Diversiteit: Blok 2.2. Contact en communicatie. Studiewijzer Pabo Voltijd

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Diversiteit: Blok 2.2. Contact en communicatie. Studiewijzer Pabo Voltijd"

Transcriptie

1 Diversiteit: Contact en communicatie Studiewijzer Pabo Voltijd Blok Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

2 Inhoudsopgave BLOK 2.2 DIVERSITEIT: CONTACT EN COMMUNICATIE... 3 HOE VER BEN JE MET DE OPLEIDING?... 4 HET ONDERWIJSPROGRAMMA VAN PABO HVA - EEN OVERZICHT VAN DEZE STUDIEWIJZER... 4 BEKNOPT OVERZICHT STUDIEPROGRAMMA EN TOETSING BLOK HOOFDSTUK 1. THEMAONDERWIJS DE HOOR- EN WERKCOLLEGES... 7 HOOFDSTUK 2. DE BEROEPSOPDRACHT 2.2 OPVOEDEN, OUDERS EN DE SCHOOL HOOFDSTUK 3. KENNIS EN VAARDIGHEDEN - DE VAKCOLLEGES NEDERLANDS: AANVANKELIJK LEZEN, VOORTGEZET TECHNISCH LEZEN EN STELONDERWIJS REK./WISK.: BREUKEN, KOMMAGETALLEN, VERHOUDINGEN EN PROCENTEN (BKVP) REK./WISK.: GECIJFERDHEID VOORBEREIDING LKB KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE: DANS EN DRAMA KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE: BEELDENDE VORMING KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE: MUZIKALE VORMING KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE: VAKOPDRACHT KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE ICT: GEVORDERD GEBRUIK VAN SMARTBOARD SCHOOLGEBONDEN LEERTAAK CULTUURPROJECT 2.1 VT: CULTUUR EN HET KIND HOOFDSTUK 4. DE PRAKTIJK VAN HET BASISONDERWIJS HOOFDSTUK 5. PERSOONLIJKE PROFESSIONELE ONTWIKKELING (PPO) HOOFDSTUK 6. PRAKTISCHE INFORMATIE BIJLAGE 1. BEOORDELINGSFORMULIER BEROEPSOPDRACHT 2.2 VT BIJLAGE 2. BEOORDELINGSFORMULIER SCHOOLGEBONDEN LEERTAAK BIJLAGE 3. BEOORDELINGSFORMULIER P.P.O. 2.2 VT BIJLAGE 4. DE TAALNORM VAN PABO HVA Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 2

3 BLOK 2.2 Diversiteit: contact en communicatie Kinderen leren de hele dag, zowel op school als thuis, gamend maar ook bij verenigingen. Elke keer ontdekken ze een stukje van de wereld. Het kind leert binnen allerlei verschillende contexten: het gezin, de school en de samenleving. Jij bent als leerkracht een relevante volwassene in de omgeving van het kind, je bent cultuurdrager en -overdrager, een tussenpersoon tussen de leefwereld van het kind en de grote wereld, maar je bent natuurlijk niet de enige bron. Ouders spelen immers de belangrijkste rol in het leven van hun kind en zij zijn dus ook van grote betekenis voor de ontwikkeling en het leren. Daarnaast hebben ook peers en de media veel invloed. Een leerkracht heeft daarom kennis van en inzicht in (de samenhang tussen) deze contexten nodig. In je toekomstige beroep krijg je immers te maken met een zeer divers samengestelde samenleving en je zult dus met allerlei kinderen en ouders werken. Daarbij staat altijd de optimale ontwikkeling van ieder kind centraal. Zoals je ongetwijfeld zult hebben gemerkt, zijn er soms flinke verschillen tussen kinderen qua leren en ontwikkeling, maar ook qua achtergrond. Waarschijnlijk beginnen je die verschillen zelfs steeds meer op te vallen en word je je daar bewuster van. Die verschillen betekenen - naast de differentiatie in de les - iets voor de wijze waarop jij contact hebt met het kind. Soms moet je je communicatie aanpassen wil je écht contact krijgen met een kind. Als toekomstig leerkracht in de grote stad is het belangrijk dat je op een goede manier met de diversiteit in je groep leert omgaan. Daar gaan we ons dit blok vooral op richten. Je leert onder andere over interculturele communicatie, over het omgaan met verschillende ouders en over strategieën die je kunt hanteren in gesprekken Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 3

4 Hoe ver ben je met de opleiding? Je hebt inmiddels al enige ervaring opgedaan in het basisonderwijs en je kent een aantal verschillende methoden en technieken om leren en ontwikkelen te stimuleren. We richten ons in dit blok op het omgaan met de diversiteit binnen jouw groep en houden ons daarbij in eerste instantie met name bezig met het bevorderen van contact en communicatie. 1 Kennismaken met onderwijs en met de stad Amsterdam 1.1 Amsterdams onderwijs in beeld Kind in de grote stad / Leerkracht in de grote stad 1.2 Lesgeven over Amsterdam 1.3 Leren door te spelen 1.4 Heden en verleden van het Nederlandse basisonderwijs Praktijk Bovenbouw Bovenbouw Onderbouw (accent groep 1 en 2) Onderbouw (accent groep 1 en 2) 2 Differentiatie in opvoeden en onderwijzen 2.1 Leren en ontwikkelen stimuleren 2.2 Diversiteit: contact en communicatie Kinderen leren op verschillende manieren 2.3 Leren in en met de groep 2.3 De wereld verkennen: kinderen leren verschillend Praktijk Onderbouw (accent groep 3 en 4) Onderbouw (accent groep 3 en 4) Bovenbouw Bovenbouw 3 Hanteren van verschillen tussen kinderen in onder-/ bovenbouw 3.1 Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep, in onder- c.q. bovenbouw 3.2 Omgaan met verschillen: Samenwerken met ouders en deskundigen in en buiten de school Praktijk Onderbouw/bovenbouw Onderbouw/bovenbouw Minor 4 Verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep 4.1 Eigen (LiO)-groep: verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep 4.2 (Eigen) onderwijs ontwikkelen en verantwoorden Voorbereiden overgang naar het werkveld 4.3 Voorbereiden overgang naar het werkveld 4.4 Voorbereiden overgang naar het werkveld _ Praktijk Lint LIO, bouw specialisatie Lint LIO, bouw specialisatie Lint LIO, bouw specialisatie Lint LIO, bouw specialisatie Het onderwijsprogramma van Pabo HvA - Een overzicht van deze studiewijzer Ieder lesblok wordt het onderwijs op de pabo verzorgd rondom een specifiek thema. Dit keer is dat Contact en communicatie. In deze studiewijzer staat te lezen wat je kunt verwachten. Ieder blok is in feite schematisch op te delen in vier onderdelen. Het themaonderwijs, dat in het schema hieronder in het gele vak is aangegeven, bestaat uit hoorcolleges, werkcolleges en practica, waarvan de kennis wordt getoetst in de thematoets (zie hoofdstuk 1 van deze studiewijzer). Daarnaast werk je het gehele blok aan een beroepsopdracht. Deze opdracht vormt de schakel tussen de kennis en vaardigheden die je tijdens de colleges opdoet (links in het schema), en de praktische toepassing van die kennis voor de klas ('Praktijk', rechts in het schema) - vandaar ook dat de beroepsopdracht in het schema in het midden is geplaatst. Het beroepsproduct dat je aan het eind van dit blok oplevert, heeft altijd een directe link met het werken in de klas en in de school (zie hoofdstuk 2). De vakinhoudelijke kennis en vaardigheden staan ook in het teken van het blokthema. Je volgt vakcolleges en je oefent je vaardigheden in de verschillende vakdomeinen. In hoofdstuk 3 zijn alle vakken die je dit blok gaat volgen uitgebreid beschreven, alsmede de literatuur die je ervoor nodig hebt, en alle andere relevante informatie Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 4

5 Let op: het is van belang dat je weet dat sommige, verschillende vakken vallen onder dezelfde studiegidscode, die steeds als één eenheid worden getoetst. Aan het begin van hoofdstuk 3 van deze studiewijzer leggen we dat nog eens helder uit. Natuurlijk loop je dit blok ook weer mee in de praktijk van het basisonderwijs, te weten in de onderbouw. Hoewel alle informatie daarover in de praktijkgids vermeld staat (die is te downloaden via intranet) worden de belangrijkste zaken met betrekking tot de praktijk voor het komende blok in hoofdstuk 4 van deze studiewijzer nog even op een rijtje gezet. Tijdens de persoonlijke en professionele ontwikkeling (te vinden onderaan het schema, hoofdstuk 5 van deze studiewijzer) word je begeleid door jouw kerndocent. Deze ondersteunt je bij het uitvoeren van de beroepsopdracht, ziet toe op je studie-voortgang en koppelt je stage-ervaringen aan de opleiding. Beknopt overzicht studieprogramma en toetsing blok 2.2 Het onderwijsprogramma voor dit blok ziet er als volgt uit: Pedagogiek/Themalijn 2.2 Thema: Diversiteit: contact en communicatie Kennis en Vaardigheden Vaktoets Rek./Wisk. (BKVP) 2.2 Vaktoets KO 2.2 Beroepsopdracht Beroepsopdracht 2.2 Praktijk Praktijk 2.2 (stagebeoordeling) P.P.O. 2.2 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 5

6 In het schema hieronder zie je een overzicht van de te behalen studiepunten voor dit blok. STUDIESCHEMA PABO e JAAR BLOK 2.2 VT STUDIEONDERDELEN: Studiepunten: BLOK 2.2 Vaktoets Pedagogiek/Themalijn Vaktoets KO Vaktoets Rekenen/Wiskunde BKVP Beroepsopdracht Praktijk P.P.O TOTAAL STP. BLOK Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 6

7 HOOFDSTUK 1. Themaonderwijs De hoor- en werkcolleges SIS-code: Pedagogiek/Themalijn 2.2 INLEIDING - Deze onderwijsperiode start met een college over ouderbetrokkenheid in een multiculturele samenleving. Hierna komen thema s als educatief partnerschap en interculturele communicatie aan bod. Er is aandacht voor cultuur (kunst, erfgoed en media) en leren, en het voeren van gesprekken met kinderen. Een rode draad in de werkcolleges is het bewust doorbreken van sociale structuren. Door verschillende oefeningen ervaart de studenten dit zelf en hij leert op welke wijze hij deze oefeningen kan toepassen in de praktijk. Zo leert de student dat hij als leerkracht op een proactieve manier aan de slag kan gaan met de diversiteit van een groep. Leerdoelen Je hebt kennis van grootstedelijke thema's die spelen in Amsterdam. Je kent de begrippen ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie. Je kunt het belang van een goede samenwerking tussen ouders en school beschrijven. Je weet wat diversiteit inhoudt en kunt voorbeelden geven hoe hij zijn handelen kan afstemmen op (culturele) diversiteit van zowel leerlingen als ouders. Je kunt benoemen hoe je als leerkracht kunt aansturen op samenwerking en dialoog met ouders. Je kent een aantal communicatiestrategieën en kunt voorbeelden geven op welke manieren je deze strategieën in de praktijk moet inzetten. Je kunt benoemen welke aspecten van cultuur (kunst, erfgoed en media) voor jou als persoon belangrijk zijn en weet dat deze aspecten belangrijk zijn in de opvattingen die je uitdraagt. Het programma Bijeenkomsten Hoorcollege 1: Samen werken en leren in de grote stad: superdiversiteit. Dit college is een inleiding op het thema superdiversiteit en ouderbetrokkenheid. Steeds meer aandacht gaat uit naar het actief betrekken van ouders bij het onderwijsleerproces van hun kind op school. Scholen en leraren hebben een sleutelpositie als het gaat om het bevorderen van ouderbetrokkenheid en een goede uitwisseling van informatie over wat er op school en thuis gebeurt. Amsterdam is een multiculturele stad. Hoe betrek je ouders in een multiculturele school? Hoorcollege 2: Cultureel erfgoed In het omgaan met diversiteit is het belangrijk dat je leert dat er verschillende perspectieven zijn. Het perspectief van een persoon die is geboren en getogen binnen de Nederlandse cultuur in een traditionele gezinssamenstelling kan anders zijn dan het perspectief van iemand die opgroeit in een gezinssituatie met verschillende culturele invloeden of andere gezinssamenstelling dan de traditionele. Cultuur is dan ook een breed begrip met diverse afleidingen. Wat is cultuur en wat zijn de afleidingen? Jouw activiteiten vooraf Ron Oostdam en Peter de Vries (2014). Samen werken aan leren en opvoeden. Hoofdstuk 1 - Van Heusden, B., Rass, A., Tans, J. (2015) Cultuur², Basis voor cultuuronderwijs. Van Gorcum Uitgevers. o Hfdst. 1: Cultuur, wat is dat? p. 18 t/m. 29 Doorkijkjes, p & doorlezen. o Hfdst. 2: Het cultureel bewustzijn, p. 36 t/m. 43 o Hfdst. 3: Cultuur in het onderwijs, p. 54 t/m. 87 Geschiedenis van cultuuronderwijs in het kort, p doorlezen. o Hfdst. 4: Passend cultuuronderwijs, p. 98 t/m. 111 Doorkijkjes: doorlezen Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 7

8 In dit hoorcollege leer je welke facetten hier een rol in spelen, ervaar je de overeenkomsten en verschillen tussen jou en je medestudenten, hoe je als persoon door deze zaken wordt of kan worden beïnvloed en wat dat kan betekenen voor je functioneren als professional. Er wordt specifiek ingegaan op invloed van de aspecten erfgoed en media als identiteit bepalende factoren in de culturele ontwikkeling van het kind. Werkcollege 2: Cultureel erfgoed Lezen: o o Artikel: Erfgoedonderwijs en historisch besef: waarom is het nodig? (Grever, M. 2014) p. 55 t/m. 58. uit Van den Bulk, L. e.a. (2016) Een kleurrijke basis, ontwikkelingen en trends in het cultuuronderwijs. LKCA Utrecht (N.B. wordt verstrekt) Artikel: Weg met onze cultuur! Maar investeer wel investeer wel in goed cultuuronderwijs (Bisschop Boele, E. 2016) via: Niet van toepassing In het werkcollege verwerk je de inhoud van het college en de te bestuderen literatuur tot een ontwerp cultuuronderwijs voor de praktijk. Hoorcollege 3: Het belang van samenwerken met ouders In dit college wordt ingegaan op het belang van de samenwerking met ouders. Waarom is samenwerken met ouders zo belangrijk? Wat zijn de gemeten effecten van die samenwerking? Wat voor mensen zijn ouders eigenlijk? Wat zijn gezins- en familiesystemen waar een kind deel van uitmaakt? Wat weten we over de relatie tussen een ouder en een kind en waarom is het zo belangrijk deze relatie te respecteren als leerkracht? Ron Oostdam en Peter de Vries (2014). Samen werken aan leren en opvoeden. Hoofdstuk 2, 3 en 4 Werkcollege 3: Samenwerken met ouders; hoe doe je dat? Niet van toepassing. Tijdens het werkcollege werk je aan verschillende opdrachten en vraagstukken rondom het belang van de samenwerking tussen ouders en school. Hoorcollege 4: Afstemmen tussen ouders en school In dit college wordt concreet ingegaan hoe je als leerkracht het contact met ouders vorm geeft. Hierbij wordt ingezoomd op de visie op de samenwerking met ouders, op de verschillende ouderpopulaties en op de verschillende manieren om met ouders te communiceren met als doel samen te werken met de ouders. Werkcollege 4: Aan de slag met gespreksvaardigheden. Ron Oostdam en Peter de Vries (2014). Samen werken aan leren en opvoeden. Hoofdstuk 5 en 6 Niet van toepassing. Je oefent aan de hand van casussen verschillende gesprekken met ouders, waarin je aanstuurt op een samenwerking en dialoog met de ouders. Hoorcollege 5: Vormgeven aan educatieve samenwerking Het vormgeven aan een educatieve samenwerking staat dit college centraal. Hoe kun je een uitnodigend schoolklimaat creëren voor kinderen én hun ouders? Welke mogelijkheden van moderne media in samenwerking met ouders zijn er en hoe kunnen die worden ingezet? Hoe kun je als schoolteam de educatieve samenwerking tot een succes maken? Ron Oostdam en Peter de Vries (2014). Samen werken aan leren en opvoeden. Hoofdstuk 7, 8, Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 8

