Opgesteld door, telefoonnummer Gerrit Frederiks (gemeente Nijmegen, afdeling milieu, bureau Geluid & Lucht)

Transcriptie

1 Directie Grondgebied Milieu Geluid & Lucht Registratienummer / datum PRS / 12 augustus 2011 Opgesteld door, telefoonnummer Gerrit Frederiks (gemeente Nijmegen, afdeling milieu, bureau Geluid & Lucht) Onderwerp Maatregelencriterium Ruimte voor de Waal Nijmegen Inleiding In opdracht van de gemeente Nijmegen is een akoestisch onderzoek uitgevoerd voor het bestemmingsplan Ruimte voor de Waal Nijmegen in verband met woningbouw op twee compensatiekavels bij Veur Lent, de aanleg van de Parmasingel met de ontsluiting op de Prins Mauritssingel en wijzigingen aan de Prins Mauritssingel. Het akoestisch onderzoek is verwoord in de rapportage Ruimte voor de Waal Nijmegen, uitgevoerd door Oranjewoud met datum van 22 oktober 2010 en referentie 9V /R0012/413570/VVDM/Nijm, aangevuld met het memorandum Aanvulling op het akoestisch onderzoek Ruimte voor de Waal - Nijmegen (uitgevoerd door Oranjewoud met datum van 22 oktober 2010, referentie 9V /R0012/413570/VVDM/Nijm), d.d. 12 augustus In genoemd onderzoek resp. aanvullend onderzoek zijn de volgende maatregelen onderzocht: Aanleg nieuwe weg Parmasingel/aansluiting Prins Mauritssingel Het plaatsen van een scherm van 45 meter lang en 1 meter hoog langs de oprit. Doel is een hogere waarde bij de bestaande woning Tuinstraat 15 te voorkomen. Met deze maatregel kan worden voldaan aan de voorkeursgrenswaarde van 48 db wegverkeerslawaai vanwege de nieuwe weg. Deze maatregel zal worden getroffen. Reconstructie Prins Mauritssingel Het plaatsen van een scherm tussen de Prins Mauritssingel en de woningen aan de Griftdijk-Zuid van 1 meter hoog en 60 meter lang en een scherm tussen de Prins Mauritssingel en de woning aan de Pastoor van Laakstraat / hoek Tuinstraat van 1 meter hoog en 40 meter lang. Doel is een hogere waarde bij 5 bestaande woningen (aan Griftdijk-Zuid en Tuinstraat/Pastoor van Laakstraat) te voorkomen. Met deze maatregel zal bij de bestaande woningen aan Griftdijk-Zuid en Tuinstraat/Pastoor van Laakstraat de toekomstige geluidbelasting vanwege de Prins Mauritssingel niet hoger zijn dan in de huidige situatie. Deze maatregel zal worden getroffen. Maatregelen ten behoeve railverkeer Bronmaatregel met behulp van raildempers Als bronmaatregel is de Corus Raildemper in beschouwing genomen. Bij het bepalen van de lengte van het spoor waarop deze raildempers dient te worden toegepast is de lengte van het spoor op het betonnen bruggedeelte aangehouden (440 m).

2 1 Overdrachtsmaatregel met behulp van een scherm Voor stalen kunstwerken is het nu niet mogelijk schermmaatregelen te berekenen. Gezien de open constructie van de stalen spoorbrug over de Waal heeft toepassing van een geluidscherm hierop akoestisch gezien zeer weinig zin. Voor betonnen kunstwerken voor schermen tot 2 meter hoogte is berekening van een geluidscherm wel mogelijk zonder overschatting van de schermwerking. De nieuwbouw bevindt zich achter het betonnen gedeelte van de spoorbrug. Als maatregel is een reflecterend scherm van 1 meter hoog en 370 meter lang doorgerekend. De combinatie van deze schermmaatregel met raildempers is ook doorgerekend. Onderstaande tabel laat de geluidbelasting zonder maatregelen, met raildempers, met schermmaatregel en de schermmaatregel gecombineerd met raildempers zien. Tabel: geluidbelasting op de woningen op de compensatiekavels vanwege railverkeer traject 245 Nijmegen Lent Nijmegen zonder maatregelen raildempers scherm scherm en raildempers 599_A compensatiekavel 1 1, _B compensatiekavel 1 4, _C compensatiekavel 1 7, _A compensatiekavel 1 1, _B compensatiekavel 1 4, _C compensatiekavel 1 7, _A compensatiekavel 1 1, _B compensatiekavel 1 4, _C compensatiekavel 1 7, _A compensatiekavel 1 1, _B compensatiekavel 1 4, _C compensatiekavel 1 7, _A compensatiekavel 2 1, _B compensatiekavel 2 4, _C compensatiekavel 2 7, _A compensatiekavel 2 1, _B compensatiekavel 2 4, _C compensatiekavel 2 7, _A compensatiekavel 2 1, _B compensatiekavel 2 4, _C compensatiekavel 2 7, _A compensatiekavel 2 1, _B compensatiekavel 2 4, _C compensatiekavel 2 7, Met de maatregelvariant met zowel een scherm van 1 meter hoog als raildempers (zie navolgende figuur) wordt de voorkeursgrenswaarde (55 db) overschreden voor de gevels aan de

