Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Pedagogisch beleid in praktijk op Partou BSO Vierkante Bosje 37

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Pedagogisch beleid in praktijk op Copyright 2014, Partou B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Partou.

2 Partou, Dit pedagogisch werkplan is bedoeld voor pedagogisch medewerkers en voor de ouders van ons kinderverblijf. Schrijfwijze Voor de leesbaarheid schrijven we hij als het gaat om een kind en zij als het gaat om een pedagogisch medewerker. We schrijven ouders waar het gaat om één of meer ouders of verzorgers. Handtekening regiomanager: Handtekening manager... Handtekening voorzitter oudercommissie.. 2 van 32

3 Inhoudsopgave 1 Beleid in praktijk 5 2 De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Initiatieven waarnemen en volgen Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Benoemen Beurtverdeling Leidinggeven, leiding nemen Ik-benoeming 6 3 Vestiging Groepsindeling Samenwerking tussen de groepen aan het eind van de dag Gebruik ruimtes (open deuren beleid) Samenvoegen van groepen Mentorschap Vierogenprincipe Toegangsbeveiliging Extra dag(delen) Ruilen van dagen Medische hulp Voertaal Samenwerkingsverbanden Huisregels Contact met scholen Vervoer 14 4 Begeleiding Wennen Daginvulling Maaltijden en tussendoortjes Traktaties Zieke kinderen Medicijnen 17 5 Seksuele ontwikkeling 17 6 Activiteitenaanbod Verschillen tussen jongens en meisjes Vallen en opstaan Meer van hetzelfde Het doen telt Zelfredzaamheid 19 3 van 32

4 6.6 Opbouw activiteiten Verhalen Uitstapjes Buitenspelen Natuur & milieu Creativiteit Gebruik televisie en computer Muziek Huiswerk Vakantieactiviteiten 23 7 Sfeer op de groep Ruimte: indeling en aankleding Bijzondere momenten Belonen en corrigeren Kinderparticipatie Regels en afspraken Pesten Vriendjes 27 8 Oudercontacten Het doel Breng- en haalmomenten Gesprekken Schriftelijke informatie Oudercontact momenten Website Oudercommissie Exit enquête Exitgesprek 29 9 Borging van de kwaliteit Personeel en opleiding Ondersteuning op de groep door andere volwassenen Werkinstructies/protocollen Niet tevreden? Vertel 't ons Observatie welbevinden en ontwikkeling van het kind Analyse van de pedagogische kwaliteit Veiligheid en gezondheid Deskundigheidsbevordering 32 4 van 32

5 1 Beleid in praktijk Het algemeen pedagogisch beleid van Partou vormt het uitgangspunt voor de manier waarop wij dagelijks met de kinderen omgaan. Op basis hiervan stellen we in samenspraak met de oudercommissie dit pedagogisch werkplan samen. Hierin laten we zien hoe wij, de pedagogisch medewerkers, het algemeen pedagogisch beleid van Partou in praktijk brengen op onze vestiging. Wij stellen de behoefte van het kind steeds centraal. Jaarlijks kijken we opnieuw samen met de oudercommissie naar dit werkplan en passen het waar nodig aan. Dat doen we ook bij wijziging van het algemeen pedagogisch beleid. 2 De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Zoals in ons Algemeen pedagogisch beleidsplan beschreven, gaan we uit van vier pedagogische basisdoelen voor de opvoeding. Wij zorgen ervoor dat kinderen zich emotioneel veilig voelen (1), geven ze de gelegenheid zich persoonlijk (2) en sociaal (3) te ontwikkelen en om zich de normen en waarden van onze samenleving eigen te maken (4). Om deze doelen te verwezenlijken en zo goed mogelijk aan te sluiten bij zowel de individuele ontwikkeling en belevingswereld van een kind als bij het groepsproces, passen we de methodiek van de interactieprincipes toe. Deze zes principes draaien om de initiatieven die kinderen nemen. We beschrijven ze hieronder. 2.1 Initiatieven waarnemen en volgen Het kind neemt van nature initiatieven om zich te ontwikkelen en om contact met anderen te krijgen. Het daadwerkelijk waarnemen van deze initiatieven is van groot belang om in contact met elkaar te komen. Je kunt immers alleen reageren op wat je hoort en ziet. Door heel gericht te kijken en te luisteren naar kinderen, kunnen we deze initiatieven waarnemen en volgen. Overigens hebben jonge kinderen meer tijd nodig om opgedane indrukken te verwerken en hierop te reageren dan oudere kinderen. 2.2 Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Ingaan op een initiatief (ontvangen), ondersteunt de ontwikkeling van een kind. We laten een kind door middel van een ontvangstbevestiging merken dat we belangstelling hebben voor de initiatieven die het neemt. Een ontvangstbevestiging kan zijn: je toewenden, oogcontact maken, op vriendelijke toon verbaal reageren, vriendelijke gezichtsuitdrukking, vriendelijke houding, meedoen, jaknikken, ja zeggen, herhalen wat een kind zegt. Zo n positieve ontvangst stelt een kind gerust; het merkt dat de volwassene hem begrijpt en voelt zich dan gezien, bevestigd en emotioneel veilig. En een kind dat zich emotioneel veilig voelt, durft meer initiatieven te nemen en kan zo zijn persoonlijke en sociale competentie verder ontwikkelen. 2.3 Benoemen Benoemen wil zeggen: taal geven aan ons eigen handelen en aan datgene wat we zien bij de kinderen. Door te benoemen wat we horen of zien, krijgen we contact met het kind. Daarnaast ondersteunt het benoemen de 5 van 32

