MODULE-OMSCHRIJVINGEN Master Educational Needs

Transcriptie

1 MODULE-OMSCHRIJVINGEN Master Educational Needs 1

2 Inhoud Afstemmen op diversiteit... 3 Coachen... 4 Coachen op executieve functies... 5 Coachen op kwaliteiten en verschillen... 6 Communicatie en afstemmen... 7 *Dialogen rond onderwijsbehoeften... 8 Didactiek voor de 21 ste eeuw... 9 Dynamiek van het afstemmen Kansrijk begeleiden bij moeilijk verstaanbaar gedrag Krachtig leren Learning Analytics en Ethische dilemma s (Deze module is niet los te volgen) Leren met ict Leren, onderwijzen en gedragvraagstukken (Deze module is niet los te volgen) Lesgeven en denkprocessen Onderwijsinnovaties duurzaam implementeren Ontwerpen: kind en sociale omgeving Ontwerpen voor spelen *Rekendynamiek: een aanzet tot verandering in reken-wiskundeonderwijs *Rekenen aan de basis: rekengesprekken en rekeninterventies *Rekenwiskunde-problemen en dyscalculie: leerpotentieel bij ernstige rekenproblemen *Rekenen in ontwerpend leren Schoolontwikkeling en verandermanagement *Schrijven en spellen *Spelen met taal en geletterdheid *Taal en lezen 1 (decoderen en vloeiend lezen) *Taal en lezen 2 (denken en begrijpen) *Taal, dyslexie en handelen in de vakken Trends in onderwijsconcepten *deze modules zijn ook via E-learning te volgen klik op het paginanummer om direct naar de omschrijving te gaan 2

3 Afstemmen op diversiteit Deze module is in ontwikkeling. Nadere informatie volgt. 3

4 Coachen Coaching gaat uit van de gedachte dat alle kennis zich in de gecoachte bevindt. Bij coaching wordt gewerkt vanuit bewustzijn en verantwoordelijkheid van de gecoachte. De nadruk verschuift hiermee van de coach (adviesgever) naar de coachee. Coaching is gericht op het bevorderen van leren, anders gezegd op leren leren. Een coach richt zich met name op het vrijmaken van het eigen potentieel van de coachee. De coach ondersteunt de coachee in het verinnerlijken van leerervaringen. Hierdoor maakt de coach zich na verloop van tijd overbodig. En dit alles gebeurt binnen een methodisch kader. Coaching is daarmee doelgericht oftewel resultaatgericht (Van Beek en Tijmes, 2005). In deze module verbeter je de eigen coachingsvaardigheden door het verbreden en verdiepen van het handelingsrepertoire ten aanzien van het begeleiden van leerkrachten. Je oefent met effectieve manieren van communiceren om aan te sluiten bij de coachee en een duurzame manier van leren (double loop learning) te stimuleren. Je wordt uitgedaagd je handelen theoretisch te verantwoorden door de keuzes die in de coachingstrajecten gemaakt worden/zijn te motiveren. Deze module is onderdeel van de leerroute Intern begeleider/zorgcoördinator. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont. 4

5 Coachen op executieve functies Als leerlingen/studenten niet goed kunnen lezen wordt er ingezet op het maken van leeskilometers, als leerlingen/studenten niet goed kunnen rekenen, maken ze rekenkilometers. Maar als leerlingen/studenten achter blijven in bepaalde executieve functies, zoals bij leerlingen/studenten met ADHD of ASS, wordt er in het onderwijs niet veel gedaan. Terwijl het verder ontwikkelen van executieve functies voor deze leerlingen/studenten, op den duur, het verschil kan maken in het zelfstandig functioneren in de maatschappij. Daarom staan in deze module de volgende onderwerpen centraal: Executieve functies Executieve functies is een verzamelnaam voor denkprocessen die belangrijk zijn in het uitvoeren van sociaal en doelgericht gedrag (Smidts & Huizinga, 2011). Leerlingen met ASS, ADHD of een aanverwante stoornis hebben vaak zwakke executieve functies. In deze module komt aan bod hoe u executieve functies van leerlingen/studenten in kaart brengt en kunt versterken. Coachen van leerlingen/studenten Om gedrag te veranderen is het van belang dat de ander een real need en een doel heeft om te veranderen. Dat geldt ook voor leerlingen/studenten. Om dat te bereiken moeten leerlingen/studenten als gelijkwaardige partner en eigenlijk zelfs als initiatiefnemer aangesproken worden om een individueel handelingsplan op te stellen. Vervolgens wordt het plan uitgevoerd en geëvalueerd. Al deze stappen vragen om coachingvaardigheden van jou, als begeleider. Groepscohesie Het gedrag van een leerling/student in een groep of klas staat altijd in interactie met de omgeving. Dus als een leerling/student gedrag verandert kan dat een effect hebben op de groepscohesie in de klas. Daartegenover staat dat de cohesie van een groep of klas ook invloed kan uitoefenen op het gedrag van een leerling/student. In deze module kijk je niet alleen naar de gedragsverandering van de individuele leerling/student, maar ook naar het effect in de groep. Deze module is onderdeel van de leerroute gedragspecialist in het profiel onderwijsexpert gedrag en leren. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont. 5

