havana #28 Waar moet het heen met Van der Valk? met master special Onderwijsconferentie Interview Vervoorn over de olympische droom

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "havana #28 Waar moet het heen met Van der Valk? met master special Onderwijsconferentie Interview Vervoorn over de olympische droom"

Transcriptie

1 havana Weekblad #28 voor de Hogeschool van Amsterdam 8 april 2009 met master special Poëzie HvA ers en hun favoriete gedicht Interview Vervoorn over de olympische droom Onderwijsconferentie Een verslag in beeld Waar moet het heen met Van der Valk?

2 -advertenties- WELKOM IN DE ENGELSE KERK OP HET BEGIJNHOF VOORGANGER: DS. KOOS STAAT MUZIEK: GOSPELGROEP G-ROOTS MEER INFO: 2 havana

3 Hij moest ervoor naar Zuid-Afrika, maar Cees Vervoorn is sinds vorige week de preferred supplier voor een pilot van de provincie Noord-Holland, waarin gezocht wordt naar de beste manier om overgewicht en bewegingsarmoede tegen te gaan. Als de EU groen licht geeft, is het geen onaardige spin-off van een trip die was bedoeld als studiereis voor een kandidaatstelling voor de Olympische Spelen van In Amsterdam uiteraard. Noord-Holland heeft 750 duizend euro beschikbaar voor een project waardoor de bewoners van de provincie wat meer moeten gaan bewegen. Eenderde daarvan is bestemd voor de pilot die mijn domein gaat uitvoeren. Het is een zeer brede opdracht: de provincie weet nog niet of we ons moeten richten op alle inwoners of alleen op de kinderen. Dat wordt de komende weken aangescherpt. In opleidingen heen. Paul van de Water h a v a n a behalve in Amsterdam ook in Heerenveen, Papendal en Eindhoven komen. De HvA speelde daarbij een voortrekkersrol, want wij hebben al vier jaar zulke programma s in huis: de volleybaltalenten draaien zelfs officieel mee in de A-League. Het is voor alle betrokkenen helder dat Amsterdam de enige stad is waar de Olympische Spelen kunnen worden gehouden. Het is de grootste topsportgemeente van Nederland en bovendien zou 2028 een jubileumjaar zijn: honderd jaar eerder kwamen de eerste Spelen naar onze stad. Natuurlijk: Amsterdam kan het niet alleen. Het zou betekenen dat Amsterdam in een nieuw te bouwen stadion het atletiektoernooi en de ceremonies verzorgt, maar andere onderdelen zullen worden ondergebracht in Utrecht, Rotterdam, Eindhoven. Voor de HvA zijn de Spelen een prachtige gelegenheid om nog topsportvriendelijker te worden dan we al zijn. Het is prachtige pr als we ons in het kielzog van de Spelen kunnen positioneren als de sporthogeschool. We doen al heel veel, bijvoorbeeld met de Johan Cruyff University en Commerciële Economie. Niet ieder sporttalent wil economie studeren. Wie denkt dat we vele tonnen investeren in een handvol studenten, vergist zich. Het is voor alle studenten prachtig dat we veel aan topsport doen. We zetten in mijn domein bijvoorbeeld studenten van de opleidingen Sportmarketing, Sportmanagement & Ondernemen en de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO) in om de volleyballers te begeleiden. Daarnaast kunnen medewerkers en studenten op veel plaatsen terecht voor goede sportfaciliteiten, zeker als de Amstelcampus eenmaal af is. Kandidaatstelling voor de Olympische Spelen kan de hele manier van denken rond sport beïnvloeden en het topsportklimaat voor decennia beïnvloeden. Zelfs als je het einddoel mist: als de infrastructuur er ligt, gaan kinderen op jongere leeftijd door de sport competitief leren denken. Dat werkt door in alles: in mijn domein, maar ook in andere domeinen als Economie en Techniek. Townships Maar de reis naar Zuid-Afrika bracht meer ieder geval hebben wij via onze opleidingen zo n reis inspireert. Bovendien heb je alle teweeg dan plannen voor de Olympische en lectoraten al veel kennis op dit gebied in spelers op één plek. Sportbestuurders, burgemeesters, mensen uit het hoger onderwijs, en wat gezien. Vooral de townships maken die- Spelen. We hebben er ook van alles en nog huis. Het is opmerkelijk dat je zo n opdracht binnenhaalt terwijl je op studiereis bent in dus ook de provincies: iedereen is er. En gezamenlijk praat je dan over wat er allemaal golfplaten dak, waar meer dan zestig procent pe indruk. Miljoenen mensen in huisjes met Zuid-Afrika. We waren daar om te kijken wat voor een impact de organisatie van een nodig is in de voorbereiding op de Spelen. van de bevolking werkloos is en meer dan enorm sportevenement op een land heeft. De rol die de HvA en het gehele onderwijs veertig procent van de kinderen met een hiv Zuid-Afrika is volgend jaar gastheer van het bij de voorbereiding op een kandidatuur is besmet. We kunnen daar als HvA zo veel WK Voetbal: het één na grootste evenement moet spelen, is een hele grote. Ieder land goed werk doen via stages. Er lopen daar bijvoorbeeld ALO-studenten rond die kinderen ter wereld. Nederland heeft de ambitie om dat een serieuze gooi wil doen naar de daar samen met België een gooi naar te doen Olympische Spelen, moet zorgen dat er een met ingenieuze spellen de dagelijkse ellende voor Die kandidatuur is een opstapje topsportklimaat heerst. Wil Nederland bij de helpen vergeten en ook nog wat normen naar het ultieme doel: organisatie van de komende edities van de Spelen meedraaien bijbrengen. Je zou daar nog veel meer kunnen doen, met veel meer stagiairs. Al moet ik Olympische Spelen in Amsterdam in bij de eerste twintig van het medailleklassement, dan moeten de grootste talenten de daar wel aan toevoegen dat dat makkelijker Topsportklimaat mogelijkheid krijgen dertig tot veertig uur gezegd is dan gedaan: er worden in de townships zo n zestig mensen per dag vermoord, Natuurlijk kun je je afvragen: waarom per week te trainen op een paar centrale kiezen ze er niet voor om tien dagen met zo n plaatsen. Ik ben ook bijzonder tevreden met en we zijn ook nog verantwoordelijk voor de delegatie op Papendal te gaan zitten? Maar de Centra voor Topsport en Onderwijs die veiligheid van onze studenten. h a v a n a Wie kent er nog gedichten uit het hoofd? Bijna niemand, zo bleek bij onze rondvraag. Toch was een aantal HvA ers bereid na thuiskomst hun favoriete regels te mailen. Havana s bijdrage aan de Week van de Poëzie. tekst Jarinde de Klerk & Marjolein Sintenie beeld Jarinde de Klerk Esther Verloop (32) informatiespecialist Ik heb de zwanen vaak benijd. Niet om hun dobberen op de vijver, maar om de onvermoeide ijver waarmee men ze gedichten wijdt. (Theo van Baaren) Waarom: Twee plaatselijke zwanen zijn mijn favoriete vogels. Als ze mij in de keuken zien staan (op 1 hoog), dan komen ze de sloot uit om een broodje te halen. Marco Schuppers (19) eerstejaars Interactieve Media Say not, I have found the truth, but rather, I have found a truth. (Kahlil Gibran) Waarom: Van alle waarheden die je kan vinden, is er niet één de echte waarheid. Het is slechts een variatie op de waarheid, want voor iedereen is de waarheid anders. Daarom is er dus geen een waarheid, maar meerdere. h a v a n a Het zit de studenten van Pensioenkijker niet ijverig en fanatiek. Ze doen het fantastisch, mee: het aantal proefpersonen waarop zij hebben zich eigenlijk allemaal goed voorbereid en zijn zich er voortaan van bewust dat hun kunsten als pensioenadviseur mogen oefenen, valt tegen. Slechts veertig gegadigden je echt over je pensioen moet nadenken. hebben zich in de voorbije weken gemeld Bijvoorbeeld Emilie Rost van Tonningen voor een gesprek van dertig minuten. En dan en Bobbie Jeurissen. Zij krijgen een bijna zitten er bij het eerste rondje ook nog eens pensionado voor zich met een ordner vol twee no shows. pensioenformulieren van een stuk of zes Cursusleider Henriëtte de Lange baalt daar verschillende fondsen. Sommige daarvan een beetje van. Veertig mensen met een bijvoorbeeld Nillmij Leven NV werden pensioenvraag. Zelfs als ze allemaal zouden opgebouwd in de vroege jaren zeventig en komen, is het niet veel. Het is niet de eerste komen neer op enige honderden guldens. tegenslag voor het project. We begonnen Andere, zoals het pak papier van Nationale deze sessie met drieëntwintig studenten, er Nederlanden, bevatten tienduizenden euro s. zijn er zestien over. Ook dat is uniek. Toen Of ze even in een halfuur tijd een conclusie we de vragen gingen behandelen en verdelen, willen trekken uit die papierberg. hadden we ineens lege stoelen. Het mag een Het duo heeft hulp nodig, maar komt een tentamenweek zijn, er kunnen mensen met eind: Nillmij bestaat al jaren niet meer? stages tussen de cursisten gezeten hebben, Een mailtje naar de bank en je weet wie het maar bij eerdere cursussen in Heerlen en fonds heeft overgenomen. Guldens naar Leiden gebeurde het niet. euro s? Even delen door 2,20371 en je weet De locatie van dag één valt wat tegen: de het. Veertig minuten later weet de babyboomer dat hij en zijn vrouw vanaf 2011 een studenten geven vandaag hun pensioenadvies in de kantine van de Leeuwenburg. slordige 2500 euro per maand te besteden Lastig te vinden, lawaaierig, rommelig hebben, al was er hier en daar wat nattevingerwerk voor nodig. en niet erg privé, constateert haar collega Emilie Schols. Mensen komen toch over Ik vraag me af hoeveel geld deze man hun financiële situatie praten. Dat gaat heeft verloren, zegt Schols later. Die man makkelijker in een besloten ruimte. En tot had geen vastebedragenregeling maar krijgt overmaat van ramp heeft ook het internet een uitkering op grond van de beschikbare kuren: het duurt soms minuten voordat de premie. Waarschijnlijk is hij in een jaar tijd website de jaarinkomens heeft uitgerekend. daar niet over hebben gehad, deert niet. We de helft kwijtgeraakt. Dat de studenten het Toch laat het duo zich er niet door uit het zijn hier niet om mensen aan het huilen te veld slaan, want tegenover de tegenslagen maken. Maar het geeft maar weer aan hoe staan de successen: sinds de cursus op de belangrijk het is dat mensen een beetje op HvA landde, is de media-aandacht overweldigend geweest. Onder meer Het Parool, De is dit schandalig: zijn pensioenfonds heeft de hoogte zijn van hun fondsen. Feitelijk Telegraaf, het Financieele Dagblad, AT5 en het afgelopen jaar zwaar zitten gokken met RTV Noord-Holland kwamen buurten bij dat geld: dertigers breien het nog wel recht, de cursus. Columns en reportages verschenen de afgelopen weken overal. Zo veel dat niet meer. Voor mensen die hun jaren op maar als mensen tegen de zestig lopen, kan exposure kregen we nergens, aldus Schols. de arbeidsmarkt bijna achter zich hebben, Vandaar dat de matige opkomst zo me zo moet een fonds beleggen in obligaties, dat verbaast. In Heerlen hadden we meer dan is minder riskant. Gelukkig verplichten veel honderd belangstellenden. fondsen zich daar tegenwoordig ook toe. Bobbie is onder de indruk. Dat scheelt Schandalig echt een hoop. Van 2500 euro kunnen die De zestien overgebleven studenten zijn mensen ongetwijfeld goed leven, maar voor h a v a n a Tim Hillege (26) afstudeerfase Fysiotherapie To Timfinity and Beyond (Vrij naar Star Trek) Waarom: Ik geloof in oneindige mogelijkheden in het leven en het gebruikmaken daarvan in dit leven. Daar vind ik deze zin bij aansluiten. Leana van der Meijden (19) tweedejaars Media en Informatie Management Liefde is als de wind, ik kan het niet zien, maar wel voelen. (Film A Walk to Remember) Waarom: Liefde is onmisbaar in je leven. Liefde is de enige vorm van magie waar ik nog in geloof. De cursus biedt volgens Emilie een mooie kans. Ik wil straks carrière maken in de financiële sector, en er gebeurt op dit moment zo veel met de pensioenfondsen dat het mooi is om te leren hoe de regels en afspraken er op dit punt uitzien. Of ik er in de toekomst meer mee ga doen? Als het op mijn weg komt, lijkt het me prima. Bobbie geeft toe dat hij tot voor kort net zo veel wist van de pensioenregels als de mensen die hij vandaag adviseert. Wat dat betreft heeft de cursus me een eind op weg geholpen. Het is me nu in elk geval duidelijk hoe het werkt. Daarnaast lijkt het me te gek om in de toekomst voor zo n fonds te beleggen. Zij zetten miljarden in op de financiële markten, en moeten zich tegelijkertijd aan allerlei regels houden. Ik zie dat wel zitten. Bovendien wordt de toekomst wat de pensioenen betreft alleen maar interessanter. Kijk maar naar de AOW: vroeger had je op iedere 65-plusser tien werkenden. Nu zijn dat er nog drie en dat geef spanning. De babyboomer met het sterk vermagerde pensioen vertegenwoordigt overigens niet de gemiddelde bezoeker van het spreekuur. Commerciële Economie-studenten Pim Raaphorst en Maarten de Jong kregen te maken met een man die precies zeventig procent van zijn salaris overhield. Dat was een redelijk overzichtelijk verhaal, aldus Raaphorst. Hij verdient een ton en krijgt straks een inkomen van 70 duizend euro. Niet slecht geregeld dus. Die man was trouwens goed op de hoogte, en wilde van ons weten of zijn inschatting klopte. Karel van der Toorn (53) voorzitter CvB APRIL is the cruellest month, breeding Lilacs out of the dead land, mixing Memory and desire, stirring Dull roots with spring rain (T.S. Elliot) Waarom: Elliot is mijn favoriete dichter en deze regels uit Wasteland vind ik echt prachtig. Lidwien Derriks (60) docent Nederlands Ik draai een kleine mooie ritselende revolutie af en ik val en ik ruis en ik zing (Lucebert) Waarom: Deze dichtregels betrek ik graag op mijzelf als leraar: strijdbaar en toch ook speels. Ik strijd op zijn tijd op een speelse manier tegen geestelijke luiheid (denken in clichés) en gemakzucht. Daarbij blunder ik ( ik val ), praat ik wollig ( ik ruis ) en als het enigszins kan zing ik. het dubbele hadden ze meerdere keren per De vraag hoe veel houd ik over? is tijdens jaar op vakantie gekund en een mooie auto de sessies het algemeenst. Maar er zijn ook kunnen rijden. Ook Emilie schrikt van het mensen die bijvoorbeeld meer willen weten verhaal: Ik ga vanavond meteen bij mijn van het partnerpensioen, en er is er ook één ouders de boeken in, om te kijken of zij een die wil weten hoeveel hij moet sparen om betere regeling hebben. op zijn zestigste te kunnen stoppen, aldus Henriëtte de Lange. Hem wens ik veel Overzichtelijk succes, want hij mist daardoor vijf tot zeven Bobbie en Emilie volgen allebei de minor jaar pensioenopbouw. Beleggen en zijn bezig aan hun laatste jaar De cursusleider is op dag twee van de adviesrondes zichtbaar opgelucht: na een moei- van respectievelijk Sportmanagement en Commerciële Economie. Ze hebben weinig zame start is het toch nog goed gekomen. begrip voor de