voor meer informatie: Jaarrekening

Transcriptie

1 voor meer informatie: Jaarrekening Cosun Jaarverslag

2 Geconsolideerde balans (na resultaatbestemming; in miljoenen EUR) Ultimo jaar Toelichting ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa (1) 172,5 182,3 Materiële vaste activa (2) 574,1 557,7 Financiële vaste activa (3) 54,8 114,0 801,4 854,0 Vlottende activa Voorraden (4) 428,6 427,9 Vorderingen en overlopende activa (5) 258,9 298,5 Liquide middelen (6) 76,3 88,8 763,8 815,2 Totaal activa 1.565, ,2 PASSIVA Groepsvermogen Eigen vermogen (7) 732,4 701,3* Minderheidsbelang derden (8) 20,6 22,4 753,0 723,7 Voorzieningen (9) 99,7 132,0 Langlopende schulden (10) 206,2 260,3 Kortlopende schulden (11) Kredietinstellingen en schulden met een financieringskarakter 104,5 206,2 Overige schulden en overlopende passiva 401,8 347,0* 506,3 553,2 Totaal passiva 1.565, ,2 * Cijfers met betrekking tot 2008 zijn aangepast voor vergelijkingsdoeleinden, zie toelichting op pagina Geconsolideerde balans / Cosun Jaarrekening 2009

3 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening (in miljoenen EUR) Over het jaar Toelichting Netto-omzet (14) 1.757, ,3 Wijziging in voorraden gereed product -/- 20,5 -/- 15,4 Overige bedrijfsopbrengsten (15) 26,0 74,4 Som der bedrijfsopbrengsten 1.763, ,3 Heffingen inzake EU-regelingen (16) 86,1 122,6 Kosten van grond- en hulpstoffen (17) 1.004,5 944,6 Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten (18) 268,0 264,0 Personeelskosten (19) 206,9 191,0 Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 86,3 90,0 Andere waardeveranderingen op immateriële en materiële vaste activa (20) 2,9 17,1 Overige bedrijfskosten 15,3 33,1 Som der bedrijfslasten 1.670, ,4 Bedrijfsresultaat 93,4 85,9 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 4,7 4,0 Rentelasten en soortgelijke kosten -/- 19,1 -/- 26,0 Totaal financiële baten en lasten (21) -/- 14,4 -/- 22,0 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen 79,0 63,9 Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening (22) -/- 17,9 -/- 19,5 Resultaat deelnemingen 0,2 - Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen 61,3 44,4 Aandeel derden in resultaat -/- 1,9 -/- 3,4 Nettoresultaat 59,4 41,0 Cosun Jaarrekening 2009 / Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 29

4 Geconsolideerd kasstroomoverzicht (in miljoenen EUR) Bedrijfsresultaat 93,4 85,9 Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa 86,3 90,0 Andere waardeveranderingen 2,9 17,1 Mutatie voorzieningen -/- 57,1 -/- 8,2 Verkoopresultaat deelnemingen en materiële vaste activa -/- 5,8 -/- 13,4 Mutatie werkkapitaal (exclusief liquide middelen en kortlopend bankkrediet) 101,6 -/- 19,0 Kasstroom uit bedrijfsoperaties 221,3 152,4 Ontvangen dividend - 0,1 Betaalde / ontvangen rente -/- 13,5 -/- 22,0 Betaalde / terugontvangen winstbelasting 17,5 -/- 15,6 Overige mutaties -/- 0,3 -/- 0,6 3,7 -/- 38,1 Kasstroom uit operationele activiteiten 225,0 114,3 Investeringen in (im)materiële vaste activa -/- 46,5 -/- 67,9 Ontvangsten uit desinvesteringen materiële vaste activa 7,3 16,1 Acquisitie / desinvestering deelnemingen -/- 66,4 -/- 1,8 Kasstroom uit investeringsactiviteiten -/- 105,6 -/- 53,6 Ingenomen aandelen en agio -/- 0,2 -/- 3,6 Uitkering op aandelen -/- 0,7 -/- 18,6 Bruto uitkering i.v.m. uitkeringsregelingen bedrijfsbeëindiging -/- 5,8 -/- 13,2 Afname / toename langlopende vorderingen 55,6 -/- 18,3 Afname langlopende schulden -/- 5,1 -/- 22,0 Afname / toename kortlopende schulden kredietinstellingen en schulden met een financieringskarakter -/- 176,5 9,3 Kasstroom uit financieringsactiviteiten -/- 132,7 -/- 66,4 Mutatie liquide middelen -/- 13,3 -/- 5,7 Liquide middelen aan het begin van het jaar 88,8 93,3 Liquide middelen bij geacquireerde deelnemingen 1,1 3,6 Liquide middelen bij gedesinvesteerde deelnemingen -/- 0,3 -/- 2,4 Liquide middelen aan het eind van het jaar 76,3 88,8 30 Geconsolideerd kasstroomoverzicht / Cosun Jaarrekening 2009

