Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland. Verkeersveiligheid MFA Ewijk

Transcriptie

1 Verkeersveiligheid MFA Ewijk Notitie opgesteld door de ROVGmakelaar Arnhem, 3 december

2 1 Beschrijving van de situatie De MFA staat aan de rand van Ewijk (Den Elt). In de directe omgeving van de school was nieuwbouw gepland, maar deze is door de recessie stil komen te liggen. Hierdoor is de omgeving open en zijn er alleen de brede asfalt bouwrijp-wegen aanwezig. Omdat de ontwikkelingen stil liggen is er ook geen geld om de uiteindelijke infrastructuur aan te leggen. Zo zijn er geen voetpaden langs de twee grotere (bouw)wegen naar de school toe. De gemeente De gemeente heeft in het verleden in overleg met het schoolbestuur diverse maatregelen genomen om de verkeersveiligheid rondom de MFA te verbeteren. De belangrijkste maatregelen die de gemeente genomen heeft zijn hieronder weergegeven. Er is een schoolzone ingesteld ; - de maximumsnelheid is 30 km/u; - de adviessnelheid van 20 km/u; - er zijn bijbehorende waarschuwingsborden. Het parkeerprobleem is opgepakt: Er zijn parkeervakken links en rechts van de weg aangelegd; er is een Kiss and Ride zone. r Er is een stukje fietspad (naar de ingang van de school (zie foto rechts). 2

3 De veiligheid van de schoolgaande jeugd staat nog echter steeds ter discussie. Er zijn bestuurlijke vragen zijn gesteld aan de wethouder over de situatie, De klachten De school vindt dat er sprake is van onveilige situaties en vraagt de gemeente om maatregelen te nemen om de verkeersveiligheid te verbeteren. In de memo van de leden van de commissie Ruimte zijn de volgende problemen beschreven: De rondweg Den Elt heeft geen stoep en de berm bestaat uit drassig gras; Op Den Elt wordt te hard gereden (en er zijn geen snelheidsremmers); Er is geen duidelijke oversteekplaats; Een veelgebruikte oversteekplaats gaat van het Ireneplantsoen naar Den Elt; ook hier geen duidelijke oversteekplaats en geen voetpad (zie foto). De oplossingen die men voorstelt zijn: de aanleg van voetpad langs Den Elt; duidelijke oversteekplaats naar de school toe; Snelheidsremmers op Den Elt Aandacht voor een alternatieve route met een alternatieve oversteekplaats (zie foto): De gemeente heeft de verkeersveiligheidsmakelaar van het ROVG gevraagd om naar de situatie te kijken en mee te denken over het verbeteren van de verkeersveiligheid. De vraag aan de rovgmakelaar is: Welke haalbare mogelijkheden er zijn om de verkeersveiligheid te verbeteren? 3

4 3. Analyse en advies van de rovgmakelaar Het advies bestaat uit drie punten: 1. Het is verstandig om wat meer te weten te komen over het precieze probleem van de school/ de ouders. Waar ontstaan gevaarlijke situaties? Ga na wie wanneer te hard rijdt en waar dat gevaar oplevert. Wanneer dat voldoende duidelijk is, moet de vraag beantwoord worden welke maatregelen geschikt en haalba ar zijn om de onveilige situaties voor de kinderen te voorkomen of te verminderen, Hiervoor is vakk ennis nodig. Wat goed voelt, is niet altijd wat werkt. 2. Te hard rijden een probleem? Wees specifiek! Maak de daders (vaak ouders) bewust van hun snelheid en van de gevaren van te hard rijden. Gebruik hiervoor gedragsbeïnvloedingstechnieken (social media, een wijkaanpak, Nieuwsbrief, ouderavonden etc). Een no regret maatregel is om eventueel extra verticale elementen te plaatsen om het attentieniveau bij de school te verhogen. 3. Ontstaat er chaotische situatie door manoeuvreren en parkeren die onveilig aanvoelen? Is er iets mis met de schoolroute? Een onveilig gevoel hoeft niet te betekenen dat de situatie ook echt onveilig is. Gedrag is de sleutel; de school speelt een sleutelrol. Drukte kan worden verminderd als ouders het haal - en brenggedrag veranderen. Ouders en school kunnen een belangrijke rol spelen in de verkeerseducatie van de kinderen. Hiervoor zijn een reeks programma s beschikbaar. Gedragsbeïnvloeding en verkeerseducatie (van ouders en kinderen) kan een duurzaam effect hebben op de veiligheid van de kinderen. Ze moeten immers ook later en in andere situaties als voetganger en fietser aan het verkeer deelnemen. Als onderdeel van een dergelijk programma kan ook gekeken worden of kleinere infrastructurele aanpassingen wenselijk zijn, zoals het beter markeren van de oversteekplaats, het aanleggen of verharden van een voetpad bij de school of op een schoolroute. Toelichting 1. Het is verstandig om wat meer te weten te komen over het precieze probleem van de school/ de ouders. Kennis is nodig om te weten wat vervolgens de beste maatregelen zijn om onveilige situaties voor de kinderen te voorkomen. Er is weinig informatie beschikbaar over het feiteli jke gevaar voor de schoolgaande jeugd. Er zijn de laatste jaren geen ongevallen geweest. Het is onbekend of er een snelheidsprobleem is en hoe het er precies uitziet. Na observaties constateer ik dat deze schoolomgeving er op het eerste zicht niet onveilig uitziet, Dit constateer ik op basis van vooral twee dingen: De school is zeer goed zichtbaar en iedere passant weet dus dat daar kinderen in de buurt zijn lof kunnen zijn De weg is geen drukke doorgaande weg zoals dat in veel dorpen in Gelderland bij scholen wel het geval is. Ervaring leert echter dat er bijna altijd veiligheidsproblemen zijn rondom scholen, omdat daar een concentratie kinderen in aanraking komt met auto s en soms zelfs vrachtauto s. Er zijn meestal 2 soorten problemen: Te hard rijden langs de school Bij het in- en uitgaan van de school ontstaan er een onoverzichtelijke en soms onveilige situaties; parkeerproblemen verergeren dat. 4

