WOONVISIE LANGEDIJK

Transcriptie

1 WOONVISIE LANGEDIJK versie 2 juni 2014 (aangepast n.a.v. zienswijzen en op basis van collegebesluit van 27 mei 2014) Vastgesteld door de gemeenteraad van Langedijk op: 1

2 2

3 Inhoud 1. Inleiding Waarom een nieuwe woonvisie? Proces Terugblik en korte evaluatie Conclusie evaluatie Leeswijzer Beleidskaders Rijk Provincie Regio Gemeente Langedijk Samenvatting en conclusies Langedijk nu en in de toekomst Langedijk in Langedijk in de toekomst; wat komt er op ons af? Ontgroening Vergrijzing en extramuralisering Betaalbaarheid Samenvatting en conclusies Beleidsuitgangspunten Kwantitatieve keuzes Doelgroepen Kwalitatieve keuzes Wonen en zorg Opplussen Mantelzorgwonen Levensloopbestendig: woonkeur Aandeel sociale en betaalbare woningen Collectief Particulier Opdrachtgeverschap Jongeren Duurzaamheid Samenvatting voorstellen Afstemming en vervolgtraject Regionale afstemming Vervolgtraject Tot slot Begrippenlijst Bijlage 1: Startnotitie Bijlage 2: Weergave politiek-bestuurlijke avond Woonvisie op 16 april Bijlage 3: Weergave stakeholdersavond 17 oktober

4 4

5 Voorwoord Het zal u niet ontgaan zijn dat de woningmarkt sinds de kredietcrisis van 2008 veranderd is. Sinds die tijd hebben we onder andere te maken met een terugloop van het aantal woningverkopen, dalende koopprijzen en een afname van de bouw van nieuwbouwwoningen. Ook in Langedijk zijn de veranderingen merkbaar. Veel huizen staan te koop en projecten van zowel koop- als huurwoningen komen moeizamer van de grond. Desondanks wordt er in Langedijk flink gebouwd aangezien er in 2013 gestart is met de bouw van het project Westerdel (in totaal bijna 700 woningen). In 2014 is gestart met het project Broekerplein en de verwachting is dat er eind 2014 begonnen wordt met woningbouw op het Veilingterrein in Noord-Scharwoude. Alle reden om trots te zijn op dat wat er in Langedijk wel van de grond komt! Binnen de plantermijn van /2040 komt het einde van de bevolkingsgroei in zicht. Nederland vergrijst en ontgroent en de beroepsbevolking blijft vanaf nu nagenoeg stabiel. Naar verwachting zal het aantal eenpersoonshuishoudens sterk groeien en zullen de meerpersoonshuishoudens in aantal dalen. Na meer dan een halve eeuw groei van economie, technologie en verstedelijking lijken we ons wakker geschud door de financiële, economische en woningmarktcrisis bewust te worden van het feit dat het anders kan of zelfs moet. Ook de lokale woonvisie van Langedijk zal moeten worden aangepast aan de veranderende omstandigheden. Duidelijk is dat de tijd van de grote woningbouwprojecten, en met name de uitleglocaties buiten de dorpsgrenzen, voorbij is. Er zal meer moeten worden geïnvesteerd in vrijkomende locaties in de bestaande dorpen en er moet meer aandacht zijn voor de bestaande woningvoorraad. De bestaande voorraad wordt belangrijker omdat ouderen niet alleen langer zelfstandig willen blijven wonen maar ook langer zelfstandig moeten blijven wonen. De eigen woning kan daarvoor geschikt(er) gemaakt worden maar het is ook van belang om nieuwbouwwoningen geschikt te maken voor meerdere doelgroepen. Woningen moeten zoveel mogelijk levensloopbestendig zijn en dit kan in de nieuwbouw gerealiseerd worden met het Woonkeurcertificaat. Deze Woonvisie Langedijk is gezamenlijk met stakeholders en de gemeenteraad van de gemeente Langedijk tot stand gekomen. Het heeft een waardevol document opgeleverd waarop we de komende jaren ons woningbouwprogramma kunnen baseren. Ik ben er dan ook van overtuigd dat deze woonvisie voldoende aanknopingspunten biedt om op basis van de vraag een passend woningbouwprogramma te realiseren waarmee in de behoefte van de woningzoekende van nu en in de toekomst kan worden voorzien. Langedijk, februari 2014 Jan Piet Beers Wethouder Volkshuisvesting 5

6 6

7 1. Inleiding 1.1 Waarom een nieuwe woonvisie? Het beleid zoals vastgelegd in de Woonvisie (vastgesteld in 2006) voldoet niet meer aan de huidige omstandigheden. Sinds de kredietcrisis eind 2008 is er heel wat veranderd in de woningbouwmarkt. Het zit economisch tegen en een gevolg daarvan is dat er veranderingen zijn doorgevoerd op de woningmarkt. De woningmarkt zit op slot en hypotheken zijn minder makkelijk af te sluiten. De huurmarkt heeft duidelijk aan populariteit gewonnen, mede ingegeven door de toenemende flexibiliteit en mobiliteit op met name de arbeidsmarkt. Gemeenten moeten bezuinigen en corporaties worden financieel hard aangepakt waardoor er, naast de malaise op de koopmarkt, ook op het gebied van de huurwoningen steeds minder projecten van de grond komen. Daarnaast wordt er met betrekking tot wonen en zorg vanwege het regeerakkoord (oktober 2012) nog een schepje bovenop gedaan. Zoals het er nu naar uit ziet zullen nog meer ouderen dan voorheen een beroep doen op de woningmarkt omdat ze langer zelfstandig moeten wonen en minder snel naar een verzorgingstehuis kunnen. 1.2 Proces Integrale visie, met externe partijen De woningmarkt is op z n kop gezet. Meer dan voorheen is duidelijk dat de gemeente externe partijen nodig heeft om de beleidsdoelen te bereiken. In tijden van economische teruggang heb je elkaar nodig om met minder middelen toch nog iets moois voor elkaar te krijgen. We moeten helder krijgen wat er de komende jaren op ons af komt en op welk onderdelen we wel of niet kunnen of willen (bij)sturen. De Woonvisie is een integrale visie die tot stand is gekomen in samenwerking met diverse externe partijen. Proces De beleidscyclus van een woonvisie is dat eerst een provinciale woonvisie, vervolgens een regionale woonvisie en tot slot een lokale woonvisie wordt opgesteld waarin ingezoomd kan worden op de gemeentelijke volkshuisvestingssituatie en woningmarkt. De provinciale woonvisie Goed Wonen in Noord-Holland is op 25 mei 2010 vastgesteld. Uit de provinciale woonvisie is het Regionaal Actieprogramma (RAP) voor de regio Alkmaar voortgekomen. Het RAP is in de gemeente Langedijk op 3 april 2012 als ingekomen stuk vastgesteld. Het RAP is met name kwantitatief van aard, terwijl de regionale woonvisie vooral kwalitatief is. In het voorjaar van 2012 is door de ambtelijke werkgroep wonen (ambtelijke vertegenwoordigers uit de acht gemeenten) een start gemaakt met de regionale woonvisie. Van december 2012 t/m februari 2013 is in alle acht raden van de Regio Alkmaar de concept regionale woonvisie geagendeerd. In die periode zijn de raadsleden in de gelegenheid gesteld de concept regionale woonvisie te beoordelen en vragen te stellen of suggesties te geven. De reacties zijn verwerkt in een regionale nota van antwoorden. De regionale woonvisie is in Langedijk op 25 juni 2013 vastgesteld. In januari 2013 is de Kaderstellende notitie woningbouwprogramma s Langedijk (GroenLinks) door de raad besproken. In februari 2013 is de Startnotitie Woonvisie Langedijk in de raad behandeld. De Startnotitie is op 23 april 2013 vastgesteld. Op 16 april 2013 heeft er een raadsavond plaatsgevonden over de Woonvisie (zie bijlagen). Vervolgens heeft er op 17 oktober 2013 een avond voor stakeholders plaatsgevonden (zie bijlagen). Daarna is de concept Woonvisie aan het college voorgelegd en vrijgegeven voor de inspraakprocedure. De concept Woonvisie heeft van 13 maart tot 24 april 2014 voor inspraak ter 7

