Kamerkoor Canteklaer. Johannes Passion. Il Concerto Barocco. olv Iassen Raykov. JS Bach

Transcriptie

1 Kamerkoor Canteklaer Il Concerto Barocco olv Iassen Raykov JS Bach Johannes Passion Alfrun Schmid sopraan Elsbeth Gerritsen alt Henk Gunneman Evangelist Barry Mitchell tenor Arnout Lems Christus Han Wijlens Pilatus Petrus

2 7 april 2006 De Kandelaar Holten 9 april 2006 Jacobuskerk Enschede Johann Sebastian Bach Johannes Passion Dirigent Iassen Raykov Solisten Sopraan Alfrun Schmid Alt Elsbeth Gerritsen Evangelist Henk Gunneman Tenor Barry Mitchell Christus Arnout Lems Pilatus, Petrus Han Wijlens Afbeelding omslag uit de film Het Offer van Andrej Tarkovski Il Concerto Barocco Viool 1 Jonathan Talbott Viool 2 Maaike Gerritsen Altviool David Woolfry Cello Cassandra Luckhardt Viola da Gamba Cassandra Luckhardt Contrabas Andrew Read Hobo Onno Verschoor Lucas van Helsdingen (Holten) Ofer Frenkel (Enschede) Fagot Norbert Kunst Traverso Remko van der Vegt Gerdien Romeijn Orgel Stephen Taylor

3 Parte Prima 1. Chorus Herr, unser Herrscher, dessen Ruhm in allen Landen herrlich ist! Zeig uns durch deine Passion, Daß du, der wahre Gottessohn, zu aller Zeit, auch in der größten Niedrigkeit, verherrlicht worden bist! Die Gefangennahme Jesu (Johannes 18: 1-11) 2. Recitativ Evangelista: Jesus ging mit seinen Jüngern über den Bach Kidron, da war ein Garten, darein ging Jesus und seine Jünger. Judas aber, der ihn verriet, wußte den Ort auch, denn Jesus versammlete sich oft daselbst mit seinen Jüngern. Da nun Judas zu sich hatte genommen die Schar und der Hohenpriester und Pharisäer Diener, kommt er dahin mit Fakkeln, Lampen und mit Waffen. Als nun Jesus wußte alles, was ihm begegnen sollte, ging er hinaus und sprach zu ihnen: Jesus: Wen suchet ihr? Evangelista: Sie antworteten ihm: Chorus: Jesum von Nazareth. Evangelista: Jesus spricht zu ihnen: Jesus: Ich bin s. Evangelista: Judas aber, der ihn verriet, stund auch bei ihnen. Als nun Jesus zu ihnen sprach: Ich bins, wichen sie zurükke und fielen zu Boden. Da fragete er sie abermal: Jesus: Wen suchet ihr? Evangelista: Sie aber sprachen: Chorus: Jesum von Nazareth. Evangelista: Jesus antwortete: Jesus: Ich habs euch gesagt, daß ichs sei; suchet ihr denn mich, so lasset diese gehen! 3. Choral O große Lieb, o Lieb ohn alle Maße, die dich gebracht auf diese Marterstraße! Ich lebte mit der Welt in Lust und Freuden, und du mußt leiden! Deel 1 1. Koor Heer, onze Vorst, wiens roem in alle landen heerlijk is! Toon ons door Uw lijden dat U, de ware Zoon van God, te allen tijde, ook in de grootste nederigheid, verheerlijkt zijt. Jezus gevangenneming (Johannes 18: 1-11) 2. Recitatief Evangelist: Jezus ging met Zijn leerlingen over de beek Kidron, er was daar een hof waar Jezus binnenging met zijn leerlingen. Judas echter, die Hem verried, wist die plaats ook, want Jezus kwam daar vaak samen met zijn leerlingen. Toen Judas nu de soldaten en de dienaren van de hogepriesters en de Farizeeën om zich heen verzameld had, ging hij erheen met fakkels, lantaarns en wapens. Daar Jezus alles wist wat er over Hem komen zou, ging Hij naar buiten en zei tot hen: Jezus: Wie zoeken jullie? Evangelist: Zij antwoordden hem: Koor: Jezus van Nazareth. Evangelist: Jezus zegt tot hen: Jezus: Ik ben het. Evangelist: Judas echter, die Hem verried, stond ook bij hen. Toen nu Jezus tot hen zei: Ik ben het, deinsden zij terug en vielen ter aarde. Toen vroeg Hij hen opnieuw: Jezus: Wie zoeken jullie? Evangelist: Ze hielden vol: Koor: Jezus van Nazareth. Evangelist: Jezus antwoordde: Jezus: Ik heb t jullie gezegd dat Ik het ben, als jullie Mij zoeken, laat hen dan gaan! 3. Koraal O grote liefde, o mateloze liefde, die U bracht op deze weg der martelaren! Ik leefde met de wereld in lust en vreugde, en U moet lijden!

4 4. Recitativ Evangelista: Auf daß das Wort erfüllet würde, welches er sagte: Ich habe der keine verloren, die du mir gegeben hast. Da hatte Simon Petrus ein Schwert und zog es aus und schlug nach des Hohenpriesters Knecht und hieb ihm sein recht Ohr ab; und der Knecht hieß Malchus. Da sprach Jesus zu Petro: Jesus: Stekke dein Schwert in die Scheide! Soll ich den Kelch nicht trinken, den mir mein Vater gegeben hat? 5. Choral Dein Will gescheh, Herr Gott, zugleich auf Erden wie im Himmelreich. Gib uns Geduld in Leidenszeit, gehorsam sein in Lieb und Leid; wehr und steur allem Fleisch und Blut, das wider deinen Willen tut! Jezus vor den hohenpriestern (Johannes 18: 12-27; Matthäus 26: 75) 6. Recitativ Evangelista: Die Schar aber und der Oberhauptmann und die Diener der Jüden nahmen Jesum und bunden ihn und führeten ihn, aufs erste zu Hannas, der war Kaiphas Schwäher, welcher des Jahres Hohenpriester war. Es war aber Kaiphas, der den Juden riet, es wäre gut, daß ein Mensch würde umbracht für das Volk. 7. Aria (Alt) Von den Strikken meiner Sünden mich zu entbinden, wird mein Heil gebunden. Mich von allen Lasterbeulen völlig zu heilen, läßt er sich verwunden. 8. Recitativ Evangelista: Simon Petrus aber folgete Jesu nach und ein ander Jünger. 9. Aria (Sopran) Ich folge dir gleichfalls mit freudigen Schritten und lasse dich nicht, mein Leben, mein Licht. Befördre den Lauf und höre nicht auf, selbst an mir zu ziehen, zu schieben, zu bitten! 4. Recitatief Evangelist: Opdat het woord vervuld zou worden, dat Hij sprak: Ik heb niemand verloren van hen die U Mij gegeven hebt. Simon Petrus die een zwaard had, trok dat, en sloeg naar de knecht van de hogepriester en hieuw hem zijn rechteroor af; en deze knecht heette Malchus. Toen sprak Jezus tot Petrus: Jezus: Steek je zwaard in de schede. Moet Ik de kelk niet drinken die de Vader Mij gegeven heeft? 5. Koraal Uw wil geschied, Heer God, zowel op aarde als in t hemelrijk. Geef ons geduld in lijdenstijd, in lief en leed gehoorzaamheid; Weer af en maak een eind aan t vlees en bloed, dat niet conform wat U wilt, doet! Jezus voor de hogepriesters (Johannes 18: 12-27; Mattheüs 26: 75) 6. Recitatief Evangelist: De soldaten echter en de overste en de dienaren van de Joden grepen Jezus en bonden Hem en brachten Hem eerst naar Annas, de schoonvader van Kajafas, die dat jaar hogepriester was. Het was echter Kajafas, die de Joden aanried, dat het goed zou zijn als er één mens voor het volk zou worden omgebracht. 7. Aria (alt) Om mij van de strikken van mijn zonden los te maken, wordt mijn Heil gebonden. Om alle zweren van mijn zonden volledig te genezen, laat Hij zich verwonden. 8. Recitatief Evangelist: Simon Petrus echter volgde Jezus en een andere leerling. 9. Aria (sopraan) Ook ik volg U evenzo met stappen vol vreugde, en laat U niet los, mijn leven, mijn licht. Begunstig mijn loop en houd toch niet op Zelf mij te leiden, te duwen, te vragen!