5 De neiging bestaat om op basis van een algemeen probleem meteen naar een infrastructurele oplossing te grijpen. Niet alle problemen rondom scholen zijn echter met infrastructurele maatregelen op te lossen, omdat het bijna altijd over pieksituaties gaat waarin het gedrag van de betrokkenen een grote rol speelt. De vraag die dan ook gesteld moet worden is; Waar ontstaan gevaarlijke situaties? En wat is de beste manier om die situaties te voorkomen? 2. Te hard rijden een probleem? Ga na wie wanneer te hard rijdt en waar de kinderen dan zijn. Maak de daders (vaak ouders) bewust van hun snelheid en van de gevar en van te hard rijden ouders en andere weggebruikers bewust van hun snelheid en van de gevaren van te hard rijden. Gebruik hiervoor gedragsbeinvloedingstechnieken (social media, een wijkaanpak, Nieuwsbrief, ouderavonden etc). Een no regret maatregel is om eventueel extra verticale elementen te plaatsen om het attentieniveau bij de school te verhogen. Het meest voorkomende probleem rondom scholen is dat automobilisten te hard rijden voor de situatie. Dat zou hier ook het geval kunnen zijn. Wat betekent dat voor de veiligheid en wat is er aan te doen? Opmerkingen van de rovgmakelaar m.b.t. snelheidsgedrag bij scholen: Er is een schoolzone ingesteld. De maximum en adviessnelheid is duidelijk aangegeven. Weggebruikers zijn goed geïnformeerd. Het uiterlijk van de weg en de omgeving beïnvloedt de beleving van automobilisten hoe ze de weg moeten gebruiken. De indruk die de weg maakt heeft hier twee kanten: o Enerzijds: de school staat nu in het niets ; de asfaltweg is tamelijk breed en er zijn nauwelijks obstakels. Deze zaken nodigen uit om harder te rijden dan de toegestane snelheid. o Anderzijds: het wegdek ziet er slecht uit en nodigt niet uit om hard te rijden; er is een bocht. De school is goed zichtbaar en iedere passant weet dus dat daar kinderen in de buurt zijn. Deze zaken zullen de snelheid remmen. Een eventueel veiligheidsprobleem door te hard rijden zal zich vooral voordoen als de kinderen op straat zijn. Dit betreft een korte piektijd (vooral bij het in- en uitgaan van de school). Er staan aan de weg geen huizen en winkels. Mijn observatie is dat Den Elt niet echt de functie van een doorgaande route heeft (het sluipverkeer is beperkt?). Er rijden waarschijnlijk geen of nauwelijks vrachtwagens of landbouwverkeer en veel autoverkeer zal de school als bestemming 5

