Zomernota Kaders voor de begroting 2017 en meerjarenraming

Transcriptie

1 Zomernota 2016 Kaders voor de begroting 2017 en meerjarenraming

2 Zomernota

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Algemeen 5 2 Financiële uitgangspunten Beleidsmatige uitgangspunten Financieel-technische uitgangspunten 8 3 Beleidsontwikkelingen en -keuzes 9 4 Financieel perspectief Ontwikkeling meerjarenperspectief na 1 e bestuursrapportage Bijlage 1: Ontwikkelingen die verband houden met de algemene uitkering uit het gemeentefonds 13 Bijlage 2: Beleidsindicatoren 17 Zomernota

4 Zomernota

5 1 Inleiding 1.1 Algemeen Hierbij bieden wij u de Zomernota 2016 van de gemeente Onderbanken aan. Een instrument binnen onze planning & controlcyclus, dat in tijd is gepositioneerd tussen de 1 e bestuursrapportage over de lopende begroting en de programmabegroting voor het volgende dienstjaar. 1.2 Leeswijzer In hoofdstuk 2 zijn de financiële uitgangspunten voor het opstellen van de begroting 2017 opgenomen. Deze zijn onderverdeeld in beleidsmatige en technische uitgangspunten. De beleidsmatige uitgangspunten zijn verwoord in het coalitieprogramma en hebben betrekking op algemene financiële spelregels zoals de mate waarin de begroting sluitend dient te zijn of op basis van welke principes bedragen opgenomen zijn. De financieel-technische kaders betreffen zaken als de hoogte van doorberekende loon- en prijsstijgingen. Hoofdstuk 3 bevat een aantal beleidsontwikkelingen en keuzes. De zomernota wordt in hoofdstuk 4 afgesloten met een bijstelling van het financieel perspectief. De belangrijkste bijstellingen van dat perspectief worden veroorzaakt door de financiële effecten die volgen uit de mei circulaire Zomernota

6 Zomernota

7 2. Financiële uitgangspunten Hieronder volgen enkele beleidsmatige uitgangspunten voor de te ramen baten en lasten in de verschillende jaarschijven van de begroting 2017 en de meerjarenbegroting De beleidsmatige uitgangspunten worden in deze Zomernota als financiële spelregels gepresenteerd, waarvan het merendeel tot nu toe al werd gehanteerd. De technische uitgangspunten worden elk jaar geactualiseerd. 2.1 Beleidsmatige uitgangspunten 1 Baten en lasten dienen in evenwicht te worden gebracht waarbij er gestreefd wordt naar een zo laag mogelijke belastingdruk en een rechtvaardige verdeling van de lasten. 2 De grenzen worden opgezocht als het gaat om het in stand houden van de zorgvoorzieningen en het armoedebeleid. Uitgaven op het gebied van verenigingen, jeugd- en ouderenwerk, maatschappelijk werk, natuur en aanpak AWACS problematiek worden zo lang mogelijk ontzien van bezuinigingen 3 Creativiteit en behoedzaamheid zijn de sleutelwoorden voor de gemeentelijke financiën. Creativiteit wanneer het gaat om de samenhang tussen incidentele en structurele middelen. Behoedzaamheid omdat er nog grote onzekerheden in onze financiële meerjarenraming zitten. 4 Het budget van de 3d taken volgt in principe de rijksbudgetten. Wanneer blijkt dat de kwaliteit van zorg onacceptabel achteruitgaat zal er getracht worden extra budget vrij te maken om de kwaliteit zoveel mogelijk op acceptabel niveau te handhaven. 5 Het begrotingsjaar 2017 is minimaal sluitend (begrotingssaldo 2017) 6 De door uw raad bij zero based procedure aangegeven rangorde van terug te plaatsen taken van de plusbegroting dient als basis voor eventueel te nemen aanvullende maatregelen ter verkrijging van een structureel sluitende begroting. Gelet op de aanstaande fusie worden hierbij geen bezuinigingen genomen met onacceptabele beleidsgevolgen. 7 In de planning & controlcyclus worden twee integrale afweegmomenten voor het beschikbaar stellen van nieuwe of aanvullende structurele middelen onderscheiden: de behandeling van de 1 e bestuursrapportage en de behandeling van de programmabegroting. Met het tussentijds ingrijpen op de integrale afweegmomenten wordt terughoudend omgegaan. De begrippen onvoorzien, onontkoombaar en onuitstelbaar zijn hierbij leidend. Zomernota

