Interventie mogelijkheden voor myopie ontwikkeling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Interventie mogelijkheden voor myopie ontwikkeling"

Transcriptie

1 Interventie mogelijkheden voor myopie ontwikkeling J.R. Polling, 1,2 V. Verhoeven, 1 C.C.W Klaver 1 Oogheelkunde, Erasmus MC, Rotterdam 1 Hogeschool Utrecht, Faculteit oogzorg 2

2 Opbouw Wat is de normale ontwikkeling van de refractie? Epidemiologische studies Dierstudies Interventie mogelijkheden tot nu toe Myopie interventie in het Erasmus MC

3 Huidige inzichten Emmetropisatie mechanisme wordt gestuurd door: Wildsoet CF., Active emmetropization--evidence for its existence and ramifications for clinical practice. Ophthalmic Physiol Opt Jul;17(4): Review.

4 Wat is de normale ontwikkeling van refractie? Sferisch equivalent in prematuren Holmström GE, Larsson EK. Development of spherical equivalent refraction in prematurely born children during the first 10 years of life: a population-based study. Arch Ophthalmol Oct;123(10):

5 Invloed op de refractieontwikkeling Compenserende responsies door focus fouten m.b.v. deprivatie vorm glazen in jonge dieren Bevindingen in de tree shrew, primaten en kippen Meeste emmetropisatie gevonden in kippen (+15D tot -10D)

6 Distributie van de refractie op de kinderleeftijd Gemiddeld sferisch equivalent: +1.17D; range -5D tot +7.75D Sferisch equivalent neemt af met de leeftijd: +2D bij geboorte tot +0.75D op 12e jaar

7 Risicofactor: Nabij werkzaamheden De rol van de nabij werkzaamheden bij myopie: Resultaten van een selectie van 12 jarige Australische schoolkinderen Lezen met een korte leesafstand (<30 cm) en aaneengesloten lezen (>30 min) verhoogt onafhankelijk de kansen op myopie 30 cm: SE -0.1 D vs 0.46 D 30 min: SE 0.08 D vs 0.58 D Geen significante samenhang met computerwerk of huiswerk maken na correctie voor leeftijd, geslacht, etnische afkomst of IQ Role of near work in myopia: findings in a sample of Australian school children. Ip JM, Saw SM, Rose KA, Morgan IG, Kifley A, Wang JJ, Mitchell P. Invest Ophthalmol Vis Sci Jul;49(7):

8 Beschermfactor: Buiten activiteiten Buiten activiteiten en myopie bij tieners bij kinderen uit Sydney & Singapore Buiten activiteiten van minimaal 3.24 uur per dag resulteert in minder Myopie (regressie coëfficiënt 0,17, p < 0,001) Ook na correctie voor: leeftijd, geslacht, etnische afkomst, schooltype, aantal gelezen boeken per week, hoge myopie bij de ouders, opleidingsniveau van de ouders en IQ Outdoor Activity Reduces the Prevalence of Myopia in Children. Rose KA, Morgan IG, Ip J, Kifley A, Huynh S, Smith W,Mitchell P. Ophthalmology 2008;115: Outdoor activity and myopia in Singapore teenage children. Dirani M, Tong L, Gazzard G, Zhang X, Chia A, Young TL, Rose KA, Mitchell P, Saw SM. Br J Ophthalmol Aug;93(8):

9 Veel onbeantwoorde vragen! Afwezigheid van accommodatie? Te weinig zonlicht? Genetische complexiteit? TGF-β (transforming growth factor) collageen groei? Verkeerde L:M kegeltjes ratio? Long wavelength sensitive (rode kegeltjes) Medium wavelength sensitive (groene kegeltjes) Verkeerd signaal in RPE of Choroid?

10 Opbouw Normale ontwikkeling van de refractie van geboorte tot volwassen leeftijd Invloed van externe factoren op de refractie Dierstudies Interventies om myopieprogressie te verminderen Myopie interventie in het Erasmus MC

11 Behandelingen gebaseerd op ongefundeerde ideeën

12 Behandelingen gebaseerd op gefundeerde ideeën Monofocale brillen Bifocale brillen en progressieve brillenglazen Contactlenzen Farmaceutische interventies Atropine Pirenzepine Public health: Lifestyle - Strategieën

13 Effectiviteit van huidige behandelingen Treatment options for myopia. Gwiazda J. Optom Vis Sci Jun;86(6):624-8

14 RCT naar bifocale glazen SVL vs. bifocale glazen (+1.5D) en bifocale glazen (+1.5D en 3PD basis temporaal) 0.5D vertraging van de myope toename per jaar

15 Meest effectief 1. Atropine RCT Vervelende bijwerkingen 2. RGP (rigid gas permeable) contactlenzen Hoge dropout & geen RCT 3. Bifocale glazen (additie +1.5, long-line) Bewezen effectief in RCT Geen bijwerkingen & goede acceptatie 4. Pirenzepine Bewezen effectief in RCT Milde bijwerkingen & drop-out acceptabel

16 Rood vrije filters (IMC Tübingen, juli 2010) Aslengte groei wordt vooral geïnduceerd door rood licht Kleine pilot studie van 13 kinderen met myopie progressie 1 roodvrij filterglas en 1 getint glas die alle kleuren doorliet 3 maanden Resultaat:

17 Werken verschillende combinaties? Atropine of pirenzepine Bifocale glazen Orthokeratology Rood vrije filterglazen

18 Opbouw Normale ontwikkeling van de refractie van geboorte tot volwassen leeftijd Invloed van externe factoren op de refractie Dierstudies Interventies om myopieprogressie te verminderen Myopie interventie in het Erasmus MC

