'Kapotgeregeerd.' En wat nu?

Transcriptie

1 pagina 1 van 6 Politiek CDA 'Kapotgeregeerd.' En wat nu? Door: Kustaw Bessems & Dirk Jacob Nieuwboer Gepubliceerd: donderdag 25 november :12 Update: vrijdag 26 november :26 Wat is nu eigenlijk dat CDA-gedachtegoed, waar het altijd over gaat? Wat merken we ervan in het kabinet-rutte? En: wat is de toekomst voor de christen-democratie? Wie hebben we gebeld? Diederik Boomsma CDA-duoraadslid Amsterdam Wim van de Camp Europarlementariër voor het CDA en daarvoor lang Kamerlid Joost Eerdmans wethouder in Capelle aan den IJssel namens Leefbaar Capelle, radiohost, oud-lpf-kamerlid en oud -CDA-lid Raymond Gradus directeur Wetenschappelijk Instituut van het CDA Pieter-Gerrit Kroeger hoofdredacteur ScienceGuide en lid evaluatiecommissie CDA Jan Marijnissen voorzitter van de SP, oud-politiek leider en -Kamerlid Harry van der Molen fractievoorzitter CDA Leeuwarden en oud-voorzitter CDA-jongeren André Rouvoet fractievoorzitter ChristenUnie, oudminister Jan Schinkelshoek oud-cda-kamerlid en oudpersvoorlichter van het CDA Jouke de Vries hoogleraar bestuurskunde in Leiden, PvdA er en auteur over Jan Peter Balkenende De theorie Eerdmans: Wat het CDA-gedachtegoed is? Goede vraag Boomsma: CDA-gedachtegoed, oh jee. Kroeger: Scherp samengevat: dat je elkaar niet loslaat, op grond van de waarden waar je voor zegt te staan. Schinkelshoek: Een partij die staande in het centrum van het politieke krachtenveld probeert een middenweg te vinden tussen een statelijke benadering en vrije markt. En daarbij een grote rol toebedeelt aan particulier initiatief van de georganiseerde burgerij. Civil society. Gemeenschapsdenken. Communitarisme. Gradus: Voor ons is de mens een relationeel wezen. Gezinnen, verenigingen, scholen, buurten zijn plaatsen waar burgerschap en normen en waarden worden bijgebracht. Van de Camp: Eén woord: verantwoordelijkheid. Van der Molen: Heb uw naaste lief als uzelf. Eén zinnetje en ook nog uit de Bijbel. Kroeger: Het is dat calvinistische: de mens heeft zondige neigingen die je moet afremmen. Mensen willen graag in hun eigen clubje zitten, maar wij zeggen niet: jij deugt niet, jij bent arm of dom of bruin of hindoe dus je hoort er niet bij. De mens is door God gemaakt hè, dus die moet je wel een beetje tot zijn recht laten komen. Van de Camp: Verantwoordelijkheid. Voor jezelf, voor anderen, voor het milieu. Niet ikke, ikke, ikke. Van der Molen: We verzetten ons tegen het nauw naar binnen denken. Wij hebben een internationale blik. Eerdmans: Ik ging bij het CDA omdat ik dacht dat de partij sociaal was door streng te zijn. Én ik dacht dat het de partij was die een brug zou slaan naar moslims. Maar ik vind het CDA ongrijpbaar. Heel prettige mensen, vaak van een zeker kaliber ook, maar elk met een ander verhaal. Rouvoet: Het CDA zegt uit te gaan van vier kernbegrippen: publieke gerechtigheid, gespreide verantwoordelijkheid, solidariteit en rentmeesterschap. De Vries: Die kernbegrippen zijn multi-interpretabel, net als de Bijbel daar kun je alle kanten mee op.

