financieel management

Transcriptie

1 financieel management Jan Noort Albert van Schendel Serienummer: Licentie: Te activeren tot: Ga voor het activeren van de licentiecode naar licentie.edu-actief.nl.

2 Colofon Uitgeverij: Auteurs: Inhoudelijke redactie: Eindredactie: Foto s: Illustraties: Vormgeving: Drukwerk: Edu Actief b.v. Jan Noort, Albert van Schendel Piet Mathôt Edu Actief b.v. Bilderberg Hotels & Restaurants Herman Schouwenburg Ontwerpbureau Voltage, Nijmegen Zalsman, Zwolle Hotel Inc. Manager/ondernemer horeca Theorie-/werkboek Financieel management ISBN: NUR: 164 Trefwoorden: leermiddelen, mbo Copyright 2013 Edu'Actief b.v. Postbus KB Meppel tel: fax: info@edu-actief.nl internet: Eerste druk/eerste oplage Met dank aan: Joop Sweere en Dennis van Ommen, Hotel Keyser Breda, Peter Werther, Hotel-Restaurant Mastbosch in Breda. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

3 Inhoud GOE 1 Het ontwikkelen van een financieel plan 7 GOE 2 Het runnen en evalueren van de onderneming 79 3

4 4

5 Voor in het boek vind je de licentie voor Hotel Inc. Manager ondernemer. De licentie biedt toegang tot de website Op deze website vind je aanvullende artikelen, bronnen en films. Als je voor het eerst wilt inloggen op moet je eerst de licentie activeren. De licentie is 24 maanden geldig vanaf het moment waarop je deze hebt geactiveerd. Hoe moet ik de licentie activeren? - Open je browser en ga naar licentie.edu-actief.nl. - Op deze pagina staan vier lege vakken. Vul hier de licentiecode in. De licentie bestaat uit 4 maal 6 tekens en is niet hoofdlettergevoelig. - Klik op de knop Activeren en volg de verdere instructies op de website. 5 Met behulp van je gebruikersnaam en wachtwoord kun je inloggen op Voer je gebruikersnaam en wachtwoord rechtsboven op de website in. Vervolgens krijg je toegang tot de bronnen op deze website.

6 6

7 GOE 1 Het ontwikkelen van een financieel plan Inhoud 1.1 In balans 1.2 Geld verdienen 1.3 Kosten beïnvloeden 1.4 Btw afdragen 1.5 Rood staan kost geld 1.6 Een bv: waarom niet? 1.7 De volledige boekingsgang Inleiding op de GOE In het instructie-/werkboek Basis horecamanagement met basis financieel management heb je al kennisgemaakt met de balans en met enkele kengetallen die hieruit voortvloeien. In deze module ga je verder in op financieel management. Voor de manager/ondernemer horeca is het belangrijk om enige kennis te hebben van financieel management. Je geeft aan welke kant het bedrijf op moet. Je bent erop gericht dat de hoofddoelstellingen van het bedrijf, behalen van winst en zorgen voor continuïteit, worden gerealiseerd. Dit betekent dat je soms risico's moet durven nemen en moet handelen in onzekere situaties. Met kennis van financieel management zul je beter in staat zijn om de juiste keuzes te maken om het bedrijf succesvol te laten zijn. 7 Hierbij is ook commercieel en zakelijk inzicht erg belangrijk. In de module Commercieel management en marketing gaan we hier verder op in. In dit theorie-/werkboek start je met het ontwikkelen van een financieel plan als onderdelen van het ondernemingsplan (GOE 1). Vervolgens komt het runnen en evalueren van de onderneming aan bod (GOE 2). Aan het begin van iedere paragraaf is aangegeven welke onderwerpen aan bod komen. De theorie die je nodig hebt bij het maken van de opdrachten is opgenomen in deze module. Tijdens deze GOE werk je aan (onderdelen van) de volgende werkprocessen: 1.1 Ontwikkelt een ondernemingsplan 1.2 Treft voorbereidingen voor het starten van een onderneming 1.3 Implementeert het ondernemingsplan 1.4 Maakt marktanalyses 1.6 Stelt financieel beleid vast en bepaalt de verkoopprijs 2.2 Bewaakt en verantwoordt de financiële situatie 2.15 Richt de bedrijfsruimte in en onderhoudt de inventaris