19 Myopie interventie in het Erasmus MC Doelgroep: kinderen met sterk progressieve myopie Middel: Pirenzepine Uniek in Nederland Ziekenhuis apotheek Vergoeding ziektekosten verzekeraar Kosten 30 euro per maand

20 Het mechanisme Onderbreken accommodatie verminderd prikkel tot aslengtegroei Pirenzepine net als atropine is een M1 selectieve muscarine antagonist Atropine heeft effect op alle receptoren Volledige cycloplegie en grote pupillen Pirenzepine heeft effect op slechts enkele receptoren Partiële cycloplegie na minuten Hypermetrope shift 1.07 dioptrieën (SD 0.23) Licht verwijde pupillen 2.02 mm (SD 0.41)

21 Inclusie criteria De volgende patiënten werd aangeboden pirenzepine te gebruiken: Familiare myopie of Aziatische afkomst: > 3 jaar en myopie >-1 dioptrie > 5 jaar en myopie >-3 dioptrie Geen familiaire myopie: > 3 jaar en myopie >-3 dioptrie > 5 jaar en myopie >-5 dioptrie Pirenzepine werd twee keer daags voorgeschreven Informed consent over pirenzepine Pupillen Accommodatie

22 Oogheelkundig onderzoek Elke 3 maanden oogheelkundig en orthoptisch onderzoek Bepalen van de refractie door middel van skiascopie en autorefractie in cycloplegie (cyclopentolaat 2%) Visus, nabij en afstand Accommodatie door middel van dynamische skiascopie Pupil grootte bij fotopische omstandigheden

23 Huidige gebruikers van pirenzepine

24 Bijwerkingen Visus voor nabij en afstand werd niet door de pirenzepine beïnvloed Pupillen zijn gemiddeld 2 millimeter groter dan voor de behandeling Accommodatie na 5 uur pirenzepine toediening is gemiddeld 2 dioptrie minder dan voor de behandeling Slechts 2 kinderen klaagden over verminderde nabij visus tijdens de ochtend Geen systemische bijwerkingen

25 Huidige gebruikers begonnen na het 5e levensjaar N=9 Gemiddelde startleeftijd pirenzepine 9 jaar (range 8-11)

26 N=9, 18 ogen

27 Jongen, 10 jaar na start pirenzepine

28 Meisje, 8 jaar na start pirenzepine

29 Huidige gebruikers begonnen voor het 5e levensjaar N=4 Gemiddelde leeftijd bij start pirenzepine gebruik 2.2 jaar (range 1-4) Diagnose: familiare hoge myopie, prematuren retinopathie, unilaterale gemyeliniseerde zenuwvezellaag en congenitaal glaucoom

30 N=4, 7 ogen

31 Jongen, 2.5 jaar bij begin pirenzepine

32 Take home message Onafgebroken lezen (30min) of lezen op korte leesafstand (30cm) verergeren progressie Leefregels zoals buiten spelen (>= 3 uur/dag) verminderen progressie Er bestaan therapeutische mogelijkheden voor een zich ontwikkelende myopie Nieuwe therapieën zoals roodvrije filters moeten onderzocht worden Kinderen en pubers met snel toenemende myopie komen in aanmerking voor interventie met pirenzepine

Atropine oogdruppels ter voorkoming/afremming van hoge myopie

Atropine oogdruppels ter voorkoming/afremming van hoge myopie Atropine oogdruppels ter voorkoming/afremming van hoge myopie Bij uw zoon of dochter is myopie waargenomen. Dit betekent dat het oog van uw kind te lang is of een te sterke ooglens heeft. Zonder behandeling

Nadere informatie

Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie

Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie Wat is myopie? Myopie of bijziendheid is een brekingsfout (refractie) van het oog waarbij de persoon voorwerpen ver weg niet scherp kan zien, maar wel

Nadere informatie

Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie

Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie Centrumlocatie Sophia Kinderziekenhuis Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie Wat is myopie Myopie of bijziendheid is een brekingsfout (refractie) van het oog waarbij de persoon voorwerpen

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Atropine. behandeling bij myopie

PATIËNTEN INFORMATIE. Atropine. behandeling bij myopie PATIËNTEN INFORMATIE Atropine behandeling bij myopie Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de atropinebehandeling bij myopie. U wordt geadviseerd deze informatie zorgvuldig

Nadere informatie

Advies en behandeling voor progressieve myopie

Advies en behandeling voor progressieve myopie Projectcode Myopie Controle Centrum Erasmus MC Versie Concept Datum 10 augustus 2015 Opsteller C.C.W. Klaver; J.W.L. Tideman; JR Polling Beheerder J.R. Polling Opdrachtgever C.C.W. Klaver Advies en behandeling

Nadere informatie

Oogheelkunde Atropine behandeling ter voorkoming van Hoge Myopie

Oogheelkunde Atropine behandeling ter voorkoming van Hoge Myopie Algemeen Oogheelkunde Atropine behandeling ter voorkoming van Hoge Myopie Bij uw kind is progressieve Myopie vastgesteld of een verhoogd risico op deze brilafwijking. Wat is myopie? Myopie of bijziendheid

Nadere informatie

Hoge Myopie. Oogheelkunde. Atropine druppels om dit te voorkomen

Hoge Myopie. Oogheelkunde. Atropine druppels om dit te voorkomen Oogheelkunde Hoge Myopie Atropine druppels om dit te voorkomen Inleiding U heeft van uw oogarts vernomen dat uw kind een myoop oog heeft. U heeft al informatie gekregen. In deze folder kunt u alles rustig