9 Werkcollege 5: Communiceren met ouders als volwaardig gesprekspartner. Tijdens het werkcollege ga je dieper in op de rol die jij hebt als gesprekspartner van de ouder. Wat betekent het voor jouw handelen in de praktijk? Welke houding en vaardigheden heb ik nodig om er voor te zorgen dat de ouder zich op zijn gemak voelt en zich gehoord voelt? In dit werkcollege leer en ervaar je hoe je proactief ouders als partner kunt betrekken bij de school. Hoorcollege 6: Communicatie tussen ouders en school Dit hoorcollege staat de communicatie tussen ouders en school centraal. Goede communicatie draagt er toe bij dat ouders en school hun verwachtingen op elkaar afstemmen en samenwerken bij de ontwikkeling en het leren van kinderen. Werkcollege 6: Oefenen met interculturele communicatie en diversiteit aan de hand van filmpjes en casussen. De Driestappenmethode uit Interculturele communicatie, een stap verder - David Pinto (beschikbaar via DLWO). Ron Oostdam en Peter de Vries (2014). Samen werken aan leren en opvoeden. Hoofdstuk 10 De Driestappenmethode uit Interculturele communicatie, een stap verder - David Pinto (beschikbaar via DLWO) Je oefent aan de hand van onder meer het driestappenplan van Pinto verschillende casussen met ouders, waarin je aanstuurt op een samenwerking en dialoog met de ouders en leert hoe te handelen bij verschillen in achtergrond en cultuur met ouders. Toetsing De leerdoelen die bij het themaonderwijs horen worden getoetst in de thematoets (raadpleeg je rooster). Het betreft een schriftelijk tentamen dat zal bestaan uit 40 meerkeuzevragen. De grens voldoende / onvoldoende hangt af van het aantal vragen en het aantal antwoordmogelijkheden. De toets wordt als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) indien minimaal 67% van de meerkeuzevragen goed is beantwoord. Literatuur / toetsstof Oostdam, R en Vries, P. de. (2014) (red.) Samen werken aan leren en opvoeden. Bussum: Uitgeverij Coutinho. Hoofdstuk 1: Samen werken aan leren en opvoeden Hoofdstuk 2: Effecten van samenwerking tussen ouders en school Hoofdstuk 3: Ouders voor altijd Hoofdstuk 4: Ouders en school: een systeembenadering Hoofdstuk 5: Pedagogische samenwerking Hoofdstuk 6: Betrokkenheid van vaders Hoofdstuk 7: Welkom op school! Hoofdstuk 8: Ouders en moderne media Hoofdstuk 9: Tien succesfactoren in de samenwerking tussen school en ouders Hoofdstuk 10: Communicatie tussen ouders en school Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 9

10 Van Heusden, B., Rass, A., Tans, J. (2015) Cultuur², Basis voor cultuuronderwijs. Van Gorcum Uitgevers. o Hfdst. 1: Cultuur, wat is dat? p. 18 t/m. 29 Doorkijkjes, p & doorlezen. o Hfdst. 2: Het cultureel bewustzijn, p. 36 t/m. 43 o Hfdst. 3: Cultuur in het onderwijs, p. 54 t/m. 87 Geschiedenis van cultuuronderwijs in het kort, p doorlezen. o Hfdst. 4: Passend cultuuronderwijs, p. 98 t/m. 111 Doorkijkjes: doorlezen. Artikel: Erfgoedonderwijs en historisch besef: waarom is het nodig? (Grever, M. 2014) p. 55 t/m. 58. uit Van den Bulk, L. e.a. (2016) Een kleurrijke basis, ontwikkelingen en trends in het cultuuronderwijs. LKCA Utrecht (N.B. wordt verstrekt) Artikel: Weg met onze cultuur! Maar investeer wel investeer wel in goed cultuuronderwijs (Bisschop Boele, E. 2016) via: D. Pinto De Driestappenmethode uit Interculturele communicatie, een stap verder - (via DLWO). De PowerPointpresentaties van de colleges en de artikelen (via DLWO) Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 10

11 HOOFDSTUK 2. De beroepsopdracht 2.2 Opvoeden, ouders en de school SIS-code: Beroepsopdracht 2.2 Juf Liesbeth is nog steeds stomverbaasd. Vanmorgen in de rekenles was Bas wel heel erg brutaal tegen haar geweest, een jongen uit groep 3! Zo jong, zulke woorden, vertelde ze geschrokken haar collega Justin tijdens de pauze, ik wist me werkelijk geen raad. Soms lijkt het wel of de opvoeding van die kinderen volledig op ons bordje terecht is gekomen. Onzin, vindt Justin: Je moet daar de ouders juist op aanspreken, die zijn verantwoordelijk, niet wij. Wij zijn er voor het onderwijs en het leren van het kind. Liesbeth is het niet met hem eens: Je kunt onderwijs en opvoeding toch niet scheiden, dat is praktisch hetzelfde. Ook collega Fatima mengt zich in het gesprek. Volgens haar ligt het nog genuanceerder. Ze haalt de pedagoge Judith Harris aan, die beweert dat de opvoeding door ouders en leerkrachten vaak schromelijk overschat wordt. Het zijn juist de leeftijdsgenoten in de directe omgeving van het kind die de opvoeding van het kind bepalen. Bas heeft die woorden waarschijnlijk opgepikt van de oudere kinderen op het speelpleintje, of misschien wel van tv. Wie heeft er volgens jou gelijk? Waar vindt de opvoeding van het kind plaats? Is dat de school, de ouders of juist bij de kinderen in de buurt? We kunnen hier spreken van de pedagogische driehoek. Wat is jouw visie daarop? Waardoor worden de kinderen het meest beïnvloed? En hoe hangt dat alles samen? Wat is de rol van de televisie en tegenwoordig het internet? Wat verwachten de ouders van de school, en wat mag de school van de ouders verwachten? INLEIDING - Kinderen leren niet alleen op school, onder de invloed van de leerkracht. Ook thuis en in de buurt wordt er geleerd. Hoe hangen deze werelden met elkaar met samen? Als leerkracht krijg je niet alleen te maken met de kinderen in de klas, maar ook met ouders/verzorgers. Tegenwoordig wordt er steeds vaker gesproken van educatief partnerschap. Dit begrip en de rollen die ouders hebben, maar ook de rol die de school heeft bij de opvoeding van het kind, staan centraal in deze beroepsopdracht. Daarnaast wordt aandacht besteed aan onderwijzen versus opvoeden. Eerst interview je een ander teamlid dan je mentor over de rol van de school ten aanzien van opvoeden. Daarna ga je in gesprek met een aantal ouders (3) en schetst verwachtingen ten aanzien van opvoeden. De volgende hoofdvraag hoort bij deze beroepsopdracht: Wat zijn de overeenkomsten tussen de verwachtingen van ouders en de rol van de school ten aanzien van opvoeden? Je formuleert zelf de deelvragen: één deelvraag gaat over de verwachtingen van de school over hun rol in het opvoeden, één deelvraag gaat over ouderbetrokkenheid en één deelvraag gaat over de verwachtingen van ouders ten aanzien van opvoeden. Daarnaast formuleer je een eigen deelvraag met betrekking tot je eigen criterium. Leerdoelen Je kunt een interview met ouders en een teamlid opstellen, afnemen en analyseren. Je kunt interviews afnemen waarin meerdere aspecten van educatief partnerschap naar voren komen. Je kunt de gegevens uit de interviews koppelen aan theorie over educatief partnerschap. Je vormt een eigen visie op de rol van de school met betrekking tot opvoeden, leren en ouderbetrokkenheid in samenhang met het type school en kan deze uitleggen aan anderen. Het programma Bijeenkomsten Week: 1: Inleiding: opvoeden en onderwijzen; is er verschil en zo ja, wat is het verschil? We bespreken de beroepsopdracht en gaan in op de begrippen onderwijzen en opvoeden. Jouw activiteiten vooraf Lees de studiewijzer (DLWO). Lees het artikel van de DLWO van De Winter of kies een eigen artikel met betrekking tot opvoeden en onderwijzen. Formuleer in vijf zinnen je mening op basis van een artikel: is er een verschil tussen opvoeden en onderwijzen en wat is dan het verschil? Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 11

12 Een ander item is beeldvorming: we gaan kijken naar een fragment uit een documentaire en stellen de vraag; welk beeld wordt er van de ander gecreëerd? Week: 2: Opvoeden en rol van de school. Meenemen deelvragen. We kijken aan de hand van definities van verschillende pedagogen naar opvoeden. Daarnaast bespreken we de rol van de school in het opvoeden. Hierbij komt het interview met het teamlid aan bod. Week: 3: Schoolontwikkelingsmodel en het duiden van ouders. Neem de schoolgids van je eigen stageschool mee. Typering van scholen. Er zijn verschillende typen scholen met betrekking tot ouderbetrokkenheid te onderscheiden. Op grond van het schoolontwikkelingsmodel gaan we kijken naar verschillende scholen. Tevens duiden we de rol van ouders op verschillende wijzen. Week: 4: Een stap voorwaarts. Week: 5: Feedback op deelproducten 1 en 2. Hier komt ook het analyseren van de interviews aan bod, dus ook als je nog niet alle deelproducten af hebt is dit een zinnige les. Neem deelproduct 1 en 2 mee. Week: 6: Eindproduct. We gebruiken deze les om elkaar feedback te geven op het voorlopige eindproduct. Neem je product mee met twee vragen aan de hand van het beoordelingsformulier. Je kiest dus twee rubrics uit het beoordelingsformulier. Naast de begeleiding die je ontvangt van je kerndocent volg je tevens drie practica in het kader van deze beroepsopdracht. Dit zijn specifieke trainingen, waar je vaardigheden leert die jou direct ondersteunen bij het uitvoeren van de beroepsopdracht. Daarnaast heb je deze vaardigheden nodig in de praktijk van het basisonderwijs, dus voor je ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs. Practica Bijeenkomsten 1. In gesprek gaan met ouders. In deze les kijken we naar fragmenten van leerkrachten en ouders. We behandelen het systematisch opzetten en uitvoeren van een interview, rondom een thema voor een teamlid en ouders. Je formuleert op basis van vooronderzoek een gespreksdoel. Tevens formuleer je een set waardeneutrale vragen voor de twee groepen respondenten (teamlid en ouders). Je leert open vragen stellen zonder te oordelen. Jouw activiteiten vooraf Kallenberg, Koster, Onstenk en Scheepsma (2011). Ontwikkeling door onderzoek. p , & Je leest de beroepsopdracht aandachtig door. Je bekijkt voorbeelden op de DLWO Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 12

13 2. Roos van Leary. Met de roos van Leary kun je je eigen rol en plaats in communicatie duiden. Lees het artikel dat door ons op intranet is geplaatst met het oog op deze bijeenkomst. 3. Discriminatie. In deze bijeenkomst krijg je voorlichting over het steunpunt en gaan we door middel van casussen in gesprek over discriminatie. De beroepsopdracht Eindproduct Maak een product waarin je laat zien wat de overeenkomsten zijn tussen de rol van jouw stageschool en de verwachtingen van de ouders als het gaat om opvoeden. Dit doe je aan de hand van de gehouden interviews. Je houdt in jouw analyse rekening met de achtergronden, de opvoedingsdoelen van ouders en de mate van ouderbetrokkenheid. Je formuleert een eigen visie op de rol van de school op het gebied van opvoeden en op ouderbetrokkenheid. Je onderbouwt deze visie met tenminste één bron. Stap 1 Je beschrijft een theoretisch kader (maximaal 1500 woorden) en hierin geef je een gekozen definitie van het begrip opvoeden, gebaseerd op (de aangedragen) theorie, bestudering van de schoolgids en het schoolplan van jouw stageschool. In het theoretisch kader komen de volgende onderwerpen naar voren: de opvoedingsdoelen, het niveau van de ouderbetrokkenheid en het schoolontwikkelingsmodel voor ouderbetrokkenheid. Stap 2 Je maakt een interviewprotocol voor gesprekken met drie ouders met verschillende culturele achtergronden. Je stelt een interviewprotocol op voor het interview met een teamlid over de rol van de school binnen het gebied opvoeding. In het protocol staan gegevens als; doel van het interview, type interview, ruimte, plaats, tijd, organisatie, vragenlijst en verwerking. Beoordelingscriteria Het eindproduct wordt beoordeeld op basis van de volgende criteria: De student heeft interviews professioneel opgesteld voor ouders en een teamlid die meerdere aspecten van educatief partnerschap bevatten. De student koppelt de data van het interview met een teamlid aan zijn eigen theoretisch kader en geeft duidelijk weer welke rol de school ziet in het opvoeden van de kinderen. De student koppelt de data van de interviews met de ouders aan het theoretisch kader en geeft duidelijk weer welke rolverdeling de ouders zien tussen hen en de school. Het product bevat een eigen visie op de rol van de school op het gebied van opvoeden en ouderbetrokkenheid. Eigen criterium (haalbaar en in relatie tot het thema): Deze criteria worden getoetst aan de hand van het beoordelingsformulier in bijlage I. Let op: voldoende beoordeelde producten worden opgenomen in het portfolio. Een geactualiseerd portfolio geldt als voorwaarde voor het functioneringsgesprek met de kerndocent aan het eind van het semester Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 13

14 HOOFDSTUK 3. Kennis en vaardigheden - de vakcolleges INLEIDING - Dit onderdeel van de studiewijzer beschrijft de vakcolleges die je dit blok gaat volgen. Iedere beschrijving hieronder is op dezelfde wijze gestructureerd. We beginnen met een korte inleiding. Dan volgt steeds een beschrijving van de leerdoelen en een schema met het programma. Dit schema is opgedeeld in een kolom met daarin het onderwerp van het college en een korte beschrijving van de inhoud. Daarnaast een kolom waarin de voorbereiding staat vermeld die dat van je vraagt. Verder vind je informatie over de toetsing en een overzicht van de bestuderen literatuur en de toetsstof. De vakken Kunstzinnige vorming en bewegingsonderwijs worden getoetst in één gezamenlijke vaktoets. Hetzelfde geldt voor de vakken Mens & Wereld Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 14

15 3.1 Titel: Nederlands: aanvankelijk lezen, voortgezet technisch lezen en stelonderwijs SIS-code: Vaktoets Nederlands 2.3 INLEIDING Daar zitten ze dan, in groep 3: keurig aan tafeltjes, het spelen en het open leren van de kleuterklassen lijkt voorbij. In groep 3 komen er opeens veel meer formele instructiesituaties voor, met name de klassieke instructie van het schrijf- en leesproces, waarbij de nadruk ligt op de techniek van het leren lezen. Veel kinderen zijn enorm gemotiveerd om te leren lezen en schrijven, maar raken gedemotiveerd als het lezen te eenzijdig wordt benaderd als slechts een techniek die geleerd moet worden. In groep 4 doen veel kinderen frustrerende ervaringen op met begrijpend lezen omdat hun technische leesvaardigheid nog onvoldoende is ontwikkeld. Daardoor zijn zij vooral bezig met het decoderen en kunnen zij zich onvoldoende richten op de inhoud van de tekst. Het is belangrijk dat de leerkracht zich hiervan bewust is. Wanneer het gaat om het leren sturen van het leesproces en het leren gebruiken van leesstrategieën biedt zij daarom teksten aan die leerlingen technisch goed beheersen. In dit blok verwerf je inzicht in en kennis van het lees- en stelonderwijs op de basisschool met de daarbij behorende didactiek en methodiek van aanvankelijk lezen en stellen en voortgezet lezen en stellen. De leestechniek van het aanvankelijk lezen wordt aan de orde gesteld. Er is aandacht voor de kerndoelen voor lezen en stellen, woordidentificatietechnieken en verschillende vormen van lezen. Leerdoelen Je kent de theorie over geletterdheid, aanvankelijk en voortgezet technisch lezen. Je kent de theorie over leesproblemen en dyslexie. Je kent de theorie over stelonderwijs. Je bent in staat om rijke taallessen op het gebied van lezen en stellen te ontwerpen, waarin je ook tegemoet komt aan taalzwakke leerlingen. Het programma Bijeenkomsten 1. Wat is geletterdheid? In deze les gaan we in op de belangrijkste begrippen/ theorieën omtrent geletterdheid en het aanvankelijk technisch lezen. Jouw activiteiten vooraf Paus et al. (2014). Portaal. Hoofdstuk Aanvankelijk lezen In groep 3 leren de meeste kinderen lezen, ze leren de schriftcode breken. Hoe dat proces in zijn werk gaat en welke aspecten daarbij een rol spelen is onderwerp van deze les. 3. Voortgezet technisch lezen Eén ding is zeker: goed lezen is veel lezen, kilometers maken dus. Voortgezet technisch lezen kent verschillende manieren. De verschillende vormen (waaronder het AVI-lezen) worden in deze les besproken. Daarnaast komen de kenmerken van een goede lezer aan de orde. Paus et al. (2014). Portaal. Hoofdstuk 5.2 Paus et al. (2014). Portaal. Hoofdstuk 5.3 Op tule.slo.nl: Nederlands kerndoel 4A. Op het domein lezen Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 15

