Raadsvoorstel. Aan de leden van de gemeenteraad. Inleiding

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Raadsvergadering : 26 mei 2005 Agendapunt : 17. Portefeuillehouder : A. Croné Afdeling : REB Behandelend ambt. : G.J. Benou Datum : 22 maart 2005 Onderwerp : Raadsopdracht toeristenbelasting. Aan de leden van de gemeenteraad Inleiding Op 30 september 2004 heeft uw raad ons college opdracht gegeven een notitie te schrijven over de ontwikkeling van het tarief en de bestemming van de (meer)opbrengst van de toeristenbelasting. Dit met het doel voor de toeristischrecreatieve sector naar de toekomst toe duidelijkheid te verschaffen. Deze notitie is het antwoord op de raadsopdracht. In de raadsopdracht zijn verschillende vragen geformuleerd. Deze vragen vormen de rode draad van deze notitie. Alvorens in te gaan op deze vragen schetsen wij u graag in een paar regels het belang van de recreatieve sector voor onze lokale economie. Dit om de discussie over toeristenbelasting in de juiste context te plaatsen. De context: aandeel recreatie in de lokale economie Volgens het recent verschenen rapport van de Kamer van Koophandel In de peiling zorgt de recreatieve sector voor een kwart van de Schouwen-Duivelandse omzet. Dit betekent dat de jaarlijkse toeristische omzet 254 miljoen euro bedraagt. Van deze omzet profiteren ook andere sectoren. Van elke euro die op Schouwen-Duiveland wordt besteed gaat 29 cent naar de detailhandel, 22 cent naar het overig bedrijfsleven, 20 cent naar de horeca, naar verblijfsrecreatie 18 cent en 11 cent naar de watersport. De werkgelegenheid op dit eiland hangt voor 27% samen met toerisme. Rekening houdend met het grote aantal tijdelijke krachten in de branche bedraagt het aantal werkenden in het toerisme Tariefontwikkeling De tarieven van 2002 tot heden zien er als volgt uit , , , ,79 In het kader van de begrotingsbehandeling 2005 heeft uw raad besloten het tarief toeristenbelasting in de jaren 2006 en 2007 elk jaar met drie cent te verhogen boven

2 op de inflatiecorrectie. Aangezien aan deze extra verhoging geen bijzondere bestemming is gegeven komen de baten ten goede van de algemene middelen. Wettelijk kader Op grond van artikel 224 van de Gemeentewet mag de gemeente terzake van het houden van verblijf binnen de gemeente door personen die niet als ingezetene in de Gemeentelijke basisadministratie zijn ingeschreven, toeristenbelasting heffen. De belasting wordt geheven van degene die gelegenheid tot verblijf biedt. Deze is bevoegd de belasting als zodanig te verhalen op de gast. De toeristenbelasting moet worden gezien als tegemoetkoming in de kosten van de huishouding van de gemeente, voor zover deze voortvloeien uit voorzieningen die mede in het belang van het toerisme worden getroffen. De wet bepaalt niet uitdrukkelijk dat de opbrengst toeristenbelasting besteed dient te worden ter dekking van de ten behoeve van toerisme gemaakte kosten. Toeristenbelasting is dan ook een algemene heffing. Eerdere besluiten over de (besteding van) toeristenbelasting In de commissievergadering van 26 februari 2002 is aan de orde geweest de inkomsten toeristenbelasting te bestemmen voor algemene middelen. Een mogelijk surplus in de volgende jaren zou worden besteed aan nieuw beleid op het terrein van recreatie en toerisme. Deze discussie heeft echter nooit een vertaling gekregen in een formeel raadsbesluit. Ook in de besluitenlijsten van de commissie is niets terug te vinden. Wel is feitelijk overgegaan tot het uitvoeren van de bovenstaande beleidslijn. Bij de realisering van het Transferium is besloten jaarlijks een bedrag van ,- (= 0,02 ) uit de opbrengst toeristenbelasting over te brengen in het mobiliteitsfonds ter dekking van de kosten. Bij de behandeling van de begroting van 2004 heeft uw raad besloten het tarief voor de toeristenbelasting op te