Nieuwsbrief van het Nationaal Hepatitis Centrum. Jaargang 5, nummer 18, september 2009 INHOUDSOPGAVE. Informatie over de NHC nieuwsbrief

Transcriptie

1 Nieuwsbrief van het Nationaal Hepatitis Centrum Jaargang 5, nummer 18, september 2009 INHOUDSOPGAVE Informatie over de NHC nieuwsbrief Programma Landelijke Hepatitisweek Nationale Hepatitis C Campagne van start Algemene vaccinatie hepatitis B in Nederland Methadon- en spuitomruilprogramma s leiden tot daling hepatitis C-infecties Actief opsporen en behandelen van hepatitis B voorkomt veel leed Vaccinatie hepatitis B voorkomt leverkanker Peginterferon-alfa-2a en peginterferon-alfa-2b even effectief in behandeling tegen hepatitis C Vaccinatie hepatitis B in de huid bij hemodialysepatiënten IL28B-gen speelt belangrijke rol bij slagen therapie HCV Maatregelen tegen verwondingen door naaldenprikken Aanpak hepatitis C in Engeland laat te wensen over Hepatitis A door McDonald's-filiaal VS Hepatitis C na ziekenhuisbesmetting in Colorado Overzicht lopende studies Informatie over de NHC nieuwsbrief De nieuwsbrief van het Nationaal Hepatitis Centrum verschijnt per kwartaal en geeft een overzicht van de recente ontwikkelingen omtrent hepatitis. Uitgebreide informatie kunt u verkrijgen via onze website of door telefonisch contact op te nemen met de Hepatitis Infolijn: (033) Onze materialen zijn te bestellen via de NHC-website en via de Hepatitis Infolijn. Onze publicaties zijn gratis online in te zien en te downloaden. Als u opmerkingen of suggesties heeft, of als u deze nieuwsbrief niet meer wenst te ontvangen, kunt u een sturen naar: nieuwsbrief@hepatitis.nl. Printversie Nieuwsbrief NHC september /8

2 Landelijke Hepatitisweek Van 19 tot en met 23 januari 2010 wordt de Landelijke Hepatitisweek weer gehouden in Congrescentrum Regardz Eenhoorn Amersfoort. Deze dagen zal er uitgebreid aandacht besteed worden aan het thema: Medische en sociale gevolgen van hepatitis Het voorlopige programma van deze week is bekend. De presentaties en workshops zijn verdeeld over drie dagen. Op dinsdag 19 januari is het programma samengesteld voor mensen werkzaam in de Eerste- en Tweedelijnszorg, Donderdag 21 januari is er een speciaal programma voor Arbo-professionals en op zaterdag 23 januari is de informatie toegespitst op patiënten en hun omgeving. Bekijk het voorlopige programma op Vanaf 1 november kunt u zich aanmelden. Dit kan via de website of schriftelijk. Mail naar LHW@hepatitis.nl als u een persoonlijke uitnodiging wilt ontvangen. Nationale Hepatitis C Campagne van start Op 8 september is de Nationale Hepatitis C Campagne van start gegaan. Tot februari 2010 zal op verschillende manieren de aandacht worden gevraagd voor hepatitis C. De bedoeling is om de Nederlandse bevolking te informeren over hepatitis C en te stimuleren dat mensen nadenken over de vraag of zij mogelijk besmet zijn met hepatitis C. De campagne richt zich op drie groepen: het algemene publiek, met name mensen die voor 1992 een bloedtransfusie hebben gehad, mensen die harddrugs gebruiken (of dit in het verleden hebben gedaan), mensen afkomstig uit landen waar hepatitis C veel voorkomt. De campagne richt zich ook expliciet op intermediairen zoals huisartsen, medewerkers van GGD'en en van instellingen voor verslavingszorg. Voor meer informatie over de Hepatitis C campagne kunt u kijken op: Op deze website kunt u tevens een test maken om uw risico op hepatitis C in te schatten. De campagne is gemaakt in opdracht van het ministerie van VWS en ZonMw. Negen verschillende partijen werken samen aan de Nationale Hepatitis C campagne: NIGZ, Nationaal Hepatitis Centrum, Julius Center, Nederlands Huisartsen Genootschap, Trimbos-instituut, Stichting Mainline, GGD Nederland, Landelijke Vereniging