Bijlage II Werkproces casuïstiekfunctie Landelijk Knooppunt Convenant ketenaanpak huwelijksdwang en achterlating

Transcriptie

1 Inleiding Huwelijksdwang en achterlating wordt door de Nederlandse regering beschouwd als vormen van geweld en mishandeling. Huwelijksdwang, al dan niet in combinatie met achterlating is verboden en strafbaar. Bij de aanpak ervan is de hele keten van preventie, signalering, hulpverlening, opvang en nazorg van belang. Huwelijksdwang en achterlating zijn vormen van geweld in afhankelijkheidsrelaties. Slachtoffers moeten bij de hulpverlening terecht kunnen voor vragen, hulp en bescherming. De hulpverlening is echter nog niet overal geëquipeerd voor complexe vragen op het terrein van huwelijksdwang en achterlating. Het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating (LKHA) heeft tot doel het bevorderen van kennis over vroegsignalering, preventie, voorlichting en het bijdragen aan een mentaliteitsverandering. Regierol gemeente Gemeenten hebben de verantwoordelijkheid voor de aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling op lokaal en bovenlokaal niveau en zijn verantwoordelijk voor Veilig Thuis (Advies en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling). De aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling vraagt om nauwe samenwerking en afstemming tussen het regionale Veilig Thuis en het lokale sociale domein. Het wettelijk kader van de aanpak wordt gevormd door de Wet maatschappelijke ontwikkeling (Wmo) 2015, de jeugdwet en de wet op de meldcode. Bij de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling bevorderen gemeenten een goede samenwerking tussen Veilig Thuis, de hulpverlenende instanties, politie, het Openbaar Ministerie, Raad voor de Kinderbescherming, reclassering, de gecertificeerde instellingen in de zin van de Jeugdwet. Op basis van de Jeugdwet zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdhulp inclusief het gedwongen kader ( jeugdbescherming en jeugdreclassering). De Raad voor de Kinderbescherming behoudt zijn wettelijke taken op die terreinen. Dat betekent dat gemeenten en de Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe stelsel voor de jeugd intensief met elkaar samenwerken. Veilig Thuis De wettelijke taken en bevoegdheden van Veilig Thuis zijn opgenomen in de Wmo. Veilig Thuis fungeert als meldpunt voor gevallen of vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling, waaronder huwelijksdwang en achterlating en onderzoekt of daarvan sprake is. Veilig Thuis beoordeelt de vraag tot welke stappen de melding of een vermoeden aanleiding geeft en leidt door naar passende hulpverlening. Wanneer het belang van de betrokkene of de ernst van de situatie daartoe aanleiding geeft, omdat vrijwillige hulp niet toereikend lijkt, stelt Veilig Thuis de politie of Raad voor de Kinderbescherming in kennis van de melding. Wanneer Veilig Thuis de Raad voor de Kinderbescherming verzoekt onderzoek te doen stellen zij zowel de gemeente (het college) als de melder hiervan in kennis. Desgevraagd adviseert Veilig Thuis de melder van een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling waaronder huwelijksdwang en achterlating, over de stappen die genomen kunnen worden en verleent indien nodig daarbij ondersteuning. 1