8 inzage gelegen. De inspraakreacties zijn verwerkt in de definitieve Woonvisie Langedijk en is door de raad vastgesteld op 1.3 Terugblik en korte evaluatie Kwantitatieve afspraken In de Woonvisie , samen werken aan wonen van januari 2006 is opgenomen dat er in de periode 2005 tot en met 2014 in Langedijk 1800 woningen gebouwd moeten worden. In de periode 2005 tot en met 2009 ging dat om 950 woningen en in de periode 2010 tot en met 2014 om 850 woningen. Hierbij geldt dat voor de tweede periode de hoeveelheid woningen en de invulling nog niet volledig vaststond. Zowel in de lokale als de regionale woonvisie zijn 4 woningcategorieën 1 opgenomen. De volgende verdeling is afgesproken voor de periode 2005 tot en met 2009: Tabel 1: woningbouwprogramma Langedijk tot 2010 naar huur, koop en prijsklassen Categorie Huur Koop Totaal 1 20% 13% 33% 2 7% 13% 20% 3+4 4% 43% 47% Totaal 31% 69% 100% Bron: Woonvisie Langedijk Voor de periode 2010 tot en met 2014 is een meer indicatieve afspraak gemaakt. De sociale inhaalslag zou dan plaatsgevonden moeten hebben dus werd ingezet op 40% cat. 1+2 en 60% cat. 3+4 (koop + huur). Wat is er gerealiseerd? In de periode 2005 tot en met 2009 zijn er in Langedijk volgens de eigen woningbouwmonitor 673 woningen opgeleverd. Gepland was 950. Dit betekent dat er 277 woningen te weinig opgeleverd zijn. Het grootste verschil is overigens in 2009 gemaakt omdat er tot en met woningen zijn opgeleverd waar het er 700 hadden moeten zijn. De kredietcrisis van eind 2008 kan hier nog nauwelijks van invloed op zijn geweest. De verwachting in 2005 was dat met de bouw van één van de grotere projecten (met name Veilingterrein) gestart zou zijn voor Kwalitatief zijn in de periode de volgende resultaten bereikt: Tabel 2: woningbouwprogramma, daadwerkelijk gerealiseerd tot 2010, naar huur, koop en prijsklassen Categorie Huur Koop Totaal 1 24% 8% 32% 2 8% 5% 13% 3+4 0% 55% 55% Totaal 32% 68% 100% Bron: Woningbouwmonitor Langedijk, februari 2010 Op basis van bovenstaande cijfers kan geconcludeerd worden dat met name in de sociale en betaalbare koopsector (cat ) te weinig woningen zijn gerealiseerd. Voor elke categorie was 13% voorzien waar voor beide categorieën samen in totaal 13% (8 + 5%) is gerealiseerd. Daarentegen is er wel een hoger percentage sociale en betaalbare huur gerealiseerd, 32% tegenover 27%. Vooral het project Twuyverhoek heeft een belangrijke stempel gedrukt op de 1 In 2006 is de verdeling in categorieën als volgt: Categorie 1: koop tot en huur tot 466 Categorie 2: koop van tot en huur van 466 tot 597 Categorie 3: koop van tot en vrije sectorhuur Categorie 4: koop of meer en vrije sectorhuur 8

9 cijfers. Hoewel er een aanzienlijk deel cat. 1 huurwoningen in het plan zit, is vooral een het aandeel cat koopwoningen erg hoog. Geconcludeerd kan worden dat de sociale doelstellingen in de huursector grotendeels gehaald zijn, in de koopsector zijn ze iets achtergebleven. Verklaring hiervoor kan zijn dat de huursector minder gestuurd hoeft te worden op het realiseren van sociale en betaalbare huurwoningen, dat is de kernactiviteit van de corporaties. Ontwikkelaars realiseerden meestal pas sociale en betaalbare koopwoningen als dat ze iets oplevert, ofwel omdat het een populair product is ofwel omdat ze afspraken hebben om elders vrije sectorwoningen te realiseren. Voor wie is er gebouwd? Bij de toewijzing van sociale huurwoningen is sprake van toepassing van de regionale huisvestingsverordening 2. Bij de verkoop van koopwoningen vindt geen toewijzingssystematiek plaats, met uitzondering van de sociale koopwoningen (cat. 1) die ook onder de huisvestingsverordening vallen. Er wordt geen specifiek overzicht bijgehouden aan wie woningen worden verhuurd of verkocht maar er valt wel iets over te zeggen. In januari 2007 is er een advies geschreven over de verkoopgegevens van Twuyverhoek, een startersproject aan de Prinses Margrietstraat en de verkoopgegevens van de Broekerpoort (Broek op Langedijk). Belangrijke conclusie van het advies is dat bijna alle woningen in de onderzochte projecten gekocht en gehuurd zijn door mensen afkomstig uit de regio Alkmaar. Daarnaast lijkt, naarmate de verkoopprijzen lager zijn, er meer lokale vraag te zijn naar de betreffende woning. De ervaring van Woningbouwvereniging Langedijk is ook dat koopgarantwoningen bijna in alle gevallen verkocht worden aan inwoners van de gemeente Langedijk. Daarnaast is de locatie van een woningbouwproject uiteraard van belang. In Twuyverhoek zijn relatief veel mensen uit Alkmaar gaan wonen aangezien de wijk nabij deze plaats ligt. 1.3 Conclusie evaluatie Uit de korte evaluatie is op te maken dat er in de periode een aanzienlijk deel sociale huur- en koopwoningen is gerealiseerd. Het aandeel betaalbare huurwoningen voldoet nagenoeg aan de verwachtingen, het aandeel betaalbare koopwoningen is achtergebleven. Sociale en betaalbare huur- en koop(garant)woningen lijken vaker betrokken te worden door inwoners van Langedijk. Met deze korte evaluatie wordt de periode tot en met 2009 afgesloten. De reden daarvoor is dat de lokale woonvisie uit 2006 zich voornamelijk richtte op deze periode. Daarnaast is de crisis op de woningmarkt vanaf 2010 in het hele land voelbaar geworden waardoor er een nieuwe tijd is aangebroken. Ook presenteert de provincie haar prognoses en daarop gebaseerd beleid in het tijdvak Een evaluatie voor de periode na 2009 op basis van de woonvisie uit 2006 is daardoor niet te maken. 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op het huidige beleid en ontwikkelingen die van invloed zijn op het woonbeleid. Hoofdstuk 3 geeft aan waar Langedijk nu staat en welke ontwikkelingen er op ons af komen. In hoofdstuk 4 worden de beleidsuitgangspunten van Langedijk uiteengezet en wordt het hoofdstuk afgesloten met een samenvatting van de voorstellen (par. 4.4). Hoofdstuk 5 gaat in op de afstemming en het proces dat volgt na de vaststelling van deze Woonvisie. 2 Zie begrippenlijst 9