hogen. Het tarief voor 2003 bedroeg 0,68,-. Dit is inclusief een eenmalige verhoging van 0,01 ter subsidiering van de VVV. De basis voor het belastingjaar 2004 is het tarief van 0,67 (dit is het tarief van 2003 minus de eenmalige bijdrage aan het VVV). Daarboven komt een inflatiecorrectie van 2,5% en een structurele verhoging van het tarief met 0,063 ten behoeve van de kwaliteitsverbetering van het toeristisch product. In totaal kwam het tarief voor 2004 daarmee op 0,75. De bestemming van de verhoging is als volgt vastgesteld: Reddingsbrigade 0,11 cent Kwaliteitsverbetering strand 0,45 cent Actieprogramma 5,74 cent Totaal 6,30 cent Tijdens de behandeling van de begroting 2005 heeft uw raad besloten het tarief toeristenbelasting in de jaren 2005, 2006 en 2007 elk jaar met drie cent te verhogen bovenop de inflatiecorrectie. Uw raad heeft de opbrengsten van deze verhoging bestemd voor het wegwerken van de achterstanden bij de afdeling Ruimte & Milieu. Hierbij heeft uw raad aangetekend dat het wegwerken van deze achterstanden ook ten goede komt aan de recreatieve sector. Kort en goed komt het erop neer dat van de 0,79 toeristenbelasting 2005 in totaal 0,083 expliciet is gelabeld voor recreatie en toerisme ( 0,063 voor het actieprogramma, strand en reddingsbrigade en 0,02 voor het transferium). Daarnaast 2

3 is 0,03 bestemd voor het wegwerken van de achterstanden bij de afdeling Ruimte en Milieu. Dit betekent dat 0,68 ten bate komt van algemene middelen. Afspraken met de sector over besteding van toeristenbelasting Duidelijk is wel dat de discussie in de raadscommissie verwachtingen heeft gewekt bij de sector. Bij de totstandkoming van de nota Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme is door de sector nogmaals de nadruk gelegd op de relatie tussen de meeropbrengsten toeristenbelasting en de besteding ervan. Daarnaast komt de Recron op dit onderwerp terug in zijn brief van 23 december 2004 (ontvangen 28 december 2004). In deze brief wordt verwezen naar een afspraak over de besteding van de meeropbrengst toeristenbelasting. De Recron geeft aan graag mee te willen denken over de besteding ervan. Mogelijkheden van tariefsdifferentiatie Op grond van artikel 219, tweede lid van de Gemeentewet kan toeristenbelasting worden geheven naar de in de belastingverordening te bepalen heffingsmaatstaven, met dien verstande dat het bedrag niet afhankelijk mag worden gesteld van het inkomen, de winst of het vermogen. Tariefsdifferentiatie naar leeftijd, groepsgrootte, een percentage van de overnachtingprijs en een tarief afhankelijk van de kwaliteit (van het aantal sterren) zijn mogelijk. Ook differentiatie naar aard of gebied is mogelijk. Bij elke vorm van differentiatie past (vanzelfsprekend) de kanttekening dat deze dient plaats te vinden binnen de grenzen van het gelijkheidsbeginsel en het evenredigheidsbeginsel. Verschillende gemeenten in Nederland hanteren tariefsdifferentiatie, zo blijkt ook uit onderstaande tabel. Voor- en nadelen van tariefsdifferentiatie Bij tariefsdifferentiatie wordt veelal een onderscheid gemaakt tussen campings en hotels. Bij die laatste categorie wordt soms ook nog een gedifferentieerd tarief toegepast naar gelang de kwaliteit van het hotel (van nul tot vijf sterren). voordelen 1. Door verschillende campingbedrijven wordt het als onrechtvaardig ervaren dat de toeristenbelasting bij hen een veel groter percentage is van de totale prijs per nacht dan bij hotels. Door tariefdifferentiatie kan dit worden weggenomen. 2. Afhankelijk van de hoogte van de vast te stellen gedifferentieerde tarieven kan de opbrengst worden verhoogd. nadelen 1. Schouwen-Duiveland heeft relatief weinig hotels in vergelijking met kampeerbedrijven. Uitgaande van het uitgangspunt van een gelijke opbrengst zijn de mogelijkheden te differentiëren daarom gering. 2. Hoe meer we differentiëren in tarief bijvoorbeeld aparte tarieven voor hotels, pensions, vakantiebungalows, stacaravans, trekkershutten en tenten des te groter de administratieve rompslomp en des te ingewikkelder de controle op de naleving (handhaving) wordt. 3. De toeristenbelasting moet worden gezien als een tegemoetkoming in de kosten van voorzieningen die de gemeente mede in het belang van het toerisme heeft getroffen. Het staat niet vast dat hotelgasten meer van deze voorzieningen (strand, fietspaden, parkeerplaatsen) profiteren dan campinggasten. 3