2 Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating Het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating (LKHA) is het kennis en expertisecentrum op gebied van huwelijksdwang en Achterlating. Medewerkers van Veilig Thuis, Veiligheidshuizen, Raad voor de Kinderbescherming en hulpverleners kunnen er terecht voor informatie, advies en ondersteuning bij de complexe problematiek van huwelijksdwang en achterlating. Het LKHA heeft twee basisfuncties: kennis en casuïstiek 1. De basisfunctie kennis betreft het verzamelen, actualiseren en beschikbaar stellen van kennis zowel vanuit casuïstiek als vanuit de theorie, publicaties, internationale ontwikkelingen, actieve verspreiding van kennis en het beoordelen en up-to-date maken van bestaande instrumenten. De casuïstiekfunctie van het LKHA gaat over oplossingsgerichtheid van het LKHA op casusniveau 2 : het LKHA is er voor mensen die geen aanknopingspunt hebben met Veilig Thuis, bijvoorbeeld omdat zij niet zijn ingeschreven in een Basis Registratie Personen (BRP): het LKHA helpt dan zelf en komt indien nodig/mogelijk tot warme overdracht van de cliënt. Het LKHA adviseert de sector Veilig Thuis, Raad voor de Kinderbescherming, politie of andere hulpverleners snel en adequaat over huwelijksdwang en achterlating. Om huwelijksdwang of achterlating in het buitenland te voorkomen is vaak snel handelen geboden. Naast kennis en deskundigheid gaat het om de attitude van medewerkers gecombineerd met handelingsbekwaamheid/doorzettingsmacht. Voor (dreigende) slachtoffers van huwelijksdwang en achterlating die zich in het buitenland bevinden, geldt dat het LKHA 3 fungeert als aanspreekpunt voor het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ten behoeve van verificatie van een melding die op een ambassade binnenkomt, dient het LKHA over informatie te beschikken over het slachtoffer. Aanvankelijk wordt deze informatie opgehaald bij Veilig Thuis uit de regio waar het slachtoffer uit afkomstig is, op termijn is het de bedoeling dat professionals van Veilig Thuis uit zichzelf informatie over een (dreigende) achterlating in het buitenland al dan niet in combinatie met huwelijksdwang opschalen naar het LKHA. Het LKHA maakt daartoe afspraken met de sector Veilig Thuis. Doelstelling is uitdrukkelijk dat meldingen bij het LKHA bij elkaar komen. Eenmaal in de repatriëringfase dient het ministerie van Buitenlandse Zaken erop te kunnen vertrouwen dat alles aan de Nederlandse zijde goed verloopt. De ondersteuningsbehoefte op het gebied van de basisfunctie casus betreft: - Het leveren van expertise bij zeer complexe gevallen aan de sector Veilig Thuis en andere professionals werkzaam bij onder meer Veiligheidshuizen, Raad voor de Kinderbescherming en hulpverlening: herkennen van signalen, hoe ga je om met gevoelige - eergerelateerde kwesties-, wat zijn de do s en don ts?, internationale aspecten van huwelijksdwang en achterlating. De verantwoordelijkheid voor de casuïstiek blijft bij het desbetreffende Veilig Thuis respectievelijk professional berusten. - Verantwoordelijkheid nemen voor casuïstiek wanneer zich bij een regionaal Veilig Thuis een casus voordoet waarvan niet duidelijk is wie en/of welke regio verantwoordelijkheid zou moeten 1 Eisen aan de pilot Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating, ministerie van VWS en VNG Zodra duidelijk is dat persoonsgegevens moeten worden verwerkt draagt het LKHA de behandeling van de zaak over aan. 3 Zodra duidelijk is dat persoonsgegevens moeten worden verwerkt draagt het LKHA de behandeling van de zaak over aan. 2

3 nemen omdat onduidelijk is uit welke gemeente of regio de desbetreffende persoon komt. Het betreffende regionale Veilig Thuis die een dergelijke melding heeft ontvangen kan dan opschalen naar het LKHA. Na de melding wordt door het LKHA 4 onderzoek gedaan om te bepalen of er sprake is van huwelijksdwang en of achterlating. Indien noodzakelijk wordt passende hulpverlening ingeschakeld en politie of de raad voor de Kinderbescherming ingeschakeld. Op deze wijze wordt geborgd dat elk slachtoffer van huwelijksdwang en achterlating terecht kan in de hulpverlening. Tegelijkertijd doet het LKHA onderzoek welke regio verantwoordelijk voor de desbetreffende persoon. Op basis van de uitkomsten hiervan draagt het LKHA de hulpverlening zo spoedig mogelijk over aan daarvoor verantwoordelijke instanties in die regio. - Faciliteren en invullen van partnership met het ministerie van Buitenlandse Zaken in gevallen van huwelijksdwang en achterlating waarvan de slachtoffers zich in het buitenland bevinden. Het gaat daarbij om het leveren van adequate informatie ter verificatie van meldingen en actieve steun bij repatriëring van het slachtoffer. Het LKHA vult dit in door middel van afspraken met het ministerie van Buitenlandse Zaken en periodiek overleg. Indien de achterlating iemand betreft die niet de Nederlandse nationaliteit heeft, neemt de IND het verzoek tot terugkeer in behandeling. - Afspraken met de sector Veilig Thuis zodat vermoedelijke gevallen van huwelijksdwang en achterlating worden opgeschaald naar het LKHA ten behoeve van de verificatie van meldingen van huwelijksdwang en achterlating die binnenkomen bij de Nederlandse ambassade wanneer het slachtoffer zich in het buitenland bevindt en om uitreizen naar het land van herkomst te kunnen voorkomen. Facilitering van repatriëring in samenwerking met betrokken partners waaronder partners uit de formele veiligheidszorg, die kunnen en mogen optreden in voorkomende gevallen, met indien noodzakelijk: Regelen van begeleiding tijdens de reis Regelen van hulp, beveiliging en opvang in Nederland. - Formele organisaties uit de veiligheidszorg die mogen en kunnen optreden in voorkomende gevallen moeten worden betrokken. Daar waar op casusniveau een relatie bestaat met eergerelateerd geweld, kan het LEC EGG benaderd worden 5. Toelichting buitenlandse casuïstiek Een specifieke categorie waar versterking van de hulpverlening nodig is, zijn de cases waarin het slachtoffer zich reeds in het buitenland bevindt. Meestal komen zaken pas aan het licht als de ambassade in het buitenland wordt benaderd. In deze cases zijn er twee dingen essentieel: - De noodzaak dat meldingen kunnen worden geverifieerd ter voorkoming van onttrekking van minderjarigen aan het gezag van de wettelijk vertegenwoordigers. 4 Zodra duidelijk is dat persoonsgegevens moeten worden verwerkt draagt het LKHA de behandeling van de zaak over aan. 5 Volgens de methode LEC EGG conform de Aanwijzing huiselijk geweld en eergerelateerd geweld (2010A010). 3