2 pagina 2 van 6 Van de Camp: Natuurlijk zijn ze flexibel. Ik ken geen enkele politieke partij die met de ideeën uit de tijd van Thorbecke of Domela Nieuwenhuis de internetsamenleving te lijf gaat. Boomsma: Ik zie in die kernbegrippen aanknopingspunten voor het conservatisme. Dus een kleine overheid, burgers die samen functies van de staat overnemen en dat alles op grond van een westerse Leitkultur. Eerdmans: Christen-democratisch is volgens mij: veel te hoge eisen aan jezelf stellen en dan in de knoop raken. Ik wilde toen ik nog bij het CDA zat op zondag naar de koopgoot, maar dan zei mijn vrouw: niet doen, straks kom je andere CDA ers tegen. En later hoorde ik van allemaal CDA ers die niet op zondag naar de koopgoot gingen omdat ze bang waren dat ze elkaar daar zouden tegenkomen. Van der Molen: Het CDA-gedachtegoed is een worsteling tussen die vier kernprincipes en wat zich in de praktijk voordoet. Eerdmans: t Is niet vol te houden. Jan Marijnissen: De protestanten van de ARP hadden echt dat sociale. De katholieke KVP was een prettige, relativerende stroming. Het maatschappelijk middenveld, het emancipatoire, dat kenmerkte die partijen. De boer en de arbeider, de winkelier en de soldaat. Maar christen-democratisch gedachtegoed de ideologie is eigenlijk al gaan verwateren toen de confessionele partijen samengingen in het CDA. Uit armoede, omdat ze steeds kleiner werden. Van der Molen: CDA ers hebben een afkeer van strijd. We bemiddelden met Thorbecke, met het socialisme, met de tijdsgeest. Een compromis is in dat opzicht vaak ook wat waard. Eerdmans: Ernst Hirsch Ballin, dát is het CDA. De praktijk Schinkelshoek: In het huidige regeerakkoord vind je het christen-democratisch gedachtegoed niet terug. Marijnissen: Of je in het huidige kabinet iets van het CDA kan merken? Laat ik niet te snel antwoorden

3 pagina 3 van 6 Rouvoet: In het huidige profiel van het CDA vind je bitter weinig terug van publieke gerechtigheid, gespreide verantwoordelijkheid, solidariteit en rentmeesterschap. Schinkelshoek: Het CDA is kapotgeregeerd. Er is ideologische leegte. Van der Molen: Volgens mij heeft de partij niet meer goed voor ogen wat het met macht wil bereiken, anders dan stabiliteit en goed besturen. Marijnissen: Het stropdassensyndroom. Die stropdassen klemmen de toevoer van bloed naar de hersens af. Mensen met macht raken daardoor zo geobsedeerd, dat ze stoppen met nadenken. Het CDA is een in zichzelf gekeerde organisatie zonder duidelijke ideologie en met weinig aandacht voor zijn leden. Een uitzendbureau voor bestuurders. Rouvoet: Ik heb het de laatste tijd veel gevraagd aan CDA ers: Noem mij nou eens één typisch CDA-punt dat is binnengehaald waar CDA ers met een christelijk -sociaal hart warm van worden? Dat kunnen ze niet. Kroeger: Na zó n klap bij de verkiezingen zou het ook aanmatigend zijn om te zeggen: we weten het alweer. Schinkelshoek: Je kunt het christen-democratisch gehalte vooral aflezen aan dingen die níet gebeuren. Er wordt bijvoorbeeld níet aan de vrijheid van onderwijs getornd. Marijnissen: Dat wil de VVD ook niet. Nee, het enige zuivere punt is denk ik dat er niet nóg meer op ontwikkelingssamenwerking wordt bezuinigd. Dat is die CDA ers dan toch de eer te na. Internationaal willen ze nog wel een beetje dat schild van de zwakkeren zijn. Rouvoet: Er wordt een miljard bezuinigd op Ontwikkelingssamenwerking. Het gezinsbeleid wordt afgeschaft. Als rentmeesterschap een uitgangspunt is, hoe kan het dan dat de klimaatcrisis in het regeerakkoord niet eens wordt genoemd? Gradus: De bezuiniging op de ontwikkelingssamenwerking blijft beperkt. Dit regeerakkoord houdt de kindregelingen zoveel mogelijk overeind. Er wordt geïnvesteerd in de toekomstbestendigheid van de ouderenzorg. Dat de vrijheid van onderwijs intact blijft, is wel degelijk de verdienste van het CDA. Maar er staan ook dingen in het regeerakkoord die haaks staan op het CDA-gedachtegoed. Winst in de zorg bijvoorbeeld. De Vries: Dít CDA met zijn rechtse koers heeft veel binnengehaald. Boomsma: Vanuit conservatief oogpunt gaat het met kleine stapjes de goede kant op. De overheid wordt verkleind, het financieel beleid is prudent, er wordt ingezet op veiligheid kerntaak van de overheid en de immigratie wordt beperkt. Eerdmans: Met een rechtse leider gaat het CDA naar rechts en met een linkse leider links. Boomsma: Dat laatste gevaar zie ik. Van der Molen: De maatregelen op zich zijn niet verkeerd, maar we hebben er te weinig een verhaal bij. Er zitten maar heel weinig mensen voor de tv die zich afvragen hoe het verder moet met de Wajong of de Wsw. Maar dat mensen zich amper kunnen redden met drie baantjes zegt ze wel wat. Misschien is dat ook wel wat de mensen missen. We volgen de logica van het staatsapparaat en van de markt, maar mensen horen er ook nog bij.

