KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG. Dockingacollege HAVO VWO

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG Dockingacollege HAVO VWO Plaats : Dokkum BRIN nummer : 00ZX C1 BRIN nummer : 00ZX 00 HAVO BRIN nummer : 00ZX 00 VWO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : maart 2015 Datum vaststelling : 16 juni 2015

2 Pagina 2 van 12

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 17 en 18 maart 2015 een onderzoek uitgevoerd op het Dockinga College te Dokkum afdeling havo en vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Daarmee geldt dit onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De afdeling havo is betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor het Onderwijsverslag In dit onderzoek verzamelen wij informatie over een aantal aspecten. Deze aspecten hebben naast de kernindicatoren betrekking op aspecten van het schoolklimaat. In overleg met het bevoegd gezag hebben we de afdeling vwo eveneens meegenomen in dit onderzoek. Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. De verzamelde informatie gebruiken wij bovendien voor rapportage over de kwaliteit van het stelsel in het Onderwijsverslag Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over een aantal thema s waarover we in het Onderwijsverslag 2015 zullen rapporteren, te weten de loopbaanoriëntatie en loopbaanbegeleiding (LOB) en de positie van de maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs (onderdeel van burgerschapsvorming). Het Dockinga College is een scholengemeenschap in Noordoost-Friesland. Leerlingen kunnen er alle typen onderwijs volgen: vmbo-vakschool, - theoretische en gemengde leerweg, havo en vwo. Dit rapport betreft ons onderzoek op de afdelingen havo en vwo en deze afdelingen hebben tezamen circa 930 leerlingen. Toezichthistorie Op 6 oktober 2010 werd tijdens een kwaliteitsonderzoek vastgesteld dat de opbrengsten van de afdeling vwo onvoldoende waren. Na dit kwaliteitsonderzoek heeft de inspectie haar toezicht geïntensiveerd en heeft de school een aantal verbeteringen doorgevoerd. Op 25 juni 2013 is er een afsluitend onderzoek naar Pagina 3 van 12

4 de kwaliteitsverbetering uitgevoerd en is de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vwo weer als voldoende beoordeeld. Het bijbehorende rapport is vastgesteld op 9 september Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. In het onderzoek is ook een aantal indicatoren uit het aanvullende kader onderzocht waarmee we de sociale kwaliteit in beeld brengen. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. De incidentenregistratie is ingezien. Onder de leerlingen is een digitale vragenlijst uitgezet waarin leerlingen bevraagd zijn naar hun oordeel over het schoolklimaat en de schoolveiligheid. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met de schoolleiding, leraren, zorgfunctionarissen, mentoren, decanen en leerlingen. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 12

5 2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op het Dockinga College te Dokkum afdelingen havo en vwo hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor de afdelingen havo en vwo is als volgt: Wij beoordelen de kwaliteit van de opbrengsten, het onderwijsproces en de kwaliteitszorg als voldoende. Het basisarrangement blijft gehandhaafd en we zien geen redenen voor intensivering van het toezicht. We hebben geen tekortkomingen vastgesteld in de naleving van wettelijke voorschriften. Pagina 5 van 12

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op het Dockinga College te Dokkum afdelingen havo en vwo. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen Beeld We hebben de onderwijskwaliteit op het Dockinga College te Dokkum op de afdelingen havo en vwo als voldoende beoordeeld. De opbrengsten zijn voldoende. De kwaliteit van het onderwijsproces is als voldoende beoordeeld, maar er kan veel meer uit de leerlingen gehaald worden. Belangrijke onderdelen van het didactisch handelen zagen wij onvoldoende terug in de bezochte lessen. De leerlingen zijn taakgericht, maar het leerrendement kan vergroot worden. Wat wil iedere docent de leerlingen leren in de les en waarom? En hoe helpen de docenten de leerling verder in zijn of haar leerproces? Het schoolklimaat wordt door leerlingen als veilig ervaren. Leerlingen zijn tevreden over de ondersteuning bij keuzes tijdens de schoolloopbaan, maar de loopbaanorïentatie en -begeleiding vraagt wel om een nieuwe impuls. De kwaliteitszorg is op een aantal onderdelen onvoldoende. Het gezamenlijk bepalen van een onderwijskundige visie en het creëren van draagvlak voor deze visie bij leraren hebben prioriteit. De schoolleiding onderkent dat het bewaken van de onderwijskwaliteit de nodige aandacht vraagt. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Het volledige kader kunt u op de website van de inspectie bekijken en downloaden. Hierin zijn de indicatoren voorzien van een kleur. Sommige nummers zijn rood. Dit betekent dat zij tot het zogenaamde kernkader behoren. De blauw genummerde indicatoren (aanvullend kader) zijn indicatoren die de inspectie aan een onderzoek kan toevoegen om de kwaliteit van de betreffende indicator te beoordelen en de groen genummerde indicatoren (verdiepend kader) zijn indicatoren die de inspectie bijvoorbeeld bij een themaonderzoek wil beoordelen. Pagina 6 van 12

