Toegevoegde waarde Delta Region

Transcriptie

1 Toegevoegde waarde Delta Region Bovenregionale transitie naar een nieuwe circulaire economie (Koepelvisie) De begin 2014 gelanceerde bovenregionale ontwikkelingsvisie alsook de triple helix aanpak in Delta Region-verband zijn geen wishful thinking, maar essentieel voor het behouden van een gezonde en economisch relevante positie van de gehele regio in het Europa van de toekomst. Maatschappelijke opgaven De maatschappelijke opgaven die de Europese Commissie heeft geformuleerd in de Europe 2020 Strategy onderschrijven de urgentie voor een maatschappelijke, ecologische en economische transitie naar een nieuwe circulaire economie in Europa. De circulaire economie van de toekomst zal de bestaande economische en sociaal-maatschappelijke ordening fundamenteel wijzigen. De ontwikkelingen gaan zo snel, dat volgens voorspelling 60% van de huidige banen over twintig jaar niet meer zullen bestaan. De op nieuwe waarden, methoden en verbindingen gebaseerde netwerkeconomie van de toekomst vraagt immers geheel andere kennis, vaardigheden en maatschappelijke en economische dynamiek. Nieuwe waardenschets Complexe maatschappelijke vraagstukken als klimaatverandering, energietransitie en grondstoffen schaarste vragen in toenemende mate om multidisciplinaire oplossingen. Wetenschappers uit allerlei wetenschapsgebieden en ondernemers uit totaal verschillende bedrijfssectoren verbinden zich fysiek of virtueel (wereldwijd) om te komen tot nieuwe oplossingen; niet gehinderd door geografische afstanden of bestuurlijke grenzen. Wereldwijd wordt bottom-up gebouwd aan een nieuwe waardenschets: Lineaire Economie Circulaire Economie Schaarste drijft waarde -> Gebruik drijft waarde Kostengericht -> Opbrengstengericht Controle en beheer -> Samenwerking en openheid Massaal -> Persoonlijk Voorspelbaar -> Experimenteel, vernieuwend Duidelijke grenzen -> Verschuivende grenzen Lineaire processen -> Communities (circulair proces) Geleidelijk -> Hoog adaptief vermogen Prestaties afdwingen -> Prestaties mogelijk maken 1

2 Meerwaarde triple helix Strategic Board Delta Region Onze regio kan een onderscheidende bijdrage leveren aan de transitie naar een circulaire economie in de regio én Europa met drie kansrijke circulaire innovatieclusters: Biobased, Logistiek en Maintenance. Delta Region De Koepelvisie Delta Region 2030, slim specialiseren en versneld duurzaam innoveren bevat onze gezamenlijke missie, visie en aanpak gericht op de transitie van een lineaire naar een circulaire economie. Onze missie is dat de Delta Region in 2030 een Europese koploperspositie inneemt op het gebied van innovaties en kennisvalorisaties via nieuwe diensten en nieuwe maakindustrie. In de Koepelvisie zijn de volgende economische doelstellingen geformuleerd: Toename van de gerealiseerde toegevoegde waarde van 267 miljard in 2011, resulterend in circa 375 miljard in 2030 (jaarlijkse groei van 2,5%); Toename van de werkgelegenheid met een jaarlijkse groei van 0,5%; Biobased De Delta Region ontwikkelt zich naar een Europese Biobased topregio van formaat waarbij De bestaande sterke en diverse basis (chemie en landbouw) verder verduurzaamt c.q. transformeert naar een circulaire economie; Groei van de werkgelegenheid in de biobased economy met 500 tot banen tot 2020 (voor het Nederlandse deel); Groei van de toegevoegde waarde in het topcluster met 2% tot 5% per jaar; Logistiek De Delta Region ontwikkelt zich tot de logistieke (kennis)hotspot in Europa; Groei van de werkgelegenheid in de logistiek met tot nieuwe arbeidsplaatsen tot 2020; Groei van de toegevoegde waarde van 1 tot 2,5% per jaar; Vergroten van het marktpotentieel van de logistiek van 15% (binnen Nederland) en het aantrekken van nieuwe bedrijven; Realiseren van een extra modal shift tot 2020 van 5%-punt van de weg (nu 44%) naar andere modaliteiten. Maintenance In 2030 is de Delta Region een erkende topregio in Europa voor het ontwikkelen en testen van innovatieve, cross-sectorale producten en diensten op het gebied van Maintenance voor o.a. de sectoren procesindustrie, luchtvaart, maritieme sector en energie; Groei van de omzet in het Maintenance-topcluster met zo n 5 tot 15% op nationale schaal en daarbinnen; Groei van de toegevoegde waarde van 2 tot 4% per jaar tot