5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening (in miljoenen EUR) Algemeen Koninklijke Coöperatie Cosun U.A. (hierna: Cosun), gevestigd in Breda, bewerkt en verwerkt grondstoffen van veelal agrarische oorsprong tot halffabrikaten voor de internationale dranken- en voedingsmiddelenindustrie, foodservice (horeca en groothandel) of tot eindproducten die via de detailhandel naar de consument gaan. Daarnaast verwerkt het concern organische reststromen tot bijvoorbeeld bio-ethanol en diervoeding. De activiteiten zijn in vier groepen georganiseerd: Basisingrediënten, zoals suiker en inuline (Suiker Unie en Sensus). Alcohol en bio-ethanol (Nedalco en Anklam bio-ethanol). Aardappelproducten, zoals gekoelde, diepgevroren en gedroogde aardappelproducten en een scala van andere voorbewerkte aardappelspecialiteiten (Aviko), alsmede aan het proces daarvan verwante producten. Samengestelde ingrediënten, waaronder banketspecialiteiten, melanges en fruit- & groenteapplicaties (Unifine Food & Bake Ingredients en SVZ). Toegepaste standaarden De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Bij het weergeven van de enkelvoudige winst-en-verliesrekening is gebruik gemaakt van de vrijstellingen van artikel 402 Boek 2 BW. CIJFERS TER VERGELIJKING Voor vergelijkingsdoeleinden is in de cijfers van 2008 een aanpassing gedaan. Op grond van de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 620 (hierna: RJ 620) dient in de geconsolideerde jaarrekening het door leden direct opeisbare deel van het gestort aandelenkapitaal als vreemd vermogen te worden geclassificeerd. Deze Richtlijn is uitsluitend van toepassing op de geconsolideerde jaarrekening. Dientengevolge ontstaat een verschil in het eigen vermogen tussen de geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening. Jaarrekening 2008 Effect RJ 620 Cijfers ter vergelijking 2008 Eigen vermogen geconsolideerde jaarrekening Kortlopende schulden en overlopende passiva 702,5 -/- 1,2 701,3 345,8 1,2 347,0 Grondslagen voor consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening worden de financiële gegevens opgenomen van Cosun en van de groepsmaatschappijen waarop overheersende zeggenschap of centrale leiding kan worden uitgeoefend. Geacquireerde groepsmaatschappijen worden verwerkt vanaf het tijdstip waarop invloed van betekenis op het zakelijke en het financiële beleid kan worden uitgeoefend. De resultaten van verkochte groepsmaatschappijen worden verwerkt tot het tijdstip van beëindiging van overheersende zeggenschap. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge vorderingen, schulden en transacties geëlimineerd, evenals de daarop binnen Cosun geboekte maar nog niet gerealiseerde winsten. De groepsmaatschappijen zijn integraal geconsolideerd, waarbij het minderheidsbelang van derden afzonderlijk tot uitdrukking is gebracht. Joint ventures worden proportioneel geconsolideerd. Bij het Handelsregister Zuidwest-Nederland is een tot de jaarrekening behorende lijst met gegevens over groepsmaatschappijen en overige belangen neergelegd, zoals vereist is op grond van de artikelen 379 en 414 Boek 2 BW. Cosun Jaarrekening 2009 / Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 31

6 Acquisities en desinvesteringen Gedurende 2009 heeft Cosun de volgende acquisities en desinvesteringen gedaan: - Per 1 maart 2009 nam Aviko het resterende belang in Investmentaktiebolaget Algen AB over. - Op 2 maart 2009 verwierf Suiker Unie de zeggenschap over Danisco Sugar GmbH, de suiker- en bio-ethanolfabriek in Anklam (Noord-Duitsland). - Op 4 maart 2009 verkocht Cosun zijn meerderheidsbelang in Sisterna aan het Japanse bedrijf Dai-Ichi Kogyo Seiyaku CO Ltd. - Per 23 april 2009 nam Aviko een belang in het Spaanse aardappel- en specialiteitenbedrijf Eurofrits, S.A. - Per 30 juni 2009 verwierf Nedalco het resterende belang van de joint venture Brüggemann Alcohol GmbH & Co. KG. - Per 24 september 2009 verkocht Aviko de aardappelhandel N.V. Seru & Annoot. - Per 3 november 2009 verkocht Aviko Desertenne Rungis SARL. 32 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening / Cosun Jaarrekening 2009

7 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling Algemeen De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Tenzij anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de onderneming zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Grondslagen voor de omrekening van vreemde valuta s De rapporteringvaluta van de jaarrekening, welke gelijk is aan de functionele valuta, van Cosun is de euro (EUR). De uit transacties in vreemde valuta s voortvloeiende kosten en opbrengsten en niet-monetaire balansposten, respectievelijk monetaire vorderingen en schulden worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum, respectievelijk balansdatum. De hierbij optredende koersverschillen worden ten gunste respectievelijk ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht. De in vreemde valuta s luidende posten van de balans van buitenlandse deelnemingen worden alle omgerekend tegen de koers per balansdatum. De in vreemde valuta s uitgedrukte posten in de winst-en-verliesrekening van buitenlandse deelnemingen worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum. Koersresultaten voortkomend uit deze omrekeningen worden rechtstreeks ten gunste of ten laste van de wettelijke reserve koersverschillen als onderdeel van het eigen vermogen van Cosun gebracht, indien van toepassing onder aftrek van belastingeffecten. Koersresultaten op lange termijn financiering van en op financiële instrumenten die zijn aangegaan ter afdekking van koersrisico s inzake buitenlandse deelnemingen, worden op overeenkomstige wijze behandeld. Financiële Instrumenten Financiële instrumenten omvatten verstrekte leningen, handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten, zowel als afgeleide financiële instrumenten. Financiële instrumenten omvatten tevens in contracten besloten afgeleide financiële instrumenten (derivaten). In contracten besloten financiële instrumenten worden verwerkt in overeenstemming met het basiscontract. Verstrekte leningen, handels- en overige vorderingen Verstrekte leningen, handels- en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. Door de toepassing van de effectieve-rentemethode worden transactiekosten als onderdeel van de effectieve rente in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Leningen en overige financiële verplichtingen Leningen en overige financiële verplichtingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode. Door de toepassing van de effectieve-rentemethode worden transactiekosten als onderdeel van de effectieve rente in de winst-enverliesrekening verwerkt. Afgeleide financiële instrumenten Cosun gebruikt afgeleide financiële instrumenten om de valuta- en renterisico s voortkomende uit primaire financiële instrumenten af te dekken. Cosun hanteert tevens afgeleide financiële instrumenten voor het afdekken van valutakoersrisico s op toekomstige in- en verkopen luidend in niet locale functionele valuta. Ter afdekking van valuta- en renterisico s worden valutatermijncontracten, renteswaps en andere afgeleide financiële instrumenten afgesloten. Cosun Jaarrekening 2009 / Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 33