Georganiseerde Eerstelijn, Bureau Raedelijn. Algemene vaccinatie hepatitis B in Nederland In de vorige nieuwsbrief is aandacht besteed aan het advies van de Gezondheidsraad om alle kinderen te gaan vaccineren tegen hepatitis B. Minister Klink zou voor 1 juli jl. reageren op dit advies. Helaas is dit tot nu toe nog niet gebeurd. Zodra er meer hierover bekend is, zal het op onze website gepubliceerd worden. Methadon- en spuitomruilprogramma s leiden tot daling hepatitis C-infecties Het aantal nieuwe infecties met het hepatitis C-virus (HCV) is de laatste jaren sterk afgenomen onder druggebruikers in de Amsterdamse Cohortstudie (ACS). Deze daling is vergelijkbaar met de daling van het aantal nieuwe hiv-infecties onder druggebruikers en hangt waarschijnlijk samen met de Amsterdamse methadon- en spuitomruilprogramma's, concludeert Charlotte van den Berg. Uit onderzoek naar het natuurlijk beloop bleek dat vrouwen HCV beter klaren dan mannen na HCVseroconversie. Van den Berg bestudeerde ook de rol van de HCV-specifieke T-celrespons bij acute en chronische HCV-infectie bij druggebruikers uit de ACS, ziekenhuispatiënten en mannen die seks hebben met mannen. Daaruit bleek onder meer dat een T-celrespons die gericht is tegen niet-structurele eiwitten van HCV, geassocieerd is met het spontaan klaren van het virus. Charlotte van den Berg promoveerde op 26 juni jl. Bron: UvA Persvoorlichting Printversie Nieuwsbrief NHC september /8

3 Actief opsporen en behandelen van hepatitis B voorkomt veel leed Een chronische infectie met het hepatitis B-virus kan ernstige gevolgen hebben, zoals levercirrose of leverkanker. De behandelingsmogelijkheden zijn de afgelopen tien jaar sterk verbeterd. "Door tijdige opsporing en behandeling kunnen we veel schadelijke gevolgen voorkomen en dus gezondheidswinst behalen," stelt Irene Veldhuijzen, infectieziekten-epidemioloog bij GGD Rotterdam-Rijnmond, in haar proefschrift waarmee ze op vrijdag 4 september jl. promoveerde. Met behulp van wiskundige modellering is het effect van verschillende maatregelen op de sterfte en ziektelast van chronische hepatitis B bepaald. Als alle patiënten met actieve chronische hepatitis B in Nederland ontdekt en behandeld zouden worden, dan kan de levergerelateerde sterfte met 80% gereduceerd worden als vanaf het begin een antiviraal middel met een laag resistentieprofiel gekozen wordt. Dit effect is toe te schrijven aan zowel de vermindering van de complicaties van cirrose, als het voorkomen van het ontstaan van cirrose. Veldhuijzen: Maar ook al is de impact van antivirale behandeling potentieel groot, er wordt niet optimaal van geprofiteerd aangezien slechts een klein deel van de patiënten dat behandeling nodig heeft ook daadwerkelijk behandeld wordt. Screening kan de opsporing van hepatitis B patiënten verbeteren. Daarom hebben wij ook gekeken naar de kosteneffectiviteit van screening van migranten. Screening kost geld, maar je wint kwaliteit van leven doordat je kunt behandelen en de ernstige gevolgen kunt voorkómen. Alles bij elkaar lijkt screening kosteneffectief te zijn. Het onderzoek van Veldhuijzen werd financieel gesteund door de Stichting Lever Onderzoek. Verschillende studies uit het proefschrift werden gepubliceerd in toonaangevende internationale wetenschappelijke tijdschriften zoals Gut en Hepatology. Bron: Erasmus MC Vaccinatie hepatitis B voorkomt leverkanker Vaccinatie tegen het hepatitis-b-virus beschermt kinderen tussen de 6-19 jaar tegen leverkanker. Dat blijkt uit een twintig jaar durende follow-upstudie in Taiwan. De resultaten zijn op 16 september online gepubliceerd door de Journal of the National Cancer Institute (JNCI). Leverkanker is één van de meest vóórkomende kankersoorten bij mensen. Het hepatitis B-virus is de belangrijkste oorzaak voor het onstaan van leverkanker. De Taiwanese wetenschappers analyseerden data van 508 patiënten met bewezen leverkanker die tussen de 6 en 19 jaar waren bij diagnose. 