3 Rol en taak van de Strategic Board Delta Region Uitgangspunt is dat bestaande structuren en organisaties blijven doen wat ze doen. De toegevoegde waarde van Strategic Board Delta Region als netwerk is meerledig: Bovenregionale triple helix samenwerking Grensoverschrijdende netwerkverbindingen Eén gemeenschappelijke innovatieagenda Eén gemeenschappelijke EU agenda Regiopositionering onder één vlag: Delta Region Mindshift bij alle partijen Als Board achten wij het van wezenlijk belang dat grootbedrijf (GB) en midden- en kleinbedrijf (MKB) gezamenlijk hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen in de transitie naar die nieuwe economie. Door gericht te investeren in praktijkgericht onderzoek en valorisatie van kennis in nieuwe diensten en nieuwe producten; de nieuwe maakindustrie. In nauwe verbinding met het kennisveld en beroepsonderwijs. Onze belangrijkste opgave is deze mindshift bij bedrijven, kennisinstellingen en overheden te bewerkstelligen. Opereren in een netwerkstructuur is namelijk wezenlijk anders dan in een lineaire structuur. Verbindende triple helix aanpak We willen aanspreekbaar zijn op onze verbindende en procesmatige triple helix aanpak voor de realisatie van de strategische Innovatieagenda. We richten ons op het signaleren van kansen, afstemmen en verbinden van expertise, aangaan van allianties, effectieve lobby en marketing. Als onafhankelijk en lean and mean netwerkorgaan zoeken we samen met betrokken partners en volgens de economische logica, naar de meest relevante (netwerk) verbindingen in binnen- en buitenland. Connecties in de meest brede zin van het woord: tussen MKB en GB, kennisinstellingen, overheden, uitvoeringsorganisaties, financiële instellingen en Europese partners. Het actief maken van deze verbindingen in triple helix verband is feitelijk de rode draad binnen onze Strategische Agenda en daarmee onze belangrijkste rol en taak. Langdurig transformatieproces Op onze kernactiviteiten zijn de afgelopen twee jaar al veel acties in gang gezet, processen opgestart en instrumenten ingezet met concreet zichtbare resultaten. Gewerkt is aan de invulling van onze rol als informeel knooppunt in bestaande netwerken om slimme verbindingen mogelijk te maken. We werken op basis van gedeeld belang, vertrouwen en vrijwilligheid van alle betrokken triple helix partners: bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden binnen de Delta Region. Tegelijk staan we pas aan het begin van een langdurig en noodzakelijk transformatieproces richting die nieuwe economie. Met het Delta Region Network is een belangrijke ontwikkelstap gezet richting de beoogde nieuwe economie. Een stap die breed wordt onderschreven in de aanbevelingen in het Review rapport van Aalt Dijkhuizen. Onder één vlag: Delta Region Network Om de vernieuwende kracht die in de Delta Region is losgemaakt te laten excelleren naar een Europese koploperspositie is het belangrijk om voort te bouwen op het initiatief van de Delta 3