4 pagina 4 van 6 Marijnissen: Probleem is: een technocratische partij trekt technocraten aan. Nu klinkt de roep om inhoudelijk herbronnen, maar dat kunnen die mensen helemaal niet! Kroeger: Als er iets christen-democratisch is, is het de verklaring van VVD, PVV en CDA waarin ze zeggen dat ze het niet eens zijn over de islam. Omdat de PVV de islam een ideologie vindt en het CDA wil vastleggen dat de islam een religie is. Ja, ook andere partijen vinden de islam wel een geloof, maar die vinden dat je dat maar één dag in de week mag praktiseren. Schinkelshoek: Mijn verwachting was dat je niets van het christen-democratisch gedachtegoed kunt waarmaken in deze rechtse coalitie. Daarom ben ik ook afgehaakt. Maar ik hoop dat mijn verwachting wordt gelogenstraft. Ik hoop dat het CDA-instinct voor verbinden zich laat gelden. De christen-democratie komt voort uit volkspartijen waarin alle lagen van de bevolking waren verenigd. Als het CDA iets van toegevoegde waarde kan hebben, is het dit. De toekomst Eerdmans: Gaan ze herbronnen op de inhoud? Dikke rapporten schrijven zeker? Dat is nou zo typisch hè. Dat is dat christelijke: samen lijden. Het is catharsis, niets meer. Schinkelshoek: Integratie is een belangrijk thema. We dachten dat we goed geëquipeerd waren voor dat onderwerp omdat we ervaring hebben met het aanspreken van alle lagen in de bevolking en een antenne voor religie. Maar het veranderend maatschappelijk klimaat, daar hebben we niet goed op gelet. Kroeger: En Europa. Het wordt heel spannend wat het CDA en zijn bewindsman Ben Knapen, daar gaan doen. Het Europees idealisme is een óerchristen-democratisch project. Dat je elkaar naar het leven hebt gestaan en dán samenwerkt. Marijnissen: Zie de mensen weer als een gemeenschap. Vraag een lokaal bedrijf weer om bij te dragen aan de gemeenschap. Maak scholen klein en herkenbaar. En wordt weer sociaal. Boomsma: De ChristenUnie vertelt het links-christelijke verhaal al. Alleen als brede conservatieve beweging heeft het CDA toekomst.

