tr Rest ! Controlerend 2. Daarb de volgende beslispunten vast te stellen:

Transcriptie

1 ergen op zoom ffiililtllilililtililtililililil ililllllllllllllllllll RVB Onderwerp Nummer voorstel Datum voorstel Contactpersoon Contactpersoon Contactpersoon Telefoon Programmanummer en naam,l Nota rentebeleid 2010 grç. Bergen op Zoom RVB Afdeling : Financiën, 12 oktober 2010 Peter Berben P. Berben@bergenopzoom, nl Algemene dekkingsmiddelen Voorstel: 1. Kennisnemen van de nota rentebeleid 2010 gemeente Bergen op Zoom 2. Daarb de volgende beslispunten vast te stellen: 1. er wordt één rentepercentage gehanteerd voor: rente toe te rekenen aan de vaste activa (inclusief grondexploitaties) en de berekening van de rentebijschrijving, c.q. bespaarde rente over de reserves en eventuele voozieningen mits berekend op basis van contante waarde. Dit percentage wordt vastgesteld bij de begroting. 2. de bespaarde rente wordt berekend over de stand van de reserves en voozieningen per 1/1. 3. de bespaarde rente in de meerjarenraming wordt jaarlijks berekend over het verloop van de reserves en voozieningen (exclusief kapitaallastenreserves en reserves grondbedrijf). 4. de bespaarde rente en het renteresultaat worden verantwoord op functie 914. Type voorstel: X Kaderstellend! Controlerend tr Rest Zijn in het voorstel één of meer van de volgende aspecten van toepassing? Zijn doelen en/of effecten beschreven Financiële consequenties lnspraakverordening van toepassing Ja X tr tr Nee tr X X Commu nicatieparagraaf : Met de auditcommissie is overleg opgestart voor de nota rentebeleid 2010 gemeente Bergen op Zoom.

2 Gemeen op Zoom I ffillflil ilil] ilt il]tilililtill illll lllll lllll llll llll RVB Samenvatting: Het rentebeleid is geactualiseerd. Hiermee is invulling gegeven aan één van de actiepunten naar aanleiding van de financiële verordening 2010 gemeente Bergen op Zoom. De financiële effecten hiervan worden vanaf de begroting 2011 ingevoerd. Dit beleidskader sluit aan op actuele wet- en regelgeving (Besluit Begroting en Verantwoording voor provincies en gemeenten) en het dualisme. Bijlagen: (geef aan of een bijlage is bijgevoegd of ter inzage is gelegdi benoem en nummer deze bijlagen)

3 Gemeent op Zoom Iililfiililil] iltil]tilililililill ilillilllllllill RVB Datum raadsvergadering. r; irj[! 1ll'l{.i Nummer : RVB Onderwerp : Nota rentebeleid 2010 gemeente Bergen op Zoom Aan de gemeenteraad, Voorstel 1. Kennisnemen van de nota rentebeleid 2010 gemeente Bergen op Zoom 2. Daaóij de volgende beslispunten vast te stellen: 1. er wordt één rentepercentage gehanteerd voor: rente toe te rekenen aan de vaste activa (inclusief grondexploitaties) en de berekening van de rentebijschrijving, c.q. bespaarde rente over de reserves en eventuele voozieningen mits berekend op basis van contante waarde. Dit percentage wordt vastgesteld bij de begroting. 2. de bespaarde rente wordt berekend over de stand van de reserves en voozieningen per 1/1. 3. de bespaarde rente in de meerjarenraming wordt jaarlijks berekend over het verloop van de reserves en voozieningen (exclusief kapitaallastenreserves en reserves grondbedrijf). 4. de bespaarde rente en het renteresultaat worden verantwoord op functie 914. lnleiding Op 4 februari2010 is de financiële verordening gemeente Bergen op Zoom vastgesteld. Eén van de actiepunten uit deze verordening is het actualiseren van de kaders voor het rentebeleid. Hierbijtreft u aan de nota rentebeleid 2010 gemeente Bergen op Zoom. Beoogd maatschappelijk effecudoelstel I ing Heldere spelregels rondom de omvang en de verwerkingswijze van rentelasten en -baten. Uitwerking voorstel Het bepalen van de financiële kaders voor het rentebeleid is een bevoegdheid van de gemeenteraad. Het rentebeleid is geactualiseerd op basis van actuele wet- en regelgeving (Besluit Begroting en Verantwoording voor provincies en gemeenten) en de uitgangspunten van het dualisme. Deze nieuwe kaders voor het rentebeleid zullen vanaf de begroting 2011 worden verwerkt en gehanteerd. Bergen gp orn

