! Deze papieren studiedossier benadering is de blauwdruk voor een vergaande digitalisering (en daarmee een min of meer papierloze versie)!

Transcriptie

1 Toelichting bij het werkprotocol De proefdierlocatie GDL heeft er voor gekozen om alle relevante informatie op studieniveau te bundelen in een studiedossier format. Dit ter verbetering van de overzichtelijkheid en om daarmee ook een betere borging en toetsing (door bijvoorbeeld de verantwoordelijk onderzoeker zelf, proefdierdeskundigen-vergunninghouder en/of NVWA toezichthouder) mogelijk te maken. Een studiedossier bestaat uit de onderdelen: 1. Mutaties op het werkprotocol, 2. Goedgekeurd werkprotocol, 3. RIE s en andere addenda. Vastlegging van uit te voeren handelingen in kader van welzijn op de volgende formulieren: 4. Het welzijnsdagboek, * 5. Vastlegging solitaire huisvesting, 6. Meldingen ongerief en opvolging, 7. De welzijnsevaluatie. Vastlegging van uit te voeren handelingen (anders dan welzijnshandelingen) op de volgende formulieren: 8. Vastlegging vooraf geplande experimentele (be)handelingen, 9. Vastlegging niet vooraf geplande experimentele (be)handelingen. 10. Werkopdrachten van onderzoeker aan GDL. 11. Overige correspondentie. Onderzoekers en GDL medewerkers actief in betreffende studie, dienen hun handelingen en correspondentie in het studiedossier bij te houden en dit op de betreffende gezamenlijk te gebruiken formulieren. Het is dus niet de bedoeling dat het GDL en de onderzoeker bijvoorbeeld ieder een eigen welzijnsdagboek heeft. Er is slechts één enkel welzijnsdagboek waarin zowel het GDL als de onderzoeker hun afzonderlijke bevindingen noteren. Dit geldt ook voor bijvoorbeeld de formulieren m.b.t. solitaire huisvesting, vastlegging vooraf geplande experimentele (be)handelingen en vastlegging niet vooraf geplande experimentele (be)handelingen. Vastlegging, met name in het kader van welzijnsobservaties, dient van een beschrijvend karakter te zijn en niet zozeer een vastlegging op basis van scores (1,2,3 ) of codes.! Deze papieren studiedossier benadering is de blauwdruk voor een vergaande digitalisering (en daarmee een min of meer papierloze versie)! * In geval van aanvullende studie-specifieke waarnemingen, staat het de onderzoeker vrij om in aanvulling op het welzijnsdagboek te komen met een formulier indien het welzijnsdagboek onvoldoende passend is om op een goede manier de aanvullende studie-specifieke waarnemingen vast te leggen. Het betreffende formulier dient minimaal de informatie van het welzijnsdagboek te bevatten. Indien het huidige sjabloon onvoldoende passend is, kan de onderzoeker met een voor deze studie meer passend sjabloon komen welke minimaal de informatie van het GDL sjabloon bevat. Geplande handelingen zijn die handelingen die onder punt 6 van het werkprotocol zijn voorzien/beschreven. 1

2 Invullen en toetsing van het werkprotocol 1. Het werkprotocol (WP) wordt digitaal ingevuld door de verantwoordelijk onderzoeker. 2. De verantwoordelijk onderzoeker start het proces van toetsing en goedkeuring van het WP (zie routing WP toetsing). 3. Het studiedossier (inclusief het WP) wordt tijdens de uitvoering van de dierproef in de nabije omgeving van de betreffende dieren bewaard, waar het beschikbaar zal zijn voor medewerkers GDL, onderzoekers, proefdierdeskundigen en NVWA inspecteurs. 