MJA-Sectorrapport 2014 Margarine-, vetten- en oliënindustrie

Transcriptie

1 MJA-Sectorrapport 2014 Margarine-, vetten- en oliënindustrie

2

3 Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2014 Sector: Margarine-, vetten- en oliënindustrie Datum: 16 juni 2015 Status: Definitief Kenmerk: /TDL/ Locatie: Utrecht Contactpersoon: Tobias de Ligt Ondersteunend adviesbureau: ARCADIS Nederland BV

4

5 Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik... 1 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik... 2 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP... 3 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 4 Hoofdstuk 6. Tabellen... 6 Databaseversie d.d.: :17

6 Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Margarine-, vetten- en oliënindustrie Aantal MJA-deelnemers in Aantal beschouwde bedrijven voor 2014 in dit rapport 18 Aantal toetreders in Aantal uittreders in Werkelijk energieverbruik 2014 (TJ) Effecten van maatregelen 2014 t.o.v t.o.v Procesefficiencyverbetering 11,7% 26,2% Besparing in de keten [TJ] 11,1 39,1 Duurzame energie [TJ] 143,5 186,5 Resultaten Energieverbruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg TJ in Dit is ongeveer 2,6% lager dan in De stijging van het energiegebruik door een stijging van het productievolume (415 TJ) is geheel gecompenseerd door de genomen proces-efficiency maatregelen (1215 TJ). Daarnaast zijn overige ontsparende invloeden (596 TJ) gerapporteerd. Uitvoering van het meerjarenplan van de sector In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2016 tot een jaarlijkse besparing van TJ leiden. Na twee jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen TJ. Hiermee is 81% van de MJP-doelstelling gerealiseerd. Op het gebied van procesefficiency is de MJP-doelstelling na twee jaar al gehaald. Maatregelen op het gebied van ketenefficiency en duurzame energie liggen met een realisatie van respectievelijk 44% en 25% achter op schema met de 4-jarige MJP-doelstelling. Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2014 hebben een besparing van TJ opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Upgrade WKK Optimalisatie gascompressoren Inzet van procesgassen uit productie voor verhitting thermische olie Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2014 een totale besparing van 39 TJ opgeleverd. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Optimalisatie transporten Zelf blazen van PET-flessen in plaats van PE-flessen inkopen Verhoog belading ladingdragers I

7 Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 188 TJ in De belangrijkste duurzame-energiemaatregelen zijn: Inkoop groene stroom Biomassa gestookte stoomketel Vooruitblik Algemene ontwikkelingen De Nederlandse MVO-sector is in Europa een zeer belangrijke verwerker van oliezaden en bewerker van vetten en oliën. Import van oliezaden en tropische oliën is dan ook voornamelijk bedoeld voor export na bewerking. De Nederlandse afzet concentreert zich steeds meer op de rest van Europa, en steeds minder op de andere continenten. Redenen zijn de toegenomen crush- en raffinagecapaciteit in Azië en Zuid-Amerika. Om dezelfde reden bestaat al enkele jaren de trend om minder sojabonen te importeren. De crush bleef in 2014 stabiel ten opzicht van De onderverdeling naar soort oliezaad is wel anders. Absoluut is de verwerking nog wel lager dan in de voorafgaande jaren. De productie van ruwe plantaardige oliën steeg met 4%. In 2013 is de bewerking van vetten en oliën licht gedaald. De productie van margarine, bak- /braad en frituurvetten en oliën bleef stabiel. De Nederlandse productie van dierlijke vetten is in 2014 gelijk gebleven ten opzichte van Hoewel de belangstelling voor biomassa als bron van hernieuwbare energie ertoe heeft geleid dat een deel van de plantaardige en dierlijke oliën en vetten wordt aangewend voor energie toepassingen, staan met name biodieselfabrieken die methylester produceren op basis van plantaardige olie momenteel stil. Daar koolzaadolie in Europa de belangrijkste grondstof is voor biodiesel, zijn de afgelopen jaren enkele productielijnen die sojabonen verwerkten omgebouwd voor de verwerking van koolzaad. Inmiddels is in Brussel een compromis bereikt over het voorstel rond Indirect Land Use Change (ILUC). Besloten is tot het instellen van een plafond van 7% op het gebruik van biobrandstoffen op basis van gewassen die ook voor voedsel kunnen worden aangewend. Daarmee wordt de groei van het aandeel biobrandstoffen op basis van plantaardige olie beperkt. Voor de periode na 2020 is nog geen besluit genomen. Vooralsnog is er op EU-niveau geen doelstelling voor de transportsector. In het huidige voorstel wordt de keus voor een doelstelling voor duurzame energie in het transport aan de lidstaten overgelaten. Convenantactiviteiten MVO heeft in 2014 een themabijeenkomst over koeling georganiseerd bij een van de olieraffinaderijen. Na een uitzetting over de theorie en de aandachtspunten voor de praktijk gaven drie leveranciers van isolatiematerialen acte de préséance. Inmiddels hebben diverse bedrijven proeven gedaan met isolatie van moeilijk te isoleren oppervlakken en installaties. Kennis daarover is onderling gedeeld en via nieuwsbrieven en websites. II