4 : Gemeen op Zoom Illil]ll illlil] il] liltillllll]ll]1llillllill l]llill RVB Consequenties van het voorstel De flnanciële effecten van het geactualiseerde rentebeleid worden ingevoerd met ingang van de begroting Alternatieven Niet van toepassing. Een ontwerpbesluit bieden wr u hierbij ter vaststelling aan. Het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom, Bergeç o oom

5 I ililfl il ilil] ilt ililt ilil ilil illl lllll lllll llil llll RVB ergen op zoom De raad van de gemeente Bergen op Zoom; gezien het voorstel van het college uan 12 oktober 2010, nr. RVB ; gelet op het Besluit Begroting en Verantwoording voor provincies en gemeenten en de financiële verordening 2010 gemeente Bergen op Zoom; BESLUIT: 1 2 Kennisnemen van de nota rentebeleid 2010 gemeente Bergen op Zoom Daarbij de volgende beslispunten vast te stellen: L er wordt één rentepercentage gehanteerd voor: rente toe te rekenen aan de vaste activa (inclusief grondexploitaties) en de berekening van de rentebijschrijving, c.q. bespaarde rente over de reserves en eventuele voozieningen mits berekend op basis van contante waarde. Dit percentage wordt vastgesteld b de begroting. 2 de bespaarde rente wordt berekend over de stand van de reserves en voozieningen per 1/1. 3 de bespaarde rente in de meerjarenraming wordt jaarlijks berekend over het verloop van de reserves en voozieningen (exclusief kapitaallastenreserves en reserves grondbedrijf). 4 de bespaarde rente en het renteresultaat worden verantwoord op functie 914. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van ij B NtlV 1t)11.1 F,P. de Vos GRIFF E

6 NOTA RENTEBELEID 201(l NOTA RENTEBELEID 2010 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM Bergen op Zoom, oktober 20,l0 Gemeente Bergen op Zoom Pagina 1 van 10 7

7 NOTA RENTEBELEID 201() Doelstelling van de nota... Relevante kaderstellende nota's...3 De kaderstellende en controlerende rol van de raad Regelgeving en begrippen Financiële verordening artikel 2t Uitgangspunten voor het nieuwe rentebe1eid Eén(duidig) rentepercentage Toerekening rente aan activa... BudgeWerantwoordelij kheid... 9 Bestendige gedragslijn en voorzichtigheidsprincipe...9 Controle Pagina 2 van 10

8 NOTA RENTEBELEID 201O 1. lnleiding Doelstelling van de nota De doelstelling van deze nota is kaderstelling voor de bepaling van de omvanq en de venruerkinoswiize van de rentelasten en - baten in de begroting en jaanekening, Financieringskosten maken onderdeel uit van de kostprijs van producten. Deze nota gaat in op de wijze waarop de omvang van de financieringskosten wordt bepaald. Naast de rente van geldleningen van banken gaat het dan om de zogenoemde bespaarde rente omdat eigen vermogen wordt ingezet. ln deze nota worden de volgende onderdelen uitgewerkt: 1. Eén(duidig) rentepercentage; 2. Toerekening rente aan activa; 3, lnternefinanciering; 4. Bespaarde rente; 5. Renteresultaat. ln de volgende paragraaf worden deze nader uitgewerkt. Waar nodig wordt de relatie gelegd met andere geldende kaders, Relevante kaderstel lende nota's De richtlijnen en kaders voor het aantrekken en uitzetten van financieringsmiddelen zelf liggen vast in het Treasurystatuut van de gemeente. De nota rentebeleid heeft daarnaast een relatie met de "nota lnvesteren en Afschrijven 2010" en de "nota Reserves en Voozieningen 2010'. De kaderstellende en controlerende rol van de raad De raad heeft een kaderstellende en controlerende rol, Door het vaststellen van het rentebeleid formuleert de raad de kaders, Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering en het verstrekken van informatie daarover. Met de ontvangen informatie kan de raad haar controlerende taak invulling geven. Deze informatie dient uiteraard betrouwbaar te zijn. Daartoe vindt zowel interne controle als (externe) accountantscontrole plaats, lngangsdatum De nota rentebeleid gaat in vanaf het begrotingsjaar GRIFF E Bergen.opZoom Gemeente Bergen op Zoom Pagina van 10