10 2. Beleidskaders 2.1 Rijk Het Rijk heeft in maart 2012 de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (Svir) vastgesteld. Hierin is opgenomen dat overheden, burgers en bedrijven de ruimte krijgen om oplossingen te creëren. Het Rijk gaat zo min mogelijk op de stoel van provincies en gemeenten zitten en richt zich op het versterken van de internationale positie van Nederland. Verstedelijkings- en landschapsbeleid laat het Rijk aan de provincies en gemeenten. Gemeenten krijgen ruimte voor kleinschalige natuurlijke groei geënt op het bouwen van woningen die aansluiten bij de woonwensen van mensen. Op basis van bovenstaand rijksbeleid zou geconcludeerd kunnen worden dat het Rijk zich niet of nauwelijks met de woningmarkt bemoeit. Niets is minder waar. Vanwege de grote impact die de stagnerende woningmarkt op de economie heeft probeert het Rijk de woningmarkt te beïnvloeden. Regeerakkoord VVD-PvdA 2012 Bruggen slaan Maatregelen in het regeerakkoord met betrekking tot de woningmarkt: - Annuïtair aflossen wordt als voorwaarde gesteld voor belastingaftrek bij nieuwe hypotheken en de overdrachtsbelasting wordt structureel verlaagd; - Hypotheekrenteaftrek blijft bestaan om de aanschaf van een eigen woning te stimuleren; - De huurtoeslag blijft intact om woningen voor lagere inkomens betaalbaar te houden; - De extra huuropbrengsten van corporaties die het gevolg zijn van de maatregelen in de huursector worden via een zogenaamde verhuurdersheffing afgeroomd. Maatregelen in het regeerakkoord met betrekking tot langdurige ondersteuning en zorg: - Concreet betekent dit dat de zorgzwaartepakketten (ZZP) 1 tot en met 4 in de periode tussen 2013 en 2016 geschrapt worden en mensen geen aanspraak meer kunnen maken op een intramurale voorziening uit de AWBZ. Woonakkoord 2013 Het woonakkoord omvat een fors aantal maatregelen die bedoeld zijn om de bouw en daarmee de werkgelegenheid te stimuleren, energiebesparing te bevorderen, starters te helpen en scheefwonen tegen te gaan. Ook zou het de effecten van belangrijke hervormingen uit het regeerakkoord verzachten. Belangrijke maatregelen zijn: - Een jaarlijkse gedifferentieerde huurverhoging gerelateerd aan het inkomen. - De verhuurderheffing die de woningcorporaties moeten afdragen zal langzamer oplopen dan in het regeerakkoord is aangekondigd. - Een BTW-verlaging van 21% naar 6% voor bouwwerkzaamheden in de bestaande periode. Dit geldt vanaf maart 2013 en voor de periode van 1 jaar. - Een investeringsfonds van 150 miljoen voor energiebesparende maatregelen. 2.2 Provincie Provinciale Woonvisie (2010) Voldoende woningen voor alle inwoners van Noord-Holland met een passende kwaliteit en in een aantrekkelijk woonmilieu. De woonvisie is een uitvoering van de Structuurvisie Noord-Holland In de woonvisie gaat het niet langer alleen om het aantal woningen dat gebouwd moet worden, maar ook om het soort woningen. Daarom zijn er 3 speerpunten benoemd: 1. Betere afstemming tussen vraag en aanbod voor alle consumenten en vooral voor doelgroepen die minder kansen hebben op het vinden van een geschikte woning; 2. Betere afstemming van voorzieningen in de woonomgeving op de vraag van bewoners; 3. Verbetering van de duurzaamheid van het woningaanbod en de woonomgeving. De provincie wil deze doelstelling gaan bereiken onder andere door samen met de regio s regionale actieprogramma s (RAP s) te ontwikkelen met duidelijke afspraken over de regionale woningbouwprogramma s. De provinciale woonvisie vormt het kader waarbinnen de RAP s zijn ontwikkeld. 10

11 Regionaal Actieprogramma (RAP) regio Alkmaar In de regionale actieprogramma s wonen staan per regio afspraken over het aantal te bouwen woningen en de kwaliteit ervan voor de periode In het RAP regio Alkmaar staan o.a. afspraken over: - Het aantal te bouwen woningen per gemeente (voor Langedijk 1390); - Het aandeel te bouwen betaalbare woningen (streefcijfers); - Het aandeel te bouwen nultredewoningen (streefcijfers); - Voorzieningen in de woonomgeving en duurzaamheid. Daarnaast is afgesproken dat er nog 30% ruimte is voor extra plannen per gemeente. Uit de praktijk van de afgelopen jaren blijkt namelijk dat een overmaat van 30% in de geplande productie noodzakelijk is, omdat er altijd planuitval ontstaat door procedures en afzetproblemen. Nieuwe prognoses (vraaggestuurd bouwen) Op 12 april 2013 heeft Gedeputeerde Staten een brief gestuurd over de provinciale woningbouwprognose In deze brief is aangegeven dat GS de provinciale woningbouwprognose heeft vastgesteld. In het rapport Een prognose gebaseerd op vraaggestuurd bouwen is de provinciale woningbouwprognose op gemeentelijk niveau uitgewerkt. De indicatieve prognose ligt aan de basis van het onderzoek vraaggestuurd bouwen, waarin Companen aangeeft aan welk type woningen en woonmilieus er behoefte is. Deze prognose van de provincie komt voor Langedijk op woningen in de periode Dit zijn er bijna 400 minder dan is opgenomen in het RAP. In dit cijfer is echter het scheiden van wonen en zorg (Regeerakkoord) niet meegenomen. De provincie geeft ambtelijk zelf aan dat dit van invloed gaat zijn op de hoogte van het aantal woningen. Op dit moment blijven de bestuurlijke afspraken tussen de provincie en de regio Alkmaar in het RAP het uitgangspunt totdat er nieuwe afspraken zijn gemaakt met bijbehorende aantallen. 2.3 Regio Regionale woonvisie Regio Alkmaar In de regionale woonvisie zijn 3 speerpunten opgenomen: 1. Inzetten op een levensloopgeschikte 3 voorraad; 2. Bij nieuwbouw ten minste 30% sociaal; 3. Duurzaamheid; inzetten op een kwalitatief hoogwaardige, comfortabele, energieneutrale woonlastenlage woonregio. In de regionale woonvisie zijn kwalitatieve afspraken vastgelegd. De verdeling van de aantal te bouwen woningen in de regio Alkmaar (kwantitatief) is immers al opgenomen in het RAP regio Alkmaar. 2.4 Gemeente Langedijk Woonvisie , samen werken aan wonen ( januari 2006) De huidige lokale woonvisie van de gemeente Langedijk is grotendeels in hoofdstuk 1 (evaluatie) al besproken. Vanwege de grote veranderingen op de woningmarkt is dit document nauwelijks meer toepasbaar. Prestatieafspraken (Langedijks Actieprogramma) In 2011 is, in samenspraak met de in Langedijk actieve corporaties, het Langedijks Actieprogramma Wonen 2011 vastgesteld. Het actieprogramma is de opvolger van de Prestatieafspraken ( ) en in lijn met het Regionale Actieprogramma regio Alkmaar opgesteld. 3 Zie begrippenlijst 11