16 4. Leesproblemen en dyslexie Tijdens deze les bespreken we de kenmerken van leesproblemen en dyslexie. Daarnaast bekijken we welke interventies je als leerkracht kunt inzetten. 5. Stelonderwijs in de middenbouw I Stellen is het gericht maken van teksten. Vanaf groep 5 moeten kinderen zich daarin oefenen. Hoe dat proces verloopt, wordt dit college besproken. 6. Stelonderwijs in de middenbouw II. In dit college gaan we verder in op het stelonderwijs. Tijdens deze les worden de stelvaardigheden van kinderen besproken. 7. Mondelinge communicatie; wat zend je als leraar uit en hoe spreek je gezond en effectief In dit werkcollege gaat Fransje van Luin in op de eisen aan je eigen manier van spreken voor de klas. Hoe houdt je dit het beste vol en hoe boei je de kinderen met je stem en manier van spreken. Tijdens deze les krijg je zowel de nodige informatie als ook handige oefeningen en adviezen om je spreken op conditie te houden of wellicht te verbeteren. Je kunt je daarna opgeven voor een aantal thematische vervolgworkshops ( houding, adem/stemgebruik, spreken) Hoofdstuk 1, 3 en 4 van de publicatie op: Leesproblemen_en_dyslexie_in_het_basisonderwijs.pdf Paus et al. (2014). Portaal. Hoofdstuk 6.1 en 6.2. Op het domein schrijven. Op tule.slo.nl: Nederlands kerndoel 9 (het gedeelte voor de middenbouw). Paus et al. (2014). Portaal. Hoofdstuk aginas/module-logopedie-pabo.aspx, documenten, naslagwerk, oefeningen Aanbevolen: Dinger, T & Smit, M. (2001) Expressiever en gemakkelijker spreken. Hoe experimenteer ik met mijn spreekgedrag? Bussum: Coutinho. Dit boekje is te leen in de mediatheek. Bekijk via de index de hoofdstukken die relevant voor je zijn Toetsing Deze collegereeks maakt deel uit van Nederlands 2.3. Deze onderwijseenheid wordt getoetst in de vaktoets van blok 2.3. Dit betreft een schriftelijk tentamen (meerkeuzevragen). Literatuur / toetsstof Paus, H. (Red.) (2014). Portaal, praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs. Bussum: Coutinho. Hoofdstuk 5.1: Achtergrondkennis. Hoofdstuk 5.2: Ontwikkelingslijnen van lezen. Hoofdstuk 5.3: Didactiek van lezen. Hoofdstuk 6.1: Achtergrondkennis. Hoofdstuk 6.2: Ontwikkelingslijnen van schrijven. Hoofdstuk 6.3: Didactiek van schrijven Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 16

17 Druenen, M. van, Gijsel, M., Scheltinga, F. en Verhoeven, L. Leesproblemen en dyslexie in het basisonderwijs. Handreiking voor aankomende leerkrachten. Expertisecentrum Nederlands, Te downloaden via: Hoofdstuk 1: Onderkenning van lees- en spellingproblemen en dyslexie. Hoofdstuk 3: Signaleren van lees- en spellingachterstanden. Hoofdstuk 4: Begeleiding bij lees- en spellingproblemen. de domeinen lezen en schrijven. Alle collegestof, dat wil zeggen PowerPoints alsmede uitgereikte materialen Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 17

18 3.2 Titel: Rek./wisk.: breuken, kommagetallen, verhoudingen en procenten (bkvp) SIS-code: Vaktoets Rekenen/Wiskunde 2.2 BKVP INLEIDING Dit is deel 2 van het omvangrijke gebied van Breuken, Kommagetallen, Verhoudingen Procenten (BKVP). In het voorafgaande blok stondenverhoudingen en breuken centraal. In dit blok komen procenten en kommagetallen aan de beurt. Je kennis van de alle vier de domeinen tezamen wordt in één toets - vaktoets aan het eind van blok 2 gepeild. De leerlijn van Breuken, Kommagetallen, Verhoudingen Procenten (BKVP) start in de onderbouw met een kwalitatieve benadering van het begrip verhoudingen en eindigt in groep 8 met het kunnen hanteren van formele oplossingsstrategieën voor BKVP-gerelateerde opgaven. Leerlingen worden geacht om deze deelgebieden uiteindelijk in samenhang te kunnen toepassen. Heeft de schaal op een landkaart ook met verhoudingen te maken? Wat is het verband tussen 3/4, 75% en 0,75 en hoe leren kinderen dat? Waarom mag voor de berekening van de nieuwe prijs bij een korting van 10% de oude prijs vermenigvuldigd worden met 0,9? Wat is meer 5/6 of 80%? En dan nog de volgende uitspraak: Vorig jaar bedroeg de werkloosheid van de beroepsbevolking 5%, dit jaar is dat 6 %. Mag je dan zeggen: de stijging is 1 %? Nee, als je het absolute verschil in werkloosheid wenst uit te drukken, moet je zeggen dat de stijging 1 %-punt bedraagt. Maar mogelijk wil je aangeven met hoeveel procent de werkloosheid is gestegen in dit jaar ten opzichte van het percentage vorig jaar? In dat geval benadruk je het relatieve verschil van de stijging, een toename van 1% ten opzichte van 5% eerst, ofwel een toename van 1/5 of 20 %. Je voelt al aan: het onderscheid relatief en absoluut is lastig. Didactisch gezien betekent het een hele opgave om op deze en de volgende zaken in te spelen. Het verstrengelen van alle leerlijnen van de deelgebieden; Het in lijn brengen van de verschijningsvormen, contexten, modellen, wiskundetaal, en rekenregels Ervoor zorgen dat de leerlingen zich nieuwe begrippen, wiskundetaal en notatievormen eigen gaan maken; Bewaken dat de kerndoelen bereikt worden; en rekening houden met verschillen in rekenniveau. Een geweldige uitdaging waarin een beroep wordt gedaan op al je kennis, kunde en creativiteit. Het spreekt vanzelf dat een goed niveau van basale gecijferdheid een voorwaarde vormt om dit voor elkaar te krijgen. Leerdoelen Je kent de leerlijnen, tussendoelen en onderwijskaders voor de onderbouw, de middenbouw en de bovenbouw op het gebied van BKVP. Je herkent de relaties tussen de verschillende gebieden van BKVP en kunt deze benoemen. Je kent de didactische aanpakken voor dit domein en kan ze in praktische situaties herkennen. Je kunt oplossingsstrategieën herkennen en uitleggen op de drie niveaus: context, model en formeel Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 18

19 Het programma Bijeenkomsten 1. Verschijningsvormen van procenten Procenten kon je tegen bij korting of bij alles wat met rente te maken heeft, zoals bijvoorbeeld in het geval van inflatie. Je komt procenten ook tegen als deel van geheel, deel van een hoeveelheid, verdelingen, toename en afname van prijzen. Het procentbegrip kent net als breuken veel aspecten. Met procenten kun je ook rekenen en die mag je net als breuken niet altijd zomaar optellen. En percentages kun je zien als verhoudingsgetallen. Maar ook als kans. Klopt het dat de kans op regen in het weekend 100% als de kans op zowel zaterdag als zondag dat het regent 50 % is. 2. Procenten in de basisschool Deze les staat in het teken van een practicum rond de leerlijn procenten. Herken je de opbouw van deze lijn in een rekenmethode aan de hand van contexten en modellen? Herken je de verschijningsvormen? Welke criteria bepalen de moeilijkheidsgraad? 3. Rekenen en redeneren met procenten Vandaag winkelen zonder Btw-heffing. Die is voor ons! Bij de kassa van dit winkelbedrijf blijkt de korting tegen te vallen: slechts 17% korting. Hier klopt toch iets niet! In deze les leer je meer over procentopgaven met een deel-totaal structuur, naast opgaven met een groei- of afnamestructuur. 4. Kommagetallen in de basisschool Bij kommagetallen denk je meestal aan geld. In het alledaags leven kom je kommagetallen dan ook tegen als reken- of als meetgetallen. Het lijkt voor de hand te liggen om geldcontexten te gebruiken voor het verwerven van kerninzichten. Toch blijken die tekort te schieten. In deze les staat een analyse van de leerlijn procenten centraal. 5. Een les rond kommagetallen Vandaag nemen we een kijkje in de klas. Juf van groep 8 introduceert een context over een leerling die een prijs gewonnen heeft. De leerling krijgt haar lichaamslengte in klinkende munten van 1 uitbetaald. Wat zijn de doelstellingen van deze les? Komen die terug tijdens de interactieve lesmomenten? En: wat maakt procenten toch zo moeilijk. 6. Een vakdidactische terugblik op BKVP De samenhang tussen verhoudingen, breuken, procenten en kommagetallen komt onder andere bij het rekenen met kommagetallen aan de orde. Deze samenhang is terug te voeren tot de vakdidactiek van geleid herontdekken en de daarvan afgeleide onderwijs-leerprincipes. Jouw activiteiten vooraf Van Zanten et al. (2014). Verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen, p Van Zanten et al. (2014.) Verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen, p Van Zanten et al. (2014). Verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen, p Van Zanten et al. (2014). Verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen, p Van Zanten et al. (2014). Verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen, p Van Zanten et al. (2014). Verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen, p en p Toetsing Schriftelijk tentamen (meerkeuzevragen). De toets wordt als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5 ) indien minimaal 67 % van de meerkeuzevragen goed beantwoord is. Literatuur / toetsstof Van Zanten, M. & Van den Brom-Snijders, P. (red.) (2014). Verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen wiskundedidactiek. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Gecijferdheid rondom verhoudingen, breuken procenten en kommagetallen. De stof die tijdens de bijeenkomsten is behandeld Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 19

20 3.3 Titel: Rek./wisk.: gecijferdheid voorbereiding LKB SIS-code: KB-toets Rekenen/Wiskunde INLEIDING De kennisbasis heeft betrekking op drie soorten kennis die landelijk getoetst wordt. Bij kennis van de wiskunde (1) wordt van je gevraagd om correct te rekenen en te kunnen redeneren. Daarnaast moet je als toekomstig leraar beschikken over kennis van het rekenwiskundeonderwijs (2). Deze kennis is nodig om in te kunnen spelen op het kinderlijk denken. Denk daarbij aan uitleggen, het kennen en herkennen van oplossingsstrategieën, deze kunnen interpreteren en beoordelen, en hen verder kunnen helpen in hun rekenontwikkeling. Ten derde moet je als leraar beschikken over kennis om situaties uit het alledaagse leven op reken-wiskundige wijze te interpreteren en te verklaren en deze kennis zo nodig kunnen vertalen in tekeningen, modellen, tabellen en schema s (3). Meer informatie vind je op de website van De toets bestaat uit 66 opgaven die verdeeld zijn over de vijf rekendomeinen: hele getallen, gebroken getallen (verhoudingen, breuken, kommagetallen, procenten), meten, meetkunde en verbanden. Tijdens de bijeenkomsten werk je niet alleen aan de voorbereiding van de kennisbasis, maar ook aan je gecijferdheid als leerkracht basisonderwijs, je professionele gecijferdheid. De doelstellingen van deze leereenheid zijn hiervan afgeleid (zie hierna). De doelstellingen van de eenheid worden benaderd onder ander door tijdens de lessen samen te werken, elkaar oplossingen van rekenproblemen te voorzien en daarbij gebruikte aanpakken voor te leggen, oplossingen van anderen proberen te begrijpen, en zonodig (kritisch) te bevragen. De lessen staan in het teken van het verbeteren van de eigen vaardigheid, het ontwikkelen van de vaktaal, het doorzien en herkennen van de onderliggende (gelijksoortige) structuur van opgaven en het leren oplossen van rekenproblemen met behulp van heuristieken. Dat zijn richtlijnen die de kans op het vinden van een oplossing voor het aangeboden probleem vergroten. In de lessen wordt een eigen inbreng van je verlangd op basis van eigen werk naar aanleiding van de aangeboden opgaven tijdens de bijeenkomsten. De daarin voorkomende moeilijkheden en de tussenstappen die gezet werden om tot de oplossing te komen stel je per voor aanvang van de volgende bijeenkomst ter beschikking. Dit materiaal wordt mede gebruikt als input voor de lessen. Het is tevens een mogelijkheid om passende ondersteuning te bieden. Leerdoelen Je toont aan voldoende rekenvaardig en gecijferd te zijn; Je kunt rekenen-wiskunde betekenis geven aan leerlingen; Je kunt oplossingsprocessen realiseren en niveauverhogingen bewerkstelligen; en Je kunt het wiskundige denken van leerlingen bevorderen Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 20

21 Het programma Bijeenkomsten 1. Hele getallen Kennis van wiskunde Kennis voor de leraar Maatschappelijke relevantie 2 Gebroken getallen Kennis van wiskunde Kennis voor de leraar Maatschappelijke relevantie 3. Meten Kennis van wiskunde Kennis voor de leraar Maatschappelijke relevantie 4. Meetkunde Kennis van wiskunde Kennis voor de leraar Maatschappelijke relevantie 5. Verbanden Kennis van wiskunde Kennis voor de leraar Maatschappelijke relevantie 6. Probleemoplossen Heuristieken voor oplossen van tekstopgaven Jouw activiteiten vooraf Je bestudeer Ale & Van Schaick (2014) Rekenen en wiskunde uitgelegd. Hoofdstuk 1 Ale & Van Schaick (2014) Hoofdstuk 2 Ale & Van Schaick (2014) Hoofdstuk 3 Ale & Van Schaick (2014) Hoofdstuk 4 Ale & Van Schaick (2014) Hoofdstuk 5 Ale & Van Schaick (2014) Hoofdstuk 6 Toetsing Deze serie voorbereidende colleges wordt afgesloten met de Landelijke Kennisbasistoets Rekenen & Wiskunde. Dit is een digitale toets. De cesuur (slagingsnorm) wordt na toetsing definitief landelijk vastgesteld. Literatuur / toetsstof Ale, P. & Van Schaick, M. (2014). Rekenen + wiskunde uitgelegd. Bussum. Uitgeverij Coutinho. Proeftoets landelijke kennisbasis. Zie Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 21

22 3.4 Titel: Kunstzinnige Oriëntatie: dans en drama SIS-code: Vaktoets KO 2.2 INLEIDING - Voor het jonge kind is bewegen en spelen in een verbeelde werkelijkheid een vanzelfsprekende vorm van leren. Bij het ouder worden, ontstaan er momenten in de ontwikkeling waarin dit natuurlijk spelend leren verandert of op de achtergrond treedt. Hier ontstaat het gerichte dans- en dramaonderwijs. De vakken dans en drama zijn onder meer beschreven in de kerndoelen 54, 55 en 56 van het leergebied kunstzinnige oriëntatie, maar ze dragen ook bij aan andere kerndoelen en bredere ontwikkelingsgebieden. In deze tweede module dans en drama onderzoek je de inhoudelijke en didactische aspecten van de twee vakken. Al tijdens de bijeenkomsten werk je aan het ontwerpen voor je lessen van de vakopdracht 2.3 die je in de stage gaat uitvoeren. Tijdens de bijeenkomsten besteden we ook aandacht aan de theorie voor de vaktoets K.O.2.2. Let op: deze collegereeks wordt alternerend aangeboden. Dat wil zeggen dat je, afhankelijk van je rooster, het onderwijsaanbod in het eerste of tweede blok van dit semester volgt. Leerdoelen Je weet verschillende functies en betekenissen van dans en drama in de samenleving te duiden en herkennen aan de hand van voorbeelden. Je kunt de kern van het onderwijs in dans en in drama herkennen en toelichten aan de hand van het MVB model voor dans en drama met de verschillende vormen van dansant en dramatisch gedrag. Je kunt de specifieke bijdrage van de vakken dans en drama aan het leren en ontwikkelen van leerlingen herkennen aan de hand van voorbeelden. Je kunt de begrippen (re)productie, receptie en reflectie in relatie brengen met de vakken dans en drama en duiden aan de hand van voorbeelden. Het programma Bijeenkomsten 1.Dans in het basisonderwijs nader bekeken In deze bijeenkomst wordt de aandacht expliciet op het vak dans gericht. Welke contexten en invalshoeken kom je in het onderwijs tegen en hoe dans te geven als je dit in de praktijk zelden tegenkomt. Jouw activiteiten vooraf Neem mee naar de les: Heijdanus, E. e.a. (2014) DANS! Praktisch handboek voor het basisonderwijs. Je gaat ervaren hoe een dansles er uit kan zien en wat er aan voorbereiding nodig is om jouw les dans voor de vakopdracht te ontwerpen om hem straks in de praktijk uit te voeren. We werken tijdens deze les vanuit hoofdstuk 7. N.B. bekijk de opdracht bij les 3 en 6 2. Een dansles ontwerpen In deze les leer je hoe je een dansles kunt ontwerpen. Je ontdekt de verschillen in aanpak voor de opzet van een les dansexpressie of een les voorgestructureerde dans en leert wat de vertaalmethodiek inhoudt. Daarbij ontwerp je met anderen een eigen dans Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 22