8 2.2 Financieel-technische uitgangspunten 1 De (meerjaren)begroting wordt opgesteld in constante prijzen. De ramingen zijn gebaseerd op het prijs- en loonniveau van het jaar voorafgaande aan het begrotingsjaar (jaar t-1). Voor de te verwachten loon- en prijsstijgingen in het begrotingsjaar (jaar t) wordt een voorziening getroffen. De hoogte van de voorziening voor prijsstijgingen is gebaseerd op het CEP (Centraal Economisch Plan), uitgave jaar t-1 van het CPB (Centraal Plan Bureau). De hoogte van de voorziening van loonstijgingen is gebaseerd op compensatie voor loonstijgingen conform de meicirculaire De hoogte van de rente over de eigen financieringsmiddelen is gebaseerd op de gemiddelde renteontwikkeling over vaste geldleningen. 3 De prognose van het aantal inwoners is gebaseerd op het werkelijke aantal inwoners op 1 januari van het jaar voorafgaande aan het begrotingsjaar (jaar t-1) en de prognose opgenomen in het rapport bevolkingsprognose en prognose woningvoorraadbehoefte van Parkstad Limburg 4 De prognose van het aantal woningen is gebaseerd op het werkelijke aantal woningen op 1 januari van het jaar voorafgaande aan het begrotingsjaar (jaar t-1) en is in verband met een te verwachten daling van de gemiddelde woningbezetting in meerjarig perspectief constant en is op basis van het rapport bevolkingsprognose en prognose woningvoorraadbehoefte van Parkstad Limburg tot en met 2017 constant. 5 De prognose van het aantal bijstandgerechtigden is gebaseerd op de macro- ontwikkeling gepresenteerd in de mei- circulaire Zomernota

9 3. Beleidsontwikkelingen en -keuzes In deze zomernota willen wij ingaan op een beleidsontwikkeling die zich aandien die de opbouw van de gemeentebegroting raken 3.1 Beleidsontwikkeling: Herziening besluit begroten en verantwoorden (BBV) Het Rijk heeft op 17 maart 2016 het definitieve wijzigingsbesluit vernieuwing Besluit, Begroting en Verantwoording (BBV) gepubliceerd. Aanleiding voor de wijzigingen in het BBV vormen de adviezen van de door de VNG ingestelde adviescommissie Depla. De wijzigingen treden in werking vanaf het begrotingsjaar De wijzigingen beogen de toegankelijkheid van de begrotingen en jaarrekeningen van gemeenten, provincies en gemeenschappelijke regelingen te vergroten door de wijze waarop cijfers en prestaties worden gepresenteerd te veranderen en daarin meer eenheid te brengen. Dit versterkt de horizontale verantwoording. Uniformering zorgt er ook voor dat begrotingen en prestaties beter vergelijkbaar worden, wat naar de verwachting van de commissie ook een positief effect zal hebben op de horizontale verantwoording en de betrokkenheid van andere belanghebbenden. De wijzigingen dienen met ingang van de begroting 2017 zijn geëffectueerd en leiden tot een aantal wijzigingen in de opzet van de begroting. De wijzigingen richten zich op: 1. Een uniforme indeling in taakvelden; 2. Een uniforme basisset van beleidsindicatoren; 3. Verbeterde informatie over verbonden partijen; 4. Inzicht in de overheadkosten; 5. Enkele aanpassingen van het stelsel van baten en lasten. De uniforme set beleidsindicatoren zijn in bijlage 3 van deze zomernota benoemd. 3.2 Beleidskeuze: Verlengen HHT tegemoetkoming De middelen huishoudelijk hulp toelage (HHT) worden de gemeenten beschikbaar gesteld voor het stimuleren van de vraag naar huishoudelijke hulp, teneinde zoveel mogelijk volwaardige werkgelegenheid te behouden. De tegemoetkoming loopt tot en met Gezien het feit dat nog middelen resteren uit vorige jaren willen wij de tegemoetkoming verlengen. De beleidskeuze heeft geen financiële gevolgen voor de gemeentebegroting. 3.3 Beleidskeuze: Harmonisatie tarieven ozb tussen de gemeente Onderbanken en de gemeente Schinnen De gemeente Schinnen en Nuth hanteren tarieven onroerend zaakbelasting die lager zijn dan de tarieven die de gemeente Onderbanken hanteert. Met het oog op de aanstaande fusie willen wij het tarief onroerend zaak voor de komende jaren bevriezen om op die manier het tarievenbeleid op elkaar af te stemmen. Het schrappen van de begrote ozb- stijging kan tot en met 2018 worden gedekt door de inzet van de reserve onroerend zaakbelasting. Zomernota