12 Uit het LAP zijn de volgende kaders cq. afspraken van belang: - de bouwopgave - huur en koopgarant inwisselbaar - aandeel betaalbare woningen: 40% (20% cat. 1 en 20% cat. 2) - van huurbeleid naar woonlastenbeleid - grondprijzenbeleid - woningverkoop - woningtoewijzing - wonen en zorg - leefbaarheid - duurzaamheid Gemeentelijke structuurvisie In september 2012 is de Structuurvisie Langedijk vastgesteld. Ontwikkelingen op het gebied van economie, woningbouw en overheidsfinanciën evenals de inwerkintreding van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening waren aanleiding om de Structuurvisie te vernieuwen. Belangrijke punten op het gebied van wonen: Langedijk heeft een relatief groot aantal eengezinswoningen. Onder invloed van vergrijzing en ontgroening wordt een sterke toename van het aantal een- en tweepersoonshuishoudens verwacht en tegelijk een daling van het aantal meerpersoonshuishoudens. De grotere groep ouderen zal deels bestaan uit vitale ouderen en deels uit ouderen met een zorgbehoefte en zorgvraag. Voor Langedijk ligt de ruimtelijke vertaling hiervan voor de hand wanneer de extra eenpersoonshuishoudens gerealiseerd worden in of nabij het voor Langedijk karakteristieke centrale en cultuurhistorisch waardevolle lint (Dorpsstraat en Bovenweg). Naast nieuwbouw op lege plekken kan daarbij ook gedacht worden aan woningaanpassing, woningsplitsing, herbestemming winkelpanden, wonen boven winkels en transformatie en herbestemmen van bedrijfspanden. 2.5 Samenvatting en conclusies Zoals beschreven is de woningmarkt sinds de financiële crisis totaal veranderd en is het beleid uit de 'goede' tijd nauwelijks nog toepasbaar. In de lokale woonvisie uit 2006 werd nog uitgegaan van een 'maakbare' woningmarkt. Een hoog sociaal programma voor de periode werd geëist en dit was ook mogelijk vanwege de opbrengsten uit de vrije sector. De opbrengsten uit de vrije sector zijn momenteel lager en onzekerder maar de vraag naar sociale woningbouw (betaalbare koop en sociale huur) is eerder toegenomen dan afgenomen. Er is nu sprake van een markt die zich moet richten op de consument en zijn wensen en mogelijkheden. Het is nu de tijd voor vraaggestuurd bouwen. Het is een uitdaging om hierop in te spelen gezien de financiële middelen. Daarnaast moet echter niet vergeten worden dat woningen voor een zeer lange tijd worden gerealiseerd en er niet te eenzijdig moet worden gebouwd. 12

13 3. Langedijk nu en in de toekomst 3.1 Langedijk in 2014 Op 1 november 2013 telt de gemeente inwoners (bron: CBS) en bestaat uit 6 (dorps)kernen met ieder hun eigen identiteit. De dorpen hebben allen een lineaire en lintvormige hoofdstructuur welke direct voorkomt uit het onderliggende landschap en de ontstaansgeschiedenis; Sint Pancras op een oude strandwal, Koedijk aan het Noord-Hollands Kanaal en de vier lintdorpen (Oudkarspel, Noord- en Zuid-Scharwoude en Broek op Langedijk) op en aan de lange dijk. Langedijk ligt vanuit bestuurlijk oogpunt in de regio Alkmaar en maakt historisch geografisch gezien deel uit van West-Friesland en ligt ook binnen de Westfriese Omringdijk. Langedijk wordt gezien als een verstedelijkte plattelandsgemeente. In welke woningen wonen de huishoudens nu? Van de woningvoorraad in Langedijk bestaat ruim 88% uit eengezinswoningen en bijna 12% valt in de categorie meergezins. Van de totale woningvoorraad bestaat 19% uit huurwoningen. Vergeleken met de gemiddelden in de regio Alkmaar heeft Langedijk een hoog percentage koopwoningen. Overigens zijn er ook ca. 230 koopgarantwoningen. Binnen Langedijk zijn de verschillen niet groot, uitzonderingen zijn echter Koedijk met bijna 100% koopwoningen en Noord- Scharwoude met 32,6% aan huurwoningen (Bron: Langedijk.incijfers.nl). 3.2 Langedijk in de toekomst; wat komt er op ons af? Ontgroening In 2030 wonen er in Langedijk mensen (Bron: prognose vraaggestuurd bouwen provincie NH). Langedijk groeit dus nog wel maar jongeren trekken nog steeds weg naar de grote stad, met name naar de regio Amsterdam. Voorheen werd dit vertrekoverschot gecompenseerd door vestigingen van gezinnen uit met name de regio. Dat jongeren wegtrekken naar de stad is een algemene trend in grote delen van minder verstedelijkt gebied in Nederland Vergrijzing en extramuralisering Het algemene beeld dat Langedijk vergrijst leidt de komende jaren tot meer zorgvragers. Veel senioren kiezen er voor om zo lang mogelijk in de eigen woning en woonomgeving te blijven wonen. Daarnaast zal een grote groep zorgafhankelijke huishoudens het recht op verblijf in een intramurale instelling (verpleeghuis) kwijtraken. Langer zelfstandig (willen) wonen stelt eisen aan de geschiktheid van de woningvoorraad Betaalbaarheid Veranderingen in de prijsstelling van huurwoningen kunnen grote effecten hebben. Hoe prijzen zich voor de totale huurvoorraad zullen ontwikkelen is nu lastig te voorzien. Er is de jaarlijkse huurverhoging die voor het gros van de huurders door het Rijk wordt vastgesteld en gelimiteerd. Anderzijds kan de huurverhoging bij mutatie fors zijn. Daarnaast is de inkomensafhankelijke huur geïntroduceerd. Opgemerkt dient te worden dat het product Koopgarant ook bijdraagt aan de betaalbaarheid van woningen. Het is duidelijk dat de corporaties onder druk staan. Daarnaast heeft Langedijk wel een volkshuisvestelijke ambitie en opgave die gerealiseerd moet worden. Op dit moment is met name de Woningbouwvereniging Langedijk aan het investeren in nieuwbouw in Langedijk. Andere corporaties hebben weinig tot geen plannen. Vanuit dit gegeven en in combinatie met de volkshuisvestelijk opgave staat de gemeente Langedijk open voor andere corporaties die nog niet werkzaam zijn in onze gemeente. Ook de betaalbaarheid van de koopwoningen staat onder druk. De prijzen zijn weliswaar gedaald maar de hypotheekregels zijn ook verscherpt. Hierdoor is het met name voor starters lastiger geworden om een hypotheek af te kunnen sluiten. 13

