DYSCALCULIE BELEID. Door Nanda Deen, dyscalculiecoach April 2015 Versie 3.0

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DYSCALCULIE BELEID. Door Nanda Deen, dyscalculiecoach April 2015 Versie 3.0"

Transcriptie

1 DYSCALCULIE BELEID Door Nanda Deen, dyscalculiecoach April 2015 Versie 3.0

2 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Wat is dyscalculie? Signalering Basisschool Beleid op Tabor College Werenfridus Taken van de dyscalculiecoach Externe begeleiding Dyscalculieverklaring Faciliteiten Rekentoets Aanbevelingen voor docenten Dispensatie voor vakken Verantwoordelijkheden De rol van de vakdocent / mentor De rol van de leerling De rol van de ouder(s)/verzorger(s) Ondersteuingsroute Conclusie en contact... 9 Bijlage 1: Achtergrondinformatie Dyscalculiebeleid, maart 2015, versie 3.0 2

3 1. Inleiding Dit dyscalculiebeleid is opgesteld om leerlingen met dyscalculie op een zo optimaal mogelijke manier te begeleiden en aan te geven wat leerlingen kunnen verwachten gedurende hun schoolloopbaan op Tabor College Werenfridus indien zij gediagnostiseerd zijn of worden met dyscalculie. 2. Wat is dyscalculie? Op bijna elke school voor voortgezet onderwijs komt dyscalculie voor. Dyscalculie betekent letterlijk: niet goed kunnen rekenen. Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen met het leren en vlot en accuraat oproepen of toepassen van reken- en wiskundekennis; problemen die blijvend zijn, ook na gedegen onderwijs. Dyscalculie is dus een handicap die niet te verhelpen is. Ook niet met extra hulp en aandacht. Ongeveer twee tot drie procent van de Nederlandse bevolking heeft in meer of mindere mate last van deze hardnekkige stoornis. Ook op het Tabor College Werenfridus zijn er leerlingen die onevenredig grote moeite hebben met rekenen. De rekenproblemen kunnen zich bij meerdere vakken uiten, zoals bijvoorbeeld wiskunde, natuurkunde, scheikunde, economie. Op het moment van schrijven van dit beleidsdocument zijn twee leerlingen bij Tabor College Werenfridus in het bezit van een officiële dyscalculieverklaring. Voor rekenen dienen veel verschillende vaardigheden te worden ontwikkeld, zoals getalsbegrip, beheersing van rekenkundige bewerkingen, informatieverwerking, planning en probleemoplossende vaardigheden. Veel rekenproblemen verdwijnen met het toenemend inzicht van het rekenende kind. Toch blijven sommige kinderen met rekenproblemen worstelen. Wanneer de rekenproblemen ernstig en hardnekkig zijn en de rekenprestaties significant afwijken van het IQ en de overige schoolse prestaties, dan is er sprake van dyscalculie. Hardnekkig betekent dat de rekenproblemen nauwelijks verbeteren ondanks intensieve, gespecialiseerde begeleiding. Dyscalculie is een rekenstoornis. Kinderen met dyscalculie hebben vaak grote moeite met eenvoudige sommen (bijvoorbeeld optellen en aftrekken tot 20 en de tafels) omdat deze niet geautomatiseerd zijn. Daarnaast tellen deze kinderen veelal tot op late leeftijd op de vingers, hebben ze moeite met de volgorde van getallen en raken ze de draad kwijt bij rekenopgaven waarbij tussenstappen moeten worden onthouden. Dyscalculie genezen is onmogelijk, wel kunnen de gevolgen van dyscalculie beperkt worden door de leerlingen met dyscalculie extra faciliteiten aan te bieden. Hulp en ondersteuning zijn gedurende de hele schooltijd noodzakelijk, want een leerling met een handicap heeft recht het onderwijs te doorlopen op een manier die aangepast is aan zijn of haar mogelijkheden waar dit mogelijk is. Dyscalculiebeleid, maart 2015, versie 3.0 3

4 3. Signalering 3.1 Basisschool De problemen van iemand met dyscalculie worden steeds beter onderkend op de basisscholen en daarom heeft een aantal leerlingen al een dyscalculieverklaring als zij op het voortgezet onderwijs terecht komen. Het kan echter ook zijn dat het op de basisschool lastig is om te ontdekken of een leerling nu rekenzwak is, een ernstig rekenprobleem heeft, dan wel dyscalculie heeft. 3.2 Beleid op Tabor College Werenfridus Bij Tabor College Werenfridus worden leerlingen in de brugklas niet gescreend op dyscalculie. Indien een leerling reeds in het bezit is van een dyscalculieverklaring bij de start van de brugklas, wordt er direct contact gelegd tussen de dyscalculiecoach en de leerling en zijn/haar ouder(s)/verzorger(s). Dit wordt geïnitieerd door de ondersteuningscoördinator. Indien er een vermoeden is van dyscalculie vanuit de ouder(s)/verzorger(s) of de basisschool van een leerling, dan zal er geadviseerd worden om extern te testen en de leerling te laten begeleiden door een externe dyscalculiebegeleider. Het signaleren van problemen kan ook in een later stadium plaatsvinden, bijvoorbeeld door docenten van exacte vakken, de mentor van een leerling, of door uitval bij het rekenprogramma Got-it dat wordt ingezet om te trainen voor de rekentoets. In dit geval nemen de docenten en/of de mentor contact op met de dyscalculiecoach. Zij zal de docenten van exacte vakken vragen gedurende een periode rekenvaardigheden van de leerling nauwlettend in de gaten te houden. De dyscalculiecoach informeert waar nodig de mentor en de afdelingscoördinator en/of conrector van de afdeling. Indien het vermoeden van dyscalculie blijft bestaan, neemt de dyscalculiecoach contact op met de ouder(s)/verzorger(s). Zij zal de hen verder informeren over de stappen die ondernomen moeten worden voor het verkrijgen van een officiële dyscalculieverklaring. Voor het eindexamen is het van groot belang dat er uiteindelijk een officiële dyscalculieverklaring aanwezig is in het dossier van het kind, anders kan de faciliteit van extra tijdsverlenging niet tijdens het examen geboden worden en wordt de leerlingen niet begeleid door de dyscalculiecoach. Het verkrijgen van de verklaring is een verantwoordelijkheid van de ouder(s)/verzorger(s). Dyscalculiebeleid, maart 2015, versie 3.0 4