8 Hedge accounting Valutaderivaten Cosun past kostprijshedge accounting toe teneinde de resultaten uit waardeveranderingen van het valutatermijncontract en de afgedekte toekomstige transactie gelijktijdig in de winst-en-verliesrekening te verwerken. De toepassing van kostprijshedge accounting leidt tot de volgende uitzondering op de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen en verwerkingswijzen voor financiële instrumenten. Zolang het valutatermijncontract betrekking heeft op een verwachte toekomstige transactie wordt het valutatermijncontract niet geherwaardeerd. Zodra de afgedekte positie van de verwachte toekomstige transactie tot de verwerking van een financieel actief of een financiële verplichting leidt, worden de met het valutatermijncontract verbonden winsten of verliezen in dezelfde periode in de winsten-verliesrekening verwerkt als waarin het verkregen actief of de aangegane verplichting van invloed is op de winst of het verlies. De resultaten uit het niet-effectieve deel van de hedgerelatie worden direct in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Indien een valutatermijncontract niet langer voldoet aan de voorwaarden voor hedge accounting, afloopt of wordt verkocht, wordt de afdekkingsrelatie beëindigd. De cumulatieve winst of het cumulatieve verlies dat nog niet in de winst-en-verliesrekening was verwerkt wordt opgenomen als overlopende post in de balans totdat de verwachte transactie heeft plaatsgevonden. Indien de transactie naar verwachting niet meer plaatsvindt wordt de cumulatieve winst of het cumulatieve verlies verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Renteswaps Rentebaten en lasten uit hoofde van renteswaps worden bepaald op lineaire basis. De nog niet afgewikkelde rentebaten en lasten worden gepresenteerd onder vorderingen en overlopende activa respectievelijk kortlopende schulden en overlopende passiva. Indien een renteswap niet langer voldoet aan de voorwaarden voor hedge accounting, afloopt of wordt verkocht, wordt de afdekkingsrelatie beëindigd. De cumulatieve winst of het cumulatieve verlies dat nog niet in de winst-en-verliesrekening was verwerkt wordt opgenomen als overlopende post in de balans totdat de verwachte transactie heeft plaatsgevonden. Indien de transactie naar verwachting niet meer plaatsvindt wordt de cumulatieve winst of het cumulatieve verlies verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Goederentermijncontracten Goederentermijncontracten met een onderliggende beursgenoteerde waarde worden gewaardeerd op reële waarde voor zover aan deze contracten geen fysieke levering verbonden is en/of netto contante afwikkeling plaats vindt. Immateriële vaste activa Goodwill is het positieve verschil tussen de verkrijgingsprijs en de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva van de overgenomen partij op overnamedatum. Goodwill betaald bij de acquisitie van buitenlandse groepsmaatschappijen en deelnemingen wordt omgerekend tegen de koers op moment van verkrijging. De geactiveerde goodwill wordt lineair afgeschreven over de geschatte economische levensduur, die is bepaald op maximaal 20 jaar. Overige immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en andere waardeverminderingen. Materiële vaste activa De bedrijfsgebouwen en -terreinen, machines en installaties, andere vaste bedrijfsmiddelen en materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetaald op materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en andere waardeverminderingen. Subsidies en investeringspremies worden in mindering gebracht op de verkrijgingsprijs van de activa waarop deze betrekking hebben. De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de verkrijgings- of vervaardigingsprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Op bedrijfsterreinen en materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetaald op materiële vaste activa wordt niet afgeschreven. Onderhoudsuitgaven worden slechts geactiveerd, indien zij de gebruiksduur van het object verlengen. 34 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening / Cosun Jaarrekening 2009

9 Financiële vaste activa Deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd op basis van de nettovermogenswaarde. Hierbij worden de waarderingsgrondslagen van Cosun gehanteerd. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere bedrijfswaarde. Latente belastingvorderingen, waaronder die uit hoofde van te verrekenen fiscale verliezen, worden gewaardeerd voor zover waarschijnlijk wordt geacht dat deze in de toekomst realiseerbaar zijn, berekend tegen het belastingpercentage op het verwachte moment van realisatie. Overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs onder aftrek van een noodzakelijk geachte voorziening voor oninbaarheid. Waardeverminderingen of waardeveranderingen vaste activa Cosun verantwoordt immateriële, materiële en financiële vaste activa in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Volgens deze grondslagen dienen activa met een lange levensduur te worden beoordeeld op waardeverminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de contante waarde van de toekomstige netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Bij een hogere boekwaarde wordt het verschil ten laste van het resultaat afgeboekt. Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere marktwaarde, onder aftrek van verkoopkosten. Voorraden Grond- en hulpstoffen worden gewaardeerd tegen aanschafprijs op basis van de first-in, first-out (FIFO) methode of lagere marktwaarde. Gereed product wordt gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs, waarin opgenomen de aanschafkosten van gebruikte grond- en hulpstoffen en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. Voorts wordt een deel van de indirecte kosten over het tijdvak van vervaardiging aan de vervaardigingsprijs toegerekend. Handelsgoederen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De verkrijgingsprijs omvat de inkoopprijs en bijkomende kosten. Bij de waardering van de voorraden wordt rekening gehouden met de op balansdatum opgetreden waardeverminderingen. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs onder aftrek van een noodzakelijk geachte voorziening voor oninbaarheid. Voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de inbaarheid van vorderingen. Minderheidsbelang derden Het minderheidsbelang derden wordt gewaardeerd op het aandeel van derden in de nettovermogenswaarde. Deze is bepaald overeenkomstig de waarderingsgrondslagen van de betreffende onderneming. Voorzieningen latente belastingverplichtingen Voorzover fiscale waarderingen afwijken van de vermelde waarderingsgrondslagen en daar uitgestelde belastingverplichtingen uit voortvloeien, wordt voor deze verplichtingen een voorziening voor latente belastingen getroffen, berekend tegen het belastingpercentage op het verwachte moment van realisatie. Pensioenen en andere uitgestelde personeelsbeloningen Toegezegde bijdrageregeling Verplichtingen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen in de periode waarover de bijdragen zijn verschuldigd. Ook verplichtingen uit hoofde van toegezegd pensioenregelingen uitgevoerd binnen een bedrijfstakpensioenfonds worden, indien aan de voorwaarden zoals opgenomen in de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 271 (hierna: RJ 271 ) wordt voldaan, als toegezegde bijdrageregeling verantwoord. Cosun Jaarrekening 2009 / Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 35

