Hoofdstuk 4: Hoe wordt er gewerkt?

Transcriptie

1 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Hoofdstuk 4: Hoe wordt er gewerkt? Een grote uitgave. a Je kan werken om ervaring op te doen, voor de soiale ontaten, omdat je het leuk vindt of om iets te doen te heen. Een verzekering die de shade dekt die je met je sooter aan anderen toerengt en die ook shade aan je eigen sooter vergoedt. Sooterwinkel, sooter groothandel, sooterfariek, edrijf dat ijzererts delft, andenfariek. Weet je het nog? 1 a Onjuist. Juist. 2 a Ja. Nee. (= onsumeren) Nee. (= eleggen) 3 a Onjuist. Juist. Onjuist, soms koop je als onsument rehtstreeks ij een groothandel, ijv. de Makro 4 Franse druiventeler Wijnfariek Exporteur Nederlandse importeur Groothandel Slijterij 5 In iedere shakel van de edrijfskolom wordt het produt ewerkt en daardoor wordt het produt meer waard en meer geshikt voor verkoop ,00 ( 20, ,00) = 235,00. Noordhoff Uitgevers v

2 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 7 In een areidsovereenkomst wordt geregeld (1) hoeveel uur de werknemer werkt, (2) hoeveel loon de werkgever etaalt, (3) welke funtie de werknemer heeft (welk werk hij gaat doen). 8 Voor eiden. Omdat een areidsovereenkomst aangeeft wat de rehten en plihten zijn voor zowel de werkgever als de werknemer. Werkgever heeft de pliht het afgesproken loon etalen, werknemer heeft het reht het afgesproken loon te ontvangen. Werkgever heeft het reht om het aantal afgesproken areidsuren te ontvangen, de werknemer heeft de pliht het aantal afgesproken uren te werken. De werkgever heeft de pliht om de werknemer areid te laten verrihten in de funtie waarvoor deze is aangenomen, de werknemer heeft het reht om werkzaamheden te doen die ij de afgesproken funtie ehoren. 9 a Juist. Onjuist. 10 a Leidinggevende funties zijn: hoofd van de afdeling administratie, hoofd afdeling produtie en de direteur. 16 mensen heen een uitvoerende funtie. 11 Areidsomstandigheden. 12 a Vooreelden zijn: etere stoel, eter ureau, aironditioning, zonnesherm, Smartord, temperatuurregeling enz. Vooreelden zijn: etere stoel, etere tafel, aironditioning, zonnesherm, smartord. Daarnaast kun je, uiten het lokaal, denken aan langere pauzes, kortere lesuren et. 13 a Farieken zorgen voor afval, ijvooreeld lozing van afvalwater. De mahines die geruikt worden in de fariek zorgen voor geluidsoverlast. Bij de uitstoot van gassen kan er stank ontstaan. 14 Het ontstaan van afval. Noordhoff Uitgevers v

3 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 15 Antwoord kan zijn: zoveel mogelijk met de fiets i.p.v. met de sooter naar shool en je niet met de auto laten rengen. Afval reylen. Afval netjes in de prullenakken gooien. Noordhoff Uitgevers v

4 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 4.1 Wie produeert dat? 1 a formele enge informele 2 a foto 1: produtiefator natuur foto 2: produtiefator areid en natuur foto 3: produtiefator kapitaal en natuur foto 4: produtiefator ondernemershap?!?!. Ondernemershap is het goed en verantwoord inzetten van de produtiefatoren areid, kapitaal en natuur. Als eloning voor ondernemershap ontvang je winst. 3 a Produtiefator areid met eloning loon, produtiefator kapitaal met eloning rente. d Produtiefator natuur met eloning paht, produtiefator ondernemershap met eloning winst. Door het verkopen van goederen en/of diensten. Loon uit areid of rente uit spaargeld. 4 De uitdrukking Geld moet rollen etekent dat het goed is voor de eonomie om geld uit te geven. In het shema zie je dit terug: loon (geld) gaat naar de onsument waarmee de onsument produten kan kopen, etalen. De onsument zet geld op de ank en produenten lenen geld van de ank om investeringen te kunnen doen. 5 Vooreelden zijn: Het produeren met ehulp van mahines gaat vaak sneller en goedkoper. Andere voordelen kunnen zijn: etere kwaliteit, de ondernemer hoeft minder personeel aan te nemen. Afwezigheid van personeel (i.v.m. ijvooreeld ziekte of verlof) heeft minder/geen invloed op de hoeveelheid produtie. 6 De ontwikkeling in de Tomosfariek heeft tot gevolg dat de produtiefator areid wordt vervangen door de produtiefator kapitaal, waardoor de produtie kapitaalintensiever wordt. 7 a Het edrijf dat ijzererts delft. De sooterwinkel en de internetwinkel Noordhoff Uitgevers v