5 10. Recitativ Evangelista: Derselbige Jünger war dem Hohenpriester bekannt und ging mit Jesu hinein in des Hohenpriesters Palast. Petrus aber stund draußen für der Tür. Da ging der andere Jünger, der dem Hohenpriester bekannt war, hinaus und redete mit der Türhüterin und führete Petrum hinein. Da sprach die Magd, die Türhüterin, zu Petro: Ancilla: Bist du nicht dieses Menschen Jünger einer? Evangelista: Er sprach: Petrus: Ich bins nicht. Evangelista: Es stunden aber die Knechte und Diener und hatten ein Kohlfeu r gemacht (denn es war kalt) und wärmeten sich. Petrus aber stund bei ihnen und wärmete sich. Aber der Hohenpriester fragte Jesum um seine Jünger und um seine Lehre. Jesus antwortete ihm: Jesus: Ich habe frei, öffentlich geredet für der Welt. Ich habe allezeit gelehret in der Schule und in dem Tempel, da alle Juden zusammenkommen, und habe nichts im Verborgnen geredt. Was fragest du mich darum? Frage die darum, die gehöret haben, was ich zu ihnen geredet habe! Siehe, dieselbigen wissen, was ich gesaget habe. Evangelista: Als er aber solches redete, gab der Diener einer, die dabeistunden; Jesu einen Bakkenstreich und sprach: Servus: Solltest du dem Hohenpriester also antworten? Evangelista: Jesus aber antwortete: Jesus: Hab ich übel geredt, so beweise es, daß es böse sei, hab ich aber recht geredt, was schlägest du mich? 11. Choral Wer hat dich so geschlagen, mein Heil, und dich mit Plagen so übel zugericht? Du bist ja nicht ein Sünder, wie wir und unsre Kinder, von Missetaten weißt du nicht. 10. Recitatief Evangelist: Deze leerling was aan de hogepriester bekend en ging met Jezus naar binnen in het paleis van de hogepriester. Petrus echter stond buiten voor de deur. Toen kwam de andere leerling, die aan de hogepriester bekend was, naar buiten en sprak met de portierster en nam Petrus mee naar binnen. Het meisje, de portierster, sprak Petrus aan: Ancilla: Ben jij niet ook een leerling van die man? Evangelist: Hij zei: Petrus: Dat ben ik niet. Evangelist: Maar er stonden knechten en dienaren die een kolenvuur hadden gemaakt om zich te warmen, want het was koud. Petrus nu stond bij hen en warmde zich. De hogepriester ondervroeg Jezus over zijn leerlingen en over zijn leer. Jezus antwoordde hem: Jezus: Ik heb vrijuit en openlijk voor de wereld gesproken. Ik heb steeds onderricht gegeven in de synagoge en in de tempel, waar alle Joden samen komen, en heb niets in het geniep gezegd. Waarom vraagt u Mij dit alles? Vraag het hen, die gehoord hebben wat Ik tot hen gesproken heb, zij immers weten wat Ik gezegd heb. Evangelist: Toen hij dit zei gaf één van de dienaren die erbij stonden Jezus een klap in het gezicht en zei: Knecht: Hoe durf je de hogepriester zo te antwoorden! Evangelist: Jezus antwoordde echter: Jezus: Heb Ik iets miszegd, bewijs dan dat het slecht is; was het echter juist wat Ik zei, waarom sla je me dan? 11. Koraal Wie heeft U zo geslagen, mijn Heil, en U met plagen toch zoveel kwaad gedaan? U bent toch niet een zondaar, zoals wij en onze kinderen, van euveldaden weet U niets.

6 Ich, ich und meine Sünden, die sich wie Körnlein finden des Sandes an dem Meer, die haben dir erreget das Elend, das dich schläget, und das betrübte Marterheer. 12. Recitativ Evangelista: Und Hannas sandte ihn gebunden zu dem Hohenpriester Kaiphas. Simon Petrus stund und wärmete sich, da sprachen sie zu ihm: Chorus: Bist du nicht seiner Jünger einer? Evangelista: Er leugnete aber und sprach: Petrus: Ich bins nicht. Evangelista: Spricht des Hohenpriesters Knecht einer, ein Gefreundter des, dem Petrus das Ohr abgehauen hatte: Servus: Sahe ich dich nicht im Garten bei ihm? Evangelista: Da verleugnete Petrus abermal, und alsobald krähete der Hahn. Da gedachte Petrus an die Worte Jesu und ging hinaus und weinete bitterlich. 13. Aria (Tenor) Ach, mein Sinn, wo willt du endlich hin, wo soll ich mich erquikken? Bleib ich hier, oder wünsch ich mir Berg und Hügel auf den Rükken? Bei der Welt ist gar kein Rat, und im Herzen stehn die Schmerzen meiner Missetat, weil der Knecht den Herrn verleugnet hat. 14. Choral Petrus, der nicht denkt zurück, seinen Gott verneinet, der doch auf ein ernsten Blick bitterlichen weinet. Jesu, blikke mich auch an, wenn ich nicht will büßen; wenn ich Böses hab getan, rühre mein Gewissen! Ik, ik en al mijn zonden, ontelbaar als de korrels van het strand der grote zee, die waren toch de oorzaak van de ellende die U en het droeve leger der martelaren treft. 12. Recitatief Evangelist: En Annas zond hem geboeid naar de hogepriester Kajafas. Simon Petrus stond zich te warmen. Toen zeiden ze tegen hem: Koor: Ben jij niet één van Zijn leerlingen? Evangelist: Hij ontkende echter en zei: Petrus: Dat ben ik niet. Evangelist: Daarop zegt één van de knechten van de hogepriester, een vriend van hem van wie Petrus het oor had afgeslagen: Knecht: Zag ik je niet bij Hem in de tuin? Evangelist: Weer ontkende Petrus en meteen kraaide er een haan. Toen herinnerde Petrus zich de woorden van Jezus en hij ging naar buiten en weende bitter. 13. Aria (tenor) Ach, mijn denken, waar wil je uiteindelijk heen, waar zal ik lafenis vinden? Blijf ik hier, of is t mijn wens gebukt te gaan onder berg en heuvels? Bij de wereld vind k geen raad, en in mijn hart brandt de smart van mijn euv le daad, omdat de knecht de Heer verloochend heeft. 14. Koraal Petrus, die eerst doet, dan denkt, en zijn God ontkent, maar kijkt Jezus hem ernstig aan dan huilt hij als een kind. Jezus, kijk mij ook zo aan, als ik niet wil boeten; als ik euvel heb gedaan, raak dan mijn geweten aan! Pauze