10 Toegezegd pensioenregeling De nettoverplichting van Cosun uit hoofde van toegezegd pensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de contante waarde van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in ruil voor hun diensten tot en met de verslagperiode. Deze pensioenaanspraken worden verdisconteerd om de contante waarde te bepalen, en de reële waarde van de fondsbeleggingen wordt hierop in mindering gebracht. De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van obligaties met een waardering van de kredietwaardigheid van AA waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van Cosun benadert. De berekening wordt uitgevoerd door een erkende actuaris volgens de projected unit credit -methode. Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden verbeterd, wordt het gedeelte van de verbeterde pensioenaanspraken dat betrekking heeft op de verstreken diensttijd van werknemers lineair als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen over de gemiddelde periode totdat de pensioenaanspraken onvoorwaardelijk worden. Voor zover de aanspraken onvoorwaardelijk worden, wordt de last onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Actuariële winsten en verliezen op pensioenregelingen, voor zover groter dan 10% van de hoogste van verplichtingen en of fondsbeleggingen, worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt over de verwachte gemiddelde resterende diensttijd. Voor het overige worden deze actuariële resultaten niet opgenomen. Wanneer de berekening resulteert in een positief saldo voor Cosun, wordt het opnemen beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan het saldo van eventuele niet-opgenomen actuariële verliezen, pensioenkosten van verstreken diensttijd en de contante waarde van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of toegezegde kortingen op te betalen pensioenpremies. Andere uitgestelde personeelsbeloningen De nettoverplichting van Cosun uit hoofde van andere uitgestelde personeelsbeloningen (zoals jubileumuitkeringen) wordt gelijk aan de toegezegd pensioenregelingen verantwoord, met uitzondering van de actuariële resultaten, welke direct in het resultaat worden genomen. NEGATIEVE GOODWILL Negatieve goodwill wordt gezien het langlopende karakter verantwoord onder de langlopende schulden. De vrijval ten gunste van het resultaat geschiedt naar rato van het gewogen gemiddelde van de resterende levensduur van de verworven afschrijfbare activa. Bepaling van het resultaat Netto-omzet betreft de opbrengst van aan derden geleverde goederen en diensten onder aftrek van aan afnemers verleende kortingen en exclusief omzetbelasting. Omzet wordt alleen verantwoord als er een redelijke zekerheid bestaat dat toekomstige voordelen naar de onderneming zullen toevloeien en dat deze voordelen betrouwbaar kunnen worden geschat. Opbrengsten worden verantwoord wanneer de significante risico s en de rechten van eigendom zijn overgedragen aan de koper, ontvangst van de tegenprestatie waarschijnlijk en de kosten en mogelijke retouren van goederen betrouwbaar zijn. Het aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen omvat het aandeel van Cosun in de resultaten van deze deelnemingen. De belastingen over de resultaten omvatten zowel de op korte termijn te verrekenen belastingen als de latente belastingen, rekening houdend met fiscale faciliteiten en niet-aftrekbare kosten. Op winsten worden geen belastingen in mindering gebracht, indien en voorzover compensatie van deze winsten met in voorgaande jaren geleden verliezen mogelijk is en geen latente belastingvordering was gewaardeerd. Op verliezen worden belastingen in mindering gebracht, indien compensatie met in voorgaande jaren behaalde winsten mogelijk is. Tevens worden belastingen in mindering gebracht indien redelijkerwijs mag worden aangenomen dat compensatie van verliezen met toekomstige winsten mogelijk is. 36 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening / Cosun Jaarrekening 2009

11 Reële waarde Onder reële waarde wordt verstaan het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een verplichting kan worden afgewikkeld tussen terzake goed geïnformeerde partijen, die tot een transactie bereid en onafhankelijk van elkaar zijn. Gebruik van schattingen Bij het opstellen van de jaarrekening wordt, in overeenstemming met algemeen geldende grondslagen, gebruik gemaakt van schattingen en veronderstellingen die medebepalend zijn voor de opgenomen bedragen. De feitelijke resultaten kunnen van deze schattingen afwijken. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Kasstromen in buitenlandse valuta s zijn omgerekend tegen de gemiddelde koers. De aankoopprijs van verworven en de verkoopprijs van verkochte groepsmaatschappijen zijn opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten. (1) IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt weer te geven: Goodwill Overige immateriële vaste activa Totaal Boekwaarde per 1 januari ,0 5,3 182,3 Mutaties: - Nieuw in consolidatie - 0,3 0,3 - Acquisities 8,0-8,0 - Investeringen - 1,2 1,2 - Desinvesteringen -/- 1,0 - -/- 1,0 - Afschrijvingen -/- 14,6 -/- 3,4 -/- 18,0 - Overige -/- 0,2 -/- 0,1 -/- 0,3 BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER ,2 3,3 172,5 Cumulatieve afschrijvingen en andere waardeveranderingen per 1 januari 2009 Cumulatieve afschrijvingen en andere waardeveranderingen per 31 december ,5 40,9 105,4 78,8 17,5 96,3 Goodwill De goodwill verband houdend met acquisities, die een strategisch karakter hebben, wordt in maximaal 20 jaar afgeschreven. Overige immateriële vaste activa De overige posten onder de immateriële vaste activa, waaronder begrepen software en licentie-uitgaven, worden afgeschreven over een periode van 3 tot 5 jaar. Cosun heeft om niet CO 2 -emissierechten verkregen. Het overschot van rechten per jaareinde is niet gewaardeerd. Cosun Jaarrekening 2009 / Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 37