6 Coachen op kwaliteiten en verschillen Binnen scholen begeleiden en ondersteunen leraren elkaar in allerlei situaties. Elke leraar heeft een eigen manier van leren. De vraag is hoe je daar als coach zo goed mogelijk bij kunt afstemmen. In deze module leer je aan te sluiten bij de communicatie en leerbehoefte van collega s. In deze module ontwerp je coachingstrajecten en voert deze uit in de in de eigen onderwijspraktijk. Eerst verken je de basisprincipes van een goede coach. Vervolgens verdiep je deze kennis met verschillende coachingsmodellen. Op deze manier leer je verschillende fases te gebruiken in een coachingstraject. Een ander thema van de module is het oplossingsgericht coachen en het coachen van leerlingen/studenten. Je leert de kenmerken en uitgangspunten van deze vormen in van coachen. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten. Daarbij krijg je veel ruimte om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je verworven competenties aantoont. 6

7 Communicatie en afstemmen Als begeleider of coördinator in het onderwijs voer je gesprekken met ouders, collega s, hulpverleners uit de zorg, andere begeleiders in het onderwijs, directies, etc. Je voert veel verschillende gesprekken en met het ene gesprek bereik jemeer dan met het andere gesprek. Met de ene persoon verloopt het gesprek beter dan met de andere persoon. Communicatie bepaalt de relatie met anderen, maar de relatie bepaalt ook de communicatie. Problemen in de communicatie ontstaan niet zozeer door water gezegd wordt, maar door de betekenis die men daaraan geeft. In deze module verbeter je het professioneel communiceren. Je verbreedt en verdiept je eigen handelingsrepertoire om te kunnen afstemmen op de diverse perspectieven van leerlingen/studenten, collega s, ouders / verzorgers, directie en externe professionals in complexe situaties. Met behulp van eigen filmopnames wordt het leren van ervaring gekoppeld aan het leren van kennis. Deze module is onderdeel van de leerroute intern begeleider / zorg coördinator en dynamisch coachen op verschillen. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont. 7

8 *Dialogen rond onderwijsbehoeften Docenten en leerlingen/studenten wisselen met elkaar heel wat informatie uit. De manier waarop docenten dit doen, hoe zij in gesprek gaat met hun leerlingen/studenten verschilt. In deze module gaat het over de ontmoeting tussen leraar en leerling/student en de betekenis van deze ontmoeting voor het leren van de leerling/student. Het gaat over het écht in gesprek gaan met elkaar. De inhoud van dit gesprek is hetgeen onderwijs ambieert: het stimuleren van het leren. Je verdiept je in literatuur over het voeren van gesprekken en in literatuur over goed onderwijs en over leren. Je krijgt ruimte om je te verdiepen in een thema dat je in de ontmoeting met de leerling tegenkomt. Deze module is ook een eerste oriëntatie op je persoonlijke praktijktheorie. De persoonlijke praktijktheorie gaat over je eigen visie op onderwijs en hoe dit zichtbaar wordt in je eigen pedagogisch en didactisch handelen. Deze persoonlijke praktijktheorie is de basis voor je handelen in de praktijk en om te gaan met de diversiteit van leerlingen op school. Deze module is onderdeel van iedere leerroute in de master Educational Needs. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk jein de module aan je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont. * Deze module kan ook via e-learning worden gevolgd. 8

9 Didactiek voor de 21 ste eeuw Heb je herinneringen aan een project waar je enorm trots op bent omdat het uiteindelijke resultaat boven al je verwachtingen uitsteeg? En kun je dan terughalen wat je hebt geleerd en op welke manier je gestimuleerd bent om je prestatie met grote inzet af te ronden? In deze module onderzoeken we didactiek voor de 21 ste eeuw gericht op duurzaam leren. Duurzaam leren onttrekt zich grotendeels aan onze waarneming. Daarbij kunnen we doorgaans verwachten dat leerlingen/studenten 40-50% leren van de aangeboden lesstof. Verder is het per leerling ook nog verschillend wat zij van de lesstof leren. Deze bevindingen vergen veel van onze didactische aanpak. In de module Didactiek voor de 21 ste eeuw staan wetenschappelijk doordachte didactische principes centraal die het leren van leerlingen/studenten stimuleren. Deze module is onderdeel de leerroute Leren en lesgeven in de 21 ste eeuw. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In de module bijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt voor eigen persoonlijke praktijkvragen. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont. 9

10 Dynamiek van het afstemmen We weten al zo lang dat elk mens uniek is. Enig in zijn soort. Uniek door eigen talenten, door eigen voorkeuren, door de eigen wijze van zijn en omgaan met anderen. In de hedendaagse samenleving en zo ook in het onderwijs spreken we veelal van prestatie-, opbrengst- en resultaatgerichtheid. Soms horen we dat het daar eigenlijk niet om zou moeten gaan. Dat we meer de mens achter de lerende moeten zien. Hoe kun je dan in een onderwijs- en begeleidingssituatie rekening houden met het unieke van elke lerende? Hoe stem je af op wie de ander is, hoe die leert, hoe die zich ontwikkelt, hoe die communiceert, hoe die zijn eigen talenten ontdekt en met de ontwikkelpunten omgaat? In deze module leer je af te stemmen op verschillen tussen mensen. Verschillen in de manier waarop mensen leren én communiceren. Verschillen in de persoonlijke leer-en communicatiebehoeften en - voorkeuren. Meerdere bronnen uit de vakliteratuur rond leren en coaching wijzen op het wezenlijke belang van de afstemming van jou als leraar, collega of coach op deze verschillen. De kwaliteit van je afstemming is één van de bepalende factoren voor succes in een leer- of coaching situatie. Je ontdekt dat er hiervoor verschillende leer- en communicatietheorieën en -modellen zijn. Deze bieden een groot scala aan afstemmingsmogelijkheden. Deze module stimuleert je de verschillende theorieën en modellen onderling te vergelijken, en bepaal je hun waarde voor uw onderwijs- en coachsituaties. Deze module is onderdeel van de leerroute dynamisch coachen op verschillen en de leerroute intern begeleider/zorgcoördinator. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werkt je in de module aan uw eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin de verworven competenties aantoont. 10