10 Zomernota

11 4. Financieel perspectief Ontwikkeling meerjarenperspectief na 1 e bestuursrapportage 2016 Nr. Bijstelling meerjarig perspectief Saldo na eerste burap Bijstelling algemene uitkering (AU) o.b.v. meicirculaire Mutaties in diverse budgetten agv de mei- circulaire Mutaties uitvoering 'gebundelde uitkeringen' AU agv prognose macro ontwikkelingen Uitvoeringskosten ISD BOL door macro ontwikkeling Mutatie omvang 'gebundelde uitkeringen' agv macro ontwikke Mutaties saldi inkomsten en uitgaven regelingen Toevoegingen/onttrekkingen reserve WWB (wordt reserve 'GU') Bijgesteld meerjarig perspectief De ontwikkelingen genoemd in bovenstaande tabel worden hierna toegelicht. 1. Meicirculaire 2015 en mutaties in het uitgavenniveau o.b.v. de mei- circulaire 2015 De meicirculaire 2016 leidt tot een positieve bijstelling van het meerjarig perspectief. Die positieve bijstelling moet echter worden bezien in samenhang met uitgaven die eveneens in de gemeentebegroting moeten worden bijgesteld. Een groot deel van de mutatie in de algemene uitkering wordt veroorzaakt doordat de objectieve verdeelmodellen van de WMO, jeugd en Participatie worden bijgesteld. Voor zover de mutaties verband houdt met de nieuwe taken in het sociaal domein worden die mutaties, conform het coalitieakkoord, binnen de budgetten sociaal domein te worden opgevangen. De mutaties mogen dus geen gevolgen hebben voor het begrotingsresultaat. Wanneer echter blijkt dat de kwaliteit van zorg onacceptabel achteruit gaat, zal worden getracht extra budget vrij te maken om de kwaliteit op een acceptabel niveau te handhaven. Naast de genoemde herverdeeleffecten wordt de algemene uitkering negatief bijgesteld als gevolg van diverse andere ontwikkelingen. Een uitgebreidere toelichting op de wijziging in de algemene uitkering treft u aan in bijlage 1 van deze zomernota onder de letters a tot en met h. Zomernota

12 2. Mutaties in diverse budgetten als gevolg van de mei- circulaire 2016 Een aantal bijstellingen in de algemene uitkering heeft tot gevolg dat ook aan de uitgavenkant van de begroting aanpassingen dienen plaats te vinden. De toelichting op die mutaties treft u aan in bijlage 1 van deze zomernota 2015 onder de letters i tot en met m. 3. Mutatie uitvoering Gebundelde Uitkeringen (GU) De uitvoeringskosten Gebundelde Uitkeringen en de daarmee samenhangende uitkeringsmaatstaven in de algemene uitkering van het gemeentefonds muteren als gevolg van een bijstelling van het aantal cliënten in het basisjaar (3 cliënten minder) en door de prognose van het aantal cliënten voor toekomstige jaren. Wij houden voor de berekening van de hoogte van die kosten rekening met de macro ontwikkeling van het aantal uitkeringsgerechtigden. In de meicirculaire is een nieuwe prognose opgenomen van de meerjarige ontwikkeling van het aantal uitkeringsgerechtigden op macro niveau. 4. Mutatie Gebundelde Uitkeringen De omvang van de rijksbijdrage in de bekostiging van de Gebundelde Uitkeringen geschiedt op basis van de omvang van de uitgaven in het jaar t-2. Als gevolg van dit na-ijleffect lopen de uitgaven in het jaar t niet in de pas met de rijksbijdrage. Daarnaast is voor de (meer)raming van de hoogte van de rijksbijdrage de in de meicirculaire bijgestelde macro-ontwikkeling van het aantal uitkeringsgerechtigden gevolgd. Deze macro-ontwikkeling is ook gevolgd bij de (meer)jarenraming van de uitgaven. De voor- en/of nadelen in het saldo van inkomsten en uitgaven gemoeid met de Gebundelde Uitkeringen worden via de reserve WWB (later herbenoemen in reserve Gebundelde Uitkeringen ) budgettair geneutraliseerd. Hiermee wordt voorkomen dat door schommelingen in het aantal uitkeringsgerechtigden het begrotingsbeeld wordt verstoord. Zomernota