3 2 westzijde van compensatiekavel 1. Op de overige gevels van compensatiekavel 1 en de gevels van compensatiekavel 2 wordt voorkeursgrenswaarde niet overschreden. Afbeelding: Maatregelen spoorweglawaai (blauw=raildempers, dikke zwarte lijn=geluidscherm 1 mtr hoog)

4 3 Maatregelcriterium Voor gemeenten en/of provincies is geen wettelijke regeling voor een doelmatigheidscriterium aanwezig. Ook de gemeente Nijmegen heeft geen beleid hiervoor vastgesteld. Eventueel toe te passen maatregelen kunnen worden getoetst aan het hierna beschreven maatregelcriterium van Rijkswaterstaat, zoals dat luidde tot 1 januari Met het maatregelcriterium wordt een kosten - batenanalyse gedaan, waarbij de mate van geluidreductie gerelateerd wordt aan de kosten van maatregelen. Maatregelen kunnen dus financieel - akoestisch doelmatig zijn of niet doelmatig. Financieel akoestisch doelmatige maatregelen kunnen worden toegepast, mits de toepassing geen overwegende bezwaren ontmoet van stedenbouwkundige, verkeerskundige of landschappelijke aard. De kosteneffectiviteit (financiële doelmatigheid) van een maatregel wordt bepaald door de kosten van de maatregel af te wegen tegen het aantal woningen dat van de maatregel profiteert en van de geluidreductie als gevolg van die maatregel, uitgedrukt in zogenaamde weggenomen gewogen decibelwoningen (hierna db-woningen). Er wordt gerekend met zogenaamde normkosten. Dit zijn niet de werkelijke kosten die aan maatregelen worden uitgegeven, maar rekeneenheden. Maatregelen Het maatregelcriterium sluit aan bij het algemene principe van het milieubeleid dat het treffen van maatregelen aan de bron (zoals een stiller wegdek) de voorkeur verdient boven het treffen van maatregelen die de overdracht van het geluid beperken (zoals geluidschermen) of maatregelen bij de ontvanger (gevelisolatie). Bij het afwegen van maatregelen wordt daarom altijd eerst beoordeeld of een bronmaatregel doelmatig is, en pas daarna of (aanvullende) geluidschermen doelmatig zijn. Het doelmatigheidscriterium biedt echter ook de mogelijkheid om toch voor een geluidscherm (of wal) te kiezen wanneer daarmee een beter rendement te behalen is dan met een bronmaatregel. Het maatregelcriterium is alleen van toepassing op bronmaatregelen (stillere wegdekken, raildempers) en overdrachtsmaatregelen (afscherming). Voor het treffen van gevelisolatiemaatregelen is het maatregelcriterium niet aan de orde. Kosten en baten: De baten van (een combinatie van) geluidmaatregelen worden in het maatregelcriterium uitgedrukt in de reductie van het aantal zogenaamde gewogen db-woningen. Hierin telt zowel de akoestische reductie in db s mee, als het aantal geluidgevoelige bestemmingen en de hoogte van de geluidbelasting zonder maatregelen. De reductie van het aantal gewogen db-woningen is gedefinieerd als de reductie in db s per geluidgevoelige bestemming gesommeerd over alle geluidgevoelige bestemmingen waar sprake is van aanpassing of reconstructie, en waarvoor een maatregel voldoende effect heeft. Door een wegingsfactor tellen reducties bij hogere geluidbelastingen zwaarder (vandaar gewogen db-woningen). Bij het berekenen van het aantal weggenomen gewogen db-woningen tellen alleen de reducties tot aan de grenswaarde mee. Als een maatregel de geluidbelasting bijvoorbeeld met 5 db reduceert, terwijl de overschrijding van de grenswaarde bij de betreffende reconstructiewoning 3 db bedroeg, wordt bij het berekenen van de baten van de maatregel voor deze woning een reductie van 3 db meegeteld.