8 Een van de bedrijven is gestart met de bouw van een vergistingsinstallatie waardoor vanaf 2016 de CO2-uitstoot met een kwart zal verminderen. MVO heeft in 2014 met EZ en I&M gewerkt aan het in kaart brengen van knelpunten als gevolg van de interpretatie van de afvalstoffenwetgeving. Stoffen als afvalstof classificeren belemmert innovatie en transitie richting een biobased economy. MVO pleit er voor om de doelstellingen en wettelijke voorschriften rond het stoffenbeleid (afvalstoffen, REACH, transport, EVOA) en de doelstellingen rond resource efficiency en biobased economy te analyseren op overlap en doelmatigheid. In 2014 heeft I&M een concept regeling ontwikkeld voor het onderscheid tussen afvalstof en bijproduct. MVO had zitting in de klankbordgroep die de ontwikkeling van deze regeling begeleide. In 2014 is een driejarig biobased PPS onderzoeksproject van start gegaan waarbij onderzocht wordt of en hoe componenten uit plantaardige olie kunnen worden ingezet als vervanger van petrochemisch gebaseerde grondstoffen. Daarbij wordt gekeken naar methoden om de grondstof zo te bewerken dat de juiste eigenschappen ontstaan die voor bepaalde toepassingen noodzakelijk zijn. Het onderzoek in het kader van de topsector biobased wordt mede uitgevoerd door TNO en de Food en Biobased Research (FBR) van Wageningen Universiteit. MVO stimuleert de inzameling gebruikt van gebruikt frituurvet van huishoudens voor de biodieselproductie. Hiertoe is er samenwerking met inzamelaars, verwerkers, Rioned, gemeenten, leveranciers van frituurvet en producenten van frituurpannen. De campagne loopt onder de naam: Frituurvet recycle het en heeft TV-kok Jeremy Vermolen bekend van Rob s grote tuinverbouwing als boegbeeld. MVO onderzoekt de mogelijkheid van een Green Deal om de samenwerking tussen alle partijen landelijk te stroomlijnen. III

9 Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van uw sector in het kader van het MJA3-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: De ontwikkeling van het energieverbruik van uw sector vanaf De verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar. De spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (MJP) van uw sector. De ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf 2009, waarbij alle relevante gegevens vanaf 2005 zijn meegenomen. Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. De cijfers van voorgaande jaren kunnen afwijken van de cijfers gerapporteerd in eerdere sectorrapporten. Doordat bedrijven na het verschijnen van deze rapportages door voortschrijdend inzicht energie- (besparing)cijfers hebben aangepast in het elektronisch milieujaarverslag (e-mjv), zijn ook de geaggregeerde cijfers in het huidige sectorrapport gewijzigd. Deze wijzigingen hebben echter geen invloed op de conclusies van voorgaande verslagjaren. Indien deze wijzigingen wel een significante invloed hebben, dan is dit expliciet in de rapportage vermeld. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van RVO.nl. Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van uw sector vanaf 2009 zien. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Margarine-, vetten- en oliënindustrie Pagina 1 van 7

10 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren. Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het relatieve energieverbruik wordt minder). Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) is verhogend (meer energieverbruik) bij hogere productie of verlagend bij lagere productie. Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting ten opzichte van vorig jaar of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Deze optelsom kan uiteindelijk besparend of ontsparend zijn. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is besparend wanneer het berekende energieverbruik in het monitoringjaar (de optelsom van de eerste vier posten in de grafiek) hoger is dan het werkelijke energieverbruik. De restpost is ontsparend wanneer het berekende energieverbruik lager is dan het werkelijke energieverbruik. Hoe kleiner de restpost, des te beter het werkelijke energieverbruik in de sector is verklaard. De restpost van onverklaard verbruik (besparend effect) in 2014 bedraagt 52 TJ ten opzichte van 2013 en bedraagt hiermee 0,6% van het totaalverbruik. Met andere woorden, ruim 99% van het totale energieverbruik van de sector in 2014 is onderbouwd met de gerapporteerde factoren van alle bedrijven samen. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Margarine-, vetten- en oliënindustrie Pagina 2 van 7

11 Aandeel van energieverbruik Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen EEPmaatregelen binnen de sector ten opzichte van 2012, het jaar voorafgaand aan de beschouwde EEP-periode. De MJP-doelstelling is cumulatief jaarlijks weergegeven vanaf 2014 tot en met 2016 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen. De MJA3 kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. Ketenefficiency kan nog worden onderverdeeld in twee categorieën: deelketen productie en deelketen product. Voor duurzame energie is eveneens een splitsing mogelijk: inkoop en (eigen) opwekking. Uitsplitsing van de resultaten naar de verschillende pijlers levert onderstaande grafiek op. Ook hier worden de jaarlijkse cijfers gepresenteerd ten opzichte van % 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Voortschrijdend resultaat per pijler Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie PEdoelstelling DEdoestellin KEdoelstelling In hoofdstuk 6 op pagina 7 is in de grafiek na tabel 2 het verloop van de cumulatieve geplande en gerealiseerde besparing (in TJ) per jaar in de MJP periode te zien. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Margarine-, vetten- en oliënindustrie Pagina 3 van 7