4. De Wet op de dierproeven (Wod) schrijft voor dat de verantwoordelijk onderzoeker relevante gegevens (waaronder het origineel van het werkprotocol alsook de registraties en resultaten) van dierproeven ten minste 5 jaar beschikbaar houdt voor inspecties. 5. Routing WP toetsing. Routing WP in de situatie waarbij het WP het C-deel van de DEC-aanvraag vervangt. Deelprocestraject GDL (Doorlooptijd: indicatief 10 werkdagen) 1) Indiener downloadt de meest recente versie van het WP (Word document) van de website van het GDL ( 2) Indiener stuurt per een concept WP (Word document), concept RIE s (indien van toepassing) en projectaanmelding (waarbij inbegrepen het akkoord met de GDL voorwaarden) naar Compliance GDL. 3) Compliance neemt verzoek in ontvangst, verwerkt de projectaanmelding en controleert concept WP op volledigheid. 4) Compliance legt de documenten voor aan GDL intern (unithoofd, veterinair en eventueel de stralingsdeskundige en/of de biologische veiligheidsfunctionaris (BVF)). 5) GDL intern geeft akkoord, eventueel na overleg met indiener, richting Compliance. 6) Compliance geeft per akkoord aan indiener (cc proefdierdeskundige). Vanaf dit moment loopt de behandeling van de RIE s binnen de proefdierlocatie parallel aan de verdere beoordeling van het WP en het indienen van de DEC-aanvraag. Deelprocestraject Proefdierdeskundigen en DEC (Doorlooptijd: indicatief werkdagen) 1) Indiener dient via de website van de DEC ( de volledige DEC-aanvraag (A-deel, B- deel & WP) in bij de proefdierdeskundigen (PD) voor een preadvies. 2) PD controleert DEC-aanvraag en geeft preadvies. 3) Indiener reageert op preadvies, past waar nodig de DEC-aanvraag aan en dient de DEC-aanvraag in bij de DEC via de DEC website. 4) DEC stuurt, eventueel na overleg met indiener, het definitieve positieve advies op een DEC-aanvraag naar de indiener. Finaal akkoord (Doorlooptijd: indicatief 2 werkdagen) 1) Indiener stuurt, vóór start van het dierexperiment, per het goedgekeurde WP (Word document), de goedkeuringsbrief van de vergunninghouder en concept formulier vastlegging vooraf geplande experimentele handelingen op naar Compliance GDL. 2) Compliance gaat (indien van toepassing) na of de BVF akkoord heeft gegeven op de RIE s. 3) Compliance voegt het goedgekeurde WP toe aan de administratie en controleert het concept formulier vastlegging vooraf geplande experimentele handelingen. 4) Indien Compliance van mening is dat het WP nog een aanpassing behoeft, dan wordt de indiener per (cc proefdierdeskundige) verzocht dit via een kleine wijziging aan te passen. 5) Na finaal akkoord van Compliance krijgt de onderzoeker een pdf van het werkprotocol toegestuurd, waarna er dieren besteld kunnen worden en kan het onderzoek van start gaan. Doorlooptijden zijn sterk afhankelijk van een juiste invulling van de diverse formulieren, de complexiteit van bijvoorbeeld bepaalde RIE s, en de snelheid van opvolging/terugkoppeling in geval van vragen. Voor gesignaleerde knelpunten en verbetervoorstellen kunt u contact opnemen met de Compliance officer van het GDL, compliance@uu.nl 2