5 4. Taken van de dyscalculiecoach Tabor College Werenfridus heeft een dyscalculiecoach aangesteld. Dit is een docent die, naast het lesgeven, de taak heeft om leerlingen met dyscalculie te coachen tijdens hun schoolcarrière (dit is iets anders dan het behandelen). De coach onderhoudt het contact met leerlingen, ouder(s)/verzorger(s), mentoren en vakdocenten. Ook met eventuele behandelaars/begeleiders wordt contact onderhouden, echter pas na schriftelijke toestemming van de ouder(s)/verzorger(s). Verder kunnen leerlingen een beroep op de dyscalculiecoach doen als zij het gevoel hebben dat er niet genoeg rekening wordt gehouden met hun problemen. Met eindexamenkandidaten wordt besproken welke faciliteiten zij nodig hebben om hun tentamens en eindexamen zo soepel mogelijk te kunnen maken. Dit in overleg met de eindexamencoördinator. De dyscalculiecoach geeft de gele faciliteitenkaart af nadat de officiële verklaring in het leerlingenvolgsysteem Magister is opgenomen door het onderwijsservicecentrum. 5. Externe begeleiding Voor extra hulp kunnen de ouder(s)/verzorger(s) hulp inschakelen bij externe instanties. Deze extra begeleiding kan zowel betrekking hebben op ondersteuning bij het huiswerk als ondersteuning bij de acceptatie van hun dyscalculie. Tabor College Werenfridus biedt geen specifieke steunlessen/bijlessen aan leerlingen met dyscalculie. Een externe instantie kan ten alle tijden contact opnemen met de dyscalculiecoach over verdere informatie over de leerling. De dycalculiecoach kan alleen contact opnemen met de externe begeleider(s) indien hier door ouder(s)/verzorger(s) schriftelijke toestemming voor is gegeven. 6. Dyscalculieverklaring Een dyscalculieverklaring is een document waarop staat dat er bij de betreffende leerling sprake is van dyscalculie. Alleen gecertificeerde orthopedagogen of GZpsychologen mogen een dyscalculieverklaring afgeven. De verklaring bevat een korte omschrijving van de aard en de ernst van de stoornis. Alleen indien de dyscalculieverklaring in het bezit is van school, zal na opname in het leerlingenvolgsysteem Magister, de interne begeleiding kunnen starten en de gele faciliteitenkaart afgegeven kunnen worden. Uitvoering van voorgaande, gebeurt door de dyscalculiecoach. Dyscalculiebeleid, maart 2015, versie 3.0 5

6 7. Faciliteiten Middels de gele faciliteitenkaart biedt de school leerlingen met dyscalculie naast het begeleidingstraject ook een aantal andere faciliteiten: 1. Leerlingen krijgen meer tijd of minder opgaven bij toetsen waar rekenenvaardigheden vereist zijn. Voor het eindexamen geldt alleen extra tijd bij toetsen waar rekenvaardigheden vereist zijn. 2. Gebruik van de eenvoudige rekenmachine is altijd toegestaan. 3. Door de (niet-examen) leerling zelf gemaakte, maar door de vakdocent en dyscalculiecoach goedgekeurde formulekaarten zijn bij toetsing toegestaan totdat voldoende beheersing is bereikt. Deze formulekaarten worden minimaal één week voor de toets ingeleverd bij de vakdocent. 4. Een examenleerling met een dyscalculieverklaring moet zelf contact leggen met de examencoördinator om een door het CvTE vastgestelde formulekaart te kunnen gebruiken. Deze wordt door de leerling ingevuld, door de conrector en examencoördinator goedgekeurd en door de examencoördinator geplastificeerd en aangeleverd tijdens de desbetreffende examens en tentamens. Niet elke leerling met dyscalculie heeft alle faciliteiten nodig. De coach zal in overleg met de leerling bekijken welke faciliteiten voor hem/haar van toepassing zijn. Dit zal op de gele faciliteitenkaart, die de leerling in zijn bezit heeft, genoteerd zijn. 7.1 Rekentoets In het schooljaar wordt voor het eerst in een pilot de aangepaste rekentoets voor leerlingen aangeboden. Leerlingen kunnen een aanvraag indien om een aangepaste rekentoets met extra faciliteiten maken. Hiervoor dient contact opgenomen te worden met de examencoördinator. Op welke wijze de aangepaste eisen zichtbaar gaan worden op de cijferlijst is nog niet bekend ten tijden van het schrijven van dit beleid. Een 6 voor een aangepaste rekentoets duidt immers een andere, lagere vaardigheid aan dan een 6 voor een reguliere toets. Een keuze voor een aangepaste rekentoets heeft invloed op de keuze voor een vervolgopleiding. De aangepaste rekentoets houdt het volgende in: 1. Aangepaste, lagere eisen. 2. Bij alle opgaven mag een rekenmachine worden gebruikt (de opgaven zijn daarop aangepast). 3. De kandidaat mag een door het CvTE vastgestelde of toegestane rekenkaart gebruiken. 4. De tijdsduur voor de toets is ruimer. 5. De kandidaat kan desgewenst terugbladeren. Meer informatie over examens voor leerlingen met dyscalculie of ernstige rekenproblemen en de pilot met de aangepaste rekentoets is terug te vinden op (zoeken op dyscalculie) of de brochure Kandidaten met een beperking die wordt uitgegeven door het CvTE en ook te downloaden is op voorgaand genoemde website. Dyscalculiebeleid, maart 2015, versie 3.0 6

7 8. Aanbevelingen voor docenten Het is belangrijk te weten dat dyscalculie een handicap is die bij iedere leerling anders tot uiting komt, waardoor niet elke leerling hetzelfde nodig heeft. Leerlingen met dyscalculie worden derhalve nooit over één kam geschoren. Over het algemeen kunnen leerlingen zelf heel goed aangeven waar ze mee geholpen zijn. De dyscalculiecoach is verantwoordelijk voor de informatievoorziening rondom de behoeften van de leerling met dyscalculie in het leerlingvolgsysteem. 8.1 Aanbevelingen voor de klassensituatie Hieronder volgen een aantal mogelijke aanbevelingen voor het lesgeven aan leerlingen met dyscalculie: ü Navragen waar leerlingen het meeste bij gebaat zijn. De leerlingen voelen zich hierdoor begrepen en dit sterkt hun zelfvertrouwen. ü De aanpak van huiswerk bespreken. ü Veelvuldig uitleggen; oefenen en herhaal rekenprocedures, rekenregels en oplossingswijzen. ü Een vaste oplossingsstrategie aanleren voor de verschillende bewerkingen. ü Gebruik maken van extra mondelinge uitleg. ü Hulp aanbieden bij de transfer met vergelijkbare oefeningen. ü Leerlingen om leren gaan met de rekenmachine en kritisch te kijken naar de uitkomst (bijvoorbeeld inschatten wat de uitkomst zal zijn, geen negatieve afmetingen en gewichten, ed.). ü Leerling zoveel mogelijk tussenstappen laten opschrijven om het werkgeheugen zo min mogelijk te belasten. ü Leerlingen begeleiden bij het maken van toetsen (leerlingen hoeven niet per se bij de eerste opgave te beginnen, eerst bepalen wat makkelijk of moeilijk lijkt). ü Toetsen nabespreken, zowel aandacht voor de goede als de slechte opgaven. 8.2 Mogelijke aanbevelingen voor het beoordelen van toetsen Om tegemoet te komen aan leerlingen met dyscalculie, worden de volgende vuistregels gebruikt: ü Leerlingen beoordelen op vakinhoudelijke kennis en niet op rekenvaardigheid. ü Leerlingen die een toets slecht maken (minder dan een 4), als gevolg van veel rekenfouten, mogen herkansen (met uitzondering van examenleerlingen). 9. Dispensatie voor vakken Voor een havo/vwo-leerling met een officiële dyscalculieverklaring is dispensatie voor rekenvakken zoals wiskunde, scheikunde, natuurkunde of economie in de onderbouw niet mogelijk. Ook zijn er in de bovenbouw geen bijzondere dispensatieregelingen voor vakken mogelijk op basis van een dyscalculieverklaring. Dyscalculiebeleid, maart 2015, versie 3.0 7