4 Region en de triple helix samenwerking meerjarig te bestendigen en tegelijk slagvaardiger te organiseren. Nodig is een vernieuwend partnershipmodel dat stoelt op de filosofie van de netwerkorganisatie: Werken aan een gedeeld belang op basis van vertrouwen. Samen vanuit één innovatie agenda en onder één vlag Delta Region Network. 4

5 Samenvatting acties en resultaten Hieronder een niet-limitatieve samenvatting van de (potentieel) renderende verbindingen en activiteiten én bereikte resultaten die onder auspiciën van de Strategic Board Delta Region zijn gerealiseerd: Bovenregionale strategische samenwerking in netwerkverband op schaal van Zuidwest-Nederland Toegevoegde waarde: verzelfstandiging van de economische pijler in de Strategische Agenda RWB en toevoeging van netwerk met andere partners heeft ertoe geleid dat het begin van een mindshift is ontstaan; Toegevoegde waarde: door het voeren van vele rondetafelgesprekken dé onderscheidende meerwaarde van de Delta Region in beeld gebracht in één gedragen bovenregionale Koepelvisie, met daarbij een strategische innovatieagenda en gedeelde afspraken op de uitvoering. En de afspraak om dit onder één gedeelde vlag te doen: Delta Region ; Toegevoegde waarde: Delta schaalniveau was nog niet aanwezig in Zuidwest; Bestaande lokale- en regionale samenwerkingsverbanden en uitvoeringsorganisaties blijven doen wat ze doen. Toevoeging is het bovenregionaal schaalniveau waarbij niet de geografische noch bestuurlijke grenzen uitgangspunt zijn, maar de verbinding van netwerken over de band van in eerste instantie- het bedrijfsleven en kennisinstellingen- is een vernieuwende, onderscheidende en nu al renderende ontwikkeling voor de Delta Region als geheel; Toegevoegde waarde: Europese profilering van de economische ambities Delta Region door aanbieding Koepelvisie aan Europese Commissie. Koepelvisie is tot stand gekomen en aangeboden samen met Vlaamse industrieraad en VITO; Toegevoegde waarde: door de aanbieding van de Koepelvisie aan Minister Kamp en leden van de Tweede Kamer konden de problemen rond Phillip Morris voor de Delta Region onder de aandacht worden gebracht en kon de regio de Koepelvisie aanbieden om het economische perspectief te tonen; Toegevoegde waarde: de schaalgrootte is van belang om Europees en mondiaal te kunnen acteren; Toegevoegde waarde: schaalniveau maakt het voor het grootbedrijf interessant om op de innovatieagenda te acteren. Evenredig geldt dit voor het MBK dat door bundeling in consortia meer stoot- en slagkracht krijgt. Clusters Biobased, Maintenance en Logistiek Toegevoegde waarde: De afgelopen twee jaar zijn de triple helix stuurgroepen/ clusters Biobased, Logistiek en Maintenance vormgegeven en aan de slag gegaan. Hoewel sprake is van tempoverschillen, zijn inmiddels binnen elk van de clusters innovatietafels ingericht en zijn vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden uit de Delta Region betrokken. Heeft veel tijdsinspanning gevergd; 5