6 taalontwikkeling (persoonlijke competentie) van kinderen. Benoemen is verwoorden van eigen initiatieven, initiatieven van een kind, gebeurtenissen in de omgeving, alles wat er te zien is. De pedagogisch medewerker zegt (benoemt) wat ze doet of gaat doen. Door het geven van informatie weet het kind wat er gaat gebeuren; dit schept duidelijkheid en geeft rust. Zo bevordert benoemen ook de emotionele veiligheid. Bij het benoemen kunnen we sfeercommunicatie toepassen: het benoemen van initiatieven, emoties, gebeurtenissen van een kind en dit terugkoppelen naar de hele groep. Hierdoor raken kinderen bij elkaar betrokken en maken we ze sociaal attent op elkaar. Bijvoorbeeld: Marco, ik zie dat je Patrick aan het helpen bent; je bent een kanjer! Door Marco in de groep een compliment te geven, wordt de aandacht op zijn initiatief gevestigd (een compliment wil iedereen immers graag horen). Kinderen zien dat Marco sociaal wenselijk gedrag toont. Zo wordt de ontwikkeling van de sociale competentie gestimuleerd door wenselijk gedrag uit te vergroten. Tegelijkertijd zorgt dit voor overdracht van normen en waarden. 2.4 Beurtverdeling In contact met kinderen is het wisselen van beurten belangrijk, zodat iedereen aan de beurt komt. De betrokkenheid van de kinderen duurt langer, als een kind weet dat het aan de beurt komt. Door andere kinderen bij een gesprek te betrekken, maken we kinderen sociaal attent op elkaar. Door te zorgen voor een goede beurtverdeling helpen we het kind zich te ontwikkelen. We geven het kind de tijd en zorgen voor de ruimte en rust die het nodig heeft om te reageren; dit nodigt hem uit om meer initiatieven te nemen. 2.5 Leidinggeven, leiding nemen Leidinggeven is kindvolgend. We geven het kind de leiding door het te volgen, bijvoorbeeld wanneer het een gewenst initiatief neemt. We moedigen hem aan meer initiatief te nemen door het positief te benoemen. Leiding nemen is kindsturend. We nemen de leiding om een kind bij te sturen, bijvoorbeeld omdat het een ongewenst initiatief neemt. Omdat een kind meer leert van positieve bekrachtiging dan van een negatieve afwijzing, doen we dit op een positieve, respectvolle manier: het ongewenste initiatief wordt op een neutrale manier ontvangen; daarna kiezen we een positieve benadering om het initiatief naar gewenst om te buigen. Een voorbeeld: De nieuwe Donald Duck is binnen. Youri grist hem van de tafel en duikt de leeshoek in. Je ziet de teleurstelling op het gezicht van Patrick (waarnemen / volgen); Patrick ik zie dat jij ook graag de Donald Duck wilde lezen klopt dat? (benoemen en beurtverdeling) Zullen we samen naar Youri lopen om een oplossing te zoeken? (leiding nemen) 2.6 Ik-benoeming In contact met kinderen is het belangrijk dat wij onszelf benoemen als ik (en dus niet met onze naam). Het kind leert zo het verschil tussen ik en jij en dat draagt bij aan de ontwikkeling van het zelfbesef. Bovendien druk je door de ik-vorm uit dat je deel uitmaakt van de groep, in de groep staat. De ik-benoeming ondersteunt het leidinggeven en leiding nemen. 6 van 32

7 3 Vestiging 3.1 Groepsindeling Binnen onze bso worden kinderen opgevangen in basisgroepen met bij de basisgroep horende vaste pedagogisch medewerkers. Basisgroep Leeftijdsindeling Maximaal aantal kinderen Lichtgroene 4 jaar 20 gorilla s Groene gorilla s 4-6 jaar 20 Aantal gekwalificeerde pedagogisch medewerkers* 2 2 Maximaal aantal stagiaires* 1 1 Gele gorilla s Roze gorilla s (rood en wit samen) 6-8 jaar 8-12 jaar of stagiaire 1 1 * In het hoofdstuk Borging van de kwaliteit staat beschreven welke opleidingen onze medewerkers hebben gevolgd. Deze informatie is ook te vinden op onze website, evenals de meest recente cao kinderopvang waarin alle kwalificatie eisen zijn opgenomen. Op onze bso is plaats voor maximaal 80 kinderen per dag. Wij hebben 3 eigen ruimtes en een aantal gemeenschappelijke ruimtes in de Clusterschool die wij dagelijks gebruiken. Wij hanteren vanwege deze ruimte indeling geen stamgroepen, maar werken met mentorgroepen en brengen met onze dagindeling structuur en rustmomenten in. Dagelijks zijn er ca. 20 kinderen boven de 8 jaar en ca. 60 kinderen onder de 8 jaar aanwezig. In de algemene ruimte hebben de mentorgroepen eigen tafels. Hierdoor hebben de kinderen altijd een drinkmoment met dezelfde kinderen en krijgt hun mentor de gelegenheid om even bij te praten met haar kinderen. De mentorgroepen sluiten met het aantal van 80 kinderen niet meer aan op de door de wet gestelde kaders. Ons inzien echter bieden we de kinderen door middel van ons dagelijks ritueel, het activiteitenprogramma en ons mentorsysteem samen de voordelen van een stamgroep. De gemeente Eemnes staat achter onze visie en beleid en heeft hiervoor een schriftelijke goedkeuring afgegeven. Mentorgroepen, PM kind ratio &omgang met groepen groter dan 30 De Wet Kinderopvang beschrijft de volgende 5 kaders op dit gebied: 1. Bij BSO vindt de opvang plaats in groepen, met dien verstande dat een basisgroep uit ten hoogste twintig kinderen bestaat in de leeftijd van vier jaar tot de leeftijd waarop het basisonderwijs voor die kinderen eindigt. 2. In afwijking van het eerste lid kan een basisgroep, voor kinderen in de leeftijd van acht jaar tot de leeftijd waarop het basisonderwijs voor die kinderen eindigt, bestaan uit ten hoogste dertig kinderen. 3. Bij BSO bedraagt de verhouding tussen het aantal beroepskrachten en het feitelijk aanwezige aantal kinderen ten minste één beroepskracht per tien kinderen. 4. Bij BSO voor kinderen in de leeftijd van acht jaar tot de leeftijd waarop het basisonderwijs voor die kinderen eindigt in een basisgroep met ten hoogste dertig kinderen, bedraagt de verhouding tussen het aantal beroepskrachten en het feitelijke aantal aanwezige kinderen, in afwijking van het derde lid, ten minste twee beroepskrachten, waarbij de beroepskrachten bij hun werkzaamheden worden ondersteund door een andere volwassene. 5. Indien kinderen bij (spel)activiteiten de basisgroep verlaten, is het eerste of tweede lid niet van toepassing. 7 van 32