8 10. Verantwoordelijkheden Om dit beleid te laten slagen wordt er van zowel de school als de leerling en de ouder(s)/verzorger(s) een bepaalde attitude verwacht. In dit gedeelte wordt precies beschreven wat ieder zijn rol is De rol van de vakdocent / mentor Een begripvolle houding van de vakdocent c.q. de mentor ten opzichte van de leerling met dyscalculie is van groot belang; dyscalculie is tenslotte niet tijdelijk maar blijvend. Tabor College Werenfridus ziet het als een taak van de school om de leerling zo optimaal mogelijk te begeleiden naar zelfredzaamheid van de leerling op een zo optimaal mogelijke manier te ontwikkelen zodat hij/zij gedurende een vervolgopleiding/werk op een goede manier met zijn handicap om kan gaan. De vakdocent merkt als eerste wanneer een leerling dreigt vast te lopen bij zijn/haar vak. Hij/zij houdt rekening met datgene waar leerlingen met dyscalculie tegenaan kunnen lopen en geeft indien nodig hulp in de les. Wanneer een vakdocent vindt dat de extra ondersteuning niet heeft geleid tot het gewenste resultaat, geeft hij/zij dit door aan de mentor. Hij/zij neemt contact hierover op met de ouder(s)/verzorger(s). De mentor is de contactpersoon op school. Hij/zij is op de hoogte van het gedrag en de resultaten van de leerling. Indien nodig neemt de mentor en/of de dyscalculiecoach contact op met de ouder(s)/verzorger(s) De rol van de leerling Van de leerling met dyscalculie wordt een positieve houding en voldoende inzet verwacht. Verder wordt van de leerling met dyscalculie verwacht dat hij/zij meteen vermeldt als de begeleiding naar zijn/haar gevoel niet goed verloopt en bespreekt dit met zijn/haar mentor De rol van de ouder(s)/verzorger(s) De belangrijkste taak van ouder(s)/verzorger(s) is om het kind te blijven bemoedigen en ondersteunen bij het leren omgaan met dyscalculie. Niet alle kinderen vinden het prettig om door hun ouder(s)/verzorger(s) geholpen te worden. Wil een leerling geholpen worden, dan kan de ouder een rol spelen bij het oefenen en trainen met verschillende opgaven. Verder kan een ouder een externe instantie benaderen voor zijn/haar dochter om extra ondersteuning aan te vragen voor hun kind. De verantwoordelijkheid en de kosten voor het verkrijgen van een dyscalculieverklaring van een leerling ligt bij de ouder(s)/verzorger(s), almede de externe begeleiding voor leerlingen Ondersteuningsroute De signalering en toewijzing van hulp voor leerlingen met (vermoedens van) dyscalculie verloopt altijd via de ondersteuningsroute zoals beschreven in de ondersteuningswijzer (zie de website van Tabor College Werenfridus). Dyscalculiebeleid, maart 2015, versie 3.0 8

9 11. Conclusie en contact In de afgelopen jaren is er al veel in beweging gekomen ten gunste van de leerling met dyscalculie. Het verschijnsel dyscalculie is geen onbekend begrip meer in onze maatschappij en binnen onze school. Zoals eerder vermeld zal het beleid t.a.v. leerlingen met dyscalculie op Werenfridus altijd in ontwikkeling blijven en als zich nieuwe inzichten aandienen, zullen deze, waar mogelijk, ook toegepast worden. Contact met de dyscalculiecoach is mogelijk via Dyscalculiebeleid, maart 2015, versie 3.0 9

10 Bijlage 1: Achtergrondinformatie Protocol Ernstige Reken Wiskunde problemen en Dyscalculie VO Mieke van Groenestijn, Gertjan van Dijken en Dolf Janson ISBN Rekenproblemen en Dyscalculie A.J.J.M. Rijsenaars & J.E.H. van Luit ISBN Kinderen met dyscalculie Annemie Desoete en Tom Braams ISBN Dyscalculie en Rekenproblemen Marisca Milikowski ISBN De dyscalculie survival gids Annemie de Bondt en Nico de Braeckeleer Mijn kind heeft dyscalculie Martine Ceyssens ISBN Kandidaten met een beperking Centrale Examens VO en rekentoets VO 2015 College voor Toetsen en Examens September 2014 Dyscalculiebeleid, maart 2015, versie

Dyscalculie Inleiding Wat is dyscalculie?

Dyscalculie Inleiding Wat is dyscalculie? Dyscalculie Inleiding Dit dyscalculiebeleid is opgesteld om leerlingen met dyscalculie en hun ouders op een zo optimaal mogelijke manier te begeleiden en aan te geven wat leerlingen kunnen verwachten gedurende

Nadere informatie

Dyscalculie beleid. Het Kwadrant Weert. Het Kwadrant, school voor VMBO Thornstraat 7 6004 JP Weert Telefoon: 0495 513 666

Dyscalculie beleid. Het Kwadrant Weert. Het Kwadrant, school voor VMBO Thornstraat 7 6004 JP Weert Telefoon: 0495 513 666 Dyscalculie beleid Het Kwadrant Weert Het Kwadrant, school voor VMBO Thornstraat 7 6004 JP Weert Telefoon: 0495 513 666 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Deel I: Diagnose van leerlingen met een

Nadere informatie

Protocol dyscalculie en ernstige rekenproblemen

Protocol dyscalculie en ernstige rekenproblemen Protocol dyscalculie en ernstige rekenproblemen Dit protocol heeft als doel richtlijnen te geven voor de begeleiding van leerlingen met dyscalculie en ernstige rekenproblemen op Thorbecke vmbo-pro. Het

Nadere informatie

BEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN

BEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN BEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN Begeleiding van leerlingen met ernstige rekenproblemen en/of dyscalculie Definitie van dyscalculie Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt

Nadere informatie

Protocol ernstige rekenproblemen en dyscalculie

Protocol ernstige rekenproblemen en dyscalculie Protocol ernstige rekenproblemen en dyscalculie Olympus College 2016-2017 1 Inhoud Inleiding 3 Definitie 4 Signalering en diagnostiek 5 Faciliteiten 6 Organisatie 7 Bijlage 1 Aanmeldformulier dyscalculie

Nadere informatie

Protocol dyscalculie

Protocol dyscalculie Protocol dyscalculie Sint-Janscollege Hoensbroek 1 1. Beschrijving van de procedure omtrent dyscalculie Leerling met een verklaring Een dyscalculieverklaring is afgegeven door een erkend deskundige en

Nadere informatie

Dyscalculie. Protocol. Markenhage, Michaelcollege, Orion Lyceum

Dyscalculie. Protocol. Markenhage, Michaelcollege, Orion Lyceum Dyscalculie Protocol Markenhage, Michaelcollege, Orion Lyceum Juli 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Begripsbepaling en uitgangspunten 3 3. De procedure 5 4. Rollen en afspraken 9 5. Faciliteiten 11

Nadere informatie

dyscalculieverklaring gebruikt wordt, staat in het onderstaande kader vermeld.

dyscalculieverklaring gebruikt wordt, staat in het onderstaande kader vermeld. Dyscalculieprotocol Dit dyscalculieprotocol heeft als doel meer duidelijkheid te scheppen over wat leerlingen met dyscalculie kunnen verwachten van het dyscalculiebeleid op onze school. Dyscalculie Dyscalculie

Nadere informatie

Protocol Dyscalculie. Olympus College 2014-2015. Protocol Dyscalculie Olympus College 2014-2015 Pagina 1 van 7

Protocol Dyscalculie. Olympus College 2014-2015. Protocol Dyscalculie Olympus College 2014-2015 Pagina 1 van 7 Protocol Dyscalculie Olympus College 2014-2015 Protocol Dyscalculie Olympus College 2014-2015 Pagina 1 van 7 Inhoud Voorwoord 3 Protocol dyscalculie 4 De rekentoets 5 Bijlage 1 Aanmeldformulier dyscalculie

Nadere informatie

Zorg om je toekomst. Wat is. dyscalculie?