6 Toegevoegde waarde: Door de betrokkenheid op de visie en innovatieagenda van de triple helix partners kan tot concrete uitwerking worden overgegaan op investeringsprojecten en gericht gecombineerd worden met Europese kansen en -trajecten. Business meetings Door het organiseren van business meetings brengt de Board de captains of industry bijeen met als doel te verbinden op de innovatieagenda s van de drie topclusters; Toegevoegde waarde: gebonden boegbeelden uit de Board en voorzitters van de clusters hebben zelf een achtergrond in het bedrijfsleven. Aanwezigen spreken elkaars taal. Board tracht op deze wijze het relevante grootbedrijf in de Delta Region te verbinden op de innovatieagenda en ze te verleiden om in de regio te investeren. EU-Lobbyteam Delta Region Lobbyisten van betrokken overheden, kennispartners en bedrijven zijn bijeen gebracht in één lobbyteam Delta Region en werken in kind samen vanuit de agenda van de Board; Toegevoegde waarde: vanuit één agenda en onder één vlag meer efficiëntie en rendement van regionale lobbyinzet richting Den Haag en Brussel. Vergroten van ambassadeurs binnen het netwerk. Samenwerking binnen het netwerk in organisatie van events meer efficiënte inzet van menskracht en middelen. Organisatie van ontmoeting MKB met GB : Innovatie Ontketend Vanuit de innovatieagenda van de Strategic Board is een gerichte aanpak binnen het netwerk op gang gebracht waarbij het grootschalig bedrijfsleven het MKB ontmoet. Op basis van een geformuleerde uitdaging van een probleem of kans vanuit het GB, is vervolgens gericht het MKB uitgenodigd om met elkaar in gesprek te gaan. De organisatie van deze sessies die in Bergen op Zoom en Terneuzen plaatsvonden lag in handen van de Kamer van Koophandel (KvK). Toegevoegde waarde: door de connecties met het GB vanuit de Board konden uitdagingen vanuit Boskalis, Damen Shipyards Group, Dow Benelux, Delta etc. worden geformuleerd. Door de connecties vanuit de KvK en toen nog Syntens en ROM s kon gericht het MKB worden uitgenodigd voor sessies. Toegevoegde waarde: MKB heeft duidelijk aangeven heel blij te zijn met dit soort platforms omdat ze normaliter heel lastig met GB op CEO level in gesprek komen. Toegevoegde waarde: uit de Innovatie Ontketend Maintenance zijn meerdere nieuwe business deals gesloten. Een ervan is een miljoenendeal tussen het MKB bedrijf De Koning Coating in Oosterhout en Boskalis. Regionale Innovatie Strategie voor Slimme Specialisatie (RIS3, zie figuur) Toegevoegde waarde: door de instelling van de triple helix SB Delta Region heeft Zuidwest-Nederland de drie innovatie topclusters Biobased, Logistiek en Maintenance als speerpunten kunnen inbrengen en gelijkwaardig positioneren in de definitieve RIS3; Toegevoegde waarde: RIS3 is eind december 2013 door drie provincies in Zuid- Nederland en de stedelijke netwerken geaccordeerd als dé economische agenda voor Zuid-Nederland en ook zo aangeboden aan het Ministerie EZ en vertegenwoordigers van de Europese Commissie en Europees Parlement in Brussel; 6

