Professionalisering Kinderopvang in Europees perspectief. Welke soort professional hebben we nodig?

Transcriptie

1 Professionalisering Kinderopvang in Europees perspectief. Welke soort professional hebben we nodig? Dr. Jan Peeters VBJK Vakgroep Sociale Agogiek Universiteit Gent

2 Evolutie Professionaliteit in de Kinderopvang in Vlaanderen 1970: diploma verplicht 1980_ 2007: spiraal van deprofessionalisering : grote uitbreiding in ko zonder kwalificatievereisten o : Diploma verliest aan belang (begin tachtiger jaren) o : Competentieverhoging door bijscholing en korte opleidingen o 2000 tot 2007: Deprofessionalisering groepsopvang : coherente aanpak: beleid, onderzoek, onderwijs, kinderopvangorganisaties o Onderzoeken: belang van coaching (Vlaams 2008, Europees, 2011,2014) o Beleid: -Kwalificatie op agenda: nieuw decreet Pedagogische en Taalondersteuners (PTO): 11 organisaties / 33 FTE coachen (2014) o Opleiding PJK ( ) o Modellen voor pedagogische begeleiding: nieuwe producten om coaching vorm te geven (2013)

3 Coherente aanpak om neerwaartse spiraal te doorbreken van 2008 tot nu Onderzoek/ onderwijs Modellen voor begeleiding/coaching beleidsmaatregelen

4 Hoge pedagogische kwaliteit en kwalificatieniveau Kinderopvang van lage kwaliteit veroorzaakt stress, die risico s inhoudt voor de jongste kinderen (UNICEF, 2008) KO van hoge kwaliteit positieve impact vooral voor sociaal kwetsbare groepen: spiraal van achterstand doorbreken (Leseman, 2009-Euridyce, 2009; EPPE, 2004; UNICEF, 2008; OESO, 2006) Kwalificaties en opleidingsniveau medewerkers belangrijkste randvoorwaarde voor kwaliteit (zie literatuuroverzicht CoRe, 2011)

5 Een ongelijke start: kansarme driejarige kinderen: 400 woorden, middenklasse kinderen 1200 B. Hart & T. Risley (1995)

6 Als de wedstrijd al voor de helft gelopen is nog voor het kind aan de school begint, dan moeten we nagaan wat er gebeurt in de eerste levensjaren (Esping-Andersen, 2005)

7 Literatuuroverzicht (CoRe, 2011; Lazzari, et al, 2013) Brede consensus tussen onderzoekers en internationale organisaties (OECD, UNICEF, EU), dat de kwaliteit van ECE en uiteindelijk de resultaten voor de kinderen en de gezinnen en vooral voor zij die in kansarmoede leven, afhankelijk is van goed opgeleid, ervaren en competent personeel. Een hoger niveau van initiële vorming gaat samen met betere kwaliteit en betere resultaten van de kinderen (Fukkink&Lont, 2007; Sylva et al, 2004) meer stimulerende, warmere en meer ondersteunende interacties met de kinderen. (OECD, 2006)

8 Literatuuroverzicht (CoRe, 2011; Lazzari, et al, 2013) de inhoud van de initiële opleiding en de bijscholing is belangrijk (OECD, 2006): link met praktijk Enkele dagen cursus zullen de pedagogische praktijk niet veranderen (Fukkink, Lint, 2007)

9 ECE Beroepen en de initiële opleiding in Europa (ISCED 5 of meer) (Oberhuemer, et al., 2010) Jonge Kind -professional (0 to 6) Letland, Slovenië, Zweden, Noorwegen, kleuteronderwijs professional (3 to 6) België, Cyprus, Malta kleuter- en lager onderwijs professional (2/ 4 to 12) Frankrijk, Nederland, Bulgarije, Romenië sociaal pedagoog professional ( van 0 to 99) Denemarken, Luxemburg, Finland Professional voor kinderopvang en opvoedingsondersteuning (Frankrijk, België, Fl, PJK )

10 Kwalificaties niveau beroepsonderwijs of lager tot 40/ 50% uit van de arbeidskrachten (CoRe, 2011; Van Laere, Peeters, Vandenbroeck, 2012) Belangrijke rol naar ouders en kinderen vooral naar de kansarme groepen Weinig kwalificatievereisten Beperkte toegang tot kwalificerende beroepsvervolmaking Focus die ligt op het praktische verzorgende werk en dit kan de holistische pedagogische aanpak in de verdrukking brengen