11 Kansrijk begeleiden bij moeilijk verstaanbaar gedrag In de praktijk is het soms lastig gedrag van leerlingen/studenten goed te verstaan. Als leraar is het een uitdaging leerlingen/studenten met moeilijk verstaanbaar gedrag goed te begeleiden. Het gedrag van leerlingen/studenten doet een groot beroep op de kennis en vaardigheden van jou en jouw collega s. Het kan voorkomen, dat een collega met de spreekwoordelijke handen in het haar is komen te zitten. Een belangrijke taak als gedragsspecialist binnen de context van de school, is het begeleiden van collega s met specifieke ondersteuningsbehoeften. In deze module leer je om de begeleiding van een collega zodanig vorm te geven, dat er weer mogelijkheden worden gecreëerd. Tevens plaats je het begeleidingstraject in de context van de zorgroute binnen het samenwerkingsverband of organisatie. Inhoud van de module Het hoofdthema binnen deze module is het begeleiden van een collega. Je krijgt inzicht in verschillende manieren van begeleiding en het afstemmen van de begeleiding op de specifieke begeleidingsbehoefte. Je verbetert een onderwijsleersituatie door af te stemmen op de ondersteuningsbehoefte van een collega, die moeite heeft om te functioneren in een onderwijsleersituatie met moeilijk verstaanbaar gedrag van een of meerdere leerlingen/studenten. In de voorbereiding op en de uitvoering van het begeleidingstraject vraag je feedback aan betrokkenen en experts. Je plaatst het begeleidingstraject in de context van de zorgroute binnen het samenwerkingsverband of organisatie. De gesprekken in het begeleidingstraject leg je vast op film. Deze module is onderdeel van de leerroute gedragsspecialist uit het profiel onderwijsexpert gedrag en leren. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je verworven competenties aantoont. 11

12 Krachtig leren In het onderwijs wordt vaak gezegd dat kinderen en jongeren zich zo slecht kunnen concentreren, een kleine spanningsboog hebben en nauwelijks nog te motiveren zijn. Hoe kan het dan dat jongeren in staat zijn vaak uren achter elkaar ingewikkelde computergames spelen? Wat maakt dat zo aantrekkelijk, of, anders gezegd, wat maakt dat onderwijs niet in staat is hen (zo) lang te boeien? Hoe zien lessen er over het algemeen uit? Hoe uitdagend is het onderwijs? Tijdens de module Krachtig Leren voeren studenten een onderzoeksexperiment uit waarin het versterken van de (intrinsieke) motivatie van kinderen / jongeren door middel van een activerende leeromgeving het uitgangspunt is. Inhoud van de module In deze module gaan we actief aan de slag met het optimaliseren van leerprocessen en motivatie. Kinderen en jongeren die gemotiveerd zijn laten namelijk zelden gedragsproblemen zien. Je onderzoekt de context en kenmerken (diversiteit) van en met de leerlingen m.b.t. krachtig leren in relatie tot de onderwijsbehoeften. Steeds wordt er een relatie gelegd tussen de theorie en je eigen visie met betrekking tot een krachtige leeromgeving. Deze module is onderdeel van de leerroute gedragsspecialist uit het profiel onderwijsexpert gedrag en leren. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je verworven competenties aantoont. 12

13 Learning Analytics en Ethische dilemma s (Deze module is niet los te volgen) Het gebruiken van Learning Analytics heeft als doel het leerproces te versterken door op systematische wijze te meten en met de uitkomsten daarvan de lerenden en leraren te informeren. Met behulp van ICT kun je gegevens snel en tijdig bij leerling/student en leraar krijgen. In deze module leren studenten de data die beschikbaar komen uit het volgen van en meten in leerprocessen te analyseren en de uitkomsten ervan te gebruiken als feedback van datzelfde leerproces. Vervolgens kunnen met gegevens allerlei analyses worden uitgevoerd. Wat zijn ethische stappen als het gaat om afstemmen op leerlingen/studenten? Welke gegevens worden verzameld, met welk doel, wanneer, wie ziet gegevens, met wie worden gegevens gedeeld, wie is eigenaar? Het werken met learning analytics kan niet zonder overwegingen en afspraken ten aanzien van de ethische aspecten van het werken met big data. Deze module is een onderdeel van de leerroute Gepersonaliseerd en toekomstgericht leren uit het profiel Onderwijsexpert in de 21 e eeuw. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In deze module worden blended onderwijsvormen ingezet, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je de verworven competenties aantoont. 13