Zorg om je toekomst. Wat is. dyscalculie? Zorg om je toekomst Wat is dyscalculie? 2 Inleiding Patrick is 14 jaar, maar weet in een winkel niet hoe hij met briefjes en muntstukken moet betalen en heeft geen idee hoeveel hij terug kan verwachten.

Nadere informatie

DYSCALCULIEPROTOCOL

DYSCALCULIEPROTOCOL DYSCALCULIEPROTOCOL 2018-2019 12 juli 2018 1 Inhoud Blz. 1. Wat is dyscalculie? 3 2. Problematiek bij dyscalculie 3 3. Signaleren 4 4. Dyscalculieverklaring 5 5. Rekentoets 5 5.1 Algemeen 5 5.2 Alle leerlingen

Nadere informatie

Handelingsplan. Dyscalculie

Handelingsplan. Dyscalculie Handelingsplan Dyscalculie Datum van invullen: Omschrijving van dit plan: Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de basisvaardigheden van het

Nadere informatie

DYSCALCULIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Datum: Auteur: Martin Jager

DYSCALCULIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Datum: Auteur: Martin Jager DYSCALCULIEPROTOCOL Beekdal Lyceum 2017 2018 Datum: 26-09-2017 Auteur: Martin Jager Inhoudsopgave 1. Signalering en diagnose 3 2. Dyscalculieverklaring 4 3. Mogelijke faciliteiten 4 4. Examen 5 5. Communicatie

Nadere informatie

Protocol Dyscalculie. Christelijk College de Noordgouw Heerde. oktober dhr. J.M. de Vries. mw. H. Bezuijen. rector-bestuurder.

Protocol Dyscalculie. Christelijk College de Noordgouw Heerde. oktober dhr. J.M. de Vries. mw. H. Bezuijen. rector-bestuurder. Protocol Dyscalculie Christelijk College de Noordgouw Heerde oktober 2016 dhr. J.M. de Vries rector-bestuurder mw. H. Bezuijen conrector Inleiding Het rekenonderwijs staat de laatste jaren hoog op de agenda

Nadere informatie

Het Odulphuslyceum gebruikt voor dit Protocol de volgende definitie van dyscalculie (Ruijssenaars et al. 2004)

Het Odulphuslyceum gebruikt voor dit Protocol de volgende definitie van dyscalculie (Ruijssenaars et al. 2004) Dyscalculieprotocol Odulphuslyceum I Wat is dyscalculie? Het Odulphuslyceum gebruikt voor dit Protocol de volgende definitie van dyscalculie (Ruijssenaars et al. 2004) Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt

Nadere informatie

ERWD-beleid HNL. (Ernstige Reken- Wiskundeproblemen en Dyscalculie)

ERWD-beleid HNL. (Ernstige Reken- Wiskundeproblemen en Dyscalculie) ERWD-beleid HNL (Ernstige Reken- Wiskundeproblemen en Dyscalculie) 2015/2016 ! Inhoudsopgave! Doel%van%deze%brochure% 2! Wat%is%het%verschil%tussen%rekenproblemen%en%dyscalculie?% 2! ERWD%en%Het%Nieuwe%Lyceum%

Nadere informatie

Beleidsnota t.a.v. dyscalculie ( ) Inleiding

Beleidsnota t.a.v. dyscalculie ( ) Inleiding Beleidsnota t.a.v. dyscalculie (2017-2018) Inleiding Een leerstoornis wordt binnen de orthodidactiek opgevat als een leergebrek, als dat niet het gevolg is van een te lage intelligentie. Problemen ten

Nadere informatie

Presentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten

Presentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten Presentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten Programma Invoering van referentieniveaus en rekentoetsen in het onderwijs. Wat zijn ernstige rekenproblemen

Nadere informatie

Protocol Ernstige rekenproblemen. Dyscalculie. Signalering, ondersteuning en begeleiding van leerlingen met ernstige rekenproblemen en dyscalculie.

Protocol Ernstige rekenproblemen. Dyscalculie. Signalering, ondersteuning en begeleiding van leerlingen met ernstige rekenproblemen en dyscalculie. Signalering, ondersteuning en begeleiding van leerlingen met ernstige rekenproblemen en dyscalculie. Vestiging Gunning op de Daaf Geluk Protocol Ernstige rekenproblemen en Dyscalculie P. Maradiaga-Schenke

Nadere informatie

PROTOCOL. DYSLEXIE en DYSCALCULIE

PROTOCOL. DYSLEXIE en DYSCALCULIE PROTOCOL DYSLEXIE en DYSCALCULIE Vastgesteld 10 februari 2014 Inleiding In dit protocol zet het Montessori College Eindhoven in grote lijnen uiteen: - hoe leerlingen met leerstoornissen als dyslexie en

Nadere informatie

Ernstige rekenwiskundeproblemen en dyscalculie

Ernstige rekenwiskundeproblemen en dyscalculie Ernstige rekenwiskundeproblemen en dyscalculie Versie: januari 2016 In 2011 is een Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en dyscalculie uitgekomen voor het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en

Nadere informatie

Dyscalculiebeleid. Bernard Nieuwentijt College. Schooljaar

Dyscalculiebeleid. Bernard Nieuwentijt College. Schooljaar Dyscalculiebeleid Bernard Nieuwentijt College Schooljaar 2018-2019 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat is dyscalculie?... 4 3. Signalering en onderzoek... 6 4. Begeleiding en ondersteuning... 6 4.

Nadere informatie

Protocol Ernstige RekenWiskunde- problemen en Dyscalculie Elde College (in het VO wordt meestal alleen gesproken over rekenen). Esumrt.

Protocol Ernstige RekenWiskunde- problemen en Dyscalculie Elde College (in het VO wordt meestal alleen gesproken over rekenen). Esumrt. Protocol Ernstige RekenWiskunde- problemen en Dyscalculie Elde College (in het VO wordt meestal alleen gesproken over rekenen). Esumrt.2014 Inleiding Rekenen moet, ook in het VO, een aparte plek krijgen.

Nadere informatie

FACILITEITEN IN DE ONDERBOUW

FACILITEITEN IN DE ONDERBOUW Dyscalculieprotocol Inleiding Dit protocol geeft inzicht in de afspraken met betrekking tot de dispenserende en compenserende maatregelen voor leerlingen met dyscalculie, voor ouders, docenten en schoolleiding.