7 Parte Seconda 15. Choral Christus, der uns selig macht, kein Bös hat begangen, der ward für uns in der Nacht als ein Dieb gefangen, geführt vor gottlose Leut und fälschlich verklaget, verlacht, verhöhnt und verspeit, wie denn die Schrift saget. Jezus und Pilatus (Johannes 18: 28-40; 19: 1-22) 16. Recitativ Evangelista: Da führeten sie Jesum von Kaipha vor das Richthaus, und es war frühe. Und sie gingen nicht in das Richthaus, auf daß sie nicht unrein würden, sondern Ostern essen möchten. Da ging Pilatus zu ihnen heraus und sprach: Pilatus: Was bringet ihr für Klage wider diesen Menschen? Evangelista: Sie antworteten und sprachen zu ihm: Chorus: Wäre dieser nicht ein Übeltäter, wir hätten dir ihn nicht überantwortet. Evangelista: Da sprach Pilatus zu ihnen: Pilatus: So nehmet ihn ihr hin und richtet ihn nach eurem Gesetze! Evangelista: Da sprachen die Juden zu ihm: Chorus: Wir dürfen niemand töten. Evangelista: Auf daß erfüllet würde das Wort Jesu, welches er sagte, da er deutete, welches Todes er sterben würde. Da ging Pilatus wieder hinein in das Richthaus und rief Jesu und sprach zu ihm: Pilatus: Bist du der Juden König? Evangelista: Jesus antwortete: Jesus: Redest du das von dir selbst, oder habens dir andere von mir gesagt? Deel Koraal Christus, die ons zalig maakt, geen zonde heeft begaan, die werd voor ons in de nacht als een dief gevangen. Geleid voor goddeloos gespuis en valselijk beschuldigd, bespot, beschimpt en bespuwd, zoals de Schrift voorzegd heeft. Jezus en Pilatus (Johannes 18: 28-40; 19: 1-22) 16. Recitatief Evangelist: Toen leidden ze Jezus van Kajafas voor het gerechtsgebouw, en het was vroeg. En ze gingen het gebouw niet in, opdat ze zich niet zouden verontreinigen voor het Pesachmaal. Toen ging Pilatus naar buiten, naar hen toe en zei: Pilatus: Waarvan beschuldigt u deze man? Evangelist: Zij antwoordden en zeiden tot hem: Koor: Had Hij niets kwaads gedaan, dan zouden wij Hem niet aan u overgeleverd hebben. Evangelist: Toen zei Pilatus tot hen: Pilatus: Dan neem je Hem toch mee en berecht Hem volgens jullie eigen wetten! Evangelist: Toen zeiden de Joden tot hem: Koor: Wij mogen niemand doden. Evangelist: Opdat het woord vervuld zou worden dat Jezus sprak, toen Hij voorzegde, welke dood Hij sterven zou. Toen ging Pilatus het gerechtsgebouw weer binnen, riep Jezus en sprak tegen Hem: Pilatus: Ben jij de koning van de Joden? Evangelist: Jezus antwoordde: Jezus: Vraagt u dit uit uzelf of hebben anderen u dat over Mij gezegd?

8 Evangelista: Pilatus antwortete: Pilatus: Bin ich ein Jüde? Dein Volk und die Hohenpriester haben dich mir überantwortet; was hast du getan? Evangelista: Jesus antwortete: Jesus: Mein Reich ist nicht von dieser Welt; wäre mein Reich von dieser Welt, meine Diener würden darob kämpfen, daß ich den Juden nicht überantwortet würde; aber nun ist mein Reich nicht von dannen. 17. Choral Ach großer König, groß zu allen Zeiten, wie kann ich gnugsam diese Treu ausbreiten? Keins Menschen Herze mag indes ausdenken, was dir zu schenken. Ich kann s mit meinen Sinnen nicht erreichen, womit doch dein Erbarmen zu vergleichen. Wie kann ich dir denn deine Liebestaten im Werk erstatten? 18. Recitativ Evangelista: Da sprach Pilatus zu ihm: Pilatus: So bist du dennoch ein König? Evangelista: Jesus antwortete: Jesus: Du sagst s, ich bin ein König. Ich bin dazu geboren und in die Welt kommen, daß ich die Wahrheit zeugen soll. Wer aus der Wahrheit ist, der höret meine Stimme. Evangelista: Spricht Pilatus zu ihm: Pilatus: Was ist Wahrheit? Evangelista: Und da er das gesaget, ging er wieder hinaus zu den Juden und spricht zu ihnen: Pilatus: Ich finde keine Schuld an ihm. Ihr habt aber eine Gewohnheit, daß ich euch einen losgebe; wollt ihr nun, daß ich euch der Juden König losgebe? Evangelista: Da schrieen sie wieder allesamt und sprachen: Chorus: Nicht diesen, sondern Barrabam! Evangelist: Pilatus antwoordde: Pilatus: Ben ik een Jood? Jouw volk en de hogepriesters hebben jou aan mij overgeleverd; wat heb je gedaan? Evangelist: Jezus antwoordde: Jezus: Mijn rijk is niet van deze wereld; als Mijn rijk van deze wereld zou zijn, dan zouden Mijn dienaren ervoor vechten, dat Ik niet in handen van de Joden zou vallen, maar nu is Mijn rijk niet van hier. 17. Koraal O grote Koning, groot te allen tijde, hoe kan ik genoegzaam deze trouw verbreiden? Geen mensenhart kan toch bedenken, wat U te schenken. Ik kan met mijn wezen niet bevatten waarmee toch Uw erbarmen te vergelijken. Hoe kan ik U dan Uw grenzenloze liefde door mijn werken terugbetalen? 18. Recitatief Evangelist: Toen sprak Pilatus tot hem: Pilatus: Ben je dan toch een koning? Evangelist: Jezus antwoordde: Jezus: U zegt het, Ik ben een koning. Daartoe ben Ik geboren en in de wereld gekomen om van de waarheid te getuigen. En ieder die de waarheid is toegedaan, hoort Mijn stem. Evangelist: En Pilatus zegt tot Hem: Pilatus: Wat is waarheid? Evangelist: Toen hij dat gezegd had, ging hij weer naar buiten naar de Joden en zegt tot hen: Pilatus: Ik vind geen schuld in Hem. Jullie hebben echter het gewoonterecht, dat ik jullie iemand vrijgeef; willen jullie nu dat ik de koning van de Joden vrijlaat? Evangelist: Toen schreeuwden ze weer allemaal tegelijk en zeiden: Koor: Die niet, maar Barabbas!