4 - Wanneer wordt besloten medewerking te verlenen aan terugkeer van een slachtoffer naar Nederland, is het van belang dat de Nederlandse hulpverlening wordt geregeld. 1. Werkprocessen In de beschrijving van de werkprocessen wordt vastgelegd hoe binnen de casuïstiekfunctie van het LKHA de verantwoordelijkheden voor de verschillende activiteiten door de genoemde organisaties moet worden ingevuld. Voor adequate hulp en ondersteuning van een slachtoffer die niet is ingeschreven in de Basis Registratie Personen (BRP) of waarvan de herkomstgemeente niet bekend is vindt uitwisseling van gegevens plaats. Dit geldt ook de taken van het LKHA voor het ministerie van Buitenlandse Zaken (verificatie meldingen achterlating en het faciliteren van repatriëring). Het LKHA leidt deze casuïstiek direct door naar, team Huwelijksdwang en achterlating (team HD&A). Casuïstiek tussen de wal en het schip wordt opgepakt binnen de Haagse ketensamenwerking eergerelateerd geweld zoals beschreven in het uitvoeringsprotocol Eergerelateerd Geweld. Verificatie van meldingen van achterlating en het faciliteren van het repatriëren van slachtoffers terug naar Nederland zijn landelijke taken waarvoor inzet van partners buiten de regio Haaglanden vereist is. 1. Werkproces van meldingen huwelijksdwang en achterlating Meldingen van (vermoedens) van huwelijksdwang en achterlating 6 kunnen gemeld worden: bij Veilig Thuis, de politie en wanneer het slachtoffer zich al in het buitenland bevindt bij de ambassade. Vaak wordt in Nederland melding gedaan dat een slachtoffer zich in het buitenland bevindt. Om in aanmerking te komen voor hulp dient het slachtoffer of diens vertegenwoordiger eerst telefonisch of per mail 7 contact te leggen met een Nederlandse ambassade. 6 In acute bedreigende situaties voor minderjarigen waarbij een kinderbeschermingsmaatregel nodig kan zijn kan ook rechtstreeks door een gemeente bij de Raad gemeld worden

5 5

6 Meldingen en opvolging melding Organisatie Processtap Toelichting Politie 8 Stap 1 Bepalen of er sprake is van mogelijk huwelijksdwang en achterlating (vorm van huiselijk geweld en kindermishandeling). Bij indicatie van mogelijke huwelijksdwang en achterlating gebruik maken van de checklist Eergerelateerd Geweld van het LEC EGG. Veilig Thuis Stap 1 Een slachtoffer, dader, professional of betrokkene kan telefonisch contact opnemen met Veilig Thuis voor een (telefonisch) adviesgesprek. In dit gesprek wordt bepaald of er sprake is van huwelijksdwang en achterlating (onderdeel van eergerelateerd geweld). Ambassades Stap 1 Eén of meerdere slachtoffers nemen contact op met de Nederlandse ambassade in het land waar zij verblijven voor terugkeer naar Nederland als gevolg van achterlating, achterlating/huwelijksdwang. Politie 9 Stap 2 Bepalen vervolgstap: 1. Geen strafba(a)r(e) feit(en): doorzetten melding naar Veilig Thuis, opmaken risico inschatting en plan van aanpak en eventuele bemiddeling (incl. zorg en opvang in samenwerking met Veilig Thuis) Veilig Thuis volgt op conform handelingsprotocol. 2. Wel strafbare feiten: Mogelijkheden bekijken voor strafrechtelijke aanpak, bespreken OM, daarnaast vervolgstap Complexe zaak, bijvoorbeeld veel betrokken partijen en/of (politiek) gevoelig, en/of meerdere regio s: LEC EGG inschakelen. Daarnaast vervolgstap 1, of 2. Veilig Thuis Stap 2 Bepalen vervolgstap: 1. Huwelijksdwang en achterlating/complex en gevoelig: advies en consultatie LKHA 2. Huwelijksdwang en achterlating: geen inwoner(s) gemeente, niet toeleidbaar naar ander Veilig Thuis: LKHA. 3. Dreigende achterlating: melding LKHA. Ambassades Stap 2 Ambassade neemt contact op met ministerie Buitenlandse Zaken voor verificatie van melding achterlating of huwelijksdwang/ achterlating. Ministerie Buitenlandse Zaken: uitzetten verificatie melding bij LKHA. 2. Werkproces risico op achterlating in het buitenland minderjarige of volwassen met minderjarig(e) kind(eren) In onderstaand werkproces staan de stappen uitgewerkt wanneer er signalen zijn dat een 8 Politie handelt conform de Aanwijzing Huiselijk Geweld en Eergerelateerd geweld (2010A010). 9 Idem 8. 6