studenten die tussentijds zijn Het begon gisteren beroerd, maar daarna is afgehaakt. Als ze hadden laten weten dat iedereen die een afspraak had ook langsgekomen. Er kwamen op dag één nog wat mensen ze met dit project bezig waren, hadden ze gewoon een vrijstelling gehad, zegt Emilie. aangewandeld die alleen van het project hadden gehoord en even wilden kijken. Een deel Maar goed: hun probleem. Ik kan mijn toetsen over een paar weken doen. van die club is op dag twee teruggekomen om alsnog een advies te krijgen. En we hebben alsnog een lokaal kunnen bemachtigen. Dat praat echt een stuk makkelijker. Pensioenkijker De cursus die uiteindelijk door zestien studenten is voltooid is geen initiatief van samenwerkende hogescholen maar van CentIQ, een denktank van het ministerie van Financiën. Die organisatie draagt ook de kosten van het project, dat er voor moet zorgen dat de gemiddelde Nederlander pensioenbewuster wordt. Veel mensen hebben namelijk geen idee, zegt Emilie Schols. Het wordt hoog tijd dat ze bij hun secundaire arbeidsvoorwaarden niet alleen naar hun vakantiedagen en reiskostenvergoeding kijken, maar ook naar hun pensioenopbouw. De vierdejaarsstudenten van de HvA zijn maar tot op zekere hoogte proefkonijnen: voordat de cursus van naar Amsterdam kwam, werd deze al georganiseerd in Heerlen en Leiden. Maar na de cursus op de Leeuwenburg is het voor ons afgelopen, laat Schols weten. Dan is het aan CentIQ om onze cursus en de ervaring die we hebben opgedaan te verwerken in lesmateriaal voor andere hogescholen. De HvA heeft in docent Willem Landman een directe link met CentIQ. Hij is lid van de denktank en haalde de cursus naar de HvA. aan het beleidsteam van de toekan. Jarinde de Klerk Iedere Van der Valk-telg heeft zijn eigen zekerd en serieus over, maar een enkeling juist is en dat er veel meer is dan appelmoes billboards langs grote wegen, op Schiphol, tent. Afgezien van het feit dat er overal een wil nog even iets doornemen. Zenuwachtig? vraagt een van de jongens. Een kort aster gaat het team in haar eigen ideeën op: Het bedrijf moet veel investeren, maar zal er met een rode kers erop! Steeds enthousi- op vrachtwagens en in zakelijke magazines. toekan op het dak staat, hebben ze weinig met elkaar gemeen. Aldus begeleidend docent Chris Enkelaar. Van der Valk, opgericht dubbend weg. Eenmaal in Tokio een wat gezien en die wil ik vanaf nú wel zien! ja bevestigt zijn vraag en de jongen loopt Ik heb nog nooit een flyer van Van der Valk uiteindelijk veel voor terugkrijgen. in 1939, is met alleen al in Nederland 56 sombere, zakelijke vergaderruimte bijt Volgens team 5 gaat het aantal flexwerkers Familie vestigingen het grootste horecaconcern in team 4 het spits af. Drie jongemannen in pak toenemen, waarop het concern een nieuwe De jury bestaat uit Esther Hammink en Marije van der Valk, die elk een filiaal bezitten ons land. Om dat in de toekomst te blijven vertellen over de gastvrijheid, de positieve markt aan kan boren. Van der Valk zou heeft het familiebedrijf naar eigen zeggen prijs-kwaliteitverhouding, de prijsverschillen catering aan kunnen bieden op locatie. En en samen een marketingplan zullen vormen. een centraal marketingplan nodig. Tachtig per vestiging en het niet al te beste imago met behulp van de kortingsactie bij vier Een minuut of tien later neemt Marije van studenten deeltijdstudenten Commerciele Economie hebben in zeven weken tijd te vergroten moet het bedrijf adverteren op bedrijven aantrekkelijker moeten worden bedanken voor deze dag en de input van de dat veranderd moet worden. Om de omzet boekingen de vijfde gratis zou het voor der Valk het woord: Wij willen jullie onwijs om een ruimte te huren. afgelopen weken. De resultaten hebben ons De powerpointpresentatie wordt enkele malen verstoord door een voorbijrazende trein. er wat ons betreft uit. Beide gaven een leuke, aangenaam verrast. Team 3 en 5 sprongen De spreker lijkt er geen erg in te hebben en duidelijke en professionele presentatie met vervolgt zijn verhaal: Er kan reclame worden aangeboden op een zender als RTL Z. en het realisme van team 5 waren doorslagge- realistische doelstellingen, maar de creativiteit De zender trekt dagelijks een miljoen kijkers vend. Flexwerkplekken en catering op locatie verschillende plannen bedacht waarmee de online netwerken zoals Hyves en de website en biedt relatief betaalbare zendtijd. zijn heel vernieuwend voor ons. Het zijn toekan de komende tien jaar in de markt moet beter georganiseerd worden. Door een Met trillende stem begint de enige vrouwelijke presentator aan het laatste verhaal. termijn iets mee kunnen. De zeven winnaars plannen waar alle vestigingen op de korte kan worden gezet. spaarkaart in te voeren geef je klanten die Het oosters getinte Van der Valk-hotel in vaker komen een blijk van waardering. Van der Valk heeft geen centrale budgetten, kregen een tegoedbon om Van der Valk nu Breukelen is het decor waartegen de vier geen centrale missie en geen centrale visie. eens van binnen te bekijken. Het familiebedrijf krijgt alle marketingplannen en zal er beste marketingplannen gepresenteerd zullen Trein Vanwege de vergrijzing is het verstandig worden. De ruime parkeerplaats staat vol Na een applaus is het de beurt aan team 3, om te richten op young urban professionals inspiratie uithalen voor het nieuwe centrale met auto s, maar binnen is het rustig. Een dat voorstelt om klantgegevens in een database bij te houden, zodat er een beeld van kan het vertrouwen van de klant worden willen wij ons plan aan de familie presen- van 18 tot 35 jaar. Door eenduidig te zijn marketingplan. Esther Hammink: In juni enkele toerist is te herkennen aan zijn korte broek. Binnen zijn er vooral zakelijk ogende de gasten kan worden gevormd. Het team gewonnen. Het dienstencentrum zal daartoe teren. Er zijn heel veel mensen en iedereen gasten die zich focussen op hun lunch. ziet vestigingen in grote steden voor zich, beslissingen moeten nemen die bij elk filiaal heeft een mening. Omdat we een familiebedrijf zijn, is er geen hiërarchie. Niemand kan Het gedimde licht, subtiele vaasjes met een afgestemd op subculturen. Het aanbod worden toegepast. De vergaderzalen hebben bloem, paarse fluwelen poefen en bruine suède fauteuils laten een chique indruk achter. moeten worden en Van der Valk moet laten personeel zou e-learning moeten volgen. onder de indruk van het niveau van de plan- van producten zou verbreed en geïnnoveerd internet en videoconferenties nodig en het opstaan en zeggen zo doen we het. Ik ben De economen in wording komen zelfver- zien dat het beeld van de consument niet Wij, team 1, adviseren om te adverteren op nen en ze inspireren ons. Missie geslaagd! h a v a n a Devid Ilievski (29) docent Media en Informatie Management Het woord van de mens is als een gebarsten ketel waarop je een wijsje tromt, dat nog net een beer aan het dansen krijgt, terwijl je eigenlijk de sterren zou willen ontroeren. (Gustave Flaubert) Waarom: Deze zin geeft heel goed de beperking van de taal aan. Jeroen Knigge algemeen directeur Toen hij bespeurde hoe de nevel van de tijd in d ogen van zijn vrouw de vonken uit kwam doven, haar wangen had verweerd, haar voorhoofd had doorkloven toen wendde hij zich af en vrat zich op van spijt (Willem Elschot) Waarom: Wanneer je dit gedicht leest, dan weet je hoe mooi en vergankelijk alles uiteindelijk is. Bas Kraakman (25) vierdejaars Leraar Wiskunde Your beauty of heart exceeds the skin. (Eigen gedicht) Waarom: Deze zin omschrijft voor mij wat liefde is. Mensen kijken vaak naar het uiterlijk, maar ik vind het innerlijk belangrijker. Richard Swaen (19) tweedejaars Bedrijfseconomie That that don t kill me can only make me stronger (Stronger van Kanye West) Waarom: Iedereen heeft voor- en tegenspoed in zijn leven, maar met elke ervaring in het leven, zowel positief als negatief, groei je als mens. Nynke de Vries (57) docent Informatica Denkend aan Holland zie ik brede rivieren traag door oneindig laagland gaan. (Hendrik Marsman) Waarom: Deze zin geeft het landschap waar ik van houd en waar ik het liefste woon heel goed weer. Adeline Mans (22) tweedejaars Media en Informatie Management Dans alsof niemand je ziet Zing alsof niemand je hoort Bemin alsof je nooit bent gekwetst en leef alsof de hemel op aarde is. (Onbekend) Waarom: Ik vind de zin heel treffend en mooi geformuleerd. Voor mij geeft het aan dat je moet genieten van het leven. h a v a n a h a v a n a inhoud interview Woorden van waarde Overstijgend Geïnspireerd door Zuid-Afrika Cees Vervoorn wil de HvA positioneren als de sporthogeschool. Havana sprak met de domeinvoorzitter Bewegen, Sport en Voeding over townships, overgewicht en de olympische droom. Thijs den Otter Spelen naar Amsterdam Cees Vervoorn over de HvA als topsporthogeschool. Wie denkt dat we vele tonnen investeren in een handvol studenten, vergist zich & Masterspecial Masterspecial onderwijsconferentie De Beurs van de HvA Ruim achthonderd HvA ers kwamen op 2 april in de Beurs van Berlage bijeen om daar te lunchen, te luisteren, te praten en te borrelen. Hoger doel? Het uitwisselen van kennis en ervaring over de grenzen van domeinen en Week van de Poëzie Welke dichtregels blijven ons inspireren? pensioenen Aanstaande pensionado s konden in de kantine van de Leeuwenburg gratis fi nancieel advies krijgen van studenten die daarvoor een speciale cursus volgden. Ik ga vanavond meteen bij mijn ouders kijken of zij een betere regeling hebben. Thijs den Otter Studenten adviseren oudjes Hoeveel hou ik over We zijn hier niet om mensen aan het huilen te maken Pensioenpaniek Bijna-gepensioneerden krijgen gratis advies van HvA-studenten reportage pensioenen Karel van der Toorn stelt dat de HvA nog niet echt een gemeenschappelijke cultuur heeft en dat de identiteit nog te onscherp is. Dat is natuurlijk wel verklaarbaar, maar daardoor niet minder waar. Ik ervaar dat zo ongeveer dagelijks. Van de week sprak ik nog mensen van de Fraijlemaborg die consequent spraken over over jullie (HvA) en wij (HES-Fraijlemaborg). Zij wisten mij ook te melden dat het studentenstatuut van de HvA wel geldt voor studenten van de HvA, maar niet voor hun HES. Ik sprak die collega s tijdens de onderwijsconferentie in de Beurs van Berlage. Pakweg achthonderd HvA ers waren daar aanwezig om te eten, te drinken, te luisteren en te praten. De borrel na afloop was natuurlijk het leukst. Je ziet en spreekt collega s die je eigenlijk te weinig ziet en spreekt. Het luisteren naar de twee keynote sprekers was in mijn ogen het wat minder geslaagde gedeelte van een voortreffelijk georganiseerd evenement. De een Trude Maas had eigenlijk niet zo heel veel te vertellen. Ze las braaf en tamelijk mechanisch haar verhaaltje voor. De andere spreker René Jansen is een motor mouth en maakte te veel gebruik van de technieken van een all American evangelist. Dat komt bij mij verkeerd over. Inhoudelijk had hij trouwens ook niet veel te melden, althans als je de inhoud afzet tegen het aantal woorden dat hij nodig dacht te hebben. Dat neemt natuurlijk niet weg dat een evenement als de Onderwijsconferentie van groot belang is. Juist bij dit soort evenementen creëer je binding en het gevoel van eenheid in verscheidenheid. Het is daarom prachtig dat er veel medewerkers komen maar het blijft jammer dat velen zich niet geroepen voelen om mee te doen. Maar goed, ik hoop dat degenen die er wel geweest zijn hun collega s duidelijk kunnen maken dat ze toch echt wel wat gemist hebben. Eigenlijk heeft de HvA te weinig van dit soort domeinoverstijgende evenementen. Ik tel er twee, namelijk de Onderwijsconferentie en de opening van het hogeschooljaar. Die opening staat dit jaar trouwens in het teken van de Amstelcampus. Daar horen we veel te weinig over terwijl juist die Amstelcampus toch een prachtig podium is voor binding. Beide evenementen zijn overigens vooral voor medewerkers bestemd. Bij de Onderwijsconferentie zijn wel studenten aanwezig maar eigenlijk uitsluitend als arbeidskracht. Moeten we ook niet iets overstijgends voor onze studenten doen? Kunnen we het daar eens over hebben? Misschien heeft de studentenfractie van de Medezeggenschapsraad ideeën? Paul van de Water hoofdredacteur Een plan voor de toekan Het bedrijf moet van zijn stoffi ge imago af. Van der Valk is meer dan appelmoes met een rode kers erop! Tachtig deeltijdstudenten Commerciële Economie presenteerden afgelopen maandag in Breukelen hun marketingplannen Ik heb nog nooit een flyer van Van der Valk gezien, die wil ik vanaf nú wel zien! Onderwijsconferentie Wie was waar met wie, afgelopen donderdag in de Beurs van Berlage? En verder nieuws 09 vraag van de week 09 knip en plak 09 ondertussen in 35 passie 36 recensies 37 eten 37 zwartwit 38 dobbertjes 38 hva-agenda Afgestofte toekan Welk projectgroepje bedacht het beste marketingplan voor het Van der Valkconcern? 39 weekgast 40 afstuderen Havana is het weekblad voor studenten en medewerkers van de Hogeschool van Amsterdam 8 april 2009 jaargang 14 / #28 Redactieadres: Weesperzijde 190 (kamer B.2.18), 1097 DZ Amsterdam, tel havana@hva.nl. Hoofdredactie/management: Paul van de Water p.l.van.de.water@ hva.nl Eindredactie: Wim de Jong w.de.jong@hva.nl Redactie: Jobien Groen j.groen@ hva.nl, Jarinde de Klerk (stagiair), Selina van Loon (redactie-assistent) s.van.loon2@hva. nl, Thijs den Otter m.d.den.otter@hva.nl, Marjolein Sintenie (stagiair), Annemarie Vissers a.m.w.t.vissers@hva.nl, Medewerkers: Kim Bos, Martien Bos (correctie), Anke Brouwer, Anne Kleisen, Hans van Vinkeveen Redactieraad: Maroesja Perizonius, Wijnand Scholtens, Evelien Spaan, Jerke van der Woerdt Fotografen: Bram Belloni, Fred van Diem, Marc Deurloo, Jan-Maarten Hupkes, Henk Thomas, Christel Wolters Coverbeeld: Pascal Tieman Illustratoren: Pepijn Barnard, Martien Bos, Bas Kocken, Magda Rinkema, Pascal Tieman Vormgeving: Pascal Tieman Ontwerp Lay-out: Death Valley / Amsterdam Advertenties: Bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040AA, Zandvoort, telefoon fax: of zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnementen: 18,15 per jaar, opgave via de redactie-assistent of per . Drukkerij: Dijkman Offset Diemen. Havana: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen. ISSN Havana heeft een samenwerkingsverband met Folia. Redactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk, Jim Jansen, Anne Koeleman, Harmen van der Meulen, Dirk Wolthekker De volgende Havana verschijnt woensdag 22 april havana 3