23 3. Ontwerp je les dans. In deze bijeenkomst ga je effectief aan de slag met de start van het opzetten van je eigen dansles die je straks in de stage gaat uitvoeren. Deze les vormt onderdeel van de vakopdracht K.O.2.3. Uiteraard blikken we naar de leerlijn dans die je hierbij houvast geeft. Voorwaardelijk is dat je de beginsituatie van je klas t.a.v. dans in kaart hebt gebracht. Opdracht voorafgaand aan deze dramales: Onderzoek de beginsituatie dans van je stagegroep. Neem mee naar de les: Heijdanus, E. e.a. (2014) DANS! Praktisch handboek voor het basisonderwijs. We werken tijdens deze les vanuit hoofdstuk Drama in het basisonderwijs nader bekeken In deze bijeenkomst wordt de aandacht expliciet op het vak drama gericht. Welke contexten en invalshoeken kom je drama in het onderwijs tegen en hoe geef je een les met drama als doel? Je gaat ervaren hoe een les drama er uit kan zien en wat er aan voorbereiding nodig is om jouw les drama voor de vakopdracht te ontwerpen om hem straks in de praktijk uit te voeren. Neem mee naar de les: Heijdanus, E. et al (2015) Spelend leren en ontdekken, handboek drama voor het basisonderwijs. Coutinho. We werken tijdens deze les vanuit hoofdstuk Een dramales ontwerpen In deze les leer je hoe je een dramales kunt ontwerpen. Je onderzoekt in deelgroepen verschillende dramatische werkvormen op do s en don ts en zet deze om in een lesopzet. Neem mee naar de les: Heijdanus, E. et al (2015) Spelend leren en ontdekken, handboek drama voor het basisonderwijs. Coutinho. We werken tijdens deze les vanuit hoofdstuk Ontwerp je les drama. In deze bijeenkomst ga je effectief aan de slag met de start van het opzetten van je eigen dansles die je straks in de stage gaat uitvoeren. De te maken lesopzet vormt onderdeel van de vakopdracht K.O.2.3. Uiteraard blikken we naar de leerlijn drama die je hierbij houvast geeft. Voorwaardelijk is dat je de beginsituatie van je klas t.a.v. drama in kaart hebt gebracht. Opdracht voorafgaand aan deze dramales: Onderzoek de beginsituatie drama van je stagegroep. Neem mee naar de les: Heijdanus, E. et al (2015) Spelend leren en ontdekken, handboek drama voor het basisonderwijs. Coutinho. We werken tijdens deze les vanuit De structuur van de voorbeeldles Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 23

24 Toetsing Deze onderwijseenheid wordt getoetst in Vaktoets KO 2.2. Dit betreft een schriftelijk tentamen (meerkeuzevragen). De grens voldoende / onvoldoende hangt af van het aantal vragen en het aantal antwoordmogelijkheden. Gemiddeld moet gerekend worden op minimaal 67% goede antwoorden voor een voldoende. Literatuur T.a.v. het vak drama: Heijdanus, E. et al (2015) Spelend leren en ontdekken, handboek drama voor het basisonderwijs. Coutinho. Hoofdstuk 1 Drama in het basisonderwijs: spelend leren, p. 22 t/m. 33. Hoofdstuk 2 Werken aan dramacompetenties: Dramacompetenties: productie, receptie en reflectie, 37 t/m. 39. Hoofdstuk 3 Dramatheoretische inzichten: Het kind en zijn ontwikkeling, p. 58 t/m Spel in het onderwijs, p. 61 t/m. 64. Hoofdstuk 4 Leerinhouden voor leerlingen: Creativiteit en drama, p Drie inhoudelijke elementen binnen het vak drama, p. 70 t/m. 73 (N.B. óók leerstof voor de vakopdracht) eeuwse vaardigheden en drama N.B. alléén het onderdeel Vakinhoudelijke en culturele competenties, p. 80 t/m de tabel op p. 85. Hoofdstuk 10 Dramatische werkvormen met aandacht voor de rolopbouw: Algemene didactische principes en werkvormen N.B. alléén het onderdeel Open en gesloten opdrachten, p. 199 t/m Dramatische werkvormen, p. 200 t/m Totaal aantal te bestuderen pagina s: 31 doorkijkjes en voorbeelden alléén doorlezen, niet leren. T.a.v. het vak dans: Heijdanus, E, Nunen, A. van, Valenkamp, M. (2014) DANS! Praktisch handboek voor het basisonderwijs, Coutinho. - Hoofdstuk 1 Wat is dans? p. 19 t/m. 29. Hoofdstuk 3 Ontwikkelingspsychologie en dans: De ontwikkelingsdomeinen van dans, p Ontwikkeling van het zelf, p. 47 t/m. 49 (niet het schema bestuderen) Lichaamsplan, lichaamsbesef en lichaamsidee, p. 56 t/m. 59 (omschrijvingen kunnen herkennen). Hoofdstuk 4 Leerinhouden en leerlijnen dans: De verschillende invalshoeken van dans, p Opbouw van dansvaardigheden, p. 66 t/m. 69. Hoofdstuk 9 Het ontwerpen van een les dans: De stappen naar een lesontwerp, p. 156 t/m. 160 (N.B. óók leerstof voor de vakopdracht; dit wordt behandeld tijdens les 3) Vertaalmethodiek, p. 160 t/m. 162 (N.B. óók leerstof voor de vakopdracht; dit wordt behandeld tijdens les 3). Totaal aantal te bestuderen pagina s: 31 doorkijkjes en voorbeelden alléén doorlezen, niet leren Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 24

25 3.5 Titel: Kunstzinnige Oriëntatie: beeldende vorming SIS-code: Vaktoets KO 2.2 INLEIDING - In deze lessenreeks komt onderzoek aan bod naar de wijze waarop kinderen leren (met gebruikmaking van de theorieën over leerprocessen) en naar de vraag hoe dit door een leerkracht positief beïnvloed kan worden. Manieren om pedagogisch te kunnen handelen in de beeldende les, worden besproken en vergeleken. Je leert hoe je met kinderen een gesprek kan voeren over hun beeldend werk en hoe je kinderen kan laten reflecteren op eigen en andermans werk bij zowel begeleiding als nabeschouwing. Je bouwt verdere kennis op van functie en betekenis van beeldende vorming in de samenleving. Je verdiept je in de theorie van het Materie, Vorm en Betekenismodel van beeldende vorming en de didactiek en pedagogiek bij het ontwerpen en geven van beeldende lessen. Je verkrijgt inzicht hoe beeldend onderwijs bijdraagt aan de ontwikkeling van het kind en hoe beeldende vorming valt te verbinden met andere vak- en vormingsgebieden. Je leert systematisch te evalueren op een gegeven les, met aandacht voor proces en product, het lesfasenmodel en de benodigde reflectie. Verder verdiep je je in de juiste inrichting van de werkomgeving. Van belang is dat je eerst zelf beeldend gewerkt hebt en je hierin hebt verdiept. Je hebt basiskennis met de te gebruiken materialen en je hebt technieken opgedaan en de verschillende inhouden leren te vertalen naar het jonge kind. Leerdoelen Je kunt verschillende functies en betekenissen van beelden in de samenleving begrijpen en herkennen aan de hand van voorbeelden; Je kunt de specifieke bijdrage van beeldend onderwijs aan het leren en ontwikkelen van leerlingen herkennen aan de hand van voorbeelden; Je kunt de relatie tussen onderwijs in beeldende vorming en andere vak- en vormingsgebieden duiden. Je kunt de begrippen (re)productie, receptie en reflectie in relatie brengen met beeldend onderwijs; Je beschikt over kennis van de beeldaspecten, basismaterialen en technieken en bijbehorende geschikte inhouden (betekenissen). Je kunt theorie van didactiek en leerlijnen vanuit de leraar, het kind, de leerstof en de voorbereide omgeving in het beeldend onderwijs toepassen aan de hand van voorbeelden. Het programma Bijeenkomsten 1. Toelichting op de vakopdracht 2.3 Wat is de opdracht en hoe gaan we aan de slag? Wat is Flipping the classroom? Hoe gaan we een FTC opdracht aanbieden aan de gekozen doelgroep? Wat is er nodig om de doelgroep een betekenisvolle opdracht BV te kunnen aanbieden? 2. Werkcollege Wat zijn passende inhouden en technieken voor de gekozen doelgroep van de FTC opdracht? Jouw activiteiten vooraf Bekijk alvast: QFPgaETXlOA8vxvte-UcFzRWuC_kY&index=2 Van Onna & Jacobse (2013). Laat maar zien. Herhaling Hfdst 4 Voorbereiding paragraaf 4.1 t/m 4.5 Beeldaspecten bestuderen Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 25

26 3. Werkcollege Werken aan FTC opdracht Aandacht voor leermiddelen ontwerpen te weten leermiddel materiaal-techniek, vormgeving (beeldaspecten uitleg), inhoud leermiddel. 4. Werkcollege Werken aan FTC opdracht 5. Werkcollege Werken aan FTC opdracht Toelichting op peerfeedback opdracht. Aandacht voor doelen en criteria. 6. Werkcollege Van Onna & Jacobse (2013). Laat maar zien. Herhaling Hfdst 5 Oriënteren paragraaf 5.1 t/m 5.5 Beeldaspecten bestuderen Van Onna & Jacobse (2013). Laat maar zien. Herhaling Hfdst 6 Creatieve proces paragraaf 6.1 t/m 6.5 Beeldaspecten bestuderen Van Onna & Jacobse (2013). Laat maar zien. Herhaling Hoofdstuk 7 Nabeschouwen en evalueren paragraaf 7.1 t/m 7.5 Beeldaspecten bestuderen Voorbereiding op de vaktoets 2.2 Presentatie Leermiddelen passend bij de FTC film Toetsing Deze onderwijseenheid wordt getoetst in Vaktoets KO 2.2. Dit betreft een schriftelijk tentamen (meerkeuzevragen). De grens voldoende / onvoldoende hangt af van het aantal vragen en het aantal antwoordmogelijkheden. Gemiddeld moet gerekend worden op minimaal 67% goede antwoorden voor een voldoende. Literatuur Van Onna & Jacobse (2013). Laat maar zien. Hoofdstuk 5 Oriënteren paragraaf 5.1 t/m 5 Hoofdstuk 6 Creatieve proces paragraaf 6.1 t/m 6.5 Hoofdstuk 7 Nabeschouwen en evalueren paragraaf 7.1 t/m 7.5 Hoofdstuk 8, hoofdstuk 10 en 11 Vakspecifiek procesfasenformulier zie bijlage 2 Laat maar zien. Beeldende vorming op DLWO: Document leermiddelen Document wat weten de kinderen er al van? Beeldaspecten ruimte, licht, kleur en compositie PPT s op DLWO ter aanvulling Document leerblad vaktoets KO 2.2 op DLWO Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 26

27 3.6 Titel: Kunstzinnige Oriëntatie: muzikale vorming SIS-code Vaktoets KO 2.2 INLEIDING - Muziek laat geen mens onberoerd: muziek doet je wat, muziek betekent iets voor je en muziek kan een praktische functie hebben. In het klank-vorm-betekenismodel dat we in de studie van de muziek wel gebruiken, wordt de essentie van muziek gecombineerd met vijf verschillende domeinen waarop men met muziek bezig kan zijn (zingen, luisteren, muziek maken, bewegen, noteren ). Dit KVB-model kan helpen om aan het schoolvak muziek betekenisvol inhoud te geven. Je ziet het terug in de opbouw van lessen, in thematische projecten en in het leerstofoverzicht van de leerlijnen. In deze collegereeks gaan we dieper op dat KVB-model in. Bij kinderen in de middenbouw en bovenbouw wordt de belangstelling en deelname aan de muziekcultuur bovendien steeds beter zichtbaar. Als leerkracht kun je inspelen op de muzikale interesse en de muzikale kwaliteiten van kinderen door op zoek te gaan naar variatie in de opdrachten voor muziek. Diverse muziekmethodes kunnen je helpen bij het vinden van de juiste lesinhoud en bij het kiezen van diverse werkvormen. In deze reeks beschouwen we die methodes van dichtbij. Leerdoelen Je kent de theoretische achtergrond van muziek voor wat betreft klank vorm en betekenis. Je kan de specifieke bijdrage van het vak muziek aan het leren en ontwikkelen van leerlingen herkennen aan de hand van voorbeelden. Je kan de relatie tussen onderwijs in muziek en andere vak- en vormingsgebieden duiden. Je kan de begrippen (re)productie, receptie en reflectie in relatie brengen met de vijf domeinen van muziek en illustreren aan de hand van voorbeelden. Het programma Tijdens de bijeenkomsten worden de volgende onderdelen behandeld: Eigenvaardigheid zingen Liedrepertoire van de basisschool: onderbouw, middenbouw, bovenbouw. Didactiek in relatie tot de domeinen: zingen, muziek maken, luisteren, bewegen, noteren. Kennisoverdracht met betrekking tot het klank-vorm-en betekenismodel. Leiding geven aan muzikale processen. Voorbereiding en begeleiding op de vakopdracht 2.3. Voorbereiding op toets KO 2.2. onderdeel muziek. Huiswerkopdrachten en leesstof worden wekelijks opgegeven en in een volgende les behandeld. Toetsing Deze onderwijseenheid wordt getoetst in Vaktoets KO 2.2. Dit betreft een schriftelijk tentamen (meerkeuzevragen). De grens voldoende / onvoldoende hangt af van het aantal vragen en het aantal antwoordmogelijkheden. Gemiddeld moet gerekend worden op minimaal 67% goede antwoorden voor een voldoende Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 27

28 Literatuur Hoofdstuk 2: p. 33 t/m 52 Hoofdstuk 3: p 61 t/m71 Hoofdstuk 4: 85 t/m p.96 en p.107 t/m p. 118 Hoofdstuk 5: helemaal Hoofdstuk 6: p.162 t/m 166 Hoofdstuk 7 : helemaal Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 28

29 3.7 Titel: Kunstzinnige Oriëntatie: Vakopdracht Kunstzinnige Oriëntatie 2.3 Sis-code: Vakopdracht K.O. 2.3 INLEIDING - Deze vakopdracht wordt reeds in blok 1 en blok 2 uitgelegd op het moment dat de betreffende vakcolleges gegeven worden! De kunstvakken kennen hun eigen karakter, kerndoelen en leerlijnen en bieden tegelijk veel mogelijkheden om aan te sluiten bij thema s en onderwerpen die in de stageklas worden aangeboden. Onderwijs wordt betekenisvol voor leerlingen als er naar samenhang gezocht wordt met andere vak- en vormingsgebieden. Die samenhang vormt het uitgangspunt van deze vakopdracht. Voor deze vakopdracht ontwerp je per vak een les, te weten: een beeldende les; een les dans; een les drama; een les muziek. Elke les laat je aansluiten bij een thema of onderwerp van de stageklas op dat moment. De afzonderlijke kunstvaklessen hoeven niet met elkaar in relatie te staan. In de uitwerking van de lessen is het van belang aan te sluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind en bij de leerlijnen. Leerdoelen Je kan een koppeling maken tussen beginsituatie, vakspecifieke productdoelen en doelen op de langere termijn voor elk afzonderlijk kunstvak. Je beschikt over basale kennis van de methodische en didactische vaardigheden voor de afzonderlijke kunstvakken. Je kan met de lesinhoud aansluiten bij een thema/ onderwerp van de stageklas en/ of een ander vak- of vormingsgebied. Je kan in de reflectie op de gegeven lessen een koppeling maken met de competentiegebieden. Uitwerking van de opdracht: Beeldende vorming In het eerste blok van zes bijeenkomsten (gegeven in blok 2.1 of blok 2.2) zal er in tweetallen een Flipping the classroom filmpje (FTC filmpje) gemaakt worden voor een zelfgekozen doelgroep. In de FTC-film wordt een leermiddel geïntroduceerd en krijgen de kinderen instructie over hoe het leermiddel te gebruiken. Dit leermiddel dient ter introductie van de beeldende les. Tijdens de lessen beeldende vorming zullen de verschillende fases van het voorbereiden van het lesontwerp worden aangeboden te weten: het inschatten van de beginsituatie van de leerlingen, het ontwerpen van het leermiddel en de uitleg van het maken van een FTC filmpje. In de laatste les van deze zes lessen (blok 2.1 of blok 2.2.) zal er feedback worden gegeven op het ontworpen leermiddel en op de uitleg van het leermiddel in het FTC-filmpje. In het laatste blok van zes bijeenkomsten ( gegeven in blok 2.3) wordt de beginsituatie van de nieuwe stagegroep vastgesteld zodat het definitieve onderwijsontwerp, inclusief leerdoelen kan worden ontworpen. De beeldende les zal aan de stagegroep gegeven worden. Reflectie op het onderwijsontwerp en de uitvoering hiervan is een onderdeel van de vakopdracht Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 29