7 minderjarig of meerderjarig slachtoffer risico loopt om te worden achtergelaten in het land van herkomst. Indien een professional van Veilig Thuis, Veiligheidshuis of hulpverlening contact opneemt het LKHA hierover adviseert het LKHA over onderstaande stappen. 7

8 Risico achterlating buitenland minderjarige 10 Veilig thuis, hulpverlening Stap 1 Melding dat slachtoffer risico loopt om te worden achtergelaten. LKHA Stap 2 Bepalen risico/gevaar: - Acuut gevaar: 112 team HD&A Stap 3 Check situatie lokale veld: 1. Veilig Thuis in gemeente van herkomst doet melding bij politie gemeente van herkomst. Zie Melding en opvolging melding Veilig Thuis in gemeente van herkomst 12, Gecertificeerde instelling en Crisisdienst Jeugd, Raad team HD&A voor de kinderbescherming. Stap 4 Melding bij de KMar KMar stemt af met de politie in de gemeente van herkomst. Zie Melding en opvolging melding KMar schakelt in acuut geval in overleg met Veilig Thuis Haaglanden (HD&A) Gecertificeerde instelling (Crisisdienst Jeugd) in. 3. Werkproces risico op achterlating in het buitenland meerderjarigen (18+) In onderstaand werkproces staan de stappen uitgewerkt wanneer er signalen zijn dat een meerderjarig slachtoffer eventueel met minderjarige kinderen risico loopt om te worden achtergelaten in het land van herkomst. Indien een professional van Veilig Thuis, Veiligheidshuis of hulpverlening contact opneemt met het LKHA hierover adviseert het LKHA over onderstaande stappen. 10 Mogelijk slachtoffer nog in Nederland. 11 Idem Veilig Thuis in de gemeente van herkomst onderzoekt of aanwijzingen zijn dat het slachtoffer risico loopt te worden achtergelaten en legt contact met het slachtoffer. 13 In acute vertreksituatie wordt tevens doorlaatpost Schiphol in kennis gesteld. 14 Politie handelt conform de Aanwijzing Huiselijk Geweld en Eergerelateerd geweld (2010A010). 8

9 9

10 Risico achterlating buitenland meerderjarige 15 Veilig thuis, hulpverlening Stap 1 Melding dat meerderjarig slachtoffer risico loopt om te worden achtergelaten. Kind check doen. LKHA Stap 2 Bepalen risico/gevaar: - Acuut gevaar: 112 team HD&A Stap 3 Meerderjarige 16 : Check situatie lokale veld: 1. Veilig Thuis in gemeente van herkomst doet melding bij politie gemeente van herkomst. Zie melding en opvolging melding. 17 team HD&A 2. Veilig Thuis in gemeente van herkomst 18 Stap 4 Meerderjarige 19 : Melding bij de KMar KMar stemt af met politie in de gemeente van herkomst. Zie Melding en opvolging melding Werkproces meldingen buitenland voor minderjarigen (18-) of voor volwassene met minderjarig(e) kind(eren) Vaak wordt in Nederland melding gedaan dat slachtoffer zich in het buitenland bevindt. De contacten met het ministerie van Buitenlandse Zaken over deze meldingen lopen via het LKHA Mogelijk slachtoffer nog in Nederland. 16 Wanneer de melding een volwassene met kinderen betreft worden ook de processtappen voor een minderjarige gevolgd. 17 Politie handelt conform de Aanwijzing Huiselijk Geweld en Eergerelateerd geweld (2010A010). 18 Veilig Thuis in de gemeente van herkomst onderzoekt of aanwijzingen zijn dat het slachtoffer risico loopt te worden achtergelaten en legt contact met het slachtoffer. 19 Wanneer de melding een volwassen met kinderen betreft worden de processtappen voor een minderjarige gevolgd. 20 In acute vertreksituatie wordt tevens doorlaatpost Schiphol in kennis gesteld. 21 Politie handelt conform de Aanwijzing Huiselijk Geweld en Eergerelateerd geweld (2010A010). 22 In dit werkproces treedt team HD&A treedt op namens het LKHA. 10