6 hebben. Met andere woorden: Ouders zelf zijn vermoedelijk de grootste veroorzakers van onwenselijk of onveilig gedrag. Op basis van bovenstaande punten adviseert de Rovgmakelaar het volgende om het snelheidsgedrag van automobilisten te beïnvloeden: a) Zet in op gedragsbeïnvloeding en bewustwording van de automobilisten van de gevaren van hun gedrag op de weg (meestal de ouders).gebruik hiervoor gedragsbeïnvloedings-technieken (gebruik social media, een wijkaanpak, ouderavonden etc). b) Een no regret maatregel is om eventueel extra verticale elementen te plaatsen om het attentieniveau bij de school te verhogen. Voor gemeenten die met zo weinig mogelijk middelen meteen iets willen doen aan de inrichting van schoolomgevingen zijn de tekst schoo l of schoolzone op de weg en één of meerdere verticale herkenbare element de no -regret maatregelen. Voor de veiligheid is het in deze straat niet strikt noodzakelijk om veel extra verticale elementen neer te zetten. Door het toepassen van telkens dezelfde materialen wordt wel de herkenbaarheid van de schoolomgeving groter; dit heeft een positief effect op het attentieniveau. Sommige gemeenten kiezen ervoor om een eigen, herkenbare inrichting van schoolomgevingen te gaan gebruiken. Soms wordt hierbij gebruik gemaakt van elementen van Octopus, Julie of Leer in het verkeer en soms van enigszins aangepaste, bestaande verkeersborden, zoals het bestaande waarschuwingsbord Let op overstekende kinderen m et daaronder het bord School (zie de bijlage voor voorbeelden). 6

7 3. Ontstaan er chaotische situaties door manoeuvreren en parkeren die onveilig aanvoelen? Een onveilig gevoel hoeft niet te betekenen dat de situatie ook echt onveilig is. Gedrag is de sleutel; de school speelt een sleutelrol. Drukte kan worden verminderd als ouders het haal- en brenggedrag veranderen. Ouders en school kunnen een belangrijke rol spelen in de verkeerseducatie van de kinderen. Hiervoor zijn een reeks programma s beschikbaar. Gedragsbeïnvloeding en verkeerseducatie (van ouders en kinderen) kan een duurzaam effect hebben op de veiligheid van de kinderen. Ze moeten immers ook later en in andere situaties als voetganger en fie tser aan het verkeer deelnemen. Als onderdeel van een dergelijk programma kan ook gekeken worden of kleinere infrastructurele aanpassingen wenselijk zijn, zoals het beter markeren van de oversteekplaats, het aanleggen of verharden van een voetpad bij de school of op een schoolroute. Voor een school met parkeerproblemen is het belangrijk om als gemeente al in een vr oege fase aan te geven dat deze over het algemeen lastig op te lossen zijn. Het gaat om een korte spitstijd waarbij een grote parkeer- en manoeuvreer-capaciteit gevraagd wordt. Infrastructureel is het lastig te voorzien in de pieken van parkeerbehoefte. Vo or parkeerproblemen die met infrastructurele maatregelen lastig op te lossen zijn, kan de gemeente als no regret maatregel de scholen motiveren om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk kinderen lopend of op de fiets komen. Ook kan ze een rol spelen bij het tegengaan van onveilig parkeren of stilstaan rondom de school. Bij deze school heeft de gemeente een aanzienlijk aantal parkeerplaatsen gecreëerd. Dit kan niet voorkomen dat er toch zo nu en dan chaotische situaties ontstaan. De Rovgmakelaar adviseert om bij de MFA in Ewijk vooral met gedragsmaatregelen te werken; maatregelen die zijn gericht op de bewustwording van de ouders en kinderen. Er zijn twee richtingen die allebei toegepast kunnen worden: a. ouders bewust maken van de gevaren en beïnvloeden van het haal- en brenggedrag van de ouders Indien een school ervoor kiest om het haal- en brenggedrag van ouders te beïnvloeden, is het belangrijk dat de school zicht heeft op de situatie: waar wonen de kinderen en wat is de school-thuisroute. Wie komt met de auto/fiets/lopend (bijvoorbeeld door op een willekeurige dag in de klas te vragen hoe de kinderen die dag naar school zijn gekomen). Mogelijke maatregelen zijn: ouders bewust maken van de onveilige situaties; pluimen uitdelen aan kinderen (ouders) die lopend of op de fiets komen en dit eventueel ondersteunen (met een gericht verkeerseducatieprogramma). b. Verkeerseducatie van de kinderen (en ouders) Kinderen moeten leren waar gevaar dreigt en hoe ze zich veilig kunnen gedragen. Hier zit een formele kant aan (de school) en een informele kant (de ouders). Mogelijk biedt de school op dit moment al verkeerseducatie aan. Er zijn programma s ontwikkeld die specifiek aandacht geven aan: Fietsvaardigheden, Schoolroutes en Gevaarherkenning. Er kan voor gekozen worden om ouders nadrukkelijk bij deze programma s te betrekken. Informele verkeerseducatie is en blijft uitermate belangrijk. Soms moeten ouders ondersteund worden bij het uitvoeren van die taak. 7