12 (2) MATERIËLE VASTE ACTIVA Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt weer te geven: Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen In uitvoering en vooruitbetaald Niet aan de bedrijfsuitoefening dienstbaar Totaal Boekwaarde per 1 januari ,7 373,3 15,4 3,4 11,9 557,7 Mutaties: - Nieuw in consolidatie 14,3 35,0 0,8 1,1-51,2 - Uit consolidatie -/- 0,2 -/- 0, /- 0,4 - Investeringen 1,3 38,7 3,2 2,1-45,3 - Desinvesteringen -/- 0,9 -/- 0,4 -/- 0,1 - -/- 0,1 -/- 1,5 - Afschrijvingen -/- 10,0 -/- 60,1 -/- 5, /- 75,3 - Andere waardeverminderingen -/- 1,3 -/- 1, /- 2,9 - Overboeking 1,4 1,3 - -/- 3,0 - -/- 0,3 - Koersverschillen 0,2 0, ,3 BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER ,5 386,1 14,1 3,6 11,8 574,1 Cumulatieve afschrijvingen en andere waardeveranderingen per 1 januari ,6 495,8 58,3 3,4 2,7 724,8 Cumulatieve afschrijvingen en andere waardeveranderingen per 31 december ,4 554,2 59,5-1,9 790,0 De verwachte economische levensduur en de daarop gebaseerde afschrijvingstermijn zijn voor bedrijfsgebouwen 10 tot 40 jaar, voor machines en installaties 10 tot 20 jaar en voor andere vaste bedrijfsmiddelen gemiddeld 4 jaar. De verzekerde waarde van gebouwen, machines en installaties en inventaris bedraagt circa EUR 2,5 miljard (2008: EUR 2,2 miljard). (3) FINANCIËLE VASTE ACTIVA Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt weer te geven: Deelnemingen Vorderingen op deelnemingen Vorderingen op leden Latente belastingvorderingen Overige vorderingen Totaal Stand per 1 januari ,4 1,0 14,8 29,0 67,8 114,0 Mutaties: - Investering 3, ,2 - Desinvestering /- 0,6 - -/- 0,6 - Nieuw in consolidatie ,3-3,3 - Toevoegingen en verstrekkingen - 0,6-2,6 1,3 4,5 - Aflossingen en onttrekkingen /- 11,7 -/- 57,5 -/- 69,2 - Aandeel in resultaat deelnemingen en ontvangen dividend -/- 0, /- 0,4 STAND PER 31 DECEMBER ,2 1,6 14,8 22,6 11,6 54,8 38 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening / Cosun Jaarrekening 2009

13 Deelnemingen De post deelnemingen heeft onder meer betrekking op het niet-geconsolideerde belang in Eemshaven Sugar Terminal C.V., Aviko Kloosterboer Verpakkingen B.V. en het Spaanse aardappelspecialiteitenbedrijf Eurofrits, S.A. Aangezien op deze belangen geen invloed van betekenis kan worden uitgevoerd worden zij gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere bedrijfswaarde. Vorderingen op leden De niet rentedragende vorderingen op leden (EUR 14,8 miljoen) betreft het lange termijn deel van de nog te storten bedragen op uitgegeven aandelen (2008: EUR 14,8 miljoen). Latente belastingvorderingen De post latente belastingvorderingen betreft de tot waardering gebrachte beschikbare voorwaartse verliescompensatie en tijdelijke verschillen in de fiscale en commerciële waardering. Van deze vorderingen is EUR 3,7 miljoen (2008: EUR 3,6 miljoen) naar verwachting verrekenbaar binnen één jaar. Het bedrag aan voorwaartse verliescompensatie, voorzover niet in de balans opgenomen onder de latente belastingvorderingen, bedraagt bruto EUR 18,8 miljoen (2008: EUR 15,5 miljoen). Overige vorderingen Voor mogelijke claims na de verkoop van Advanta B.V. in 2004 is door Cosun en de mede-verkopende joint venture partner AstraZeneca Holdings B.V. een wederzijdse aansprakelijkheidsstelling aangegaan. In dit kader is onder overige vorderingen een rentedragende niet vrij ter beschikking staande escrow ter grootte van EUR 10,0 miljoen (2008: EUR 20,0 miljoen) opgenomen. Uiterlijk 2011 wordt deze post afgewikkeld. In 2009 is een bedrag van EUR 47,5 miljoen vervroegd ontvangen met betrekking tot de herstructureringssteun in verband met het inleveren van 13,6% quotum en beëindiging van de bietsuikerproductie in Groningen door Suiker Unie. (4) VOORRADEN Grond- en hulpstoffen 56,6 71,8 Gereed product en handelsgoederen 372,0 356,1 428,6 427,9 Van de voorraden is EUR 7,4 miljoen (2008: EUR 6,5 miljoen) gewaardeerd tegen lagere marktwaarde. De voorziening voor incourantheid bedraagt EUR 8,3 miljoen (2008: EUR 7,5 miljoen). (5) VORDERINGEN EN OVERLOPENDE ACTIVA Vorderingen op handelsdebiteuren 181,5 184,8 Vorderingen op leden 0,7 0,8 Terug te vorderen winstbelasting 0,8 4,4 Overige belastingvorderingen 26,0 25,9 Overige vorderingen en overlopende activa 49,9 82,6 258,9 298,5 Onder de overige vorderingen en overlopende activa is een bedrag van EUR 20,5 miljoen (2008: EUR 8,2 miljoen) begrepen met betrekking tot het pensioenactief uit hoofde van RJ 271 (zie toelichting 9). De afname in 2009 in de overige vorderingen en overlopende activa wordt voornamelijk veroorzaakt door de ontvangst van het bedrag van EUR 31,6 miljoen. Deze heeft betrekking op de herstructureringssteun in verband met het inleveren van 13,6% quotum en beëindiging van de bietsuikerproductie in Groningen door Suiker Unie en een bedrag van EUR 23,4 miljoen vanwege het inleveren van het suikerquotum van Tovarna Sladkorja Ormoz dd in liquidatie. Cosun Jaarrekening 2009 / Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 39

14 (6) LIQUIDE MIDDELEN Een bedrag van EUR 27,8 miljoen stond niet ter vrije beschikking. Dit betreft in belangrijke mate de geblokkeerde tegoeden in het kader van de bij Tovarna Sladkorja Ormoz dd in liquidatie ontvangen herstructureringssteun. In 2008 stonden alle liquide middelen ter vrije beschikking. (7) EIGEN VERMOGEN Voor een specificatie van het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op de enkelvoudige jaarrekening. Op grond van de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 620 dient in de geconsolideerde jaarrekening het direct door leden opeisbare deel (2%) van het gestort aandelenkapitaal als vreemd vermogen te worden geclassificeerd. Deze Richtlijn is uitsluitend van toepassing op de geconsolideerde jaarrekening. Dientengevolge ontstaat een verschil in het eigen vermogen tussen de geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening. Eigen vermogen geconsolideerde jaarrekening 732,4 701,3 Effect RJ 620 1,2 1,2 Eigen vermogen enkelvoudige jaarrekening 733,6 702,5 Het geconsolideerde overzicht van het totaalresultaat ziet er als volgt uit: NETTORESULTAAT 59,4 41,0 Omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen -/- 0,1 -/- 0,6 TOTAALRESULTAAT VAN COSUN 59,3 40,4 (8) MINDERHEIDSBELANG DERDEN Stand per 1 januari 22,4 19,3 Mutaties: - Aandeel in resultaten 1,9 3,4 - Wijziging in consolidatie en kapitaalstortingen -/- 1,8 2,7 - Dividend -/- 1,8 -/- 3,0 - Koersverschillen en overige mutaties -/- 0,1 - STAND PER 31 DECEMBER 20,6 22,4 Het minderheidsbelang bestaat voornamelijk uit het aandeel van derden in de Sloveense suikerfabriek Tovarna Sladkorja Ormoz dd in liquidatie, de aardappelverwerkende fabriek Gansu Aviko Potato Processing Co. Ltd. en de handelsonderneming Limako B.V. 40 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening / Cosun Jaarrekening 2009