30 Dans Voor het vak dans ontwerp je een les die aansluit bij de beginsituatie van je stagegroep en aansluit bij een thema of onderwerp van de stagegroep op dat moment. Tijdens de vakcolleges dans verdiep je je in de materie door samen met anderen een dansles te ontwerpen vanuit geschikt bronnenmateriaal. De leerlijn en deelontwikkelingsgebieden voor dans worden verkend en er wordt gekeken welke leerhulp van toepassing kan zijn voor jouw stagegroep. Het lesontwerp werk je uit in het lesvoorbereidingsformulier dans (te vinden op DLWO bij vakopdracht 2.3). Drama Voor het vak drama ontwerp je een les die aansluit bij een thema of onderwerp van de stagegroep op dat moment Tijdens de lessen drama verdiep je je in de materie door samen met anderen geschikt bronnenmateriaal te bestuderen en door de leerlijn en deelontwikkelingsgebieden voor drama te verkennen. Er wordt gericht gekeken welke werkvormen, materialen en leerhulp van toepassing zijn voor uitvoer in de stageschool. Het lesontwerp werk je uit in het lesvoorbereidingsformulier drama (te vinden op DLWO bij vakopdracht 2.3). Muziek Tijdens de muzieklessen maak je een aanzet tot het ontwerpen van een muziekles voor je stagegroep. Je bepaalt eerst de beginsituatie en laat de les aansluiten op een thema of onderwerp van de stagegroep op dat moment. Je formuleert muzikale doelen en bepaalt de inhoud van je les. Te behalen eigen leerdoelen mogen in de keuze van de muziekles een rol spelen. Tijdens de lessen muziek verdiep je je in het KVB-model en oefen je vaardigheden die nodig zijn om de muziekles uit te kunnen voeren in je stageklas. Het lesontwerp werk je uit in het lesvoorbereidingsformulier Muziek (te vinden op DLWO bij vakopdracht 2.3). De afronding van de opdracht Het verslag van de gegeven lessen en het gemaakte lesmateriaal wordt via dropbox ingeleverd bij het desbetreffende onderdeel. Het is raadzaam om een afgerond onderdeel direct in te leveren. Toetsing De vakopdracht KO wordt beoordeeld aan de hand van het beoordelingsformulier (zie de bijlage). Tijdens het beoordelingsproces wordt er één cijfer voor elk kunstvak vastgesteld. Ieder kunstvak dient voldoende te zijn om tot een voldoende eindresultaat te komen. Het gemiddelde van de vier cijfers is je eindcijfer voor deze vakopdracht. Het werk wordt als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) indien alle vastgestelde criteria als voldoende zijn beoordeeld. De vakopdracht differentieert naar hogere cijfers op basis van de mate waarin de prestaties op de verschillende criteria als goed worden beoordeeld Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 30

31 Literatuur Muziek: (muziek). Lei, R. van der & Haverkort & F. Noordam, L. (2010). Muziek Meester. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Dans: Heijdanus, E., Van Nunen, A., Valenkamp, M. (2014) DANS! Praktisch handboek voor het basisonderwijs. Uitgeverij Coutinho. ( (beweging = dans). Drama: Heijdanus, E., Van Nunen, A. (2015) Spelend leren en ontdekken, handboek drama voor het basisonderwijs. Uitgeverij Coutinho. (taal en spel = drama). Beeldende vorming op DLWO: Document leermiddelen Document wat weten de kinderen er al van? Beeldaspecten ruimte, licht, kleur en compositie PPT s op DLWO ter aanvulling Let op: Als voldoende beoordeelde producten worden altijd opgenomen in het portfolio. Een geactualiseerd portfolio geldt als voorwaarde voor het functioneringsgesprek met de kerndocent aan het eind van het semester. Houd je portfolio dus zorgvuldig bij! Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 31

32 3.8 Titel: ICT: gevorderd gebruik van smartboard Sis-code: ICT INLEIDING Het toepassen van moderne techniek in je les lijkt soms heel eenvoudig, en dan weer ingewikkeld. Het tonen van een film aan een groep zullen veel leerkrachten een basisvaardigheid noemen, maar hoe moet je beginnen als je een klas krijgt waarin alle kinderen over een tablet beschikken? Wat je startniveau ook is, met jouw kennis van ICT kun je kinderen helpen zich te ontwikkelen. En daarin kun je jezelf weer verder brengen. Leerdoelen Je bereidt jouw lessen digitaal voor met behulp van softwarepakketten; Je past ICT toe bij diverse didactische werkvormen; Je verantwoordt de keuze om digitale middelen in te zetten; Het programma Bijeenkomsten 1: Basisvragen van ICT. Aan de hand van de kennisbasis ICT stel je je eigen beginsituatie vast en formuleert een vraag die jou zal helpen verder te komen in het toepassen van ICT in je lesgeven. Jouw activiteiten vooraf Kennisbasis ICT op 10 voor de leraar. Je bereidt voor: Een leervraag over jouw ICT-bekwaamheid gebaseerd op de kennisbasis ICT. 2: Antwoorden van ICT. Aan de hand van een keuze uit verschillende onderwerpen en toepassingen onderzoek je de door jou gestelde vraag en past dit toe in de uitwerking van de opdrachten. 3: Toegepaste ICT. Je bereidt voor: Verzamel informatie en voorbeelden die treffend zijn voor jouw eerder gestelde leervraag. De opdrachten zijn te vinden op het studiedeel ICT op DLWO. Gebruik de materialen uit de voorgaande lessen. In deze laatste les passen we het geleerde van de voorgaande lessen toe op bestaande situaties. Er is een keuze gemaakt uit meerdere mogelijkheden dus de resultaten worden met elkaar gedeeld. Toetsing In deze collegereeks komen essentiële, praktische vaardigheden aan bod. Daarom geldt een aanwezigheidsplicht en actieve deelname voor alle colleges. De werkvormen of leertaken uit de betreffende colleges kunnen, bij vooraf aangekondigde afwezigheid, op een later tijdstip worden ingehaald of worden vervangen door gelijkwaardige opdrachten. Voldoende en actieve deelname aan deze colleges is een van de beoordelingscriteria bij het functioneringsgesprek dat je voert met je kerndocent aan het eind van het semester Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 32

33 3.9 Titel: Schoolgebonden leertaak SIS-code: SLTMS 2.3 INLEIDING - In het tweede jaar voert de student een schoolgebonden leertaak uit. Hiervoor krijgt de student de tijd van september tot maart. Deze leertaak wordt geformuleerd door de opleidingsschool. Voor de schoolgebonden leertaak analyseert de student een onderwerp en/of een probleem dat speelt op de eigen opleidingsschool. De student werkt dus eigenlijk in opdracht van de praktijkschool. De schoolgebonden leertaak fungeert als voorloper van het afstudeeronderzoek in jaar 4: in het kader van het afstuderen voert de student namelijk een afstudeeronderzoek uit in nauwe afstemming met de praktijkschool. De studiebelasting is 84 uur. Eventueel kan de student, wanneer het op de school niet mogelijk is, in overleg met de kerndocent deelnemen aan een onderzoek mb.t. de Voorleesexpress. Leerdoelen Je hebt een probleem/aspect vanuit de school helder in beeld gebracht en geanalyseerd. Je bent in staat om relevante bronnen te zoeken bij dit beroepsprobleem/-aspect en hiermee het product verantwoorden. Je kunt de vraag vanuit de school/scholen omzetten in een bruikbaar eindproduct. Je verwerkt de ontvangen feedback van de school zichtbaar in het product. Het programma Schoolgebonden leertaak: 1. De student vraagt bij de start van blok 2.1 naar een (mogelijke) schoolgebonden leertaak door de (opleidings)school. De student vult het format schoolgebonden leertaak (zie de bijlage) in. De student zorgt ervoor dat helder is wie de contactpersoon van de school is voor de schoolgebonden leertaak. 2. De student formuleert een plan van aanpak met de leerdoelen, een activiteitenplanning, tijdpad en literatuur. De student bespreekt dit met de contactpersoon en de mentor en scherpt het plan verder aan. 3. De student neemt het plan van aanpak in de zesde lesweek van blok 2.1 ter bespreking mee naar de kerndocentbijeenkomst. De student ontvangt feedback van medestudenten en van de kerndocent. 4. De student scherpt het plan van aanpak aan op basis van de gegeven feedback. 5. De student levert een tussenproduct in bij de contactpersoon van de school en vraagt om feedback. 6. De student levert in de toetsweek van blok 2.3 het eindproduct in bij de kerndocent. Hierin wordt ook de feedback van de contactpersoon opgenomen Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 33

34 Toetsing Beoordeling schoolgebonden leertaak: De student levert in de toetsweken van blok 2.3 in bij de kerndocent en bij de contactpersoon van de basisschool: het eindproduct (inclusief feedback contactpersoon). De kerndocent beoordeelt het eindproduct en gebruikt daarbij het beoordelingsformulier. In het afrondingsverslag met betrekking tot de schoolgebonden leertaak zitten de volgende items: Vraag en opdracht van de school. Het product zelf. Verantwoording van het product waarin de student een analyse van de opdracht heeft beschreven en de gemaakte keuzes met betrekking tot het eindproduct onderbouwt, inclusief een literatuurlijst (bevat minimaal één bron). Feedback van de contactpersoon van de school. Eventuele taakverdeling. Beoordelingscriteria De student heeft een probleem/aspect vanuit de school helder in beeld gebracht en geanalyseerd. De student heeft relevante bronnen gevonden bij dit beroepsprobleem/-aspect en heeft hiermee het product verantwoorden. De student heeft de vraag vanuit de school/scholen omgezet in een bruikbaar eindproduct. De student heeft de ontvangen feedback van de school zichtbaar in het product verwerkt. Het alternatief voor de schoolgebonden leertaak. Indien de stageschool geen schoolgebonden leertaak heeft geformuleerd, meldt de student zich bij de kerndocent en neemt dan deel aan de Voorleesexpress. Hieraan is een onderzoeksvraag gekoppeld Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 34

35 3.10 Titel: Cultuurproject 2.1 VT: cultuur en het kind Sis-code: n.v.t. INLEIDING - In jaar 1 ben je bekend geraakt met de zogenoemde cultuurprojecten. In jaar 2 en 3 van je opleiding verdiep je je in de ontwikkeling van je persoonlijk en professioneel cultureel bewustzijn. Als leerkracht en cultuurdrager heb je de maatschappelijke taak om kinderen de cultuur waarin wij leven bij te brengen. Cultuuronderwijs vormt een boeiend gebied van kunst-, erfgoed- en media-onderwijs in relatie tot alle andere schoolse vak- en vormingsgebieden. Het ministerie van OCW en het Landelijke Kennisinstituut voor Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) hebben hiervoor de volgende basisberoepstaken geformuleerd: het kunnen inspireren als cultuurdrager en cultuuroverdrager; het ontwikkelen van een visie op cultuuronderwijs; het kunnen ontwerpen, uitvoeren en evalueren van cultuuronderwijsactiviteiten. Tijdens de cultuurprojecten verdiep je jouw beginsituatie over cultuur, verken je wederom het culturele veld aan de hand van excursies, bestudeer je cultuureducatief aanbod van culturele instellingen en doe je onderzoek in je eigen stageschool. Cinekid scholenfestival: op donderdag 13 oktober ben je actief bezig geweest als educatieve gids op het Media- Lab tijdens het Cinekid scholenfestival. Tijdens het cultuurproject van 14 t/m. 17 november ga je je verder verdiepen in de wereld van media-onderwijs en het kind. Kijk voor meer informatie op DLWO bij cultuurproject. Houd er rekening mee dat mogelijke kosten tijdens cultuurprojecten voor eigen rekening kunnen zijn (bijv. entree van een culturele instelling). Toetsing Vanaf jaar 1 werk je aan de opbouw van een persoonlijk cultuurdossier. Dit dossier vul je met opdrachten die je aan het eind van de cultuurprojecten presenteert. Het cultuurdossier wordt in de toetsperiode van blok 2.4 beoordeeld. Inhoudelijke criteria: Je toont in voldoende mate aan: te kunnen reflecteren op je persoonlijk-professionele ontwikkeling ten aanzien van cultuur- en cultuuronderwijs; kunst, erfgoed, media en burgerschap. kennis te hebben van het theoretisch kader Cultuur in de Spiegel. kennis te hebben van culturele instellingen en het cultuureducatief aanbod van Amsterdam. kennis te hebben van de cultuurbeleving van leerlingen van je stageschool. Literatuur Van Heusden, B., Rass, A., Tans, J. (2016) Cultuur², basis voor cultuuronderwijs. Van Gorcum. Inleiding Hfdst. 1: Cultuur, wat is dat? Hfdst. 2: Het cultureel bewustzijn. Van der Hoeven, M. e.a (2014) Cultuur in de Spiegel, een leerplankader voor cultuuronderwijs, SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling) Enschede. Te downloaden via: Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 35

36 HOOFDSTUK 4. De praktijk van het basisonderwijs SIS-code: Praktijk 2.2 INLEIDING - Je loopt dit blok stage in dezelfde klas als in blok 2.1. Ook voor de komende periode hebben we een aantal stageactiviteiten en stagedoelen geformuleerd die jouw ontwikkeling op de competentiematrix Lesgeven in de grote stad (Amsterdam) zullen sturen. In dit blok verdiepen we ons in verschillen tussen kinderen, qua leren, maar ook wat betreft (culturele) achtergronden en de gevolgen daarvan voor het leren. We maken een start met het samenwerken en communiceren met ouders. Stagedoelen Je kunt de achtergrond(en) van leerlingen in de stageklas en hun ouders benoemen. Je legt contact met ouders van de kinderen in de groep. Je bent in staat het lesvoorbereidingsformulier compleet in te vullen, rekening houdend met de zes lesfasen van het ADI-model, de beginsituatie en doelen van de leerlingen en van jezelf. Je kunt de les(sen) inhoudelijk verantwoorden. Je houdt rekening met en sluit aan bij de verschillende taal- en rekenniveaus in de (multiculturele) groep. Je bent in staat tot het plannen, voorbereiden, verzorgen en nabeschouwen van een dagdeel in de stagegroep met soepele overgangen tussen de verschillende (les)activiteiten. Je kunt bij het lesgeven de groep boeien, de aandacht vasthouden en kinderen stimuleren om aan het werk te gaan en te blijven. Je zorgt in de eigen communicatie voor een positief pedagogisch klimaat. Je maakt bij instructie en verwerking van leerstof gebruik van de ICT-mogelijkheden die de school biedt. Je kijkt kritisch terug op je eigen lessen en je verwerkt op adequate wijze de feedback van je begeleiders. Stageactiviteiten Je voert drie gecompliceerde lessen uit: vakoverstijgend, verschillende leeractiviteiten, differentiatie, op basis van verschillende didactische werkwijzen en leersituaties. Je legt jouw lesvoorbereidingen eerst voor aan de mentor ter goedkeuring. Bij de lessen (dagdelen + gewone lessen) zit ten minste één lessenreeks van drie opeenvolgende lessen. Bij de lessen zit ten minste één les waarin onderzoekend en ontwerpend leren als didactiek wordt gebruikt. Je voert vijf overige activiteiten uit (accent op culturele verschillen, gesprekken met ouders en interculturele communicatie). Je sluit de stage af en bespreekt de stage-ervaringen met de mentor. Beoordelingsprocedure Voorwaarde voor beoordeling is altijd dat je de stageactiviteiten hebt uitgevoerd en dat je je stagemap hebt geactualiseerd. De beoordeling van de stage (de toekenning van het eindcijfer) wordt gegeven door de opleider in de school De procedure is als volgt: Aan het eind van blok 2.2 geeft de mentor een schriftelijke adviesbeoordeling door het beoordelingsformulier in te vullen met onvoldoende, voldoende, goed of uitstekend. De mentor licht het advies mondeling toe in een gesprek met jou en stuurt de adviesbeoordeling naar de opleider in school. De opleider in de school is de examinator en komt op basis van de adviesbeoordeling van de mentor (die in een gesprek met de student door de mentor is Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 36

37 toegelicht), het eigen lesbezoek en het daarop aansluitende gesprek met jou tot een eindbeoordeling, vult het beoordelingsformulier in en geeft het cijfer. Meer informatie over de praktijk en de beoordelingsprocedure is te vinden in de Praktijkgids Je neemt de eindbeoordeling van de opleider in de school op in het portfolio Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 37