9 Evangelista: Barrabas aber war ein Mörder. Da nahm Pilatus Jesum und geißelte ihn. 19. Arioso (Bass) Betrachte, meine Seel, mit ängstlichem Vergnügen, mit bittrer Lust und halb beklemmtem Herzen dein höchstes Gut in Jesu Schmerzen, wie dir auf Dornen, so ihn stechen, die Himmelsschlüsselblumen blühn! Du kannst viel süße Frucht von seiner Wermut brechen, drum sieh ohn Unterlaß auf ihn! 20. Aria (Tenor) Erwäge, wie sein blutgefärbter Rükken in allen Stükken dem Himmel gleiche geht, daran, nachdem die Wasserwogen von unsrer Sündflut sich verzogen, der allerschönste Regenbogen als Gottes Gnadenzeichen steht! 21. Recitativ Evangelista: Und die Kriegsknechte flochten eine Krone von Dornen und satzten sie auf sein Haupt und legten ihm ein Purpurkleid an und sprachen: Chorus: Sei gegrüßet, lieber Judenkönig! Evangelista: Und gaben ihm Bakkenstreiche. Da ging Pilatus wieder heraus und sprach zu ihnen: Pilatus: Sehet, ich führe ihn heraus zu euch, daß ihr erkennet, daß ich keine Schuld an ihm finde. Evangelista: Also ging Jesus heraus und trug eine Dornenkrone und Purpurkleid. Und er sprach zu ihnen: Pilatus: Sehet, welch ein Mensch! Evangelista: Da ihn die Hohenpriester und die Diener sahen, schrieen sie und sprachen: Chorus: Kreuzige, kreuzige! Evangelist: Barabbas echter was een moordenaar. Toen nam Pilatus Jezus en geselde Hem. 19. Arioso (bas) Mijn ziel, beschouw vervuld van angst en blijdschap, met bitt re vreugd en t harte half beklemd; jouw hoogste goed zijn Jezus smarten, voor jou bloeit op de doornen die Hem steken de sleutelbloem die jou de hemel wijst! Je kunt vele zoete vruchten van Zijn alsem plukken. Wend je daarom nimmer van Hem af! 20. Aria (tenor) Bedenk toch hoe Zijn rug bloedend door de slagen zonder mankeren naar de hemel leidt! Waaraan, nadat de hoge golven van onze zondenvloed zijn weggeëbd, de allermooiste regenboog als teken van Gods genade staat! 21. Recitatief Evangelist: En de soldaten vlochten een kroon van doornen en zetten die op Zijn hoofd en deden Hem een purperen mantel om en zeiden: Koor: Wees gegroet, beste koning van de Joden! Evangelist: En zij sloegen Hem meermalen in het gezicht. Toen ging Pilatus weer naar buiten en zei tot hen: Pilatus: Zie, ik leid Hem naar buiten tot jullie, opdat jullie inzien dat ik geen schuld in Hem vind. Evangelist: Aldus ging Jezus naar buiten en droeg een doornenkroon en purperen mantel. En hij zei tot hen: Pilatus: Ziet, wat een mens! Evangelist: Toen de hogepriesters en de dienaren Hem zagen, schreeuwden ze en zeiden: Koor: Kruisig Hem, kruisig Hem!

10 Evangelista: Pilatus sprach zu ihnen: Pilatus: Nehmet ihr ihn hin und kreuziget ihn; denn ich finde keine Schuld an ihm! Evangelista: Die Juden antworteten ihm: Chorus: Wir haben ein Gesetz, und nach dem Gesetz soll er sterben, denn er hat sich selbst zu Gottes Sohn gemacht. Evangelista: Da Pilatus das Wort hörete, fürchtet er sich noch mehr und ging wieder hinein in das Richthaus und spricht zu Jesu: Pilatus: Von wannen bist du? Evangelista: Aber Jesus gab ihm keine Antwort. Da sprach Pilatus zu ihm: Pilatus: Redest du nicht mit mir? Weißest du nicht, daß ich Macht habe, dich zu kreuzigen, und Macht habe, dich loszugeben? Evangelista: Jesus antwortete: Jesus: Du hättest keine Macht über mich, wenn sie dir nicht wäre von oben herab gegeben; darum, der mich dir überantwortet hat, der hat s größ re Sünde. Evangelista: Von dem an trachtete Pilatus, wie er ihn losließe. 22. Choral Durch dein Gefängnis, Gottes Sohn, muß uns die Freiheit kommen; Dein Kerker ist der Gnadenthron, die Freistatt aller Frommen; denn gingst du nicht die Knechtschaft ein, müßt unsre Knechtschaft ewig sein. 23. Recitativ Evangelista: Die Juden aber schrieen und sprachen: Chorus: Lässest du diesen los, so bist du des Kaisers Freund nicht; denn wer sich zum Könige machet, der ist wider den Kaiser. Evangelista: Da Pilatus das Wort hörete, führete er Jesum heraus und satzte sich auf den Richtstuhl, an der Stätte, die da heißet: Hochpflaster, auf Ebräisch aber: Gabbatha. Es war aber der Rüsttag in Ostern um die sechste Stunde, und er spricht zu den Juden. Evangelist: Pilatus sprak tot hen: Pilatus: Neem Hem maar mee en kruisig Hem; want ik vind geen schuld in Hem. Evangelist: De Joden antwoordden hem: Koor: Wij hebben een wet en volgens die wet moet Hij sterven, want Hij heeft zichzelf tot Gods zoon gemaakt. Evangelist: Toen Pilatus deze woorden hoorde, werd hij nog banger en ging het gerechtsgebouw weer binnen en zegt tot Jezus: Pilatus: Waar kom je vandaan? Evangelist: Maar Jezus gaf hem geen antwoord. Toen sprak Pilatus tot Hem: Pilatus: Praat je niet met me? Weet je niet, dat ik macht heb je te kruisigen, en macht heb om je los te laten? Evangelist: Jezus antwoordde: Jezus: U zou geen macht over Mij hebben, als deze u niet van boven gegeven zou zijn; echter, degene, die Mij aan u heeft overgeleverd, heeft grotere zonden. Evangelist: Vanaf dat moment trachtte Pilatus Hem vrij te krijgen. 22. Koraal Door Uw gevangenschap, Zoon van God, moet voor ons vrijheid komen. Uw kerker is de genadetroon, de vrijplaats voor de vromen; want als U niet de knechtschap had aanvaard, moest onze knechtschap eeuwig zijn. 23. Recitatief Evangelist: De Joden echter schreeuwden en zeiden: Koor: Als u deze vrijlaat dan bent u geen vriend van de keizer; want wie zich tot koning uitroept, is tegen de keizer. Evangelist: Toen Pilatus deze woorden hoorde leidde hij Jezus naar buiten en ging zitten op de rechterstoel, op het zogeheten Mozaïekterras, in het Hebreeuws Gabbatha. Het was echter rond het middaguur op de voorbereidingsdag voor Pesach, en hij zegt tot de Joden:

11 Pilatus: Sehet, das ist euer König! Evangelista: Sie schrieen aber: Chorus: Weg, weg mit dem, kreuzige ihn! Evangelista: Spricht Pilatus zu ihnen: Pilatus: Soll ich euren König kreuzigen? Evangelista: Die Hohenpriester antworteten: Chorus: Wir haben keinen König denn den Kaiser. Evangelista: Da überantwortete er ihn, daß er gekreuziget würde. Sie nahmen aber Jesum und führeten ihn hin. Und er trug sein Kreuz und ging hinaus zur Stätte, die da heißet Schädelstätt, welche heißet auf Ebräisch: Golgatha. 24. Aria (Bass) Eilt, ihr angefochtnen Seelen, geht aus euren Marterhöhlen, eilt wohin? nach Golgatha! Nehmet an des Glaubens Flügel, flieht wohin? zum Kreuzeshügel, eure Wohlfahrt blüht allda! 25. Recitativ Evangelista: Allda kreuzigten sie ihn, und mit ihm zween andere zu beiden Seiten, Jesum aber mitten inne. Pilatus aber schrieb eine Überschrift und satzte sie auf das Kreuz, und war geschrieben: Jesus von Nazareth, der Juden König. Diese Überschrift lasen viel Juden, denn die Stätte war nahe bei der Stadt, da Jesus gekreuziget ist. Und es war geschrieben auf ebräische, griechische und lateinische Sprache. Da sprachen die Hohenpriester der Jüden zu Pilato: Chorus: Schreibe nicht: der Juden König, sondern daß er gesaget habe: Ich bin der Juden König. Evangelista: Pilatus antwortet: Pilatus: Was ich geschrieben habe, das habe ich geschrieben. Pilatus: Ziet, dit is jullie Koning! Evangelist: Zij schreeuwden echter: Koor: Weg, weg met Hem, kruisig Hem! Evangelist: Dan zegt Pilatus tot hen: Pilatus: Moet ik jullie Koning kruisigen? Evangelist: De hogepriesters antwoordden: Koor: Wij hebben geen koning, alleen de keizer. Evangelist: Toen leverde hij Hem over, opdat Hij gekruisigd zou worden. Zij nu namen Jezus mee en voerden Hem weg. En Hij droeg zijn kruis en Hij ging op weg naar plaats, genaamd Schedelplaats, in het Hebreeuws Golgotha. 24. Aria (bas) Haast u, zwaar beproefde zielen, verlaat de holen waar u wordt gemarteld, Haast u - waarheen? naar Golgotha! Draag de vleugels van het geloof, vlucht waarheen? Naar de heuvel met het kruis, alwaar uw welzijn opbloeit. 25. Recitatief Evangelist: Aldaar kruisigden zij Hem en met Hem twee anderen, aan beide zijden; Jezus echter in het midden. Pilatus nu schreef een opschrift en plaatste dat op het kruis en er stond geschreven: Jezus van Nazareth, de koning der Joden. Dit opschrift lazen veel Joden, want de plaats, waar Jezus gekruisigd is, was dichtbij de stad. En het stond geschreven in de Hebreeuwse, Griekse en Latijnse taal. Toen spraken de hogepriesters van de Joden tot Pilatus: Koor: Schrijf niet: de koning der Joden, maar dat Hij gezegd heeft: Ik ben de koning der Joden. Evangelist: Pilatus antwoordde: Pilatus: Wat ik geschreven heb, dat heb ik geschreven.

12 26. Choral In meines Herzens Grunde, dein Nam und Kreuz allein funkelt all Zeit und Stunde, drauf kann ich fröhlich sein. Erschein mir in dem Bilde zu Trost in meiner Not, wie du, Herr Christ, so milde dich hast geblut zu Tod! Jezus am Kreuz (Johannes 19: 23-37; Matthäus 27: 51-52) 27. Recitativ Evangelista: Die Kriegsknechte aber, da sie Jesum gekreuziget hatten, nahmen seine Kleider und machten vier Teile, einem jeglichen Kriegesknechte sein Teil, dazu auch den Rock. Der Rock aber war ungenähet, von oben an gewürket durch und durch. Da sprachen sie untereinander: Chorus: Lasset uns den nicht zerteilen, sondern darum losen, wes er sein soll. Evangelista: Auf daß erfüllet würde die Schrift, die da saget: Sie haben meine Kleider unter sich geteilet und haben über meinen Rock das Los geworfen. Solches taten die Kriegesknechte. Es stund aber bei dem Kreuze Jesu seine Mutter und seiner Mutter Schwester, Maria, Kleophas Weib, und Maria Magdalena. Da nun Jesus seine Mutter sahe und den Jünger dabei stehen, den er lieb hatte, spricht er zu seiner Mutter: Jesus: Weib, siehe, das ist dein Sohn! Evangelista: Darnach spricht er zu dem Jünger: Jesus: Siehe, das ist deine Mutter! 28. Choral Er nahm alles wohl in acht in der letzten Stunde, seine Mutter noch bedacht, setzt ihr ein Vormunde. O Mensch, mache Richtigkeit, Gott und Menschen liebe, stirb darauf ohn alles Leid, und dich nicht betrübe! 26. Koraal In t binnenste van mijn hart Uw naam en kruis alleen, straalt daar te allen tijde; dus kan ik mij verheugen. Laat dat beeld in mij schijnen tot troost in al mijn nood zoals U, Here Christus, zo mild leegbloedde tot de dood. Jezus aan het kruis (Johannes 19: 23-37; Mattheüs 27: 51-52) 27. Recitatief Evangelist: Toen echter de soldaten Jezus gekruisigd hadden, namen ze Zijn kleren en verdeelden die in vier delen, voor elke soldaat een deel, daarbij ook de rok. De rok nu was zonder naad, van bovenaf aan een stuk geweven. Toen zeiden ze onder elkaar: Koor: Laten wij die niet verdelen, maar erom loten voor wie hij zal zijn. Evangelist: Opdat de Schrift in vervulling zou gaan, die zegt: ze hebben Mijn kleren onder elkaar verdeeld en om Mijn rok hebben ze het lot geworpen. Zo deden de soldaten. Bij het kruis van Jezus stonden echter ook Zijn moeder en de zuster van Zijn moeder, Maria, de vrouw van Klopas en Maria Magdalena. Toen Jezus nu Zijn moeder zag staan samen met de leerling die Hij liefhad, zei Hij tot Zijn moeder: Jezus: Vrouw, zie, dat is uw zoon! Evangelist: Daarna zegt Hij tot de leerling: Jezus: Zie, dat is je moeder. 28. Koraal Zijn zorgzaamheid verflauwde niet in Zijn laatste ure, aan Zijn moeder dacht Hij nog, en gaf haar een zoon tot steun. O mens, maak dan nu schoon schip, houd van God en mensen, sterf dan zonder enig leed en laat u niet bedroeven.