Nadere informatie

Dyscalculieprotocol (locatie mavo-havo-atheneum; versie januari 2015)

Dyscalculieprotocol (locatie mavo-havo-atheneum; versie januari 2015) Dyscalculieprotocol (locatie mavo-havo-atheneum; versie januari 2015) Inleiding Thorbecke Scholengemeenschap heeft de verplichting leerlingen voor rekenen op referentieniveau 2F (mavo) of 3F (havo/atheneum)

Nadere informatie

ERWD-beleid HNL. (Ernstige Reken- Wiskundeproblemen en Dyscalculie)

ERWD-beleid HNL. (Ernstige Reken- Wiskundeproblemen en Dyscalculie) ERWD-beleid HNL (Ernstige Reken- Wiskundeproblemen en Dyscalculie) 2017/2018 Inhoudsopgave Doel van deze brochure 2 Wat is het verschil tussen rekenproblemen en dyscalculie? 2 ERWD en Het Nieuwe Lyceum

Nadere informatie

Instemming MR PROTOCOL DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN

Instemming MR PROTOCOL DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN Instemming MR 2016-06-30 2015-2016 PROTOCOL DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN Inleiding Dit dyscalculie-protocol is samengesteld om ouders, leerlingen docenten en onderwijs ondersteuners te informeren

Nadere informatie

PROTOCOL TOETSAFNAME

PROTOCOL TOETSAFNAME PROTOCOL TOETSAFNAME Inhoud: 1. Soorten toetsen 2. Regels rondom toetsafname 3. Regels rondom herkansing van toetsen 4. Regels rondom afwezigheid tijdens toetsen 5. Regels omtrent hulpmiddelen bij toetsen

Nadere informatie

Dyscalculieprotocol. Versie: September 2015 Status: defnitief d.d. december /9 TITEL VAN HET DOCUMENT

Dyscalculieprotocol. Versie: September 2015 Status: defnitief d.d. december /9 TITEL VAN HET DOCUMENT Dyscalculieprotocol Status: defnitief d.d. december 2015 1/9 TITEL VAN HET DOCUMENT Vlaardingen, september 2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Visie van de school 3. Begeleiding 3.1 Aanpak in de klas 3.2

Nadere informatie

WORKSHOP DYSCALCULIE. SSgN studiedag 21 maart 2014

WORKSHOP DYSCALCULIE. SSgN studiedag 21 maart 2014 WORKSHOP DYSCALCULIE SSgN studiedag 21 maart 2014 6 + 3 =? Volgens Jelle (2Jn): 6 + 3 = 8??? Hoe doet Jelle dat? 6 x 7 =? Volgens Jelle: 6 x 7 = 44 Of 49? Jelle heeft het eerste uur vrij. Het tweede uur

Nadere informatie

Protocol toets afname

Protocol toets afname Protocol toets afname Inhoud: 1. Soorten toetsen 2. Regels rondom toets afname 3. Regels rondom herkansing van toetsen 4. Regels rondom afwezigheid tijdens toetsen 5. Regels omtrent hulpmiddelen bij toetsen

Nadere informatie

C. DYSLEXIE Dyslexie kan worden geconstateerd door een externe ter zake deskundige; er is dan een rapport of dyslexieverklaring aanwezig.

C. DYSLEXIE Dyslexie kan worden geconstateerd door een externe ter zake deskundige; er is dan een rapport of dyslexieverklaring aanwezig. FACILITEITEN VOOR LEERLINGEN MET DYSLEXIE of DYSCALCULIE 2017-2018 DOEL Het doel van het SGC is alle leerlingen zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen binnen de mogelijkheden en kaders van het St-Gregorius

Nadere informatie

Begeleidingswijzer Dyscalculie

Begeleidingswijzer Dyscalculie Begeleidingswijzer Dyscalculie Dyscalculie De term dyscalculie komt uit het Latijn (dys = slecht) en Grieks (calculus = rekenen) en kan vertaald worden als het niet kunnen uitvoeren van berekeningen. Voor

Nadere informatie

DYSCALCULIEBELEID LOCATIE STEINHAGENSEWEG

DYSCALCULIEBELEID LOCATIE STEINHAGENSEWEG DYSCALCULIEBELEID LOCATIE STEINHAGENSEWEG EEN PRAKTISCHE UITWERKING VAN HET DYSCALCULIEBELEID OP STEIN, VOOR OUDERS, LEERLINGEN EN DOCENTEN JUNI 2019 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Wat is dyscalculie?...

Nadere informatie

Protocol ERWD en dyscalculie

Protocol ERWD en dyscalculie Protocol ERWD en dyscalculie Een leidraad voor de ondersteuning van en afstemming op rekenzwakke leerlingen. Scholengemeenschap, voor onderwijs dat zin geeft, voor vmbo havo atheneum gymnasium Bezoekadres:

Nadere informatie

Dyscalculiebeleid Schooljaar 2013-2014

Dyscalculiebeleid Schooljaar 2013-2014 Dyscalculiebeleid Schooljaar 2013-2014 Dyscalculiebeleid Antonius college schooljaar 2013-2014 1 Dyscalculiebeleid Antoniuscollege Gouda Vooraf Het Antoniuscollege is zich er zeer van bewust dat een handicap

Nadere informatie

Dyscalculie. Protocol

Dyscalculie. Protocol Dyscalculie Protocol Inhoudsopgave Inleiding 2 Wat is Dyscalculie? 3 Kenmerken van Dyscalculie 4 Oorzaken 5 Gevolgen 6 Diagnose 7 Dyscalculieverklaring 8 Faciliteitenkaart 9 Hulp en hulpmiddelen op HB

Nadere informatie

DYSCALCULIE PROTOCOL

DYSCALCULIE PROTOCOL DYSCALCULIE PROTOCOL 2018-2019 Inhoud: Inleiding augustus 2018 1. Wat is dyscalculie? 2. Dispenserende maatregelen 3. Compenserende maatregelen 4. Centraal Schriftelijk Eindexamen en schoolexamens 2 Inleiding

Nadere informatie

Dyscalculie. Protocol

Dyscalculie. Protocol Dyscalculie Protocol 1 Inhoudsopgave Inleiding 4 Wat is dyscalculie? 5 Kenmerken van dyscalculie 6 Oorzaken 7 Gevolgen 8 Diagnose 9 Dyscalculieverklaring 10 Faciliteitenkaart 11 Hulp en hulpmiddelen op

Nadere informatie

PARAGRAAF Protocol bij ernstige rekenwiskunde-problemen en/of dyscalculie 1. Doel van het protocol. 2. Signalering

PARAGRAAF Protocol bij ernstige rekenwiskunde-problemen en/of dyscalculie 1. Doel van het protocol. 2. Signalering Samengesteld door BZT WPC Versie 23-06-2015 Bestuur Door DO vastgesteld op 02-07-2015 DO Door BG als voorgenomen besluit vastgesteld op 09-07-2015 GMR Door GMR van advies/instemming voorzien op nvt Medewerkers

Nadere informatie

Alberdingk Thijm College, Hilversum. Dyscalculieprotocol

Alberdingk Thijm College, Hilversum. Dyscalculieprotocol Alberdingk Thijm College, Hilversum Dyscalculieprotocol 2017-2018 1 Inhoudsopgave Inleiding 2 Bestaat dyscalculie? 3 Kennis over dyscalculie, tussen ernstige rekenproblemen en dyscalculie 4 onderscheid

Nadere informatie

Dyscalculieprotocol. PrO vmbo havo vwo(+)

Dyscalculieprotocol. PrO vmbo havo vwo(+) Dyscalculieprotocol PrO vmbo havo vwo(+) Wettelijk kader Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) Artikel 5b, i.s.m. artikel 1: 01-08-2009 Betreft Eemsdeltacollege alle