13 Bijlage 1 Ontwikkelingen die verband houden met de algemene uitkering uit het gemeentefonds 1. Mutatie in algemene uitkering als gevolg van de mei- circulaire In onderstaande tabel wordt een specificatie gegeven van de bijstellingen van de algemene uitkering. De betreffende bedragen zijn vermeld in duizendtallen. Specificatie bijstelling algemene uitkering Mutaties die doorwerken in het uitgavenniveau a 3 D s in het sociaal domein Decentralisatie AWBZ naar WMO Decentralisatie Jeugdzorg decentralisatie Participatiewet b Decentralisatie uitkering voorschoolse voorzieningen peuters Mutaties met gevolgen voor het resultaat van de begroting c Nominale compensatie d Integratieuitkering WMO e Bijstelling maatstafgegevens f Onwikkeling uitkeringsbasis g Correctie accres ten behoeve van verhoogde asielinstroom h Vervallen DU versterken peuterspeelzaalwerk Overig Bijstelling algemene uitkering gemeentefonds De mutaties die in de tabel zijn vermeld onder de letters a en b verlopen budgettair neutraal. Het betreft een compensaties die de beheerders van het gemeentefonds aan gemeenten verstrekken voor het uitvoeren van taken. De mutaties vermeld onder de letters e tot en met g hebben rechtstreeks gevolgen voor het resultaat van de gemeentebegroting. a. 3 D s in het sociale domein Met ingang van 2016 zijn de objectieve verdeelmodellen voor de WMO 2015 en Jeugdzorg van toepassing. Tevens is voor beschermd wonen als onderdeel van de WMO een verbeterd historisch verdeelmodel van toepassing. De macrobudgetten zijn ten opzichte van de septembercirculaire 2015 gewijzigd. De belangrijkste mutaties zijn: De loon- en prijsbijstelling 2016 werkt structureel door Afschaffen ouderbijdrage Jeugdzorg Gemeentelijke bijdrage aan de uitvoeringskosten van de SVB De verdeling voor 2017 is in deze circulaire definitief wat betreft de maatstaven en gehanteerde aantallen. Daarmee wordt stabiliteit gecreëerd Zomernota