4 nieuws Jim Jansen / Jarinde de Klerk / Thijs den Otter (coördinatie) / Marjolein Sintenie / Paul van de Water CMR wil reglement studentvriende lijker De BAS-norm mag niet worden aangescherpt, studiepunten moeten onbeperkt houdbaar worden en studenten moeten zonder problemen toetsen kunnen herkansen waarvoor ze al een voldoende hebben. Aldus de studentengeleding van de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) in een notitie over de onderwijs- en examenregeling (OER). De opstellers van de notitie zijn bepaald geen fans van de huidige BAS-norm veertig studiepunten in het eerste jaar, propedeuse scoren Als ook het ministerie van OCW de drie AD-programma s goedkeurt, worden er al voor het komende collegejaar studenten geworven. Mochten er vervolgens ook nog voldoende studenten op afkomen, dan zouden de studies in het domein Onderwijs & Opvoeding de eerste korte hbo-programma s zijn die de HvA aanbiedt. Terwijl andere hogescholen al sinds 2006 proefdraaien met het diploma. In februari had in twee jaar maar begrijpen dat het voor de HvA een nuttige stok achter de deur is. Op aanscherping van de regels zitten de CMR-studenten echter niet te wachten. Het verhogen van de veertigpuntengrens of het eerder in het jaar toekennen van een negatief advies zoals minister Plasterk vorig jaar suggereerde zouden onverstandige maatregelen zijn. Verder wordt in de notitie gepleit voor onbeperkte houdbaarheid van studiepunten. De schrijvers vinden het vreemd dat studiepunten nu na verloop van tijd vervallen. Daardoor lijkt het alsof de vakinhoud van behaalde Salarisstijging toch vergoed De angst dat het onderwijs de in cao s afgesproken salarisstijgingen uit eigen zak moet betalen, is ongegrond volgens minister Plasterk. Op andere punten kan hij de onderwijswerkgevers niet geruststellen De HBO-raad is blij dat de minister in een brief aan de Tweede Kamer eindelijk de harde toezegging doet dat de salarisverhoging in 2009 vergoed wordt. Volgens een woordvoerder van het ministerie gebeurt dat op basis van de door het Centraal Planbureau vastgestelde loonontwikkeling in 2008, toen ook de lonen in het bedrijfsleven stegen. Daarmee is de 700 miljoen euro schade die de onderwijswerkgevers vreesden van tafel. Voor 2010 is de minister minder stellig. Wel verzekert hij dat het kabinet dezelfde vergoedingssystematiek hanteert als in De HBO-raad, die bang was het kabinet de salarissen voor 2010 wilde bevriezen, is daar opgelucht over en vertrouwt er nu op dat alle afgesproken salarisstijgingen in totaal 1,1 miljard euro zullen worden vergoed. Op andere punten is de HBO-raad nog niet gerustgesteld. De schade als gevolg van de verhoogde pensioenpremies schat minister Plasterk weliswaar lager in in het meest sombere scenario 165 miljoen in plaats van 220 miljoen euro maar of daar compensatie voor komt laat hij in het midden. Over de vergoeding van oplopende scholieren- en studentenaantallen houdt hij zich op de vlakte: dat is een afweging binnen het kabinet en over de bijdrage van het ministerie aan de vermindering van het begrotingstekort is thans niets bekend. (HOP) Associate degree Accreditatieverstrekker NVAO heeft positief geoordeeld over drie associate degree-programma s die de HvA wil gaan aanbieden. Het gaat om opleidingen tot onderwijsondersteuner in de techniek, gezondheidszorg & welzijn en de consumptieve techniek. stafdirecteur Onderwijs en Onderzoek (O2) Marcelle Peeters tegen Havana gezegd dat de HvA kanttekeningen plaatst bij het nut van de tweejarige opleidingen. Ze maakte toen al een uitzondering voor programma s voor onderwijsondersteuners. Puur omdat onderzoek heeft aangetoond dat er behoefte is aan ondersteuning van leraren op een niveau dat tussen mbo en hbo in hangt. (TdO) modules niet goed genoeg meer zijn, schrijven de opstellers. Hiermee pleegt de HvA afbraak aan haar eigen diploma s. Ook het herkansingsbeleid van de hogeschool kan studentvriendelijker: zo moet altijd het hoogste tentamencijfer gelden, ook als een student zijn herkansingstoets verknalt en (nog) lager scoort. Verder moeten studenten de mogelijkheid krijgen ook voldoendes te herkansen voor het geval ze cum laude willen afstuderen. In theorie kan dat binnen alle domeinen van de HvA, maar volgens de studentengeleding van de CMR wordt het vooral bij de HES ontmoedigd. (TdO) HRM-shirt 1-aprilgrap Help jij HRM aan 500 eerstejaars? Zo luidde de oproep op intranet aan studenten van Human Resource Management om een T-shirt te dragen met HRM is the best, jammer voor de rest dat ze afgelopen woensdag gratis konden ophalen. We willen heel graag meer studenten voor onze opleiding, maar dit was natuurlijk een 1-aprilgrap. We hebben niet eens genoeg ruimte voor zo veel eerstejaars. Evengoed zijn er naast de Havana-redactie nog een stuk of twintig studenten en docenten in getrapt. Enkele studenten waren oprecht teleurgesteld. Zo ook de student die van plan was het T-shirt op vakantie te gaan dragen. HRM laat de shirts daarom alsnog maken. (MS) Lectoraat jeugdzorg Het Domein Maatschappij en Recht wil een lectoraat Effectieve Implementatie van Jeugdinterventies instellen. Samen met alle jeugdzorginstellingen van Amsterdam wil het lectoraat een nieuwe werkwijze invoeren voor een betere jeugdzorg. In het nieuwe schooljaar zal de nieuwe lector in functie gaan. Er is nog geen persoon aangewezen voor de functie. (MS) Programma in Oeganda Tien studenten kunnen deze zomer gesubsidieerd vrijwilligerswerk doen in Oeganda. Stichting Commundo selecteert een groep deelnemers van 18 tot 30 jaar, die aan het werk zullen gaan met lokale gehandicapten. De subsidie wordt verleend door X-plore, en de reis is bestemd voor mensen met en zonder handicap. Deelnemers zullen werken aan een project van Behod, een stichting die streeft naar een leefbaar bestaan voor alle Oegandese gehandicapten. In het Afrikaanse land schamen veel familieleden zich voor familie met een handicap, waarop deze vaak worden verstoten. Om de gehandicapten een thuis te bieden en vaardigheden te leren heeft Behod vier gebouwen beschikbaar gesteld, die de vrijwilligers opknappen en toegankelijker maken. (JdK) Personalia Angèle Goossens treedt per 1 mei aan als hoofd studentendecanen. Goossens is nu nog actief als partner/senior-organisatieadviseur van mediabedrijf GEA. (TdO) Paasvakantie Volgende week zijn we even niet van de partij. Succes met de paaseieren. 22 april ligt er weer een nieuwe Havana in de bakken. Vraag/Antwoord Flexplek bobo s Regelmatig moeten de domeinvoorzitters aantreden op het Maagdenhuis. Maar ze hebben pech als ze tussendoor even hun mail willen checken, of een telefoontje willen plegen: dat moet op de gang. Tijd voor een flexplek voor de toplaag, oordeelde het College van Bestuur. Havana wilde er het fijne van weten en belde met bestuurssecretaris Wouter Bouw. Een flexplek voor bestuurders, hoe moeten we dat zien? Wordt het een mooi eigen kantoor of een hoekje in de kantine? Het is de bedoeling dat er een kantoor komt op de derde etage, dus in de buurt van het College van Bestuur. Maar die etage zit redelijk vol. Wie moet er verhuizen? Gelukkig ga ik er niet over. We hebben daar binnen de UvA een speciale dienst voor. Maar we hebben al verschillende flexplekken op de derde. Wellicht dat daarmee wordt geschoven. Per wanneer kunnen de domeinvoorzitters gebruikmaken van een eigen kantoor? Geen idee. Er is een collegebesluit genomen, en nu gaat de betrokken dienst de verhuizing plannen. Dat gaat lukken: in het Maagdenhuis wordt regelmatig geschoven met werkplekken.? Waarom is het nu ineens nodig? Omdat er niet eerder om is gevraagd. Enige tijd geleden kwam er ineens een verzoek van een decaan van de UvA. Als we voor die groep een ruimte beschikbaar stellen, kunnen we die net zo goed in één moeite door beschikbaar stellen aan de domeinvoorzitters. (TdO) 4 havana