9 NOTA RENTEBELEID 2()1() 2. Regelgeving en begrippen Financiële verordening artikel 21 2 ln 2010 heeft de raad de "Financiële verordening gemeente Bergen op Zoom 2010" vastgesteld. Hierin zijn de uitgangspunten voor het financieel beleid, beheer en de inrichting van de fìnanciële organisatie van de gemeente opgenomen. De gemeenteraad heeft bij de vaststelling van deze verordening een specifieke bepaling opgenomen voor de kostprijsberekening van producten. ln artikel I is het volgende 0pgenomen: 1. Voor het bepalen van de geraamde kostprijs van goederen, werken en diensten wordt een systeem van kostentoerekening gehanteerd, Bij de kostentoerekening worden naast de directe kosten alleen die indirecte kosten betrokken die rechtstreeks samenhangen met de door de gemeente verleende diensten; 2. De omslagrente voor de rentetoerekening aan de activa wordt bepaald door het rentetotaal van de uitstaande leningen en de bij begroting vastgestelde gecalculeerde rente over het eigen vermogen en de voozieningen. De uitwerking hiervan is geregeld in deze nota, met inachtneming van de bepalingen van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de kaderstellende uitspraken van de commissie BBV. Externe financiering Gemeente Bergen op Zoom financiert haar activiteiten (0.a. investeringen, grondexploitaties, diensten) met lange- en kortlopende geldleningen en eigen financieringsmiddelen, Daarbijwordt het principe van concernbrede financiering gehanteerd. Aan de financieringsfunctie zijn per saldo kosten verbonden. Het gaat dan om het totaal van de rentelasten op de langlopende geldleningen, de rentelasten van de kortlopende financiering minus de renteopbrengsten van uitgezette middelen. Deze 'per saldo' kosten dienen op grond van het BBV te worden toegerekend, oftewel: omgeslagen naar de verrichte activiteiten. Toerekening kan plaatsvinden aan: o lnvesteringen, al dan niet gereed. Grondexploitaties, al dan niet gereed. Reguliere producten c.q. diensten (door middel van kapitaallasten) Interne financiering Een belangrijk deel van de activiteiten wordt ook met eigen middelen gefinancierd, denk hierbij aan de reserves en de voozieningen, Door deze middelen in te zetten bespaart de gemeente op de rentelasten. Door de inzet van dit vermogen r st de vraag of aan deze intern beschikbare financieringsmiddelen een 'fìctieve' rentelast toegekend dient te worden, Daar zijn zeker bedrijfseconomische motieven voor, Voor een activiteit zou het namelijk niet uit mogen maken of hiervoor externe financierings- of eigen financieringsmiddelen worden ingezet. Vanuit het principe "gelijke monniken, gelijke kappen" zou ook deze uitgespaarde rente aan de activiteiten toegerekend kunnen worden, GRf FFIE Gemeente Bergen op Zoom

10 NOTA RENTEBELEID 2()I(l Door aan de activiteiten ook rentelasten toe te rekenen ontstaan elders rentebaten. Er wordt als het ware bestedingsruimte gecreèed ten laste van alle producten. Deze rentebaten kunnen vervolgens worden benut. Benutting kan plaatsvinden door:. de rente toe te voegen aan de reserves (en eventueelr oozieningen op basis van æntante waade);. de rente te gebruiken als structureelof incidenteel dekkingsmiddel in exploitatie. Gemeenb Bergen op Zoom