444 van hen waren niet gevaccineerd en 64 wel. Uit de analyse blijkt dat gevaccineerden een drie keer zo klein risico hebben op leverkanker als ongevaccineerden. De conclusie van het onderzoek luidt dat vaccinatie tegen hepatitis B bij kinderen en jongeren preventief werkt tegen leverkanker. Het succes van de preventie van leverkanker hangt dan ook voornamelijk af van de uitroeiing van chronische HBV-infectie, aldus de auteurs. Zij hebben in deze studie niet gekeken naar andere risicofactoren, zoals roken en drinken. Bron: Journal of the National Cancer Institute 2009, online publicatie 16 september Peginterferon-alfa-2a en peginterferon-alfa-2b even effectief in behandeling tegen hepatitis C Er is geen verschil in effectiviteit tussen peginterferon-alfa-2a en peginterferon-alfa-2b voor de behandeling van chronische hepatitis C. Dat concluderen John McHutchison e.a. in een artikel in NEJM. Huidige richtlijnen bevelen zowel het gebruik van peginterferon-alfa-2a (Pegasys) als van peginterferon-alfa-2b (Pegintron) beide in combinatie met ribavirine aan. De onderzoekers hebben naar zowel de werkzaamheid als de veiligheid van de behandelopties gekeken. Daarnaast werd een derde onderzoeksgroep behandeld met een combinatie van ribavirine en een experimentele lagere dosis peginterferon-alfa-2b. De onderzoeksgroep bestond in totaal uit 3070 patiënten, besmet met HCV genotype 1, die gedurende een periode van 48 weken medicatie kregen. De blijvende virologische respons (SVR) verschilde nauwelijks tussen de drie onderzoeksgroepen. Het aantal en de soort bijwerkingen van de geneesmiddelen waren hetzelfde voor alle behandelgroepen. De studie is beperkt tot patiënten met genotype 1, het meest voorkomende Printversie Nieuwsbrief NHC september /8

4 genotype in de VS en Europa. De resultaten kunnen niet worden gegeneraliseerd naar patiënten met andere HCV-genotypen. Bron: NEJM 2009; 361: Meer informatie over deze en andere onderzoeken is te vinden op onze website onder het hoofdstuk wetenschappelijke publicaties. Vaccinatie hepatitis B in de huid bij hemodialysepatiënten Een gangbare inenting tegen hepatitis B wordt gegeven als een injectie in een spier. Maar bij hemodialysepatiënten is een eerste vaccinatie op deze manier veel minder vaak effectief dan bij gezonde mensen. Nefrologen en medewerkers van de afdeling infectieziekten van het Princess Alexandra Hospital in Brisbane (Australië) onderzochten of patiënten die na de eerste vaccinatie niet beschermd zijn, beter reageren op een vaccinatie via de huid. Aan de studie namen 59 dialysepatiënten deel, die in acht weken opnieuw ingeënt werden. Een deel van hen kreeg net als de eerste keer een inenting in een spier, verdeeld over twee injecties van 40 microgram. De anderen kregen eens per week 5 microgram ingespoten in de huid. Van de patiënten die via de huid gevaccineerd waren begon 79 procent antilichamen aan te maken. In de groep die de injectie in een spier had gekregen, was dat half zo veel. De manier van toedienen was de enige factor die van invloed was op het al dan niet aanmaken van antilichamen als reactie op het vaccin. De patiënten die de inenting via de huid hadden gekregen, maakten gemiddeld ook meer antilichamen aan. En de periode dat ze daar voldoende van in hun bloed hebben om beschermd te zijn tegen een hepatitis B-infectie, lijkt langer te duren. De injecties in de huid werden goed verdragen. De onderzoekers stellen dat niet duidelijk is of de betere werkzaamheid van de vaccinatie via de huid het effect is van de plaats van