5 nieuws Niet-EU-student is de klos De HvA heeft het collegegeld voor deeltijdstudenten van buiten Europa verviervoudigd. De studenten kregen dit bericht met de jaarlijkse acceptgirokaart voor het collegegeld. De rijksfinanciering voor deze studenten zou zijn weggevallen, eerstejaars deeltijdstudenten van buiten Europa moeten daarom nu al euro betalen. De HvA telt ruim studenten, en voor vijftig daarvan geldt deze collegegeldverhoging. Een actiecomité van studenten overhandigde 31 maart vijfhonderd steunbetuigingen aan algemeen directeur Jeroen Knigge. Met de actie wil het comité de gedupeerde studenten steunen. Ze willen dat het College van Bestuur de komende jaren redelijk blijft bij collegegeldverhogingen voor niet-eu-studenten. Eventuele verhogingen zouden voorafgaand aan inschrijving bij de HvA persoonlijk moeten worden aangekondigd. Bekostigde voltijdstudenten zijn de HvA komend jaar 1620 euro collegegeld verschuldigd. Dat is 55 euro meer dan dit jaar. Het extra geld dat daarmee richting ministerie van OCW vloeit, wordt voor een deel geïnvesteerd in de salarissen van leraren in het voortgezet onderwijs. (MS) Weer rel Knigge en Doop Algemeen directeur Jeroen Knigge en vice-voorzitter Paul Doop zijn wederom met elkaar in conflict. Aanleiding: de managementletter, die is opgesteld buiten Knigge om. De managementletter is een document dat jaarlijks wordt opgesteld waarin een oordeel wordt geveld over de leiding van een instelling en over de administratieve organisatie. Dit jaar werd de managementletter, waarvoor Doop verantwoordelijk is, voor het eerst opgesteld door het accountantsbureau PricewaterhouseCoopers (PwC). Tot ongenoegen van Knigge is hij niet gehoord door de accountants, terwijl dat wel voor hand lag. De ondertekening van de managementletter, die gepland stond voor vorige week, is daarom niet doorgegaan. Collegevoorzitter Karel van der Toorn analyseert het conflict als volgt: Qua persoonlijkheid en hartelijkheid is er niets mis tussen Jeroen en Paul. Feit blijft dat Doop namens het CvB verantwoordelijk is voor financiën, bedrijfsvoering en huisvesting, precies ook de gebieden van Knigge. Daar moeten dus goede afspraken worden gemaakt en dat vergt alertheid. Het opstellen van de managementletter had wel zorgvuldiger gemoeten, aldus Van der Toorn. Dat gaan we dus evalueren. Maar uiteindelijk heeft iedereen ook Knigge zijn invloed kunnen uitoefenen. Begin oktober botste Knigge ook al met het CvB. Tussen beide partijen ontstond een groot verschil van inzicht over de rol van de hogeschool als zelfstandig instituut binnen de samenwerking tussen UvA en HvA. De functie van algemeen directeur wordt langzamerhand steeds verder uitgekleed. Dat heeft alles te maken met de manier waarop de HvA in de toekomst bestuurd gaat worden, namelijk op dezelfde manier als de UvA. In de afgelopen jaren werden zeventien instituten teruggebracht tot zeven domeinen, vergelijkbaar met de faculteiten van de universiteit. De volgende stap is dat de centrale aansturing wordt verruild voor een decentrale aansturing. In het verlengde daarvan wordt in 2010 de functie van algemeen directeur vervangen door een secretaris. Van der Toorn: Dat is allemaal in overleg met Knigge gegaan. Hij heeft ook het profiel van de nieuwe secretaris opgesteld. Momenteel zijn we aan het kijken of we iets voor Jeroen Knigge kunnen vinden in een van de twee organisaties. De Centrale Medezeggenschapsraad van de HvA spreekt bij monde van voorzitter Bert Pinkster haar bezorgdheid uit. Dat de functie van algemeen directeur verdwijnt, kunnen we accepteren. Maar het CvB neemt wel te veel afstand van de HvA. Wij willen graag met de Raad van Toezicht praten. Dat gebeurt op 18 mei, maar gezien de problemen die er nu zijn zou ik dat gesprek graag veel eerder willen voeren. Knigge ziet geen reden om voortijdig zijn functie neer te leggen; verder ziet hij af van commentaar. Paul Doop was niet bereikbaar voor een toelichting. Ook de domeinvoorzitters hebben afgesproken vooralsnog niet met commentaar naar buiten te treden. (JJ/PvdW) Beeld Henk Thomas De Beurs van Berlage was donderdag 2 april het decor van de vijfde HvA-Onderwijsconferentie. Ongeveer negenhonderd HvAmedewerkers gingen met elkaar in discussie over hoe om te gaan met fenomenen als agressie en Twitter. Een uitgebreid beeldverslag is terug te vinden op pagina 32. (TdO) Open huis verenigingen De Amsterdamse Kamer van Verenigingen (AKvV) organiseert van 13 tot 23 april een lente-introductie waarbij tien verschillende studentenverenigingen hun deuren openen voor alle geïnteresseerde studenten. Op themafeesten, etentjes en borrels kunnen studenten de sfeer proeven bij de verschillende sociëteiten, van groot tot klein en van christelijk tot sportief. De AKvV wil met het organiseren van de lente-introductie het Amsterdamse verenigingsleven op de kaart zetten en duidelijk maken wat het kan toevoegen aan het studentenleven. (JdK) Inhaalactie economielectoraten Het College van Bestuur heeft het domein Economie & Management groen licht gegeven voor de uitwerking van twee lectoraten. Er wordt op korte termijn een hbo-professor gezocht voor retailmanagement en voor de economie van het internationaal onderwijs. De lectoraten maken deel uit van een inhaalactie voor het domein. Het is qua studentenaantallen verreweg het grootste domein van de HvA, maar tot voor kort hadden ze slechts één lectoraat, zegt bestuurssecretaris SPORTFLITSEN n Volleybal HvA-Volley heeft ook de laatste wedstrijd van het seizoen verloren. In Zwolle kwam het talententeam tekort tegen Landstede. Het werd 3-0 voor de thuisploeg. n Voetbal Het Nederlands dameselftal onder de 17 jaar is er vorige week niet in geslaagd het EK-eindtoernooi in Zwitserland te halen. De ploeg met HvA-talenten Desiree Wouter Bouw. Dat kan natuurlijk niet. Vandaar dat er werk wordt gemaakt van nieuwe aandachtsgebieden: je ziet de laatste tijd dus meer economielectoraten voorbijkomen. Dat het CvB positief is over de twee bovenstaande posten, maar dat wil volgens Bouw niet zeggen dat ze er definitief komen. Het college heeft positief gereageerd op de globale plannen die het domein voor de twee posten heeft. Bij Economie & Management moeten ze vervolgens een profiel gaan schrijven, en op basis daarvan wordt pas groen licht gegeven voor de werving. van Lunteren, Lieke Martens, Tessel Middag en Merel van Dongen in de gelederen moest winnen van Frankrijk, maar bleef steken op 0-0. (TdO) n Atletiek HvA en UvA zijn er in geslaagd vijfhonderd medewerkers en studenten te charteren voor de Dam tot Damloop op 20 september. Iedereen die nog wil meedoen met het team, kan zich inschrijven voor Onlangs kreeg Economie & Managent al toestemming voor de werving van een lector online ondernemen. Lectoren zijn een soort hbo-professoren. Anders dan de wetenschappers van universiteiten concentreren de lectoren zich echter op onderzoek dat snel kan worden toegepast in de dagelijkse praktijk. Een lector werkt samen met een zogenoemde kenniskring. Doorgaans is dat een groep docenten en ondernemers die dagelijks aanlopen tegen problemen en oplossingen in het vakgebied van de deskundige. (TdO) de reservelijst en moet hopen op voortijdige uitvallers. Het is voor het eerst dat er op deze schaal een team meedoet van HvA/UvA. De instelling regelt de inschrijvingen en een shirt voor de hardlopers. Het inschrijvingsgeld vijftien euro voor studenten en vijfendertig euro voor medewerkers gaat naar het Emma Kinderziekenhuis van het AMC. (TdO) havana 5

6 nieuws Windesheim wil brede hogeschool in Almere Christelijke Hogeschool Windesheim wil komend collegejaar de HvA-opleidingen in Almere overnemen. Daarna moet de dependance van de instelling uitgroeien tot een hogeschool met 32 voltijdopleidingen. Voorwaarde is wel dat de gemeente Almere en de provincie Flevoland garant staan voor 69 miljoen euro, en dat OCW van tevoren groen licht geeft voor de plannen. Een en ander blijkt uit het businessplan voor Windesheim Flevoland, dat het college van bestuur van de Zwolse instelling aan de medezeggenschapsraad heeft gepresenteerd. Daarin wordt bevestigd dat Windesheim de opleidingen Small Business & Retail Management, Informatica, Ondernemen, Innovatie & Techniek en de Pabo overneemt van de HvA, het liefst met ingang van het volgende collegejaar. Daarna moet de hogeschool jaarlijks worden uitgebreid: in 2010 wil Windesheim van start met onder meer Communicatie, Commerciële Economie, Bouwkunde en Sociaal Pedagogische Hulpverlening. In 2012 volgen nog meer studies, waaronder Gamedesign en een toerismeopleiding. Of Windesheim dat schema kan volhouden, is zeer de vraag. De hogeschool stelt pittige randvoorwaarden aan het avontuur in de polder: zo moeten Almere, Flevoland en ook Lelystad dat al met Windesheim in zee is gegaan voor 69 miljoen euro garant staan voor het plan. Verder wil Windesheim dat minister Plasterk toestemming geeft voor een aanbod van dertig tot veertig opleidingen. Zo n proces duurt normaal gesproken maanden, maar Windesheim wil in juli al weten of het lukt. Algemeen directeur Jeroen Knigge liet in een eerste reactie weten dat hij ervan uitgaat dat aan de voorwaarden wordt voldaan. Tijdens een bijeenkomst op het gemeentehuis van Almere van vorige week bleek verder dat er een breed politiek draagvlak bestaat voor het plan van Windesheim, al is daarmee de garantstelling nog niet binnen. Overigens zijn Windesheim en de HvA nog steeds in onderhandeling. De beoogde opvolger in Almere ziet bijvoorbeeld weinig brood in het gebouw waarvan de HvA gebruikmaakt, omdat het niet groot genoeg is. Wij willen dus snel van dat pand af, maar daar zit een kostenplaatje aan, zegt collegelid Hein Dijkstra van de christelijke instelling in een interview met Havana. Als alles volgens plan verloopt, heeft de Windesheim Almere in 2025 een kleine zevenduizend studenten. Volgens het blad hsk win heeft de medezeggenschapsraad van de Zwolse instelling de plannen met scepsis ontvangen. Het imago van Windesheim zou deuken oplopen als het avontuur mislukt en er moet snel duidelijkheid komen over de financiële gevolgen van Windesheim Flevoland. (TdO) HES-droomreisje Zeven studenten van de HES gaven zondag 5 april een workshop Maak je dromen waar op het P!oneers evenement in Amsterdam. Het team, Mission Possible genaamd, ging voor de minor Creativiteit en Innovatie op zoek naar zijn passie: reizen. Hiervoor vertrokken de leden afgelopen december naar New York waar ieder zijn eigen droom wilde waarmaken. Van professioneel danseres worden tot lunchpakketten uitdelen aan zwervers. Bij P!oneers deden de studenten verslag van hun reis en moedigden ze het publiek hun eigen dromen waar te maken. Het evenement stond in het teken van de vierhonderd jaar betrekking tussen Amsterdam en New York. Naast workshops werden er onder meer ook nog talkshows, interviews en debatten gehouden. (MS) Even bellen met... Als alles volgens plan verloopt, is de HvA met ingang van september van de dependance in Almere af. Maar er moeten nog wel wat kogels door de kerk voor Windesheim definitief de polder in trekt. Collegelid Hein Dijkstra van Windesheim is vol goede moed. Deze week kreeg uw medezeggenschapsraad een gedurfd businessplan voorgelegd. Betekent dit dat u dat u eruit bent met de HvA? Zeker niet. Op hoofdlijnen zijn we wel uit, maar er zitten nog wel wat haken en ogen aan de voorwaarden. De HvA heeft bijvoorbeeld een pand dat voor onze plannen te klein is. Daar willen we dus snel vanaf, maar daar zit een kostenplaatje aan. De gevolgen voor het personeel? In principe zijn alle medewerkers van de HvA welkom. Wij willen dat Windesheim Flevoland een groot succes wordt, en daarvoor hebben we goed ingewerkte mensen nodig. Uw instelling heeft een christelijke missie en de HvA niet. Moeten de HvA ers uw missie onderschrijven? Nee. We zijn de grote hogeschool in de regio Zwolle en iedereen is bij ons welkom. We vragen wel respect voor onze overtuiging, maar dat lijkt me niet meer dan normaal. Almere ligt in een regio waarin veel hogescholen actief zijn. Bent u niet te ambitieus? We werken met een zeer terughoudend scenario. We gaan ervan uit dat zestig procent van de potentiële eerstejaars naar Amsterdam of Utrecht vertrekt. Desondanks denken wij in 2025 zevenduizend studenten aan ons te binden met een breed aanbod. De Vrije Universiteit geldt toch als de grote broer van uw instelling. Die zien we niet terug in de plannen. Klopt. Voorlopig blijft de Flevopolder een Windesheimtraject. Maar net als in Zwolle kunnen ook al onze studenten in Flevoland terecht bij een VU-master. En het is zeker niet uitgesloten dat er een keer hardop over VU-activiteiten voor de Flevopolder wordt nagedacht. Zeker als we eenmaal met een volwaardige lichting vierdejaars zitten. (TdO) Ondernemersprijs Ondernemende studenten kunnen zich sinds vorige week opgeven voor de Studenten Ondernemersprijs Het is de tweede keer dat studenten die een onderneming runnen de kans krijgen om deze prijs in de wacht te slepen. De eerste aanmelding voor dit jaar is al binnen en komt van Thijs Vleers. Hij wil winnen met zijn promotiebureau Your Own Event. Vorig jaar deden er 58 studenten mee, onder wie twee hbo-studenten en zes universiteitsstudenten uit Amsterdam. Twee UvAdeelnemers belandden zelfs in de finale, maar uiteindelijk haalde Peter van der Werf uit Wageningen de hoofdprijs binnen met zijn duurzame viskwekerij. In juli worden er vijf genomineerden aan een professionele jury voorgedragen, die de ondernemingen zal beoordelen op daadkracht, lef, authenticiteit, potentie en innovatie. Op 3 september wordt er bekend gemaakt wie zich Student Ondernemer 2009 mag noemen en er met vijfduizend euro en vijftien consultancyuren van KPGM naar huis gaat. De ondernemer met de meeste durf wint een mediacampagne in dagblad De Pers, en de meeste innovatieve ondernemer krijgt 25 adviesuren van KPMG. Studenten die voltijd aan een hogeschool of universiteit studeren en daarnaast ondernemer zijn, kunnen zich tot en met 1 juli inschrijven op nl. (JdK) De studenten Engineering, Design and Innovation Kymo van Blokland, Luke van der Meulen en Tom Versluijs waren vrijdag op het rokersterras van de Leeuwenburg een eigengemaakte zonneboiler aan het testen. Van Blokland: In een normale boiler staat het water stil en wordt de vloeistof direct verwarmd. Door onze boiler rond te laten draaien gaan de koude luchtdeeltjes naar de buitenste zijde van het apparaat, waardoor ze sneller worden verwarmd en de temperatuur van het water stijgt. We zijn sinds een uur bezig en het water is nu zestig graden. Ons doel is om een temperatuur van honderd graden te bereiken. Wanneer dit is gelukt en de boiler bedrijfsklaar is gemaakt, dan wordt-ie ook echt op de markt gebracht. (JdK) Cijfer her telt Studenten die een herkansingstentamen slechter maken dan de eerste toets, hebben als het aan de HvA ligt pech: voortaan geldt het laatst gehaalde cijfer. Het is de meest opmerkelijke aanpassing van de onderwijs- en examenregeling (OER), die binnenkort wordt voorgelegd aan het College van Bestuur en de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR). De maatregel is volgens medewerker Juridische Zaken Ody Jungst vooral bedoeld om de administratieve druk van hertentamens wat te laten afnemen. Het voorstel staat haaks op de wensen van de studentgeleding van de CMR, die juist wil dat het hoogste cijfer blijft staan. Verder krijgen studenten die in februari instromen voortaan vijfentwintig maanden de tijd om hun propedeuse te halen. Niet dat dit studenten volgens Jungst veel voordelen biedt: Ook dit is een administratieve maatregel. Er zit voor die groep in het tweede studiejaar een trimester van tien weken. Daarin moeten de colleges zijn gegeven, de toetsen zijn geregeld en ook nog zijn nagekeken. Dat is wat kort dag, en het luistert nogal nauw vanwege het Bindend Afwijzend Studieadvies. Op 17 april presenteert hoofd Juridische Zaken Kees Koppenol de nieuwe OER op de Leeuwenburg. (TdO) Beeld Jarinde de Klerk 6 havana