38 HOOFDSTUK 5. Persoonlijke Professionele Ontwikkeling (PPO) SIS-code: P.P.O. 2.2 INLEIDING - De Pabo van de Hogeschool van Amsterdam leidt studenten op tot professionals in de grootstedelijke onderwijspraktijk. Het lesgeven in deze grootstedelijke context, met de superdiversiteit van de stad en die van haar inwoners, vraag veel van de kennis, vaardigheden en attitude van de leerkracht. Hij moet ervoor zorgen dat kinderen goed onderwijs krijgen in de verschillende vakgebieden, ervoor zorgen dat zij zich sociaal ontwikkelen in een groep en dat zij zich als individu leren ontplooien en hun talenten kunnen ontwikkelen. Dat is geen eenvoudige opgave. In de dagelijkse onderwijspraktijk ervaren veel leerkrachten een spanningsveld tussen deze drie doelen. De leerkracht krijgt hierdoor te maken met dilemma s, waarin hij eigen wijze keuzes moet leren maken. Deze dilemma s vinden niet alleen plaats in de interactie tussen leerkracht en leerlingen, maar ook in de interactie tussen leerkracht en ouders, de collega s, de directeur en andere onderwijsprofessionals. Het omgaan met dilemma s vraagt van de leerkracht dat hij weet waar hij voor staat en dat hij eigen wijze keuzes kan maken, die gebaseerd zijn op kennis, vaardigheden en een eigen visie op onderwijs en onderwijzen. Tijdens de bijeenkomsten voor persoonlijke-en professionele ontwikkeling, waarin reflectie op de voortgang in studie en stage centraal staat, wordt de student begeleid en ondersteund bij het maken en onderbouwen van keuzes en het creëren van professionele ruimte. Hiermee wordt een eigen professionele identiteit ontwikkeld, waarmee de startende leerkracht ook na de opleiding zelfstandig lerend kan blijven. Pijler De student is een professionele leerkracht. 1. Identiteit De student kan zijn persoonlijke professionele ontwikkeling duiden, weet waar hij voor staat (visie) en kan deze verwoorden aan anderen. 2. Eigen wijze keuzes De student kan op basis van verworven kennis, inzichten en ervaringen eigen wijze keuzes maken in zijn beroepspraktijk, deze onderbouwen en verantwoorden aan anderen. 3. Professionele ruimte creëren De student heeft een onderzoekende houding, stuurt zijn eigen ontwikkeling, voelt de noodzaak om zichzelf te blijven professionaliseren en zoekt verbinding en samenwerking met collega s en externen. Met behulp van de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad, leert de student zijn eigen professionele ontwikkeling en visie te duiden. Het portfolio wordt hierbij als reflectie-instrument gebruikt. Hierin verzamelt de student alle als voldoende beoordeelde studieonderdelen plus de bijbehorende feedback en beoordelingen. Wekelijks wordt er 50 minuten studieloopbaanbegeleiding gegeven door je kerndocent. Daarin is jouw voorbereiding en inbreng een belangrijk onderdeel van de bijeenkomst. Eigen inbreng bestaat onder andere uit het presenteren van een good practice (zie hieronder). Daarnaast laat je je in je stage filmen door je mentor en/of begeleider. Deze filmopnames worden gebruikt als input voor een studieloopbaanbijeenkomst in het tweede blok. Good practice. Per les is er een duo aan de beurt die iets laat zien of vertelt waardoor zij geïnspireerd zijn geraakt of wat zij graag willen delen met de anderen. Dit kan een website, goed voorbeeld van een mentor, boek, artikel, Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 38

39 werk van kinderen, werkwijze op een school, film, o.i.d. zijn. De studenten brengen hun good practice in (maximaal 10 minuten) waarna de klas hierover in gesprek gaat. In blok 2.2 wordt studieloopbaanbegeleiding afgerond met een verslag (via de DLWO inleveren). In blok 2.4 voer je een gesprek met een andere kerndocent over geheel jaar 2. Zorg dus steeds dat je je portfolio bijwerkt. 5.1 Leerdoelen Je duidt jouw ontwikkeling aan de hand van de competentiematrix. Je reflecteert op eigen opvattingen, overtuigingen en normen en waarden. Je kan uitleggen hoe en waarom je in verschillende dilemma s bepaalde keuzes heeft gemaakt. Je formuleert in de reflectie handelingsalternatieven met behulp van verkregen (praktijk)inzichten. Je beargumenteert eigen voorkeuren aan de hand van de competentiematrix, eigen reflectie en feedback van anderen. Je kunt verwoorden welke inzichten je hebt verkregen gedurende intervisie. 5.2 Programma Bijeenkomsten 1. Culturele verschillen en diversiteit. Van welke groepen ben je lid en wat zijn de gewoonten binnen deze groepen? Wat zijn de verschillen en overeenkomsten? We gaan in gesprek over cultuur en diversiteit. Wij ontwikkelen per klas een kijkwijzer om de stageklas in beeld te brengen qua cultuur. 2. Cultuurverschillen in de stageklas. We brengen de verschillende klassen en kinderen in beeld en we bespreken welke verschillen en overeenkomsten er zijn tussen de verschillende stageklassen als het gaat om cultuur en diversiteit. Jouw activiteiten vooraf Huiswerk volgende week: Ga in gesprek met drie kinderen en breng je klas in beeld. Een good practice, gouden moment of inspiratiebron door enkele studenten gepresenteerd. Noteer de verschillende groepen in je klas. Noteer van drie kinderen minimaal drie groepen waar zij lid van zijn. Een good practice, gouden moment of inspiratiebron door enkele studenten gepresenteerd. 3: Growth and fixed mindset. Aan de hand van casussen en de theorie van Carol Dweck bespreken we de invloed van feedback geven. Een good practice, gouden moment of inspiratiebron door enkele studenten gepresenteerd. 4: Oudergesprekken. Als leerkracht ga je ook met de ouders in gesprek. We gaan in op het voeren van deze gesprekken en de gesprekstechnieken die hierbij belangrijk zijn. 5.Intervisie roddelmethode Tijdens deze bijeenkomst is er ruimte voor feedback. Als je in je stage of studie tegen dingen aanloopt die vragen oproepen dan kan je die met je medestudenten en je kerndocent bespreken. De inbreng neem je mee naar de bijeenkomst. Neem je videobeelden mee met dit dilemma. Vraag je mentor hoe hij gesprekken met ouders organiseert. Een good practice, gouden moment of inspiratiebron door enkele studenten gepresenteerd. Huiswerk: neem in minimaal vier regels een eigen dilemma mee op papier. In je stage vraag je je mentor je met regelmaat te filmen, zodat er tijdens deze les video-interactie kan plaatsvinden. Een good practice, gouden moment of inspiratiebron door enkele studenten gepresenteerd Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 39

40 6.Voorbereiding afronding SLB-verslag en terugblikken We bespreken de criteria waaraan het verslag moet voldoen. We kijken terug naar de inzichten en verwerking van intervisie en we blikken terug op de voorgenomen stagedoelen. Aan de hand van de competentiematrix formuleer je nieuwe stagedoelen. Lees het beoordelingsformulier uit de studiewijzer grondig door en kom met gerichte vragen. Neem de feedback van je mentor op jouw stagedoel van dit blok mee op papier. Een good practice, gouden moment of inspiratiebron door enkele studenten gepresenteerd. 5.3 Toetsing Aan het eind van dit semester (toetsweken van blok 2.2 volgens rooster) lever je een verslag in via de DLWOdropbox. Het verslag is opgesteld aan de hand van de volgende criteria: Je kunt in voldoende mate de relatie beschrijven tussen je ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs en de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). Je maakt hierbij gebruik van eigen filmbeelden en koppelt de filmbeelden aan bepaalde competenties (filmbeelden deel je met ons via een link in het verslag). Je kunt in voldoende mate reflecteren op eigen opvattingen, overtuigingen en normen en waarden. Je kunt uitleggen hoe en waarom je in verschillende dilemma s bepaalde keuzes hebt gemaakt. Je formuleert in de reflectie handelingsalternatieven met behulp verkregen (praktijk)inzichten. Je beargumenteert je eigen voorkeuren aan de hand van de competentiematrix, eigen reflectie en feedback van anderen. Je kunt verwoorden welke inzichten je hebt verkregen gedurende intervisie. Je zorgt ervoor dat in de toetsweken van blok 2.2 je portfolio geactualiseerd is. Dit betekent: een recent overzicht van de studieresultaten in SIS; de stagebeoordelingen; een overzicht van stageactiviteiten uit blok 2.1 en 2.2; de voldoende beroeps- en vakopdrachten (inclusief beoordeling); de competentiematrix waarin je aangegeven hebt op welke gebieden je gegroeid bent en welk niveau je behaald hebt (met kleur en/of opmerkingen) Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 40

41 HOOFDSTUK 6. Praktische informatie INLEIDING - Dit hoofdstuk biedt een overzicht van alle belangrijke praktische informatie omtrent dit blok zoals de kalender, de gebruikte literatuur en internetsites, de overgangsnorm, het minimum taalniveau dat we hanteren, enzovoort. Opzet blok 2 Hieronder zie je in schema hoe dit blok verloopt: in de bovenste rij de weken van het blok, de rij eronder de kalenderweek, de rij daaronder de begindatum van die week, dan de invulling, en tenslotte de toets- en/of stageactiviteiten. BLOK /11 21/11 28/11 05/12 12/12 19/12 09/01 16/01 23/01 30/01 PROJECTWEEK STAGEWEEK VT: ma t/m vr. DT: 1 dag extra TOETSWEEK.1 Stagebeoord. Beroepsopdr. Vakopdracht Herkans blok 1 TOETSWEEK 2 Thematoets Vaktoetsen Funct.gesprek Belangrijke internetsites Hier vind je het meest actuele rooster van jouw klas. Hier staat alle actuele informatie van de opleiding en de verschillende vakken. Informatie van het stagebureau voor externen. Bekijk hier jouw studievoortgang. Je kunt STIP gebruiken bij alle vragen rond het zoeken, vinden en gebruiken van (wetenschappelijke en vak-) informatie. Een online oefenmodule om je taalvaardigheid te verbeteren. Belangrijke documenten (te downloaden via DLWO): Competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). Praktijkgids Boekenlijst Een overzicht van de verplichte literatuur voor het derde studiejaar vind je op deze website: Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 41

42 Taalniveau Voor een student aan de leerkrachtenopleiding basisonderwijs is het van belang een goede beheersing van het Nederlands te hebben voor alle taalvaardigheden (spreken, gesprekken voeren, luisteren, lezen en schrijven). Van alle studenten wordt verwacht dat zij het Nederlands beheersen op B2-niveau vanaf het einde van de propedeuse en op C1-niveau aan het einde van de hoofdfase. Een beschrijving van deze taalniveaus vind je op Alle schrijfproducten van studenten worden nagekeken met behulp van de Taalnorm Pabo HvA (is een onderdeel van het taalaspect schrijven ). Deze Taalnorm vind je in een van de bijlagen bij deze Studiewijzer. Bij teveel fouten wordt het schrijfproduct met een onvoldoende beoordeling teruggegeven aan de student. Dit is dan ook gelijk de eerste beoordeling en je moet in dat geval het verslag in zijn geheel herkansen. De beoordeling met behulp van de Taalnorm staat los van de inhoud van de opdracht. Deze wordt apart beoordeeld Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 42

43 BIJLAGE 1. Beoordelingsformulier beroepsopdracht 2.2 VT Pabo HvA Student: Cijfer: Studentnummer: Cursusjaar: Datum beoordeling: Klas: Kerndocent: Docent: Soort product: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. De student verwijst naar ten minste drie verschillende bronnen en doet dit volgens de APA standaarden. O O 2. Het verslag voldoet aan de taalnorm van Pabo HvA. O O 3. De transcripties van de gesprekken met het teamlid en ouders zijn als bijlage toegevoegd. O O B. Inhoudelijke criteria Helemaal niet (0 punten) Niet helemaal (1 punt) Voldoende (2 punten) Goed (3 punten) 4. De student heeft interviews professioneel opgesteld voor ouders en een teamlid die meerdere aspecten van educatief partnerschap bevatten. 5. De student koppelt de data van het interview met een teamlid aan zijn eigen theoretisch kader en geeft duidelijk weer welke rol de school ziet in het opvoeden van de kinderen. 6.De student koppelt de data van de interviews met de ouders aan het theoretisch kader en geeft duidelijk weer welke rolverdeling de ouders zien tussen hen en de school. De student heeft waardeneutrale interviews opgesteld aan de hand van een protocol voor zowel het teamlid als de drie ouders. Hierbij wordt in de analyse van de resultaten gebruik gemaakt van de interviews middels labels en citaten. De student koppelt de analyse van de interviews aan het theoretisch kader en trekt aan de hand daarvan conclusies. Bij de analyse wordt gebruik gemaakt van labels en citaten. 7.Het product bevat een eigen visie op de rol van de school op het gebied van opvoeden en ouderbetrokkenheid. De student formuleert een eigen visie op de rol van de school op het gebied van opvoeden en ouderbetrokkenheid en heeft deze onderbouwd met tenminste één bron. 8.Eigen criterium (haalbaar en in relatie tot het thema): Hier beschrijf je wat jij voldoende zou vinden ten aanzien van je eigen criterium. Bonus Het product is door de docent beoordeeld als origineel, excellent en kenmerkt zich door eigenheid. + Het eindcijfer gaat 1 punt omhoog wanneer van toepassing, mits het eindcijfer minimaal een 6 is Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 43

44 C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 14 O Goed = O Ruim voldoende = O Voldoende = 6 9 O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen kerndocent Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 44

45 BIJLAGE 2. Beoordelingsformulier schoolgebonden leertaak Pabo HvA Student: Studentnummer: Cijfer: Cursusjaar: Datum beoordeling: Klas: Kerndocent: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee Het verslag voldoet aan de taalnorm van de Pabo HvA. O O De student verwijst naar ten minste drie verschillende bronnen en doet dit volgens de APA-standaarden. O O B. Inhoudelijke criteria Helemaal niet (0 punten) De student heeft in de schoolgebonden leertaak een probleem / aspect vanuit de school/ scholen in begrijpelijke taal beschreven en geanalyseerd. Niet helemaal (1 punt) Voldoende (2 punten) De context en het probleem zijn helder beschreven. Tevens zijn deze geanalyseerd met behulp van literatuur. Goed ( 3 punten) De student heeft het probleem/ aspect omgezet in een bruikbaar product en/of interventie. De student heeft het probleem/ aspect omgezet in een bruikbaar product en/of interventie én voorzien van feedback van de school/ contactpersoon. De student kan het eindproduct/ de interventie inhoudelijk verantwoorden. De gemaakte keuzes worden zichtbaar en verantwoord, dus er zit een toelichting bij waarom er gekozen is voor juist dit eindproduct. Dit criterium telt dubbel. De student heeft de ontvangen feedback van de school zichtbaar in het product verwerkt. Naar aanleiding van tussentijdse feedback is het product zichtbaar veranderd Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 45

46 C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 14 O Goed = O Ruim voldoende = O Voldoende = 6 9 O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen kerndocent Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 46

47 BIJLAGE 3. Beoordelingsformulier P.P.O. 2.2 VT Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Kerndocent: Cijfer: Datum beoordeling; A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. De student heeft uiterlijk maandag 8.30 uur in de toetsweek het portfolio geactualiseerd met de (ten minste voldoende beoordeelde) beroeps- en vakopdrachten en praktijkbeoordelingen. O O 2. Het verslag voldoet aan de taalnorm van Pabo HvA. O O B. Inhoudelijke criteria 3.De student duidt de eigen ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs aan de hand van de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). 4. De student reflecteert op eigen opvattingen, overtuigingen en normen en waarden. 5. De student kan uitleggen hoe en waarom hij in verschillende dilemma s bepaalde keuzes heeft gemaakt. 6. De student formuleert in de reflectie handelingsalternatieven met behulp verkregen (praktijk)inzichten. 7. De student beargumenteert zijn eigen voorkeuren aan de hand van de competentiematrix, eigen reflectie en feedback van anderen. 8. De student kan verwoorden welke inzichten hij heeft verkregen gedurende intervisie. Helemaal niet (0 punten) Niet helemaal (1 punten) Voldoende (2 punten) De student beschrijft de eigen ontwikkeling tot leerkracht en koppelt dit aan de producten uit zijn portfolio, praktijkervaringen en aan de competentiematrix. Je kiest uit elke hoofdcompetentie minimaal één deelcompetentie hierbij. Je koppelt eigen filmbeelden aan minimaal één deelcompetentie (via link in verslag). De student kan met voorbeelden en theorie aangeven wat de eigen opvattingen, normen en waarden zijn met betrekking tot differentiatie en diversiteit en koppelt dit aan zijn handelen als (toekomstig) leerkracht. De student beschrijft twee dilemma s uit stage en/of studie en beschrijft hierbij waarom hij welke keuzes heeft gemaakt. De student beschrijft bij deze twee dilemma s welke alternatieven er mogelijk zijn en tot welk inzicht dit heeft geleid. Kies één van de hoofdcompetenties en beschrijf hierin jouw voorkeur. Wat voor soort leerkracht wil je op dat gebied zijn? Gebruik hierbij tevens ervaringen, reflectie hierop en feedback van anderen. De student beschrijft welk inzicht hij heeft verkregen bij welke intervisie en beschrijft hierbij kort de situatie. Goed (3 punten) Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 47

48 Bonus Het product is door de docent beoordeeld als origineel, excellent en kenmerkt zich door eigenheid. + Het eindcijfer gaat 1 punt omhoog wanneer van toepassing, mits het eindcijfer minimaal een 6 is. C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = O Goed = O Ruim voldoende = O Voldoende = 6 11 O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen kerndocent Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 48

49 BIJLAGE 4. De taalnorm van PABO HvA Pabo HvA Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 49

50 Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 50

Diversiteit: Blok 2.2. Contact en communicatie. Studiewijzer Pabo Voltijd Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

Diversiteit: Blok 2.2. Contact en communicatie. Studiewijzer Pabo Voltijd Studiewijzer VT DEFINITIEVE VERSIE pagina 1 Diversiteit: Contact en communicatie Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.2 2017 2018 2017-2018 Studiewijzer VT 2.2 - DEFINITIEVE VERSIE 09-11-2017- pagina 1 Inhoudsopgave BLOK 2.2 DIVERSITEIT: CONTACT EN

Nadere informatie

Diversiteit: Contact en communicatie. Studiewijzer Pabo Voltijd. Blok Studiewijzer VT 2.2 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

Diversiteit: Contact en communicatie. Studiewijzer Pabo Voltijd. Blok Studiewijzer VT 2.2 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1 Diversiteit: Contact en communicatie Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.2 2018 2019 2018-2019 Studiewijzer VT 2.2 DEFINITIEVE VERSIE 19-10-2018 - pagina 1 Inhoudsopgave BLOK 2.2 DIVERSITEIT: CONTACT EN COMMUNICATIE...