13 29. Recitativ Evangelista: Und von Stund an nahm sie der Jünger zu sich. Darnach, als Jesus wußte, daß schon alles vollbracht war, daß die Schrift erfüllet würde, spricht er: Jesus: Mich dürstet! Evangelista: Da stund ein Gefäße voll Essigs. Sie fülleten aber einen Schwamm mit Essig und legten ihn um einen Isopen und hielten es ihm dar zum Munde. Da nun Jesus den Essig genommen hatte, sprach er: Jesus: Es ist vollbracht! 30. Aria (Alt) Es ist vollbracht! O Trost für die gekränkten Seelen! Die Trauernacht läßt nun die letzte Stunde zählen. Der Held aus Juda siegt mit Macht und schließt den Kampf. Es ist vollbracht! 31. Recitativ Evangelista: Und neiget das Haupt und verschied. 32. Aria (Bass) mit Choral Mein teurer Heiland, laß dich fragen, da du nunmehr ans Kreuz geschlagen und selbst gesagt: Es ist vollbracht, bin ich vom Sterben frei gemacht? Kann ich durch deine Pein und Sterben das Himmelreich ererben? Ist aller Welt Erlösung da? Du kannst vor Schmerzen zwar nichts sagen; doch neigest du das Haupt und sprichst stillschweigend: ja. Choral Jesu, der du warest tot, lebest nun ohn Ende, In der letzten Todesnot, nirgend mich hinwende. Als zu dir, der mich versühnt, o du lieber Herre! gib mir nur, was du verdient, mehr ich nicht begehre! 29. Recitatief Evangelist: En vanaf dat moment nam de leerling haar in huis. Daarna, toen Jezus wist dat alles reeds volbracht was, zei Hij, opdat de Schrift vervuld werd: Jezus: Ik heb dorst! Evangelist: Er stond daar een kruik vol zure wijn. Daarin drenkten ze toen een spons en staken die op een rieten stok om die zo bij Zijn mond te brengen. Toen nu Jezus van de zure wijn had genomen, sprak Hij: Jezus: Het is volbracht. 30. Aria (alt) Het is volbracht! O troost voor de gekrenkte zielen. O nacht zo triest, het laatste uur is niet te dragen. De Held uit Juda wint met macht beslecht de strijd. Het is volbracht. 31. Recitatief Evangelist: En boog het hoofd en gaf de geest. 32. Aria (bas) met koraal Dierbare Heiland, mag ik vragen, nu U bent aan t kruis geslagen en zelf sprak, het is volbracht, ben ik van het sterven nu bevrijd? Kan ik door Uw pijn en sterven het hemelrijk beërven? Is verlossing voor de hele wereld daar? U kunt door pijnen niets meer zeggen; Toch buigt U, Heer, Uw hoofd en zegt stilzwijgend: ja. Koor Jezus die gestorven was, leeft nu zonder einde, als de dood mij dan belaagt zal ik mij slechts richten op U, Heer, Die mij verzoent o, mijn lieve Heiland! Geef mij slechts wat U verdiend, meer wil ik niet begeren.

14 33. Recitativ Evangelista: Und siehe da, der Vorhang im Tempel zerriß in zwei Stück von oben an bis unten aus. Und die Erde erbebete, und die Felsen zerrissen, und die Gräber täten sich auf, und stunden auf viel Leiber der Heiligen. 34. Arioso (Tenor) Mein Herz, indem die ganze Welt bei Jesu Leiden gleichfalls leidet, die Sonne sich in Trauer kleidet, der Vorhang reißt, der Fels zerfällt, die Erde bebt, die Gräber spalten, weil sie den Schöpfer sehn erkalten, was willt du deines Ortes tun? 35. Aria (Sopran) Zerfließe, mein Herze, in Fluten der Zähren dem Höchsten zu Ehren! Erzähle der Welt und dem Himmel die Not: Dein Jesus ist tot! 36. Recitativ Evangelista: Die Jüden aber, dieweil es der Rüsttag war, daß nicht die Leichname am Kreuze blieben den Sabbath über (denn desselbigen Sabbaths Tag war sehr groß), baten sie Pilatum, daß ihre Beine gebrochen und sie abgenommen würden. Da kamen die Kriegsknechte und brachen dem ersten die Beine und dem andern, der mit ihm gekreuziget war. Als sie aber zu Jesu kamen, da sie sahen, daß er schon gestorben war, brachen sie ihm die Beine nicht; sondern der Kriegsknechte einer eröffnete seine Seite mit einem Speer, und alsobald ging Blut und Wasser heraus. Und der das gesehen hat, der hat es bezeuget, und sein Zeugnis ist wahr, und derselbige weiß, daß er die Wahrheit saget, auf daß ihr gläubet. Denn solches ist geschehen, auf daß die Schrift erfüllet würde: Ihr sollet ihm kein Bein zerbrechen. Und abermal spricht eine andere Schrift: Sie werden sehen, in welchen sie gestochen haben! 37. Choral O hilf, Christe, Gottes Sohn, durch dein bitter Leiden, daß wir dir stets untertan all Untugend meiden, deinen Tod und sein Ursach fruchtbarlich bedenken, dafür, wiewohl arm und schwach, dir Dankopfer schenken! 33. Recitatief Evangelist: En zie, het voorhangsel in de tempel scheurde uiteen in twee stukken van boven naar beneden. En de aarde beefde en de rotsen spleten en de graven openden zich en vele lichamen van heiligen verrezen. 34. Arioso (tenor) Mijn hart, wanneer de ganse aard met Jezus lijden mee wil lijden, de zon zich in het rouwkleed hult, t voorhangsel scheurt, de rots zich splijt, de aarde beeft, de graven wijken, daar zij hun Schepper zien verscheiden, wat wil jij in jouw plaats doen? 35. Aria (sopraan) Vervloei nu, mijn hart, in stromen van tranen, tot eer van de Hoogste. Vertel aan hemel en aarde uw nood: uw Jezus is dood! 36. Recitatief Evangelist: De Joden dan, daar het de dag der voorbereiding was, verzochten aan Pilatus, opdat de lichamen tijdens de Sabbath niet aan het kruis zouden blijven (want die dag van de Sabbath was heel bijzonder), of hun gebeente gebroken kon worden en ze van het kruis afgenomen konden worden. Toen kwamen de soldaten en braken eerst bij de één en toen bij de ander die met Jezus gekruisigd was, de benen. Toen ze echter bij Jezus kwamen en ze zagen dat Hij al gestorven was, braken ze Hem de benen niet, maar één van de soldaten doorstak Zijn zijde met een speer en terstond vloeide er bloed en water uit. En hij die het gezien heeft, heeft ervan getuigd, en zijn getuigenis is waar en hij zelf weet dat hij de waarheid spreekt, opdat u het kunt geloven. Want dit alles is geschied, opdat de Schrift vervuld zou worden: Gij zult van Hem geen been breken. En nogmaals spreekt een andere Schrift: Zij zullen zien, Wie ze doorstoken hebben. 37. Koraal Help ons, Christus, Zoon van God, door Uw bitter lijden, dat wij steeds Uw onderdaan al het slechte mijden, dat wij de oorzaak van Uw dood, zegenrijk gedenken, daartoe, hoewel arm en zwak, U dankoffers schenken!