8 1.1 In balans Begrippen in deze paragraaf: - balans - activa - vaste activa - vlottende activa - eigen vermogen - lang vreemd vermogen - kort vreemd vermogen - permanent vermogen - risicodragend vermogen - gemiddeld vermogen - vermogensvergelijking - liquiditeitsbalans. 8 Inleiding De balans is een momentopname van de bezittingen en schulden van de onderneming. Bovenaan de balans staat dus altijd een bepaalde datum, bijvoorbeeld de balans per 31 december Uit deze balans blijkt hoeveel op dat moment de waarde is van de bezittingen van de onderneming, hoeveel schulden de onderneming heeft en hoe groot het eigen vermogen van de onderneming is. Het eigen vermogen geeft in feite aan hoe rijk de onderneming is (of niet!). Het eigen vermogen kan negatief zijn, maar je begrijpt dat dat niet erg goed is en hopelijk maar tijdelijk is. De balans heeft een linker- en een rechterzijde, de debetzijde (activa) en de creditzijde (passiva). De balans is altijd in evenwicht (daarom heet het een balans). De waarde van de bezittingen verminderd met het bedrag van de schulden vormt het eigen vermogen van de onderneming. Ofwel: eigen vermogen is bezittingen minus schulden. Bijvoorbeeld: Balans per 31 december 2011 (alle getallen x 1.000) Gebouw 360 Eigen vermogen 180 Inventaris 85 Hypothecaire lening 181 Computers 16 Banklening 105 Voorraad 15 Crediteuren 5 Debiteuren 6 Te betalen belasting 7 Kasgeld 1 Bankkrediet Figuur 1.1: De balans. Bezittingen en schulden Je ziet in Figuur 1.1 aan de debetzijde de bezittingen van de onderneming staan: De bezittingen zijn nodig om de onderneming te kunnen draaien. Aan de creditzijde zie je de schulden staan. In feite is het eigen vermogen (ad ) een schuld van de onderneming aan de eigenaar/ eigenaren. Terugbetaling van dit geld betekent het einde van de onderneming. Daarom noemen we eigen vermogen ook wel permanent en risicodragend vermogen. De andere schulden moeten worden terugbetaald aan bijvoorbeeld de bank, leveranciers en de Belastingdienst (en zijn dus in feite tijdelijk en risicomijdend vermogen).

9 De bezittingen van de onderneming bestaan enerzijds uit activa die voor langere tijd in de onderneming zijn, zoals het gebouw, de inventaris en de auto. Dit zijn de vaste activa. Anderzijds heb je activa die maar korte tijd in de onderneming zijn of maar voor één productiecyclus gebruikt worden. Bijvoorbeeld voorraden, debiteuren en liquide middelen. Dit zijn de vlottende activa. Vermogensvergelijking Het eigen vermogen van de onderneming begint met het geld dat de ondernemer zelf heeft ingebracht. Het eigen vermogen kan veranderen; het kan groter worden door winst te maken of kleiner worden door geld uit de zaak te halen (privéopnamen) of als je verlies maakt. Het eigen vermogen kan ook berekend worden met de onderstaande berekening (ook wel de vermogensvergelijking genoemd): 9 Eigen vermogen aan begin Nettowinst + Privéopnamen -/- Eigen vermogen aan het einde = Figuur 1.2: Vermogensvergelijking eenmanszaak. De vermogensvergelijking is van oorsprong een winstbepalingssysteem van de Belastingdienst als je administratie verworpen wordt. Dit instrument is echter buitengewoon goed te gebruiken om het verschil tussen begin- en eindvermogen te verklaren en om in een volledige boekingsgang de technische juistheid van je stukken te controleren. Het mag duidelijk zijn dat de berekeningen, zowel Bezittingen -/- Schulden (B-S) als bovenstaande berekening, op hetzelfde moeten uitkomen. Deze berekening geldt voor de eenmanszaak. De balans van de vennootschap onder firma (vof ) en de besloten vennootschap (bv) komen in paragraaf 1.6 aan de orde. Bovenstaande berekeningen geven de normale situatie weer, waarbij een bepaald deel van de winst in de zaak blijft en het eigen vermogen vergroot. Dit gaat afwijken als daadwerkelijk vermogenstransacties plaatsvinden, bijvoorbeeld: er treedt een nieuwe eigenaar toe, er wordt privégeld gestort in de onderneming, het aandelenvermogen wordt uitgebreid. Die situaties bespreken we hier niet. Behalve eigen vermogen heb je lang vreemd vermogen, zoals leningen, en kort vreemd vermogen in de vorm van crediteuren en kredieten.