3 Algemeen Dit werkprotocol is aangeleverd als beveiligd formulier, waardoor u makkelijk van invulveld naar invulveld geleid wordt. Op enkele plaatsen in dit formulier wilt u mogelijk meer rijen aan een tabel toevoegen. Om dit mogelijk te maken moet u de beveiliging van het formulier opheffen. U kunt rijen toevoegen aan tabellen door een bestaande rij te selecteren, te kopiëren (CTRL+C) en op dezelfde plaats te plakken (CTRL+V). Op deze wijze worden ook invulvelden en voorkeuzelijstjes mee gekopieerd.! Het is niet toegestaan om wijzigingen aan te brengen in bestaande tekst en/of kolom- en rijtitels in tabellen! Zodra u klaar bent met het toevoegen van rijen, moet u de beveiliging opnieuw instellen (zonder een wachtwoord op te geven!) om verderop in het document gebruik te kunnen maken van de voorkeuzelijstjes en checkboxen. De wijze waarop u de documentbeveiliging kunt opheffen en opnieuw instellen, is afhankelijk van de versie van Word die u gebruikt. In Microsoft Word 2010 Opheffen beveiliging: kies Controleren in de menubalk - Kies Bewerking beperken - Knop Beveiliging stoppen Instellen beveiliging: kies Controleren in de menubalk - Kies Bewerking beperken Bewerkingsbeperking Formulieren invullen - Knop Ja, afdwingen van beveiliging starten (geen wachtwoord opgeven, OK) Daar waar nodig geacht is hieronder een toelichting gegeven op een aantal termen en definities in het werkprotocol. Voorblad Verantwoordelijk onderzoeker (VO) en vervangend VO De verantwoordelijk onderzoeker is de integrale eindverantwoordelijke voor de dierproef (studieleider). De vervanger VO vervangt de verantwoordelijk onderzoeker indien deze niet bereikbaar is indien er zich omstandigheden voordoen waarvoor contact met de verantwoordelijk onderzoeker noodzakelijk is (bijvoorbeeld welzijnsproblemen / ziekte van de dieren in proef). Er dient altijd zowel een verantwoordelijk onderzoeker als een vervangend VO op het werkprotocol aangegeven te zijn. Contactpersoon GDL Wordt door het GDL toegewezen. Op momenten dat de contactpersoon van het GDL niet beschikbaar of bereikbaar is, wordt deze vervangen door het unithoofd. Origineel werkprotocol en ruwe data na afloop van de studie opsturen naar: Geef aan naar welk postadres (van VO of vervangend VO) het werkprotocol gestuurd moet worden na afloop van de studie. 1 Geef een korte omschrijving Geen toelichting van toepassing. 2 Dieren en experimentele groepen Diersoort Per werkprotocol kan slechts 1 diersoort gekozen worden. Ras/stamnaam Vermeld de officiële stamnaam zoals vermeld op de website of in de catalogus van de leverancier, indien mogelijk aangevuld met het stock-/referentienummer van de leverancier. GG Geef hier aan of de te gebruiken dieren van deze stam genetisch gemodificeerd zijn. Voor de werkzaamheden met GGO s moet een IG vergunning worden aangevraagd (ingeperkt gebruik) bij het Ministerie van IenM/Bureau GGO. Het IG-nummer staat vermeld op uw vergunning. Immuuncompetent Geef hier aan of de te gebruiken dieren immuuncompetent zijn (ja, nee). Indien u niet weet of de dieren immuuncompetent zijn vult u onbekend in. Herkomstcode Geef hier aan wat de bron is van de dieren die u gebruikt in uw experiment. Voor codes zie bijlage toelichting kolommen welzijnsevaluatie Code Omschrijving 1 Van een geregistreerd fok- of afleveringsbedrijf in Nederland 2 Van een geregistreerd fok- of afleveringsbedrijf in een andere EU lidstaat 3