15 (9) VOORZIENINGEN Latente belastingverplichtingen 38,1 59,9 Herstructurering en reorganisatie 12,1 14,4 Overige voorzieningen 31,8 36,1 82,0 110,4 Pensioenen en andere uitgestelde personeelsbeloningen 17,7 21,6 99,7 132,0 De voorzieningen hebben voor circa EUR 70,6 miljoen (2008: EUR 107,7 miljoen) een langlopend karakter. Het verloop van de voorzieningen, niet zijnde pensioenen en andere uitgestelde personeelsbeloningen, kan als volgt worden weergegeven: Latente belastingverplichtingen Herstructurering en reorganisatie Overige voorzieningen Totaal Stand per 1 januari ,9 14,4 36,1 110,4 Mutaties: - Nieuw in consolidatie - - 3,8 3,8 - Toevoegingen 0,2 5,8 10,9 16,9 - Onttrekkingen -/- 21,8 -/- 7,7 -/- 13,5 -/- 43,0 - Vrijval ten gunste van het resultaat -/- 0,3 -/- 0,4 -/- 5,5 -/- 6,2 - Koersverschillen 0, ,1 STAND PER 31 DECEMBER ,1 12,1 31,8 82,0 Latente belastingverplichtingen De voorziening voor latente belastingverplichtingen omvat het belastingeffect van de verschillen tussen commerciële en fiscale winstbepaling. Herstructurering en reorganisatie De voorziening voor herstructurering en reorganisatie heeft betrekking op uitkeringen en overige kosten als gevolg van de voor balansdatum in gang gezette alsmede aangekondigde reorganisaties. De voorzieningen hebben voor een belangrijk deel betrekking op de sluiting van de suikerfabriek te Groningen, integratieproces van CSM Suiker B.V. in Suiker Unie, reorganisatie bij Nedalco en de sluiting van de Sloveense suikerfabriek Tovarna Sladkorja Ormoz dd in liquidatie. Overige voorzieningen De overige voorzieningen zijn gevormd voor contractrisico s, claims en boetes voor een bedrag van EUR 1,8 miljoen (2008: EUR 4,3 miljoen). Daarnaast zijn voor risico s ten aanzien van milieu, verplichtingen voor sloop van activa en overige risico s voorzieningen opgenomen voor een bedrag van EUR 30,0 miljoen (2008: EUR 31,8 miljoen). Pensioenen en andere uitgestelde personeelsbeloningen Binnen Cosun zijn diverse pensioenregelingen en andere uitgestelde personeelsbeloningen van toepassing. De regelingen voor levenslang pensioen voor een deel van de medewerkers van Cosun Holding en van de medewerkers van de businessgroepen Suiker Unie, Sensus, Nedalco en Aviko worden uitgevoerd binnen eigen ondernemingspensioenfondsen. Daarnaast zijn enkele pensioenregelingen, waaronder overbruggingsregelingen van Cosun Holding en Suiker Unie en de regeling voor levenslang pensioen van SVZ, ondergebracht bij verzekeringsmaatschappijen. Ook wordt een aantal regelingen uitgevoerd binnen een bedrijfstakpensioenfonds of in eigen beheer (jubileum- en overlijdensregelingen) van de betreffende onderneming. Bij de uitvoering van de diverse regelingen wordt rekening gehouden met de lokale wettelijke kaders en worden de reglementen uitgevoerd als omschreven in de arbeidsvoorwaarden. Cosun Jaarrekening 2009 / Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 41

16 De nettoverplichting uit hoofde van toegezegde rechten voor pensioenen en andere uitgestelde personeelsbeloningen kan als volgt worden toegelicht: 31 december december 2008 Contante waarde van gefinancierde verplichtingen 546,4 573,1 Contante waarde van niet gefinancierde verplichtingen 3,7 3,4 Contante waarde van andere uitgestelde personeelsbeloningen 4,1 4,3 Reële waarde beleggingen -/- 732,2 -/- 682,9 Contante waarde van nettoverplichtingen -/- 178,0 -/- 102,1 Nog niet verwerkte actuariële resultaten 147,3 94,5 Nog niet toegerekende last over verstreken diensttijd voor voorwaardelijk toegekende pensioenaanspraken -/- 7,1 -/- 7,9 Limitering van het pensioenactief 35,0 28,9 NETTO actief/verplichting -/- 2,8 13,4 Verantwoord in de balans: Opgenomen onder de overige vorderingen en overlopende activa -/- 20,5 -/- 8,2 Opgenomen onder de voorzieningen 17,7 21,6 STAND PER 31 DECEMBER -/- 2,8 13,4 De mutaties in de in de balans opgenomen nettoverplichting uit hoofde van toegezegde rechten voor pensioenen en andere uitgestelde personeelsbeloningen, kunnen als volgt worden weergegeven: Stand per 1 januari 13,4 20,1 Mutaties: - Reclassificatie - 0,8 - Nieuw in consolidatie 0,9 - - Toevoegingen - 1,9 - Verkoop onderneming - -/- 2,4 - Betaalde premies -/- 23,3 -/- 10,3 - In winst-en-verliesrekening opgenomen resultaat (zie hieronder) 6,2 3,3 STAND PER 31 DECEMBER -/- 2,8 13,4 Het in de winst-en-verliesrekening opgenomen resultaat, uit hoofde van de als toegezegd pensioenregeling verwerkte regelingen, kan als volgt worden gespecificeerd: Aan dienstjaar toegerekende kosten 15,1 14,3 Werknemersbijdragen -/- 1,2 -/- 1,4 Rente over de verplichting 31,1 28,7 Verwacht rendement op fondsbeleggingen -/- 39,6 -/- 35,1 Actuariële resultaten 0,7 -/- 4,7 Lasten over verstreken diensttijd 0,1 1,5 TOTAAL 6,2 3,3 De pensioenlast is begrepen in de personeelskosten in de winst-en-verliesrekening. 42 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening / Cosun Jaarrekening 2009