11 11

12 Melding buitenland minderjarige Slachtoffer Stap 0 Slachtoffer (of diens vertegenwoordiger) neemt bij voorkeur eerst per mail of telefonisch contact op met de Nederlandse ambassade. Ambassade Stap 1 Registratie verzoek bijstand. Buitenlandse Zaken Stap 2a Ministerie Buitenlandse Zaken stelt nationaliteit vast en bepaalt of bijstand verleend kan worden. Buitenlandse Zaken Stap 2b 1. Indien iemand niet de Nederlandse nationaliteit heeft mailt de ambassade het verzoek om terugkeer van een vreemdeling aan de IND. 2a. Als een vreemdeling nog een geldige verblijfsvergunning heeft mag deze terugkeren naar Nederland. De IND informeert de ambassade die een visum verstrekt om terug te keren. Het LEC EGG en het LKHA ontvangen hiervan een cc. 2b. Als een betrokkene (vreemdeling) geen geldige verblijfsvergunning (meer) heeft wordt deze door de IND erop gewezen dat hij een machtiging tot voorlopig verblijf (mvv) op de ambassade kan indienen. Hiermee start hij of zij vanuit het buitenland de toegangs- en verblijfsprocedure (de TEV) op. Het verblijfsdoel is afhankelijk van de (individuele) situatie van de vreemdeling. Als de IND op de mvv aanvraag positief beslist mag de vreemdeling terugkeren naar Nederland. De IND informeert de ambassade, die de mvv afgeeft. Het LEC EGG en het LKHA ontvangen hiervan een cc. 3. In Nederland haalt de vreemdeling zijn verblijfspasje op bij het IND-loket. Buitenlandse Zaken Stap 3 Ministerie Buitenlandse Zaken zet verzoek om verificatie (nood) situatie aanvragen uit bij LKHA en waar nodig faciliteert het Knooppunt bij het indienen van verzoek vervangende toestemming paspoort en terugreis naar Nederland. LKHA Stap 4 LKHA leidt melding direct door naar team huwelijksdwang en achterlating () Stap 5 1. Check BRP: laatste woonadres; woongeschiedenis, burgerlijke staat, wie woonde op laatste adres. 2. Check bij politie of er relevante politiegegevens zijn en neem kennis van de inhoud van deze gegevens. 3. Check Veilig Thuis gemeente van herkomst 23 en eventueel andere VT van eerdere in BRP voorkomende adressen of minderjarige bekend is en neem kennis van de inhoud van deze gegevens. 4. Check bij Raad voor de Kinderbescherming, 23 Veilig Thuis in de gemeente van herkomst verifieert tevens bij ketenpartners of er aanwijzingen zijn dat het slachtoffer is achtergelaten. 12

13 Stap 6 Stap 7 Stap 8a Crisisdienst Jeugd of minderjarige bekend is en neem kennis van de inhoud van deze gegevens. In overleg met betrokken partners bepalen of iemand wel of niet voldoet aan de voorwaarden op basis waarvan de terugkeer naar Nederland met ondersteuning van het LKHA in gang kan worden gezet 24. Veilig Thuis, Gecertificeerde instelling, Raad voor de Kinderbescherming, politie/lec EGG (ook indien onbekend bij politie/lec EGG t.b.v. inschatten veiligheidsrisico). Informatie verzamelen over signalen huwelijksdwang en achterlating, EGG, familiesamenstelling, gezagsrelaties, gezagsmaatregelen en inschatten of afgifte (tijdelijk) reisdocument tot mogelijkheid behoort; afspraken maken met gemeente van herkomst over betalen kosten terugkeer (paspoort en ticket). 1. Op basis van onder stap 5 en 6 verzamelde informatie het ministerie van Buitenlandse Zaken adviseren of aan de voorwaarden voor terugkeer naar Nederland met ondersteuning van het LKHA is voldaan Cc politie/lec EGG. Faciliteren paspoortaanvraag minderjarige jonger dan 16 jaar Indien gezagsdrager geen toestemming geeft, of toestemming vragen van gezagsdrager niet mogelijk is: Regelen van vervangende toestemming voor afgifte paspoort in samenwerking met Raad voor de Kinderbescherming en gecertificeerde instelling. Deze procedure is afhankelijk van de uitgangssituatie: - Wel/geen kinderbeschermingsmaatregel - Verblijfsduur van de minderjarige buiten Nederland - Vormgeving nieuwe wetgeving op dit vlak. Faciliteren paspoortaanvraag minderjarige jaar Indien toestemming van de gezagsdrager niet mogelijk is zal bemiddeld worden bij het indienen van een verzoek om vervangende toestemming. Mogelijk knelpunt hierbij is dat de NL rechter niet bevoegd is een gezagsmaatregel te treffen i.v.m ontbreken rechtsmacht. Buitenlandse Zaken Stap 8b Verzorgen besluit afgifte reisdocument. Stap 9 Stap 10 Coördineren van opvang en begeleiding in samenwerking met Veilig Thuis in gemeente van herkomst, Raad voor de kinderbescherming en de Crisisdienst Jeugd. Indien nodig: afstemming via LEC EGG met politie en KMar over veiligheid in Nederland. 5. Werkproces meldingen buitenland voor meerderjarigen (18+-) 24 Het gaat er hierbij om of er aanwijzingen zijn van huwelijksdwang en achterlating. 25 Het gaat er hierbij om of er aanwijzingen zijn van huwelijksdwang en achterlating. 13