4 Het doorrekenen van de gevolgen van tariefsdifferentiatie is erg arbeidsintensief. Dit komt omdat de gegevens plat in het belastingbestand zitten. Zo houden we niet apart bij hoeveel overnachtingen plaatsvinden op campings, hotels enzovoort. Om die reden heeft ons college besloten in dit stadium geen doorrekening te maken. Relatie toeristenbelasting en het actieprogramma Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme In het actieprogramma Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme heeft uw raad vastgelegd op welke wijze u invulling wenst te geven aan de verbetering van het toeristisch product van Schouwen-Duiveland. Op dit moment heeft uw raad een klein deel van de toeristenbelasting ( 0,063) bestemd ter financiering van onderdelen van dit programma. Dit is ongeveer 8% van het totale tarief. Over de dekking van afzonderlijke onderdelen van het programma zullen u bij de behandeling van komende begrotingen voorstellen worden gedaan. Het ligt volgens ons college voor de hand investeringen in het toeristisch product te dekken ten laste van de opbrengst toeristenbelasting. Tijdelijke medewerkers Eenieder die niet in de Gemeentelijke Basisadministratie is opgenomen en in de gemeente tegen enige vorm van vergoeding verblijf houdt is toeristenbelasting verschuldigd. Uit een recente uitspraak van de Hoge Raad is duidelijk geworden dat geen toeristenbelasting is verschuldigd als de ondernemer kan aantonen dat het verblijf geheel om niet wordt aangeboden. De regeling maakt geen onderscheid met welk doel betrokkene in de gemeente verblijf houdt. Het maakt dus niet uit of iemand hier komt om vakantie te houden, een congres te bezoeken in De Zeeuwse Stromen, tijdelijk te werken bij Zeelandia of seizoenswerk te verrichten bij een camping. Het aanpassen van deze regels achten wij niet wenselijk met het oog op de rechtsgelijkheid. Zo is de vraag of we dan een uitzondering moeten maken voor alle mensen die hier komen om tijdelijke arbeid te verrichten. Maken we ook een uitzondering voor congresbezoekers? Een ander argument is de handhaafbaarheid. Hoe meer uitzonderingen op een regel worden gemaakt hoe lastiger de handhaving is. Dit geldt zeker ook in dit geval. Vergelijking met andere gemeenten Een belronde langs gemeenten leert dat de toeristenbelasting gebruikt wordt als algemeen dekkingsmiddel. Dit betekent dat de toeristenbelasting niet aangewend wordt voor een specifiek doel maar gebruikt wordt als dekkingsmiddel voor alle kosten op de begroting. In de onderstaande tabel is een vergelijking gemaakt van het tarief toeristenbelasting op Schouwen-Duiveland met enkele andere gemeenten (cijfers 2004). Gemeente Tarief (per persoon per nacht) Gemeente Schouwen-Duiveland 0,75 Gemeente Veere 0,85 Gemeente Terschelling 0,76 Gemeente Valkenburg aan de Geul 1,13 (voor kampeerbedrijven) 4