14 3.3 Samenvatting en conclusies Het is duidelijk dat Langedijk, net als bijna heel Nederland, de komende tijd steeds meer te maken krijgt met de vergrijzing. De vergrijzing wordt daarbij versterkt doordat jongeren wegtrekken en er steeds minder jongeren en jonge gezinnen zich vestigen in Langedijk. De vergrijzing leidt ertoe dat met name het aantal huishoudens de komende decennia nog toeneemt. Dit betekent dat er meer woningen nodig zijn. Maar aangezien veel senioren het liefst zo lang mogelijk in de eigen woning blijven wonen, ligt het niet voor de hand dat alle nieuwbouwwoningen uitsluitend geschikt moeten zijn voor senioren. De nieuwbouw moet bereikbaar en geschikt zijn voor alle doelgroepen en huishoudens. Betaalbaarheid is daarbij van belang, maar ook flexibiliteit en variëteit. 14

15 4. Beleidsuitgangspunten 4.1 Kwantitatieve keuzes In Langedijk is geen sprake van krimp. Tot 2040 groeit de bevolking nog en daarnaast zal het aantal huishoudens met name door gezinsverdunning nog groeien (Bron: ABF research Primos 2012). Dit betekent dat mensen steeds meer alleen (gaan) wonen en steeds minder in gezinsverband. Het aantal woningen dat gebouwd moet worden om de huishoudensgroei op te kunnen vangen wordt gebaseerd op een prognose. Op dit moment is het RAP regio Alkmaar nog de basis van bestuurlijk afspraken maar daarnaast is ook duidelijk dat er recentere prognoses zijn die een lagere groei van huishoudens laat zien in Langedijk. Tabel 3a: huishoudensprognose (prognose 1) Totaal Huishoudens Toename Bron: RAP regio Alkmaar Tabel 3b: huishoudensprognose , ABF research primos 2012 (prognose 2) Totaal Huishoudens Toename Bron: Tabel 3c: huishoudensprognose , provincie Noord-Holland (prognose 3) Totaal Huishoudens Toename Bron: Rapport vraaggestuurd bouwen, provincie Noord-Holland In bovenstaande cijfers is het scheiden van wonen en zorg (extramuralisering) uit het regeerakkoord nog niet meegenomen, de cijfers zullen naar alle waarschijnlijkheid in alle prognoses uiteindelijk hoger uitvallen. Opvallend is dat met name de toename van het aantal huishoudens in de periode nagenoeg gelijk is in de 3 prognoses. De verschillen liggen vooral in het huidige decennium en in die van Kwantitatief woningbouwprogramma Tot nu toe zijn er in de periode woningen opgeleverd (Domeijnen, Zonoord/de Kloet, Kolfbaan, Gevel Verburg, Kerklaan en Horizon). Met de uitbreiding van Westerdel is in 2013 gestart en daarnaast wordt verwacht dat de projecten Broekerplein en Veilingterrein binnen nu en een paar jaar van start zullen gaan. In de 3 grootste projecten bij elkaar worden 1092 woningen gerealiseerd. Inclusief de reeds gerealiseerde woningen en de kleinere projecten komt dat op een totaal van woningen in de periode De kans dat één of twee van de genoemde 4 Aantal woningen per project: Westerdel 690, Horizon 18, Broekerplein 167, Veilingterrein 235, W. de Zwijgerstraat 15 (stand van zaken per ). 15

16 projecten niet geheel voor 2020 gerealiseerd wordt is zeer reëel maar op dit moment niet duidelijk. Daarnaast zijn er nog ontwikkellocaties die ook op korte(re) termijn in ontwikkeling (kunnen) worden genomen zoals de bibliotheeklocatie en het voormalige Mavo-veld in Noord-Scharwoude. Op basis van de prognoses en de geplande projecten is duidelijk dat de gemeente nu terughoudend moet zijn met nieuwe initiatieven op de korte termijn (binnen nu en 2 jaar). Projecten kunnen wel een bepaalde prioriteit krijgen vanwege de meerwaarde die ze de gemeente bieden, bijvoorbeeld bij bouwen voor een doelgroep of vanwege financiële/contractuele redenen. Voor de periode is nog geen planning van aantal en soort woningen uitgewerkt. Duidelijk is wel dat er in deze periode ook nog een flink aantal woningen gebouwd moet worden. Vandaar dat er voor de middellange termijn ruimte moet zijn voor het ontwikkelen van nieuwe initiatieven, eventueel ook met een bepaalde prioritering. In het minimumscenario (prognose 3, vraaggestuurd bouwen provincie NH) moeten er maximaal 1910 woningen bijgebouwd worden tot Vanwege de complexiteit rondom de verschillende woningbouwaantallen, de gevolgen voor de gemeente (met name financieel) en het ontbreken van een definitieve vastgestelde prognose wordt voorgesteld om het woningbouwprogramma in een apart document uit te werken. Tot die tijd kan de prognose van de provincie tot 2030 als een soort minimumscenario aangehouden worden. Voorstel: Ga uit van het 'minimumscenario' van 1910 woningen tot 2030 (dit is exclusief extra opgave extramuralisering). 4.2 Doelgroepen Het behoort tot de kerntaken van de overheid om te zorgen voor mensen in kwetsbare posities. De invulling van deze kerntaak krijgt, mede ingegeven door de bezuinigingsopgaven, de laatste jaren een andere lading. Niettemin zijn er nog steeds groepen in onze gemeenschap die extra aandacht nodig hebben bij het realiseren van huisvesting. Dit zijn mensen met een laag inkomen, starters en senioren. Mensen met een laag inkomen en starters Ondanks dat de huizenprijzen zijn gedaald blijft het voor starters moeilijk om een huis te kopen, mede veroorzaakt door de strengere regels bij het afsluiten van een hypotheek. Daarnaast blijven de huren jaarlijks stijgen. Voor mensen met een laag inkomen en starters is het van belang dat er zowel in de huur- als koopsector betaalbare woningen zijn. Senioren De groep senioren is uiteraard zeer divers. Veel welgestelde senioren zullen zelfstandig hun weg vinden op de woningmarkt, ook als ze zorg nodig hebben. Maar in het algemeen blijkt de verhuisgeneigdheid onder senioren niet groot te zijn. Bovendien is het voor senioren moeilijk zo niet onmogelijk om een hypotheek te krijgen om een andere woning te kopen, laat staan dat het in de huidige economische situatie lukt om de huidige woning te verkopen. Daar bovenop komt het feit dat nieuwbouw maar een klein percentage toevoegt aan de bestaande woningvoorraad. Dit alles maakt dat oplossingen vooral gezocht moeten worden in de bestaande woningvoorraad zoals door middel van opplussen en mantelzorgwonen (zie en 4.3.3). 4.3 Kwalitatieve keuzes Wonen en zorg Nederland vergrijst de komende jaren in toenemende mate en het aantal zorgvragers neemt door de vergrijzing toe. Langedijk is hierop geen uitzondering. Naast de sociaal-maatschappelijke gevolgen heeft deze vergrijzing ook gevolgen voor het wonen. De vraag naar specifieke senioren/zorgcomplexen neemt af. Dit is het gevolg van een maatschappelijke ontwikkeling waarbij 16