8 Lichtgroene Gorilla s (4 jr.) Als een kind 4 jaar is geworden, komt het bij de lichtgroene gorilla s. De eerste maanden verblijft het kind in deze groep. Als het kind klaar is voor een volgende stap gaat het over naar de groene gorilla s. Identiteit In de periode dat het kind bij de groene gorilla s zit zijn rust, veiligheid en gezelligheid de uitgangspunten. In deze periode wordt het vertrouwen van kinderen gewonnen, mogen ze zich durven uiten en leren ze vriendjes maken. We willen de kinderen zelfvertrouwen meegeven in de vorm van plezier van het eigen kunnen. De kinderen ervaren op de bso een sfeer van huiselijkheid. Deze jongste kinderen worden apart van de andere groene gorilla s opgevangen in een van onze ruimtes (Fantasia). Thema s die bij de lichtgroene gorilla s vaak terugkerend zijn: lezen/voorlezen, fantasie, en het ontwikkelen van de fijne en grove motoriek door middel van puzzels maken, kleuren kleine balspellen buiten. Mentoren Er is een vaste mentor voor deze jongste groep kinderen. Zij benadert de kinderen rustig en positief en stimuleert de kinderen om in contact te komen met andere kinderen. Uitgangspunten in deze periode zijn extra aandacht voor het kind, het kind in de mentorgroep verwelkomen, observeren in groepsverband en in spel, regels en structuur duidelijk maken en een veilig en warm gevoel bieden. De houding van de pedagogisch medewerker is er met name een van duidelijkheid, veiligheid en warmte. Goed kijkend naar wat het kind aangeeft en wat hij/zij prettig vindt. In principe is het hele team op de hoogte van de komst van het nieuwe kind en mogelijke aandachtspunten, maar de mentor van het kind is verantwoordelijk voor het wenschema. Ouders hebben altijd de mogelijkheid om te bellen en te informeren hoe het gaat. Uiteraard zullen wij in deze beginperiode uitgebreid verslag doen over het doen en laten van het kind, maar dit blijft niet beperkt tot de eerste 3 maanden. Overstappen naar de groene gorilla s Na drie maanden bij de lichtgroene gorilla s te hebben gezeten volgt er een kort gesprek met ouders over hoe het met het kind gaat. Een van de onderwerpen in het gesprek is de overstap naar de volgende groep. In samenspraak met ouders wordt het moment bepaald dat het kind overstapt naar de groene gorilla s. Dit is mede afhankelijk van beschikbaarheid op die betreffende groep. Groene Gorilla s (4-6 jaar) Het kind heeft inmiddels de overstap gemaakt naar de groene gorilla s. Het is gewend op de bso en heeft een aantal vriendjes kunnen maken. Het kind straalt zelfvertrouwen uit. De overstap van de lichtgroene naar de groene gorilla s wordt in overleg met ouders gedaan. De mentor-ruimte van de groene gorilla s is de Leessalon. Identiteit In deze periode borduren wij voort op de identiteit, die bij de lichtgroene gorilla s centraal staat. Het meegeven van zelfvertrouwen is hierin erg belangrijk. Thema s die bij de groene gorilla s vaak terugkerend zijn: lezen/voorlezen, fantasie, muziek en het ontwikkelen van de fijne en grove motoriek. Mentoren De mentoren van deze groep spreken op ooghoogte met de kinderen. Ze benaderen de kinderen positief en rustig. Ze maken een eerste aanzet om kinderen zelf hun conflicten te laten hanteren (maar blijven wel in de buurt en springen desgewenst bij) en dragen hiermee bij aan het bevorderen van de zelfredzaamheid. Overstappen naar de gele gorilla s Zodra een kind 6 jaar is geworden en er is een beschikbare plek bij de gele gorilla s, dan stapt het kind over naar de volgende groep. Bij de overgang naar de gele gorilla s, gaan de kinderen door een appel van triplex met een groene pet en worden dan ontvangen door de gele gorilla s. Ze hebben een eigen lied dat wordt gebruikt bij het overgangsritueel. Gele Gorilla s (6-8 jaar) Identiteit Op de leeftijd waarin de gele gorilla zich bevindt is het erg belangrijk dat hij/zij zich sociaal affectief zo breed mogelijk ontwikkeld heeft. Dat wil zeggen dat het kind samen met leeftijdsgenoten kan spelen, kan samenwerken en eventuele gezamenlijk opdrachten kan uitvoeren. Daarnaast gaan we ervan uit dat kinderen van deze leeftijd hun draai op de bso goed gevonden hebben (mits ze de groene periode niet gemist hebben 8 van 32

9 Thema s die bij de gele gorilla s vaak terugkerend zijn: sport & spel, dans, fantasie en creativiteit die ze uiten op zoveel mogelijk vlakken. Specifiek onderdeel van deze groep is hun eigen Kinderpersbureau. De kinderen kunnen hierin het net uitgevonden lees- en schrijftalent ten toon spreiden en bovendien hun fantasie de vrije loop laten! De kinderen maken zich in het tweede jaar van de gele gorilla s klaar om zich verder tussen de rode gorilla's te kunnen ontwikkelen. De mentor-ruimte is momenteel het handenarbeid lokaal. (Echter zijn er ontwikkelingen binnen de Clusterschool waardoor de gele gorilla s mogelijk binnenkort naar de ruimte naast de roze gorilla s verplaatsen). Mentoren De mentoren van deze groep laten de kinderen zich op een zo vrij mogelijke manier ontwikkelen. Maar ondersteunen ze waar dit nodig is. De kinderen zullen zoveel mogelijk proberen hun eigen problemen op te lossen, hierbij te denken aan o.a. conflicten. Ook hierbij geldt, waar hulp nodig is zullen de mentoren bijspringen. Verder worden de kinderen gestimuleerd om zich op elk vlak, sociaal affectief, cognitief en motorisch zoveel mogelijk te ontwikkelen. Dit proberen zij te bewerkstelligen met activiteiten waarbij samenwerking en samen spelen gestimuleerd wordt. Overstappen naar de rode gorilla s Als welkomstritueel maken de gele gorilla s samen een erehaag met zonnebloemen, het nieuwe kind loopt door de haag heen en ontvangt aan het einde een zonnebloem. Als afscheidsritueel begeleiden we met elkaar het kind naar boven, op elke traptrede staat een kind met een zonnebloem. Op de trap volgt dan nog een afscheidsgroet. (Met het zicht op verplaatsing van de mentor-ruimte naast de roze gorilla s zal dit ritueel mogelijk een andere invulling krijgen). Het overstappen naar de rode gorilla s is mede afhankelijk van een beschikbare plek. Rode Gorilla s (8 &9 jr.) en witte Gorilla s (10,11&12 jr.) samen roze Gorilla s Identiteit Vanaf 8 jaar komen de kinderen bij de rode gorilla s. Het kind richt zich op deze leeftijd steeds meer op leeftijdsgenootjes, de sociale kring wordt groter. Het is belangrijk dat kinderen op deze leeftijd zelfstandigheid kunnen ontplooien en meer verantwoordelijkheid krijgen voor zichzelf en voor de groep. Vanaf 8 jaar en ouder mogen de kinderen naar de boven ruimte. Hier staat speelgoed dat past bij deze leeftijd en de ruimte sluit ook aan op de mediatheek, waar ze gebruik mogen maken van de computers, en waar ze een rustige plek vinden om huiswerk te maken. Ook is er een Ouwe Taartenclub die soms met een groepje een overheerlijke taart creëert! De kinderen eten & drinken hier ook samen na schooltijd. De zelfstandigheid wordt bijvoorbeeld gestimuleerd door de groep te betrekken bij het klaarmaken van het fruit en door ze zelf hun beker drinken in te laten schenken. Thema s die bij de rode gorilla s vaak terugkerend zijn: koken, wetenschap, creatief & techniek. In de laatste bso-periode waarin de witte gorilla zich bevindt zijn gezelligheid, vertrouwen en zelfstandigheid de belangrijke uitgangspunten. Deze punten zullen dan ook gedurende de periode meer uitgebreid worden. En het kind zal de vaardigheden zich eigen proberen te maken, voor de nieuwe en grotere wereld die straks voor hun ligt. Namelijk de middelbare school. Voor de witte gorilla's zijn vriendschappen heel erg belangrijk. En is het samenwerkingsvermogen erg groot. De meiden in deze leeftijdsgroep zijn erg groep gebonden, waar de jongens in het algemeen veel meer strijdlustiger zijn. Het kunnen onderscheiden van anderen en zichzelf kunnen neerzetten is voor beide geslachten een zeer belangrijk punt. Het is dus zoeken naar een balans waarbij ze in een groep kunnen horen en toch daarin kunnen onderscheiden van de rest. Thema's die bij de witte gorilla's terugkerend zijn: sport & spel, muziek en ontwikkelen van zelfstandigheid. Mentoren De mentoren van de rode en witte gorilla s praten met de kinderen op een volwassen manier. Ze benaderen de kinderen positief en rustig. Ze wijzen de kinderen erop hoe ze zelf hun conflicten kunnen hanteren, en letten erop dat dit op een goede manier gebeurt. Hiermee stimuleren we het ontwikkelen van de zelfredzaamheid en zelfstandigheid. De mentoren letten op een sociaal veilige omgeving en grijpen meteen in bij pestgedrag. Overstappen naar de witte gorilla s De nieuwe rode gorilla s krijgen boven een rondleiding om de ruimte te verkennen. Daarna houden we een rode receptie waar de nieuwe kinderen worden voorgesteld en kennis maken met de andere kinderen. 9 van 32