Nadere informatie

ERWD-PROTOCOL ERNSTIGE REKEN- EN WISKUNDEPROBLEMEN EN DYSCALCULIE

ERWD-PROTOCOL ERNSTIGE REKEN- EN WISKUNDEPROBLEMEN EN DYSCALCULIE ERWD-PROTOCOL ERNSTIGE REKEN- EN WISKUNDEPROBLEMEN EN DYSCALCULIE FIORETTI COLLEGE VEGHEL VERSIE JANUARI 2018 Inleiding Doel en uitgangspunten Het Fioretti College wil iedere leerling de ondersteuning

Nadere informatie

Dyscalculieprotocol. Hoeksch Lyceum Conceptversie

Dyscalculieprotocol. Hoeksch Lyceum Conceptversie Dyscalculieprotocol 2017-2020 Conceptversie INHOUDSOPGAVE Inleiding Het heeft de wettelijke verplichting alle leerlingen voor rekenen op referentieniveau 2F (Mavo) en 3F (Havo en Vwo) af te leveren. Dit

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. Taken van de dyslexiecoach

Dyslexieprotocol. Taken van de dyslexiecoach Dyslexieprotocol Dit protocol heeft als doel meer duidelijkheid scheppen wat (dyslectische) leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Wolfert Lyceum. Het Wolfert Lyceum wil een school

Nadere informatie

Dyslexieprotocol Pallas Athene College

Dyslexieprotocol Pallas Athene College Dyslexieprotocol Pallas Athene College 1. Inleiding Doel en uitgangspunten Het Pallas Athene College wil alle leerlingen met dyslexie die ondersteuning en begeleiding bieden die zij nodig hebben om de

Nadere informatie

Gedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten:

Gedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten: Pakket van maatregelen bij Dyslexie en Dyscalculie Dyslexie Algemeen: Gedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten: Stimuleren Schriftelijk

Nadere informatie

Dyscalculieprotocol Koning Willem ll College

Dyscalculieprotocol Koning Willem ll College Dyscalculieprotocol Koning Willem ll College April 2018 INHOUD Inleiding 3 1. Dyscalculie 4 1.1 Definitie van dyscalculie 4 1.2 Kenmerken van leerlingen met dyscalculie 5 2. Dyscalculieprotocol van de

Nadere informatie

INFOR. Dyslexieprotocol INFORMATIE OVER ONS DYSLEXIEBELEID VOOR DOCENTEN, OUDERS EN LEERLINGEN

INFOR. Dyslexieprotocol INFORMATIE OVER ONS DYSLEXIEBELEID VOOR DOCENTEN, OUDERS EN LEERLINGEN INFOR Dyslexieprotocol INFORMATIE OVER ONS DYSLEXIEBELEID VOOR DOCENTEN, OUDERS EN LEERLINGEN 1 Inhoudsopgave Inleiding.. 2 Uitgangspunten.....3 Compenserende en dispenserende maatregelen 4 Dyslexiepas

Nadere informatie

Dyscalculie gediagnostiseerd. En dan? MBO conferentie Dyscalculie

Dyscalculie gediagnostiseerd. En dan? MBO conferentie Dyscalculie Niet alle rekenproblemen zijn dyscalculie 2 1 T O M B R A A M S Dyscalculie gediagnostiseerd. En dan? MBO conferentie Dyscalculie PPON 2004 en 2011 De onderzoeken van PPON 2004 en 2011 laten zien dat routinematige

Nadere informatie

Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar VWO, HAVO, MAVO en VMBO

Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar VWO, HAVO, MAVO en VMBO Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar 2012-2013 VWO, HAVO, MAVO en VMBO Informatieblad Rekenen, Johan de Witt, locatie Zusterstraat, september 2012 1 Beste ouder en/of verzorger,

Nadere informatie

Informatie over rekenen. Hulp ouders bij rekenen deel 4.

Informatie over rekenen. Hulp ouders bij rekenen deel 4. Informatie over rekenen. Hulp ouders bij rekenen deel 4. Kinderen ontwikkelen zich verschillend en in een verschillend tempo. Soms hebben kinderen op de basisschool moeite met een vak als rekenen/wiskunde,

Nadere informatie

Oorzaken rekenproblemen

Oorzaken rekenproblemen Versie 25 januari 2013 1 2 Het College Weert Cranendonck in Weert en Budel heeft als beleid in te spelen op ontwikkelingen in het onderwijs. Momenteel komen er meer en meer vragen op het gebied van dyscalculie.

Nadere informatie

toelichting voor leerlingen en ouders / verzorgers dyslexie dyscalculie andere beperkingen

toelichting voor leerlingen en ouders / verzorgers dyslexie dyscalculie andere beperkingen toelichting voor leerlingen en ouders / verzorgers dyslexie dyscalculie andere beperkingen September 2012 Inleiding In deze toelichting, die wordt uitgereikt tegelijk met de groene kaart, wordt uitgelegd

Nadere informatie

Rekenbeleid Rudolf Steiner College

Rekenbeleid Rudolf Steiner College Rekenbeleid Rudolf Steiner College Missie en visie Als vrijeschool richten wij ons op onderwijs in gehelen. Dat betekent dat rekenvaardigheid binnen de context van de verschillende vakken wordt ontwikkeld;

Nadere informatie

Dyslexieprotocol Michaël college

Dyslexieprotocol Michaël college Dyslexieprotocol Michaël college 2016-2017 Doelstelling Doel van dit protocol is de leerlingen, ouders en docenten te informeren over de vastgelegde procedures en afspraken met betrekking tot dyslexie

Nadere informatie

B06 Dyslexiebeleid Commanderij College

B06 Dyslexiebeleid Commanderij College B06 Dyslexiebeleid Commanderij College Vooraf Dyslexie is een leerstoornis waar de laatste jaren steeds meer aandacht voor is. Een leerling met dyslexie is zonder inzicht in de problemen die de stoornis

Nadere informatie

Protocol Ernstige Reken/Wiskunde problematiek en Dyscalculie

Protocol Ernstige Reken/Wiskunde problematiek en Dyscalculie Protocol Ernstige Reken/Wiskunde problematiek en Dyscalculie Naam notitie Protocol ernstige reken/wiskunde problematiek en dyscalculie Portefeuillehouder Karel de Waal Versienummer 3 Status document *

Nadere informatie

:Monique Hoeijmakers Datum :

:Monique Hoeijmakers Datum : Onderwerp :beleid ERWD Auteurs :Monique Hoeijmakers Datum :10-04-2017 Inhoud van de notitie besproken met :werkgroep ERWD IB, GMR-afvaardiging onderwijs Financiële consequenties Personele consequenties

Nadere informatie

PROTOCOL DYSCALCULIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG. 1.Inleiding

PROTOCOL DYSCALCULIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG. 1.Inleiding 1.Inleiding In dit protocol wordt beschreven hoe op de Annie M.G. Schmidtschool wordt gewerkt aan het voorkomen, onderkennen en aanpakken van rekenproblemen of dyscalculie. Dit protocol maakt onderdeel

Nadere informatie

Dyslexieprotocol Poort

Dyslexieprotocol Poort Dyslexieprotocol Poort Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... blz 15 2. Voorwoord... blz 16 3. Wat is dyslexie?.... blz 17 4. Dyslexieverklaring..... blz 17 4.1 aanmelden met dyslexieverklaring.. blz 18 4.2

Nadere informatie

Colofon: Datum: september Notitie Rekenbeleid

Colofon: Datum: september Notitie Rekenbeleid Colofon: Datum: september 2016 Notitie Rekenbeleid 2016-2017 Inhoud Inleiding... 2 Beoogde referentieniveaus voor rekenen... 3 Doelstelling... 3 Rekentoets en de overgangsnormen... 3 Rekentoets en de slaag/zak-regeling...

