Hyperaldosteronisme Radboud universitair medisch centrum

Transcriptie

1 Hyperaldosteronisme

2

3 Uw arts vermoedt dat u hyperaldosteronisme heeft. In deze folder vindt u informatie over hyperaldosteronisme, hoe dit vastgesteld kan worden door middel van onderzoek en behandelingsmogelijkheden. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Stel deze dan gerust aan uw behandelend arts of verpleegkundige. Wat is hyperaldosteronisme? Als u hyperaldosteronisme heeft, produceren uw bijnieren te veel bijnierhormoon aldosteron. Dit komt doordat (één van) de bijnieren overactief (is) zijn. De oorzaak van hyperaldosteronisme is bij de helft van de patiënten een goedaardig gezwel in één van de bijnieren. Dit heet het syndroom van Conn. Het is ook mogelijk dat er meerdere goedaardige knobbeltjes in de beide bijnieren zitten die te veel aldosteron maken. Dit heet hyperplasie. In dat geval heeft u meestal last van een hoge bloeddruk en een laag kaliumgehalte in uw bloed. Door een laag kaliumgehalte kunt u zich moe voelen en klachten hebben van spierkrampen of spierzwakte. Langdurige hoge bloeddruk geeft een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Hoe wordt onderzocht of u mogelijk hyperaldosteronisme heeft? Basisonderzoek: bloed Om vast te stellen of uw bijnieren te veel aldosteron maken, meten we dit hormoon in uw bloed. Daarnaast bepalen we het hormoon renine in uw bloed. Bij primair hyperaldosteronisme, dit is een vorm van hyperaldosteronisme, is dit hormoon onderdrukt. Voor een betrouwbare meting moet u meestal enkele weken stoppen met uw medicijnen tegen hoge bloeddruk (zie bijlage 1). Uw behandelend arts spreekt dit met u af. Waarschijnlijk krijgt u dan wel andere medicijnen tegen de hoge bloeddruk, die het bloedonderzoek niet verstoren. Als het nodig is, krijgt u ook kaliumtabletten. Tijdens het wisselen van de medicijnen controleren we uw bloeddruk en kaliumgehalte regelmatig. Als de uitslag van het bloedonderzoek positief is (u heeft dan mogelijk hyperaldosteronisme), volgt een zoutbelastingstest (zie bijlage 2). Zoutbelastingstest Als bloedonderzoek erop wijst dat u hyperaldosteronisme hebt, doen we meestal ook nog een zoutbelastingstest. Deze test kan de diagnose bevestigen. Dit onder- 1

4 zoek voeren we uit tijdens een dagopname. Gedurende vier uur krijgt u via een infuus in de arm een zoutoplossing toegediend. Voor en na de toediening nemen we bloed af via hetzelfde infuus. In dit bloed bepalen we het aldosteron- en reninegehalte. Normaal gesproken daalt het aldosteron na een zoutinfuus. Als u hyperaldosteronisme hebt, gebeurt dit niet of onvoldoende. De uitgebreide informatie vindt u terug in de folder: Zoutbelastingstest. Als de zoutbelastingstest hyperaldosteronisme bevestigt, dan krijgt u een sampling van de bijnieraders. Sampling bijnieraders Als u hyperaldosteronisme hebt, doen we onderzoek naar de oorzaak. De vraag is dan of één of beide bijnieren overactief zijn. We doen een CT- scan om te zien of er een gezwel in één of beide bijnieren aanwezig is. Als de bijnier afwijkt op de scan, is het nog niet zeker dat dit ook de oorzaak is van het hyperaldosteronisme. Om definitief vast te stellen of één of beide bijnieren overactief is, doen we vaak een sampling van de bijnieraders. Daarbij vergelijken we de aldosterongehaltes in het bloed dat afkomstig is uit de linker en de rechter bijnierader. Uitgebreide informatie vindt u terug in de folder: Sampling bijnieraders en CTscan. Behandeling De behandeling van hyperaldosteronisme is afhankelijk van de oorzaak. Als uw beide bijnieren overactief zijn Als de beide bijnieren overactief zijn, kiezen we meestal voor behandeling met hormoonblokkerende medicijnen, zoals spironolacton of eplerenon. Deze medicijnen verlagen de bloeddruk en verhogen het kaliumgehalte. De behandeling wordt soms gecombineerd met andere bloeddrukverlagende medicijnen of kaliumtabletten. Als één van uw beide bijnieren overactief is Als één van uw bijnieren afwijkend is, verwijderen we meestal de gehele bijnier operatief (adrenalectomie). De bijnier aan de andere kant neemt de bijnierfunctie dan bijna altijd helemaal over. Afhankelijk van de grootte van het goedaardige 2

5 gezwel, verwijderen we het gezwel via een kijkoperatie (laparoscopie) of via een open operatie. Een kijkoperatie gebeurt met een laparoscoop, een lange dunne buis met aan het uiteinde een camera. We brengen de laparoscoop in uw buik of via de rugzijde door een klein sneetje van ongeveer een halve centimeter tot één centimeter. Op de monitor verschijnt dan de binnenkant van uw buik. Om u te opereren maakt de uroloog nog drie á vier andere sneetjes om de hulpinstrumenten in te brengen. Uitgebreide informatie vindt u terug in de folder: Bijnier verwijdering door kijkoperatie retroperitoneoscopische adrenalectomie. Aanvullende informatie kunt u vinden bij: - Bijniervereniging NVACP: Primair hyperaldosteronisme (PHA) Website link: Folders Radboudumc - Radboudumc Bijnier verwijdering door kijkoperatie retroperitoneoscopische adrenalectomie Website link: - Radboudumc CT-scan Website link: - Radboudumc Sampling bijnieraders Website link: - Radboudumc Zoutbelastingstest met opname Website link: 3

6 Bijlage 1 Medicatie die u niet mag gebruiken tijdens de diagnostiek Welke medicatie mag u niet gebruiken tijdens bepaling van aldosteron en renine, zoutbelastingstest en/of bijnieradersampling en hoe lang moet u stoppen voor de onderzoeken? In de tabellen staan de stofnamen en niet de merknamen, kijk dit goed na in uw bijsluiter, bijv. metoprolol is de stofnaam en Selokeen is de merknaam. Het gaat om de meest voorkomende medicatie, uw arts bepaalt altijd wat wel en niet mag. Geneesmiddel (-groep) Kaliumsparende plastabletten Plastabletten Stoppen voor de onderzoeken 6 weken Bloeddrukverlagende tabletten eindigend op -sartan Renineremmers: aliskiren Bloeddrukverlagende tabletten eindigend op -pril Bloeddrukverlagende tabletten eindigend op -lol Centrale alfa-2 agonists: A-2 methyldopa clonidine Pijnstillers met ontstekingremmende werking b.v.: ibuprofen of naproxen Bloeddrukverlagende tabletten eindigend op -dipine Orale anticonceptiva (de pil) 6 weken ( 4 weken voor de start afbouwen) van te voren amlodipine (bij voorkeur stoppen, mag evt. wel) 4 weken Alleen als uw behandelend arts dit specifiek aangeeft.

7 Bijlage 2 Stroomschema diagnostiek 5

8 Adres Polikliniek Inwendige specialismen Geert Grooteplein-Zuid 8 (rechts van de hoofdingang), route 433, post blauw 6525 GA Nijmegen Contact vasculairegeneeskunde@radboudumc.nl Telefoon: (024) Radboud universitair medisch centrum