12 KE-besparing PE-besparing Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2009 weer, met de kanttekening dat alle relevante gegevens vanaf 2005 in berekeningen van de resultaten zijn verwerkt. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector. 30% 25% PE-maatregelen (cumulatief berekend vanaf 2006) 20% 15% 10% 5% 0% Procesmaatregelen in 2014 hebben een besparing van TJ opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Upgrade WKK Optimalisatie gascompressoren Inzet van procesgassen uit productie voor verhitting thermische olie KE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) 0,40% 0,35% 0,30% Productieketen Productketen 0,25% 0,20% 0,15% 0,10% 0,05% 0,00% Ketenmaatregelen hebben in 2014 een totale besparing van 39 TJ opgeleverd. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Optimalisatie transporten Zelf blazen van PET-flessen in plaats van PE-flessen inkopen Verhoog belading ladingdragers Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Margarine-, vetten- en oliënindustrie Pagina 4 van 7

13 Aandeel DE DE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) 2,5% Inkoop Opwekking 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 188 TJ in Dit komt overeen met circa 9% van de totale inkoop aan elektriciteit. Inkoop van elektriciteit bedraagt 22% van de totale energiemix van de MVO-sector. De belangrijkste energieverbruikers in de MVO-sector kopen gas in om zelf warmte en elektriciteit op te wekken. Bij onvoldoende opwekking of het stilleggen van de WKK wordt elektriciteit ingekocht. De belangrijkste duurzame-energiemaatregelen zijn: Inkoop groene stroom Biomassa gestookte stoomketel Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Margarine-, vetten- en oliënindustrie Pagina 5 van 7

14 Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). Alle waarden in tabel 1 en 2 zijn in TJ primair per jaar. De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2014 in het sectorrapport verwerkt. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2014 in dit rapport zijn meegenomen. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers. Resultaten per jaar [TJ] Werkelijk energieverbruik Besparing door PE-maatregelen KE-besparing in de productieketen KE-besparing in de productketen Inkoop van duurzame energie Opwekking van duurzame energie Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in Effect [TJ] ten opzichte van 2012 Categorie Subcategorie Verwacht eindresultaat in 2016 (MJP) Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar Procesmaatregelen 357,0 168,5 Installaties en gebouwen 1.030, ,7 Procesefficiency Energiezorg en gedragsmaatregelen 43,0 37,2 Strategische projecten -40,0-8,2 Subtotaal procesefficiency 1.390, ,2 Maatregelen in de productieketen 81,0 35,4 Ketenefficiency Maatregelen in de productketen 0,0 0,0 Subtotaal ketenefficiency 81,0 35,4 Inkoop van duurzame energie 589,0 155,8 Duurzame energie Opwekking van duurzame energie 0,0-7,0 Subtotaal duurzame energie 589,0 148,7 Totaal 2.060, ,4 Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Margarine-, vetten- en oliënindustrie Pagina 6 van 7

15 In onderste grafiek is de cumulatieve geplande en gerealiseerde besparing in de MJP periode weergegeven. De geplande besparing is de som van alle zekere en voorwaardelijke maatregelen, de gerealiseerde besparing is de som van uitgevoerde zekere, voorwaardelijke, onzekere, aanvullende en langlopende (uit vorige EEP-perioden) KE- en DE-maatregelen Cumulatieve geplande en gerealiseerde besparing MJP MVO (TJ) DE KE PE planning realisatie planning realisatie planning realisatie planning realisatie Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector Onderneming Inrichting Vestigingsplaats AarhusKarlshamns AB Karlshamns BV Zaandijk ADM Archer Daniels Midland Europoort BV Rotterdam Aveno Nederland BV/Groenveld Boskoop Beheer BV Aveno Nederland BV Vlaardingen Cargill Cargill BV (Multiseed) Amsterdam Cargill BV (Soja) Cargill Refined Oils Europe Zaanlandse Olieraffinaderij Amsterdam Rotterdam Zaandam Vermont Investment Contitank BV Farmsum IOI IOI - Loders Croklaan Oils B.V. Maasvlakte Rotterdam Loders Croklaan B.V. Wormerveer Neste Oil Netherlands B.V. Neste Oil Netherlands B.V. Rotterdam Sime Darby Unimills B.V. Sime Darby Unimills B.V. Zwijndrecht Smilde Foods BV Smilde Foods BV Heerenveen Unilever Nederland Foods Factories Unilever Nederland Foods Factories BV Rotterdam Groep Vandemoortele Vandemoortele Nederland B.V. Zeewolde Vetsmelterij C.M. Bosland BV Vetsmelterij C.M. Bosland BV Almere Wilmar Edible Oils Wilmar Edible Oils BV Rotterdam Romij Vlaardingen B.V. Romij B.V. Vlaardingen In het monitoringjaar 2014 namen bovenstaande ondernemingen met in totaal 18 inrichtingen deel aan de MJA. Er zijn in 2014 geen bedrijven uit- of toegetreden. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Margarine-, vetten- en oliënindustrie Pagina 7 van 7