Nadere informatie

De wereld verkennen: leren in en met de groep

De wereld verkennen: leren in en met de groep De wereld verkennen: leren in en met de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.3 2018-2019 2018-2018 Studiewijzer VT 2.3 DEFINITIEVE VERSIE 23-01-2019 - pagina 1 INHOUD BLOK 2.3 DE WERELD VERKENNEN: KINDEREN

Nadere informatie

1 De kennisbasis Nederlandse taal

1 De kennisbasis Nederlandse taal Noordhoff Uitgevers bv De kennisbasis Nederlandse taal. De opzet van de kennisbasis. De inhoud van de kennisbasis. Toetsing van de kennisbasis. Hoe gebruik je Basiskennis taalonderwijs? In dit hoofdstuk

Nadere informatie

Amsterdams onderwijs in beeld

Amsterdams onderwijs in beeld Amsterdams onderwijs in beeld Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.1 2015-2016 1 Inhoud BLOK 1.1 DIT IS AMSTERDAM! - AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD... 3 HOE ZIET DE OPLEIDING OP HOOFDLIJNEN ERUIT?... 4 HET

Nadere informatie

Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren

Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren Dit document is bedoeld om de opleidings- en werkveldexaminatoren te informeren over de achtergronden van het Startbekwaamheidsgesprek.

Nadere informatie

Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren

Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren Dit document is bedoeld om de opleidings- en werkveldexaminatoren te informeren over de achtergronden van het Startbekwaamheidsgesprek.

Nadere informatie

Amsterdams onderwijs in beeld

Amsterdams onderwijs in beeld Amsterdams onderwijs in beeld Studiewijzer Pabo Voltijd Periode 1.1 2012-2013 1 Inhoud DIT IS AMSTERDAM! - AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD... 3 HOE VER BEN JE MET DE OPLEIDING?... 3 HET ONDERWIJSPROGRAMMA

Nadere informatie

Het oudere kind. Blok 3.1. Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep. Studiewijzer Pabo Voltijd

Het oudere kind. Blok 3.1. Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep. Studiewijzer Pabo Voltijd Het oudere kind Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 3.1 2019-2020 INHOUD BLOK 3.1 HANTEREN VAN VERSCHILLEN TUSSEN KINDEREN IN DE GROEP OUDERE KIND...3 HOE

Nadere informatie

Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool

Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool In dit beroepsproduct ontwerp je onderwijs op het gebied van Wetenschap en technologie voor de basisschool. Uitgangspunt bij je onderwijsontwerp

Nadere informatie

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.1 2015-2016 Studiewijzer VT 2.1 DEFINITIEVE VERSIE 08-07-2015 Pagina 1 Inhoud BLOK 2.1 JIJ MAAKT HET VERSCHIL! LEREN

Nadere informatie

Technisch gesproken reken ik daarop. Taal, techniek en rekenen-wiskunde bij jonge kinderen.

Technisch gesproken reken ik daarop. Taal, techniek en rekenen-wiskunde bij jonge kinderen. Technisch gesproken reken ik daarop. Taal, techniek en rekenen-wiskunde bij jonge kinderen. In dit document lees je wat het beroepsproduct Technisch gesproken reken ik daarop inhoudt. De vakken rekenen-wiskunde,

Nadere informatie

De wereld verkennen: leren in en met de groep

De wereld verkennen: leren in en met de groep De wereld verkennen: leren in en met de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.3 2016-2017 2016-2017 - Studiewijzer VT 2.3 DEFINITIEVE VERSIE 19-01-2017 - pagina 1 INHOUD BLOK 2.3 DE WERELD VERKENNEN:

Nadere informatie

De wereld verkennen: leren in en met de groep

De wereld verkennen: leren in en met de groep De wereld verkennen: leren in en met de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.3 2017-2018 2017-2018 - Studiewijzer VT 2.3 DEFINITIEVE VERSIE 01-02-2018 - pagina 1 INHOUD BLOK 2.3 DE WERELD VERKENNEN:

Nadere informatie

Amsterdams onderwijs in beeld

Amsterdams onderwijs in beeld Amsterdams onderwijs in beeld Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.1 2017-2018 1 Inhoud BLOK 1.1 DIT IS AMSTERDAM! - AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD... 3 HOE ZIET DE OPLEIDING OP HOOFDLIJNEN ERUIT?... 4 HET

Nadere informatie

Het oudere kind. Blok 3.1. Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep. Studiewijzer Pabo Voltijd

Het oudere kind. Blok 3.1. Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep. Studiewijzer Pabo Voltijd Het oudere kind Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 3.1 2018-2019 INHOUD BLOK 3.1 HANTEREN VAN VERSCHILLEN TUSSEN KINDEREN IN DE GROEP OUDERE KIND...3 HOE

Nadere informatie

Het jonge kind. Blok 3.1. Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep. Studiewijzer Pabo Voltijd

Het jonge kind. Blok 3.1. Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep. Studiewijzer Pabo Voltijd Het jonge kind Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 3.1 2019-2020 INHOUD BLOK 3.1 HANTEREN VAN VERSCHILLEN TUSSEN KINDEREN IN DE GROEP HET JONGE KIND...3

Nadere informatie

Cluster rekenen/wiskunde & didactiek. Verantwoording module Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen Pagina 1

Cluster rekenen/wiskunde & didactiek. Verantwoording module Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen Pagina 1 Verantwoording module Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen 2014-2015 Pagina 1 Inhoudsopgave: Inleiding: blz. 3 Module omschrijving: blz. 4 Toetsmatrijs: blz. 5 Cesuur: blz. 6 College 1: blz.

Nadere informatie

Hoe leer ik kinderen rekenen in groep 3 en 4? Weekschema PABWJ314X1 2015-2016

Hoe leer ik kinderen rekenen in groep 3 en 4? Weekschema PABWJ314X1 2015-2016 Hoe leer ik kinderen rekenen in groep 3 en 4? Weekschema PABWJ314X1 2015-2016 Cursusdoelen 1. De student heeft kennis van getalfuncties, inzicht in de telrij, (structuur van) getallen en getalrelaties

Nadere informatie

Het oudere kind. Blok 3.2. Omgaan met verschillen: Samenwerken met ouders en deskundigen in en buiten de school. Studiewijzer Pabo Voltijd

Het oudere kind. Blok 3.2. Omgaan met verschillen: Samenwerken met ouders en deskundigen in en buiten de school. Studiewijzer Pabo Voltijd Het oudere kind Omgaan met verschillen: Samenwerken met ouders en deskundigen in en buiten de school Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 3.2 2017-2018 INHOUDSOPGAVE BLOK 3.2 SAMENWERKEN MET OUDERS EN DESKUNDIGEN

Nadere informatie

Kennismaken met het Amsterdamse onderwijs

Kennismaken met het Amsterdamse onderwijs Kennismaken met het Amsterdamse onderwijs Studiewijzer Pabo Deeltijd Blok 1.1 2016-2017 Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE 08-07-2015 Pagina 1 Inhoud BLOK 1.1 KENNISMAKEN MET HET AMSTERDAMSE ONDERWIJS...

Nadere informatie

Amsterdams onderwijs in beeld

Amsterdams onderwijs in beeld Amsterdams onderwijs in beeld Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.1 2018-2019 1 Inhoud BLOK 1.1 DIT IS AMSTERDAM! - AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD... 3 HOE ZIET DE OPLEIDING OP HOOFDLIJNEN ERUIT?... 4 HET

Nadere informatie

De wereld verkennen: kinderen leren verschillend

De wereld verkennen: kinderen leren verschillend De wereld verkennen: kinderen leren verschillend Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.4 2018 2019 2018-2019 Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE 23-01-2019 - pagina 1 INHOUD BLOK 2.4 DE WERELD VERKENNEN:

Nadere informatie

Leren door spelen. Leer- en ontwikkelingslijnen van het jonge kind. Blok 2.2. Studiewijzer Pabo Deeltijd

Leren door spelen. Leer- en ontwikkelingslijnen van het jonge kind. Blok 2.2. Studiewijzer Pabo Deeltijd Leren door spelen Leer- en ontwikkelingslijnen van het jonge kind Studiewijzer Pabo Deeltijd Blok 2.2 2017-2018 2017-2018 - Studiewijzer DT 2.2 DEFINITIEF 09-11-2017 - pagina 1 INHOUD BLOK 2.2 LEREN DOOR

Nadere informatie

Lesgeven over Amsterdam

Lesgeven over Amsterdam Lesgeven over Amsterdam Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.2 2018-2019 2018-2019 Studiewijzer VT 1.2 - DEFINITIEVE VERSIE 24-09-2018 - pagina 1 Inhoudsopgave BLOK 1.2 KEN DE OMGEVING! - LESGEVEN OVER AMSTERDAM...

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89 Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op

Nadere informatie

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.1 2017-2018 2017-2018 Studiewijzer VT 2.1 DEFINITIEVE VERSIE 25-08-2017 pagina 1 Inhoud BLOK 2.1 JIJ MAAKT HET VERSCHIL!

Nadere informatie

Terugblik masterclasses HAN Pabo

Terugblik masterclasses HAN Pabo Terugblik masterclasses HAN Pabo Het afgelopen jaar 2017 hebben studenten van de HAN Pabo de mogelijkheid gehad zich via masterclasses te verdiepen in W&T. Alle hieronder beschreven masterclasses zijn

Nadere informatie

Opleiding docent rekenen MBO. Groep Nova College 6 november 2014 Derde bijeenkomst

Opleiding docent rekenen MBO. Groep Nova College 6 november 2014 Derde bijeenkomst Opleiding docent rekenen MBO Groep Nova College 6 november 2014 Derde bijeenkomst Inhoud 1. Introductie 2. Verhoudingen en procenten 3. Portfolio 4. Lunch 5. Onderzoek 6. Ontwikkelingen in rekenonderwijs

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond middenbouw

Agenda onderwijsavond middenbouw Agenda onderwijsavond middenbouw Kerndoelen PO Wat komt er aan bod in groep 3-4-5 Leren lezen nader bekeken Onderwijsinhoud op de Bron Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen

Nadere informatie

CURSUSBESCHRIJVING Deel 1

CURSUSBESCHRIJVING Deel 1 CURSUSBESCHRIJVING Deel 1 Cursuscode(s) Opleiding Cursusnaam Cursusnaam Engels : PABFMT14X : Pabo : Gecijferdheid 7, Factoren, Machten en Talstelsels : [vertaling via BB] Studiepunten : 1 Categorie Cursusbeheerder

Nadere informatie

WELKOM Twee ICT voorbeelden in het Rekenen-wiskunde onderwijs op de Pabo van Avans hogeschool

WELKOM Twee ICT voorbeelden in het Rekenen-wiskunde onderwijs op de Pabo van Avans hogeschool WELKOM Twee ICT voorbeelden in het Rekenen-wiskunde onderwijs op de Pabo van Avans hogeschool Nicole Poulussen, Cindy Stienen, Esther Woertman Inhoud Jaar 1 Pabo Avans Voorbeeld 1 ICT in de vorm van een

Nadere informatie

Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs

Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs Studentnummer: Naam aanmelder: Stap 1. Welkom heten en uitleggen wat het onderzoek inhoudt (Tijd: 5 minuten) Landelijk en bij de FEM is er sprake van een hoge

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

Universitaire Pabo van Amsterdam Studiehandleiding CE RF Cultuureducatie en Erfgoed

Universitaire Pabo van Amsterdam Studiehandleiding CE RF Cultuureducatie en Erfgoed Universitaire Pabo van Amsterdam Studiehandleiding CE RF Cultuureducatie en Erfgoed Bachelorjaar: 3 Cursusjaar: 01-013 Semester 1, blok 1 nr? Docenten: Mila Ernst en Roosien Verlaan In studiejaar 01-013

Nadere informatie

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren.

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren. Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren. Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.1 2018-2019 2018-2019 Studiewijzer VT 2.1 DEFINITIEVE VERSIE 11-09-2018 pagina 1 Inhoud BLOK 2.1 JIJ MAAKT HET

Nadere informatie

Onderwijs en Opvoeding. HANDLEIDING Educatieve minor

Onderwijs en Opvoeding. HANDLEIDING Educatieve minor , Onderwijs en Opvoeding HANDLEIDING Educatieve minor Fase Semester 1 Leerroute Educatieve Minor 2018-2019 Schrijvers Susan Kruis, Danielle van der Maten en Inge Oudkerk-Pool e-mail Docenten: m.s.kruis@hva.nl

Nadere informatie

Kunst en cultuur (PO-havo/vwo)

Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo/vwo onderbouw exameneenheden havo/vwo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Produceren en presenteren 54:

Nadere informatie

CURSUSBESCHRIJVING Deel 1

CURSUSBESCHRIJVING Deel 1 CURSUSBESCHRIJVING Deel 1 Cursuscode(s) Opleiding Cursusnaam : PABPRO14X : Pabo : Cij 4, Procenten Cursusnaam Engels : [vertaling via BB] Studiepunten : 1 Categorie Cursusbeheerder Opleidingsvorm Leerroute

Nadere informatie

Basisonderwijs in Nederland, toen en nu

Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.4 2017-2018 2017-2018 - Studiewijzer VT 1.4 - DEFINITIEVE VERSIE 25-04-2018 - pagina 1 INHOUD BLOK 1.4 BASISONDERWIJS IN NEDERLAND,

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Cursusbeschrijving: Wiskunde in groep 7 en 8, deel 2 Algemene gegevens Cursuscode(s) Opleiding Cursusnaam Cursusnaam Engels Studiepunten Categorie

Cursusbeschrijving: Wiskunde in groep 7 en 8, deel 2 Algemene gegevens Cursuscode(s) Opleiding Cursusnaam Cursusnaam Engels Studiepunten Categorie Cursusbeschrijving: Wiskunde in groep 7 en 8, deel 2 Algemene gegevens Cursuscode(s) : PABWO714X2 Opleiding : Pabo Cursusnaam : Wiskunde in groep 7 en 8, deel 2 Cursusnaam Engels : [vertaling via BB] Studiepunten

Nadere informatie

Tussen-Feedbackformulier minor cultuureducatie (week 5 en 9 op onderdelen die in portfolio getoetst worden) Datum:

Tussen-Feedbackformulier minor cultuureducatie (week 5 en 9 op onderdelen die in portfolio getoetst worden) Datum: Tussen-Feedbackformulier minor cultuureducatie 2016-2017 (week 5 en 9 op onderdelen die in portfolio getoetst worden) Datum: 26-5-2017 Naam: Ingevuld door Britt Vereijken voor Danique van Hassel. Gericht

Nadere informatie

Toelichting LIO-bekwaamheidsgesprek voor (opleidings)examinatoren

Toelichting LIO-bekwaamheidsgesprek voor (opleidings)examinatoren Toelichting LIO-bekwaamheidsgesprek voor (opleidings)examinatoren Dit document is bedoeld om de opleidingsexaminatoren te informeren over de achtergronden van het LIObekwaamheidsgesprek. Ingegaan wordt

Nadere informatie

Leren door te spelen. Blok 1.3. Studiewijzer Pabo Voltijd Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

Leren door te spelen. Blok 1.3. Studiewijzer Pabo Voltijd Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1 Leren door te spelen Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.3 2018-2019 2018-2019 - Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE 23-01-2019 pagina 1 INHOUD BLOK 1.3 HET JONGE KIND - LEREN DOOR TE SPELEN...3 HOE VER

Nadere informatie

Modulekaart 2 Leraar Basisonderwijs

Modulekaart 2 Leraar Basisonderwijs Modulekaart 2 Leraar Basisonderwijs Deze module beschrijft drie leeruitkomsten van elk 10 studiepunten (European Credits). Waar gaat deze module over? Deze module gaat over jouw vermogen om éénvoudige

Nadere informatie

Vragen stellen in de reken-wiskundeles

Vragen stellen in de reken-wiskundeles Vragen stellen in de reken-wiskundeles Marc van Zanten, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling SLO & Universiteit Utrecht: Panama, O&T, Faculteit Sociale Wetenschappen Inleiding Dit hoofdstuk

Nadere informatie

DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL

DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL Hoe het drieslagmodel kan worden ingezet ter ondersteuning van het getalbegrip in de realistische rekenles. Het belangrijkste doel van school is niet

Nadere informatie

NVORWO 6 april Meetkunst. Betekenisvolle rekenvaardigheden in een setting van onderzoekend en ontwerpend leren. Vincent Jonker

NVORWO 6 april Meetkunst. Betekenisvolle rekenvaardigheden in een setting van onderzoekend en ontwerpend leren. Vincent Jonker NVORWO 6 april 2018 Meetkunst Betekenisvolle rekenvaardigheden in een setting van onderzoekend en ontwerpend leren Vincent Jonker meetkunst@uu.nl Een uurtje 1. Aanleiding 2. Project en onderzoeksvraag

Nadere informatie

Lesvoorbereidingsmodel

Lesvoorbereidingsmodel Gegevens student Gegevens basisschool Naam Naam Groep Voltijd Deeltijd Dagavond Plaats Studiejaar/periode Sem 1 Sem 2 Soort onderwijs Regulier Montessori Dalton OGO Studentnummer Stagementor(en) Email

Nadere informatie

Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder. Student(e) Klas Stageschool Plaats

Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder. Student(e) Klas Stageschool Plaats Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Mentor Datum Groep Aantal lln Vak- vormingsgebied: beeldende

Nadere informatie

Onderhandelen over onderwijsvernieuwing

Onderhandelen over onderwijsvernieuwing Onderhandelen over onderwijsvernieuwing Velon-congres, Breda, 19 maart 2019 Rob Moggré, r.moggre@ipabo.nl Ronald Keijzer, r.keijzer@ipabo.nl https://kenniscentrum.ipabo.nl Hogeschool ipabo We zoomen in

Nadere informatie

Leren door spelen. Wat is goed onderwijs aan jonge kinderen?