Nadere informatie

Myopie Controle Centrum Rotterdam. Jan Roelof Polling

Myopie Controle Centrum Rotterdam. Jan Roelof Polling Myopie Controle Centrum Rotterdam Jan Roelof Polling Belangenverstrengeling Geen Behandeling van progressieve myopie Treatment efficacy Sankaridurg & Holden, 2014 Effect van behandeling - - - - - - (Cooper,

Nadere informatie

Atropine oogdruppels Ter voorkoming van hoge myopie

Atropine oogdruppels Ter voorkoming van hoge myopie Atropine oogdruppels Ter voorkoming van hoge myopie Bronvermelding Gwiazda, J. (2009). "Treatment options for myopia." Optom Vis Sci 86(6): 624-628 Song, Y. Y., H. Wang, et al. (2011). "Atropine in ameliorating

Nadere informatie

Protocol Atropine behandeling Registratie. Astrid van der Schans

Protocol Atropine behandeling Registratie. Astrid van der Schans Protocol Atropine behandeling Registratie Astrid van der Schans Doel therapie Refractie < S-6.00 dioptrie Aslengte < 26 mm Indien niet meer haalbaar, zoveel mogelijk remming van de aslengte groei (Holden,

Nadere informatie

Advies en behandeling voor progressieve myopie

Advies en behandeling voor progressieve myopie Projectcode Myopie Controle Centrum Versie Concept Datum 15 februari 2016 Opsteller C.C.W. Klaver; J.W.L. Tideman; A. van der Schans; J.R. Polling Beheerder J.R. Polling Opdrachtgever C.C.W. Klaver Advies

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie. LangeLand Ziekenhuis, Zoetermeer

Patiënteninformatie. Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie. LangeLand Ziekenhuis, Zoetermeer Patiënteninformatie Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie Wat is myopie Myopie of bijziendheid is een brekingsfout (refractie) van het oog waarbij de persoon voorwerpen ver weg niet scherp

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie. LangeLand Ziekenhuis, Zoetermeer juni 2016/Oogheelkunde

Patiënteninformatie. Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie. LangeLand Ziekenhuis, Zoetermeer juni 2016/Oogheelkunde Patiënteninformatie Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge myopie Wat is myopie Myopie of bijziendheid is een brekingsfout (refractie) van het oog waarbij de persoon voorwerpen ver weg niet scherp

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Atropine. behandeling bij myopie

PATIËNTEN INFORMATIE. Atropine. behandeling bij myopie PATIËNTEN INFORMATIE Atropine behandeling bij myopie Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de atropinebehandeling bij myopie. U wordt geadviseerd deze informatie zorgvuldig

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Atropine. behandeling bij myopie

PATIËNTEN INFORMATIE. Atropine. behandeling bij myopie PATIËNTEN INFORMATIE Atropine behandeling bij myopie Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de atropinebehandeling bij myopie. U wordt geadviseerd deze informatie zorgvuldig

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Myopie management terTER_

Patiënteninformatie. Myopie management terTER_ Patiënteninformatie Myopie management 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Introductie 4 Wat is myopie? 4 Risicofactoren tot het ontwikkelen van progressieve myopie 5 Erfelijke factoren 5 Omgevingsfactoren

Nadere informatie

Nascholing myopie. Afdeling Oogheelkunde, Erasmus MC Rotterdam

Nascholing myopie. Afdeling Oogheelkunde, Erasmus MC Rotterdam Nascholing myopie Afdeling Oogheelkunde, Erasmus MC Rotterdam Avond mede mogelijk door: Frequentie van myopie Myopie

Nadere informatie

St. Antonius Ziekenhuis

St. Antonius Ziekenhuis OOGHEELKUNDE Behandeling van progressieve myopie met Atropine BEHANDELING Behandeling van progressieve myopie met Atropine In deze folder leest u meer informatie over myopie (bijziendheid) en de behandeling

Nadere informatie

Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge bijziendheid

Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge bijziendheid Atropine oogdruppels ter voorkoming van hoge bijziendheid Wat is bijziendheid? Bijziendheid heet in medische termen myopie. Het is een brekingsfout (refractie-afwijking) van het optisch systeem van het

Nadere informatie

Myopie remmen met atropine druppels

Myopie remmen met atropine druppels Oogheelkunde Myopie remmen met atropine druppels www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl OOG027 / Myopie remmen met atropine druppels / 09-07-2018

Nadere informatie

Behandeling van bijziendheid met Atropine

Behandeling van bijziendheid met Atropine Behandeling van bijziendheid met Atropine Inleiding Uw kind begint binnenkort met een behandeling van bijziendheid. In deze folder leest u hier meer over. Wat is bijziendheid? Bijziendheid wordt ook wel

Nadere informatie

ErasmusMC myopie onderzoek - nieuwsbrief 2013

ErasmusMC myopie onderzoek - nieuwsbrief 2013 ErasmusMC myopie onderzoek - nieuwsbrief 2013 Wij willen u ook dit jaar graag weer op de hoogte brengen van de resultaten van ons onderzoek naar myopie (bijziendheid). 2013 was een bewogen jaar voor ons!