7 Toegevoegde waarde: door samenwerking op schaalgrootte van de Delta Region is triple helix Delta Region door de drie provincies erkend als strategische netwerkorganisatie. In de vastgestelde governance op de RIS3 zijn de triple helixen Delta Region én Brainport 2020 aangewezen en gepositioneerd om de RIS3 te implementeren en hieraan uitvoering te geven; Toegevoegde waarde: concrete triple helix samenwerking met Brainport & partners heeft geleid tot het opstellen van een aantal innovatieprogramma s Zuid-Nederland ter verdieping op de RIS3; Toegevoegde waarde: om de innovatieprogramma s succesvol tot uitvoering te brengen hebben Delta Region en Brainport 2020 zgn. innovatieprogrammacommissies samengesteld. Doel is via gerichte adviezen aan en ondersteuning van bedrijven en kennisinstellingen te bevorderen dat innovatieprojecten tot stand komen die substantieel bijdragen aan de economische systeemversterking in Zuid-Nederland. Het gegeven dat aan alle projecten die met medewerking van de innovatieprogrammacommissies zijn opgewerkt en waarvoor OPZuid subsidies zijn toegekend, bewijst de kwaliteitsslag van de triple helix aanpak van Delta Region en Brainport 2020; Toegevoegde waarde: samenwerking op de innovatieprogramma s waar netwerken van bedrijfsleven, kennisinstellingen en ROM s bijeen zijn gebracht heeft geleid tot direct rendement. Doel is het instellen van proeftuinen / plekken waar innovatieve bedrijvigheid samenkomt, waar het GB en het MKB bij betrokken is om nieuwe ideeën en producten uit te testen. Proeftuinen waar ook kennisinstellingen studenten met bedrijfsleven in contact brengen. Toegevoegde waarde: door bijeenbrengen van de netwerken SB Delta Region en Brainport is een strategische stap gezet voor het versnellen van de kennis- en innovatie concurrentiepositie én heeft het bedrijfsleven in Zuidoost financiering en subsidieaanvragen in de Delta Region mogelijk gemaakt en vice versa. Toegevoegde waarde: door de RIS3 en innovatieprogramma s Zuid-Nederland die door Delta Region en Brainport 2020 tot stand zijn gebracht, worden cross-overs bevorderd tussen de topclusters Maintenance, Logistiek, Biobased met Agro Food, Chemie, Hightech Materials, Life science & Health uit de RIS3. Deze crossovers zijn als voorwaarde gesteld voor het verkrijgen van OPZuid subsidies; Toegevoegde waarde: de innovatieprogramma s Zuid-Nederland gelden officieel als onderleggers voor de Deskundigencommissie OPZuid die de subsidieaanvragen beoordeelt; Toegevoegde waarde: verbinding van netwerken in de afgelopen 2 jaar heeft geleid tot concrete economische structuurversterkende projecten voor de Delta Region. Zorgt voor nieuwe business en werkgelegenheid. Enkele concrete voorbeelden van proeftuinen waar open innovatie plaatsvindt in de Delta Region en cofinanciering die door samenwerking binnen het netwerk zijn binnengehaald; 7

8 Biobased Building Blocks (SCeLiO-4B): Bouwen van open innovatie-omgeving voor het inventariseren, ontwikkelen, testen en opschalen van suikers, cellulose en lignine naar Biobased Building Blocks 4B s vanuit OPZuid. Totaal project ; Biobased Infrastructuur voor Kennis (BIK): Verbetering van de open innovatie-infrastructuur door doorgroei van zeven bestaande en nieuwe biobased applicatiecentra naar een internationaal onderscheidend aanbod van kennis en diensten, door professionalisering, afstemming en samenwerking vanuit OPZuid. Totaal project ; Pyrolyse Cluster: oprichting van een Zuid-Nederlands pyrolyse cluster als proeftuin, met als doel pyrolyse als onderdeel van een thermochemische bio raffinaderij als betrouwbare en economische haalbare technologie te onderzoeken, demonstreren en valideren vanuit OPZuid. Totaal project ; Fieldlab Campione: gericht op het 100% voorspelbaar maken van onderhoud binnen de chemie- en procesindustrie vanuit OPZuid. Totaal project 12 miljoen projectkosten totaal; Proeftuin Thermoplastische Composieten: richt zich op de ontwikkeling van nieuwe composietmaterialen vanuit OPZuid. Totaal project