5 pagina 5 van 6 Van de Camp: Het maatschappelijk middenveld van vroeger bestaat niet meer. Je kunt daar als CDA eindeloos in gaan investeren, maar ik weet niet of dat veel oplevert. Boomsma: Mensen zijn verslaafd geraakt aan de overheid. Particulieren zouden bijvoorbeeld veel meer kunst en cultuur voor hun rekening kunnen nemen, maar dat gaat niet ineens. De paradox is dat je dat als overheid niet kunt opleggen. Je moet het stimuleren met leiderschap, door mensen erop aan te spreken. Van der Molen: Het stikt van?de nieuwe maatschappelijke initiatieven. In Engeland is er nu een?supermarkt waar je lid van kunt worden. Dat moet onze core business zijn: de partij van die nieuwe initiatieven. Kroeger: Social networking is intens christen-democratisch. Wat jonge mensen van over de hele wereld daar doen: dromen, idealen en ideeën met elkaar delen. We moeten ze alleen nog even vertéllen dat dat het christen-democratisch wereldbeeld is. Van de Camp: We kunnen de burger beter rechtstreeks op zijn burgerzin aanspreken. Er is meer dan de nieuwste led-tv of een dure auto. Het gaat te veel om Das Goldene Ich. Bindmiddel is een vreselijk woord, maar het zou mooi zijn als we daar de komende 20, 30 jaar wat zouden kunnen betekenen. Iets aan het wij-gevoel doen, niet aan het ik-gevoel. Van der Molen: We hebben het als CDA ers veel te goed met elkaar getroffen. Goed opgeleid, welbespraakt, mooie banen. Ik zeg wel eens: we moeten eigenlijk eens een keer naar de hoeren toe. Van der Molen: Wat ik wil zeggen is: we moeten de rauwe kant van de samenleving opzoeken. Schinkelshoek: Rentmeesterschap, is dat nu alleen milieu of is het ook dat je je kleinkinderen niet opzadelt met een grote staatsschuld? Gradus: De nadruk ligt nu op gezonde overheidsfinanciën. We moeten het meer gaan hebben over ecologisch en sociaal rentmeesterschap. De Vries: Met het gezin als hoeksteen van de samenleving kom je er niet meer. En blijf niet hangen op dat platteland. Maar het allerbelangrijkste blijft natuurlijk een goeie lijsttrekker. Dan heb je de helft binnen. Van de Camp: Een lijsttrekker zonder programma, daar heb je ook niks aan. Het gaat niet alleen om het gezichtje, dat is niet des CDA s. Eerdmans: Ach je kunt herbronnen tot op de maan. Al die rapporten doen er niet toe straks. Als Camiel Eurlings de kar trekt, wint ie zetels en dan hoor je niemand meer over dat gedachtegoed. Trefwoord: uitdenhaag Vind ik leuk Vind dit als eerste van je vrienden leuk. Meer nieuws binnenland Volgend bericht > 13:12 Al eerder huiszoeking bij leraar Vught

6 pagina 6 van 6 12:24 12:20 12:17 12:05 11:52 11:38 11:25 Treinbotsing Arnhem-Zevenaar Eieren Barneveld niet vergiftigd met dioxine Circa 100 schademeldingen 'Wietpas? Dan ook alcoholpas!' Kliklijn voor horeca met asbakken Vragen over Europese Rekenkamer Extreem weer in Noordoost-Nederland Advertentie Geen gedoe bij schade Zorgeloos uw weg vervolgen na schade? Sluit de Interpolis autoverzekering af bij de Rabobank. Meer informatie Nog vrijgezel? Liefde is dichterbij dan je denkt. Durf te proberen en ontmoet nieuwe mensen! Meer informatie Online boekhouden Kom er alles over te weten. Vul het formulier in om je aan te melden voor de gratis demonstratie Meer informatie 2011 Copyright DePers.nl