4 3 Van een niet-geregistreerde instelling in Nederland 4 Van een niet-geregistreerde instelling in een andere EU lidstaat 5 Andere herkomst 6 Het dier is in het registratiejaar voor de eerste keer hergebruikt 7 Het dier is in het registratiejaar meer dan 1 keer hergebruikt Surplus Geef hier aan of u gebruikt wilt maken van surplus dieren of niet, bij (1) of (2) dient deze keuze toegelicht te worden. 3 Huisvesting Groepshuisvesting Te maken keuze: ja (meer dan 1 dier) of nee (solitaire huisvesting). Daar solitaire huisvesting als ongerief wordt gezien, zal reeds van tevoren voorziene solitaire huisvesting door een DEC geaccordeerd moeten worden. Bedding Te maken keuze: GDL, geen of anders, te weten. Het GDL hanteert een bepaald type bedding voor de verschillende diersoorten. U kunt deze navragen bij een unithoofd. Indien u een ander type bedding wenst, dient u dit vooraf te bespreken met het betrokken unithoofd; dit om na te gaan of hetgeen u wenst mogelijk is en zo ja, wat de meerkosten voor u zullen zijn. Daar geen bedding als ongerief wordt gezien, zal reeds van tevoren voorziene geen bedding door een DEC geaccordeerd moeten worden. Kooiverrijking Te maken keuze: GDL, geen of anders, te weten. Het GDL hanteert een bepaald type kooiverrijking voor de verschillende diersoorten. U kunt deze navragen bij een unithoofd. Indien u een andersoortige kooiverrijking wenst, dient u dit vooraf te bespreken met het betrokken unithoofd; dit om na te gaan of hetgeen u wenst mogelijk is en zo ja, wat de meerkosten voor u zullen zijn. Daar geen kooiverrijking als ongerief wordt gezien, zal reeds van te voren voorziene geen kooiverrijking door een DEC geaccordeerd moeten worden. Voer Te maken keuze: GDL (GDL voer niet bestraald/ niet geautoclaveerd), GDL-behandeld (GDL voer bestraald of geautoclaveerd) of anders, te weten (voer van een andere leverancier, dan wel GDL voer met studie-specifieke toevoegingen) specifiek in het kader van het betreffende experiment. Zowel in geval van voer van een andere leverancier, dan wel het gebruik van toevoegingen, dienen ter goedkeuring voorgelegd te worden aan de biologische veiligheidsfunctionaris van het GDL door middel van een RIE biologische agentia. De voorlopige beleidslijn is dat als u voer van een andere leverancier betrekt, dit voer behandeld dient te zijn (bestraald 25 kgy dan wel geautoclaveerd). Indien voer niet kan worden behandeld, dan zal een dergelijk experiment mogelijk alleen kunnen plaatsvinden in de Infectie-unit, vanwege het mogelijke risico van de aanwezigheid van ongewenste micro-organismen. In het kader van fok wordt daar waar mogelijk behandeld voer gebruikt. Drinkwater Te maken keuze: GDL (drinkwater; niet steriel) of anders, te weten : bijvoorbeeld aqua destillata vaak gebruikt bij immuundeficiënte dieren, dan wel in geval van toevoegingen specifiek in het kader van het betreffende experiment. Huisvestingstype Beschikbare huisvestingstypen: o.a. open (kooi), filtertop, IVC, Isocage, Isolator Inperkingsniveau Te maken keuze: geen, D-I, DM-I, DM-II of DM-III. De inperkingsmaatregelen van een dierenverblijf ingeperkt gebruik niveau D-I zijn gericht op het voorkomen van het ontsnappen van daarin gehouden genetisch gemodificeerde dieren. De dierenverblijven ingeperkt gebruik niveau DM-I t/m DM-III zijn geschikt voor activiteiten met (genetisch gemodificeerde) dieren in associatie met (genetisch gemodificeerde) micro-organismen. Daar waar van toepassing, worden inperkingsniveaus ook vermeld op de u verleende vergunning. Indien u voor uw dierproef gebruik maakt van verschillende combinaties, al dan niet genetisch gemodificeerde dieren in 4