9 Grootschalige investeringsprojecten De Board heeft samen met de clusters een trekkersrol in het aanjagen van grootschalige strategische investeringsdossiers zoals o.a. het Redefinery project. Gaat om een projectinvestering van 400 mln. Andere grootschalige investeringsprojecten waar de Board in verbinding en lobby bij betrokken is zijn F35 project Aviolanda, Motorenonderhoudsfabriek Fokker e.a.; Toegevoegde waarde: door de aanwezige knowhow binnen - en connecties vanuit de Board met CEO s van het grootbedrijf in de regio en erbuiten wordt een businesskans zoals bijvoorbeeld het biobased project Redefinery ten eerste op slaagkans beoordeeld en indien voldoende kansrijk wordt connectie gelegd met de CEO s van DSM, RWE en Dow Benelux om betrokkenheid in de investering te onderzoeken; Toegevoegde waarde: naast het zoeken naar investeringsmiddelen wordt direct de lijn naar Europese mogelijkheden geopend door contact te leggen met de Europese Investering Bank (EIB) en verkennen mogelijkheid voor verkrijgen van EFSI middelen (Jünckergeld). Gesprekken zijn belegd met directie EIB, Board en clustervoorzitter. Strategisch Kenniscluster Delta Region Vanuit de Board zijn alle aanwezige kennisinstellingen in de Delta Region verzocht deel te nemen aan het strategische Kenniscluster Delta Region. Alle kennis- en beroepsonderwijsinstellingen hebben hier gehoor aan gegeven. ROC West Brabant, Scalda, Avans Hogeschool, NHTV Internationale Hogeschool Breda, HZ University of Applied Sciences, NLDA, University College Roosevelt en Tilburg University zijn lid; Toegevoegde waarde: doel is de arbeidsvraag (talent) vanuit het bedrijfsleven en het aanbod vanuit de kennis- en beroepsinstellingen nauwer op elkaar afstemmen; Toegevoegde waarde: uit onderzoek is gebleken dat innovatie binnen het kennisveld zit in de connectie binnen de kolom (doorlopende leerlijnen gericht op de clusters). Deelname (internationale) netwerken Toegevoegde waarde: Membership Delta Region in ERRIN netwerk (Europees netwerk van regio s gericht op onderzoek en innovatie) biedt kansen voor kennisdeling, profilering stakeholders (bedrijven, kennisinstellingen) en projectontwikkeling Delta Region; Toegevoegde waarde: Sleutelrol Delta Region en andere triple helix organisaties in Zuid-Nederland in de stuurgroep OPZuid (advisering over calls en programma); Toegevoegde waarde: Partnership Delta Region in het Europese Vanguard Initiative (samen met Zuidoost), initiatief van 24 samenwerkende Europese Industriële regio s. Platform biedt playing field voor het entameren van verbindingen met relevante Europese industrieregio s Toegevoegde waarde: Deelname Biobased cluster in 3bI platform en BIG-C; 9

10 Delta Region Stakeholdermeetings In afgelopen jaren zijn stakeholdersmeetings georganiseerd in Breda, Moerdijk, Middelburg en Terneuzen. Deze meetings organiseren we samen met onze partner BZW in Brabant en Zeeland; Toegevoegde waarde: zoveel mogelijk betrokken stakeholders binnen het netwerk meenemen op het proces en potentie van de innovatieagenda. En anderzijds kennisnemen en leren van de reflectie die de stakeholders geven. Strategische contacten en agenda afstemming met triple helix partners in Vlaanderen waaronder Vlaamse industrieraad en Vlaamse onderzoeksorganisatie VITO; Toegevoegde waarde: strategische agenda afstemming en bevorderen grensoverschrijdende samenwerking gericht op innovatie en kennisvalorisatie binnen de clusters. Propositie van de gezamenlijke ROMs Op verzoek van de Strategic Board hebben de BOM, Rewin, Impuls en WCM einde 2014 een propositie opgesteld voor een niet-vrijblijvende samenwerking op de uitvoering van de innovatie Toegevoegde waarde: ook hier geldt wederom dat door samenwerking binnen het netwerk meer rendement en efficiency kan worden behaald. Triple helix financieringsmodel Strategische Agenda Koepelactiviteiten Strategic Board (Connections) Bijdragen overheden + kennisinstellingen 0,6 mln. Bijdragen bedrijfsleven aan clusters 1,5 mln. * In kind inzet in uren (bedrijven, kenniscluster, ROM s, BZW, KvK, CoE s, overheden e.a.) 2,0 mln.* Inzet op proces 4,1 mln. Programma s en projecten Topclusters (Business, Technology, Basics en People) R&D investeringen bedrijven pm Onderzoek/valorisatie projecten kennispartners pm Human Capital trajecten kennispartners pm Investeringen in Basics door overheden pm Totaal investeringen in topclusters pm (*Schatting) 10

11 RIS3 langs Delta Region en Brainport 11

12 12