toediening of dat dat komt doordat de vaccinatie in een heleboel kleine doseringen gegeven wordt. Toch vinden ze dat inenting via de huid standaard moet worden bij hemodialysepatiënten die in eerste instantie niet op een hepatitis B-vaccinatie reageren. Bron: American Journal of Kidney Diseases (2009), Volume 54, Issue 1, Meer informatie over deze en andere onderzoeken is te vinden op onze website onder het hoofdstuk wetenschappelijke publicaties. IL28B-gen speelt belangrijke rol bij slagen therapie HCV Gemiddeld geneest 50-80% van de mensen met chronische hepatitis C na behandeling met PegIFN en ribavirine. Het is al langer bekend dat de behandeling bij mensen van Europese komaf beter aanslaat dan bij mensen van Afrikaanse komaf. Onderzoekers hebben ontdekt dat genetische variatie bij het IL28B-gen de kans van slagen beïnvloedt. Het genotype dat leidt tot een betere respons op behandeling blijkt bij mensen van Europese afkomst vaker voor te komen dan bij mensen van Afrikaanse afkomst. Hiermee kan een gedeelte van het verschil in effectiviteit van de behandeling met PegIFN en ribavirine tussen deze twee bevolkingsgroepen worden verklaard. Bron: Nature.com ( ) Meer informatie over deze en andere onderzoeken is te vinden op onze website onder het hoofdstuk wetenschappelijke publicaties. Maatregelen tegen verwondingen door naaldenprikken Vakbonden en werkgevers in de EU gaan maatregelen nemen om verwondingen door naaldenprikken in de gezondheidszorg terug te dringen. Het gaat onder meer om voorlichting en preventie. De sociale partners hebben daartoe vrijdag 17 juli een overeenkomst getekend. Jaarlijks vinden in de EU meer dan een miljoen verwondingen plaats doordat zorgpersoneel zich prikt met een naald of een ander scherp voorwerp. Deze ongelukken kunnen leiden tot besmetting met hepatitis B/C en/ of hiv. In de gezondheidssector in de EU werken in totaal circa 3,5 miljoen mensen. Bron: ANP Printversie Nieuwsbrief NHC september /8

5 Aanpak hepatitis C in Engeland laat te wensen over Onderzoek wijst uit dat de gezondheidsautoriteiten in Engeland er niet in slagen hepatitis C aan te pakken. Het aantal sterfgevallen als gevolg van hepatitis C is in Engeland de afgelopen 10 jaar verdubbeld, dit in tegenstelling tot de rest van Europa waar het aantal sterfgevallen door leverziekte juist daalt. In 2004 publiceerde het ministerie van gezondheid het Hepatitis C Actieplan voor hepatitis C, dat specifieke acties schetst om onderzoek, monitoring, voorlichting en preventie-inspanningen te verbeteren. Een audit in 2008 wijst uit dat dit actieplan in de meeste delen van Engeland niet of nauwelijks wordt uitgevoerd. Indien er de komende jaren geen actie ondernomen wordt om hepatitis C te bedwingen zal er in 2015 naar schatting een verdubbeling van het aantal mensen met levercirrose zijn als gevolg van hepatitis C. Bron: The Hepatitis C Trust, Out of Control: An audit of Strategic Health Authority hepatitis C governance, July 2009 Hepatitis A door McDonald's-filiaal VS Een Amerikaanse McDonald s-vestiging wordt in verband gebracht met een uitbraak van hepatitis A. Het aantal gemelde besmettingen is eind augustus opgelopen tot 18 en er lopen al drie aanklachten tegen de fastfoodketen. Nog eens 32 besmettingen in west-illinois en oost-iowa worden in verband gebracht met deze vestiging, omdat ze in dit restaurant zijn geweest. Dat meldt het Health Department van Rock Island County. De uitbraak vond in juli plaats in de McDonald svestiging in Milan, in de staat Illinois. Vorige maand kregen ruim 5300 mensen een inenting tegen hepatitis A. Volgens berekeningen, gebaseerd op bezoekersaantallen van het restaurant, zouden zeker aan hepatitis A zijn blootgesteld. Onder de besmette mensen zijn twee medewerkers