17 Daar waar in 2008 een hoog beleggingsresultaat werd behaald op rentedekkingsinstrumenten profiteerde de beleggingsportefeuille in 2009 van een herstellend beursklimaat. Per saldo werd op de totale portefeuille een beleggingsopbrengst behaald van EUR 51,1 miljoen (2008: EUR 59,8 miljoen). De voornaamste actuariële veronderstellingen betreffen: Disconteringsvoet 6,0 % 5,5 % Verwacht rendement op aandelen 8,6 % 8,4 % Verwacht rendement op obligaties 3,1 % 4,3 % Algemene salarisstijgingen 2,0 % 2,0 % Ontwikkeling medische kosten 4,0 % 4,0 % Toekomstige pensioenstijgingen 1,0-2,0 % 1,0 2,0 % De gehanteerde overlevingstafel is de AG prognosetafel 2050 met leeftijdsverschuiving van 1 jaar voor mannen en vrouwen; voor en na pensioenleeftijd en starttafel Deze dynamische overlevingstafel houdt rekening met toenemende overlevingskansen van de populatie naarmate de huidige leeftijd jonger is. (10) LANGLOPENDE SCHULDEN 2009 Effectieve rente 2008 Effectieve rente Schulden aan kredietinstellingen 6,8 5,8 % 12,9 5,4 % Schulden aan institutionele beleggers 141,9 5,0 % 203,5 4,9 % Langlopende derivaten 29,7-42,6 - Negatieve goodwill 27,8-1,3-206,2 260,3 Schulden aan kredietinstellingen De langlopende schulden aan kredietinstellingen hebben een resterende looptijd van 1 tot 5 jaar. EUR 3,6 miljoen (2008: EUR 5,0 miljoen) is variabel rentend. Schulden aan institutionele beleggers De schulden aan institutionele beleggers bestaan volledig uit bij Nederlandse, Engelse en Amerikaanse financiële partijen geplaatste leningen met een aflossing in 2010, 2013, 2015 en 2018 en financiële instrumenten ter indekking van het volledige koersrisico over zowel de hoofdsom als de rentebetalingen. De leningen luiden deels in euro (EUR 56,0 miljoen) en deels in US dollar (USD 207,5 miljoen). Hiervan is EUR 74,5 miljoen (USD 84,5 miljoen), vanwege de aflossingsverplichting in 2010, verantwoord onder de kortlopende schulden met een financieringskarakter. De schuld met een resterende looptijd van 1 tot 5 jaar bedraagt EUR 72,5 miljoen (2008: EUR 135,0 miljoen). De financieringen zijn verstrekt op basis van bepaalde, tussen partijen overeengekomen financiële voorwaarden. Aan al deze voorwaarden is voldaan. Langlopende derivaten Hieronder zijn opgenomen valuta en renteswaps ter indekking rente- en valutarisico op schulden aan institutionele beleggers. Tevens is hierin begrepen een swap inzake CO 2 -emissierechten. Hierbij zijn in 2008 CO 2 -emissierechten verkocht, onder de verplichting deze in 2012 terug te kopen. negatieve goodwill De negatieve goodwill, verband houdend met acquisities, wordt naar rato van de gewogen gemiddelde resterende levensduur van de verworven afschrijfbare activa afgeschreven. Cosun Jaarrekening 2009 / Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 43

18 (11) KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen 26,3 202,8 Schulden met een financieringskarakter 78,2 3,4 Totaal kredietinstellingen en schulden met een financieringskarakter 104,5 206,2 Schulden aan leden 130,7 83,3 Schulden aan leveranciers en handelskredieten 132,2 108,8 Te betalen winstbelasting 6,0 5,7 Te betalen overige belastingen en premies sociale verzekeringen 17,8 10,8 Overige schulden en overlopende passiva 115,1 138,4 Totaal overige schulden en overlopende passiva 401,8 347,0 De overige schulden en overlopende passiva betreffen nog te betalen productieheffingen, rente, vakantierechten, bonussen en overige nog te betalen kosten. Cosun beschikt over een gecommitteerde kredietfaciliteit van nominaal EUR 150,0 miljoen, verstrekt door een consortium van banken, welke een looptijd heeft tot eind Onder deze faciliteit was op jaareinde EUR 15,0 miljoen (2008: EUR 95,0 miljoen) getrokken. De kredietfaciliteit is verstrekt onder de voorwaarde dat wordt voldaan aan overeengekomen financiële ratio s. Per jaareinde wordt aan deze voorwaarden voldaan. Onder een speciaal financieringsarrangement kan Cosun suiker verkopen en terugkopen. In het kader van dit arrangement is per jaareinde voor EUR 16,8 miljoen (2008: EUR 90,3 miljoen) aan suiker verkocht. 44 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening / Cosun Jaarrekening 2009