5 combinatie met op verschillende niveaus ingeschaalde micro-organismen, vermeldt u hier het hoogste inperkingsniveau. 4 In het kader van de gezondheid en het welzijn van het dier Voor vragen of advies betreffende antibiotica of andere antimicrobiële middelen, analgesie en anesthesie kunt u contact opnemen met een van de dierenartsen van het GDL, dierenartsengdl@uu.nl c) Anesthesie Het GDL hanteert standaard doseringen betreffende anesthesie gebruik: 3-4% voor inductie bij algehele anesthesie 1,5-2% voor onderhoud bij algehele anesthesie 5% voor inductie/onderhoud bij terminale anesthesie 5 Gebruik biologische agentia, biologische producten, teststoffen, ioniserende straling a) IG-nummer Voor de werkzaamheden met GGO s moet een IG vergunning worden aangevraagd (ingeperkt gebruik) bij het Ministerie van IenM/Bureau GGO. Het IG-nummer staat vermeld op uw vergunning. d) SIT-nummer Om in uw experiment met radioactieve stoffen of bronnen (geen apparatuur) te mogen werken dient een Schriftelijke Interne Toestemming (SIT) te worden aangevraagd. De SIT wordt via de coördinerend stralingsdeskundige van de faculteit Diergeneeskunde bij de algemeen stralingsdeskundige van de UU aangevraagd. 6 Beschrijf de opeenvolgende (be)handelingen in volgorde van tijd a) Acclimatisatieperiode Het GDL hanteert standaard een acclimatisatieperiode van 1 week. Houd rekening met de mogelijkheid dat een afwijkende duur van de acclimatisatieperiode een punt van aandacht en afweging is voor de DEC. b) Planning experimentele handelingen Voor het tijdpad graag een relatieve tijdsaanduiding gebruiken (bijvoorbeeld dag -3, dag 0 (start eigenlijke experiment), dag 3, enz.)! Let op! De feitelijke vastlegging van uitvoering van experimentele handelingen (anders dan welzijnsobservaties) wordt gedaan in de formulieren vastlegging vooraf geplande experimentele (be)handelingen en vastlegging niet vooraf geplande experimentele (be)handelingen. In tegenstelling tot tabel 6b dient in het formulier vastlegging vooraf geplande experimentele (be)handelingen wel een strikte opbouw qua handelingen per groep in de tijd te worden gevolgd, om zo toezichthouders (bijvoorbeeld de NVWA, de proefdierdeskundigen) het mogelijk te maken om makkelijk na te gaan of vooraf geplande experimentele handelingen zoveel mogelijk in lijn met de planning worden uitgevoerd. Momenten van aanvullende experiment-specifieke welzijnsobservaties worden aangegeven in tabel van 7b, de vastlegging daarvan vindt plaats in het welzijnsdagboek. Classificatie ongerief: gering, gering/matig, matig, matig/ernstig, ernstig, zeer ernstig. Relatieve dag in Regel proef 1 D3, D6 en D14 Exp. groep Omschrijving en duur van de (be)handeling 1, 2, 3 Bloedafname 100 µl via vena saphena/ 5 min. 2 D0, D7 1, 2, 3 Subcutane injectie 2 ml PBS (groep 1) vaccin X (groep 2 en 3)/5 min. 3 D15 1, 2 Challenge met AI 6log10 tcid 50 µl, in 1 ml/neusgat, intranasaal druppelen/5 min. 4 D15 3 Challenge met AI 4log10 tcid 50 µl, in 1 ml/neusgat, intranasaal druppelen/5 min. 5 D17, D19, D21, D23 en D25 Beschrijving van het ongerief tijdens en ten gevolge van de (be)handeling Ongerief t.g.v. fixatie i.h.k.v. bloedafname Ongerief t.g.v. fixatie Ongerief t.g.v. fixatie i.h.k.v. intranasaal druppelen Ongerief t.g.v. fixatie i.h.k.v. intranasaal druppelen Ingeschat ongerief /matig /matig 1, 2, 3 Keelswab monstername/2 min. Ongerief t.g.v. fixatie 6 D28 1, 2, 3 Euthanasie/1 min. Ongerief t.g.v. fixatie 5