15 Die Grablegung Jesu (Johannes 19: 38-42) 38. Recitativ Evangelista: Darnach bat Pilatum Joseph von Arimathia, der ein Jünger Jesu war (doch heimlich, aus Furcht vor den Juden), daß er möchte abnehmen den Leichnam Jesu. Und Pilatus erlaubete es. Derowegen kam er und nahm den Leichnam Jesu herab. Es kam aber auch Nikodemus, der vormals bei der Nacht zu Jesu kommen war, und brachte Myrrhen und Aloen untereinander, bei hundert Pfunden. Da nahmen sie den Leichnam Jesu, und bunden ihn in leinen Tücher mit Spezereien, wie die Jüden pflegen zu begraben. Es war aber an der Stätte, da er gekreuziget ward, ein Garte, und im Garten ein neu Grab, in welches niemand je geleget war. Daselbst hin legten sie Jesum, um des Rüsttags willen der Jüden, dieweil das Grab nahe war. 39. Chorus Ruht wohl, ihr heiligen Gebeine, die ich nun weiter nicht beweine, ruht wohl und bringt auch mich zur Ruh! Das Grab, so euch bestimmet ist und ferner keine Not umschließt, macht mir den Himmel auf und schließt die Hölle zu. 40. Choral Ach Herr, laß dein lieb Engelein am letzten End die Seele mein in Abrahams Schoß tragen, den Leib in seim Schlafkämmerlein gar sanft ohn einge Qual und Pein ruhn bis am jüngsten Tage! Alsdenn vom Tod erwekke mich, daß meine Augen sehen dich in aller Freud, o Gottes Sohn, mein Heiland und Genadenthron! Herr Jesu Christ, erhöre mich, ich will dich preisen ewiglich! Jezus graflegging (Johannes 19: 38-42) 38. Recitatief Evangelist: Daarop vroeg Josef van Arimathea, die een leerling van Jezus was (maar in het geheim, uit vrees voor de Joden), aan Pilatus of hij het lichaam van Jezus mocht afnemen. En Pilatus stond het toe. Daarom kwam hij en nam Jezus lichaam van het kruis. Maar ook Nicodemus kwam, die ooit in de nacht bij Jezus was gekomen en bracht mirre en aloë, bij elkaar meer dan honderd pond. Toen namen ze het lichaam van Jezus en wikkelden het in linnen doeken met specerijen, zoals de Joden gewoon zijn te begraven. Bij de plaats nu, waar Hij gekruisigd was, was een tuin en in die tuin een nieuw graf, waarin nog nooit iemand gelegen had. In dat graf legden ze Jezus, omwille van de voorbereidingsdag van de Joden, aangezien dat graf dichtbij was. 39. Koor Rust zacht, o heilig gebeente, waarom ik verder niet zal wenen, rust zacht en breng ook mij tot rust. Het graf dat voor U is bestemd, en verder ook geen nood meer kent, opent mij de hemelpoort en sluit de hel voorgoed. 40. Koraal O Heer, laat Uw lief engelken wanneer ik sterf, de ziel van mij in de schoot van Abraham dragen: het lichaam in zijn dodenschrijn heel zacht, zonder kwellingen en pijn rusten tot aan de jongste dag! Wek mij uit de doden mij, dat U mijn ogen zien in alle vreugd, o Godes Zoon, mijn Heiland en genadetroon. O Jezus, Heer, verhoor dan mij, ik prijs U in de eeuwigheid! Naar de vertaling van Kees Boogaard en Rob over de Linden

16 De Johannes Passion (1724) wordt vaak vergeleken met de Matthäus Passion, die Bach enkele jaren eerder schreef. De Matthäus Passion is langer en meer beschouwend; de Johannes Passion is dramatischer. De passie is gebaseerd op het evangelie volgens Johannes, waarin de zoon van God ten onder gaat aan de krachten van de duisternis. Solisten en koor bezingen de strijd tussen hemel en hel. Het centrale punt in de passie is het moment dat Pontius Pilatus zwicht voor de druk van het volk om Jezus ter dood te brengen. Johannes beschouwt de kruisiging van Jezus als een verlossing, een terugkeer naar de Vader. Het lijden van Christus krijgt bij Johannes weinig nadruk. Terwijl de Matthäus Passion eindigt in diepe rouw over Christus sterven, eindigt de Johannes Passion juist met een jubelend koraal. In de christelijke liturgie was het al vroeg gebruikelijk om het lijdensverhaal van Christus in de Goede Week voor te lezen: op Palmzondag de versie van de evangelist Mattheüs, op dinsdag die van Marcus, op woensdag die van Lucas en op Goede Vrijdag de versie van Johannes. De verhalen over de lijdensweg van Jezus werden al vanaf de 9 e eeuw getoonzet en in de loop der eeuwen steeds weer veranderd. Eind 17 e eeuw werden er poëtische bespiegelingen in de vorm van aria s en koralen aan toegevoegd. Bach zelf veranderde de Johannes Passion minstens vier keer na de eerste uitvoering. Een definitieve versie is nooit verschenen. Johann Sebastian Bach ( ) schreef de Johannes Passion in 1724 in drie maanden tijd, terwijl hij kapelmeester was van de Thomaskirche te Leipzig. De eerste uitvoering leidde Bach zelf met een orkest in enkele bezetting en een klein koor. Bach was tijdens zijn leven helemaal niet zo bekend. Nu wordt hij gezien als een van de belangrijkste componisten, die in staat was om alle genres, stijlen en vormen van muziek van zijn tijd op te nemen in zijn composities, op een virtuoze manier gebruikmakend van polyfonie en melodie, van krachtige ritmiek en heldere vormen. Zowel de Matthäus Passion als de Johannes Passion heeft een grote dramatische, theatrale kwaliteit. Hoewel Bach nooit een opera schreef zijn zijn passies doordrongen van de taal, de vormen en de geest van de opera.