14 Leren met ict Als leerkracht krijg je steeds nieuwe informatie over de vele ICT-toepassingen die invloed kunnen hebben op het leren van je leerlingen/studenten en op jouw pedagogisch -didactisch handelen. Welke keuze wil je maken en waar baseer je deze keuze op? En wat is er nodig om tot zinvolle implementatie te komen? Van leraren wordt verwacht dat zij beredeneerde keuzes maken om nieuwe technologieën verantwoord in te zetten. Deze module stuurt dan ook aan op het didactisch redeneren rondom de inzet van onderwijstechnologie. In de eerste plaats betekent dit dat samen nagedacht wordt over duurzaam leren. Treedt duurzaam leren op onder invloed van specifieke didactiek waarin ict een rol speelt? In de leerroute hanteren we drie ijkpunten om na te gaan of leren werkelijk optreedt: duurzame verandering, transfer en rijke verbindingen. Als we beslissingen nemen over de inzet van onderwijstechnologieën op basis van deze begrippen kunnen we kwaliteitsverbetering in het onderwijs realiseren. Vervolgens komen didactische principes aan de orde die een rol spelen bij je keuze voor specifieke ICT-toepassingen. Ook worden voor- en nadelen van ICT-toepassingen en implementatie-perikelen geïnventariseerd en besproken. Studenten verrichten binnen de module een onderzoek naar de inzet van ICT op hun school en komen tot concrete en uitvoerbare adviezen die een aanzet zijn voor schoolverbetering. Deze module is onderdeel de leerroute Leren en lesgeven in de 21 ste eeuw. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In de module bijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt voor eigen persoonlijke praktijkvragen. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je de verworven competenties aantoont. 14

15 Leren, onderwijzen en gedragvraagstukken (Deze module is niet los te volgen) Leerlingen/studenten met specifieke onderwijsbehoeften hebben vooral veel baat bij effectief en goed opgezet onderwijs. Vanzelfsprekend geldt dat voor iedere leerling/student, maar vooral leerlingen/studenten met gedragsproblemen zijn hierbij het meest gebaat. Effectief en goed opgezet onderwijs zorgt ervoor dat gedragsproblemen minder vaak voorkomen, afnemen en bij gedragsstoornissen beter beheersbaar zijn binnen een effectieve schoolcontext. In deze module leer je om op schoolniveau te kijken naar processen rondom leren en gedrag. Inhoud van de module Je doet onderzoek naar gedragsvraagstukken op schoolniveau waarbij je aanbevelingen geeft om tot verbetering van het pedagogisch schoolklimaat te komen. Met als uiteindelijk doel om leerlingen/studenten optimaal tot leren te laten komen. Een ander thema binnen deze module is ethisch handelen. Hierbij krijg je inzicht in het spanningsveld tussen overtuigingen en praktisch handelen van jezelf en collega s. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten. Daarbij krijg je veel ruimte om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont. 15

16 Lesgeven en denkprocessen Van nature zijn we nieuwsgierig en hebben we vragen over het hoe en waarom van dingen. Maar nieuwsgierigheid naar nieuwe dingen leidt niet altijd vanzelfsprekend tot duurzaam leren. We gaan uit van de opvatting dat denken de basis vormt voor leren en dat de leraar in het ontwerp en de uitvoering van zijn les de denkprocessen van leerlingen en studenten stimuleert. Deze module is onderdeel de leerroute Leren en lesgeven in de 21 ste eeuw. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In de module bijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt voor eigen persoonlijke praktijkvragen. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je de verworven competenties aantoont. 16

17 Onderwijsinnovaties duurzaam implementeren In deze module staat centraal hoe je in de rol van master onderwijsveranderingen, gericht op het ontwerpen van krachtige en inspirerende leeromgevingen in relatie tot gepersonaliseerd en toekomstgericht leren, kunt ondersteunen en aansturen. Studenten komen tot een samenhangende visie op het ontwerpen en uitvoeren van onderwijsinnovaties gericht op gepersonaliseerd en toekomstgericht leren en laten zich hierbij inspireren door een diversiteit aan bronnen. Studenten verdiepen zich in schoolontwikkelingsvraagstukken en ontwikkelen hierbij een projectplan om vorm te geven aan onderwijsveranderingen. Studenten onderzoeken mogelijkheden om krachtig gepersonaliseerd leren duurzaam te implementeren in de eigen beroepscontext. Onder begeleiding van opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling als veranderaar in de school en aan het verbeteren van de eigen onderwijspraktijk. In deze module worden blended onderwijsvormen ingezet, waarbij veel ruimte is om met eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. NB: In het kader van de pilot is het mogelijk dat deze inhoudsbeschrijving nog gewijzigd zal worden. 17

18 Ontwerpen: kind en sociale omgeving Kinderen groeien op in een sociale omgeving. De sociale ontwikkeling begint al met het eerste oogcontact van jonge baby s. Gaandeweg leren kinderen hun weg te vinden in deze sociale wereld. Hoe doen zij dit en wat is de rol van de mensen die zij tegenkomen in deze omgeving? Wie leert hen hóe zich te gedragen en contact te maken? Kortom hoe verwerven kinderen hun sociale competenties? Het (rollen-) spelen speelt hierin een belangrijke rol. Via deze weg doen kinderen veel ervaring op en leren ze grenzen verkennen. In deze module krijg je inzicht in de sociale ontwikkeling van kinderen en welke rol de leerkracht daarin speelt. Wat is de invloed van je eigen gedrag als leerkracht? Hoe kunt je eventuele stagnaties herkennen? Hoe kun je de ontwikkeling weer proberen vlot te trekken? Deze module is onderdeel van de leerroute Passend meesterschap jonge kind uit het profiel onderwijsexpert speciale onderwijsbehoeften. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame docenten werk je in de module aan uw eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf bijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont. 18