7 nieuws Beeld Liesbeth Dingemans Nationale Schoolkrantdag Opgewonden, nerveus, kalm, ingetogen, stil, rumoerig, onzeker, zelfverzekerd en na afloop vooral teleurstelling en trots. Allemaal predikaten die van toepassing zijn op de ruim vijfhonderd deelnemers aan de door de HvA en UvA georganiseerde Nationale Schoolkrantdag. Bij de scholieren zal deze dag nog lang nagalmen. De redactie van Menciade van het Mencia de Mendoza Lyceum ging terug naar Breda als trotse winnaar van de hoofdprijs: Beste Schoolkrant De beste schoolkrantcover werd gemaakt door OSG De Driemark uit Winterswijk. Volgend jaar weer een Schoolkrantdag: zelfde plaats, zelfde tijd, andere scholieren maar ongetwijfeld dezelfde tegenstellingen. (PvdW) havana 7

8 aktueel Vraag van de week Mark Rutte (VVD) wil dat buschauffeurs ter verdediging gebruik kunnen maken van pepperspray, met daarbij een korte training over het gebruik. Is dat nou nodig? Manuel Klinis (17) Eerstejaars Aviation Studies Ik vind het belachelijk dat die buschauffeurs en conducteurs de laatste tijd zo veel in elkaar worden geslagen. Daarom vind ik het aan de ene kant wel goed dat ze pepperspray zouden mogen gebruiken, zodat ze zich goed kunnen verdedigen. Maar ik ben bang dat ze niet weten wanneer ze wel en niet moeten ingrijpen. Ik weet niet of pepperspray de juiste maatregel is. Als ze in een apart hokje zouden zitten zou dat misschien beter zijn. Ravi Moerlie (20) Derdejaars Technische Informatica Ja, als het om de eigen veiligheid gaat. Ik vind pepperspray niet direct de beste oplossing, maar als het niet anders kan: waarom niet? Zo kunnen ze zich veiligstellen. Maar ze moeten er geen misbruik van maken. Al zal dat door die training denk ik niet snel gebeuren. Wesley Nelson (19) Beveiliger/receptie Pepperspray gaat een beetje te ver. Maar als ik zelf chauffeur was, zou ik er denk ik toch wel gebruik van maken als dat nodig is. Een betere oplossing zou zijn dat er beveiliging in de bus komt of dat de chauffeur in een afgeschermd hokje zit. Huub Friederichs (55) Teamleider Sociaal Juridische Dienstverlening Ik ben tegen het gebruik van pepperspray. Er zou eigenlijk een noodknop moeten zijn waardoor er binnen een paar minuten hulp komt. Ik ben bang dat het agressie uitlokt als men weet dat de chauffeur pepperspray op zak heeft. Ze zouden beter een zelfverdedigingstraining kunnen geven aan de buschauffeurs. Tanika Radhakishun (18) Tweedejaars Bedrijfseconomie Ik vind het wel goed als ze het bij zich hebben ter verdediging. Maar ik ben bang dat ze het te snel zullen gebruiken, en al helemaal als ze al een keer overvallen zijn. Als ik zelf chauffeur was, zou ik er denk ik ook wel voor kiezen om pepperspray op zak te hebben. (MS) Heb je een mening? Reageer zelf op havanaweb.nl Ondertussen in Costa Rica Linda Koot (25, vierdejaars ALO) doet een halfjaar vrijwilligerswerk voor stichting ISOP in Costa Rica. Elke dag rijst met bonen Ik werk op het moment op twee scholen voor speciaal onderwijs in Turrialba. Ik werk samen met een ander Nederlands meisje dat psychomotorisch therapeut is. In het begin was het allemaal erg wennen. De taal is een barrière. Je kan opeens niet meer zeggen wat je normaal gesproken zou willen zeggen om een kind te belonen of aan te moedigen. Gelukkig kom je al een heel eind met een enthousiast vamos, vamos. Ik heb nu in ieder geval ook twee keer per week Spaanse les en merk dat ik elke dag vooruitga. Voor ons project hebben we een heel leuke projectbegeleider. Hij is ontzettend enthousiast en wil heel graag onze kennis en onze Nederlandse mentaliteit delen. Hij bewondert onze organisatorische kwaliteiten en van hem leren we weer om het wat rustiger aan te doen. Dat scheelt een hoop stress. Wat hier nogal eens van pas kan komen. Alles start namelijk erg laat op de scholen waar we werken. Waar in Nederland alles van tevoren geregeld is, gebeurt dat hier pas als de scholen beginnen. Daardoor vallen er een hoop lessen uit. Voor ons haastige Nederlanders is dat lastig te begrijpen, maar het opent ook je ogen: wat regelen wij dat in Nederland allemaal goed! Ik woon in een gastgezin, ook dat was wel even wennen. Ze hebben heel andere gewoontes. Het is bijvoorbeeld niet zo hygiënisch in huis koelkast en badkamer worden nooit schoongemaakt terwijl persoonlijke hygiëne juist heel belangrijk is. Elke dag eet ik rijst met bonen. s Ochtends wordt er voor mij gelukkig wel brood gehaald. Mijn familieleden zijn gezellig en op deze manier leer je de cultuur echt goed kennen. In de weekenden zijn mijn Nederlandse collega en ik vrij en gaan we vaak weekendjes weg naar mooie plekken in Costa Rica. We doen alles met de bus, wat prima gaat en nog goedkoop is ook. We hebben al heel wat bijzondere dingen gezien: veel wildlife, jungle en mooie stranden. Doordat we nu al wat Spaans spreken hebben we ook meer contact met Costa Ricanen. De mensen willen graag met ons praten, heten ons welkom in hun land en vragen altijd of je het naar je zin hebt. We hopen dat de scholen snel hun normale rooster starten en we lekker aan de slag kunnen met de kinderen, want dat is waar we het toch voor doen. De kinderen zijn ontzettend leuk en elke morgen worden we enthousiast door ze begroet, dus wij hebben er helemaal zin in. n Knip/Plak Wiskundetoets VU-studenten van de faculteit Economie moeten vanaf september naast de taaltoets ook een wiskundetoets maken. We hebben niet alleen te maken met studenten die het Nederlands onvoldoende beheersen, ook wiskunde is een probleem, zegt Peter Sneep, portefeuillehouder onderwijs in het faculteitsbestuur. Studenten die de wiskundetoets niet halen, kunnen extra colleges volgen om de achterstand weg te werken. Naast de toets gaat de faculteit in 2010 ook een bindend studieadvies invoeren. Ad Valvas, 31 maart Gevangenis voor spieken Acht Chinese ouders en docenten die technologische hulpmiddelen hebben gebruikt om hun kinderen te laten slagen voor hun toegangsexamen tot de universiteit, zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen. De ouders stuurden de antwoorden van het examen door via de mobiele telefoon en minuscule oormicrofoontjes. Ook enkele docenten waren ingehuurd om de vragen te beantwoorden, en op te sturen naar de leerlingen in de tentamenzaal. Een andere docent vroeg honderden dollars om antwoorden door te geven aan studenten. Zijn apparatuur liet het echter op het laatste moment afweten. De straffen variëren van zes tot drie jaar. Volkskrant, 3 april Rokersspieren sneller moe Spieren van rokers zijn veel eerder vermoeid dan die van niet-rokers. Dat blijkt uit het onderzoek van bewegingswetenschapper Rob Würst. Würst gaf rokers en niet-rokers een elektrische prikkel, waardoor de spieren in hun bovenbeen samentrokken. Rokersspieren raakten sneller vermoeid. Het maakt hierbij niet uit hoeveel sigaretten iemand rookt. Het lijkt erop dat roken acuut iets doet met de spieren. Würst neemt aan dat roken de zuurstofaanvoer naar de spieren belemmert. Hoe dat proces precies verloopt, is nog niet bekend. Ad Valvas, 2 april 8 havana

9 interview Geïnspireerd door Zuid-Afrika Beeld Marc Deurloo Cees Vervoorn wil de HvA positioneren als de sporthogeschool. Havana sprak met de domeinvoorzitter Bewegen, Sport en Voeding over townships, overgewicht en de olympische droom. Thijs den Otter Hij moest ervoor naar Zuid-Afrika, maar Cees Vervoorn is sinds vorige week de preferred supplier voor een pilot van de provincie Noord-Holland, waarin gezocht wordt naar de beste manier om overgewicht en bewegingsarmoede tegen te gaan. Als de EU groen licht geeft, is het geen onaardige spin-off van een trip die was bedoeld als studiereis voor een kandidaatstelling voor de Olympische Spelen van In Amsterdam uiteraard. Noord-Holland heeft 750 duizend euro beschikbaar voor een project waardoor de bewoners van de provincie wat meer moeten gaan bewegen. Eenderde daarvan is bestemd voor de pilot die mijn domein gaat uitvoeren. Het is een zeer brede opdracht: de provincie weet nog niet of we ons moeten richten op alle inwoners of alleen op de kinderen. Dat wordt de komende weken aangescherpt. In ieder geval hebben wij via onze opleidingen en lectoraten al veel kennis op dit gebied in huis. Het is opmerkelijk dat je zo n opdracht binnenhaalt terwijl je op studiereis bent in Zuid-Afrika. We waren daar om te kijken wat voor een impact de organisatie van een enorm sportevenement op een land heeft. Zuid-Afrika is volgend jaar gastheer van het WK Voetbal: het één na grootste evenement ter wereld. Nederland heeft de ambitie om daar samen met België een gooi naar te doen voor Die kandidatuur is een opstapje naar het ultieme doel: organisatie van de Olympische Spelen in Amsterdam in Topsportklimaat Natuurlijk kun je je afvragen: waarom kiezen ze er niet voor om tien dagen met zo n delegatie op Papendal te gaan zitten? Maar zo n reis inspireert. Bovendien heb je alle spelers op één plek. Sportbestuurders, burgemeesters, mensen uit het hoger onderwijs, en dus ook de provincies: iedereen is er. En gezamenlijk praat je dan over wat er allemaal nodig is in de voorbereiding op de Spelen. De rol die de HvA en het gehele onderwijs bij de voorbereiding op een kandidatuur moet spelen, is een hele grote. Ieder land dat een serieuze gooi wil doen naar de Olympische Spelen, moet zorgen dat er een topsportklimaat heerst. Wil Nederland bij de komende edities van de Spelen meedraaien bij de eerste twintig van het medailleklassement, dan moeten de grootste talenten de mogelijkheid krijgen dertig tot veertig uur per week te trainen op een paar centrale plaatsen. Ik ben ook bijzonder tevreden met de Centra voor Topsport en Onderwijs die behalve in Amsterdam ook in Heerenveen, Papendal en Eindhoven komen. De HvA speelde daarbij een voortrekkersrol, want wij hebben al vier jaar zulke programma s in huis: de volleybaltalenten draaien zelfs officieel mee in de A-League. Het is voor alle betrokkenen helder dat Amsterdam de enige stad is waar de Olympische Spelen kunnen worden gehouden. Het is de grootste topsportgemeente van Nederland en bovendien zou 2028 een jubileumjaar zijn: honderd jaar eerder kwamen de eerste Spelen naar onze stad. Natuurlijk: Amsterdam kan het niet alleen. Het zou betekenen dat Amsterdam in een nieuw te bouwen stadion het atletiektoernooi en de ceremonies verzorgt, maar andere onderdelen zullen worden ondergebracht in Utrecht, Rotterdam, Eindhoven. Voor de HvA zijn de Spelen een prachtige gelegenheid om nog topsportvriendelijker te worden dan we al zijn. Het is prachtige pr als we ons in het kielzog van de Spelen kunnen positioneren als de sporthogeschool. We doen al heel veel, bijvoorbeeld met de Johan Cruyff University en Commerciële Economie. Niet ieder sporttalent wil economie studeren. Wie denkt dat we vele tonnen investeren in een handvol studenten, vergist zich. Het is voor alle studenten prachtig dat we veel aan topsport doen. We zetten in mijn domein bijvoorbeeld studenten van de opleidingen Sportmarketing, Sportmanagement & Ondernemen en de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO) in om de volleyballers te begeleiden. Daarnaast kunnen medewerkers en studenten op veel plaatsen terecht voor goede sportfaciliteiten, zeker als de Amstelcampus eenmaal af is. Kandidaatstelling voor de Olympische Spelen kan de hele manier van denken rond sport beïnvloeden en het topsportklimaat voor decennia beïnvloeden. Zelfs als je het einddoel mist: als de infrastructuur er ligt, gaan kinderen op jongere leeftijd door de sport competitief leren denken. Dat werkt door in alles: in mijn domein, maar ook in andere domeinen als Economie en Techniek. Townships Maar de reis naar Zuid-Afrika bracht meer teweeg dan plannen voor de Olympische Spelen. We hebben er ook van alles en nog wat gezien. Vooral de townships maken diepe indruk. Miljoenen mensen in huisjes met golfplaten dak, waar meer dan zestig procent van de bevolking werkloos is en meer dan veertig procent van de kinderen met een hiv is besmet. We kunnen daar als HvA zo veel goed werk doen via stages. Er lopen daar bijvoorbeeld ALO-studenten rond die kinderen met ingenieuze spellen de dagelijkse ellende helpen vergeten en ook nog wat normen bijbrengen. Je zou daar nog veel meer kunnen doen, met veel meer stagiairs. Al moet ik daar wel aan toevoegen dat dat makkelijker gezegd is dan gedaan: er worden in de townships zo n zestig mensen per dag vermoord, en we zijn ook nog verantwoordelijk voor de veiligheid van onze studenten. n havana 9