11 NOTA RENTEBELEID 2O1O 3. Uitgangspunten voor het nieuwe rentebeleid Eén (d u idig) rentepercentage Rente is een complex fenomeen binnen de gemeentelijke financiën, zoals blijkt uit de vorige paragraaf, Om zoveel mogelijk eenduidigheid en transparantie hierin te krijgen wordt er naar gestreefd om zoveel mogelijk met één rentepercentage te werken, Eén rentepercentage voor de rente die wordt toegerekend aan de vaste activa (hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen vaste activa voor de algemene dienst en de grondexploitaties), de berekening van de rentebijschrijving, c.q. de bespaarde rente en eventuele voozieningen mits berekend op basis van contante waarde, Het rentepercentage is gebaseerd op de huidiqe leninqenportefeuille en de ontwikkelingen op de kapitaalmarkt (1O-jaar), waarbijde renteontwikkelingen op langere termijn een belangrijke rolspelen. Dit rentepercentage wordt jaarlijks bij de begroting vastgesteld en meer arig opgenomen in het ovezicht van de renteomslag. ln de renteomslag is onderscheid gemaakt tussen de rentelasten die zijn berekend over de langlopende financiering en de lasten over het financieringstekort (/-overschot). Ten aanzien van de langlopende fìnanciering wordt gerekend met de werkelijke rentepercentages die contractueel met de geldverstrekkers zijn overeengekomen, Voor de (korte) rente over het financieringstekort wordt bij de berekening van de renteomslag aangesloten op de actuele renteontwikkeling en -verwachtingen gebaseerd op korte financiering. Er wordt zoveel mogelijk geprobeerd om schommelingen in dit percentage te voorkomen, in verband met het gewenste meerjarige inzicht in de gemeentelijke financiën, Daarbij wordt het rentepercentage vastgesteld, afgerond op maximaal 1 decimaal. Uiteraard heeft het de voorkeur, mede vanuit het oogpunt van eenvoud, om het rentepercentage zoveel mogelijk af te ronden op een 'geheel percentage'. Tot slot wordt opgemerkt dat bij het bepalen van het rentepercentage het voozichtigheidsbeginsel in acht wordt genomen. Uitgangspunt: er wordt één rentepercentage gehanteerd voor: rente toe te rekenen aan de vaste activa (inclusief grondexploitaties) en de berekening van de rentebijschrijving, c,q. bespaarde rente over de reserves en eventuele voozieningen mits berekend op basis van contante waarde. Dit percentage wordt vastqesteld bii de Toerekening rente aan activa Gelet op het duuzame en meerjarige karakter is in de "nota investeren en afschrijven 2010" vastgelegd dat aan de vaste activa en de grondexploitaties rente wordt toegerekend volgens een vast percentage. Daarnaast is bepaald dat de rentetoerekening plaatsvindt over de gemiddelde boekwaarde van het betreffende actief. Het gaat hierbij in beide gevallen om het geïnvesteerde vermooen; voor de rentetoerekening maakt het dus niet uit of het actief (of grondexploitatie) is afgerond. Gemeente Bergen op Zoom Pagina 6 BerEen

12 NOTA RENTEBELEID 201O lnterne financiering ln de "nota Reserves en voozieningen 2010" is het uitgangspunt geformuleerd voor de toevoeging van rente aan reserves. Het uitgangspunt is dat in principe géén rente wordt toegevoegd. Reserves dienen bij voorkeur namelijk toereikend te zijn voor het doel waarvoor zij worden gevormd. Hierop zijn twee uitzonderin gen geformuleerd. : reseryes voor kapitaallasten (dit is inherent aan de gekozen systematiek, rente is immers onderdeel van de kapitaallast).. reserve grondexploitaties (vanuit de bedrijfsmatigheid). Aan voozieningen wordt eveneens geen rente toegevoegd, dit is op grond van het BBV uitgesloten, met uitzondering voor voozieningen die worden gewaardeerd tegen contante waarde, Bespaarde rente De rente die niet wordt toegevoegd aan de reserves en voozieningen is inzetbaar als dekkingsmiddel, de zogenaamde bespaarde rente. Deze bespaarde rente wordt berekend over de stand van de reserves en voozieningen per 1/1. Uitgangspunt: de bespaarde rente wordt berekend over de stand van de reseryes en voozieningen per 1t1. Omdat de hoogte van de reserves en voozieningen in de tijd fluctueren is het de vraag in hoevene de bespaarde rente als structureel dekkingsmiddel kan worden ingezet. Een en ander heeft te maken met de bestedingen die in de loop van de tijd plaatsvinden ten laste van de reserves en voozieningen. Daarom wordt de rente berekend over het verloop van de reserves en voozieningen voor een periode van 4 jaar (exclusief de kapitaallastenreserves en reserves van het grondbedrijf), Hierdoor wordt voorkomen dat de rentebesparing ten onrechte als structureel dekkingsmiddel wordt ingezet. Naast het geprognosticeerde verloop van de reserves en voozieningen voor een periode van 4 jaar is er ook sprake van een benodigde weerstandscapaciteit. Op basis van het risicoprofiel van de gemeente en een bijbehorende kansberekening wordt deze benodigde weerstandscapaciteit berekend. De weerstandscapaciteit zou in theorie in mindering gebracht kunnen worden op de ruimte van de reserves en voozieningen waardoor de bespaarde rente afneemt, Hiervoor is niet gekozen, Als namelijk een risico zich concreet voordoet bij de gemeente Bergen op Zoom wordt hiervoor zo spoedig mogelijk financiële dekking gezocht, dan wel wordt de algemene risicoreserve zo spoedig mogelijk aangevuld. lndien dit gevolgen heeft voor de vrije reserves zal dit dus in het verloop van de reserves en voozieningen tot uitdrukking komen en worden verwerkt bij de vaststelling van de eerstvolgende begroting. Op deze wijze wordt in voldoende mate rekening gehouden met de benodigde weerstandscapaciteit ten opzichte van de bespaarde rente. De bovenstaande berekeningsexercitie wordt jaarlijks bij de begroting uitgevoerd, Uitgangspunt: de bespaarde rente in de meerjarenraming wordt jaarlijks berekend over het geprognosticeerde verloop van de reserves en voozieningen (exclusief kapitaallastenreserves en reserves orondbedriifl. Gemeente Bergen op Zoom i c;nrrrrè - -l