19 Ontwerpen voor spelen Jonge kinderen leren door te spelen. Zij nemen zelf allerlei initiatieven om de wereld en zijn werking te ontdekken. Zij observeren, imiteren en experimenteren tijdens hun spel. Zij zoeken daarbij zelf het benodigde materiaal of maken het van wat zij tegenkomen. In de onderbouw kunnen leerkrachten leren van het spelen van jonge kinderen. Leerkrachten kunnen door te kijken en te luisteren inschatten op welk ontwikkelingsniveau de kinderen zich bevinden. Dat geeft de leerkracht inzicht in de onderwijsbehoeften van jonge kinderen. Welke ruimte moeten zij bieden? Welk materiaal kunnen ze toevoegen? Wanneer is het zinvol om een spelinterventie te plegen? Op welke manier kunnen ze de kinderen de gelegenheid bieden tot het nemen van een volgende stap in hun ontwikkeling? Met andere woorden: wat is nodig om een krachtige leeromgeving te ontwerpen waarin jonge kinderen goed kunnen spelen? In deze module staan de volgende onderwerpen centraal: Leren in een verrijkte leeromgeving Het is belangrijk om de waarde van een rijke leeromgeving op een juiste manier te interpreteren voor de manier waarop jonge kinderen leren en zich ontwikkelen. Je leert verschillende leertheorieën met betrekking tot de huidige opvattingen over leren van jonge kinderen. Planmatig handelen bij het ontwerpen en uitvoeren van een rijke leeromgeving Planmatig werken is essentieel bij het ontwerpen en uitvoeren van een rijke leeromgeving voor kleuters. Planmatig werken helpt om overzicht te krijgen en op een systematische maner te werken waarbij de acties ontwerpt, uitvoert, evalueert en bijstelt. Je leert in deze module volgens de PDCAcyclus planmatig te werken en te observeren. Spel als voertuig voor de ontwikkeling van jonge kinderen Spelen is erg belangrijk in de ontwikkeling van het kind. Met spel worden er diverse situaties en vaardigheden geoefend, zowel op motorisch en cognitief, als op sociaal gebied. Je krijgt inzicht in de betekenis van spel voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Hiervoor is het van belang dat je weet welke grote lijnen er zijn in de fases van spelontwikkeling. In deze module leer je spelkwaliteit te observeren en te beoordelen. Rol van de leerkracht in het creëren van een rijke leeromgeving Bij het creëren van een rijke leeromgeving heeft de leerkracht verschillende rollen. Hij is ontwerper van de leeromgeving. Hij is ook de expert als het gaat om de inhoud, de leerstof. Daarnaast is hij voor de kinderen een identificatiefiguur en daarmee ook cultuurdrager. Tenslotte is hij ook een coach, die de kinderen stimuleert om het beste uit zichzelf te halen. Je verkrijgt inzicht in de rol die een leerkracht kan spelen in het ontwerpen en uitvoeren van een rijke leeromgeving afgestemd op de onderwijsbehoeften van de kinderen. Deze module is onderdeel van de leerroute Passend meesterschap jonge kind uit het profiel onderwijsexpert speciale onderwijsbehoeften. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf bijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont. 19

20 *Rekendynamiek: een aanzet tot verandering in reken-wiskundeonderwijs In deze module wordt toegewerkt naar het ontwerpen van een reken-wiskunde-verbeterplan. Iedereen heeft in het dagelijks leven met rekenen te maken. Het streefdoel voor reken- en wiskundeonderwijs is de maatschappelijke redzaamheid voor alle leerlingen/studenten. Vanzelfsprekend vraagt dit een inspanning van de leraar en de leerling/studenten. Om op een school structureel goed reken-wiskundeonderwijs te realiseren is echter inspanning vereist van het hele team en direct betrokkenen. Het belang van goed reken-wiskundeonderwijs wordt doorgaans op elke school onderschreven. Leraren staan voor de uitdagende taak om leerlingen een stevige rekenbasis te bieden. Die basis wordt gelegd door vroeg te beginnen en ervoor te zorgen dat er sprake is van een doorgaande lijn tot het eind van de basisschool en daarna. Het onderhouden en uitbreiden van rekenkennis en vaardigheden vraagt ook in het voortgezet onderwijs en de opleidingen daarna, expliciete aandacht. De volgende onderwerpen staan centraal in deze module: Goed reken en wiskunde onderwijs Goed reken- en wiskunde-onderwijs begint bij het formuleren van doelstellingen, want alleen dan weet je waar je naartoe werkt en of een leerling/student doelen al dan niet heeft bereikt. Goed rekenonderwijs bevat een beredeneerd aanbod afgestemd op de specifieke behoeften van de leerlingen/studenten. Nadenken over passend aanbod vereist dat leraren kennis hebben over de doorgaande rekenleerlijnen en didactiek. In deze module doen studenten onderzoek naar visie, beleid, praktijk en opbrengsten van het reken-wiskundeonderwijs in de school. Reken- wiskunde-verbeterplan Goed reken-wiskundeonderwijs begint bij het formuleren van een gezamenlijke visie en ambitie. De visie van de school wordt vertaald in een rekenbeleidsplan of rekenverbeterplan. Dit plan geeft aan op welke wijze goed reken-wiskundeonderwijs gerealiseerd wordt en gaat in op het stellen van doelen, beredeneerd aanbod, tijd voor rekenen op het rooster, kwaliteit van instructie, differentiatie en organisatie, monitoren van de rekenontwikkeling, opbrengstgericht werken, en borging. Leren van en met elkaar als team is een voorwaarde om het rekenbeleid uit te voeren. Rekenspecialist Een rekenspecialist heeft zicht op het rekenbeleid en op de vertaalslag hiervan in de dagelijkse praktijk van het reken-wiskundeonderwijs. In deze module ontwikkelen studenten hun rol als Master rekenspecialist in de school. In deze module werken de studenten toe naar een actieve rol als (toekomstig) Master rekenspecialist en ervaren en ontwikkelen diverse aspecten van deze rol. Deze module is een onderdeel van de leerroute Rekenwiskunde en dyscalculiespecialist uit het profiel Onderwijsexpert reken- en wiskunde-innovatie. * Deze module kan ook via e-learning worden gevolgd. 20