17 senioren ervoor kiezen om zo lang mogelijk in de eigen woning en woonomgeving te blijven wonen. Daarnaast is het een politieke keuze van de centrale overheid dat een grote groep zorgafhankelijke huishoudens het recht op verblijf in een intramurale instelling zal kwijtraken. Dit ziet er in tabel als volgt uit: Tabel 4; geen recht meer op onderdeel verblijf 5 Fasering ZZP Cliëntgroep Nieuwe cliënten V&V, GGZ, VG (>23 jaar) Nieuwe cliënten V&V (50%) en (50%) Nieuwe cliënten VG GGZ LG ZG V&V Bron: CIZ 2013 Veel mensen kunnen straks niet meer intramuraal gaan wonen. Langer zelfstandig (willen) wonen stelt eisen aan de geschiktheid van de woningvoorraad en aan welzijn en zorg. Bovenstaande ontwikkelingen vragen een samenhangende organisatie van wonen, zorg en welzijn. Het woonservicegebied 6, met zijn overkoepelende en gebiedsgerichte aanpak, lijkt veel kansen te bieden om deze samenhang te realiseren. Een volwaardig woonservicegebied bevat een arrangement van fysieke (vastgoed) en sociale voorzieningen die alle bewoners van het gebied in staat stelt om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen, zonder in een isolement te raken. Wanneer partners op het gebied van wonen, zorg en welzijn samen met bewoners, onder regie van de gemeente hun krachten bundelen, hebben zij veel mogelijkheden om in kansrijke gebieden volwaardige woonservicegebieden te realiseren. De gemeente kan een Woonservicegebied faciliteren middels: - Afspraken met zorginstellingen, corporaties en welzijnswerk - Planologische medewerking aan functies die passen binnen het woonservicegebied - Aanpassen inrichting openbaar gebied aan behoefte (rollatorproof bijv.) In de structuurvisie Langedijk is al opgenomen dat de ruimtelijke vertaling voor de hand ligt wanneer extra eenpersoonshuishoudens gerealiseerd worden in of nabij het voor Langedijk karakteristieke centrale en cultuurhistorisch waardevolle lint (Dorpsstraat en Bovenweg), waar veel voorzieningen al aanwezig zijn. Begin 2014 is in overleg met WonenPlusWelzijn, Evian, MagentaZorg en Woningbouwvereniging Langedijk gestart met de uitwerking van het concept Thuis dichtbij. Thuis Dichtbij is een integrale samenwerking tussen woningbouwvereniging, huisarts(en), zorginstanties (inclusief thuiszorg) en welzijnsorganisaties waarbij wordt toegewerkt naar een verzorgingstehuis nieuwe stijl. Elke partij kan hierbij een functie aanbieden (bijvoorbeeld het zorgcentrum biedt 24 uurs alarmfunctie, de woningbouw richt zich op woningaanpassing). Thuis Dichtbij is per definitie vraaggericht. Het gaat erom dat het leven voor thuiswonende ouderen makkelijker en prettiger gemaakt wordt, daarbij bepalen zij zelf wat ze willen. Het voornemen is om in de loop van 2014 een pilot te starten met dit concept in een bepaalde wijk van Langedijk. Voorstel: werk het principe van Woonservicegebied uit tot een werkbaar concept voor Langedijk. 5 Verpleging & Verzorging (V&V), Geestelijke GezondheidsZorg (GGZ), Verstandelijk Gehandicaptenzorg (VG), Lichamelijk Gehandicapt (LG), Zintuiglijk Gehandicapt (ZG). 6 Een woonservicegebied is (een deel van) een kern met een relatief groot aandeel woning dat geschikt en bedoeld is voor mensen met een zorgvraag. In een woonservicegebied is binnen een afstand van 200 meter een 24 uur bezette zorgpost aanwezig. Naast de zorgpost is in de woonservicezone ook een activiteitencentrum aanwezig waar mensen terecht kunnen voor allerlei welzijnsdiensten. 17