5 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 8 a 785,00-115,00 = 670,00 Met ehulp van grondstoffen en onderdelen de sooter in elkaar zetten. De sooterwinkel maakt allerlei kosten: personeelskosten, relamekosten, energiekosten, de huur/hypotheek van het winkelpand enz. 9 Het transportedrijf is gespeialiseerd in het vervoer van produten. Dit edrijf kan, door o.a. het omineren van ritten, de produten goedkoper vervoeren dan het sooterfariek. 10 a De groothandel. De prijs kan lager zijn. Bedrijf dat ijzererts delft Hoogovens Staalleveranier Sooterfariek Transportedrijf Groothandel Sooterwinkel 11 a 2.749, ,00 = 1.450,00 / 1.299,00 x 100% = 111,6% duurder Het duurt 2 uur voordat de sooter helemaal is opgeladen. Een elektrishe sooter is eter voor het milieu. Je het geen enzinekosten. Noordhoff Uitgevers v

6 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 4.2 Wat kost het milieu? 12 a In de uitlaatgassen van een sooter zorgen voor luhtvervuiling. Het verruik van enzine zorgt voor milieushade zowel ij de winning van randstoffen als het verruik. Farieken, waar sooters worden gemaakt, zorgen voor afval, geluidsoverlast en de uitstoot van vervuilende en/of giftige gassen. 13 De toename van de produtie komt door de stijgende welvaart en de groei van de evolking. 14 a De zon, wind en hydro (water). Olie: / = 46,4 jaar. Na ruim 46 jaar is de olievoorraad op. Aardgas: / = 45,8. Na ongeveer 46 jaar is de aardgasvoorraad op. Steenkool: / = 185,6. Na ongeveer 186 jaar is de steenkoolvoorraad op. 15 a Het randstofverruik zal flink toenemen. De uitlaatgassen zorgen voor milieuvervuiling en ook de energievoorraad raakt sneller op. 16 a 13% x 530 kilo = 68,9 kilo oud papier en karton. 4% x 530 kilo = 21,2 kilo glas per huishouden 21,2 kilo glas per huishouden x huishoudens = kilo glas. 17 a Totale milieukosten 2007 ongeveer = 435 mlj. euro. Kosten luhtvervuiling (275 / 435) x 100% = ongeveer 63%. d Totale milieukosten 2009 ongeveer = 580 mlj. euro. Kosten luhtvervuiling (500 / 580) x 100% = ongeveer 86 %. Door het plaatsen van een roetfilter kan luhtvervuiling worden tegengegaan. 18 Voorzieningen treffen en voorlihting geven. Noordhoff Uitgevers v

7 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 19 a De overheid wil hiermee ereiken dat meer mensen geruik gaan maken van groene stroom. Een onvenant is een overeenkomst en ij wet/regelgeving is het voor iedereen verpliht zih eraan te houden. 20 a Vooreelden zijn vrieskast, wasmahine, droger en vaatwasmahine. Wanneer er per kilo afval etaald moet worden, zullen mensen proeren zo min mogelijk kilo afval aan te ieden om zo minder geld kwijt te zijn. 21 a Gofiplant etaalt voor de eerste m³ 1,494 euroent per m³. Dit is totaal x 1,494 = euroent = 74, m³ x 2,376 = euroent = 2.732,40 Energieesparende maatregelen nemen. Bijvooreeld: shermen plaatsen, ander glas geruiken, aardwarmte geruiken en zonneolletoren plaatsen. Noordhoff Uitgevers v