Nadere informatie

Behandeling van bijziendheid met Atropine

Behandeling van bijziendheid met Atropine Behandeling van bijziendheid met Atropine Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Bij onderzoek is gebleken dat uw kind bijziend is. In deze folder leest u meer over

Nadere informatie

Myopie (bijziendheid)

Myopie (bijziendheid) Oogheelkunde Myopie (bijziendheid) www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl OOG024 / Myopie (bijziendheid) / 21-02-2017 2 Myopie (bijziendheid) In

Nadere informatie

Myopie. Special van de MaculaVereniging

Myopie. Special van de MaculaVereniging Myopie Special van de MaculaVereniging Dit is een special van de MaculaVereniging. Specials behandelen onderwerpen die verband houden met macula-degeneratie. De laatste tijd blijkt dat sterke myopie bij

Nadere informatie

Maatschap Oogheelkunde/orthoptie. Verschillende brilsterktes (kinderen)

Maatschap Oogheelkunde/orthoptie. Verschillende brilsterktes (kinderen) Maatschap Oogheelkunde/orthoptie Verschillende brilsterktes (kinderen) Algemeen Om scherp te kunnen zien moeten de lichtstralen uit de buitenwereld precies op hetzelfde punt samenvallen op het netvlies.

Nadere informatie

Behandeling van snel toenemende bijziendheid

Behandeling van snel toenemende bijziendheid Behandeling van snel toenemende bijziendheid Uw kind heeft last van bijziendheid die snel erger wordt, waarbij het dragen van een bril of contactlenzen alleen niet voldoende is. In deze folder leest u

Nadere informatie

Optische interventie(s) bij myopiebeheersing

Optische interventie(s) bij myopiebeheersing Optische interventie(s) bij myopiebeheersing Jeroen Mulder Optometrist, docent contactlenzen Oogzorgopleiding optometrie Instituut voor paramedische studies Faculteit Gezondheidszorg Hogeschool Utrecht

Nadere informatie

Beter zien met gekleurde brillenglazen?

Beter zien met gekleurde brillenglazen? Beter zien met gekleurde brillenglazen? Frank Kooi TNO Soesterberg TNO Technische Menskunde Geel getinte glazen 1. Filters uit het merendeel van het blauwe licht 2. Overdag 15% minder licht (kegeltjes)

Nadere informatie

De orthoptische patient in uw stoel

De orthoptische patient in uw stoel 10 October 2018 De orthoptische patient in uw stoel Herkent u deze? Mari Gutter, MSc Hogeschooldocent Hogeschool Utrecht Orthoptist, Isala, Zwolle Casus Voorgeschiedenis: Vrouw 28 jaar, net bevallen van

Nadere informatie

NVAB Richtlijn Computer Werk, klachten met zien

NVAB Richtlijn Computer Werk, klachten met zien NVAB Richtlijn Computer Werk, klachten met zien Jos Verbeek, Finnish Institute of Occupational Health, jos.verbeek@ttl.fi Werkgroepleden: Allard vd Beek, Hugo Bos, Sybrand van der Meulen, Harry Bank, Maaike

Nadere informatie

Risicofactoren van glaucoom. Dr F.L. Njoo, oogarts

Risicofactoren van glaucoom. Dr F.L. Njoo, oogarts Risicofactoren van glaucoom Dr F.L. Njoo, oogarts Definitie Chronisch progressieve opticus neuropathie met karakteristieke excavatie van de oogenuw en daarbij behorende uitval van het gezichtsveld Indeling

Nadere informatie

Nadelen multifocale kunstlens 8 Voordelen van een multifocale kunstlens 9 Verzekering, eigen bijdrage 9

Nadelen multifocale kunstlens 8 Voordelen van een multifocale kunstlens 9 Verzekering, eigen bijdrage 9 Een korte uitleg over de werking van het oog: De ooglens zit direct achter de pupil (de zwarte opening) en het regenboogvlies (het gekleurde deel van het oog, de iris). De ooglens en het hoornvlies zorgen

Nadere informatie

Sociaal-economische gezondheidsverschillen en werk: consequenties voor arbeidsparticipatie en pensionering

Sociaal-economische gezondheidsverschillen en werk: consequenties voor arbeidsparticipatie en pensionering Sociaal-economische gezondheidsverschillen en werk: consequenties voor arbeidsparticipatie en pensionering Lex Burdorf Hoogleraar Determinanten van Volksgezondheid Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg

Nadere informatie

Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu?

Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu? Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu? Annette Galema-Boers, MANP 24-11-2017 Clinic for dyslipidemias and inherited cardiovascular diseases

Nadere informatie

Sociaal-economische gezondheidsverschillen en werk

Sociaal-economische gezondheidsverschillen en werk Sociaal-economische gezondheidsverschillen en werk Lex Burdorf, hoogleraar Determinanten van Volksgezondheid Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Academische Werkplaats Publieke Gezondheid CEPHIR

Nadere informatie

nieuwsbrief MD Fonds financiert vijf onderzoeksprojecten www.mdfonds.nl

nieuwsbrief MD Fonds financiert vijf onderzoeksprojecten www.mdfonds.nl www.mdfonds.nl nieuwsbrief Augustus 2013 mdfonds@macula-degeneratie.nl MD Fonds financiert vijf onderzoeksprojecten Door Hein van der Hart, voorzitter Voor het zesde achtereenvolgende jaar heeft de organisatie

Nadere informatie

Gezondheid en arbeidsparticipatie: determinanten, gevolgen en bouwstenen voor reïntegratie

Gezondheid en arbeidsparticipatie: determinanten, gevolgen en bouwstenen voor reïntegratie Gezondheid en arbeidsparticipatie: determinanten, gevolgen en bouwstenen voor reïntegratie Prof Dr Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Gezondheid van uitkeringsgerechtigden