10 Woorden van waarde Wie kent er nog gedichten uit het hoofd? Bijna niemand, zo bleek bij onze rondvraag. Toch was een aantal HvA ers bereid na thuiskomst hun favoriete regels te mailen. Havana s bijdrage aan de Week van de Poëzie. tekst Jarinde de Klerk & Marjolein Sintenie beeld Jarinde de Klerk Esther Verloop (32) informatiespecialist Ik heb de zwanen vaak benijd. Niet om hun dobberen op de vijver, maar om de onvermoeide ijver waarmee men ze gedichten wijdt. (Theo van Baaren) Waarom: Twee plaatselijke zwanen zijn mijn favoriete vogels. Als ze mij in de keuken zien staan (op 1 hoog), dan komen ze de sloot uit om een broodje te halen. Tim Hillege (26) afstudeerfase Fysiotherapie To Timfinity and Beyond (Vrij naar Star Trek) Waarom: Ik geloof in oneindige mogelijkheden in het leven en het gebruikmaken daarvan in dit leven. Daar vind ik deze zin bij aansluiten. Karel van der Toorn (53) voorzitter CvB APRIL is the cruellest month, breeding Lilacs out of the dead land, mixing Memory and desire, stirring Dull roots with spring rain (T.S. Elliot) Waarom: Elliot is mijn favoriete dichter en deze regels uit Wasteland vind ik echt prachtig. Marco Schuppers (19) eerstejaars Interactieve Media Say not, I have found the truth, but rather, I have found a truth. (Kahlil Gibran) Waarom: Van alle waarheden die je kan vinden, is er niet één de echte waarheid. Het is slechts een variatie op de waarheid, want voor iedereen is de waarheid anders. Daarom is er dus geen een waarheid, maar meerdere. Leana van der Meijden (19) tweedejaars Media en Informatie Management Liefde is als de wind, ik kan het niet zien, maar wel voelen. (Film A Walk to Remember) Waarom: Liefde is onmisbaar in je leven. Liefde is de enige vorm van magie waar ik nog in geloof. Lidwien Derriks (60) docent Nederlands Ik draai een kleine mooie ritselende revolutie af en ik val en ik ruis en ik zing (Lucebert) Waarom: Deze dichtregels betrek ik graag op mijzelf als leraar: strijdbaar en toch ook speels. Ik strijd op zijn tijd op een speelse manier tegen geestelijke luiheid (denken in clichés) en gemakzucht. Daarbij blunder ik ( ik val ), praat ik wollig ( ik ruis ) en als het enigszins kan zing ik. 10 havana

11 Devid Ilievski (29) docent Media en Informatie Management Het woord van de mens is als een gebarsten ketel waarop je een wijsje tromt, dat nog net een beer aan het dansen krijgt, terwijl je eigenlijk de sterren zou willen ontroeren. (Gustave Flaubert) Waarom: Deze zin geeft heel goed de beperking van de taal aan. Bas Kraakman (25) vierdejaars Leraar Wiskunde Your beauty of heart exceeds the skin. (Eigen gedicht) Waarom: Deze zin omschrijft voor mij wat liefde is. Mensen kijken vaak naar het uiterlijk, maar ik vind het innerlijk belangrijker. Nynke de Vries (57) docent Informatica Denkend aan Holland zie ik brede rivieren traag door oneindig laagland gaan. (Hendrik Marsman) Waarom: Deze zin geeft het landschap waar ik van houd en waar ik het liefste woon heel goed weer. Jeroen Knigge algemeen directeur Toen hij bespeurde hoe de nevel van de tijd in d ogen van zijn vrouw de vonken uit kwam doven, haar wangen had verweerd, haar voorhoofd had doorkloven toen wendde hij zich af en vrat zich op van spijt (Willem Elschot) Waarom: Wanneer je dit gedicht leest, dan weet je hoe mooi en vergankelijk alles uiteindelijk is. Richard Swaen (19) tweedejaars Bedrijfseconomie That that don t kill me can only make me stronger (Stronger van Kanye West) Waarom: Iedereen heeft voor- en tegenspoed in zijn leven, maar met elke ervaring in het leven, zowel positief als negatief, groei je als mens. Adeline Mans (22) tweedejaars Media en Informatie Management Dans alsof niemand je ziet Zing alsof niemand je hoort Bemin alsof je nooit bent gekwetst en leef alsof de hemel op aarde is. (Onbekend) Waarom: Ik vind de zin heel treffend en mooi geformuleerd. Voor mij geeft het aan dat je moet genieten van het leven. havana 11

12 12 havana -advertenties-

13 & Masterspecial

14 Een dag uit je leven A

15 als SVA-bestuurslid* Word ASVA-bestuurslid!

16 VERDIEPEN IN VOEDING, GEZONDHEID OF BIOTECHNOLOGIE? RESEARCH MASTERS IN PSYCHOLOGY AT VU UNIVERSITY AMSTERDAM ARE YOU AN INQUISITIVE STUDENT WITH A PASSION FOR RESEARCH? Onze studenten en wetenschappers houden zich hier dagelijks mee bezig. Meer weten over jouw mogelijkheden binnen deze vakgebieden? Kijk op en meld je dan aan voor de Voorlichtingsdag op 17 april. We have the perfect programmes for you: a 2-year research master in Cognitive Neuropsychology (Prof. Erik Scherder) and a 2-year research master in Social Psychology (Prof. Paul van Lange) at the faculty of Psychology and Education of VU University Amsterdam Biology Agriculture & Bioresource Engineering Biotechnology Bioinformatics Food Technology Food Safety Molecular Life Sciences Nutrition and Health Food Quality Management Organic Agriculture Plant Biotechnology Animal Sciences Plant Sciences Aquaculture and Fisheries We offer: INTERESTED???? April 24 for more information on these and other programmes. Questions? Contact Carla Heldens wjgs@psy.vu.nl Master of Science in Management Werken of doorstuderen? 16 maanden intensief studeren en ondernemen Specifieke Bachelor niet vereist Bedrijfskunde Master van hoge kwaliteit Een netwerk van Nyenrodianen wereldwijd Sterke link met het bedrijfsleven meer weten? Kom naar de Informatie Sessie op zaterdag 16 mei a.s. (aanmelden op

17 Inhoud masterspecial Die brede oriëntatie geeft een waardevolle kwalificatie voor de arbeidsmarkt 6 Ronald Plasterk: Niet stoppen met studeren Enquête: Hoe mobiel is de student? Aan overstappen zitten haken en ogen Colofon 13 Doorstromen De minor sociologie voor hbo ers 10 Kamerjacht Ins en outs per studentenstad 15 Deze bijlage over de masters in het hoger onderwijs is een gezamenlijk initiatief van de hogeschool- en universiteitsbladen, verenigd in de Kring van Hoofdredacteuren in het Hoger Onderwijs. De productie wordt meegenomen in zeventien bladen: Ad Valvas (VU Amsterdam), Cursor (TU Eindhoven), EM (Erasmus Universiteit), Folia (Universiteit van Amsterdam), Havana (Hogeschool van Amsterdam), hskwin (Windesheim), Mare (Universiteit Leiden), Observant (Universiteit Maastricht), Profielen (Hogeschool van Rotterdam), Punt (Avans), Sax (Saxion), Sensor (Hogeschool Arnhem Nijmegen), Trajectum (Hogeschool Utrecht), Ublad (Universiteit Utrecht), UK (Rijksuniversiteit Groningen), en UT nieuws (Universiteit Twente). Coördinatie: Jim Jansen (Folia), Bert Westenbrink (hskwin ) Medewerkers aan dit nummer: Ries Agterberg, Floor Bal, Bas Belleman, Martien Bos (correctie), Mirna van Dijk (eindredactie), Tom van Nuenen, Kees Rutten, Karel van der Toorn, Tim Verlaan, Carl Zevenboom (lay-out). Cover: Barbara Stok Advertenties: Bureau Van Vliet, Zandvoort tel Druk: Dijkman Offset, Diemen. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Omarm de bama De UvA heeft de bachelor/masterstructuur direct omarmd als een kans om de mogelijkheden en het perspectief voor studenten te vergroten. Wij hebben niet de bestaande studies in twee stukken geknipt, maar echt gekeken naar twee afzonderlijke programma s met een zogenoemde harde knip. De bachelor is aan de UvA een academische opleiding met veel keuzemogelijkheden: interdisciplinair studeren, honoursprogramma s, minors buiten je vakgebied en programma s bij partneruniversiteiten in het buitenland. Die brede oriëntatie geeft al een waardevolle kwalificatie voor de arbeidsmarkt. Een master geeft een extra kwalificatie: je kunt je specialiseren, of juist door een master in een ander vakgebied te volgen een heel persoonlijk profiel creëren. Vanwege onze samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam hebben we bovendien veel ervaring met de overstap van een hbo bachelor naar een universitaire master. Een bijzondere categorie vormen de researchmasters, een opstap naar een promotieplaats of een loopbaan in onderzoek iets wat steeds meer ook buiten de universiteit plaatsvindt. Veel masters aan de UvA zijn Engelstalig, waarmee je niet alleen meer kans maakt op de globaliserende arbeidsmarkt, maar ook daadwerkelijk in de collegezaal kennismaakt met dat fenomeen. De UvA trekt door dit aanbod namelijk studenten van zo n 150 nationaliteiten aan. Ook veel Nederlandse studenten die elders hun bachelor hebben gedaan, zien daarom Amsterdam als interessante optie voor een master in een internationale omgeving. Een kwart van onze masterstudenten komt van buiten de UvA. Het is natuurlijk wel zaak al die mogelijkheden goed in kaart te brengen voor de student, en een goede begeleiding te geven bij de vele keuzemomenten. Een interactieve opleidingenzoeker op de website bevat informatie over instroomeisen en doorstroommogelijkheden. We verwachten echter ook activiteit en ambitie van studenten. Je kunt een standaardprogramma doen en een aansluitende master. Wie meer wil en kan, moet zijn kansen grijpen. Want kansen zijn er genoeg. Karel van der Toorn, voorzitter College van Bestuur Foto: Dirk Gillissen Masterspecial 5