14 b. Decentralisatie uitkering voorschoolse voorzieningen peuters Rijk en gemeenten hebben bestuurlijke afspraken gemaakt over een aanbod voor alle peuters. Er gaan circa peuters nu niet naar de kinderopvang of peuterspeelzaal. Met deze afspraken wordt alle peuters de mogelijkheid gegeven om naar een voorschoolse voorziening te gaan. Via de afspraken zetten gemeenten zich actief in om een aanbod te realiseren voor de groep peuters zonder recht op kinderopvangtoeslag die nu niet naar een voorschoolse voorziening gaat. In de bestuurlijke afspraken is opgenomen dat de verdeelsleutel zoveel mogelijk recht doet aan het doel van deze middelen. Daarbij wordt ook gekeken naar de problematiek in grote en kleine gemeenten Het streven is om vanaf 2018 over te gaan op een nieuwe verdeelsleutel die zo goed mogelijk aansluit op het doel door te kijken naar het aantal peuters per gemeente dat binnen de doelgroep van deze decentralisatie-uitkering valt. Tegenover deze mutatie is het voornemen om de decentralisatie uitkering versterken peuterspeelzaalwerk te beëindigen per Die laatste mutatie is verwerkt onder letter h in deze zomernota. c. Nominale compensatie De prijsgevoelige budgetten in de begroting zijn gebaseerd op het prijspeil In deze zomernota worden de budgetten op het niveau 2017 gebracht. Als basis voor die bijstelling wordt het bruto binnenlands product (BBP) marktprijzen genomen zoals opgenomen in het Centraal Economisch Plan (CEP) 2015 van het Centraal Plan Bureau (CPB). Het percentage bedraagt 0,9%. De compensatie voor loonontwikkelingen bedraagt 1,9%. Onder letter k worden ook de hogere uitgaven geraamd die samenhangen met deze post. d. Integratie-uitkering WMO De integratie-uitkering WMO is geactualiseerd en geïndexeerd. De mutaties leiden in structurele zin tot een positieve bijstelling van 44 duizend euro. e. Bijstelling maatstafgegevens Een deel van de algemene uitkering is gebaseerd op maatstafgegevens. Per maatstaf wordt gerekend met een zogenaamd rekentarief. Voorbeelden van matstafgegevens zijn bijvoorbeeld inwonersaantallen, opbouw van die inwonersaantallen en aantal bijstandsgerechtigden. Actualisatie van die maatstafgegevens leidt tot mutaties in de algemene uitkering. f. Ontwikkeling uitkeringsbasis In de meicirculaire 2016 zijn de nieuwe ramingen verwerkt van de ontwikkeling van de uitkeringsbasis, in het bijzonder de naar beneden bijgestelde raming van de Bommenregeling en de maatstaven voor de woonfunctie. g. Correctie accres ten behoeve van verhoogde asielinstroom Het accres wordt gecorrigeerd voor het deel van het accres dat verband houdt met de verhoogde asielinstroom. Het deel van het accres dat wordt ingehouden wordt gebruikt als voeding voor een nieuwe decentralisatie uitkering verhoogde asielinstroom. De correctie vindt plaats doordat de redenering wordt gevolgd dat als er geen verhoogde asielinstroom was geweest, er ook geen extra accres beschikbaar was gekomen. En daarmee is het verdedigbaar die extra gelden ook te bestemmen voor dat doel via een decentralisatieuitkering. Zomernota

15 h. Vervallen decentralisatie uitkering versterken peuterspeelzaalwerk Het voornemen bestaat om de decentralisatie uitkering versterken peuterspeelzaalwerk te beëindigen per Die beëindiging leidt tot een structureel nadelig effect van 21 duizend euro. 2. Mutaties uitgavenniveau als gevolg van de mei circulaire In onderstaande tabel wordt een specificatie gegeven van de mutaties in het uitgaven niveau o.b.v. de meicirculaire: Specificatie mutaties uitgavenniveau obv de mei- circulaire Mutaties die doorwerken in het uitgavenniveau i Stelpost lagere uitgaven 3 d's in het sociale domein (zie a) j Decentralisatie uitkering voorschoolse voorzieningen peuters k Stelpost loon- en prijscompensatie (zie d) l Indexering belasting- en legesopbrengst m Bevriezen tarieven belastingen in 2017 en Aanwending reserve ozb Bijstelling algemene uitkering gemeentefonds i. Stelpost lagere uitgaven 3d s in het sociale domein (zie a) Voor zover in de algemene uitkering nadelen optreden die verband houden met de nieuwe taken in het sociaal domein is in het coalitieakkoord vermeld dat die kortingen binnen de budgetten worden opgevangen en dus geen gevolgen mogen hebben voor het begrotingsresultaat.. Om die reden worden de budgetten voor de uitvoering van de nieuwe taken verlaagd. j. Decentralisatieuitkering voorschoolse voorzieningen peuters De middelen die in het gemeentefonds worden gestort voor voorschoolse voorzieningen peuters worden geoormerkt voor dit doel. k. Stelpost loon- en prijscompensaties De ramingen in de 1e bestuursrapportage 2016 zijn gebaseerd op het loonniveau Overeenkomstig de financiële uitgangspunten dienen de ramingen in de programmabegroting 2017 te zijn gebaseerd op het loonniveau Het percentage is conform de mei- circulaire 2016 bedraagt 1,9%. De prijsontwikkeling is gebaseerd op het prijspeil In deze zomernota worden de budgetten op het niveau 2017 gebracht. Als basis voor die bijstelling wordt het bruto binnenlands product (BBP) marktprijzen genomen zoals opgenomen in het Centraal Economisch Plan (CEP) 2014 van het Centraal Plan Bureau (CPB). Het percentage bedraagt 0,9%. Voor de betreffende kosten worden gemeenten gecompenseerd door de beheerders van het gemeentefonds (zie de toelichting onder de letter c). l. Indexering leges- en belastingopbrengsten De verwachte leges en belastingopbrengsten worden gecorrigeerd naar het prijspeil Deze indexering bedraagt 0,9% (bruto binnenlands product (BBP) marktprijzen CEP 2016 van de Centraal Plan Bureau). Zomernota