7 De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De indicatoren voor de opbrengsten zijn voor de twee onderwijssoorten apart gescoord. De overige indicatoren (vanaf 2.1) gelden voor beide afdelingen. 00ZX 00 HAVO - HAVO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 00ZX 00 VWO - VWO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Pagina 7 van 12

8 De sociale opbrengsten zijn van voldoende niveau De sociale opbrengsten zijn van voldoende niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming De leraren bevorderen door hun handelen de verwerving van sociale en maatschappelijke competenties van leerlingen. 5.2 De school en haar omgeving vormen een gezamenlijke pedagogische gemeenschap. 5.3 De school vormt een sociaal veilige gemeenschap. 5.4 De school ondersteunt de leerlingen en de ouders/verzorgers bij de keuzes tijdens de schoolloopbaan. 5.5 De school kent een op ondersteuning en begeleiding gerichte cultuur. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben (basisondersteuning). (De school bestrijdt effectief achterstanden) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. Pagina 8 van 12

9 De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 ja nee N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: opbrengsten, onderwijsproces en kwaliteitszorg. Daarnaast zullen we de onderzochte thema's, namelijk schoolklimaat en loopbaanbegeleiding, beschrijven. Opbrengsten De opbrengsten op het Dockinga College te Dokkum zijn voldoende voor zowel de havo als het vwo. Het onderbouwrendement ligt gemiddeld over de laatste drie jaar rond het landelijk gemiddelde. De leerlingen zitten in het derde leerjaar veelal op of boven het niveau van het basisschooladvies. Het bovenbouwrendement ligt rond het landelijk gemiddelde. Dit is al jaren zo voor de havo en is het afgelopen schooljaar sterk verbeterd voor het vwo. Het gemiddelde cijfer voor het centraal examen ligt voor beide afdelingen rond het landelijke gemiddelde. Het verschil tussen het gemiddelde centraal examencijfer en het gemiddelde cijfer voor het schoolexamen ligt binnen de de norm van 0,5 punt die we bij deze indicator hanteren. Pagina 9 van 12

10 Deze stabiel voldoende opbrengsten zijn te verklaren doordat de school systematisch de opbrengsten analyseert en het onderwijs evalueert en plant met behulp van deze analyses. Dit gebeurt zowel op school-, als op vak- en leerlingniveau. In de onderbouw bijvoorbeeld zijn vakbegeleidingsuren verplicht en worden met leerlingen gesprekken gevoerd naar aanleiding van hun resultaten. Onderwijsproces De onderwijskwaliteit van de door ons bezochte lessen is van een voldoende niveau, maar we plaatsen enkele kritische kanttekeningen. De lessen worden gekenmerkt door een duidelijk structuur en een ordelijke sfeer. Docenten weten een veilig pedagogisch klimaat en een goede werksfeer in de klas te creëren. Leerlingen nemen over het algemeen een taakgerichte houding aan. Dit zijn belangrijke voorwaarden voor effectief onderwijs, maar er kan veel meer uit de leerlingen gehaald worden. De docent is hard aan het werk, maar de leerling zou juist hard aan het werk moeten zijn. Dit hebben we in onvoldoende mate gezien. Het is belangrijk dat docenten scherpe doelen stellen en meer vanuit een lesdoel werken. Ook evaluatie van het leerproces is een essentieel onderdeel van lesgeven en een belangrijke sturende factor in het leerproces. Als de docenten meer recht doen aan verschillen tussen leerlingen en zoeken naar manieren om het maximale uit leerlingen te halen, raken leerlingen meer gemotiveerd om te leren. Leerlingen worden daadwerkelijk tot leren aangezet als ze zichzelf vragen stellen als 'Wat is mijn doel? Waar ga ik naartoe? Hoe doe ik dat? Hoe heb ik de taak uitgevoerd? Hoe moet ik verder?'. Leerlingen die extra ondersteuning en begeleiding nodig hebben, krijgen extra hulp. De eerste stappen zijn gezet in het vormgeven van ontwikkelingsplannen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. De school neemt genormeerde toetsen af, waardoor ze voldoende zicht heeft op de reken- en taalontwikkeling van de leerlingen ten opzichte van de referentieniveaus. Dit maakt het doelgericht, effectief bestrijden van eventuele achterstanden mogelijk. Halverwege het schooljaar vinden er individuele gesprekken met leerlingen plaats die leiden tot persoonlijke actieplannen waarbij het eigenaarschap nadrukkelijk bij de leerling ligt. Pagina 10 van 12