17 Alfrun Schmid werd in München geboren. Na een opleiding schoolmuziek daar, studeerde zij zang bij Anne Haenen, Charles van Tassel en Cora Canne Meijer in Amsterdam. Regelmatig verleent zij haar medewerking als soliste aan operaproducties en het gangbare oratoriumrepertoire. Ook volgde zij een aantal masterclasses voor de interpretatie van Oude Muziek. Haar bijzondere interesse gaat uit naar het hedendaagse repertoire. Zo werkte zij als soliste samen met het ASKO Ensemble en het Schönberg Ensemble en ook regelmatig met jonge, (nog) volstrekt onbekende componisten. Elsbeth Gerritsen studeerde muziekwetenschap aan de Universiteit Utrecht, en zang aan het Conservatorium van Amsterdam bij Margreet Honig. Masterclasses volgde zij bij Ian Bostridge en Thomas Quasthoff. Momenteel wordt zij gecoached door Jard van Nes. Als soliste is Elsbeth Gerritsen regelmatig te gast bij diverse koren en orkesten. Zo zong zij onder meer de Altrapsodie van Brahms, de Wesendonklieder van Wagner, Alexander Nevsky van Prokofjev, en M is for Music, Man, Mozart van Louis Andriessen. Ook zingt zij veel oratoriumrepertoire en kamermuziek. Sinds januari 2006 maakt zij deel uit van Quink, een vocaal kwintet dat internationale bekendheid geniet. Henk Gunneman studeerde piano en zang aan het Conservatorium te Groningen. Hij volgde lessen bij Max van Egmond, Thom Bollen, Nigel Rogers en bij Christoph Prégardien en nam deel aan masterclasses en concerten bij de Britten-Pears School te Aldeburgh (Engeland). Na een aantal jaren lessen te hebben gevolgd bij Margreet Honig te Amsterdam bekwaamt hij zich momenteel bij Ronald Klekamp te Haarlem. Gunneman treedt regelmatig op als solist in oratoriumconcerten. Hij is vast lid van het Amsterdam Baroque Choir onder leiding van Ton Koopman en zingt als free-lancer bij het Nederlands Kamerkoor, het Groot Omroepkoor en de Nederlandse Opera. Barry Mitchell woont in Australië. Hij studeerde aan het Victorian College of Arts, School for Music bij David Kramm en bij Bolsjoi dirigent Vladamir Vais. Mitchell zingt met prominente gezelschappen zoals Opera Australia, Opera Alive and More than Opera. Hij vertolkte de rol van Vaudement in Tsaikovsky s Iolanta, Levko in Rimsky- Korsakovs Maynight, Torquemada in Ravels L Heure Espagnole en Teapot in Ravels L Enfant et les Sortileges. Mitchell zong in opera en operette met het Victorian State Orchestra en het Tasmania Symphony Orchestra. Barry Mitchell maakt deel uit van het vocale quartet Cosi Fantastic dat vele optredens verzorgt. Arnout Lems studeerde aanvankelijk Poolse taal- en letterkunde. Aan het Koninklijk Conservatorium studeerde hij af in de tweede fase, waar hij bij Diane Forlano en Sasja Hunnego studeerde. Aan het conservatorium van Metz in Frankrijk voltooide hij de liedklas van Udo Reinemann. Hij ontving verder lessen van Wout Oosterkamp, Christina Deutekom, Barbara Pearson, Jill Feldman en David Wilson- Johnson. Arnout Lems is thuis in repertoire van 1300 tot heden: hij zingt in het Middeleeuwen-ensemble Aventure en in het Renaissance-ensemble Cappella Pratensis; daarnaast zong hij in Jos van Veldhovens Cappella Figuralis. Naast de bekende (Bach-) oratoria voert hij vaak nieuw werk uit van hedendaagse componisten. Iassen Raykov, geboren aan de Zwarte Zee, in Varna, Bulgarije, studeerde Piano, Koordirectie en Orkestdirectie. Raykov studeerde Koordirectie aan het Sweelinck Conservatorium te Amsterdam bij Jos Vermunt en Daniel Reuss en, in de tweede fase bij Hans van den Hombergh en Jos van Veldhoven. Bij de laatste specialiseerde hij zich in Oude Muziek. Ook nam hij deel aan masterclasses bij Daniel Reuss met het RIAS Kammerchor in Berlijn, bij Erik van Nevel en bij Harry Christophers en The Sixteen. Onlangs studeerde Raykov af als orkestdirigent met een productie met het Noord Nederlands Orkest. Iassen Raykov is sinds september 2000 dirigent van Kamerkoor Canteklaer. Ook dirigeert hij het Twents Byzantijns Mannenkoor, projectkoor Kanaljerood en het Toonkunstkoor Emmen.

18 Il Concerto Barocco betekent, letterlijk vertaald: Het Barokconcert. Il Concerto Barocco bestaat uit professionele musici, gespecialiseerd in muziek uit de barokperiode. Er worden instrumenten bespeeld die in de 17 e of 18 e eeuw zijn gebouwd, of historisch getrouwe replica s van zulke instrumenten. Deze instrumenten zijn besnaard en gestemd zoals in die tijd gebruikelijk was. Bij de uitvoeringen van dit ensemble geldt het basisprincipe, dat de muziek het meest historisch verantwoord tot zijn recht komt als de instrumentatie en de uitvoeringspraktijk worden gehanteerd, die gangbaar waren in de tijd dat de muziek werd gecomponeerd. Sinds de oprichting in 2001 heeft Il Concerto Barocco zich een aanzienlijke plaats verworven in het Nederlandse muziekleven. Met als thuisbasis Hengelo presenteert het ensemble jaarlijks een reeks concerten in de Waterstaatskerk in deze stad en op verschillende podia in Nederland en Duitsland. Il Concerto Barocco staat onder leiding van Andrew Read. Het Enschedese Kamerkoor Canteklaer bestaat uit geschoolde amateur-zangers en zingt klassieke en modern klassieke muziek. Twee keer per jaar geeft Canteklaer een serie concerten met nieuw repertoire. Canteklaer werd in 1989 opgericht door Yt Nicolai. In 2000 trad Iassen Raykov aan als dirigent. Kamerkoor Canteklaer kreeg zijn huidige vorm na een nieuwe impuls begin Het koor zong in februari 2004 de Vespers van Rachmaninov en trad in november van dat jaar op met de Service Sacré pour le Samedi Matin van Milhaud. Op het eindexamen Koordirectie van Iassen Raykov, in september 2005, zong Canteklaer de Mariavespers van Monteverdi, in de Pieterskerk te Utrecht. In november 2006 zingt het koor een a capella programma met liederen van Grieg, Duruflé en Ligeti. Meer informatie vindt u op Kamerkoor Canteklaer Sopranen Rianne Bijlsma, Anneke Coops, Beata Czenko, Bregtje de Geus, Rosé van der Kaap, Else Kemink, Helene Sattler, Lotte van Sloten, Joyce Sueters, Liesbeth Trompetter, Dionne in 't Veld. Alten Astrid Bartholomeus, Sylvia van Borkulo, Clazien Medendorp, Thea Mooten, Clara van Ommeren, Esther Schopman, Nelly Slot, Drien Suurmond, Karin van Wezel. Tenoren Hylke Banning, Marcin Czenko, Johan Ensink, Gerard Eskes, Gerard Nieuwenhuis, Peter Rauch, Harry Wender. Bassen Harrie Bruns, Rob Grünefeld, Peter van den Heuvel, Theo Kok, Wim Potman, Anne van der Veen, Jan Verberne, Han Wijlens.

19 Wilt u op de hoogte blijven van onze concerten, abonneer u dan op de Canteklaer Nieuwsbrief. Stuur een berichtje naar secretariaat@canteklaer.nl en u ontvangt circa drie keer per jaar informatie over komende concerten. Vrienden van Canteklaer. Bent u geïnteresseerd in onze concerten en draagt u Kamerkoor Canteklaer een warm hart toe, dan nodigen wij u uit om Vriend van Canteklaer te worden. Om kwalitatief goede concerten te kunnen geven maakt Canteklaer hoge kosten. Voor uitvoeringen van deze omvang is het koor dan ook afhankelijk van subsidies en vrienden. Wilt u Kamerkoor Canteklaer financieel ondersteunen, maakt u dan een bedrag van 15 of meer over op rekening ten name van Kamerkoor Canteklaer te Enschede, onder vermelding van Vriendenbijdrage. Een jaarlijkse bijdrage waarderen wij zeer. Als Vriend van Canteklaer ontvangt u korting op de entree voor concerten en informeren wij u tijdig over komende uitvoeringen. Deze productie werd mogelijk met steun van VSBfonds Fransen Fonds Provincie Overijssel Gemeente Enschede Verfhandel Olde Scheper Enschede