6 7 Welzijnscontrole en humaan eindpunt a) Reguliere welzijnscontrole Uitgangspunt is dat te allen tijde (vanaf het moment dat het dier de dierfaciliteit/dierverblijf binnenkomt) het welzijn/de gezondheid van het dier in een experiment dagelijks wordt beoordeeld op basis van gedrag, houding, gang/mobiliteit, voedingstoestand, verzorgingstoestand en andere in het oog springende algemene klinische verschijnselen. Deze dagelijkse reguliere welzijnscontrole proefdieren wordt door de dierfaciliteit uitgevoerd. De dierfaciliteit doet dit als volgt: 1) Dagelijks checkt de dierverzorger de proefdieren op dierverblijfniveau (kooi). De dagelijkse controle is niet meer dan een snelle en grove check een scanning van kooien op enige afstand waarbij kooien niet worden beroerd. Deze dagelijkse check wordt vastgelegd in het ruimtelogboek. 2) Minimaal eens per week beoordeelt de dierverzorger proefdieren individueel (op dierniveau), bijvoorbeeld bij het verschonen van dierverblijven (kooien). De dierverzorger beoordeelt het individuele proefdier op gedrag, houding, gang/mobiliteit, voedingstoestand, verzorgingstoestand en andere in het oog springende algemene klinische verschijnselen. Deze wekelijkse beoordeling wordt vastgelegd in het welzijnsdagboek.! In geval van aanvullende experiment-specifieke afwijkingen zal dan tevens op het oog een inschatting van worden gemaakt (er zullen geen specifieke metingen worden uitgevoerd tenzij uitdrukkelijk overeengekomen met onderzoeker)! Indien er een afwijking wordt geconstateerd, dan wordt deze aangetekend in het welzijnsdagboek en wordt een inschatting gemaakt van de mate van ongerief. Afhankelijk van de observatie treedt de procedure melding, registratie en opvolging ongerief in werking. b) Aanvullende welzijnscontrole in het kader van mogelijke experiment-specifieke klinische verschijnselen Afhankelijk van het experiment kunnen andere, zogenaamde experiment-specifieke klinische verschijnselen optreden en/of is er behoefte aan meer uitgebreide reguliere welzijnsbeoordelingen dit in aanvulling op de wekelijks uitgebreide welzijnsbeoordeling als onderdeel van de dagelijkse reguliere welzijnscontrole zoals beschreven onder 7a. Indien ja, onderzoeker geeft in onderstaande tabel aan: Op welke momenten welke proefdieren moeten worden beoordeeld. Beschrijf de experiment-specifieke klinische verschijnselen die op betreffende moment(en) worden verwacht en/of het een aanvullende uitgebreide reguliere welzijnsbeoordeling betreft. Indien een klinisch verschijnsel/parameter zich laat uitdrukken in een getal/te kwantificeren is, dan dit doen, bijvoorbeeld volume van een tumor, omvang zwelling kniegewricht. Geef ook de verwachte mate van ongerief (gering, gering/matig, matig, matig/ernstig, ernstig, zeer ernstig) aan. (Relatieve) dag Experimentele groep Te verwachten klinische verschijnselen (met name de experiment-specifieke Regel in proef verschijnselen) 1 D19 1 Lichte neusuitvloei/roodheid neusslijmvlies, lichte hoest, geen koorts. 2 D21 1 e neusuitvloei/roodheid neusslijmvlies, matige hoest, koorts (minder dan 40 C). 3 D21 2 en 3 Lichte neusuitvloei/roodheid neusslijmvlies, lichte hoest, geen koorts. 4 D23 1 Sterke neusuitvloei/roodheid neusslijmvlies en korstvorming, veelvuldige hoest, koorts (40-41 C). 5 D23 2 e neusuitvloei/roodheid neusslijmvlies, matige hoest, koorts (minder dan 40 C). 6 D23 3 Lichte neusuitvloei/roodheid neusslijmvlies, lichte hoest, geen koorts. 7 D25 en D27 1 Sterke neusuitvloei/roodheid neusslijmvlies en korstvorming, veelvuldige hoest, koorts (40-42 C). 8 D25 en D27 2 Sterke neusuitvloei/roodheid neusslijmvlies, lichte korstvorming, matige hoest, koorts (minder dan 40 C). 