11 Impact of Continuous Professional Development of ECEC practitioners on children s outcomes (Eurofound research: Peeters, et al, 2014) Systematisch literatuur onderzoek naar effect van permanent leren (CPD) Onderzoek van alle bestaande literatuur in Europa ( studies) 70 tal studies weerhouden Kindbegeleiders zijn in staat om de praktijk te verbeteren als ze de kans krijgen om te leren in groepen waarin kan gereflecteerd worden op de praktijk en waarbij een pedagogisch coach dit proces ondersteunt vanuit een wetenschappelijk onderbouwd pedagogisch raamwerk

12 Welke vormen van permanente bijscholing zijn effectief? (Peeters, et al, 2014) Kindbegeleiders actief betrekken bij het proces van verbetering van de pedagogische kwaliteit binnen het kinderdagverblijf. Effectieve interventies om de kwaliteit te verbeteren zijn gericht op het leren in de praktijk en dit in dialoog met collega s en ouders. Pedagogisch begeleider begeleidt sessies op kindvrije momenten Effectieve permanente training vertrekt van een coherent pedagogisch raamwerk, dat gebaseerd is op degelijk onderzoek en dat inspeelt op lokale noden.

13 Welk soort professional heeft kinderopvang nodig? De Warme Professional, (Peeters, 2008), Schön, 1983, Moss, 2003, Cameron, 2005, Oberhuemer, 2005, Rinaldi, 2006 In staat zijn om in vastgelegde standaarden te behalen Vanuit praktijk nieuwe kennis en manieren van omgaan met kinderen, ouders en collega s kunnen ontwikkelen Kunnen voldoen aan complexe eisen in specifieke context

14 Welke factoren maken van kindbegeleider een actor van verandering? (Peeters, 2008; CoRe, 2011, case study Pistoia, Gent)) Ondersteuning door pedagogisch begeleider/coach -Analyseren van praktijksituaties: Het ontwikkelen van actie-gerichte competenties: pedagogische praktijk veranderen

15 Resultaten van studie i.o.v. EC over competentievereisten (CoRe, 2011) Competente praktijk veronderstelt competente ondersteuning- systemen Belang pedagogisch coach die reflectie op praktijk stimuleert om tot kwaliteitsvolle praktijk te komen Belang van het democratisch samenwerken tussen verschillende beroepsgroepen Heruitvinden van de permanente vorming

16 CoRe aanbevelingen: Condities voor competent systeem/ lerende organisatie Participerende aanpak: alle professionals en de ouders worden betrokken Maak de praktijk zichtbaar en bespreekbaar Evenwaardige en wederkerige relatie theorie/praktijk, kritisch reflecteren op praktijk, analyse van de praktijk, documenteren

17 Rol van Coach binnen het 013) competent systeem(core, 2011, Peeters, PEDAGOGISCH MEDEWERKER TEAM / KINDEROPVANGINSTELLING KINDEROPVANGORGANISATIE KIND & GEZIN /BELEIDSMAKERS INTERNATIONALE NETWERKEN INTERNATIONALE ORGANISATIES

18 KINDBEGELEIDER: Actieve actor in het proces van professionalisering Initiële training Professionele literatuur Engagement in permanent leren (cursussen, studie dagen) Reflecteren op eigen praktijk

19 TEAM / INSTELLING: gemeenschappelijke pedagogische benadering Team vergaderingen Leergemeen schap ontwikkelen Coaching door mentor: stimuleren van reflectie Kwaliteit samen met ouders vastleggen

20 Competenties om te werken in context van diversiteit en armoede (Peeters, Sharmahd,2014) Openheid voor dialoog met ouders, collega s en kinderen op basis van gelijkwaardigheid Bereid zich te engageren en in staat zijn te werken aan sociale vooruitgang In staat zijn tot kritisch reflecteren op de eigen pedagogische praktijk en van het team en de organisatie In staat zijn om nieuwe pedagogische kennis en praktijk vorm te geven

21 OPLEIDINGSINSTITUTEN/ KINDEROPVANGORGANISATIES LOKALE OVERHEID: GEDIVERSIFIEERD LEERBELEID Training en intervisie van directeuren Vaststellen leernoden Startopleidingen voor nieuwe teams documentatiecentra Uitwisseling van interessante praktijken Peer groups over gemeenschappelijke thema s

22 OVERHEID: COHERENT PROFESSIONALISERINGSBELEID Accreditatie van centra die coaching aanbieden Kwaliteitstandaarden voor toegankelijkheid en gelijke kansen Competentieprofielen Accreditatie opleidingsinsituten Zelf evaluatie richtlijnen kwalificatie vereisten Financiële middelen tav mentoring en training,