14 Vaak wordt in Nederland melding gedaan dat slachtoffer zich in het buitenland bevindt. De contacten met het ministerie van Buitenlandse Zaken over deze meldingen lopen via het LKHA In dit werkproces treedt team HD&A treedt op namens het LKHA. 14

15 Melding buitenland meerderjarige 27 Slachtoffer Stap 0 Slachtoffer (of diens vertegenwoordiger) neemt bij voorkeur eerst per mail of telefonisch contact op met de Nederlandse ambassade. Ambassade Stap 1 Registratie verzoek bijstand. Buitenlandse Zaken Stap 2a Ministerie Buitenlandse Zaken stelt nationaliteit vast en bepaalt of bijstand verleend kan worden. Buitenlandse Zaken Stap 2b 1. Indien iemand niet de Nederlandse nationaliteit heeft mailt de ambassade het verzoek om terugkeer van een vreemdeling aan de IND. 2a. Als een vreemdeling nog een geldige verblijfsvergunning heeft mag deze terugkeren naar Nederland. De IND informeert de ambassade die een visum verstrekt om terug te keren. Het LEC EGG en het LKHA ontvangen hiervan een cc. 2b. Als een betrokkene (vreemdeling) geen geldige verblijfsvergunning (meer) heeft wordt deze door de IND erop gewezen dat hij een machtiging tot voorlopig verblijf (mvv) op de ambassade kan indienen. Hiermee start hij of zij vanuit het buitenland de toegangs- en verblijfsprocedure (de TEV) op. Het verblijfsdoel is afhankelijk van de (individuele) situatie van de vreemdeling. Als de IND op de mvv aanvraag positief beslist mag de vreemdeling terugkeren naar Nederland. De IND informeert de ambassade, die de mvv afgeeft. Het LEC EGG en het LKHA ontvangen hiervan een cc. 3. In Nederland haalt de vreemdeling zijn verblijfspasje op bij het IND-loket. Buitenlandse Zaken Stap 3 Ministerie Buitenlandse Zaken zet verzoek om verificatie (nood) situatie aanvragen uit bij LKHA en waar nodig faciliteert het Knooppunt bij het indienen van verzoek vervangende toestemming paspoort en terugreis naar Nederland. LKHA Stap 4 LKHA leidt melding direct door naar team huwelijksdwang en achterlating () Stap 5a 1. Check BRP: laatste woonadres; woongeschiedenis, burgerlijke staat, wie woonde op laatste adres. 2. Check bij politie of er relevante politiegegevens zijn en neem kennis van de inhoud van deze gegevens. 3. Check Veilig Thuis gemeente van herkomst 28 en eventueel andere VT van eerdere in BRP voorkomende adressen of persoon bekend is en er signalen zij die wijzen op achterlating. 27 Wanneer de melding een volwassene met kinderen betreft worden ook de processtappen voor een minderjarige gevolgd. 28 Veilig Thuis in de gemeente van herkomst verifieert tevens bij ketenpartners of er aanwijzingen zijn dat het slachtoffer is achtergelaten. 15

16 Stap 6 In overleg met betrokken partners bepalen of iemand wel of niet voldoet aan de voorwaarden op basis waarvan de terugkeer naar Nederland met ondersteuning van het LKHA in gang kan worden gezet 29. Veilig Thuis, politie/lec EGG (ook indien onbekend bij politie/lec EGG t.b.v. inschatten veiligheidsrisico). Stap 7 Informatie verzamelen over signalen die wijzen op huwelijksdwang en achterlating, EGG, familiesamenstelling. Inschatten of afgifte (tijdelijk) reisdocument tot mogelijkheid behoort; afspraken maken met gemeente van herkomst over betalen kosten terugkeer (paspoort en ticket). 1. Op basis van onder stap 5 en 6 verzamelde informatie het ministerie van Buitenlandse Zaken adviseren of aan de voorwaarden voor terugkeer naar Nederland met ondersteuning van het LKHA is voldaan. 2. Cc politie/lec EGG. Buitenlandse Zaken Stap 8 Verzorgen besluit afgifte reisdocument. Stap 9b Indien nodig coördineren van opvang en begeleiding in samenwerking met Veilig Thuis in gemeente van herkomst. Stap 10 Indien nodig: afstemming via LEC EGG met politie en KMar over veiligheid in Nederland. 6. Werkproces doorreizen naar ander Europees land minderjarigen (18-) of volwassene met minderjarig(e) kind(eren) 18- In sommige gevallen melden personen met de Nederlandse nationaliteit die zijn opgegroeid in een ander Europees land zich bij de ambassade wegens achterlating met een verzoek voor ondersteuning bij terugkeer naar dat land. team HD&A coördineert namens het LKHA het proces in Nederland en legt indien mogelijk in een vroeg stadium contact met haar evenknie in dit Europese land. Wanneer het besluit voor terugkeer van het slachtoffer wordt genomen wordt in eerste instantie ingezet op terugkeer naar Nederland. Daarna wordt in beeld gebracht of doorreizen binnen Europa mogelijk is. 29 Het gaat er hierbij om of er aanwijzingen zijn van huwelijksdwang en achterlating. 16