11 Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg met betrekking tot de opbrengsten is voldoende, maar de kwaliteitszorg ten aanzien van het onderwijsproces is onvoldoende. De schoolleiding en leraren analyseren en evalueren systematisch de (examen)resultaten. Waar nodig voert de school planmatig verbeteringen door die aansluiten bij de evaluaties en leiden tot het gewenste resultaat. Docenten zijn voldoende op de hoogte van de resultaten op school-, vak- en docentniveau en werken gericht aan verbetering. De schoolleiding heeft voldoende zicht op het onderwijsleerproces, onder andere door het afnemen van enqûetes onder leerlingen en ouders. Het onderwijsproces wordt door de schoolleiding eveneens geëvalueerd op basis van lesbezoeken aan de hand van een kijkwijzer. De teamleiders voeren vervolgens gesprekken met docenten waarbij de lesbezoeken worden gebruikt om individuele docenten feedback te geven en om ontwikkelpunten vast te stellen. De school gebruikt deze gegevens echter nog in onvoldoende mate om meer richting te geven aan de verbeteringen van het onderwijsproces schoolbreed. Het hebben van een gemeenschappelijke visie op leren en onderwijs moet daarin centraal komen te staan. Bepaal met elkaar wat een goede les is op de havo cq. het vwo op het Dockinga College. Het is vervolgens van belang dat de schoolleiding zorgt dat leraren, zowel in de onderals de bovenbouw, kunnen presteren en zich ontwikkelen conform deze visie. Tegelijkertijd is het belangrijk dat de leraren de professionele ruimte benutten voor goed onderwijs, zodat zij het onderwijs passend bij de onderwijsvisie invullen. Hiervoor is nadere aandacht geboden en daarmee ook voor de structurele waarborg van de kwaliteit van het onderwijsproces. De school is zich hiervan bewust en heeft externe deskundigen betrokken bij de verdere ontwikkeling van de onderwijskwaliteit. Zo is de school een scholing gestart die gericht is op het versterken van de samenwerking binnen de secties. Schoolklimaat Leraren, schoolleiding en overig personeel gaan respectvol en betrokken met leerlingen om. Docenten hanteren duidelijke regels en creëren een voorspelbaar en betrouwbaar positief klimaat voor leerlingen waarin afspraken worden nagekomen. Schoolleiding en leraren proberen pesten, agressie en Pagina 11 van 12

12 geweld in elke vorm door leerlingen zo goed mogelijk te voorkomen en treden zo nodig snel en adequaat op. Incidenten onder leerlingen vinden niet of nauwelijks plaats. Voor elke leerling is een mentor beschikbaar die zijn of haar ontwikkeling volgt en aanspreekpunt is bij problemen. Het schoolbeleid voorziet ook in een regelmatige meting van de veiligheidsbeleving van de leerlingen, hun ouders en het personeel. Leerlingen geven aan zich veilig te voelen op school. De school hecht belang aan het verwerven van sociale en maatschappelijke competenties. De school beschikt nog niet over gegevens die een beeld geven van de sociale en maatschappelijke competenties van alle leerlingen. We kunnen de sociale opbrengsten dan ook niet beoordelen. De school is voornemens om burgerschapsvorming te gaan toetsen aan de hand van een tiental indicatoren. Loopbaanbegeleiding Leerlingen worden in voldoende mate begeleid in hun keuze voor een vervolgopleiding. De decanen zijn sterk betrokken bij de loopbaanorïentatie en - begeleiding (LOB) van de leerlingen. De affiniteit en betrokkenheid van mentoren is echter sterk wisselend. Dit zou vergroot kunnen worden door loopbaanbegeleiding een vast onderdeel te laten zijn van enkele mentorlessen. De school draagt zorg voor een breed palet aan activiteiten gericht op vervolgopleidingen en daagt de leerlingen uit alle mogelijkheden te verkennen. Deelname aan de diverse activiteiten heeft een sterk vrijblijvend karakter. De school overweegt om meer verplichte delen op te nemen, waaronder een specifieke afsluiting van het gehele traject. Ook is het wenselijk om loopbaanbegeleiding structureel op te nemen in het curriculum van de bovenbouw. De maatschappelijke stage is een onderdeel in de beroepsoriëntatie van leerlingen. De school heeft haar visie op loopbaanbegeleiding niet vastgelegd in een visiedocument. Het is goed om een LOB-beleidsplan op te stellen, inclusief het stellen van doelen en het evalueren van het beleid. Pagina 12 van 12