Nadere informatie

REKENBELEID

REKENBELEID 2018-2019 REKENBELEID BRAVO! COLLEGE CRANENDONCK Inhoud Inleiding... 1 Algemene doelstelling van het vak rekenen... 1 Basisvorming... 1 Rekenonderwijs BRAVO! College schooljaar 2018-2019... 2 Algemeen...

Nadere informatie

Bijlage III: Dyscalculieprotocol Het Avicenna college

Bijlage III: Dyscalculieprotocol Het Avicenna college Bijlage III: Dyscalculieprotocol Het Avicenna college Zorgplan SIVOR het Avicenna college Inleiding Dit protocol heeft als doel om leerlingen met dyscalculie zo snel mogelijk te diagnosticeren en dan goed

Nadere informatie

In dit hoofdstuk formuleren wij het kader waarin het beleid vorm is gegeven.

In dit hoofdstuk formuleren wij het kader waarin het beleid vorm is gegeven. Voorwoord De basisvaardigheid rekenen wordt de laatste jaren gelukkig weer op waarde geschat door de politiek en het onderwijs. Echter zijn deze vaardigheden lang niet altijd vanzelfsprekend. Er is een

Nadere informatie

1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003:

1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003: Dyslexiebeleid op de SSGN (versie januari 2015) 1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003: "Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een

Nadere informatie

Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College. oktober 2012

Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College. oktober 2012 Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College oktober 2012 1 Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College Inleiding Sinds een aantal jaren voert het Gerrit Rietveld College een beleid op het gebied van dyslexie.

Nadere informatie

Dit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie.

Dit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie. 1. Inleiding Dit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie. De volgende punten komen aan de orde: Wat is dyslexie? Signaleringsprocedure dyslexie

Nadere informatie

Protocol Dyscalculie

Protocol Dyscalculie Protocol Dyscalculie Versie november 2015 1 Inhoudsopgave Hfdst. Titel Pag. 1. Inleiding 3 2. Signalering 4 3. Leerlingen die al tijdens de basisschool zijn getest op dyscalculie 6 4. Dyscalculielijst

Nadere informatie

Inleiding. Dyslexieprotocol

Inleiding. Dyslexieprotocol Inleiding Dyslexieprotocol Dit dyslexieprotocol heeft als doel meer duidelijkheid te scheppen over wat dyslectische leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Technisch College Velsen &

Nadere informatie

CREATING OPPORTUNITIES HET TOEKENNEN VAN FACILITEITEN T.B.V. ONDERWIJS, TOETSEN EN EXAMENS VMBO

CREATING OPPORTUNITIES HET TOEKENNEN VAN FACILITEITEN T.B.V. ONDERWIJS, TOETSEN EN EXAMENS VMBO CREATING OPPORTUNITIES HET TOEKENNEN VAN FACILITEITEN T.B.V. ONDERWIJS, TOETSEN EN EXAMENS VMBO INHOUD Inleiding 3 Faciliteiten tijdens het eindexamen 4 Faciliteiten die geboden mogen worden tijdens het

Nadere informatie

Dyscalculiebeleidsplan

Dyscalculiebeleidsplan Dyscalculiebeleidsplan Schooljaar 2015-2016 1 Inhoud Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Begeleiding van de dyscalculie leerling: 4 begeleiding buiten de reguliere lessen Meerssen 5 kosten 5 begeleiding binnen

Nadere informatie

Het dyslexiebeleid van het Wolfert Lyceum is vastgesteld door het MT in overleg met de dyslexiecoach.

Het dyslexiebeleid van het Wolfert Lyceum is vastgesteld door het MT in overleg met de dyslexiecoach. Dyslexiebeleid Inleiding Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen). Dit betekent

Nadere informatie

Hulp bij rekenwiskundeproblemen in het VO

Hulp bij rekenwiskundeproblemen in het VO Hulp bij rekenwiskundeproblemen in het VO Utrecht, 9 december 2014 Conferentie Masterplan dyscalculie Hans van Luit Protocol ERWD voor VO Programma s voor het VO/MBO 12Count Startrekenen NU rekenen Got

Nadere informatie

Zorg voor kinderen met specifieke instructie- of ondersteuningsbehoeften

Zorg voor kinderen met specifieke instructie- of ondersteuningsbehoeften Deel 4.2 Zorg voor kinderen met specifieke instructie- of ondersteuningsbehoeften 1. Omschrijving van de zorg De kinderen behalen bij rekenen herhaaldelijk niet het gewenste niveau of lijken een achterstand

Nadere informatie

Protocol dyscalculie januari 2016 DYSCALCULIE PROTOCOL

Protocol dyscalculie januari 2016 DYSCALCULIE PROTOCOL DYSCALCULIE PROTOCOL 1 Inhoud Wat is dyscalculie?... 2 Vermoeden dyscalculie... 2 Signalering... 3 Stappenplan onderzoek en begeleiding... 4 Vergoeding... 5 Dyscalculieverklaring... 5 Wat is dyscalculie?

Nadere informatie

Flitsbijeenkomst Examinering rekenen van studenten met een beperking

Flitsbijeenkomst Examinering rekenen van studenten met een beperking Flitsbijeenkomst Examinering rekenen van studenten met een beperking Onderdeel: Welke examen is geschikt voor welke doelgroep? Wat kun je als school doen om studenten naar het goede examen toe te leiden?

Nadere informatie

Kader dyslexie Clusius College vmbo en mbo

Kader dyslexie Clusius College vmbo en mbo Kader dyslexie Clusius College vmbo en mbo Vastgesteld door de Directieraad Datum: 16 januari 2017 Inleiding In dit kader dyslexie is beschreven op basis van welke uitgangspunten er binnen het Clusius

Nadere informatie

Protocol Dyslexie RLS

Protocol Dyslexie RLS Protocol Dyslexie RLS 1 Inhoudsopgave 1. Visie van het Rijnlands Lyceum Sassenheim 2. Begeleiding van dyslectische leerlingen 3. Aangepaste regelingen voor leerlingen met een dyslexieverklaring Bijlage

Nadere informatie

Alberdingk Thijm College, Hilversum. Dyscalculieprotocol

Alberdingk Thijm College, Hilversum. Dyscalculieprotocol Alberdingk Thijm College, Hilversum Dyscalculieprotocol 2015-2016 Inhoudsopgave Inleiding 2 Bestaat dyscalculie? 3 Kennis over dyscalculie, onderscheid tussen ernstige rekenproblemen en dyscalculie 4 Is

Nadere informatie

DYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Auteur: Martin Jager

DYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Auteur: Martin Jager DYSLEXIEPROTOCOL Beekdal Lyceum 16-01-2019 Auteur: Martin Jager Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Signalering en diagnose 4 2. Signalering en diagnose 4 3. Dyslexieverklaring 4 4. Faciliteiten 5 5. Maatwerk

Nadere informatie

Protocol Dyscalculie Datum: mei 2018

Protocol Dyscalculie Datum: mei 2018 Protocol Dyscalculie Datum: mei 208 Inhoudsopgave Algemene schoolgegevens 3 Achtergronden 4 Diagnose 5 Algemene begeleiding en verantwoordelijkheden 6 Faciliteiten 7 Centrale Rekentoets en Centraal Examen

Nadere informatie

Handboek DYSLEXIE en DYSCALCULIE

Handboek DYSLEXIE en DYSCALCULIE Handboek DYSLEXIE en DYSCALCULIE 2017-2018 Handboek Leerlingbegeleiding onderdeel Dyslexie v2 2017-2018 LC INHOUD INHOUD... 2 1. KORTE OMSCHRIJVING EN TOELICHTING DYSLEXIE... 3 2. KORTE OMSCHRIJVING EN

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. Het dyslexiebeleid van het Wolfert Lyceum is vastgesteld door het MT in overleg met de dyslexiecoach.