van de Mac. Een van de twee was op 16 juni al ziek. Zij bleek later hepatitis A te hebben. Het lijkt erop dat zij, terwijl ze besmet was, voor haar werk voedingsproducten in de vestiging heeft aangeraakt. De vestiging werd 15 juli gesloten door het Rock Island Health Department en ging na een inspectie op 18 juli weer open. Bron: Elsevier Voedingsmiddelen Industrie Hepatitis C na ziekenhuisbesmetting in Colorado In een ziekenhuis in Denver, Colorado is men er achter gekomen dat een technisch medewerkster van de afdeling chirurgie, zich zelf injecteerde met pijnstillers bestemd voor patiënten. Nadat zij zichzelf had geïnjecteerd gebruikte ze dezelfde naald voor de patiënten en gaf hen een zoutoplossing, zo is op Promed te lezen. De inmiddels ontslagen medewerkster, die hepatitis C had, heeft op deze manier mogelijk een aantal patiënten besmet. Er zijn 6000 mensen opgeroepen om een bloedtest af te laten nemen. Tot nu toe zijn er 9 patiënten met hepatitis C gevonden. Bron: Wekelijks overzicht van infectieziektesignalen: 9 juli 2009 Lopende studies: Hepatitis B: 1. ARES-studie (Erasmus MC en AMC) Patiënten die worden behandeld met nucleos(t)ide analogen (virusremmers zoals lamivudine, adefovir, entecavir, telbivudine en tenofovir) moeten deze behandeling vaak langdurig voortzetten. Het beëindigen van de behandeling leidt namelijk in het merendeel van de patiënten tot het weer actief worden van het hepatitis B virus. Er is recent gestart met een onderzoek waarbij wordt gekeken of het tijdelijk toevoegen van peginterferon aan de behandeling met entecavir leidt tot een grotere kans op een blijvende onderdrukking van het hepatitis B virus na het stopzetten van de behandeling. Hiervoor worden patiënten óf behandeld met alleen entecavir óf behandeld met een combinatie van entecavir en peginterferon. Patiënten met een chronische hepatitis B en een positief HBeAg kunnen deelnemen aan deze studie. Voor nadere informatie kan contact opgenomen worden met Milan Sonneveld via of via m.j.sonneveld@erasmusmc.nl. In het AMC kan contact opgenomen worden met tel of via leverresearch@amc.nl Printversie Nieuwsbrief NHC september /8

6 2. PILOT-studie (Erasmus MC) Voor patiënten met chronische hepatitis B die al langdurig met virusremmers worden behandeld. In deze studie zal peginterferon worden toegevoegd aan de huidige behandeling met virusremmers om te onderzoeken of een blijvende onderdrukking van het hepatitis B virus na het stopzetten van de behandeling mogelijk is. Voor nadere informatie kan contact opgenomen worden met Jurriën Reijnders via of via j.reijnders@erasmusmc.nl 3. Tenofovir-studie (Erasmus MC) In deze studie wordt gekeken naar het effect van behandeling op het afweersysteem van de patiënt die chronisch geïnfecteerd is met hepatitis B. Patiënten die gaan starten met Tenofovir behandeling voor hun chronische hepatitis B infectie kunnen deelnemen aan de studie en zullen worden behandeld volgens de huidige richtlijnen. Tijdens de studie zal er op 4 tijdstippen een dunne naald zuigbiopt uit de lever worden afgenomen om het afweersysteem van de patiënt te onderzoeken. Voor nadere informatie kan contact opgenomen worden met Roeland Zoutendijk via of via r.zoutendijk@erasmusmc.nl 4. Behandeling van chronische hepatitis B patiënten met Adefovir en Peg-IFN (AMC) Patiënten met chronische hepatitis B en een virale 'load' van meer dan cop/ml ( IU/ml) kunnen meedoen met een studie waarbij Adefovir en Peg-IFN in combinatie gegeven worden gedurende een jaar. Voor nadere informatie kan contact opgenomen worden met Bart Takkenberg via (sein 59491) of via r.b.takkenberg@amc.nl 5. PADD-studie (Erasmus MC) Voor patiënten met chronische hepatitis B die al langdurig met virusremmers worden behandeld. In