Nadere informatie

MYOPIE: VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN. Cursus NOG maart 2019

MYOPIE: VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN. Cursus NOG maart 2019 MYOPIE: VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN Cursus NOG 2019 29 maart 2019 Inhoud - Groei van het oog - Behandel opties voor progressieve myopie - Atropine trial: CHAMP studie - De gradering van (hoge) myopie

Nadere informatie

AnneClaire GNM Zaman, MSc. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public Health research institute

AnneClaire GNM Zaman, MSc. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public Health research institute AnneClaire GNM Zaman, MSc Dr. Kristien MAJ Tytgat Dr. Angela GEM de Boer Prof. dr. Jean HG Klinkenbijl Prof. dr. Monique HW Frings-Dresen voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public

Nadere informatie

Monovision. Prof.dr. Dick van Norren UMC Utrecht

Monovision. Prof.dr. Dick van Norren UMC Utrecht Monovision Prof.dr. Dick van Norren UMC Utrecht Inhoud 1. Wat is accommodatie. 2. Het verschijnsel presbyopie (oudziend). 3. Presbyopie corrigeren met leesbril, monovision, multifocaal. Accommodatie (1)

Nadere informatie

Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen

Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen Zelf echo s uitvoeren bij IVF Hoe betrouwbaar zijn de beelden? Hoe vaak worden vrouwen zwanger? Hoe voelende koppelszicherbij? Watkosthet? 1 Hoe betrouwbaar

Nadere informatie

IBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis

IBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis IBOM-2 Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis Abeer Ahmad Ruth Mast Giel Nijpels Jacqueline Dekker Piet Kostense Jacqueline Hugtenburg Afdelingen Klinische

Nadere informatie

201 é 0/53J . 6 APR Zorginstituut Nederland. > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen

201 é 0/53J . 6 APR Zorginstituut Nederland. > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen 201 é 0/53J. 6 APR 2017 > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de Geschillencommissie van Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) T.a.v. mevrouw Postbus 291 3700 AG ZEIST 2017015909

Nadere informatie

Datum 23 november 2018 Betreft Definitief advies als bedoeld in artikel 114 Zorgverzekeringswet Zaaknummer Onze referentie

Datum 23 november 2018 Betreft Definitief advies als bedoeld in artikel 114 Zorgverzekeringswet Zaaknummer Onze referentie 2 Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) T.a.v. de heer Postbus 291 3700 AG ZEIST Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus

Nadere informatie

Cataract: wat valt er nou te kiezen? Hendrik Brink Francien Ooijman Jeroen Bosch Ziekenhuis

Cataract: wat valt er nou te kiezen? Hendrik Brink Francien Ooijman Jeroen Bosch Ziekenhuis Cataract: wat valt er nou te kiezen? Hendrik Brink Francien Ooijman Jeroen Bosch Ziekenhuis cataract opereren cataract opereren Is dat zo? En zo ja: hoe snel? En waar? Door wie? Wanneer? Hoe? Welke verdoving?

Nadere informatie

ANDERZORG

ANDERZORG ANDERZORG www.anderzorg.nl Budget Jong Extra ExtraVerzorgd 1 ExtraVerzorgd 2** Maximaal 100,- per 2 kalenderjaren voor brillen en contactlenzen samen. ExtraVerzorgd 3** Maximaal 150,- per 2 kalenderjaren

Nadere informatie

Mocht u onjuistheden tegenkomen, dan horen wij dat uiteraard graag. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

Mocht u onjuistheden tegenkomen, dan horen wij dat uiteraard graag. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend. Basisverzekering In dit overzicht zijn niet opgenomen de vergoedingen uit de basisverzekering zoals: en van bijzondere optische hulpmiddelen (low-vision); en van brillenglazen op medische indicatie voor

Nadere informatie

Volwassenen met het Syndroom van Down en een bifocale bril

Volwassenen met het Syndroom van Down en een bifocale bril Volwassenen met het Syndroom van Down en een bifocale bril W.L. Asjes Tydeman, orthoptist Bartiméus, I. Oosterhuis, ambulant begeleider Bartiméus, B. Marskamp van Aperlo, gedragsdeskundige Bartiméus INLEIDING

Nadere informatie

Centrumlocatie. Vitamine A therapie bij retinitis pigmentosa

Centrumlocatie. Vitamine A therapie bij retinitis pigmentosa Centrumlocatie Normaal netvlies Netvlies bij retinitis pigmentosa Vitamine A therapie bij retinitis pigmentosa U heeft een afspraak op de polikliniek Oogheelkunde voor een Vitamine A therapie bij retinitis

Nadere informatie

Nurse versus physician-led care for the management of asthma

Nurse versus physician-led care for the management of asthma TRAM onderzoek Nurse versus physician-led care for the management of asthma Maarten C Kuethe1, Anja A P H Vaessen-Verberne1, Roy G Elbers2, Wim MC Van Aalderen3 1. Paediatrics, AMPHIA Hospital, Breda,

Nadere informatie

E-health4Uth: extra contactmoment vanuit de Jeugdgezondheidszorg voor 15/16 jarigen

E-health4Uth: extra contactmoment vanuit de Jeugdgezondheidszorg voor 15/16 jarigen E-health4Uth: extra contactmoment vanuit de Jeugdgezondheidszorg voor 15/16 jarigen Effectevaluatie Door: Rienke Bannink (Erasmus MC) E-mail r.bannink@erasmusmc.nl i.s.m. Els van As (consortium Rivas-Careyn),

Nadere informatie

BESCHERMEN VOEDINGSSUPPLEMENTEN TEGEN LEEFTIJDGEBONDEN MACULA-DEGENERATIE?