10 Op de rode receptie wordt gezamenlijk iets roods gegeten & gedronken uit rode champagneglazen. We bespreken met de groep wat er boven anders is dan beneden, met betrekking tot speelgoed, regels en bijvoorbeeld ook het eten. Ook doen we altijd een leuk kennismakingsspel en soms doen we spelletjes over verantwoordelijkheid ten opzichte van elkaar, waarna we het onderwerp pesten ook telkens bespreken en onze onderlinge afspraken hierover. De witte gorilla's hebben als welkomstritueel voor nieuwe witte gorilla's dat de groep een witte pet beschrijven met hun eigen naam voor het nieuwe groepslid. En daarna mag de nieuwe witte gorilla de pet zelf verder versieren. Het kind kan terug kijken naar de pet en zal het de namen eerder leren kennen. Altijd minimaal 2 medewerkers aanwezig op de vestiging Indien er kinderen aanwezig zijn, zijn er te allen tijde minimaal 2 medewerkers van Partou op onze vestiging aanwezig. Er is op onze vestiging dus geen zogenoemde achterwachtregeling. (Een achterwachtregeling is nodig indien een medewerker alleen aanwezig is op een vestiging.) Bij langdurige afwezigheid van de manager is er altijd een vervangende manager op wie de pedagogisch medewerkers een beroep kunnen doen. Dienstroosters Wij informeren ouders en kinderen over welke pedagogisch medewerkers er op welke dagen en in welke groep werken. Op het grote bord bij de ingang van de bso hangen foto s met de medewerkers die op de betreffende dag werken en op welke groep zij staan. Wij werken met de volgende diensten: Voor iedere groep geldt een voorbereidingstijd van een half uur, die dienst begint om: Korte bso dag Lange bso dag of uur uur of uur Sluit dienst is van: uur of uur Overige diensten: uur uur De wijze van roostering is als volgt, per groep start een pedagogisch medewerker om uur (korte dag) of uur (lange dag) om de dag voor te bereiden. De precieze tijden van deze diensten worden afgestemd op hoeveel kinderen er aanwezig zijn. In de ministeriële regeling is vastgelegd dat er per dag maximaal een half uur van de beroepskracht- kind - ratio mag worden afgeweken, met dien verstande dat ten minste de helft van het aantal beroepskrachten wordt ingezet. Indien per dag tenminste tien aaneengesloten uren buitenschoolse opvang wordt geboden kan de afwijkende inzet ten hoogste drie uren bedragen, met dien verstande dat tenminste de helft van het benodigde aantal beroepskrachten wordt ingezet en de afwijkende inzet niet plaats vindt tussen 9:30 en 12:30 en 15:00 en 16:30. Bij het opstellen van de roosters zorgen wij dat wij aan deze normering voldoen. De GGD controleert hierop. Inzet personeel tijdens vakantiedag en en/of studiedagen Openingsdienst: uur of uur Sluitdienst: uur of uur Overige diensten: uur uur uur 10 van 32

11 3.2 Samenwerking tussen de groepen aan het eind van de dag Aan het einde van de dag komen de (licht)-groene en gele gorilla s samen in de Leessalon (de mentor-ruimte van de groene gorilla s). De kinderen kunnen tevens gebruik maken van de Fantasia ruimte (mentor-ruimte lichtgroen). Dit tijdstip ligt rond uur De rode en witte (roze) gorilla s verblijven tussen ca uur boven. Zij kunnen dan geen gebruik meer maken van bijvoorbeeld de speelzaal maar sluiten de dag samen met hun mentor af in hun eigen mentor-ruimte. Na uur komen ook de roze gorilla s naar de leessalon en is dat de enige ruimte in gebruik. Tevens komen ouders via de zijdeur van de Leessalon binnen om hun kind op te halen. Bij mooi weer blijven wij buiten op het schoolplein en sluiten wij daar de dag af. Het gezamenlijk opstarten tijdens de vakanties gebeurt beneden in de leessalon en Fantasia ruimte. Bij aanwezigheid van de mentor van de rode en witte gorilla s gaan zij naar boven. (Zodra de gele gorilla s tevens naar boven verplaatsen, volgen zij net als de rode en witte gorilla s ook naar boven als de mentor aanwezig is). 3.3 Gebruik ruimtes (open deuren beleid) Kinderen in de bso- leeftijd worden steeds zelfstandiger. Wij geven ze de vrijheid die ze nodig hebben en aankunnen. Dat geldt ook voor het gebruik van de binnen- en buitenruimte. Wij begeleiden en bewaken dit proces voor ieder kind individueel en voor de groep als geheel. De kinderen kunnen gedurende hun verblijf op de bso kiezen waar zij willen spelen of dat ze willen meedoen aan een activiteit (er wordt hierbij wel gelet op het kind aantal in de verschillende ruimtes). Naast de vier mentor-ruimtes maakt de blauwe gorilla gebruik van de overloop voor de roze-gorilla ruimte, 2 speellokalen, waarbij de linker beschikbaar is voor de groene en gele gorilla s en de rechter voor de roze gorilla s, het handenarbeidlokaal (nu mentor-ruimte gele gorilla s) en de centrale hal (podium). Er gaan iedere dag (met uitzondering van hevige regen) medewerkers mee naar buiten. 3.4 Samenvoegen van groepen Als het aantal kindplaatsen in de basisgroepen niet volledig bezet is worden deze niet volledig bezette groepen samengevoegd. Er is dan altijd voor de kinderen een vaste pedagogisch medewerker aanwezig, en de beroepskracht-kind-ratio blijft volgens de wettelijke richtlijn. Ouders worden over het samenvoegen van de groep van hun kind geïnformeerd door de vestigingsmanager of de pedagogisch medewerkers van de groep. Op onze bso zijn op de woensdag en vrijdag de groepen structureel samengevoegd. In vakantieperioden wordt er, als er veel kinderen afwezig zijn, een apart rooster gemaakt voor de betreffende week/weken. Ook bij het opstellen van dit rooster gelden bovenstaande werkwijze en richtlijnen.. In de vakanties worden de witte en rode gorilla s op dinsdag en donderdag samengevoegd met sport-bso locatie Noordersingel. De kinderen verzamelen s ochtends op Vierkante Bosje, waarna ze samen lopend naar de Noordersingel gaan. Deze locatie is ondergebracht in de voetbalkantine van SV Eemnes. De kinderen worden door de ouders, aan het einde van de dag, ook op die locatie weer opgehaald. Indien de kindbezetting hiertoe aanleiding geeft zal de complete basisgroep- indeling (zoals beschreven onder de paragraaf groepsindeling) kritisch bekeken worden en waar nodig worden aangepast. Dit gaat altijd in overleg met de oudercommissie. 3.5 Mentorschap Mentorsysteem De basis van ons systeem is kleuren. We hebben de kinderen ingedeeld op leeftijd en elke groep heeft 1 of 2 mentoren, afhankelijk van de grootte van de groep: De mentoren dragen buttons met hun kleur gorilla. Mentoren hebben taken als: observaties doen, 10- minutengesprekken voeren, verjaardagen vieren, verantwoordelijkheid bij extra zorg en bij het wennen van 11 van 32