9 D25 en D27 3 e neusuitvloei/roodheid neusslijmvlies, matige hoest, koorts (minder dan 40 C). Verwachte mate van ongerief Ernstig Ernstig /ernstig c) Humaan eindpunt Experiment-specifieke klinische verschijnselen (bijvoorbeeld grootte tumor, zwelling kniegewricht) kunnen van invloed zijn op parameters van algemene aard (bijvoorbeeld resulterend in afwijkend gedrag, afwijkende houding, afwijkende gang/mobiliteit, afwijkende voedingstoestand, en/of afwijkende verzorgingstoestand). Indien van toepassing en relevant, kunt u dergelijke verschijnselen van algemene aard ook benoemen. Overleg eventueel met proefdierdeskundigen. 6

7 Graag hier zo precies mogelijk aangeven wanneer het humane eindpunt bereikt is op basis van klinische verschijnselen en/of andere parameters (bijvoorbeeld gewicht, metastasen (bioluminescentie)). 8 Inschatting totaal van het te verwachten ongerief per experimentele groep Geef hier per proefgroep aan wat het maximaal te verwachten ongerief is. Gebruik a.u.b. per proefgroep een aparte regel (zie ook onderstaand voorbeeld). Experimentele groep Maximaal te verwachten ongerief Onderbouwing ongerief (op basis van soort en aantal handelingen zie tabel 6b, en klinische afwijkingen zie tabel 7b) 1 Ernstig (zie totaal aan handelingen 6b i.c.m. klinisch beeld t.g.v. AI virale challenge controle) 2 /ernstig (zie totaal aan handelingen 6b i.c.m. klinisch beeld t.g.v. AI virale challenge; hoge challenge dosis) 3 (zie totaal aan handelingen 6b i.c.m. klinisch beeld t.g.v. AI virale challenge; lage challenge dosis) 9 Zieke en dode dieren tijdens het experiment Onverwacht zieke en dode dieren mogen gratis aangeboden worden aan het GDL. De onderzoeker heeft in deze daarbij geen eigen vraagstelling en stelt deze dieren kosteloos ter beschikking aan het GDL. Het GDL kan dergelijke dieren onder meer screenen op het voorkomen van microbiële agentia in het kader van de monitoring gezondheidsstatus GDL. Er vindt in deze in principe geen terugkoppeling plaats richting onderzoeker. Daarnaast kan een onderzoeker dieren aanbieden vanuit zijn eigen (onderzoeks)vraagstelling. In dergelijke gevallen zullen alle kosten (kosten gemaakt door het GDL, kosten gemaakt door derde partijen) gemaakt voor het onderzoek, in rekening worden gebracht ten laste van het betreffende project. Er zal terugkoppeling plaatsvinden richting aanvrager, zijnde de onderzoeker. 10 Bestemming van dieren na afloop van het experiment Euthanasiemethode Het GDL hanteert bepaalde euthanasiemethodes, afhankelijk van de diersoort en andere aspecten (bijvoorbeeld leeftijd). Indien u wilt kiezen voor een andere methode dan de methodes in het GDL toegepast, dan dient u dit vooraf te bespreken met het betrokken unithoofd; dit om na te gaan of hetgeen u wenst mogelijk is (onder meer qua apparatuur, andere benodigde voorzieningen en/of vaardigheid in de methode zelf) en zo ja, wat de meerkosten voor u zullen zijn. Bestemming Te maken keuze: euthanasie of hergebruik. In geval van hergebruik, dient de onderzoeker zelf te zorgen voor een invulling van de toepassing hergebruik. Tot het moment dat betreffende proefdieren zijn overgeschreven naar een andere studie, blijven de proefdieren eigendom van de betreffende eerste eigenaar/onderzoeker en daarmee blijven deze proefdieren vallen onder de verantwoordelijkheid van betreffende eerste eigenaar/onderzoeker in relatie tot plichten en lasten (met inbegrip kosten GDL) in het kader van het uitvoeren van een dierproef. 7