21 *Rekenen aan de basis: rekengesprekken en rekeninterventies De module Rekenhulp zoomt in op leraarvaardigheden met betrekking tot het rekendomein getallen en bewerkingen in het rekenleerstofgebied tot In deze module ontwerpen studenten op basis van inventarisatie en analyse een onderbouwd gepersonaliseerd onderwijsontwerp voor een leerling waarbij de rekenontwikkeling stagneert of achterblijft. Studenten verzamelen en analyseren gegevens over de rekenontwikkeling van de leerling/student en formuleert op basis daarvan hypothesen. Op basis van onderzoeksvragen gaat de student onderzoeken; taakanalyse en reken(diagnostische)gesprekken met de leerling/student maken daar in elk geval deel van uit. Op basis van de onderzoeksgegevens worden onderwijsbehoeften geformuleerd en komen studenten tot een gefundeerd onderwijsontwerp voor ongeveer zes weken gericht op bevordering van de rekenontwikkeling van de leerling. De leerling/student wordt actief bij het ontwerp betrokken en het plan wordt met de ouders en andere betrokkenen besproken. Minimaal één interventie van het ontwerp wordt uitgevoerd. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin de student verworven competenties aantoont. Deze module is een onderdeel van de leerroute Rekenwiskunde en dyscalculiespecialist uit het profiel Onderwijsexpert reken-wiskunde innovatie en de leerroutes in het profiel Remedial Teaching en kan gekozen worden in de (pilot) leerroute Gepersonaliseerd leren met ICT in het profiel Talent. * Deze module kan ook via e-learning worden gevolgd. 21

22 *Rekenwiskunde-problemen en dyscalculie: leerpotentieel bij ernstige rekenproblemen In deze module brengen studenten de beginsituatie van een leerling/student met ernstige rekenwiskunde problemen en/of dyscalculie in kaart. Op basis van een verkennend onderzoek ontwerpen studenten een OrthoDidactische Leerroute (ODL) die aansluit op de onderwijsbehoeften van de leerling/student voor rekenen-wiskunde. Het beroepsproduct bestaat uit een schriftelijk verslag van het ontwerpproces van een orthodidactische leerroute (ODL) voor de gekozen leerling. Als verplichte bijlage bij dit beroepsproduct worden verder één uitgewerkte lesactiviteit van het ontwerp en een compilatie van een beeldopname van een rondetafelgesprek opgenomen. De leerling/student en de collega s in school worden bij het ontwerpproces betrokken. Om het ontwerp van de ODL goed te laten aansluiten op de onderwijsbehoeften van de leerling/student voeren studenten een rekengesprek met de leerling/student. Daarna bespreken studenten het ontwerp van de ODL op transformatieve wijze in een rondetafelgesprek met tenminste vijf collega s die bij de leerling/student betrokken zijn. Daarin bespreken studenten de gesignaleerde orthodidactische ondersteuningsbehoeften van de leerling/student multidisciplinair om te komen tot een eenduidige aanpak voor de leerling /student in de school, waarbij commitment wordt nagestreefd van alle gesprekspartners voor het gezamenlijk realiseren van de ODL bij de leerling/student. Deze module is een onderdeel van de leerroute Rekenwiskunde en dyscalculiespecialist uit het profiel Onderwijsexpert reken-wiskunde innovatie en onderdeel van het profiel Remedial Teaching. * Deze module kan ook via e-learning worden gevolgd. 22

23 *Rekenen in ontwerpend leren In deze module ontwerpen studenten een reken-wiskundeproject met betrekking tot de leerstofinhoud van het voortgezet rekenen project. Het project creëert een rijke en uitnodigende reken-wiskundige leeromgeving waaraan alle leerlingen kunnen deelnemen. Het project doet een beroep op 21ste eeuw leren waaronder: creatief denken, probleem oplossend denken, samenwerkend leren. Het is daarbij van belang dat studenten laten zien hoe het proces van ontwerpen en uitvoeren van het project is verlopen. Studenten gaan na of het project de leerlingen/studenten voldoende heeft gemotiveerd / uitgedaagd en heeft bijgedragen aan het zelfvertrouwen in reken/wiskunde. Met andere woorden: studenten moeten nagaan of het project orthopedagogisch en orthodidactisch voldoende aansloot. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin studenten de verworven competenties aantonen. Deze module is een onderdeel van de leerroute Rekenwiskunde en dyscalculiespecialist uit het profiel Onderwijsexpert reken-wiskunde innovatie. * Deze module kan ook via e-learning worden gevolgd. 23