5 4 De kosten van aanpassingsmaatregelen zijn bepaald met behulp van kentallen. Dit zijn niet de werkelijke kosten van de maatregelen, maar normkosten die zijn afgestemd op het criteriumbedrag van per weggenomen gewogen decibelwoning. De betreffende kostenkentallen zijn hieronder opgenomen. Nogmaals wordt aangegeven dat dit niet de werkelijke kosten van de maatregelen zijn, maar kentallen die zijn afgestemd op het criteriumbedrag van per gewogen decibelwoning. Tabel 4: Kentallen voor de kosten van maatregelen Kosten geluidscherm per strekkende meter Hoogte Reflecterend Absorberend Toeslag talud 9% 9% Kosten raildempers Corus Raildempers per spoor per strekkende meter 275 Maatregelcriterium: kosten maatregelenpakket < x woningen ( db') waarbij: Kosten maatregelenpakket: De totale kosten zijn (o.b.v. normkosten) voor de overdrachts- en bronmaatregelen uit het pakket dat beoordeeld wordt. woningen ( db'): De som van de akoestische reductie is die een gevolg is van het te beoordelen maatregelenpakket over alle woningen en uitgedrukt in gewogen decibelwoningen. Daarbij dient voldaan te worden aan de volgende voorwaarden: Voor de bepaling van de waarde woningen ( db') telt alleen de reductie tot aan de grenswaarde mee. Woningen tellen enkel mee indien de reductie op 1,5 m boven lokaal maaiveld 5 db of meer bedraagt. Voor het bepalen van deze drempelwaarde telt ook de reductie onder de voorkeursgrenswaarde mee. Bij de toetsing van de kosteneffectiviteit van uitsluitend een stiller wegdek hoeft niet te worden voldaan aan de eis dat er een geluidreductie van minimaal 5 db (afgerond) op een hoogte van 1,5 m bereikt moet worden. Bij een combinatie van (nieuwe) schermen en een stiller wegdek geldt de eis daarentegen wel.

6 5 In de onderstaande formule is aangegeven hoe het aantal weggenomen gewogen decibel per woning berekend moet worden uit de geluidbelastingen zonder en met de maatregelvariant. Het aantal weggenomen gewogen decibel per woning is hierin weergegeven als db', waarbij betekent dat het hier een verschilwaarde betreft, en de komma na db staat voor het feit dat bij de bepaling van het verschil een weging plaatsvindt. db' is bepaald met de volgende formule: db' = (L den,begin - L den,eind ) x max[1;(0,039(l den,begin + L den,eind ) - 2,94)] Resultaten Maatregelen ten behoeve railverkeer Bronmaatregel met behulp van raildempers Als bronmaatregel is de Corus Raildempers in beschouwing genomen. Bij het bepalen van de lengte van het spoor waarop deze raildempers dient te worden toegepast is het betonnen bruggedeelte aangehouden (440 m). Kosten maatregelenpakket (2 x 440 meter x 275) = woningen ( db') L den, begin L den, eind db' 600_B Compensatiekavel 1 4, ,57 604_C Compensatiekavel 2 7, ,64 Totaal db' 10,21 Kosteneffectiviteit Som van de akoestische reductie x = Het maatregelenpakket bestaande uit raildempers is daarom financieel niet doelmatig. Overdrachtsmaatregel met behulp van een scherm Als maatregel is een reflecterend scherm van 1 meter hoog en 370 meter lang doorgerekend. Kosten maatregelenpakket (370 meter x 290) = woningen ( db') L den, begin L den, eind db' 601_A Compensatiekavel 1 4, ,82 603_A Compensatiekavel 2 1, ,63 Totaal db' 18,45

7 6 Kosteneffectiviteit Som van de akoestische reductie x = Het maatregelenpakket bestaande uit het scherm is daarom financieel niet doelmatig. Overdrachtsmaatregel met behulp van de combinatie van raildempers en een scherm Kosten maatregelenpakket (2 x 440 meter x 275) + (370 meter x 290) = woningen ( db') L den, begin L den, eind db' 601_A Compensatiekavel 1 1, ,20 604_B Compensatiekavel 2 1, ,04 Totaal db' 22,24 Kosteneffectiviteit Som van de akoestische reductie x = Het maatregelenpakket bestaande uit een combinatie van raildempers en het scherm is daarom financieel niet doelmatig. Samenvatting en conclusie In opdracht van de gemeente Nijmegen is een akoestisch onderzoek uitgevoerd voor het bestemmingsplan in het kader van woningbouw op twee compensatiekavels bij Veur Lent, de aanleg van de Parmasingel met de ontsluiting op de Prins Mauritssingel en wijzigingen aan de Prins Mauritssingel. Het onderzoek is verwoord in de rapportage Ruimte voor de Waal Nijmegen, uitgevoerd door Oranjewoud met datum van 22 oktober 2010 en referentie 9V /R0012/413570/VVDM/Nijm, aangevuld met het memorandum Aanvulling op het akoestisch onderzoek Ruimte voor de Waal - Nijmegen (uitgevoerd door Oranjewoud met datum van 22 oktober 2010, referentie 9V /R0012/413570/VVDM/Nijm), d.d. 12 augustus Besloten is tot aanleg van geluidschermen langs de prins Mauritssingel en de Parmasingel zoals hiervoor beschreven. Aan het spoor resp. langs de spoorlijn Nijmegen-Arnhem zullen geen bronmaatregelen (raildempers) resp. geen geluidbeperkende maatregelen (schermen) worden uitgevoerd ten behoeve van de 2 nieuw te realiseren woningen op de compensatiekavels. Uit het hiervoor gaande blijkt dat het toepassen van bovengenoemde maatregelen financieel ondoelmatig is. In dit onderzoek is gerekend met zogenaamde normkosten. Dit zijn niet de werkelijke kosten die aan maatregelen worden uitgegeven, maar rekeneenheden. Voor de beeldvorming kunnen wij melden dat de praktijkkosten van schermen bij benadering 750,- per m 2 inclusief engineering bedragen.