deze studie zal peginterferon worden toegevoegd aan de huidige behandeling met virusremmers om te onderzoeken of een blijvende onderdrukking van het hepatitis B virus na het stopzetten van de behandeling mogelijk is. Voor nadere informatie kan contact opgenomen worden met Vincent Rijckborst via of via v.rijckborst@erasmusmc.nl Informatie AMC studies Informatie over alle AMC-studies kunnen ingewonnen worden per (leverresearch@amc.nl) of per telefoon ( ) op het secretariaat, waarna U terug gebeld wordt door een van de leverspecialisten. Informatie Erasmus MC studies Voor algemene informatie of vragen over één van de Erasmus-studies kunt u contact opnemen met drs. R. Roomer, drs. M. Claassen, drs. J.F. Bergmann of dr. R.J. de Knegt via , of Hepatitis C: 1. Behandeling van leververvetting bij HCV patiënten (VUmc) In het VU medisch centrum start binnenkort een onderzoek naar de effecten van een behandeling van leververvetting voorafgaande aan een behandeling gericht tegen hepatitis C infectie. Voor dit onderzoek worden deelnemers gezocht. Achtergrond Uit onderzoek is gebleken dat chronische hepatitis C infectie (HCV) gepaard kan gaan met vervetting van de lever. Waarschijnlijk speelt een verminderde gevoeligheid van het lichaam voor insuline, een hormoon van belang in de vet- en suikerhuishouding, hierbij een belangrijke rol. Eén van de nadelige gevolgen van deze insuline-resistentie is dat standaard behandeling voor HCV met PEG-interferon en ribavirine minder effectief is. Doel van het onderzoek In deze studie wordt onderzocht of een voorbehandeling van 16 weken met het middel pioglitazon de effectiviteit van PEG-interferon en ribavirine kan verhogen. Printversie Nieuwsbrief NHC september /8

7 Wie komen er in aanmerking voor het onderzoek? Voor dit onderzoek komen in aanmerking mannen en vrouwen van jaar, met een chronische HCV infectie, genotype 1. Deelnemers hebben al één of meerdere keren een behandeling met interferonen gehad, zonder blijvend effect. Omdat deelnemers een magneetscan (MRI) moeten ondergaan tijdens het onderzoek, is het belangrijk dat ze geen claustrofobie, pacemaker en/of metalen implantaten, clips of splinters hebben. Andere belangrijke redenen waarom u niet zou kunnen meedoen zijn het hebben van diabetes, HIV infectie, hepatitis B infectie, hartfalen, verhoogde bloedingsneiging, of het gebruiken van meer dan 2 eenheden alcohol per dag. Wat betekent meedoen? Allereerst vragen wij u deel te nemen aan dit onderzoek, waarbij behandeling met het medicijn pioglitazon (of placebo) gedurende 16 weken, voorafgaat aan een hernieuwde behandeling voor HCV. Pioglitazon wordt in tabletvorm één keer daags toegediend. Zowel voor aanvang als 16 weken na behandeling met de studie medicatie pioglitazon of placebo, als ook 12 weken na de aansluitende behandeling met PEG-interferon/ribavirine, zal een MRspectroscopie, suikerwatertest en leverbiopsie plaatsvinden. Wanneer na de 12 weken behandeling met de combinatie PEG-interferon en ribavirine blijkt dat het aantal virusdeeltjes succesvol is afgenomen, kan besloten worden door te gaan met de behandeling, waarmee de kans om het virus kwijt te raken aanzienlijk is. Meer informatie? Wanneer u meer informatie zou willen, kunt u contact opnemen met een van de onderzoekers: Mw. Drs. N. van Gerven, arts-onderzoeker Drs. B.J. Verwer, arts-onderzoeker Mw. Dr. C.M.J. van Nieuwkerk, MDL-arts/hepatoloog Telefoon: cmj.vannieuwkerk@vumc.nl 2. VIRID-studie bij hepatitis C patiënten met genotype 1 of 4 (Erasmus en UMC Radboud) Sinds 2008 loopt in het Erasmus MC en UMC Radboud een studie waarin een dubbele dosis ribavirine wordt vergeleken met de standaarddosering bij de behandeling van hepatitis C. Daarnaast wordt behandeld met PEG-interferon. Om