24 Schoolontwikkeling en verandermanagement Over schoolontwikkeling en/of verandermanagement zijn vele boeken geschreven. Een ervan heet: Gedoe komt er toch (Swieringa en Jansen, 2005), een titel die dicht bij de waarheid lijkt te staan, want helemaal zonder gedoe vinden veranderingen nooit plaats. Veranderen is ingewikkeld. Het heeft namelijk met veel én verschillende aspecten van een organisatie van doen. En schoolorganisaties zijn daar geen uitzondering op. Of je het nu ontwikkelen, veranderen, aanpassen of groeien noemt, altijd raakt het mensen diep in hun persoonlijk professionele opvattingen over onderwijs en leren. In deze module maak jeeen contextanalyse van de eigen onderwijssituatie op het niveau van de school (Basisonderwijs) of afdeling/sectie (Voortgezet onderwijs). De analyse toont de actuele onderwijskundige situatie voor wat betreft opleidingsmodel en pedagogisch-didactische grondslag. Dit zet je af tegen de nabije en verdere toekomst en plaats je dus in het licht van relevante maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen. Ten behoeve van de analyse gebruik je verschillende analyse-instrumenten. Deze module is onderdeel van de leerroute intern begeleider/zorgcoördinator uit het profiel onderwijsexpert begeleiden en innoveren. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan uw eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont. 24

25 *Schrijven en spellen "Vandaag zijn we bij het onderdeel schrijven. Pak je boek, je pen en je schrift, en lees de opdracht op bladzijde 15 vast door." Nederlandse leerlingen/studenten schrijven op basis van opdrachten in methodes verschillende soorten teksten die vervolgens worden ingeleverd. De leraar voorziet het ingeleverde werk van feedback op inhoud, schrijfstijl en correctheid en het schrijfproduct verdwijnt in de spreekwoordelijke la. Leerlingen/studenten die goed kunnen schrijven, hebben er plezier in. Leerlingen/studenten die moeite hebben met schrijven hopen dat het schrijfonderdeel snel voorbij is. In vo en mbo speelt teaching to the test een belangrijke rol. Leerlingen/studenten oefenen gedurende hun gehele schoolcarrière alleen de teksten die op het examen gevraagd worden. Dat is niet erg motiverend en het is de vraag of het hen de mogelijkheid biedt zich werkelijk te ontwikkelen tot schrijvers. In het Nederlandse onderwijs wordt veel tijd besteed aan spelling, maar het schrijven van teksten is een stiefkindje geworden. En dat terwijl schrijven onlosmakelijk verbonden is met begrijpend lezen, faciliterend is voor spelling en deel uitmaakt van het onderwijs in de 21e eeuw! In deze module komen schrijven en spellen in relatie tot elkaar aan de orde. De volgende onderdelen staan centraal: Motiverend schrijfonderwijs Op welke manier kunnen leerlingen/studenten worden gemotiveerd om te schrijven? Betrokkenheid en authenticiteit zijn belangrijk. Ingegaan wordt op het kiezen en vormgeven van schrijfopdrachten en tekstgenres, de schrijfidentiteit van zowel de leraar als de leerling/student en over de fixed en de growth mindset als het gaat om schrijven. Kwaliteit bij schrijfonderwijs Hoe kunnen leerlingen/studenten worden ondersteund bij het gericht verbeteren van de kwaliteit van hun schrijfproducten? Als basis voor kwaliteit worden de six and one traits for writing genomen. Ook is aandacht voor de referentieniveaus voor schrijven. Het schrijfproces en de begeleiding daarvan Welke fasen komen aan bod in het schrijfproces en welke ondersteuning kan in de verschillende schrijffases worden geboden. Aan bod komen de leraar als rolmodel, feedback door de leraar en medeleerlingen/studenten en ondersteunende aanpakken, waaronder ICT-toepassingen. Spelling Spelling is onlosmakelijk verbonden met schrijven. In deze module wordt ingegaan op spellingontwikkeling, goed spellingonderwijs en het ondersteunen van spellingzwakke leerlingen/studenten. Deze module is een onderdeel van de leerroute Taalspecialist/dyslexie uit het profiel Onderwijsexpert taal- en leesinnovatie. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin de verworven competenties worden aangetoond. * Deze module kan ook via e-learning worden gevolgd. 25

26 *Spelen met taal en geletterdheid In het aanvankelijk leesonderwijs (groep 2 en 3) wordt de basis van het lezen onderwezen, zoals de klank-tekenkoppeling en de elementaire leeshandeling. De doelen in deze fase zijn dat alle letters gekend zijn en dat leerlingen/studenten kunnen decoderen. Daarbij is het van groot belang om leerlingen/studenten vanaf het begin van hun schoolcarrière te leren genieten van lezen, waarbij het (voor)lezen betekenisvol is en integratie van begrip en woordenschat vanzelfsprekend. De volgende onderwerpen staan centraal in deze module: Orthodidactische- en orthopedagogische aspecten van het leesonderwijs In deze module handelen leraren op basis van wetenschappelijk onderbouwde pedagogisch didactische principes voor beginnende geletterdheid en de tussendoelen beginnende geletterdheid. Thema s die in deze principes terugkomen zijn onder andere de leeshandeling, letteraanbod, motivatie, leesbeleving, leestijd, responsief voorlezen en digitale prentenboeken. Effectief werken Effectief werken betekent dat de beschikbare tijd zo zinvol mogelijk besteed wordt. Dit wil zeggen dat zoveel mogelijk woorden, zinnen en tekst worden gelezen binnen de ingeroosterde tijd voor lezen. Het aantal gelezen woorden bepaalt de effectiviteit van het leesonderwijs. Een groot risico is dat leerlingen/studenten die zwakker lezen ook veel minder lezen, waardoor hun achterstand toe zal nemen. Leraarhandelen De methodes hebben de kwaliteit van de leraar nodig voor goed leesonderwijs. Dit geldt zeker als de leraar les geeft aan leerlingen/studenten met een verminderde aanleg voor het proces van leren lezen. In deze module werken de studenten vanuit een 3-tier benadering. Zij ontwerpen een basisarrangement gericht op de onderwijsbehoeften van hun groep en bepalen dan interventies voor leeszwakke leerlingen/studenten. Deze module is een onderdeel van de leerroute Taalspecialist/dyslexie uit het profiel Onderwijsexpert taal- en leesinnovatie. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan uw eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je de verworven competenties aantoont. 26