13 NOTA RENTEBELEID 2()I(l Renteresultaat Begrotingstechnisch wordt de bespaarde rente verantwoord in de exploitatie, Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording voor provincies en gemeenten vindt dit plaats op functie 914, Naast de bespaarde rente wordt op deze functie ook het renteresultaat verantwoord. Dit renteresultaat wordt veroozaakt doordat in de financieringsbehoefte gemiddeld tegen een lager / hoger rentepercentage wordt voozien, dan het rentepercentage dat aan de gemeentelijke activiteiten wordt toegerekend (het renteoms lag percen tage), Bijde realisatie van de rentelasten en -baten ontstaan afwijkingen met de begroting. Substantiële afwijkingen worden gerapporteerd aan de gemeenteraad overeenkomstig de afspraken die in de fìnanciële verordening 2010 gemeente Bergen op Zoom zijn gemaakt rondom de Planning & Controlcyclus, de bespaarde rente en het renteresultaat worden verantwoord oo functie 914. Bergen gg om Gemeente Bergen op Zoom Pagina

14 NOTA RENTEBELEID 201(l 4. Procesbeheersing Rol van de gemeenteraad en het college Het budgetrecht ligt bij de gemeenteraad. De gemeenteraad beslist daardoor bij begroting op welke wijze de gerealiseerde budgetruimte wordt ingezet, B u d g etve ra n two o rd e I ij kh ei d Zowelde structurele als incidentele dekkingsmiddelen maken onderdeel uit van de begroting. De budgetverantwoordelijkheid ligt bij de afdeling Middelen, De budgethouder bewaakt de gemeentelijke kaders en richtlijnen en legt verantwoording af, in lijn met de vastgestelde budgethoudersregeling. Bestendige gedragslijn en voonichtigheidsprincipe Het is van belang dat een bestendige gedragslijn wordt gevolgd voor de berekening van de rente om ongewenste fluctuaties in de budgetten meerjarig te voorkomen. Daarnaast moet voldoende prudent worden omgegaan met het rente-instrument ter voorkoming van opportunistisch begroten, Controle Jaarlijks zal de exteme accountant de rente en renteomslag controleren aan de hand van de kaders en richtlijnen. Evaluatie De "Nota rentebeleid 2010 Bergen op Zoom" wordt eens in de vier jaar geactualiseerd, in de lijn met de Financiële verordening 2010 gemeente Bergen op Zoom, of zoveel eerder als de ontwikkelingen daarom vragen, Pagina 9 van 10

15 NOTA RENTEBELEID 20I() 5. Beslispunten Naar aanleiding van het vorenstaande worden de volgende beleidsuitgangspunten vastgelegd: 1. er wordt één rentepercentage gehanteerd voor: rente toe te rekenen aan de vaste activa (inclusief grondexploitaties) en de berekening van de rentebijschrijving, c,q. bespaarde rente over de reserves en eventuele voozieningen mits berekend op basis van contante waarde, Dit percentage wordt vastgesteld bij de begroting, 2. de bespaarde rente wordt berekend over de stand van de reserves en voozieningen per 1/1. 3. de bespaarde rente in de meerjarenraming wordt jaarlijks berekend over het verloop van de reserves en voozieningen (exclusief kapitaallastenreserves en reserves grondbedrijf). 4. de bespaarde rente en het renteresultaat worden verantwoord op functie 914, Bergen Gemeente Bergen op Zoom Pagina 10 van 10