8 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 4.3 Waar werk jij? 22 Het leveren van diensten, zoals informatie geven over en verkopen van verzekeringen. 23 De Tomosfariek ehoort tot de seundaire setor. De Sooterspeialist ehoort tot de tertiaire setor en het assurantiekantoor ehoort ook tot de tertiaire setor. 24 Een ommerieel edrijf iedt haar goederen en/of diensten aan met het doel winst maken en een niet-ommerieel edrijf iedt haar goederen en/of diensten zonder het doel winst maken. Een niet-ommerieel edrijf streeft ernaar een zo goed mogelijk(e) goed/dienst te leveren. 25 a Visser, kapper en ouwvakker. Visser ehoort tot de primaire setor, een kapper tot de tertiaire setor en een ouwvakker tot de seundaire setor. Een doent werkt in de quartaire setor. 26 a = - 40 à (- 40 / 105) x 100% = 38% daling. Of: Vooreeld van een juiste verklaring:hoewel er veel werk is in die setoren, heen veel mensen niet de juiste opleiding om in die setor te werken. Er zijn dan veel vaatures. Vooreelden van juiste oorzaken: Er waren meer mensen met de juiste opleiding eshikaar voor de vaatures. Het ging slehter met de eonomie. Daardoor waren in de tertiaire setor minder anen eshikaar. Ook de overheid moest ezuinigen. Daarom waren er ook in de quartaire setor minder vaatures. 27 a Deze vaatures horen in de tertiaire setor. Je moet goed met mensen kunnen omgaan. Bij de tweede vaature: inkoopassistent. 28 Vooreelden zijn: de autoranhe met automoieledrijven, de kledingranhe met kledingwinkels, de drogisterijranhe met drogisterijen en de horea- en ateringranhe met restaurants, eetafés en ateringedrijven. 29 a De direteur geeft leiding aan de afdelingshoofden. De seretaresse, medewerker personeelszaken en medewerker marketing heen een ondersteunende funtie. Noordhoff Uitgevers v

9 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 30 a Een veilige en gezonde werkomgeving zorgt dat je gezond lijft en daardoor ook met plezier / energie naar je werk kunt (lijven) gaan. Voor de werkgever is dit elangrijk, zodat minder mensen zih ziek melden en het voor de werkgever minder kost om ijvooreeld vervangers te regelen. 31 a Het is juist voor hefruggen elangrijk dat ze goed werken, omdat dit er voor zorgt dat er geen mensen gewond raken en er geen shade aan ijvooreeld auto s komt. De autoranhe. 32 a Deze regels komen uit de areidstijdenwet. d Deze werksituatie is niet toegestaan. Dionne mag alleen op de zondag werken als zij de zaterdag ervoor niet heeft gewerkt. Deze werksituatie is niet toegestaan. Dionne mag niet na uur werken. Deze werksituatie is niet toegestaan. Shooltijd wordt meegeteld als werktijd. Les van tot uur is 7 ½ uur. Daarij werken van tot uur (4 ½ uur) is totaal 12 uur. Dionne mag niet meer dan 9 uur per dag werken. Ook als je shoolpauzes eraf haalt, kom je nog steeds op meer dan 9 uur uit. Noordhoff Uitgevers v

10 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 4.4 Is alles goed geregeld? 33 Haar aas kijkt of Nisrin haar werk goed doet en of ze goed innen de groep mensen in het edrijf past. 34 a Areidsovereenkomst voor epaalde tijd. Areidsovereenkomst voor onepaalde tijd. Areidsovereenkomst voor epaalde tijd. 35 a De proeftijd mag maximaal twee maanden duren. De proeftijd mag maximaal een maand duren. De proeftijd mag maximaal twee maanden duren. 36 a Bijvooreeld als de werknemer zijn werk niet goed doet, zih niet houdt aan de afspraken van werktijden (komt te laat) of niet in het team past. Bijvooreeld: Het werk is niet zo leuk als gedaht of hij kan niet of niet goed met ollega s opshieten. 37 a Er geldt een opzegtermijn van twee maanden. Het ontrat eindigt op 30 april. De wettelijk opzegtermijn is vier maanden. 38 De werknemer moet de afgesproken werkzaamheden verrihten. De werkgever en werknemer moeten zih houden aan de duur van het ontrat. 39 B 40 a Van 9 tot 17 uur met een pauze van 30 minuten, dus 7 ½ uur. Dat is nog niet ekend. Het is een areidsovereenkomst voor onepaalde tijd. Nisrin werkt 37,5 uur per week. Zij werkt dus uur per jaar en 162,5 uur per maand ,00 / 162,5 = 8,52 per uur. Noordhoff Uitgevers v