18 Ronald Plasterk: Hbo ers zijn zonder master niet minder stoer Stapelen, daar zijn we tegenwoordig weer helemaal voor Door Bas Belleman/HOP Foto: Kees Rutten Van grote Europese onderwijsidealen kan hij niet worden beschuldigd. En aan internationale streefcijfers heeft hij een broertje dood. Minister Plasterk vindt het al prachtig dat de invoering van het bachelor-masterstelsel zo ver is gevorderd. Met enige bewondering spreekt minister Ronald Plasterk van OCW over de onderwijsrevolutie die zijn Europese voorgangers tien jaar geleden in gang zetten: de invoering van het bachelor-masterstelsel. Vergeet niet dat vroeger alleen de doctorstitel internationaal vergelijkbaar was. Zelfs de doctorandus en de ing bestonden alleen in Nederland. Ieder land verzon zelf namen voor zijn diploma s. Toegegeven, er is nog steeds geen garantie dat een bacheloropleiding natuurkunde in Boedapest naadloos aansluit op een masteropleiding in Helsinki. Maar met een diplomasupplement, waarin staat beschreven wat de opleiding waard is, kom je volgens Plasterk al een heel eind. Het gaat hem om de grote lijn. In principe kun je nu naar Rome om een masteropleiding te volgen, spiegelt hij voor. In heel Europa is gekeken of de instellingen niet alleen maar een nieuw bordje op de deur hebben geplakt, maar of ze werkelijk bachelor- en masteropleidingen aanbieden. Je kunt in één minuut uitleggen wat de bedoeling is, maar het was ongelofelijk veel werk om op bezoek te gaan bij al die instellingen en te zeggen: Dat beweert u nu wel, maar mogen wij uw leerboeken eens zien? Streefcijfers en inputtargets En nu moet Europa stapje voor stapje voorwaarts. Binnenkort spreekt de minister zijn collega s op een internationale conferentie in Leuven en dan hoopt hij samen weer iets verder te komen. Nederlandse studenten kunnen hun studiefinanciering tegenwoordig meenemen naar het buitenland. We lopen daarmee al een tijdje voorop. Ik zou het op prijs stellen als andere landen dat ook mogelijk gaan maken. Kijk, zoiets zou je Europees kunnen afspreken. Verder verwacht hij weinig van Europese afspraken. Hij ziet niets in internationale streefcijfers. Je moet geen dingen aan de horizon definiëren. Ik ben al helemaal allergisch voor inputtargets. We moeten niet met andere landen gaan vastleggen hoeveel procent van ons bruto binnenlands product wij aan dit-of-dat gaan besteden. Daar gaat het nationale parlement over. En politiek verantwoordelijk is de bewindspersoon. We kunnen ons daarin nooit door het buitenland laten binden. Bovendien: Als de targets lager zijn dan onze bestedingen, hebben we er niets aan. En als ze hoger zijn, ook niet. In het verleden werkten zulke doelstellingen hooguit als hefboom. Ministers konden elkaar gebruiken als argument in debatten met collegabestuurders in eigen land. Hij herinnert aan de Lissabon-conferentie, waar de Europese landen beloofden dat ze veel geld in de kenniseconomie zouden pompen. We hebben daar afgesproken dat de industrie twee procent van het bbp [bruto binnenlands product, red.] aan research gaat besteden. Dat gebeurt niet. En nu? Jozias van Aartsen heeft die afspraak destijds gemaakt als minister van Buitenlandse Zaken. Moeten we hem nu ontslaan? Of iemand anders? Zoiets geldt ook voor de overheidsuitgaven. Kortom, Plasterk wil zich nergens op vastpinnen. Zolang de Europese trein maar de goede kant op rijdt. Het bama-stelsel is wat hem betreft vooral ingevoerd om de mobiliteit van studenten te vergroten en daaraan wil hij graag meewerken. Maar verwacht geen beloftes. Tegenwoordig stapt één op de negen Nederlandse studenten over van de ene naar de andere universiteit; dat mogen er best iets meer worden, maar vraag niet of dat aantal misschien moet verdubbelen of 6 Masterspecial

19 verdrievoudigen. Zolang studenten maar een bewuste keuze maken, antwoordt hij stoïcijns. Hetzelfde geldt voor studeren in het buitenland. Ik raad het iedereen aan. Een jaar of een halfjaar in het buitenland is een verrijking van je leven. Maar hoopt hij dan ook dat iedereen zijn raad zal opvolgen? Studenten zijn volwassen mensen en als ze om wat voor reden ook besluiten dat ze niet naar het buitenland willen of kunnen, dan ga ik hier in mijn werkkamer niet zitten hopen. Wel wil ik er van mijn kant alles aan bijdragen om het mogelijk te maken. De knip: heroverwegingsmoment De harde knip tussen bachelor- en master moet er volgens Plasterk komen, omdat studenten dan beter gaan nadenken over hun vervolgopleiding. Met een bachelordiploma op zak kun je nu eenmaal beter om je heenkijken. De realiteit is nu dat veel jongeren van zeventien jaar zich bij de bachelorkeuze door allerlei triviale overwegingen laten leiden: de stad, de woonruimte, de afstand tot het ouderlijk huis. Als ze er drie jaar later om inhoudelijke redenen voor kiezen om in dezelfde plaats verder te studeren, dan is dat natuurlijk prima. Maar als ze dat alleen doen omdat ze daar al met hun doorstroommaster kunnen beginnen voordat ze hun laatste bachelorpunten binnen hebben, vind ik dat minder geslaagd. Studenten zouden ook kunnen besluiten om te stoppen met hun opleiding en bijvoorbeeld een eigen bedrijf te starten. Maar het is dus niet, wat eerder wel eens het beeld was, mijn bedoeling dat mensen ophouden met studeren. Helemaal niet. Nu zijn er al flink wat opleidingen met een harde knip. Is de mobiliteit daar groter? Dat is de verkeerde vraag, meent Plasterk. De harde knip is een systeemeigenschap. Je moet bereiken dat er een heroverwegingsmoment komt en dat moet geleidelijk zijn beslag krijgen in de hoofden van mensen. Ik ben het met de studentenbonden eens dat je niet kunt zeggen: aan deze universiteit is de harde knip ingevoerd en een jaar later was er meer mobiliteit. Hij wil ook best nadenken over voorwaarden en uitzonderingen op de harde knip. Het zou kunnen dat iemand zijn studie perfect gepland heeft en op het kritieke moment zijn been breekt, waardoor hij één tentamen mist. Als dat het enige bezwaar is, dan lijkt me dat inderdaad een geval voor de hardheidsclausule. Zolang het maar geen gewoonte wordt. Het is lastig om individuele hardheid in regels vast te leggen. Stel dat iemand een kind heeft, dan hoeft dat niet per se tot problemen te leiden, want er zijn mensen die goed kunnen studeren met een kind. Maar een zwangerschap zou de studie wel zodanig kunnen doorkruisen dat je zegt: nu moeten we de regels maar even tussen haken zetten. Het binaire stelsel De hardste knip in het bachelor-mastersysteem zit vooralsnog tussen hbo en universiteit, zou je kunnen zeggen. En hbo ers laten zich bepaald niet afschrikken. Mogelijk de helft van alle universitaire masterstu- denten bestaat straks uit hbo ers die een academische kroon op hun studie willen zetten. Ook als ze daar eerst een intensieve schakelcursus voor moeten volgen. Veel hogescholen vinden dat eigenlijk verspilling: zou je hun niet beter beroepsgerichte masters in het hbo kunnen aanbieden? Nee, zegt Plasterk. We hebben nu eenmaal beroepsgericht onderwijs aan de ene kant en academisch onderwijs aan de andere kant. Daar moet je niet aan tornen. En op wat uitzonderingen na horen de meeste masters bij het universitaire onderwijs. We hechten allemaal aan het binaire stelsel. Daarin spelen universiteiten en hogescholen ieder hun eigen rol. Plasterk vindt het op zichzelf prima als hbo ers voor een masteropleiding kiezen. Ik zou alleen willen voorkomen dat er een misplaatst automatisme ontstaat. Hbo ers moeten niet denken dat ze zonder master minder stoer zijn, laat staan minder afgestudeerd. Ze volgen vier jaar lang een serieuze hogeronderwijsopleiding en hebben als ze zijn afgestudeerd een prima positie op de arbeidsmarkt. Ze hebben zelfs een grotere kans om snel aan een goede baan te komen dan wo-afgestudeerden. Waar zijn we dan met z n De geschiedenis van de bama allen mee bezig als we het hbo per se willen optuigen met masteropleidingen? Wie weet raken perfectionistische hbo ers dan beter geschoold in hun vakgebied? Plasterk is niet overtuigd. Ik weet niet of hbo-masters daaraan bijdragen, antwoordt hij. Dus hbo-masters dragen niet bij aan betere scholing? De minister glimlacht: Nee, u probeert me dingen in de mond te leggen. Ik weet niet of het verstandig is om ongebreideld overal hbomasteropleidingen bovenop te zetten. Want nogmaals, die hbo-bacheloropleidingen doen het perfect. De minister vindt het binaire stelsel belangrijk, maar is het dan niet raar dat hbo-bachelors die een master willen volgen een anti-binair bochtje moeten nemen door over te stappen naar de universiteit? Plasterk zit er niet mee. Dat heet stapelen, daar zijn we tegenwoordig weer helemaal voor. In het verleden is het stapelen als inefficiënt bochtje weggezet en afgeschaft. Dat gebeurde overigens door zijn partijgenoot, de voormalige PvdA-minister Ritzen, die tegenwoordig de Universiteit Maastricht bestiert. Wij vinden dat achteraf niet verstandig en proberen het nu te herstellen. Het bachelor-mastersysteem mag dan wel nieuw zijn, het streven naar een open Europese hoger-onderwijsruimte is dat niet. In de middeleeuwen trokken studenten van de eerste Europese universiteiten het continent rond, en wisten de beste instellingen onderzoekers uit heel Europa aan zich te binden. Met de explosieve groei van het hoger onderwijs ging die mobiliteit verloren. Ten onrechte, vonden de onderwijsministers van Frankrijk, Italië, Groot-Brittannië en Duitsland. In de verklaring van Sorbonne (1998) maakten ze zich sterk voor de harmonisering van het Europese hoger onderwijs. Ze stelden een tweeledig onderwijssysteem voor, met een duidelijk onderscheid tussen een undergraduate en graduate fase. Een gemeenschappelijk onderwijsbestel moest het Europese hoger onderwijs weer één gezicht geven, en de mobiliteit onder studenten en werknemers van universiteiten vergroten. Een jaar later zetten 29 ministers van onderwijs hun handtekening onder de verklaring van Bologna. Het gezamenlijke Europese onderwijsbestel zou inderdaad twee cycli krijgen: een undergraduate of bachelorfase, en een graduate of masterfase. In 2003 kwam daar met de promotie een derde cyclus bij. De bachelorfase moest minstens drie jaar duren, spraken de ministers af, de master zeker één jaar. Intussen onderschrijven 45 landen de principes van Bologna. De verklaring is overigens niet bindend: ieder land vertaalt de doelstellingen naar een eigen wettelijk kader. In Nederland ging de ministerraad in 2001 akkoord met het wetsvoorstel voor de invoering van de bachelor-masterstructuur. Hbo-opleidingen werden omgezet in vier jaar durende professionele bachelors en in het wo verving het bama-stelsel het oude kandidaats-doctoraalsysteem. De propedeuse verdween. Er ontstonden bacheloropleidingen van drie jaar, en masteropleidingen van één of twee jaar. Toch is volgens sommigen het Nederlandse bama-stelsel nog niet het systeem waar in Bologna voor werd getekend. Want een harde knip tussen bachelor en master is er aan de meeste universiteiten niet. Volgens Bologna mag een student pas na afronding van een bacheloropleiding aan een master beginnen, maar veel Nederlandse instellingen houden het bij een zachte knip : ze laten hun studenten al aan de doorstroommaster beginnen voordat ze hun bacheloropleiding hebben voltooid. Ook de hbo-masters blijven een knelpunt. In principe mag het hbo haar eigen master-diploma s afleveren. Maar omdat deze op wat uitzonderingen na niet door de overheid bekostigd worden, komt de hbo-master nog niet van de grond. Elke twee jaar komen de Europese ministers van onderwijs bijeen om te praten over de voortgang van het Bologna-proces, waaronder de invoering van de bachelor-masterstructuur. In 2007 gebeurde dat voor het laatst in Londen. In april, tien jaar na Bologna, is Leuven aan de beurt. (Ianthe Bato/HOP) Masterspecial 7

20 Je master doen Meet the Masters! Overtuig jezelf! in Leiden? Kom op woensdag 13 mei naar de Masteravond van de faculteiten: Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Stageverslag Danique Beeks

Stageverslag Danique Beeks Stageverslag Danique Beeks Waarom deze stage en hoe zag de stage eruit? Ik heb via Mirthe informatie gekregen over deze stage. Haar achterneef is een van de eigenaren van dat bedrijf. Ze heeft mij deze

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8 Pensioen krant Maart 2014 Ik ga later niet op de bank zitten pagina 6 Meer inzicht in uw pensioen pagina 4 Wat is het UPO? pagina 8 Pensioenheld Dromen doen we allemaal Brayen Verbond (39 jaar) is projecteider

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand Antwoordenmodel Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1 Oefening 1 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009 255 euro per maand 272 euro per maand 182.000 studenten 200.000 studenten 5.800 Nederlandse

Nadere informatie

Ik wil weten wát ik kies. Proef. Studeren. bij Hogeschool Rotterdam

Ik wil weten wát ik kies. Proef. Studeren. bij Hogeschool Rotterdam Ik wil weten wát ik kies Proef Studeren bij Hogeschool Rotterdam Proefstuderen Als je (bijna) zeker weet welke opleiding je wilt gaan volgen, is het leuk en interessant om alvast eens te proeven aan je

Nadere informatie

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders plastraining voor kinderen adviezen voor ouders Uw kind start met een plastraining op de polikliniek Kindergeneeskunde van het OLVG. Uw kind volgt de training omdat hij problemen heeft met zijn blaas.

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

Ellen van Wijk - Ruim baan voor creatief talent B 3. Survey commitment van medewerkers

Ellen van Wijk - Ruim baan voor creatief talent B 3. Survey commitment van medewerkers Survey commitment van medewerkers B 3 Survey commitment van medewerkers 229 230 Ruim baan voor creatief talent, bijlage 3 Voor je ligt een vragenlijst waarin gevraagd wordt naar verschillende aspecten

Nadere informatie

Dag! kennismaken. Ik ben Eric.

Dag! kennismaken. Ik ben Eric. Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben

Nadere informatie

creating tomorrow Logistiek en economie Hva techniek

creating tomorrow Logistiek en economie Hva techniek creating tomorrow 2013 2014 Logistiek en economie Hva techniek HVA TECHNIEK Logistiek en Economie 2013-2014 Het muziekfestival staat op de kalender, de artiesten zijn geboekt. Maar hoe komen al die onderdelen

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Onderzoek: Studiekeuze

Onderzoek: Studiekeuze Onderzoek: Studiekeuze Publicatiedatum: 31-01- 2014 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 29 t/m 31 januari 2014, deden 712 scholieren en 1064 studenten mee. De uitslag van de peiling

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Deel 2: Waarom het beste rekenidee van Guus is.