23 Hoe leren kindbegeleiders (in opleiding)? Gediversifieerd en coherent competentiebeleid Competent systeem/ lerende organisatie Begeleiding door pedagogisch coach/mentor Teambijeenkomsten over pedagogische werking Stimuleren van pedagogisch reflecteren Collegiaal leren Praktijk zichtbaar en bespreekbaar maken Verhogen individuele competenties kindbegeleider Stimulerende interacties met kinderen Dialoog met ouders Maximale ontwikkelingskansen voor alle kinderen

24 Beleid/ Onderwijs/Kinderopvangorganisaties/ Onderzoek April 2014: Decreet kinderopvang treedt in werking: voor elke job in KO een kwalificatie vereist en elke begeleider wordt pedagogisch ondersteund Juni 2014: eerste pedagogische coachen vanuit bachelor Pedagogie Jonge Kind studeren af : 3 modellen voor Pedagogisch coaching /mentoring zijn uitgetest en gepubliceerd MEMoQ: pedagogisch raamwerk

25 Decreet opvang Baby s en Peuters Kwalificaties Elke kinderbegeleider en elke verantwoordelijke in de kinderopvang moet kwalificaties hebben. Men kan dit op verschillende manieren aantonen: via een diploma, een ervaringsbewijs of via een attest van verworven competenties. In een overgangsperiode worden gelijkstellingen voorzien voor wie nu al kinderen opvangt en het vak kent. Pedagogische ondersteuning Elke kinderbegeleider zal voldoende ondersteund worden, ook wanneer hij of zij alleen werkt. Daarom moet elke organisator van kinderopvang een pedagogisch beleid hebben en in een pedagogische ondersteuning voorzien. Deze zorgen ervoor dat elk kind zich goed voelt in de opvang, betrokken bezig kan zijn en dat zijn ontwikkeling wordt gestimuleerd

26 Voorzet Coach: verschillende modellen kunnen hanteren

27 Een methodische aanpak om tot een Lerende Organisatie te komen: De Waarderende praktijkanalyse Reflectie methodiek in groep Praktijkervaringen kritisch analyseren vanuit verschillende invalshoeken Doel: we verruimen onze blik, komen tot nieuwe inzichten en veranderen zo professioneel handelen en kwaliteitsbeleid van voorzieningen en opleidingen Wanda is een samenwerkingsverband van Arteveldehogeschool en VBJK vzw met de steun van ESF.

28 Werken als onthaalouder? Ja, ik ga ervoor! Selectie door dienst Start Begeleiding door de dienst Opleiding en bijscholing Kennismakingstraject Gezinsopvang Werkmap Bouwen aan je eigen draagkracht Werkmap Bouwen aan je eigen draagkracht Toolbox Netwerken van onthaalouders Onthaalouderacademie Onthaalouders Sterker maken

29 Uitdagingen! Binnen Vlaams kwalificatiestructuur competentiebeleid uitbouwen de vereiste kwalificaties en competenties vastleggen Meer plaatsen in CVO: werkplekleren gebaseerd op reflectie op praktijk verticale mobiliteit mogelijk maken door kwalificaties af te stellen op volwassenenonderwijs Uitbouwen van begeleidingstructuur voor kortgeschoolden Opleiding Kinderzorg aanpassen aan nieuwe decreet: focus op begeleiding, reflectie op praktijk Geen extra financiering voor pedagogisch begeleiden?

30 -Meer lezen: - Peeters, J. (2012). De neerwaartse spiraal doorbroken : de professionaliteitsdiscussie in de kinderopvang. In: Van Leeuwen, K. & Van Crombrugge, H. eds. Gezinnen in soorten. Garant -Van Laere, Peeters, Lund, (2012) Valuing the workforce: a 0-6 profession and parity with school teachers. Children in Europe Policy Paper No 8 -Peeters, J. (2008) De Warme Professional. Gent: Academia Press -Urban, M. Vandenbroeck, M.,Peeters, J. Van Laere, K., Lazarri, A. (2011) CoRe Final report / Research Documents. ( - Kinderen in Europa (2011), Het Competentiedebat -Peeters, Budginaite, Cameron, Hauari, Lazzari, Peleman, Siarova (2014). Impact on CPD and working conditions of ECEC practitionres on quality, staff-interactions and children s outcomes: a systematic review of research evidence. Gent VBJK