BESCHERMEN VOEDINGSSUPPLEMENTEN TEGEN LEEFTIJDGEBONDEN MACULA-DEGENERATIE? BESCHERMEN VOEDINGSSUPPLEMENTEN TEGEN LEEFTIJDGEBONDEN MACULA-DEGENERATIE? special van de MaculaVereniging MaculaVereniging Postbus 2034 3500 GA Utrecht 030-298 07 07 info@maculavereniging www.maculavereniging.nl

Nadere informatie

Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen

Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen Patient SEH, 10 uur s avonds Joanna, 20 maanden oud Verpleegkundige belt: bedreigd kind Bij binnenkomst: Lethargisch

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse samenvatting Wereldwijd zijn er miljoenen mensen met diabetes mellitus, hetgeen resulteert in aanzienlijke morbiditeit en mortaliteit. Bekende oogheelkundige complicaties

Nadere informatie

Refractie. Refractieve afwijkingen. Emmetroop oog. Snel Filip 1. Als emmetroop oog nemen we een totale sterkte van 60D. Emmetroop Myoop Hypermetroop

Refractie. Refractieve afwijkingen. Emmetroop oog. Snel Filip 1. Als emmetroop oog nemen we een totale sterkte van 60D. Emmetroop Myoop Hypermetroop Refractie Refractieve afwijkingen Emmetroop Myoop Hypermetroop Emmetroop oog Als emmetroop oog nemen we een totale sterkte van 60D Evenwijdig invallende lichtstralen komende van ui het oneindige vormen

Nadere informatie

Prevalentie van amblyopie

Prevalentie van amblyopie Prevalentie van amblyopie De Generation R studie M.M. Froeling L. Maazouz marit.froeling@student.hu.nl layla.maazouz@student.hu.nl Uitvoeren van Onderzoek Hogeschool Utrecht Afstudeeropdracht studierichting

Nadere informatie

Zuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene?

Zuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene? Zuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene? 6e Nationale Reanimatie Congres Frank van den Dungen Kinderarts-neonatoloog Afd. IC Neonatologie VU medisch centrum NVK werkgroep Reanimatie Pasgeborenen INHOUD

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3

Hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 1 geeft een algemene inleiding op dit proefschrift. Artrose is een chronische progressieve gewrichtsaandoening. Men schat dat de hoge prevalentie wereldwijd verder zal toenemen vanwege de stijgende

Nadere informatie

Het bestuur heeft in het verslagjaar 3x vergaderd. Daarnaast hebben de bestuursleden tussentijds veelvuldig per email of telefonisch contact gehad.

Het bestuur heeft in het verslagjaar 3x vergaderd. Daarnaast hebben de bestuursleden tussentijds veelvuldig per email of telefonisch contact gehad. Bestuursverslag 2013 De Stichting Glaucoomfonds heeft als doel het bevorderen van de oogheelkundige wetenschap, de toepassing van deze wetenschap en de zorg met betrekking tot de aandoening glaucoom. De

Nadere informatie

K.B. 30.9.2012 In werking 1.12.2012 B.S. 15.10.2012

K.B. 30.9.2012 In werking 1.12.2012 B.S. 15.10.2012 K.B. 30.9.2012 In werking 1.12.2012 B.S. 15.10.2012 Wijzigen Invoegen Verwijderen Artikel 30 OPTICIENS Artikel 30 wordt vervangen door artikel 30 dat als bijlage bij het K.B. 30.9.2012 (in werking 1.12.2012)

Nadere informatie

Antipsychoticastudie en bewegingsstoornissen. Vilans, 31 Januari 2019 Marie-Louise Hoekstra & Sylvie Beumer

Antipsychoticastudie en bewegingsstoornissen. Vilans, 31 Januari 2019 Marie-Louise Hoekstra & Sylvie Beumer Antipsychoticastudie en bewegingsstoornissen Vilans, 31 Januari 2019 Marie-Louise Hoekstra & Sylvie Beumer Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Onder bepaalde voorwaarden is refractie chirurgie te beschouwen als een aanspraak op verzekerde zorg vanuit het basispakket

Onder bepaalde voorwaarden is refractie chirurgie te beschouwen als een aanspraak op verzekerde zorg vanuit het basispakket Circulaire Aan: - de directies van de zorgverzekeraars - het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap - het Nederlands Gezelschap Refractiechirurgie - het bestuur van de NVZ - het bestuur van de NFU - het bestuur

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Effectiveness of case management in the reduction of COPD re-admissions: results of a pilot study Annelies E. van Eeden, Ingrid van de Poll, Gertrud van Vulpen, Tim Roldaan, Wies Wagenaar, Melinde Boland,

Nadere informatie

Skiascopie. Objectieve refractiemethode

Skiascopie. Objectieve refractiemethode Skiascopie Objectieve refractiemethode Wat is skiascopie Wordt ook retinoscopie genoemd. Studie van teruggekaatste lichtstralen van op de retina. Doel Objectieve refractie.!de onderzochte persoon heeft

Nadere informatie

Geneeskundestudenten met risico op studie-uitval en -vertraging: kenmerken en mogelijke interventies

Geneeskundestudenten met risico op studie-uitval en -vertraging: kenmerken en mogelijke interventies Geneeskundestudenten met risico op studie-uitval en -vertraging: kenmerken en mogelijke interventies Karen Stegers-Jager Institute of Medical Education Research Rotterdam (imerr) 5 april16 Het probleem