12 nieuwe kinderen, up to date houden van de kind gegevens, vakantiegegevens verzamelen, op de hoogte blijven bij zieke kinderen, kind vergaderingen houden, e.d. Voordelen Wij zien veel voordelen van deze manier van werken: o Overzichtelijk voor kinderen, ouders & team o Creëert groepsgevoel o Geeft verdieping: je leert de kinderen beter kennen o Biedt structuur o Oudercontact wordt beter & intensiever o Geeft veilig gevoel voor alle partijen o Problemen van kinderen worden sneller gesignaleerd o De kind gegevens blijven eenvoudiger en beter up to date o Er is variatie bij verjaardagen en per groep o Kinderen hebben een ruimere keus aan sociale contacten 3.6 Vierogenprincipe Ondanks dat het vierogenprincipe per 1 juli 2013 alleen wettelijk is vastgelegd voor dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar hebben we ook voor onze bso een preventief beleid zonder hierbij de spel- en ontwikkelmogelijkheden te beperken. Het vierogenprincipe houdt in dat bij dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar een beroepskracht of beroepskracht in opleiding de werkzaamheden uitsluitend kan verrichten terwijl zij gezien of gehoord kan worden door een andere volwassene, om zo het risico op misbruik of mishandeling van kinderen te voorkomen. Binnen onze bso s proberen we een zo gevarieerd mogelijk aanbod te realiseren. Kinderen kunnen derhalve in kleinere groepjes deelnemen aan activiteiten. Deze activiteiten worden soms ook door externe workshopaanbieders verzorgd. Ook deze externe workshop aanbieders dienen (net als alle andere Partou medewerkers) voorafgaand aan de start van hun werkzaamheden een VOG te overleggen. Bovendien is er altijd een vaste pedagogisch medewerker van Partou aanwezig bij een door een externe aanbieder verzorgde workshop. Preventie Jaarlijks worden de risico s met betrekking tot misbruik van kinderen op onze vestiging in kaart gebracht aan de hand van een extra inventarisatieformulier behorende bij de risico inventarisatie veiligheid. Eventueel extra te nemen maatregelen met betrekking tot dit onderwerp worden opgenomen in het plan van aanpak en, evenals alle andere onderdelen van de risico-inventarisatie, besproken met het team en de oudercommissie. Daarnaast wordt jaarlijks de meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld en het protocol ongewenste Omgangsvormen c.q. seksuele intimidatie veroorzaakt door werknemers met het team besproken. 3.7 Toegangsbeveiliging Tijdens openingstijd van de bso is de voordeur van de Clusterschool tot uur vrij toegankelijk. Vanuit de bso is er goed zicht op passanten welke de ingang benaderen. Bovendien bieden wij kinderen de vrijheid om onder toezicht buiten te spelen en krijgen van ons de kans om bijvoorbeeld zelf naar binnen te gaan om naar het toilet te gaan. Na uur gaat de voordeur op slot. Het toezicht is dan beperkter, aangezien pedagogisch medewerkers in gesprek kunnen zijn met ouders en bovendien is het buiten in de wintermaanden al donker om uur. Ouders kunnen na deze tijd via de deur in de Leessalon het pand benaderen. Deze deur geeft direct toegang tot deze groepsruimte waar altijd een pedagogisch medewerker aanwezig is 12 van 32

13 3.8 Extra dag(delen) Indien ouders dit wensen dan kan er een verzoek tot het afnemen van een extra dag(deel) worden ingediend. Indien het gaat om incidenteel een dag extra, dan kan dit via worden gevraagd. Als het gaat om structureel een extra dag dan kan dit worden aangevraagd via de website of de klantenservice. Indien ouders dit wensen kan er eventueel ook een extra dag(deel) worden afgenomen op één andere basisgroep (eventueel ook van een andere vestiging) dan de eigen basisgroep, indien er op de eigen basisgroep geen plaats is. Ouders dienen hiervoor wel vooraf schriftelijk toestemming te verlenen. 3.9 Ruilen van dagen Alle vestigingen van Partou hebben dezelfde mogelijkheden voor het ruilen van opvangdagen. Ouders die op vaste dagen opvang afnemen, kunnen een opvangdag omruilen. Hiervoor kunnen ouders vooraf (een schriftelijke) afspraak maken met de groepsleiding of de vestigingsmanager. Ruilen is mogelijk twee weken vóór tot twee maanden na de opvangdag dat uw kind er niet is Medische hulp Er zijn altijd één of meerdere medewerkers aanwezig, die opgeleid zijn tot bedrijfshulpverlener (BHV). De BHV- er volgt elk jaar een herhalingstraining. Op het personeel-aanwezigheidsbord staat aan gegeven welke medewerker BHV er is. Daarnaast hebben een aantal pedagogisch medewerkers een speciaal kinder-ehbo diploma. De kinder-ehbo cursus wordt elke 2 jaar herhaald. Indien consultatie door een arts voor een kind nodig is dan nemen we contact op met de ouders. Alleen in uitzonderlijke gevallen (bijvoorbeeld als we ouders onverhoopt niet kunnen bereiken) beslist de vestigingsmanager om contact op te nemen met de huisarts van het kind. De gegevens van de huisarts staan vermeld op het kindgegevensformulier. Soms kan het noodzakelijk zijn om direct medische hulp in te roepen. In die gevallen gaan wij naar de dichtstbijzijnde EHBO-post of bellen we 112. Uiteraard bellen wij de ouders dan zo snel mogelijk. Spoedeisende Hulp Tergooi Ziekenhuizen: Van Riebeeckweg 212, Hilversum, of Rijksstraatweg 1, Blaricum, Voertaal In ons kindercentrum is de voertaal Nederlands. Het beheersen van de Nederlandse taal is de eerste stap naar een succesvolle (school)loopbaan. In onze kinderverblijven wordt door alle beroepskrachten en beroepskrachten in opleiding Nederlands gesproken en wordt een zo omvangrijk mogelijk en goed taalaanbod gerealiseerd Samenwerkingsverbanden Nog in ontwikkeling Huisregels Alle huisregels voor de bso zijn terug te vinden op kantoor in de map algemeen bso. De huisregels voor het gebruik van de ruimtes zijn terug te vinden in de verschillende ruimtes die wij gebruiken. In overleg met de OC is besloten om eens per jaar de huisregels voor ouders per mail te versturen. Het moment zal zijn aan het begin van het schooljaar, een frisse start en voor iedereen weer duidelijkheid wat betreft de regels voor de bso. 13 van 32