17 17

18 Doorreizen naar ander Europees land minderjarige Ambassade Stap 1 Registratie verzoek bijstand. Buitenlandse Zaken Stap 2a Ministerie Buitenlandse Zaken stelt nationaliteit vast en bepaalt of bijstand verleend kan worden. Buitenlandse Zaken Stap 2b 1. Indien iemand niet de Nederlandse nationaliteit heeft mailt de ambassade het verzoek om terugkeer van een vreemdeling aan de IND. 2a. Als een vreemdeling nog een geldige verblijfsvergunning heeft mag deze terugkeren naar Nederland. De IND informeert de ambassade die een visum verstrekt om terug te keren. Het LEC EGG en het LKHA ontvangen hiervan een cc. 2b. Als een betrokkene (vreemdeling) geen geldige verblijfsvergunning (meer) heeft wordt deze door de IND erop gewezen dat hij een machtiging tot voorlopig verblijf (mvv) op de ambassade kan indienen. Hiermee start hij of zij vanuit het buitenland de toegangs- en verblijfsprocedure (de TEV) op. Het verblijfsdoel is afhankelijk van de (individuele) situatie van de vreemdeling. Als de IND op de mvv aanvraag positief beslist mag de vreemdeling terugkeren naar Nederland. De IND informeert de ambassade, die de mvv afgeeft. Het LEC EGG en het LKHA ontvangen hiervan een cc. 3. In Nederland haalt de vreemdeling zijn verblijfspasje op bij het IND-loket. Buitenlandse Zaken Stap 3 Ministerie Buitenlandse Zaken zet verzoek om verificatie (nood)situatie aanvragen uit bij LKHA en waar nodig faciliteert het Knooppunt bij het indienen van verzoek vervangende toestemming paspoort en terugreis naar Nederland. LKHA Stap 4 LKHA leidt melding direct door naar team huwelijksdwang en achterlating () (team HD&A) (team HD&A) Stap 5 Stap 6 In overleg met betrokken partners bepalen of iemand wel of niet voldoet aan de voorwaarden op basis waarvan de doorgeleiding in gang kan worden gezet. Overleg met evenknie LKHA in EU-land waar doorgeleiding naar wordt gevraagd. Informatie verzamelen over signalen huwelijksdwang en achterlating, familiesamenstelling, gezagsrelaties, gezagsmaatregelen en inschatten of afgifte (tijdelijk) reisdocument tot mogelijkheid behoort; checken of opvang in land van herkomst tot de mogelijkheden behoort; checken of dat het veiliger is om verzoeker met NL nationaliteit in NL op te vangen. Indien ja volg stappenplan melding buitenland. 1. Op basis van onder stap 5 verzamelde informatie het ministerie van Buitenlandse Zaken adviseren of aan de voorwaarden voor terugkeer naar Nederland met 18

19 (team HD&A) Stap 7 a ondersteuning door het LKHA is voldaan Mogelijk advies is dat verzoeker met een geldig reisdocument van NL overheid bij ambassade van EU land voor opvang moet vragen Cc LEC EGG. Faciliteren paspoortaanvraag minderjarige jonger dan 16 jaar Indien gezagsdrager geen toestemming geeft of toestemming vragen van gezagsdrager niet mogelijk is, is het regelen van vervangende toestemming voor deze categorie die wil worden doorgeleid naar een ander EU-land zonder wetswijziging (nog) niet mogelijk. Regelen van vervangende toestemming voor afgifte paspoort in samenwerking met Raad voor de Kinderbescherming en gecertificeerde instelling. Deze procedure is afhankelijk van de uitgangssituatie: - Wel/geen kinderbeschermingsmaatregel - Verblijfsduur van de minderjarige buiten Nederland - Vormgeving nieuwe wetgeving op dit vlak. Faciliteren paspoortaanvraag minderjarige jaar Indien toestemming van de gezagsdrager niet mogelijk is zal bemiddeld worden bij het indienen van een verzoek om vervangende toestemming. Mogelijk knelpunt hierbij is dat de NL rechter niet bevoegd is een gezagsmaatregel te treffen ivm ontbreken rechtsmacht. Buitenlandse Zaken Stap 7 b. Verzorgen besluit afgifte reisdocument. Stap 8 Coördineren van opvang en begeleiding in samenwerking met Raad voor de kinderbescherming en Gecertificeerde instelling (Crisisdienst Jeugd). Stap 9 Indien nodig: afstemming via LEC EGG met politie en KMar over veiligheid in Nederland. Stap 10 Na advies over de veiligheid in ander Europese land besluit (team HD&A) (team HD&A) Stap 11 nemen of doorreizen mogelijk is. In overleg met evenknie Knooppunt coördineren hulp, opvang en begeleiding en veiligheid in ander Europees land. 7. Werkproces doorreizen naar ander Europees land meerderjarigen (18+) In sommige gevallen melden personen met de Nederlandse nationaliteit die zijn opgegroeid in een ander Europees land zich bij de ambassade wegens achterlating met een verzoek voor ondersteuning bij terugkeer naar dat land. team HD&A coördineert namens het LKHA het proces in Nederland en legt indien mogelijk in een vroeg stadium contact met haar evenknie in dit Europese land. Wanneer het besluit voor terugkeer van het slachtoffer wordt genomen wordt in eerste instantie ingezet op terugkeer naar Nederland. Daarna wordt in beeld gebracht of doorreizen binnen Europa mogelijk is. 30 Het gaat er hierbij om of er aanwijzingen zijn van huwelijksdwang en achterlating. 19