11 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 41 a leeftijd Bruto per mnd. Bruto per week Bruto per dag Bruto per uur 15 jaar 428,13 98,80 19,76 2,47 16 jaar 492,27 113,60 22,72 2,84 17 jaar 563,33 130,00 26,00 3,25 Zij verdient 8,52-3,25 = 5,27 meer dan het minimumjeugdloon. Dit is 162,2% meer. 42 a Alle werknemers in een ranhe heen reht op de areidsvoorwaarden die in de ao van die ranhe staan. De werkgevers hoeven niet zelf een ao samen te stellen. 43 Vooreelden zijn: fiets, sooter, moiele telefoon, I-pad, laptop, kinderopvang, onus en pensioen. 44 a Areidsmotieven: inkomen, apaiteiten ontplooien, soiale ontaten opdoen, je nuttig maken voor de maatshappij. Eigen antwoord. Sharon kan werken voor de soiale ontaten. Dit komt in haar werk veel voor. Noordhoff Uitgevers v

12 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Test 1 a produeren. d enge. ruime. natuur. 2 Produtiefator kapitaal ondernemershap areid natuur Beloning rente winst loon paht 3 a korter dalen ,00-675,00 = 700,00 5 Het oude moieltje is afval en afvalverwerking zorgt voor milieuvervuiling. Het nieuwe moieltje wordt in een fariek gemaakt en deze produtie zorgt voor milieuvervuiling door de fariek. 6 De stijgende welvaart en de groei van de evolking zorgen voor een toename van de produtie. 7 De maatshappelijke kosten zullen daardoor dalen. 8 De overheid kan: susidies geven om milieuvriendelijk te produeren, hergeruik en reyling te stimuleren; milieuelasting heffen om milieuonvriendelijke produtie en onsumptie af te remmen; regels of wetten instellen om het milieu te eshermen; voorzieningen treffen om ijvooreeld hergeruik en reyling makkelijker te maken; onvenanten sluiten met edrijven over de eperking van milieushade. Noordhoff Uitgevers v

13 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 9 a quartaire d tertiaire primaire seundaire 10 Een edrijfstak is een groep gelijksoortige edrijven en een edrijfskolom zijn alle edrijven die na elkaar meewerken aan het eindprodut. 11 a Areidstijdenwet Arowet Areidsinspetie (per : Inspetie SZW) 12 a onjuist juist onjuist 13 Dit etekent dat in een individuele areidsovereenkomst geen afspraken mogen staan die voor de werknemer minder gunstig zijn dan die in de ao. 14 A 15 Andere areidsmotieven zijn: apaiteiten ontplooien, soiale ontaten opdoen en je nuttig maken voor de maatshappij. Noordhoff Uitgevers v

14 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Herhalingsopgaven Paragraaf 4.1 H1 a Kapitaal. d Natuur. Ondernemershap. Areid. H2 De produtiefator kapitaal is ij Nedar o.a. de mahines die geruikt worden om auto s te maken. Er werden in 2008 maar auto s gemaakt terwijl de mahines er kunnen maken. Er is hier sprake van onderezetting. H3 a = 17 (= stijging produtiehoeveelheid) Wat x 100% = 17 x 100% = 113,3% Waarvan 15 De produtie per werknemer was : 15 / 3 = 5 kozijnen per dag. De produtie per werknemer wordt : 32 / 1 = 32 kozijnen per dag. Dit is een (asolute) toename van 32 5 = 27. In proenten (relatief): (27 / 5) x 100% = 540%. kapitaalintensiever: Er worden meer mahines geruikt en minder mensen. H4 Bedrijfskolommen Blikprodutie Vleesprodutie Delfstoffenwinning Veehouderij Staalfariek Slahterij Blikfarikant Vleesonservenfarikant Groothandel in vlees Slagerij H5 De edrijfskolom van de likfariage wordt langer: er komt een shakel ij, namelijk die van de groothandel. Noordhoff Uitgevers v

15 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Paragraaf 4.2 H6 a Luhtvervuiling. De overheid kan: milieuelasting heffen regels of wetten instellen om het milieu te eshermen onvenanten (= overeenkomst, afspraak) sluiten over milieuafspraken. H7 B H8 a 15 x 160 = Watt per dag Watt / = 2,4 kwh per dag 2,4 kwh x 0,16 = 0,38 per dag Slaapstand: 3 x 20 = 60 Watt Stand-y: 2 x 45 = 90 Watt Uit: 1 x 0 = 0 Watt Aan: 9 x 160 = Watt Totaal Watt / = 1,59 kwh 1,59 kwh x 0,16 = 0,25 per dag Besparing per dag: 0,38-0,25 = 0,13 Besparing per jaar: 0,13 x 365 = 47,45 H9 a De vrahtwagens van Sita zijn uitgerust met een roetfilter, en de ophaalroutes worden zo effiiënt mogelijk ingepland. warm - Warmte die vrijkomt ij het verranden van restafval wordt omgezet in water of elektriiteit. - Reylen is milieuvriendelijk. 70% Van het ingezamelde afval wordt gereyled en dit is goed voor het milieu. Noordhoff Uitgevers v