16 m. Bevriezen tarieven ozb en aanwending reserve ozb Zoals eerder deze zomernota aangegeven zijn we voornemens om de opbrengst ozb in de jaren 2017 en 2018 niet te indexeren. Het nadeel dat daardoor ontstaat in die jaren willen we compenseren door inzet van de hiervoor ingestelde reserve ozb. Vanaf 2019 zal de nieuw gevormde gemeenteraad besluiten over de ozb- tarieven in relatie tot het ambitieniveau nemen. Zomernota

17 Bijlage 2 Beleidsindicatoren Nr. Taakveld Naam Indicator Eenheid 0. Bestuur en 1. ondersteuning Formatie Fte per inwoners Bestuur en ondersteuning Bezetting Fte per inwoners Bestuur en ondersteuning Apparaatskosten Kosten per inwoner Bestuur en ondersteuning Externe inhuur Kosten als % van totale loonsom + totale kosten inhuur externen Bestuur en ondersteuning Overhead % van totale lasten Veiligheid Verwijzingen Halt Aantal per jongeren Veiligheid Harde kern jongeren Aantal per inwoners Veiligheid Winkeldiefstallen Aantal per inwoners Veiligheid Geweldsmisdrijven Aantal per inwoners Veiligheid Diefstallen uit woning Aantal per inwoners Veiligheid Vernielingen en beschadigingen (in de openbare ruimte) Aantal per inwoners Verkeer en vervoer Ziekenhuisopname na verkeersongeval met motorvoertuig % Verkeer en vervoer Overige vervoersongevallen met een gewonde fietser % Economie Functiemenging % Economie Bruto Gemeentelijk Product Verhouding tussen verwacht en gemeten product Economie Vestigingen (van bedrijven) Aantal per inwoners in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar Onderwijs Absoluut verzuim Aantal per leerlingen Onderwijs Relatief verzuim Aantal per leerlingen Onderwijs Vroegtijdig schoolverlaters zonder startkwalificatie (vsv-ers) % deelnemers aan het VO en MBO onderwijs 5. Sport, cultuur en 20. recreatie Niet sporters % Sociaal domein Banen Aantal per inwoners in de leeftijd jaar Sociaal domein Jongeren met een delict voor de rechter % 12 t/m 21 jarigen Sociaal domein Kinderen in uitkeringsgezin % kinderen tot 18 jaar Sociaal domein Netto arbeidsparticipatie % van de werkzame beroepsbevolking tov de beroepsbevolking Sociaal domein Achterstandsleerlingen % 4 t/m 12 jarigen Sociaal domein Werkloze jongeren % 16 t/m 22 jarigen Sociaal domein Personen met een bijstandsuitkering Aantal per inwoners Sociaal domein Lopende re-integratievoorzieningen Aantal per inwoners van jaar Sociaal domein Jongeren met jeugdhulp % van alle jongeren tot 18 jaar Sociaal domein Jongeren met jeugdbescherming % van alle jongeren tot 18 jaar Sociaal domein Jongeren met jeugdreclassering % van alle jongeren van 12 tot 23 jaar Sociaal domein Cliënten met een maatwerkarrangement WMO Aantal per inwoners 7. Volksgezondheid en 33. Milieu Omvang huishoudelijk restafval Kg/inwoner Volksgezondheid en Milieu Hernieuwbare elektriciteit % Vhrosv Gemiddelde WOZ waarde Duizend euro Vhrosv Nieuw gebouwde woningen Aantal per woningen Vhrosv Demografische druk % Vhrosv Gemeentelijke woonlasten eenpersoonshuishouden In Euro s Vhrosv Gemeentelijke woonlasten meerpersoonshuishouden In Euro s Zomernota

18 Zomernota