Deel 2: Waarom het beste rekenidee van Guus is. Deel 2: Waarom het beste rekenidee van Guus is. BVMBO organiseert de wedstrijd Beste rekenidee mbo voor rekendocenten uit het mbo. Een idee kan bestaan uit bijvoorbeeld inspirerende materialen voor rekenlessen

Nadere informatie

futurum (vs) conditionalis perfectum

futurum (vs) conditionalis perfectum futurum (vs) conditionalis perfectum Perfectum Zou hij zich nu al beter voelen? Zou hij zich daar beter gevoeld hebben, denk je? Perfectum Je zou wat meer moeten studeren = Je moet wat meer studeren. Het

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Jong en veelbelovend

Jong en veelbelovend Jong en veelbelovend Geen bedrijf kan zonder jong talent. Ook Facilicom niet. Maar in tijden van krimp is het moeilijk om plekken voor hen te creëren. Hoe gaan jonge talenten hiermee om? Denken ze een

Nadere informatie

Nypels Speelt. 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken

Nypels Speelt. 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken Nypels Speelt 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken Inleiding Het Nypels wordt steeds leuker, doe jij ook mee? Nypels Speelt, onder die titel wordt op een nieuwe manier gewerkt aan de betrokkenheid

Nadere informatie

Beste lezer, Graag maken met de lezers de afspraak dat voor eventuele vragen, op- of aanmerkingen Davy Franssen en zijn team altijd beschikbaar zijn.

Beste lezer, Graag maken met de lezers de afspraak dat voor eventuele vragen, op- of aanmerkingen Davy Franssen en zijn team altijd beschikbaar zijn. Beste lezer, Dit is de eerste editie van een heus informatiebulletin van de Stichting Porta da Vida in Limbricht. Waarom? Omdat de afgelopen tijd heel wat zaken binnen Porta da Vida zijn veranderd. Omdat

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

BSO De Dolfijn De Tuimelaars en De Zeesterren

BSO De Dolfijn De Tuimelaars en De Zeesterren Vakantie Activiteiten Thema: Dromen Datum: maandag 7 t/m vrijdag 11 juli Dromen dat we winnen! Maandag: 7 juli Dinsdag: 8 juli Woensdag: 9 juli Donderdag: 10 juli Vrijdag: 11 juli Week 1 De droom is natuurlijk

Nadere informatie

De Interpolis WerkWaarde Pensioenen

De Interpolis WerkWaarde Pensioenen De Interpolis WerkWaarde Pensioenen Pensioen voor uw werknemers Interpolis. Glashelder Willem Dijk sr., 53 jaar, Willem Dijk Groothandel groente & fruit. Import & Export. Ik was commissionair in groente

Nadere informatie

Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag!

Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag! Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag! Ondernemen zie jij het al helemaal voor je? Droom jij van je eigen bedrijf? Of heeft je moeder een bedrijf en wil je dat graag overnemen? Misschien

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Inhoud Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Onderwerp 1 Gelijkheid...13 De rechten van Tim... 14 Onderwerp 2 Toegankelijkheid...17 De rechten

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar, Hogeland College, Uithuizen, 20 september 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar, Hogeland College, Uithuizen, 20 september 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar, Hogeland College, Uithuizen, 20 september 2012 Beste leerlingen, dames en heren, Er is een filmpje op YouTube dat begint

Nadere informatie

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Nieuwsbrief Amigos maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Voorwoord Beste Amigos, Terwijl wij hier in Nederland al weer helemaal het gevoel krijgen in het voorjaar te zijn beland, hebben de bursalen in Guatemala

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

Ik ben een prima huisarts. Maar ik mis een zakelijk gen.

Ik ben een prima huisarts. Maar ik mis een zakelijk gen. Ik ben een prima huisarts. Maar ik mis een zakelijk gen. Sinds mijn afstuderen in 2008, heb ik gewerkt als waarnemend huisarts in de kop van Noord-Holland. Dat was een goede start. Ik heb ongelooflijk

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek Schoolnieuws schooljaar 2015-2016 Vrijdag 18 September 2015 September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders Donderdag 24 September Start gesprek ouders Maandag 28 September Algemene

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

IF netwerkbijeenkomsten evaluatie. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1

IF netwerkbijeenkomsten evaluatie. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1 Inhoudsopgave 1...1 2 Hoofdsectie...2 1 Kunt u aangeven hoe u op deze bijeenkomst bent geattendeerd?...2 2 Wat is uw belangrijkste reden om deze bijeenkomst te bezoeken?...3 3 In hoeverre voldeed de bijeenkomst

Nadere informatie

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test Beeld Hoofdstuk 5 Uitgeschreven tekst NL test www.ncrv.nl/ncrvgemist/8-1-2011/nl-test-2011-afl-1 (fragment tot 8:53 min.) NL test (NCRV) Duur fragment: 8:53 min. Duur uitzending: 24:49 min. Datum uitzending:

Nadere informatie

Veel gestelde vragen. Versie 11 mei Ik wil een deeltijdopleiding volgen. Op welke dagen heb ik les?

Veel gestelde vragen. Versie 11 mei Ik wil een deeltijdopleiding volgen. Op welke dagen heb ik les? Veel gestelde vragen Versie 11 mei 2017 1. Ik wil een deeltijdopleiding volgen. Op welke dagen heb ik les? Onderstaand vind je de lesdagen per opleiding en leerjaar. Let wel; dit betreft het studiejaar

Nadere informatie

Het PWRI is er voor ons

Het PWRI is er voor ons Het PWRI is er voor ons Populair jaarverslag 2013 106 102 1.104 2.707 40.937 39.915 Gepensioneerden Werkgevers Voormalige deelnemers Actieve deelnemers WIW SW 98.364 33.926 Onderweg zijn Het PWRI is op

Nadere informatie

Liturgie voor de scholendienst 2015

Liturgie voor de scholendienst 2015 Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking

Nadere informatie

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud:

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud: Kooijman Racing ONK Supersport 600 Nieuwsbrief 7 Inhoud: - Verslag GAMMA Racing Days - Kooijman Racing start niet in Spa-Francorchamps - ALS-dag in Assen 22 september - Caravan Verhuur Karsten helpt mee

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8

maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8 Pensioen krant maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8 Pensioenheld De website legt alles duidelijk uit Karin Kars

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Ambassadors Club Nieuwsbrief #6

Ambassadors Club Nieuwsbrief #6 Ambassadors Club Nieuwsbrief #6 Beste leden, Onder andere in nieuwsbrief nummer zes: - Examenorganisatie World Travel Academy zoekt surveillanten / assessoren - Zomerstop 2013 - Stageproject Drieuit Creatief

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Welkom op de pagina van groep 8b! Het komende schooljaar zullen wij hier regelmatig leuke nieuwtjes en weetjes uit onze groep plaatsen

Welkom op de pagina van groep 8b! Het komende schooljaar zullen wij hier regelmatig leuke nieuwtjes en weetjes uit onze groep plaatsen maandag 7 december 2015 Welkom op de pagina van groep 8b! Het komende schooljaar zullen wij hier regelmatig leuke nieuwtjes en weetjes uit onze groep plaatsen Planning spreekbeurt Planning nieuwskring

Nadere informatie

Nieuwsbrief december 2015

Nieuwsbrief december 2015 Hallo allemaal, Via deze nieuwsbrief willen we jullie dit keer iets uitgebreider informeren over wat CSN precies doet. In de agenda vinden jullie wat er de komende tijd gaat komen. Daarnaast zullen we

Nadere informatie

Luisteren naar de Heilige Geest

Luisteren naar de Heilige Geest Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,

Nadere informatie

Wat is uw naam en uw functie? Ik ben Robert Veenstra, voorzitter van SC Heerenveen.

Wat is uw naam en uw functie? Ik ben Robert Veenstra, voorzitter van SC Heerenveen. Mijn naam is Aron van der Wal. Ik zit in de sport/brugklas HAVO/VWO van het Fivelcollege in Delfzijl. Naar aanleiding van de opdracht om iemand te interviewen die zich minimaal 20 uren per week met sport

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Minder gaswinning, versterkingspakket voor Groningen

Minder gaswinning, versterkingspakket voor Groningen Ministerie van Economische Zaken Minder gaswinning, versterkingspakket voor Groningen Uitleg over het besluit gaswinning Groningen Geachte bewoner, Vrijdag 17 en zaterdag 18 januari 2014 heb ik in Groningen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor:

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Terugblik Kinderyoga Rots & Water De Sterrenplukmachine Theaterweek Thema avond (hoog)gevoeligheid

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 8 Opleidingen

Spreekopdrachten thema 8 Opleidingen Spreekopdrachten thema 8 Opleidingen Opdracht 1 bij 8.2 Lees de vragen. Geef antwoord. 1. Kun je bij jou in de buurt cursussen volgen? Waar dan? 2. Volg jij een cursus of heb je een cursus gevolgd? Welke

Nadere informatie

Vragenlijst Depressie

Vragenlijst Depressie Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten Goed voorbereid slagen voor het staatsexamen NT2 programma 1 Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN niveau B1 tijdsduur: 120 minuten Deel 1: Zinnen afmaken 15 opdrachten Maak de zinnen af: 1. Het is in de vakantie

Nadere informatie

'Vrede voor jou, hierheen gekomen' (Geroepen om te zingen, nr. 15) 'Hij kent je bij je naam'. (internet) http://www.youtube.com/watch?

'Vrede voor jou, hierheen gekomen' (Geroepen om te zingen, nr. 15) 'Hij kent je bij je naam'. (internet) http://www.youtube.com/watch? Liturgie Jongerenviering op 10 juni 2012 Protestantse Kerk in Wehl Welkom Anneke We begroeten elkaar met het zingen van: 'Vrede voor jou, hierheen gekomen' (Geroepen om te zingen, nr. 15) Thema van de

Nadere informatie

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen?

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? 1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? Het pensioenfonds staat er financieel niet goed voor. De twee belangrijkste oorzaken: 1. Nederlanders worden steeds ouder. Met name de laatste

Nadere informatie

Cultuur is een eerste levensbehoefte

Cultuur is een eerste levensbehoefte 10 Cultuur is een eerste levensbehoefte Interview Tekst Kelly Bakker Foto s Tessa Wiegerinck Journalist, cultuurkenner en ondernemer in één Je stapt in die achtbaan en kan dan eigenlijk niet meer anders

Nadere informatie

Peppelinfo december 2014, nummer 4

Peppelinfo december 2014, nummer 4 Peppelinfo december 2014, nummer 4 Beste ouders, Inmiddels ben ik al weer drie weken op de Peppel en begin ik me al aardig thuis te voelen. Ik heb al veel ouders ontmoet en al een aantal prettige gesprekken

Nadere informatie

foto s sina willmann haar mannetje

foto s sina willmann haar mannetje foto s sina willmann Sina Willmann staat haar mannetje De wereld van quadraces staat bij het brede publiek voornamelijk bekend als een echte mannenwereld. Er zijn echter ook dames die hun mannetje weten

Nadere informatie

Onderhandelen met lef en liefde

Onderhandelen met lef en liefde Lodewijk van Ommeren, directeur van Bureau Zuidema, interviewt Judith Schoenmaeckers Onderhandelen met lef en liefde Dirty tricks? Judith Schoenmaeckers, commercieel directeur bij Randstad, heeft er niets

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Hoeveel jaar ben je al lid van RWB? 14 jaar.

Hoeveel jaar ben je al lid van RWB? 14 jaar. Het seizoen zit er bijna op, het eerste speelt nog in de nacompetitie voor promotie, de jeugdtoernooien gaan beginnen en we hebben nog twee evenementen te goed om dit voetbalseizoen af te sluiten. Als

Nadere informatie

Jonge ambtenaar van het jaar

Jonge ambtenaar van het jaar Verkiezing opent vele deuren voor Katherine Diaz Winnares Katherine Diaz vertelt over haar motiva Winnares Katherine Diaz vertelt over haar motivatie voor het werk, bewustwording tijdens en kansen na het

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

blad Ontmoet Paul op www.onsbpfschilders.nl wat vinden blijft gelijk 5 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 Premie in 2015:

blad Ontmoet Paul op www.onsbpfschilders.nl wat vinden blijft gelijk 5 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 Premie in 2015: Pensioen blad voor ondernemers april 2015 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 wat vinden we van ons pensioenfonds 4 Premie in 2015: pensioenpremie blijft gelijk 5 Welk pensioenloon

Nadere informatie

Lekkere Lezing - met Amuses & Wijn

Lekkere Lezing - met Amuses & Wijn Lekkere Lezing - met Amuses & Wijn Korte interactieve lezing over een boeiend onderwerp. Lekker Luisteren! Locatie: Het Kook College Wijchen, Nieuwe weg 303(Woondrôme Wijchen) Datum: Dinsdag 30 augustus

Nadere informatie

Ik ben David de Graaf

Ik ben David de Graaf Ik ben David de Graaf geboren in 1984. met Downsyndroom Surprise! Ook voor mijzelf Ik heb het niet alleen, maar... ik ben ook in vaste dienst van de Stichting Downsyndroom Kort: de SDS www.downsyndroom.nl

Nadere informatie

Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor

Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor Bestuur Born Atletiek Totaal Even voorstellen, Beste atleten en ouders, wellicht heeft u er nooit zo bij stil gestaan maar achter de schermen is de Stichting

Nadere informatie

Zending wereldwijd. Najaarsactiviteiten GZB. Concerten Psalm Project. GZB-jongerenevent. Driebergen, september 2015

Zending wereldwijd. Najaarsactiviteiten GZB. Concerten Psalm Project. GZB-jongerenevent. Driebergen, september 2015 Najaarsactiviteiten GZB Concerten Psalm Project De GZB organiseert samen met The Psalm Project twee concerten: op 3 oktober in Nijkerk en 10 oktober in Waddinxveen. De avonden staan in het teken van het

Nadere informatie