18 4.3.2 Opplussen De grootste winst zal gevonden moeten worden in de bestaande voorraad onder de eigenaarbewoners (81% van de voorraad). Over het algemeen denkt deze groep huizenbezitters (nog) niet na over de fysieke beperkingen die het ouder worden met zich mee kan brengen en de eisen die dan aan de woning worden gesteld. De regie blijven houden over het leven en de daaraan verbonden aanpassing van de woning is de verantwoordelijkheid van de eigenaar-bewoner zelf. Door een woning (preventief) aan te passen wordt het risico op ongelukken in huis, zoals valpartijen, verminderd. Voor een gemeente kan dit betekenen dat een beroep op grote of ingrijpende woningaanpassingen en/of andere vormen van ondersteuning op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) wordt voorkomen of uitgesteld. Nog belangrijker, de bewoner kan blijven wonen in de eigen vertrouwde woning en woonomgeving met wellicht mantelzorg. Voorstel: onderzoek wat de mogelijkheden zijn om opplussen van de eigen woning onder de aandacht te brengen (bewustwordingscampagne). Daarbij kan ook het inkopen via de gemeente betrokken worden (staffelkorting) en eventueel samenwerking met woningcorporaties gezocht worden die ervaring hebben met opplussen Mantelzorgwonen In 2007 heeft de gemeente Kangoeroebeleid vastgesteld. Vanwege de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is het Kangoeroebeleid in 2010 opgegaan in de notitie Ontheffingenbeleid gemeente Langedijk. Deze ontwikkeling, maar ook de toenemende vergrijzing en de veranderingen in de zorgsector waren aanleiding om het Kangoeroebeleid om te vormen tot nieuw beleid. Op 26 maart 2013 heeft het college van Langedijk de beleidsnotitie Mantelzorgwonen vastgesteld (publicatie op 15 april 2013). Ten opzichte van het oude beleid van de gemeente Langedijk zijn de belangrijkste wijzigingen dat mantelzorgwonen ook mogelijk is in een vrijstaand bijgebouw. Daarnaast is toegevoegd dat mensen van 65 jaar of ouder geen indicatie nodig hebben om een mantelzorgwoning te realiseren. Tot nu toe was het gebruikelijk om voor alle aanvragen een indicatie te vereisen. Met deze verruiming wordt het voor mensen aantrekkelijker gemaakt om al in een vroeg stadium voor mantelzorgwonen te kiezen en zo in te spelen op zorgmogelijkheden in de toekomst. Het voornemen van het rijk is om het bijplaatsen van mantelzorgwoningen juridisch-planologisch makkelijker te maken. Het is de bedoeling om zoveel mogelijk vergunningsvrij te maken. Indien een vergunning toch nodig is zal er een kortere procedure volgen: acht weken in plaats van zes maanden. Verder is voorgesteld dat de termijn van het in stand houden van een mantelzorgwoning mag worden verruimd wordt van vijf naar tien jaar. Zodra dit rijksvoornemen verder wordt opgepakt zal dit waar nodig worden verwerkt in de beleidsnotitie Mantelzorgwonen. Voorstel: extra communicatie om mantelzorgwonen in Langedijk meer onder de aandacht te brengen Levensloopbestendig: woonkeur Levensloopgeschikte voorraad, regionale verkenning In het RAP regio Alkmaar is aangegeven dat de gevolgen van vergrijzing en extramuralisering van de zorg voor het aanbod en de vraag op de woningmarkt momenteel nog onvoldoende in beeld zijn. Er is niet duidelijk in hoeverre de huidige voorraad überhaupt levensloopgeschikt (te maken) of op te plussen is en hoe groot de vraag kwalitatief en kwantitatief precies zal zijn. Een regionaal onderzoek naar vraag en aanbod zal dit per gemeente in beeld moeten brengen. Hierbij zal ook in beeld moeten komen in hoeverre het levensloopgeschikt maken van de voorraad tot een mogelijke negatieve uitwerking op de doorstroming kan leiden. 18

19 WoonKeur is hét certificaat voor nieuwbouwwoningen (bron: WoonKeur is het resultaat van de samenwerking tussen: Consumentenorganisaties, Aedes vereniging van woningcorporaties, de VNG, projectontwikkelaars, de Bond Nederlandse Architecten, en Vereniging Eigen Huis. Het certificaat wordt afgegeven aan nieuwbouwwoningen met voldoende woontechnische kwaliteit: een woning met WoonKeur kent een hoog niveau aan gebruikskwaliteit, inbraakwerendheid en sociale veiligheid, toegankelijkheid en flexibiliteit en aanpasbaarheid. De eisen uit WoonKeur behoeden de individuele consument voor ontwerpfouten die nu of in de toekomst ongemak kunnen opleveren. WoonKeur zorgt ook voor latere generaties: een woning met WoonKeur is een levensloopbestendige woning. Welke eisen stelt WoonKeur? WoonKeur is samengesteld uit de eisen van de vier meest bekende door woonconsumenten opgestelde eisenpakketten voor nieuwbouw: het Seniorenlabel, het Politiekeurmerk Veilig Wonen voor Nieuwbouw, de VAC- Kwaliteitswijzer en het Handboek voor Toegankelijkheid. Het onderzoek, met een bijdrage uit het provinciale Woonfonds, naar levensloopbestendigheid van woningen in de regio Alkmaar is eind 2013 gestart. Het onderzoek wordt uitgevoerd door adviesbureau Rigo en zal in april 2014 afgerond zijn. Woonkeur De toevoeging van het aandeel nieuwbouwwoningen tot 2020 is maar een klein percentage (ca. 10%) op het totale woningaanbod 7. In de bestaande voorraad zou in principe dus het meeste rendement gehaald kunnen worden door (kleine) woningaanpassingen. Toch is het van belang om bij nieuwbouw zoveel mogelijk in te gaan zetten op de levensloopgeschiktheid van de woningen. Hierdoor is de woning geschikt, of geschikt te maken, voor alle leeftijdsgroepen en je voorkomt ook dat er (teveel) voor één doelgroep gebouwd wordt. Op die manier wordt een flexibele woningvoorraad gecreëerd. Het waar mogelijk verplicht stellen van levensloopgeschikte woningen en het stimuleren van wonen met zorg(mogelijkheden) ligt voor de hand. Naast toetsing aan het Bouwbesluit is er voor de gemeente echter geen wettelijke basis om meer eisen op te leggen. Dit is wel mogelijk zodra er sprake is van een overeenkomst tussen de initiatiefnemer en de gemeente (samenwerkings- of exploitatie overeenkomst op basis van planologische procedures). Uiteraard zijn er situaties denkbaar waarbij het vereisen van het Woonkeurcertificaat niet logisch is (bijvoorbeeld bij bouwen voor een bepaalde doelgroep). In dat geval zal de initiatiefnemer moeten onderbouwen waarom het certificaat niet overlegd kan worden en wordt de Woon Adviescommissie (WAC) door de gemeente om advies gevraagd. Het voordeel voor de gemeente is dat er op de lange termijn een minder groot beroep wordt gedaan op de Wmo voorzieningen en voor de burger levert het meer woonmogelijkheden op omdat men minder gebonden is aan een bepaald type woning. Het nadeel is dat het voor de ontwikkelaar mogelijk meer kosten met zich meebrengt omdat er extra eisen worden opgelegd. Daar staat tegenover dat er voor een project minder afspraken worden gemaakt voor het bouwen voor een bepaalde doelgroep. 7 Uitgaande van een toevoeging van woningen tot 2020 op een bestaande voorraad van ca woningen in Langedijk. 19