14 3.14 Contact met scholen Er is regelmatig contact tussen leerkrachten en de pedagogisch medewerkers van de bso. De manager heeft daarnaast contact met de directeuren van de basisscholen. Het is belangrijk om te vermelden dat wij geen contact hebben met leerkrachten over de thuissituatie, schoolhouding, ontwikkeling e.d. kortom het persoonlijk functioneren van een kind. Tenzij aan de ouder om toestemming is gevraagd. Soms zoek je met elkaar naar mogelijkheden om wat losse punten aan elkaar te koppelen en dan kunnen verschillende visies en ervaringen elkaar aanvullen. We communiceren voornamelijk over praktische zaken, zoals andere schooltijden in verband met schoolreisjes, studiedagen, e.d. Maar bij de clusterscholen gaat het ook om samenwerking in de praktijk. Wie gebruikt welke ruimte, wat kunnen we samen doen, hoe zorgen we dat het gebouw veilig is voor alle kinderen, welke gezamenlijke regels binnen en buiten spreken we af, enzovoort. Tijdens het ophalen dragen de leerkrachten soms bijzonderheden over de kinderen over die op die dag bijvoorbeeld zijn gevallen, niet zo lekker zijn of ruzie hebben gehad. Soms geven de leerkrachten boodschappen door van ouders over bijvoorbeeld het meegegeven middageten. De pedagogisch medewerker zal het kind vervolgens begeleiden en ondersteunen als het overdag dergelijke ervaringen heeft opgedaan en dit wil delen met de pedagogisch medewerker en/of andere kinderen en het bij het ophalen overdragen naar de ouder. Andersom kan de pedagogisch medewerker bij het ophalen uiteraard desgewenst ook vragen aan de leerkracht stellen met betrekking het welzijn van het kind. Door contacten te onderhouden met de basisschool en waar mogelijk eventueel het handelen op elkaar af te stemmen, geeft dit de kinderen een veilig en geborgen gevoel Vervoer Noordscholen Kinderen die op de Noordscholen zitten (de Hobbitstee en het Noorderlicht), worden door de pedagogisch medewerker te voet uit school gehaald. De pedagogisch medewerkers zijn hierbij herkenbaar aan een geel hesje die zij altijd aan hebben en een keycord met het Partou logo erop. Eén van de beide pedagogisch medewerkers die deze kinderen op gaat halen, staat altijd te wachten op een vaste plek op het schoolplein. De kinderen weten waar ze naartoe moeten lopen. De nieuwe kinderen en de kleuters die moeite hebben om zich na school te oriënteren, worden bij de deur van de school opgewacht door de andere medewerker. Mocht een pedagogisch medewerker niet in staat zijn om dat te doen, dan wordt aan de leerkracht gevraagd het kind bij zich te houden, totdat ze een pedagogisch medewerker ziet en het kind goed kan overdragen. De kinderen leren te lopen in een grote groep, twee-aan-twee. De jongsten hand in hand. De kinderen krijgen tijdens het lopen ook omgangsvormen en verkeersregels mee, zoals stoppen voor een rood verkeerslicht. Verder is een stukje buiten lopen na schooltijd gezond, het kan het kind helpen om los te komen van school. De allerjongsten of nieuwe kinderen lopen aan de hand van een pedagogisch medewerker mee, als ze dit vragen of als de pedagogisch medewerker dit noodzakelijk acht. Hiermee wordt ook emotionele veiligheid geboden. Soms heeft een kind de eigen fiets mee. Verzocht wordt om de fiets aan de hand mee te nemen vooraan of achteraan in de rij. Afhankelijk van de leeftijd en de zelfstandigheid van de kinderen, komen er ook kinderen zelfstandig van de Noordscholen naar de bso. Dit is ook in overleg met de ouders en vooraf wordt uiteraard uitgebreid geoefend met het kind. Wij proberen hierin mee te denken met ouders en hen tegemoet te komen waar mogelijk. 14 van 32

15 Clusterscholen De kleuters van de Clusterschool (de Zuidwend, de Mariaschool en de Wegwijzer) worden bij de deur van hun school opgewacht en naar de bso begeleid. De oudere en zelfstandige kinderen komen op eigen gelegenheid naar de bso. Vooraf wordt er bekeken welke kinderen waar opgehaald moeten worden. Dit is vastgelegd op zogenaamde looplijsten. Deze zijn kant en klaar en worden maandelijks zo nodig aangepast. 4 Begeleiding 4.1 Wennen Voordat een kind naar de bso komt, nodigen we hem samen met de ouders uit in de groepsruimte, om alvast kennis te komen maken met de pedagogisch medewerker en de andere kinderen. Toch kan de eerste dag op een bso nog een grote overgang zijn voor een kind. Daarom spreken we tijdens de kennismaking met ouders en kind af of er behoefte is aan een wenperiode. Als de beroepskracht-kind-ratio dit toelaat kan een kind komen wennen voor de officiële plaatsingsdatum. Peuterwendag Een aantal keer per jaar organiseren wij een peuterwendag. Daarbij regelen we met het kdv (in overleg met ouders uiteraard) dat hun oudste peuters een dagje met onze mentor van de groene gorilla s optrekt. Vooraf Een paar weken voor de start van het kind op de bso worden de ouders (en desgewenst het kind) uitgenodigd voor een intake gesprek. Na een rondleiding wordt tijdens dit intake gesprek alle zakelijke informatie uitgelegd en kindgegevens ook met de ouders besproken of het nodig is dat een kind komt wennen. De keuze voor het wennen laten wij aan de ouder over. Indien ouders besluiten dat dit nodig is, bekijkt een pm er aan de hand van de aanwezigheidslijsten wanneer het mogelijk is dat het kind een paar uur komt wennen op de bso. Uiteraard is er gelegenheid voor de ouder (en het kind) om vragen te stellen. Het kind wordt ingedeeld in een mentorgroep en als het mogelijk is kan de ouder (en het kind) deze mentor dan direct de hand schudden. Tot slot krijgt de ouder een aantal invulformulieren, informatie over de oudercommissie en nog wat andere toelichting op papier mee naar huis en een attentie voor het nieuwe kind. Wij sturen de nieuwe ouders na 3 maanden een enquête met het verzoek deze in te vullen. Daarbij kunnen ouders aangeven of zij prijs stellen op een gesprek met de groepsleiding/ mentor. 4.2 Daginvulling Het programma op de bso verloopt in een ritme met dagelijks terugkerende eet- en drinkmomenten en activiteiten voor de kinderen. Zo weten de kinderen wat er gaat gebeuren en kunnen ze hier op anticiperen. Dat geeft hen een gevoel van emotionele veiligheid. Oudere kinderen hebben behoefte aan meer vrijheid. Wij zorgen ervoor dat de mate van vrijheid aansluit bij de behoeften van het kind. Waar nodig, overleggen wij met de ouders en stemmen ons handelen hierop af. Tijdens schoolweken ziet de dagindeling er als volgt uit: Tussen uur worden de kinderen uit school gehaald of de oudere kinderen komen zelfstandig naar de bso. De kinderen melden zich bij binnenkomst in hun eigen mentorgroep. Op een aanwezigheidslijst wordt genoteerd dat het kind er is. Als er een kind mist, wordt de ouder geraadpleegd. De oudere kinderen gaan vervolgens boven met elkaar iets eten en drinken en de jongste kinderen doen dit met elkaar in hun eigen mentorruimte. Daarna kunnen de kinderen vrij spelen of deelnemen aan een gestructureerde activiteit. 15 van 32