19 (12) FINANCIËLE INSTRUMENTEN Algemeen Het treasurybeleid is er op gericht de valuta- en renterisico s zo volledig mogelijk in te dekken. Het valutarisico uit hoofde van financieringscontracten met betrekking tot groepsmaatschappijen luidend in vreemde valuta wordt afgedekt door middel van valutaswaps. In overeenstemming met het treasurybeleid houdt Cosun geen derivaten aan voor handelsdoeleinden en geeft deze ook niet uit. Valutarisico Het onderstaande overzicht geeft inzicht in de contractvolumes en reële waarde van de uitstaande contracten per 31 december die alle zijn afgesloten met financiële instellingen met een S&P-rating van A of beter. Contract volume 2009 Boekwaarde 2009 Reële waarde 2009 Contract volume 2008 Boekwaarde 2008 Reële waarde 2008 Valutatermijncontracten en valutaswaps: US dollar 46,6-0,8 32,3 -/- 0,2 0,1 Britse pond 44,0 -/- 0,1 0,5 39,1 1,9 6,6 Hongaarse forint 0, ,2 - - Poolse zloty 12,2 -/- 0,5 -/- 0,1 14,5-0,7 Australische dollar 1, Zweedse kroon 2, ,8-0,1 TOTAAL 106,6 -/- 0,6 1,2 87,9 1,7 7,5 Goederentermijn-contracten - 0,5 0,5-0,5 0,5 Valuta- en renteswaps inzake schulden aan institutionele beleggers 144,9 -/- 38,8 -/- 45,0 147,5 -/- 36,1 -/- 34,4 Overige rentederivaten 20,0 -/- 0,5 -/- 0,5 60,0 - -/- 0,3 Het contractvolume is het product van contracten en de koers per balansdatum. De boekwaarde betreft het gedeelte van het contractvolume, waarvan de afgedekte positie gerealiseerd is, en wordt gewaardeerd tegen het verschil tussen de koers per balansdatum en ingedekte koers. De reële waarde heeft betrekking op het totale contractvolume. De reële waarde van de financiële instrumenten, die niet in de tabel zijn opgenomen, wijkt niet in belangrijke mate af van de boekwaarde per balansdatum. Evenals vorig jaar hebben de valutatermijncontracten, valutaswaps en goederentermijncontracten veelal een looptijd korter dan één jaar. Het contractvolume met een looptijd langer dan één jaar bedraagt EUR 20,6 miljoen. Van de valuta- en renteswaps inzake schulden aan institutionele beleggers heeft EUR 59,0 miljoen (2008: nihil) een looptijd van korter dan één jaar. Van de overige rentederivaten heeft EUR 20,0 miljoen (2008: EUR 27,5 miljoen) een looptijd langer dan één jaar. Kredietrisico Kredietrisico s lopen uiteen per land en individuele contractpartij en worden beheerst door middel van een beleid van kredietlimieten per land en tegenpartij. Het tegenpartijrisico met betrekking tot (afgeleide) financiële instrumenten wordt beheerst door contracten af te sluiten met financiële instellingen en tegenpartijen met een S&P-rating van A of beter. Renterisico Ter beheersing van renterisico s wordt tussen de 50% en 100% van de rente op de structurele financieringsbehoefte afgedekt door middel van afgeleide financiële instrumenten. Cosun Jaarrekening 2009 / Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 45

20 (13) NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN Gestelde zekerheden In financieringsovereenkomsten zijn negatieve pledge verklaringen met pari-passu-clausules opgenomen. Door een aantal groepsmaatschappijen zijn zekerheden gesteld aan kredietinstellingen en belastingautoriteiten in de vorm van bezitloos pandrecht op voorraden, machines en bedrijfsinventaris, stille verpanding van vorderingen en hypotheken op een aantal onroerende zaken. Claims Tegen Cosun en/of groepsmaatschappijen zijn diverse claims ingediend die samenhangen met de normale bedrijfsvoering. Hoewel de afloop van deze geschillen niet met zekerheid kan worden voorspeld, wordt aangenomen mede op grond van ingewonnen juridisch advies dat het totaal vanuit deze geschillen voortvloeiende verplichtingen niet van materiële betekenis is voor de geconsolideerde financiële positie. Voorzieningen zijn getroffen voor alle claims van derden waarvan toewijzing aannemelijk is en waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten. Garanties Cosun heeft zich ten opzichte van derden garant gesteld tot een bedrag van circa EUR 136,1 miljoen (2008: EUR 45,1 miljoen). Hiervan heeft EUR 85,4 miljoen betrekking op garanties richting de overheid in het kader van de ontvangen herstructureringssteun. Meerjarige financiële verplichtingen Er zijn langlopende onvoorwaardelijke verplichtingen aangegaan ter zake van huur en operationele leasing. De verplichtingen die hieruit voortvloeien bedragen per ultimo 2009 EUR 6,5 miljoen (2008: EUR 7,3 miljoen). De in het komende jaar vervallende huur- en leaseverplichtingen bedragen circa EUR 2,9 miljoen (2008: EUR 2,5 miljoen). De na 5 jaar vervallende termijnen zijn nihil (2008: EUR 0,1 miljoen). De investeringsverplichtingen bedragen EUR 0,5 miljoen (2008: EUR 3,3 miljoen). (14) Netto-omzet De netto-omzet kan als volgt worden gespecificeerd naar groep: 2009 % 2008 % Basisingrediënten 808,7 46,0 738,6 43,7 Alcohol en bio-ethanol 116,5 6,7 123,3 7,3 Aardappelproducten 582,2 33,1 588,0 34,8 Samengestelde ingrediënten 301,4 17,1 315,0 18,6 TOTAAL 1.808, ,9 Onderlinge leveringen -/- 50,9 -/- 2,9 -/- 75,6 -/- 4, ,9 100, ,3 100,0 De netto-omzet naar geografisch gebied is: 2009 % 2008 % Nederland 669,7 38,1 704,1 41,7 EU-landen excl. Nederland 917,6 52,2 837,8 49,6 Overig Europa 37,2 2,1 44,2 2,6 Noord- en Zuid-Amerika 63,5 3,6 53,9 3,2 Rest van de wereld 69,9 4,0 49,3 2, ,9 100, ,3 100,0 (15) OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN De overige opbrengsten betreffen onder andere de boekwinsten op verkochte activa, ontvangen verzekeringsuitkeringen, subsidies, ontvangen vergoedingen voor diensten aan derden en huuropbrengsten. In 2009 betreft dit diverse posten waaronder de verkoopopbrengst van activa inzake de sluiting van de fabriek van Suiker Unie in Groningen en van de Sloveense suikerfabriek Tovarna Sladkorja Ormoz dd in liquidatie. In 2008 is onder deze post onder andere begrepen de bate betreffende de herstructureringssteun (EUR 50,1 miljoen), verband houdend met de sluiting van de suikerfabriek in Groningen. 46 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening / Cosun Jaarrekening 2009