20 Voorstel: bij projecten waarbij sprake is van een overeenkomst tussen gemeente en initiatiefnemer Woonkeur verplicht stellen (ongeacht aantal woningen). Voorstel: in beginsel kan alleen bij bouwen voor een doelgroep (zorg/starters (= cat. 1) worden afgeweken van de verplichte Woonkeur Aandeel sociale en betaalbare woningen Met name voor starters is het van belang dat er zowel in de huur- als koopsector betaalbare woningen zijn. Uiteraard zijn er ook andere mogelijkheden om starters te helpen zoals met het verstrekken van Startersleningen. Nadeel van een Starterslening is dat er een relatief grote investering nodig is om een kleine doelgroep te bereiken. Het kost de gemeente ca ,- per lening, dus als er 10 starters per jaar worden geholpen kost het de gemeente ,- per jaar. Met het vastleggen van een bepaald percentage voor betaalbare woningbouw wordt een grotere groep starters bereikt. In de lokale woonvisie van 2006 is opgenomen dat er in totaal 53% aan betaalbare woningen gebouwd moest worden. In categorie 1 33% en in categorie 2 20%. Er is in totaal voor 45% aan woningen gerealiseerd in cat. 1 en 2 (zie evaluatie). In de regionale woonvisie is een minimum van 30% voor betaalbare woningen opgenomen, waarbij categorie 1 en 2 samengevoegd zijn. Wel is er een inspanningsverplichting opgenomen dat aangetoond moet worden waarom er geen cat. 1 woningen gerealiseerd worden in een project. In het Langedijks Actie Programma (LAP) Wonen is opgenomen dat nieuw te ontwikkelen woningbouwplannen voor minstens 40% uit betaalbare woningen bestaan, 20% in categorie 1 en 20% in categorie 2. Huur- en koop(garant)woningen zijn uitwisselbaar. Dit betekent dat het om het percentage betaalbare woningen gaat (cat. 1 en 2), ongeacht of het huur- of koopwoningen betreft. Het college heeft besloten dat de minimumnorm voor wat betreft de categorie betaalbaar (1 en 2) 30% is 8. Voorstel: bij nieuwe woningbouwplannen vanaf 10 woningen moet minimaal 30% aan betaalbare woningen (cat. 1 en 2) worden gerealiseerd Collectief Particulier Opdrachtgeverschap Collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) houdt in dat particulieren in groepsverband een bouwkavel met woonbestemming verwerven. Hiervoor organiseren zij zich meestal in een vroeg stadium in een stichting of vereniging zonder winstoogmerk, die als opdrachtgever naar architect en aannemer van het project optreedt. Uiteindelijk worden de woningen dus in groepsverband gerealiseerd. CPO kan beschouwd worden als een variant op de traditionele kavelbouw. CPO is de manier om het aanbod van woningen tegen een scherpe prijs beter te laten aansluiten bij de wensen van de toekomstige bewoners (vraaggestuurd bouwen). Deze scherpere prijs ontstaat als gevolg van een gezamenlijke inkoop en opdrachtgeverschap richting architecten, bouwbedrijf, installatiebedrijf etc. en doordat er geen kosten voor een projectontwikkelaar worden gemaakt. De gemeente Langedijk neemt een positieve grondhouding in met betrekking tot CPO initiatieven. Concreet voorbeeld is het initiatief op locatie De Ark in Sint Pancras waar het voornemen is om 6 eengezinskoopwoningen te realiseren op basis van CPO Jongeren In deze woonvisie is aandacht voor starters en betaalbaarheid. Onderwerpen die van belang zijn voor jongeren die zich nog niet of net begeven op de woningmarkt. De doelgroep jongeren is niet altijd makkelijk te bereiken aangezien ze nauwelijks georganiseerd zijn. In Langedijk heeft de Woningbouwvereniging Langedijk in 2012 het initiatief genomen een tijdelijk jongerenpanel op te 8 Besluit van 27 mei

21 zetten. Doel was om te bespreken hoe de positie van de jongeren kan worden verbeterd op de regionale woningmarkt. Uiteindelijk is er een 12-puntenplan tot stand gekomen die in december 2012 gepresenteerd is aan de raadsleden van Langedijk. De volgende punten zijn in 2012 naar voren gebracht: Woningtoewijzing sociale huur: 1. Geen hek om Langedijk, er moet voor de sociale huursector een regionale woningmarkt zijn zoals nu het geval is. Dus houden zoals het is. 2. Premie (bijv. verhuiskostenvergoeding) voor mensen die van een grote naar een kleine woning gaan. Om doorstroming op huurmarkt te bevorderen. 3. Behoud inschrijfduur bij toewijzing kleine woning (bijv. < 50/ 60 m2). 4. Brief van de gemeente aan alle 18-jarigen om zich in te schrijven bij SVNK (gebeurt al in Alkmaar). Koopbevordering 5. Starterslening van de gemeente(n). Gaat Langedijk dit doen? Zeer gewenst. 6. Koopgarant goed product voor jongeren. Koopgarant: niet loten, maar ook zoektijd naar Koopgarantwoning mee laten tellen. 7. Huren met optie tot koop. Voordeel: zelf klussen in de woning en kun je als je inkomen stijgt je paleisje kopen. Nieuwbouw 8. Meer nieuwbouw. 9. Nieuwbouwwijken gedifferentieerd bouwen. Aanbod van verschillende woningtypes: klein en groot; met en zonder tuin. Meer nadruk op betaalbaar (huur, goedkope koop en Koopgarant ). Betaalbaar, maar wel met kwaliteit (beter geen kleine koopappartementen). 10. Bij nieuwbouw geen concentratie van kleine woningen, maar een mix van groot en klein bouwen. Een duurzame buurt met toekomstwaarde. 11. Gezamenlijk bouwen met een groep (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) mogelijk maken. Is dit mogelijk in Langedijk, is er grond beschikbaar hiervoor? Wil de gemeente hieraan meewerken? 12. Casco-nieuwbouw om daarmee betaalbare koopwoningen te realiseren. Zowel de woningbouwvereniging als de gemeente hebben positief gereageerd op het 12- puntenplan. Een aantal punten heeft ondertussen al meer vorm gekregen. Langedijk stuurt eens per jaar aan alle bijna 18-jarigen een brief dat ze zich kunnen inschrijven bij het SVNK. Behoud inschrijfduur is ondertussen geregeld en er is ook een (eerste) initiatief voor CPO gestart Duurzaamheid Energiebesparing in de woningbouw levert een wezenlijke bijdrage aan het terugdringen van de CO2-uitstoot en is van belang om te komen tot een duurzame kwaliteitsverbetering van het woonen leefklimaat. Gemeente Langedijk heeft in haar beleid Duurzaamheid en energiebesparing als speerpunt opgenomen. Het doel is om in 2035 klimaatneutraal te zijn. Het beleid is er enerzijds op gericht om zoveel mogelijk energie te besparen en anderzijds om zoveel mogelijk hernieuwbare (duurzame) energie op te wekken en te gebruiken. De gemeente wil samen met woningbouwvereniging en woningcorporaties komen tot energienulwoningen, zowel bij nieuwbouwlocaties als bij bestaande woningen. Daarvoor is nodig dat er meer huur of een hogere hypotheek betaald wordt, om de grootschalige woningaanpassingen te financieren. Die financiële ruimte is er omdat in een energie-nulwoning geen energiekosten worden betaald. Daarnaast valt veel winst te behalen in de bestaande gebouwde omgeving. Hiervoor hanteren wij de volgende werkwijze: Subsidieregeling Energiebesparing Subsidieregeling voor koopwoningen voor na-isolatie en zonnecollectoren. De regeling is van 2013 tot 2016 van kracht, zolang er budget is. SamenZonneEnergie Gezamenlijk inkoop zonnepanelen De gemeente doet mee met de gezamenlijke inkoopactie voor zonnepanelen. 21