10 10 Gemiddeld vermogen Als je twee opeenvolgende balansen van een bepaald bedrijf naast elkaar zet, kun je het gemiddelde uitrekenen, het gemiddeld eigen vermogen, het gemiddeld vreemd vermogen en het gemiddeld totaal vermogen. Deze gemiddelden kun je later gebruiken om een oordeel te vellen over of het goed of slecht gaat met het bedrijf. Opdracht 1: Hotel-restaurant De Seterse Bossen Hotel-restaurant De Seterse Bossen huurt een prachtige locatie vlak aan de rand van het bos. De waarde van de inventaris bedraagt per 31 december , de waarde van de voorraad is en de debiteuren staan op Het bedrag van nog te betalen kosten bedraagt en het bankkrediet heeft een debetstand (de onderneming staat in het rood) van De waarde van de computer met randapparatuur is Aan kasgeld is slechts 800 aanwezig. Het hotel heeft een schuld aan zijn leveranciers van en een banklening van De heer en mevrouw Van Oosterhout zijn samen eigenaar van deze onderneming, die zij runnen in de vorm van een eenmanszaak op naam van de heer Van Oosterhout. Andere bezittingen en schulden heeft de onderneming niet.

11 a. Stel de balans van deze onderneming op per 31 december Voor 2012 verwachten zij een nettowinst van en verwachten zij voor privé nodig te hebben per maand. b. Bereken het verwachte eigen vermogen per 31 december c. Bereken het verwachte gemiddelde eigen vermogen over 2012.

12 Opdracht 2: Jongerenhotel Plexat Per 1 januari 2013 neemt een nieuwe eigenaar Jongerenhotel Plexat over. Hij heeft een schatting gemaakt van de investering en de financiering voor zijn nieuwe onderneming. Voor vaste activa heeft hij nodig en voor vlottende activa Voor liquide middelen heeft hij nodig. Voor de financiering gebruikt hij een eigen vermogen van en een hypothecaire lening van En voor het restant van de financiering wil hij een bankkrediet in rekening-courant (hierna noemen we dit gewoon bankkrediet) afsluiten. a. Hoeveel bankkrediet is bij de opstart van de onderneming nodig? Motiveer je antwoord met een duidelijke berekening. 12 b. Maak de openingsbalans van het nieuwe Jongerenhotel Plexat per 1 januari 2013.

13 Opdracht 3: Hotel-restaurant De Houtse Heuvel Bram Bul is eigenaar van Hotel-restaurant De Houtse Heuvel in Houten. Per 1 januari 2012 was zijn eigen vermogen Per 31 december 2012 ziet de balans er als volgt uit: Balans van De Houtse Heuvel per 31 dec Inventaris Eigen vermogen? Voorraad Nog te betalen kosten Debiteuren Bankkrediet Computer etc Crediteuren Kasgeld 500 Banklening a. Wat is de omvang van het eigen vermogen per 31 december 2012??? b. Wat is het gemiddeld eigen vermogen over 2012? Opdracht 4: Hotel-restaurant De Hoekse Waard Jimmy en Karlijn zijn eigenaar van Hotel-restaurant De Hoekse Waard in Zevenbergschen Hoek. Per 31 december 2012 zag hun balans er als volgt uit: 13 Balans van de Hoekse Waard per 31 dec Pand Eigen vermogen Inventaris Hypotheek Voorraad Bankkrediet Computers etc Crediteren Kasgeld Banklening Voor 2013 verwachten zij een omzet van (excl. btw) en een nettowinst (voor belasting) van Voor privédoeleinden halen zij maandelijks uit de zaak. Bereken het verwachte eigen vermogen per eind 2013.