Healthy Ageing through Music and the Arts

Transcriptie

1 Kenniscentrum Kunst & Samenleving - Lectoraat Lifelong Learning in Music & the Arts Healthy Ageing through Music and the Arts Evert Bisschop Boele

2

3 Healthy Ageing :

4 Healthy Ageing : Het proces waarin de kansen op lichamelijke, sociale en geestelijke gezondheid worden geoptimaliseerd, zodat ouderen - actief aan de samenleving kunnen deelnemen - en een onafhankelijk leven kunnen leiden - met een goede levenskwaliteit (zelfredzaam)

5 through Music and the Arts : Bugos et al. (2007) ( ) conducted an experimental study in which they - Effecten tested van Individualized de kunsten op Piano cognitive Instruction scope (IPI). They hypothesized IPI as a possible cognitive intervention with a variety of skills and tasks, which may have the capacity to integrate multiple neural networks and thus mitigate or prevent age-related cognitive decline. Participants ( ) in the experimental group were subject to a rigid IPI regimen, with three hours of piano practice required per week. The authors found strong indications that their hypothesis was confirmed, and that its effects were transferred beyond musical cognitive domains. Koga & Timms (2001) reported decreased anxiety, depression and - en well-being loneliness in those that participated in their music lessons. Hays (2005a; 2005b) also highlights the importance of music both recorded and practical to the lives of older adults living in the community.

6 Lifelong Learning Muziek en kunst zijn goed voor ouderen ( brengen ). Maar wat betekent healthy ageing voor musici en kunstenaars? Musici: gaan zelf langer door met spelen hebben een vergrijzend publiek hebben te maken met steeds meer musicerende ouderen wordt gevraagd om een bijdrage te leveren aan de verhoging van de kwaliteit van leven van ouderen Nieuwe praktijken die responsieve en adaptieve musici behoeven!

7 Een nieuwe praktijk - Instrumentale/vocale lessen aan ouderen Wat zijn de specifieke kenmerken van het geven van instrumentale/vocale lessen aan ouderen? Hoe kunnen we musici die die praktijk nog niet kennen daar adequaat op voorbereiden? Hoe kunnen we daar lering uit trekken voor ons curriculum? Vrijdag 16 juni Amsterdam (Landelijke Conferentie Cultuureducatie) Zaterdag 25 juni - Groningen

8 Een nieuwe praktijk Oudere beeldende kunstenaars Wat betekent het ouder worden voor de beeldend kunstenaar? Is zijn artisticiteit een levenslang proces van `heruitvinden? Wat betekent dit voor het beeldend kunstvakonderwijs? Leo Delfgaauw

9 Een nieuwe praktijk - Creatieve muziekworkshops met ouderen Creatieve muziekworkshop een workshop waarin op basis van improvisatie en inbreng vanuit alle deelnemers een gezamenlijk artistiek eindresultaat wordt neergezet. Wat vraagt een creatieve workshop van de workshopleider? Wat vraagt een creatieve workshop aan ouderen van de workshopleider? - artistiek, muziekinhoudelijk - het proces - organisatorisch, randvoorwaardelijk Is dit een nieuwe praktijk met perspectief voor professionele musici?

10 Een nieuwe praktijk - Creatieve muziekworkshops met ouderen Onderzoek via pilots in verzorgingshuizen en centra voor dagbesteding Groningen (2x), Wommels, Bolsward, Dwingeloo, Franeker, Haren Royal College of Music, London Karolien Dons en Jaap Oosterwijk

11 Een nieuwe praktijk Biografisch onderzoek naar oudere musici Euro-+ Songfestival Cultureel diverse woonvormen voor ouderen en de rol van de kunsten Kunst, muziek en verhalen in verzorgingshuizen Een passend kunstaanbod voor ouderen in Drenthe en wat betekent dit voor musici, kunstenaars (dansers, acteurs, schrijvers, ) en hun opleidingen?

12 Een nieuwe praktijk - Muziek en dementie Wat gebeurt er precies in de zeer succesvolle praktijk Music for Life in London? Hoe is deze praktijk te vertalen naar de Nederlandse situatie?

13 Een nieuwe praktijk - Muziek en dementie De waarneming van muziek en de emoties die erdoor kunnen worden opgeroepen, hangen niet alleen van het geheugen af, en muziek hoeft niet bekend te zijn om haar emotionele kracht uit te oefenen. Ik heb diep demente mensen zien huilen of beven bij het luisteren naar muziek die ze nog nooit hebben gehoord, en ik denk dat ze het hele scala van gevoelens kunnen ervaren dat de rest van ons ervaart, en dat dementie, althans op zulke momenten, geen belemmering voor emotionele diepgang is. Als je zulke reacties eenmaal hebt gezien, weet je dat er nog altijd een ik is dat kan worden aangesproken, ook al kan dat aanspreken uitsluitend en alleen gebeuren door muziek. (Sachs 2007: 320).

14 Een nieuwe praktijk - Muziek en dementie * Literatuurstudie muziek en dementie * Case studies -> Music for Life * Interviews sleutelpersonen (Linda Rose, Wigmore Hall/Learning) * Dieptestudie van één concreet project van 8 weken: + observaties + audio-opnames + interviews musici + interviews trainer verzorgenden + reflectieve dagboeken musici en trainer verzorgenden * Succesfactoren van het management van een dergelijk project * Analyse leidend tot overkoepelende beschrijving * Studie van de Nederlandse situatie * Pilots evaluatie implementatie - curriculum

15 Een nieuwe praktijk - Muziek en dementie Patrick: ze hebben geen taalvaardigheden meer. Maar ze zijn er nog! En dit project geeft ze de mogelijkheid te laten zien dat ze er nog steeds zijn. En dat ze contact en interactie willen. Die ongelooflijke diep menselijke behoefte die we hebben, ongeacht in welk stadium (van dementie) iemand zich bevindt, de behoefte aansluiting te vinden bij een ander en met andere mensen. Om begrepen en herkend te worden.

16 Een nieuwe praktijk - Muziek en dementie Daniel: Soms zijn (dementerende) mensen zich niet echt bewust dat wat ze proberen te zeggen niet overkomt, maar soms bevinden ze zich in dat stadium er tussen in, waar ze het min of meer opgeven omdat ze weten dat ze het proberen maar dat het niet werkt. Maar als je ze op de een of andere manier de kracht van communicatie teruggeeft en iemand recht doet (bring somebody out), zie je verbazingwekkende bewustwording en de mogelijkheid om controle te houden, anderen erbij te betrekken of dingen te stoppen.

17 Een nieuwe praktijk - Muziek en dementie Patrick: Het geeft me een compleet nieuwe context waarbinnen ik musicus ben. Een compleet nieuwe context en een hele reeks van nieuwe muzikale vaardigheden.

18 Een nieuwe praktijk - Muziek en dementie Daniel: Dit werk is voor mij een manier om mijn muzikantschap te verbinden met een steeds diepere bewustwording van wie ik ben in deze wereld, en dat wordt teweeg gebracht door interacties met buitengewone mensen ( ) Dit werk laat mij voortdurend zien wie ik ben, en via die spiegel beoordeel ik wat ik verder allemaal doe. Het is heel bijzonder hoe het werken met mensen van wie de versie van de realiteit zo vaag is in feite de ultieme check op realiteit is.

19

20

21

22 Tot slot Onderzoek Healthy Ageing through Music & the Arts - de musicus/kunstenaar centraal - begint en eindigt altijd bij de praktijk - kwalitatief detail de microsituatie het lokale de context de persoon De musicus/kunstenaar midden in de samenleving Brengen én halen

23