Nadere informatie

De werking van het oog

De werking van het oog Een brilafwijking komt door een afwijkende vorm van het oog waardoor het beeld dat het oog binnenkomt niet precies op het netvlies valt. Hierdoor ontstaat een onscherp beeld. In deze folder kunt u meer

Nadere informatie

Retinopathie (ROP) bij te vroeg geboren kinderen. Oogheelkunde

Retinopathie (ROP) bij te vroeg geboren kinderen. Oogheelkunde Retinopathie (ROP) bij te vroeg geboren kinderen Oogheelkunde Wat is prematuren retinopathie? Prematuren retinopathie (ROP) is een aandoening die kan ontstaan in het netvlies van te vroeg geboren kinderen.

Nadere informatie

De DREAMeR-studie. Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales. during Medication Review

De DREAMeR-studie. Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales. during Medication Review De DREAMeR-studie Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales during Medication Review 1 Wat is de DREAMeR-studie? Aan dit onderzoek deden mee: Een groot gerandomiseerd gecontroleerd

Nadere informatie

Samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2

Samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2 Samenvatting 125 Samenvatting Hoofdstuk 1 Gedurende de laatste 20 jaar is binnen de IVF de aandacht voornamelijk uitgegaan naar de verbetering van zwangerschapsresultaten. Hierdoor is er te weinig aandacht

Nadere informatie

Kinderoogheelkunde. Duodagen IJsselland Ziekenhuis 7 & 8 april 2016

Kinderoogheelkunde. Duodagen IJsselland Ziekenhuis 7 & 8 april 2016 Kinderoogheelkunde Duodagen IJsselland Ziekenhuis 7 & 8 april 2016 Disclosure sheet Vereniging Medische Staf Disclosure belangen spreker: GEEN Presentatie: Kinderoogheelkunde Geen potentiële belangenverstrengeling

Nadere informatie

BELEVING. Is beleving van nierziekte en behandeling te beïnvloeden? Disclosure. Beleving en beinvloeding. Ziekte- en behandelpercepties

BELEVING. Is beleving van nierziekte en behandeling te beïnvloeden? Disclosure. Beleving en beinvloeding. Ziekte- en behandelpercepties Disclosure Is beleving van nierziekte en behandeling te beïnvloeden? Subsidies voor onderzoek van de Nierstichting en Novartis. Emma K. Massey, PhD e.massey@erasmusmc.nl Erasmus MC Department of Internal

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

De nieuwste ontwikkelingen. Annemarie Becker, longarts Amsterdam UMC

De nieuwste ontwikkelingen. Annemarie Becker, longarts Amsterdam UMC De nieuwste ontwikkelingen Annemarie Becker, longarts Amsterdam UMC Voorbeeld voettekst juli 2018 Kleincellig longcarcinoom Meestal ver stadium bij diagnose geen genezing Standaard: carboplatin en etoposide

Nadere informatie

Vergoedingen uit de verplichte ziekenkas

Vergoedingen uit de verplichte ziekenkas Stap 1 Vergoedingen uit de verplichte ziekenkas Brillenglazen Voor alle leeftijden: Glazen met minsten -8,25 of +8,25 dioptrie Glazen voor jongeren dan 18 jaar krijgen eveneens indien de glazen minder

Nadere informatie

Corine Nierop- van Baalen 3 april 2017 Utrecht

Corine Nierop- van Baalen 3 april 2017 Utrecht Corine Nierop- van Baalen canierop@alrijne.nl 3 april 2017 Utrecht Inhoud Casus Betekenis hoop palliatieve patiënten met kanker Moeilijkheden die hulpverleners hierbij ondervinden Casus Wat kunnen we doen?

Nadere informatie

MYST: Onderzoek naar sterke bijziendheid. MY ST MYopie STudie

MYST: Onderzoek naar sterke bijziendheid. MY ST MYopie STudie MY ST MYopie STudie Sterke bijziendheid, ook wel sterke myopie genoemd, is een afwijking van het oog waarbij een sterke min - bril nodig is om scherp te zien. Dit komt doordat de oogbol te lang is. Hierdoor

Nadere informatie

Effectiviteit en economische impact van beweegprogramma s op de werkplek

Effectiviteit en economische impact van beweegprogramma s op de werkplek Effectiviteit en economische impact van beweegprogramma s op de werkplek Karin Proper Afdeling Sociale Geneeskunde, EMGO+ Instituut, VUmc, Amsterdam Body@Work, Onderzoekscentrum Bewegen, Arbeid en Gezondheid

Nadere informatie

Is geslacht een risicofactor voor het optreden van bijwerkingen?

Is geslacht een risicofactor voor het optreden van bijwerkingen? Corrie Hermann Symposium 30 maart 2019 Is geslacht een risicofactor voor het optreden van bijwerkingen? Loes Visser, Ziekenhuisapotheker / Klinisch-epidemioloog Inhoud Aanleiding voor het onderzoek ZonMw

Nadere informatie

Als uw patiënt ze ziet vliegen..

Als uw patiënt ze ziet vliegen.. Overeindse dagen 2019 Als uw patiënt ze ziet vliegen.. Margriet van der Reis, oogarts CZE Pit Vermeltfoort, oogarts MMC Susan Pruijsen, huisarts VHV Eerst.. een paar Kahoot vragen Maandagmorgen 8.10 uur..