27 *Taal en lezen 1 (decoderen en vloeiend lezen) Het bereiken van leesvloeiendheid is essentieel om volwaardig deel te nemen aan de geletterde samenleving. Vloeiend kúnnen lezen is daarom een belangrijk doel van onderwijs in voortgezet lezen. Het is de fase waarin leerlingen/studenten tot geautomatiseerde woordherkenning komen, aanvankelijk hardop (tot AVI M4) en later via stillezen (vanaf AVI M4 en verder gedurende de hele onderwijscarrière). In deze module staan de volgende onderwerpen centraal: Vloeiend lezen; versnellen van de leeshandeling Leerlingen/studenten leren vloeiend lezen doordat zij steeds vaardiger (complexe) woordstructuren kunnen decoderen. Deze ontwikkeling wordt gestimuleerd door het lezen van veel teksten. Er is een aantal effectieve technieken voor het versnellen van de leeshandeling. We bieden de kaders hiervoor aan in een basisarrangement. Leesmotivatie, leesbeleving en het juiste boek Eén van de factoren die medebepalend zijn voor leesmotivatie is het vinden van het beslissende boek. Hoe helpen leraren leerlingen/studenten juist dat boek te vinden? Hoe kunnen ze functioneren als rolmodel als het gaat om leesmotivatie? Hoe creëren ze een leessfeer in hun klas zodat alle leerlingen/studenten met plezier lezen? Welke mogelijkheden bieden digitaal lezen of luisterlezen? Innovatief handelen In deze module kijk je kritisch naar het onderwijs in en de toetsing van vloeiend lezen op je eigen school. Ze baseren zich daarbij op beschikbare onderzoeksevidentie. Belangrijke uitgangspunten vormen goed en motiverend leesonderwijs voor alle leerlingen/studenten en het daarbij inzetten van extra ondersteuning voor zwakke lezers met behulp van programma s als Connect of Ralfi/Ralfi light. Deze module is een onderdeel van de leerroute Taalspecialist/dyslexie uit het profiel Onderwijsexpert taal- en leesinnovatie. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont. * Deze module kan ook via e-learning worden gevolgd. 27

28 *Taal en lezen 2 (denken en begrijpen) In de praktijk van het onderwijs wordt onder begrijpend lezen vaak verstaan dat leerlingen/studenten strategieën leren om teksten te kunnen begrijpen. In deze module gaan we ervan uit dat een aantal aspecten samen tot leesbegrip leiden. Het gaat dan om het decoderen, het ontwikkelen van een ervarings- en taalbasis, leesmotivatie en hoeveelheid tekst, tekstkwaliteit en actief denken over teksten. In deze module staan daarom de volgende aandachtsgebieden centraal: Een ervarings- en taalbasis Om teksten te kunnen begrijpen, is het nodig om kennis op te bouwen en een adequate woordenschat. Wat zijn effectieve manieren om contextgericht te werken aan leesbegrip? Hoe vergroten leerlingen/studenten hun woordenschat? Begrijpend lezen is geen geïsoleerd vak, maar het omgaan met teksten vindt plaats in alle vakken. Op welke manieren kan de verbinding tussen lezen en andere vakken plaatsvinden? Leraren kijken vanuit onderzoeksevidentie kritisch naar het huidige onderwijs en doen voorstellen tot innovaties. Teksten kiezen Om teksten te leren begrijpen hebben leerlingen rijke teksten nodig. In deze module wordt ingegaan op de vraag wat daaronder wordt verstaan en hoe teksten kunnen worden geselecteerd. Leesplezier ontstaat niet vanzelf! Het met plezier lezen van (jeugd)literatuur en informatieve teksten vraagt om een geëngageerde aanpak met gerichte instructie en ondersteuning. Alleen leesplezier is echter geen garantie voor het aanleggen van de taal-denkrelaties die nodig zijn om te functioneren op het bij de (zorg) leerling/student passende niveau. De ondersteuning in het ervaren en begrijpen van fictie kan naast het maken van leeskilometers juist voor zorgleerlingen een brug slaan naar het begrijpen van meer complexe informatieve teksten. Ben je als leraar in staat om vanuit je eigen leesmotivatie en ervaring de (zorg)leerling/studenten te enthousiasmeren en de juiste kaders te bieden? Actief denken De Nederlandse methodes begrijpend lezen zijn sterk gericht op de instructie van leesstrategieën. Wat weten we over het effect daarvan? En hoe kunnen we leerlingen/studenten in een meer contentgerichte benadering stimuleren en ondersteunen in het actief denken over teksten? Deze module is een onderdeel van de leerroute Taalspecialist/dyslexie uit het profiel Onderwijsexpert taal- en leesinnovatie. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin de verworven competenties aantoont. * Deze module kan ook via e-learning worden gevolgd. 28