20 20

21 Doorreizen naar ander Europees land meerderjarige 31 Ambassade Stap 1 Registratie verzoek bijstand. Buitenlandse Zaken Stap 2a Ministerie Buitenlandse Zaken stelt nationaliteit vast en bepaalt of bijstand verleend kan worden. Buitenlandse Zaken Stap 2b 1. Indien iemand niet de Nederlandse nationaliteit heeft mailt de ambassade het verzoek om terugkeer van een vreemdeling aan de IND. 2a. Als een vreemdeling nog een geldige verblijfsvergunning heeft mag deze terugkeren naar Nederland. De IND informeert de ambassade die een visum verstrekt om terug te keren. Het LEC EGG en het LKHA ontvangen hiervan een cc. 2b. Als een betrokkene (vreemdeling) geen geldige verblijfsvergunning (meer) heeft wordt deze door de IND erop gewezen dat hij een machtiging tot voorlopig verblijf (mvv) op de ambassade kan indienen. Hiermee start hij of zij vanuit het buitenland de toegangs- en verblijfsprocedure (de TEV) op. Het verblijfsdoel is afhankelijk van de (individuele) situatie van de vreemdeling. Als de IND op de mvv aanvraag positief beslist mag de vreemdeling terugkeren naar Nederland. De IND informeert de ambassade, die de mvv afgeeft. Het LEC EGG en het LKHA ontvangen hiervan een cc. 3. In Nederland haalt de vreemdeling zijn verblijfspasje op bij het IND-loket. Buitenlandse Zaken Stap 3 Ministerie Buitenlandse Zaken zet verzoek om verificatie (nood)situatie aanvragen uit bij LKHA en waar nodig faciliteert het Knooppunt bij het indienen van verzoek vervangende toestemming paspoort en terugreis naar Nederland. LKHA Stap 4 LKHA leidt melding direct door naar team huwelijksdwang en achterlating () (team HD&A) Stap 5 In overleg met betrokken partners bepalen of iemand wel of niet voldoet aan de voorwaarden op basis waarvan de doorgeleiding in gang kan worden gezet. Overleg met evenknie LKHA in EU-land waar doorgeleiding naar wordt gevraagd. Informatie verzamelen over signalen huwelijksdwang en achterlating, familiesamenstelling, checken of opvang in land van herkomst tot de mogelijkheden behoort; checken of dat het veiliger is om verzoeker met NL nationaliteit in NL op te vangen. Indien ja volg stappenplan melding buitenland. 31 Wanneer de melding een volwassene met kinderen betreft worden ook de processtappen voor een minderjarige gevolgd. 21

22 (team HD&A) Stap 6 1. Op basis van onder stap 5 verzamelde informatie het ministerie van Buitenlandse Zaken adviseren of aan de voorwaarden voor terugkeer naar Nederland met ondersteuning door het LKHA is voldaan Mogelijk advies is dat verzoeker met een geldig reisdocument van NL overheid bij ambassade van EU land voor opvang moet vragen. 3. Cc LEC EGG. Buitenlandse Zaken Stap 7 Verzorgen besluit afgifte reisdocument. Stap 8 Voor meerderjarige Indien nodig coördineren van opvang en begeleiding. Stap 9 Indien nodig: afstemming via LEC EGG met politie en KMar over veiligheid in Nederland. (team HD&A) Stap 10 Na advies over de veiligheid in ander Europese land besluit nemen of doorreizen mogelijk is. (team HD&A) Stap 11 In overleg met evenknie Knooppunt coördineren hulp, opvang en begeleiding en veiligheid in ander Europees land. 32 Het gaat er hierbij om of er aanwijzingen zijn van huwelijksdwang en achterlating. 22