Nadere informatie

Informatiebrief kinidine/dextromethorfan (Nuedexta) bij ALS, PSMA en PLS

Informatiebrief kinidine/dextromethorfan (Nuedexta) bij ALS, PSMA en PLS Informatiebrief kinidine/dextromethorfan (Nuedexta) bij ALS, PSMA en PLS Het medicijn kinidine/dextromethorfan (Nuedexta) vermindert dwanglachen en dwanghuilen (pseudobulbair affect) bij ALS. Daarnaast

Nadere informatie

Gelukkig ondanks pijn

Gelukkig ondanks pijn Gelukkig ondanks pijn Een online positieve psychologie interventie voor patiënten met chronische musculoskeletale pijn Elke Smeets, Madelon Peters, Marion Feijge, Steven Linton, & Gerhard Andersson Positieve

Nadere informatie

Dutch summary 1. Dutch summary. Dutch summary

Dutch summary 1. Dutch summary.   Dutch summary http://hdl.handle.net/1765/105797 Dutch summary Dutch summary 1 Dutch summary 2 Erasmus Medical Center Rotterdam Dutch summary 3 Introductie Kinderen die in de neonatale periode zeer ernstig ziek zijn

Nadere informatie

De Nederlanders en Europa

De Nederlanders en Europa De Nederlanders en Europa GHMB van Rens*# T Verkerk-Brussee*#; E Klerkx*, D.L Knol*, R.M.A. van Nispen* *Afd oogheelkunde, VUmc Amsterdam # Afd. oogheelkunde, Elkerliek ziekenhuis Helmond Take away message

Nadere informatie

Nimodipine. Luuk van den Bersselaar, ANIOS IC April 2019

Nimodipine. Luuk van den Bersselaar, ANIOS IC April 2019 Nimodipine Luuk van den Bersselaar, ANIOS IC April 2019 Inleiding, profylaxe van vasospasmen SAB à nimodipine CABG met art revascularisatie à diltiazem Amlodipine, nifedipine, nicardipine? Nimodipine Calciumantagonist

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Depressieve stoornissen zijn wijdverspreid, hebben nadelige gevolgen voor de kwaliteit van leven van patiënten en hun familieleden. Deze stoornissen worden geassocieerd

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting

Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal

Nadere informatie

Stay in or drop out. 10 november Dit project wordt mogelijk gemaakt door:

Stay in or drop out. 10 november Dit project wordt mogelijk gemaakt door: Stay in or drop out 10 november 2011 Dit project wordt mogelijk gemaakt door: Promotie onderzoek 2010-2014 Symptom dimensions in youth on the pathway to drop-out Prof. Dr. Frans Feron Dr. Petra Verdonk

Nadere informatie

Kanker Nazorg Wijzer Effecten van een ehealth interventie op psychosociaal welbevinden en leefstijl van voormalige kankerpatiënten

Kanker Nazorg Wijzer Effecten van een ehealth interventie op psychosociaal welbevinden en leefstijl van voormalige kankerpatiënten Kanker Nazorg Wijzer Effecten van een ehealth interventie op psychosociaal welbevinden en leefstijl van voormalige kankerpatiënten Iris Kanera Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen Open Universiteit

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

Refractieafwijkingen vormen de frequentste visuele afwijking bij adolescenten

Refractieafwijkingen vormen de frequentste visuele afwijking bij adolescenten REFRACTIEAFWIJKINGEN In het oog worden de lichtstralen vooral gebroken door de cornea en de lens. Als de breking en de lengte van het oog precies op elkaar afgestemd zijn, wordt een scherp beeld gevormd

Nadere informatie

Verwijzing naar de orthoptist

Verwijzing naar de orthoptist Verwijzing naar de orthoptist Oogheelkunde Beter voor elkaar 2 Verwijzing naar de orthoptist De huisarts verwijst een patiënt met oogheelkundige problemen naar de oogarts. De oogarts bepaalt of de ogen

Nadere informatie

Acknowledgement. Acknowledgement

Acknowledgement. Acknowledgement Acknowledgement Acknowledgement This study is part of TREND (Trauma RElated Neuronal Dysfunction), a Dutch Consortium that integrates research on epidemiology, assessment technology, pharmacotherapeutics,

Nadere informatie

ICHOM en het belang voor de patiënt

ICHOM en het belang voor de patiënt DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term

Nadere informatie

Bril- of refractie-afwijking

Bril- of refractie-afwijking Bril- of refractie-afwijking Uw kind is naar de orthoptist verwezen wegens een verminderde gezichtsscherpte (visus) van een of beide ogen. Een orthoptist onderzoekt en behandelt de oogstand, de samenwerking

Nadere informatie

Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst

Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst Daniel Kotz Maastricht University Department of General Practice School for Public Health and Primary Care

Nadere informatie

Refractie afwijkingen. Niet scherp zien ten gevolge van refractie afwijkingen

Refractie afwijkingen. Niet scherp zien ten gevolge van refractie afwijkingen Refractie afwijkingen Niet scherp zien ten gevolge van refractie afwijkingen Inhoudsopgave 1 Hoe vormt een oog een scherp beeld en wat is refractie... 1 2 Wat verstaat men onder refractieafwijkingen en

Nadere informatie

Oogzorg bij diabetes

Oogzorg bij diabetes Oogzorg bij diabetes Oogzorg bij DM Wat doet een oogarts en optometrist tijdens een oogonderzoek bij diabeten? Menco Bijnen, optometrist Waartoe dient het onderzoek? Nulmeting Vastleggen wel/geen DRP In

Nadere informatie