Dyslexieprotocol. Het dyslexiebeleid van het Wolfert Lyceum is vastgesteld door het MT in overleg met de dyslexiecoach. Dyslexieprotocol Dit protocol heeft als doel meer duidelijkheid te scheppen over wat (dyslectische) leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Wolfert Lyceum. Het Wolfert Lyceum wil een

Nadere informatie

Dyscalculie protocol 2010-2011

Dyscalculie protocol 2010-2011 Dyscalculie protocol 2010-2011 1 Dyscalculieprotocol concept mei 2010 / SNS-VOS / nsn Dyscalculieprotocol Conceptversie mei 2010 Door Dick Snijders (remedial teacher) en Elma Vos (docent wiskunde Actief

Nadere informatie

samenvatting november 2012 Strabrecht College, Geldrop

samenvatting november 2012 Strabrecht College, Geldrop DYSLEXIEBELEID op het STRABRECHT COLLEGE samenvatting november 2012 Strabrecht College, Geldrop 2012 De visie van het Strabrecht College Goede dyslexiebegeleiding is vooral een attitudekwestie Het Strabrecht

Nadere informatie

Beleidsplan Rekenen Bovenbouw HAVO havo

Beleidsplan Rekenen Bovenbouw HAVO havo Beleidsplan Rekenen Bovenbouw HAVO 2016-2017 4havo Voor het diploma is het verplicht dat de leerling minimaal 1 keer aan het rekenexamen heeft deelgenomen. Er is geen minimumcijfer; deelname volstaat.

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoeksche Waard

Dyslexieprotocol. Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoeksche Waard Dyslexieprotocol Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoeksche Waard Actief College Koninginneweg 126 3262 JD Oud-Beijerland T: 0186-612130 E: administratie@actiefcollege.nl W: www.actiefcollege.nl

Nadere informatie

In de brugklas ziet het signaleringstraject er als volgt uit:

In de brugklas ziet het signaleringstraject er als volgt uit: Dyslexieprotocol 2018-2019 Inleiding Dit protocol geeft informatie over het dyslexiebeleid op Graaf Engelbrecht. Wij schetsen geven hierin de afspraken, procedures, begeleiding en officiële regelingen

Nadere informatie

Handboek DYSLEXIE en DYSCALCULIE

Handboek DYSLEXIE en DYSCALCULIE Handboek DYSLEXIE en DYSCALCULIE 2017-2018 Handboek Leerlingbegeleiding onderdeel Dyslexie en Dyscalculie 2017-2018 LC INHOUD INHOUD... 2 1. KORTE OMSCHRIJVING EN TOELICHTING DYSLEXIE... 3 2. KORTE OMSCHRIJVING

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. Beekdal Lyceum 2012-2013

Dyslexieprotocol. Beekdal Lyceum 2012-2013 Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 versie november 2012 Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving leerlingen. Vandaar

Nadere informatie

Workshop Dyscalculie. Startopdracht. Doel. Opdracht 1 Placemat

Workshop Dyscalculie. Startopdracht. Doel. Opdracht 1 Placemat Workshop Dyscalculie Evelien Brouwer Dianne Roerdink Startopdracht Opdracht 1 Placemat Bedenk voor je zelf wat jij al van dyscalculie af weet. Wat is volgens jou dyscalculie. Schrijf dit op in één van

Nadere informatie

RID, daar kom je verder mee. Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling

RID, daar kom je verder mee. Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling RID, daar kom je verder mee Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling Waarom het RID? Wat is dyscalculie? Een gestructureerde aanpak Ruim 25

Nadere informatie

Protocol Ernstige Reken Wiskundeproblemen en Dyscalculie VO

Protocol Ernstige Reken Wiskundeproblemen en Dyscalculie VO Protocol Ernstige Reken Wiskundeproblemen en Dyscalculie VO Oktober 2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Wat wordt verstaan onder dyscalculie 4 Kenmerken 5 2. Dyscalculiebeleid van de school 7 2.1. Rekenen

Nadere informatie

PROTOCOL Ernstige Rekenwiskundeproblemen

PROTOCOL Ernstige Rekenwiskundeproblemen PROTOCOL Ernstige Rekenwiskundeproblemen en dyscalculie Stichting Primair Onderwijs Achterhoek Lohmanlaan 23 7003 DJ Doetinchem INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Visie en uitgangspunten... 3 Route... 4 Wat

Nadere informatie

Inleiding. Inhoudsopgave

Inleiding. Inhoudsopgave Inleiding Soms heeft een kind extra zorg nodig om beter te kunnen functioneren op de middelbare school. Daar kunnen allerlei redenen voor zijn. Wat die reden ook is, wij willen er graag voor zorgen dat

Nadere informatie

Dr. Mieke van Groenestijn 1

Dr. Mieke van Groenestijn 1 ; Conferentie Steunpunt Protocol vo Protocol - VO Mieke van Groenestijn emeritus Lector Gecijferdheid, Hogeschool Utrecht projectleider Conferentie Steunpunt T&R,9 december 2013 Rekenen in vo Probleemoplossend

Nadere informatie

Dyslexieprotocol RSG

Dyslexieprotocol RSG Dyslexieprotocol RSG R. van de Nes & K. van der Meer Pagina 1 Inhoudsopgave Inleiding blz. 2 Contactgegevens Begeleiding brugklasleerling met dyslexie blz. 3 Begeleiding (brugklas)leerling zonder dyslexieverklaring

Nadere informatie

Rekentoets ER VO De aangepaste rekentoets voor leerlingen met ernstige rekenproblemen of dyscalculie

Rekentoets ER VO De aangepaste rekentoets voor leerlingen met ernstige rekenproblemen of dyscalculie Rekentoets ER VO 2016-2017 De aangepaste rekentoets voor leerlingen met ernstige rekenproblemen of dyscalculie 1 Beschrijving rekentoets ER De rekentoetsen 2ER en 3ER zijn officiële rekentoetsen die de

Nadere informatie

Dyslexieprotocol Trinitas Gymnasium

Dyslexieprotocol Trinitas Gymnasium Dyslexieprotocol Trinitas Gymnasium Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... blz 1 2. Voorwoord... blz 2 3. Wat is dyslexie?.... blz 3 4. Dyslexieverklaring..... blz 3 4.1 aanmelden met dyslexieverklaring.. blz

Nadere informatie