Leren door spelen. Wat is goed onderwijs aan jonge kinderen? Leren door spelen. Wat is goed onderwijs aan jonge kinderen? Studiewijzer Pabo Deeltijd Blok 2.1 2015-2016 [Type here] Inhoud BLOK 2.1 LEREN DOOR SPELEN. WAT IS GOED ONDERWIJS AAN JONGE KINDEREN?...3 HOE

Nadere informatie

Kinderen leren op verschillende manieren Leren in en met de groep

Kinderen leren op verschillende manieren Leren in en met de groep Kinderen leren op verschillende manieren Leren in en met de groep Studiewijzer Pabo Deeltijd Periode 1.4 2012-2013 1 INHOUD PERIODE 1.4 KINDEREN LEREN OP VERSCHILLENDE MANIEREN. LEREN IN EN MET DE GROEP...3

Nadere informatie

BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE

BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE Het project Curriculum.nu Doelstelling van het project Curriculum.nu is ontwikkeling van de curricula in negen leergebieden (uit: werkopdracht aan de ontwikkelteams):

Nadere informatie

Leren door te spelen. Blok 1.3. Studiewijzer Pabo Voltijd Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

Leren door te spelen. Blok 1.3. Studiewijzer Pabo Voltijd Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1 Leren door te spelen Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.3 2017-2018 2017-2018 - Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE 26-01-2018 - pagina 1 INHOUD BLOK 1.3 HET JONGE KIND - LEREN DOOR TE SPELEN...3 HOE

Nadere informatie

Studiehandleiding Taal en diversiteit

Studiehandleiding Taal en diversiteit Universitaire Pabo van Amsterdam Nieuwe Prinsengracht 130 1018 VZ Amsterdam E-mail: upva@uva.nl www.student.uva.nl/upva Studiehandleiding Taal en diversiteit (studiegidsnummer 70720219DY) Jaar 2 Semester

Nadere informatie

Lesgeven over Amsterdam

Lesgeven over Amsterdam Lesgeven over Amsterdam Studiewijzer Pabo Deeltijd Blok 1.2 2016-2017 2016-2017 - Studiewijzer DT 1.2 DEFINITIEF 03-11-2016 - pagina 1 INHOUDSOPGAVE BLOK 1.2 HET AMSTERDAMSE ONDERWIJS IN THEORIE EN PRAKTIJK...

Nadere informatie

FOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN. Van visievorming tot invoering. Rekenmethode kiezen en implementeren

FOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN. Van visievorming tot invoering. Rekenmethode kiezen en implementeren FOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN Van visievorming tot invoering Rekenmethode kiezen en implementeren 6 SPECIAL REKENEN Wist je dat het moment waarop je het eerste boek pakt uit een zichtzending van een nieuwe

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond bovenbouw

Agenda onderwijsavond bovenbouw Agenda onderwijsavond bovenbouw Kerndoelen PO Referentieniveaus Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 6-7-8 Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen en kunnen

Nadere informatie

Vervolgcursus Rekenen. bijeenkomst 2 8 december 2011 vincent jonker, monica wijers Freudenthal Instituut

Vervolgcursus Rekenen. bijeenkomst 2 8 december 2011 vincent jonker, monica wijers Freudenthal Instituut Vervolgcursus Rekenen bijeenkomst 2 8 december 2011 vincent jonker, monica wijers Freudenthal Instituut Programma 8 december 1. Huiswerk: kommagetallen in de opleiding 2. Drieslag 3. Procentenproblemen

Nadere informatie

Rondom Rekenen VO/MBO. Op weg naar topdocenten rekenen mbo. Thema 1: De eigenheid van de mbo-student Een mbo-leerling heeft geen achterstand rekenen

Rondom Rekenen VO/MBO. Op weg naar topdocenten rekenen mbo. Thema 1: De eigenheid van de mbo-student Een mbo-leerling heeft geen achterstand rekenen Rondom Rekenen VO/MBO Op weg naar topdocenten rekenen mbo Thema 1: De eigenheid van de mbo-student Een mbo-leerling heeft geen achterstand rekenen + (inspireert me tot actie) * Dit wil ik bespreken! *

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Inleiding 7 2 Voorkennis 7 3 Het cursusmateriaal 7 4 Structuur, symbolen en taalgebruik 8 5 De cursus bestuderen 9 6 Studiebegeleiding 10 7 Huiswerkopgaven 10 8 Het tentamen

Nadere informatie

Moduleboek Catechetiek. Leerjaren 3 en 4

Moduleboek Catechetiek. Leerjaren 3 en 4 Moduleboek Catechetiek Leerjaren 3 en 4 2012-2013 Module Catechetiek keuzevak PW-/GL-variant leerjaren 3 en 4 drs. J. van Mourik ORIËNTATIE 1. Titel collegeserie Leren in de gemeente 2. Introductie a.

Nadere informatie

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING:

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING: beeldende vorming De DOELSTELLING van de -opdrachten & De BEOORDELING: Doelstellingen van de opdrachten. Leren: Thematisch + procesmatig te werken Bestuderen van het thema: met een open houding Verzamelen

Nadere informatie

Opleiding docent rekenen MBO. ID College groep 1 14 november 2014 Derde bijeenkomst

Opleiding docent rekenen MBO. ID College groep 1 14 november 2014 Derde bijeenkomst Opleiding docent rekenen MBO ID College groep 1 14 november 2014 Derde bijeenkomst Inhoud 1. Introductie 2. Verhoudingen en procenten 3. Portfolio* 4. Lunch 5. Onderzoek* 6. Ontwikkelingen in rekenonderwijs

Nadere informatie

Het jonge kind. Blok 3.1. Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep. Studiewijzer Pabo Voltijd

Het jonge kind. Blok 3.1. Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep. Studiewijzer Pabo Voltijd Het jonge kind Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 3.1 2018-2019 INHOUD BLOK 3.1 HANTEREN VAN VERSCHILLEN TUSSEN KINDEREN IN DE GROEP HET JONGE KIND...3

Nadere informatie

Cursus. Creëer een veilig seksueel klimaat

Cursus. Creëer een veilig seksueel klimaat Cursus Creëer een veilig seksueel klimaat Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Creëer

Nadere informatie

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden Checklist vakdidactisch Kennisbasis Biologie Voor het begin van de 3 e jaars stage vullen de studenten deze checklist in. De studenten formuleren leerdoelen die aansluiten op de uitkomst van deze list.

Nadere informatie

Opleiding docent rekenen MBO. 17 november 2016 derde bijeenkomst Groep Davinci 2 (+2)

Opleiding docent rekenen MBO. 17 november 2016 derde bijeenkomst Groep Davinci 2 (+2) Opleiding docent rekenen MBO 17 november 2016 derde bijeenkomst Groep Davinci 2 (+2) Inhoud 1.Zwakke rekenaars en ERWD: Ceciel Borghouts 2. Lunch 3. Verhoudingen en procenten 4. Onderzoek 5. Huiswerk en

Nadere informatie

Modulewijzer Media en Onderzoek CDM jaar 4 CDMMEO Herfst / winter 2010 / 2011. Media en onderzoek

Modulewijzer Media en Onderzoek CDM jaar 4 CDMMEO Herfst / winter 2010 / 2011. Media en onderzoek Modulewijzer Media en Onderzoek CDM jaar 4 CDMMEO Herfst / winter 2010 / 2011 Media en onderzoek Module beschrijving Moduelecode MEDMEO01-2 CP 2 Belasting 56 klokuren Looptijd 20 weken, twee kwartalen

Nadere informatie

Toetsbekwaamheid BKE november 2016

Toetsbekwaamheid BKE november 2016 Toetsbekwaamheid BKE november 2016 De Basiskwalificatie Examinering heeft als doel de hbo-toetspraktijk te versterken. Een belangrijk aspect in die toetspraktijk is het gesprek over toetsing: het vragen/

Nadere informatie

Basisonderwijs in Nederland, toen en nu

Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.4 2018-2019 2018-2019 - Studiewijzer VT 1.4 DEFINITIEVE VERSIE 23-01-2019 - pagina 1 INHOUD BLOK 1.4 BASISONDERWIJS IN NEDERLAND,

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP

Nadere informatie

BIJLAGE B NADERE UITWERKING VAN DE ONDERWIJSEENHEDEN VAN HET CURRICULUM VAN DE OPLEIDING VOOR DE PROPEDEUTISCHE FASE*

BIJLAGE B NADERE UITWERKING VAN DE ONDERWIJSEENHEDEN VAN HET CURRICULUM VAN DE OPLEIDING VOOR DE PROPEDEUTISCHE FASE* BIJLAGE B NADERE UITWERKING VAN DE ONDERWIJSEENHEDEN VAN HET CURRICULUM VAN DE OPLEIDING VOOR DE PROPEDEUTISCHE FASE* *Voor de speciale trajecten Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs (AOLB) en International

Nadere informatie

Vmbo. Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo.

Vmbo. Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo. Vmbo Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo. Kunst en cultuur onderbouw De onderbouw in het vmbo omvat de eerste twee leerjaren. Kunst en cultuur komen aan de orde in het

Nadere informatie

Analyse rekenalgebraïsche. vaardigheden in de onderbouw van het havo/vwo. ReAL Leerlijnen van rekenen naar algebra

Analyse rekenalgebraïsche. vaardigheden in de onderbouw van het havo/vwo. ReAL Leerlijnen van rekenen naar algebra Analyse rekenalgebraïsche vaardigheden in de onderbouw van het havo/vwo. ReAL Leerlijnen van rekenen naar algebra SLO nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling Wiskunde in de onderbouw van het

Nadere informatie

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept

Nadere informatie

Opbrengstgericht taalonderwijs

Opbrengstgericht taalonderwijs Opbrengstgericht taalonderwijs De leergang Opbrengstgericht taalonderwijs heeft tot doel leraren en intern begeleiders toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van lees-/taalonderwijs

Nadere informatie

Rekenen-wiskunde op de basisschool

Rekenen-wiskunde op de basisschool Rekenen-wiskunde op de basisschool Reken-wiskundedidactiek Marc van Zanten 12392_Rekenen-wiskunde bijlage.indd 1 13-05-11 14:57 3 Vakdidactiek rekenenwiskunde Vakdidactiek rekenen-wiskunde bestaat uit

Nadere informatie

Ik tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016. Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10!

Ik tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016. Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016 Ik tel tot 10! Wat: Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10! Plaats: CPS, Amersfoort (8 min. lopen vanaf NS Amersfoort-Schothorst) Wanneer:

Nadere informatie

Een geslaagde activiteit

Een geslaagde activiteit Een geslaagde activiteit Toelichting: Een geslaagde activiteit Voor Quest 4 heb ik een handleiding gemaakt met daarbij de bijpassend schema. Om het voor de leerkrachten overzichtelijk te maken heb ik gebruik

Nadere informatie

Opdrachten bij hoofdstuk 1

Opdrachten bij hoofdstuk 1 Opdrachten bij hoofdstuk 1 1.1 Het portfolio op jouw opleiding Ga na met welke portfolio s er binnen jouw pabo gewerkt wordt. Probeer in handboeken en studiegidsen van je opleiding omschrijvingen van het

Nadere informatie

Studiehadleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging

Studiehadleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Studiehadleiding Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Naam onderwijseenheid: Methoden en vaardigheden voor praktijkonderzoek Code onderwijseenheid: HBOMIGV015MV Jaar: Onderwijsperiode:

Nadere informatie

Werkplan vakverdieping kunstvakken

Werkplan vakverdieping kunstvakken Werkplan vakverdieping kunstvakken 2012-2013 algemene gegevens Naam: Klas: Nanda ten Have VR3C Gekozen vakverdieping: Beeldend onderwijs Persoonlijke leerdoel gekoppeld aan de vakcompetenties of gericht

Nadere informatie

Rekencursus - vervolg. Bijeenkomst 1 2 oktober 2017 Vincent Jonker Monica Wijers

Rekencursus - vervolg. Bijeenkomst 1 2 oktober 2017 Vincent Jonker Monica Wijers Rekencursus - vervolg Bijeenkomst 1 2 oktober 2017 Vincent Jonker Monica Wijers 1 Kennismaking en intake Deelnemers Mustafa Acikgoz* Ria Blommensteijn* Nordien Chalhi Isha Chander Tino van Dam Gerard

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Social Work Voltijd

Bijlage cursusomschrijvingen. Social Work Voltijd Bijlage cursusomschrijvingen Social Work Voltijd 2017-2018 Titel Grondslagen 1 ASW-V1GROND1-17 Cursusnaam Grondslagen 1 Werkvormen: Werkvorm Frequentie de werkvorm aangeboden? Hoorcollege Grondslagen

Nadere informatie

Latijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen

Latijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen Tweede graad aso In de tweede graad aso kies je voor een bepaalde richting. Ongeacht je keuze, blijft er een groot gemeenschappelijk basispakket van 26 lesuren algemene vakken. Het niveau van deze vakken,

Nadere informatie

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie: BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Doordacht lesgeven bij sterk rekenonderwijs

Doordacht lesgeven bij sterk rekenonderwijs PLG Interne begeleiders 26 november 2009 Berber Klein & Henk Logtenberg Doordacht lesgeven bij sterk rekenonderwijs PLG Rekenspecialisten De AGENDA 1. Ervaringen uitwisselen Gebruik maken van elkaars ervaringen

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Stappenplan Ontdekken van de Wereld

Stappenplan Ontdekken van de Wereld Stappenplan 2.1.2 Ontdekken van de Wereld In dit document lees je wat het beroepsproduct bij de onderwijseenheid Ontdekken van de Wereld inhoudt en volgens welke stappen je er aan kunt werken. Inleiding

Nadere informatie

Erkenning: Stichting Post HBO. Omvang: 252 SBU, 9 EC

Erkenning: Stichting Post HBO. Omvang: 252 SBU, 9 EC Taalexpert De post-hbo opleiding Taalexpert heeft tot doel leraren en intern begeleiders toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van lees-/taalonderwijs op expertniveau. Alle

Nadere informatie

Minor Toegepaste Psychologie

Minor Toegepaste Psychologie Minor Toegepaste Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

Studiehandleiding Rekenen jaar 1 (studiegidsnr.: 70710P14LY) Universitaire Pabo van Amsterdam. Nieuwe Prinsengracht 130.

Studiehandleiding Rekenen jaar 1 (studiegidsnr.: 70710P14LY) Universitaire Pabo van Amsterdam. Nieuwe Prinsengracht 130. Universitaire Pabo van Amsterdam Nieuwe Prinsengracht 130 1018 VZ Amsterdam E-mail: upva@uva.nl www.student.uva.nl/upva Studiehandleiding Rekenen jaar 1 (studiegidsnr.: 70710P14LY) Jaar 1 Semester 1, blok

Nadere informatie

Informatieboekje

Informatieboekje Informatieboekje 2016-2017 Basisschool Windekind Van Weerden Poelmanstraat 192 6417 ES HEERLEN E: info.windekind@innovo.nl T: 045-5419761 W; www.bswindekind.nl Beste ouders/verzorgers, In dit boekje informeren

Nadere informatie

Verdiepingsmodule Verhoudingen Tweede bijeenkomst maandag 10 juni 2013 monica wijers en vincent jonker

Verdiepingsmodule Verhoudingen Tweede bijeenkomst maandag 10 juni 2013 monica wijers en vincent jonker Verdiepingsmodule Verhoudingen Tweede bijeenkomst maandag 10 juni 2013 monica wijers en vincent jonker Programma 1. Wat deden we de eerste keer? 2. Huiswerk 3. Procenten leerlijn 4. Didactische vraagstukken

Nadere informatie