16 De aangeboden activiteiten beginnen rond uur en lopen tot ongeveer Bij het afmelden als het kind wordt opgehaald krijgt het nog een kleine hartige snack. Als de kinderen er de hele dag zijn (studiedag, vakantie) ziet de dagindeling er als volgt uit: De kinderen kunnen tussen 7.30 en uur gebracht worden. Vanaf het moment dat de kinderen er zijn tot 9.30 uur is er vrij spel. Rond 9.30 uur krijgen de kinderen fruit te eten en wat te drinken. Daarna kunnen de kinderen tot de lunch vrij spelen of deelnemen aan een gestructureerde activiteit. Tussen tot uur lunchen we in de hal. Dit is altijd een erg gezellige aangelegenheid wat vaak ingeleid wordt met samen liedjes zingen en soms een verhaal voorlezen. Van uur kunnen de kinderen dan weer kiezen om aan een gestructureerde activiteit deel te nemen of om vrij te spelen. In de praktijk willen bijna alle kinderen wel even meedoen, vooral op deze lange dagen. De kinderen hebben dan meer afwisseling tussen vrij spel en gestructureerde activiteiten. Rond uur krijgen de kinderen weer iets te eten en te drinken. Daarna weer vrij spel of afronding van eerdere activiteiten. Soms organiseren we uitjes en loopt de dagindeling anders. De basis wat betreft etenstijden blijft echter ook met uitjes zoveel mogelijk gelijk, hoewel we er soms voor kiezen om dan te picknicken of iets dergelijks. Het pedagogisch basisdoel dat ten grondslag ligt aan een vaste dagindeling is het bieden van een emotioneel veilige omgeving voor het kind, een omgeving waarin het zich persoonlijk en op sociaal gebied kan ontwikkelen. Als het kind weet wat het kan verwachten, zal het zich emotioneel veilig voelen. Tevens bieden de vaste groepsmomenten, zoals bijvoorbeeld het samen eten, een goede gelegenheid om sociale competenties op te doen (zoals eten/drinken doorgeven) en het leren van normen en waarden omtrent het samen eten en zich in een groep bevinden. 4.3 Maaltijden en tussendoortjes Eten en drinken met kinderen is een ontspannen, sociale activiteit. Bij warm weer en lichamelijke inspanning letten we er extra op dat ze voldoende drinken. Bij het samenstellen van de maaltijden en de tussendoortjes die wij aanbieden, hanteren we de richtlijnen van het Voedingscentrum en volgen wij de hygiënecode voor kleine instellingen. Hebben ouders bepaalde voedingswensen voor hun kind, vanwege een dieet of om culturele of religieuze reden, dan houden we daar rekening mee. Een kind heeft behoefte aan voeding om energie op te doen voor zijn algehele ontwikkeling. Tijdens een intakegesprek wordt er gesproken over de eet- en drinkgewoonten op de bso. Dan worden eventuele bijzonderheden met betrekking tot voeding en drinken, bijvoorbeeld allergieën, genoteerd in de kind gegevens. Na schooltijd gaan we met alle kinderen rond 15:30 aan tafel. Alle pedagogisch medewerkers zitten met de mentorkinderen aan tafel. Daar krijgen de kinderen limonade/water, fruit/groente en een plak ontbijtkoek of rijst wafel. Om uur krijgen de kinderen nog iets hartigs. Tijdens de warme zomerdagen is er voor de kinderen de gehele middag water binnen handbereik. Als er een activiteit is, waarbij er gekookt wordt, krijgen (afhankelijk van de hoeveelheid) alle kinderen die gekookt hebben of ook de anderen rond uur hier ook iets van. Tijdens studie-, vakantie- en lange schooldagen (woens- en vrijdag) verzorgen we ook de broodmaaltijd voor de kinderen. Samen met de kinderen gaan de pedagogisch medewerkers aan tafel, in de centrale hal en eten brood. Het aan tafel gaan gaat gebeurt tussen 12:30 en De kinderen en pedagogisch medewerkers beginnen met een hartige boterham gevolgd door een zoete en weer een hartige enz. De kinderen bepalen zelf hoeveel boterhammen zij eten. De boterhammen smeren de kinderen zelf. Er wordt melk of water geschonken. Door de duidelijke structuur waaruit de maaltijden zijn opgebouwd, weet het kind waar het aan toe is en wat het kan verwachten. Door kinderen te leren te wachten op je beurt, vragen om spullen op tafel en te blijven zitten en naar elkaar te luisteren, breng je waardevolle normen en waarden over op het kind. Bij de maaltijden komen onze pedagogische basisdoelen aan bod. 16 van 32