5 1,27 (voor overige bedrijven) Gemeente Texel 0,70 Gemeente Harderwijk 0,62 Bloemendaal 1,33 Noordwijk 1,25 (kampeerbedrijven) 1,35 (hotels 0 sterren) tot en met 3,50 (hotels 5 sterren) Landelijk gemiddelde 0,81 (voor hotels)* * Bron: Centrum voor onderzoek van lagere overheden. Bij de vergelijking in de hoogte van de toeristenbelasting past de afweging of we in de vergelijking met andere gemeenten concurrerend zijn en blijven. Belangrijk voor die afweging is de hoogte van de toeristenbelasting af te zetten tegen het voorzieningenniveau dat er tegenover geboden wordt. Toeristenpas In de haalbaarheidsstudie toeristenpas is de vraag betrokken of het mogelijk is op een intelligentere wijze toeristenbelasting af te rekenen. Intelligenter wil zeggen met minder administratieve rompslomp voor zowel de gemeente als de ondernemer. Minder administratieve rompslomp betekent wellicht ook een kostenbesparing. Of dit mogelijk is is nog een open vraag waarop de haalbaarheidsstudie een duidelijk antwoord dient te geven. Concrete invulling afspraak met de sector Wij willen graag duidelijkheid creëren naar de recreatieve sector omtrent de besteding van de meeropbrengsten toeristenbelasting. Daarvoor is nodig dat u een concreet en helder besluit neemt. Daarbij heeft u twee opties: 1. We laten de discussie over de besteding van meeropbrengsten achter ons. Dit houdt in dat eventuele meeropbrengsten gewoon naar de algemene middelen vloeien. 2. Elke verhoging van de toeristenbelasting - los van de inflatiecorrectie en los van de extra drie cent verhoging in de jaren 2005, 2006 en 2007 (bestemd voor R&M) - bovenop het tarief van 2002 ( 0,64) wordt toegevoegd aan de voorziening Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme. De eerste optie schept duidelijkheid en is erg eenvoudig. Bovendien heeft uw raad zo maximale vrijheid aan de opbrengsten toeristenbelasting een bestemming te geven. Deze eerste optie laat natuurlijk onverlet de eerdere besluiten om een deel van het tarief toeristenbelasting te bestemmen voor een recreatief doel. Een nadeel van deze optie is dat deze bij de sector niet in goede aarde zal vallen. U kunt het verwijt krijgen gemaakte afspraken, of in ieder geval gewekte verwachtingen, niet na te leven. De tweede optie schept duidelijkheid en is concreet uitvoerbaar. Een voordeel van deze optie is dat u het meest recht doet aan de verwachtingen die bij de sector zijn gewekt. Een nadeel is dat u zich vastlegt op de besteding van eventueel toekomstige verhogingen toeristenbelasting. Conclusie 5

6 Met dit antwoord menen wij uw vragen over toeristenbelasting te hebben beantwoord. Het is ons college er veel aan gelegen de onduidelijkheid over de besteding van de (meeropbrengsten) toeristenbelasting weg te nemen. Daarom stellen wij u voor de volgende uitgangspunten vast te stellen. 1. Toeristenbelasting is een algemeen dekkingsmiddel. 2. Gezien het economisch belang van de recreatieve sector en in het belang van transparant bestuur wordt een concreet deel van de toeristenbelasting (thans 0,083) bestemd voor het recreatief product. 3. In de jaren 2005, 2006 en 2007 wordt het tarief toeristenbelasting, conform uw besluit tijdens de begrotingsbehandeling vorig jaar, met 0,03 verhoogd. De opbrengsten zijn geoormerkt voor het wegwerken van de achterstanden bij de afdeling Ruimte & Milieu. 4. De hoogte van het tarief toeristenbelasting dient in balans te blijven met het geboden voorzieningenniveau en in de pas te lopen met concurrerende gemeenten. Dit betekent dat met het verhogen van het tarief terughoudend wordt omgegaan. 5. Eventuele aanpassing van de wijze van heffing en differentiatie van tarieven wordt betrokken bij de besluitvorming over de haalbaarheid van de toeristenpas. 6. Elke verhoging van de toeristenbelasting - los van de inflatiecorrectie en los van de extra drie cent verhoging in de jaren 2005, 2006 en 2007 (bestemd voor R&M) - bovenop het tarief van 2002 ( 0,64) wordt toegevoegd aan de voorziening Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme (optie 2). Burgemeester en wethouders van Schouwen-Duiveland, de secretaris, de burgemeester, drs.ir.j.w.de Vos MPA. mr. J.J.P.M. Asselbergs. Conform besloten door de raad in zijn openbare vergadering van 26 mei 2005, voorzitter, griffier 6