat de gewone lagere school moest geven met nog iets-er bij. Hi] was een geboren onderwijzer, die uit elk kind te halen wist wat er in zat, en in elk kind kon bregen wat er niet in zat. Als inspecteur te Semarang zetelde Roskopff, een kleine, nijdigebaasdieerden wind onder had en die-als Cleypool man van de oude schoolvolstrekt niet tegen een beetje overlading" van het program had. Zoo kregen 12 al3-jarige hersens opstellen en ontledingen te verwerken die beter in het derde jaar der H.B.S. thuis behoorden, of worteltrekkingen, die ik gelukkig al lang vergeten ben. Doch hoe het zij: dank zij Cleypools onderwijs wist de Pekalongansche jongen, die in Januari 1887 op 13 jarigen leeftijd weer voet aan wal zelte in zijn geboorteplaats Batavia, een ietsje meer van de elementaire schoolkennis, dan de jongens die in de hoogste klasse zaten der eerste school A., toenmaals de Bataviasche school voor opleiding tot de H.B.S. En dat ietsje meer was zoo ongeveer twee jaar vooruit!

14 ADVERTENTEN. Siantar-Thee het roordeeligst in gebruik, de fijnste AR OMA. verkrijgbaar bij: Toko Mann Telefoon No. 264 Fa Sing Sing & Co, Telefoon No. H 6Medan. O. Emigratiekantoor A. F. HlJLEBRAND Samarang, Batavia en Soerabaia Voor Engagementen op werkvolk gelieve men zich te wenden tot de Agenten N.V. Vendu-, Commissie-en Handelskantoor _.. Lautenbach &Co. «Ha_WH_fßi ii»j.ij»iii.i,sak;:^_sa_w^;:-;\;_» st:- Steeds in voorraad: Groote collectie nieuwe modellen schilderij- en portret- LJST EN. Concurreerende prijzen. E. M. MOHAMED Tegenover Firma MASON DUSON Oude Harkt 65. Telefoon 311. Koninklijke Paketvaart Maatschappij. Dienstregeling DeH Batavia en terug. 27 November s. s. MELCHOR TREUB" naar Batavia via Singapore Aansluiting te Singapore naar Bengkalis, Siak, P. Baroe en Borneo per s.s. M. Treub" Dienstregeling Dcli Sumatras Oostkust en terug. 27 Nov. s.s. SNGKEL" naar Asahan, Paneh, Berombang, Tg. Mengeidar. Tg. Leidong, Bengkalis en Singapore. Dienstregeling Pen.ng Bslawan Langsa en terug dd. Nov. 25 s.s. Koemai" naar Langs; 6 Dec. Penang. 29 s.s. Speelman" Langsa Dienstregeling Deli~Singapore en terug per s.s. VAN SOENS" aansluiting naar Mustok en Palembaag. d. d. 25 November naar Singapore. Dieastrsgeling Penang sahaa Batos-Bahra Penang V. Donderdagvoormiddag. Asahan A. Vrijdagochtend. Batoe Eahra A. Zaterdag. Penang A. Maandag. Naar gelang van behoefte kan Paneh extra worden aangedaan. Penang. De s. s. MELCHOR TREUB" en RUMPHUS" hebben een installatie voor Draadlooze Telegraphie aan boord. MEDAN TELEFOON Adres voor VRACHT en PASSAGE bij de Agenten der KONNKLJKE PAKETVAART MAATSCHAPPJ, M»Ulllftfr9L BSH _fê *_% *s_p"# s_kh 150 «lift BAHTSE flmitm Stores Lt 7 6 M_- ro-"-cit4iiim OM-Biv«r_mt_«l.t_hi! imiim*^*snmim*m*9txixa*tmm»sim*^bmmnmxm"~^ X O^Ayf * -T^ y/ 1 Telefoon iso : Telefoon tflo Voor de St. N GOl A S Feesten. Onze St. fiicolaas Etalage is gereed, 1 ruim voorzien van chocolade figuren, hor bons in doozen, Bcrstplaai, Marsepein. «t E-ene speciale sorteering : Parfums, Toiletwaters, Toiletzeepen, Odeurs, Poeders. Havana en Holiandsche Sigaren. Zilveren Sigaretten Kokers w verschillende P rpen: Sigaren ei Sigaretten Pispeo. B. B. B. en Peterson Pijpen. 1 De Fijnste Fransche Wijnen en Likeuren. 1 Alles zeer geschikt voor ST. COLAAS CADEAÜX. 1 Wederverkoopers, Clubs, Scholen ruim rabat. E Doet reeds nu uwe bestellingen opdat alles goed uitgevoerd kan worden. B KQ t E JAVA PACFC BALDEMST der Stoomvaart Maatschappijen HDSBLftSS" e» BGTTBaDAMSCHS LLOYD" MsildidfiSt van Soerabaia, Semarang en Batavia, via Singapore, Hongkong, Nagasaki en Honolulu naar San Fransisco en terug. Eerstvolgende afvaarten: s. s, ORA NJE S. M. N. Vertrek van Batavia 7 December 1918,, Singapore 9, Manilla 3 4, Hongkong 16 a j,, Nagasaki 21 a»» Yokohama 24 " j», Honolulu 4 Januari 1919 A ankemst San Fraobisco 11 _ Tarieven naar San Fmaiseo. ste KLAS van Batavia f 820, j lste KLAS van Singapore / de _ de _ Do Agenten : VA» E & Co. ï565* Medan, Belawan, fandj. Balei en Lshoesn Bilik, M.V.KoJanïale ujtüur-en Mandeisbank Gevestigd te j Groningen, Munneckeholm 10 Kantoor van de Direcffe Kantoor in ndiê Rokin 44, Amsterdam Hindoestraat 11, Tel. 647, Medan Door het verbinden van den Heer J. WAAKEB (met acte boekhouden M. O. en accountants praktijk) aan onze Bank, is onze afdeeling accountancy geheel gereed voor het inrichten, controleeren, bghouden van administraties en het uitbrengen van rapporten. j JÊMulmmmWaWaWmWkammm^ Zlnkwit. in drums van 12- kg» 11Handel Maatschappij HOLLAND BEU" MEDAN TEL myfyryrvw^wypy^^r^r^vy^wrwr yrw rn Goodrich Automobiel-Bank Alle maten voorradig. bg de mporteurs: Van flia êc% Medan (telefoon 14.) 1375 en b\j de Stockislep "j. F. Oe Haas & Co. Medan (tel M^lk--2_^.-fti^.-- _^^ Ford Centrale S 8 B O*L G A ingericht voor reparaties aan autos, machinerieën enz. enz. onder beheer van de Padangsche Handel Maatschappij bijkantoor 4955 SBOLGA