17 De pedagogisch medewerker weet de kinderen te stimuleren tot goed eten en drinken, maar vooral ook dat het gebeurt in een fijne sfeer. De pedagogisch medewerker let erop dat ieder kind wat kan vertellen als hij/zij daar behoefte aan heeft. Zij luistert aandachtig en laat aan de kinderen zien dat zij hen hoort en ziet. Zo wordt de maaltijd tevens een goed moment voor het kind om zich persoonlijk te ontwikkelen. Tijdens de maaltijd wordt er tevens gelet op normen en waarden, zoals: niet met volle mond praten of even op elkaar wachten tot iedereen klaar is. 4.4 Traktaties Bij vieringen mogen kinderen trakteren. Wij stimuleren ouders en kinderen een gezonde snack mee te nemen, wij laten de keuze wel aan ouders en kinderen hoe dit in te vullen. 4.5 Zieke kinderen Een ziek kind voelt zich thuis het prettigst; wij kunnen de zieke veelal niet de extra zorg en aandacht geven die het nodig heeft. Als een kind zich duidelijk niet lekker voelt of verhoging lijkt te hebben, nemen we contact op met de ouders om te overleggen. Op een enkele uitzondering na, kan een kind met een besmettelijke ziekte gewoon op de bso komen. Om te bepalen bij welke ziekte en hoe lang een kind eventueel beter thuis kan blijven, houden wij ons aan de richtlijnen van de GGD. Wij vinden het belangrijk te weten óf en om welke besmettelijke ziekte het gaat vanwege onze meldingsplicht aan de GGD. Bovendien kunnen wij dan de andere ouders van het kinderverblijf op de hoogte stellen; vooral voor zwangeren is dit van belang. Als kinderen op onze bso een besmettelijke ziekte hebben (of als er hoofdluis heerst), dan ontvangen alle ouders een mail. Ook wordt er een poster opgehangen op de voordeur. Bij hoofdluis echter hangen wij de poster niet op. Kinderen generen zich soms als ze hoofdluis hebben. Het zien van de poster kan ze kwetsen. Voor meer informatie kunnen ouders terecht bij de manager van ons kinderverblijf. 4.6 Medicijnen Ouders kunnen aan ons vragen om hun kind bepaalde geneesmiddelen toe te dienen. Dit kunnen geneesmiddelen zijn die door de huisarts of specialist zijn voorgeschreven en dus 'op recept' en op naam van het kind zijn verkregen. Daarnaast geld dit ook voor (homeopathische) zelfzorgmiddelen, die niet 'op recept' verkregen zijn, bij apotheker en drogist. Wij kunnen alleen aan dit verzoek voldoen als het middel in de originele verpakking met originele (geen kopie) bijsluiter wordt aangeleverd óf als op het middel of op de verpakking staat aangegeven hoe het middel moet worden toegediend. Bovendien vragen we van ouders om een verklaring medicijntoediening in te vullen. Paracetamol en overige koortsverlagende zelf zorg middelen vormen hierop een uitzondering. Koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam ten aanzien van een virus/infectie. Door het gebruik van paracetamol wordt deze reactie onderdrukt. Bovendien kan door het gebruik van paracetamol een allergische reactie optreden (huiduitslag, galbulten). Derhalve zijn wij terughoudend met het toedienen van paracetamol om de koorts te onderdrukken. Paracetamol op de bso wordt bovendien alleen toegediend als het kind al twee keer eerder elders paracetamol heeft gehad zodat uitgesloten is dat het kind een allergische reactie krijgt. Ouders dienen, net als bij de overige medicijnen, de paracetamol zelf mee te nemen en een verklaring medicijntoediening in te vullen. 5 Seksuele ontwikkeling Peuters en kleuters kunnen heel nieuwsgierig zijn naar hun lijfje en dat van anderen. Ze worden zich bewust van de lichamelijke verschillen tussen jongens en meisjes. ' Doktertje' spelen en vader & moedertje zijn favoriet in de peuter- en kleuterleeftijd. Deze spelletjes zijn een normaal onderdeel van de seksuele 17 van 32

18 ontwikkeling. We verbieden het niet, maar kunnen er wel regels aan stellen en begrenzen. Bijvoorbeeld dat we voorzichtig met elkaar moeten zijn, en dat kinderen nee mogen zeggen als ze iets niet prettig vinden. Ook zijn we er alert op dat er niets in lichaamsopeningen (mond, oor, neus, vagina, billen) wordt gestopt. Wij hebben hierin een observerende taak, zodat weten wat er bij de kinderen speelt. Kleuters willen alles weten. Dit geldt ook voor seksualiteit. Zwangerschap en geboorte hebben voor kleuters nog geen relatie met seksualiteit. We vinden het wel belangrijk om op hun vragen in te gaan. Dit doen we dan ook zo veel mogelijk. Vanaf een jaar of 6 lijken kinderen minder interesse te hebben voor seksualiteit. Ze stellen minder vragen en tonen minder openlijke belangstelling voor elkaars lichaam. De ontwikkeling gaat wel gewoon door; er gebeurt nu veel meer buiten het gezichtsveld van de volwassenen. Schaamte begint een rol te spelen. De eerste verliefdheden ontstaan. Die kunnen heftige gevoelens teweegbrengen zonder dat daar seksuele gevoelens aan gekoppeld hoeven te worden. We vinden het belangrijk om open over seksualiteit te praten met kinderen, kinderen serieus te nemen en ze duidelijk antwoord op hun vragen te geven. Daarnaast willen we kinderen mee geven dat het belangrijk is om eigen grenzen aan te geven en rekening te houden met grenzen van andere kinderen. Vanaf een jaar of 8 worden de gevoelens van verliefdheid intenser. De gevoelens van verliefdheid en lichamelijk contact worden nu ook meer aan elkaar gekoppeld. De verliefden zoeken elkaars aanwezigheid op en gaan bijvoorbeeld tegen elkaar aanzitten of lopen hand in hand. De seksuele voorkeur wordt met voorzichtige stappen verkend, hoewel dit een lang proces is. In deze leeftijdsfase worden vaak grapjes over homo s gemaakt. Wij accepteren dit niet, maar gaan hierover in gesprek. Wanneer een meisje gaat menstrueren zal vooral een taak weggelegd zijn voor de ouders. Gebeurt het voor het eerst op onze bso dan zal haar mentor daar vooral een taak in hebben. Alles wordt uiteraard besproken met de ouders/verzorgers. In een speciale interne training seksualiteit in de kinderopvang voor de pedagogisch medewerker wordt aandacht besteed aan: Welke woorden gebruiken we? Welke opmerkingen/gebaren en aanrakingen tolereren we en hoe gaan we daar dan mee om?, e.d. Ook bij ons op de bso proberen we ernaar te streven dat deze kennis in huis is. Naar aanleiding van deze training hebben de Pedagogisch medewerkers aangegeven de behoefte te hebben om de geslachtsdelen voor de jongens en meisjes een eenduidige naam te geven op de gorilla. Na uitvoerig overleg met elkaar zijn wij tot overeenstemming gekomen dat wij het geslachtsdeel van de jongen een piemel noemen, het geslachtsdeel van een meisje haar vagina. We maken geen foto s of film opnamen van blote kinderen. 6 Activiteitenaanbod Bij onze buitenschoolse opvang staan plezier en lekker bezig zijn als vrijetijdsbesteding voorop. Met een breed aanbod van activiteiten en materialen dagen we de kinderen uit om te ontspannen door zich in te spannen en zo allerlei vaardigheden te ontwikkelen. Spelenderwijs, op vrijwillige basis en met groot plezier doen ze allerlei ervaringen op en komen sociale vaardigheden, cognitieve en motorische vaardigheden, fantasie en creativiteit aan bod. De kinderen kunnen zelf het initiatief nemen en daarnaast kiezen uit allerhande activiteiten die we ze aanbieden. 18 van 32