bloedarmoede te voorkomen wordt EPO (erythropoietine) gegeven. De studie wordt uitgevoerd in patiënten met HCV genotype 1 of 4 met een virusload > IU/mL, omdat bij deze patiënten de standaardbehandeling minder vaak slaagt. De ribavirine-dosering wordt onderzocht in deze studie omdat er aanwijzingen zijn dat met een hogere dosis ribavirine het succespercentage van de behandeling vergroot kan worden. Op de website staat alle informatie, zowel voor behandelaars als patiënten. Patiënten kunnen zich aanmelden via een van de twee arts-onderzoekers, via of telefonisch. 3. ENABLE-studie (Erasmus MC, AMC, VUmc) Voor hepatitis C patiënten met alle genotypen die niet eerder behandeld zijn met peginterferon en ribavine en waarbij sprake is van een laag aantal bloedplaatjes. Een laag aantal bloedplaatjes ontstaat vaak als er sprake is van ernstige leverschade (cirrose) waardoor het vaak niet meer mogelijk is de behandeling met peginterferon en ribavirine te starten. In deze studie zal in eerste instantie een nieuw middel (eltrombopag) gegeven worden om de bloedplaatjes te verhogen. Indien dat lukt zal vervolgens de behandeling met de standaard dosering peginterferon en ribavirine gestart worden. Patiënten die eerder zonder succes behandeld zijn met peginterferon en ribavirine maar waarbij een verlaging in dosering noodzakelijk was door een verlaagd aantal bloedplaatjes mogen ook deelnemen aan deze studie. Deze studie vindt ook plaats in Amsterdam (VU) en in Nijmegen (Radboud). Afhankelijk van de woonplaats van de patiënt, wordt de patiënt naar een van de drie centra verwezen. 4. Nieuwe studie proteaseremmer (AMC) Aan het eind van 2009/begin 2010 kunnen chronische hepatitis C patiënten, die eerder behandeld zijn geweest met Peg IFN in combinatie met Ribavirine, maar bij wie het virus na de behandeling weer is teruggekomen (de zogenoemde relapse-patiënten), meedoen aan een nieuwe studie in het Printversie Nieuwsbrief NHC september /8

8 AMC. Deze nieuwe behandeling bestaat uit een combinatie van een proteaseremmer, dit is een stof die enzymen blokkeert die in de levercel betrokken zijn bij de vermenigvuldiging van het hepatitis C-virus, in combinatie met Peg IFN en Ribavirine. Alle patienten krijgen de proteaseremmer. Niemand krijgt een placebo. 5. SCIN-studie (Erasmus MC) Voor hepatitis C patiënten met genotype 1 of 4 die eerder niet hebben gereageerd op antivirale behandeling met (peg)interferon en ribavirine. In deze studie zal interferon continu worden toegediend met een klein pompje. Op deze manier zal worden getracht het virus continu te onderdrukken waardoor er mogelijk wèl een blijvende virologische respons optreedt. Daarnaast verwachten wij minder hevige bijwerkingen door continue toediening. Er zal ook worden behandeld met ribavirine. U kunt niet meer deelnemen aan deze studie. 6. CIRES-studie (Erasmus MC) Voor hepatitis C patiënten met genotype 1, 2 of 3 die niet eerder behandeld zijn met (peg)interferon en ribavirine. In deze studie zal behandeld worden met een standaard dosis peginterferon in combinatie met ribavirine. Om meer te weten te komen over de exacte werking van deze behandeling en de werking van het immuunsysteem in de lever, zal op verschillende tijdstippen met een dun naaldje een cytologische punctie van de lever worden genomen. Het betreft een zogenaamde fine needle aspiration biopsy (FNAB), hetgeen niet verward moet worden met een standaard leverbiopt waarbij een relatief veel groter hapje van de lever genomen wordt. Deze FNAB is dan ook veel minder belastend voor de patiënt. 7. Nieuwe studie HCV-polymeraseremmer (AMC en Erasmus MC) Eind 2009/begin 2010 gaan er verschillende studies met een nieuwe HCV-polymeraseremmer starten. Printversie Nieuwsbrief NHC september /8