8 Oversteek-ouder Als onderdeel van een dergelijk programma kan ook gekeken worden of het nodig is om een voetpad te verharden of een oversteek op de schoolroute te verbeteren. Tot slot nog een reactie op de memo van de commissie Ruimte: - De rondweg Den Elt heeft inderdaad geen stoep en de berm bestaat uit drassi g gras. Dat voelt niet veilig en is niet comfortabel. De gemeente zou kunnen overwegen om een deel van de berm te verharden, zodat men niet op de rijbaan hoeft te lopen. - Men vindt dat er duidelijker oversteekplaatsen moeten komen voor de kinderen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het aanleggen van een zebrapad niet zondermeer leidt tot een veiliger situatie. Een zebrapad kan een vals gevoel van veiligheid geven. Kinderen moeten nog steeds leren dat ze goed moeten uitkijken bij het oversteken. Daarbij komt dat het verkeer tijdens het in- en uitgaan van de school vooral zal bestaan uit bestemmingsverkeer. Gedragsbeïnvloeding van de doelgroep ligt meer voor de hand. - In de memo is aangegeven dat er een alternatieve schoolroute is. Aandacht voor deze route is aan te bevelen, maar alleen na aanvullend onderzoek, in nauwe samenwerking met betrokken partijen en als onderdeel van een gedragsbeïnvloedingstraject. Tot slot. Het vinden van oplossingen is iets dat bij voorkeur in een interdisciplinaire groe p plaatsvindt. Het gaat om het inrichten van de weg, het inrichten van de openbare ruimte, om gedrag het gedrag van kinderen en hun ouders, om de inzet van de school en om belangen. Om een gezamenlijke oplossing mogelijk te maken moet er bereidheid zijn to t samenwerking tussen de spelers in het veld en bij de gemeente. Ieder moet zijn rol oppakken. Ook financiële kaders spelen daarbij een rol. Mogelijk kan een werkgroep dit proces begeleiden. De school kan daarbij een sleutelrol vervullen. 8

9 Bijlage1: Voorbeelden Inrichting Infrastructuur Relevante Publicaties Inrichting van de weg (bron: HR group). 9

10 Bron: DHV, Leidraad Inrichting veilige schoolomgeving. 10

11 Bijlage 2 Voorbeelden voor Verkeerseducatie: Gebruiken van een verkeersmethode voor theoretische verkeerseducatie; Verkeerseducatie is belangrijk voor het opdoen van ervaringen en toepassen van deze ervaringen in nieuwe situaties. Het gaat om theoretische en praktische verkeerskennis. De school kan via de schoolleverancier diverse methoden op zicht vragen, deze uittesten in de klas en om vervolgens een keuze te maken voor een methode die bij de cultuur van de school past. Educatie gericht op vooral praktische vaardigheden; Programma s waarin kinderen (buiten) kunnen oefenen (loop- en fietsvaardigheden). T.a.v. praktische verkeerseducatie kan de school een belangrijke rol vervullen als voorbeeldfunctie naar de ouders, om ook deze bewust te maken van het belang de kinderen bewust te begeleiden en op te voeden in het verkeer. Twee gesch ikte methodieken met voorbeeldlessen zijn: o Verkeerskunsten van het POV Zuid-Holland is gericht op loop- en fietsoefeningen. Deze methodiek bestaat uit 4 mappen. o Fiets Seef is ontwikkeld door EduCom Consultancy en bevat voor alle groepen uitgewerkte fietsvaardigheidsoefeningen. Ouders erbij betrekken en school-thuisroute Ouders spelen een belangrijke rol bij de verkeersopvoeding van de kinderen. Het is van belang ouders bewust te maken van hun mogelijkheden om vertrouwen te creëren in het veilige verkeersgedrag van hun kinderen. o De school zou de ouders kunnen informeren over praktijkoefeningen. Dit kan schriftelijk via oudernieuwsbrieven, bijvoorbeeld per kwartaal, of via een ouderavond, waar ouders voorgelicht worden over de ontwikkelingsfasen van kinderen en de daarbij behorende handicaps (zicht, geh oor, inschattingsvermogen etc.). Het ROVG beschikt al over een serie oudernieuwsbrieven en kan deze ter beschikking stellen aan de scholen. Een andere mogelijkheid is om een dergelijke ouderavond door een externe partij te laten verzorgen. o Verkennen en oefenen van de school-thuisroute. Kinderen en ouders kunnen knelpunten in kaart brengen (m et of zonder camera) en hiermee aan de slag gaan. 11