16 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Paragraaf 4.3 H10 a primaire setor, quartaire setor, seundaire setor, d tertiaire setor, e quartaire setor, f seundaire setor, g tertiaire setor, h tertiaire setor, i seundaire setor, j quartaire setor. H11 a Een shoonheidsspeialist kan op de hoogte lijven van het laatste nieuws uit de ranhe. Het geeft voordelen voor de onderneming (ijvooreeld kortingen) en er worden workshops aangeoden. Het is voor een shoonheidsspeialist elangrijk op de hoogte te lijven van de nieuwste ontwikkelingen, produten en tehnieken. De klant wil een shoonheidsspeialist die met de tijd meegaat. Als een ehandeling wordt vergoed kan de klant het geld ij de zorgverzekeraar delareren en zal eerder kiezen voor een ehandeling dan dat alles zelf etaald moet worden. H12 a Eri mag zelf de areidsovereenkomst sluiten, want hij is 16 jaar. Onder de 16 jaar moeten je ouders de areidsovereenkomst ook tekenen. d e f g Nail mag niet op zaterdag en zondag werken. Als je 15 jaar ent mag je in prinipe niet op zondag werken. Geeurt dit wel, dan zaterdag vrij. Jeffrey mag om 6 uur eginnen, maar niet vroeger. Maaike mag vrijdagmiddag werken, maar niet s avonds. Wahid mag niet in een fariek werken. Dit is te gevaarlijk. Ashley mag nog niet ahter de kassa. Dit mag pas vanaf 16 jaar. Thom mag niet s avonds (en s nahts) werken (tussen en uur). Noordhoff Uitgevers v

17 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Paragraaf 4.4 H13 Een areidsovereenkomst voor epaalde tijd kan eindigen op de einddatum, het kan eindigen wanneer het werk waarvoor men aangenomen is, voltooid is of wanneer de werknemer die men vervangt, zijn areid hervat. H14 a onjuist d juist juist onjuist H15 H16 B In de ao kunnen afspraken staan waar het edrijf niet lij mee is. Het edrijf moet zih wel aan de afspraken houden. H17 a juist onjuist juist Noordhoff Uitgevers v

18 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Examenopgaven E1 D E2 B E3 Soiale ontaten opdoen. E4 De nieuwe areidsprodutiviteit per maand wordt: / 24 = 44. Het aantal mensen nodig om 880 kozijnen te produeren na aanshaf van de mahines is 880 / 44 = 20. Het aantal mensen dat ontslagen kan worden is: = 4. E5 De produtie ij Kozijn & Co werd steeds kapitaalintensiever. De gemiddelde produtie per persoon is toegenomen. E6 Vooreelden van een juist argument: Wel: Ook oudere werknemers zijn in prinipe verpliht in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Daarom moeten zij ook hun uiterste est doen een aan te vinden. Of Niet: Oudere werknemers heen weinig kans op een aan en het is geestelijk een zware elasting telkens weer afgewezen te worden. E7 Er vindt minder uitstoot van shadelijke stoffen plaats. Er wordt minder eslag gelegd op het wegennet. E8 B E9 D E10 E11 Argument A kan geruikt worden door 2 (de diretie). Argument B kan geruikt worden door 1 (de staatsseretaris). 1 = areid, 2 = loon, 5 = kapitaal, 6 = rente, 7 = ank E12 Natuur en ondernemershap. Noordhoff Uitgevers v

19 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek E13 a Het doel van de Arowet is te zorgen voor veilige en gezonde omstandigheden op het werk. Deze ursus leert het personeel veilig te werken in de werkplaats. De areidsinspetie. E14 a Een onvenant. Dan kan de overheid regels en wetten instellen om supermarktonerns te dwingen etere energieesparende maatregelen te nemen. E15 a Ja. Els werkt minder dan 9 x 24 uur ahter elkaar en heeft daarna minimaal 60 uur rust. d Ja. Zijn dagelijkse rust is een keer 7 uur + 1 uur. Nee. Joris werkt totaal 55 uur. Dit mag maar maximaal 54 uur zijn. Nee. Frank werkt totaal 56 uur. Dit mag maar maximaal 54 uur zijn. E16 Reiskostenvergoeding, geruik van laptop van de zaak en leaseauto van de zaak. Noordhoff Uitgevers v